Giáo án Ngữ văn 10 - Tuần 10 - GV: Nguyễn Thành Lập

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần 10 Tiết: 28 ĐẶC ĐIỂM CỦA NGÔN NGỮ NÓI VAØ NGÔN NGỮ VIẾT I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Nắm được đặc điểm về tình huống giao tiếp, các phương tiện ngôn ngữ chủ yếu và các phương tiện hổ trợ của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết. - Có kĩ năng sử dụng đúng từng loại ngôn ngữ trong giao tiếp. II. CHUAÅN BÒ : - GV: Giaùo aùn, sgk, sgv - HS: Đọc và soạn bài trước ở nha, sgkø III. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1. Kiến thức: Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết xét theo các phương diện: phương tiện ngôn ngữ, tình huống giao tiếp, phương tiện phụ trợ, hệ thống các yếu tố ngôn ngữ. 2. Kó naêng: - Những kĩ năng thuộc về hoạt động nói và hoạt động viết. - Kĩ năng phân biệt để không sử dụng nhầm lẫn giữa ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết. IV. PHÖÔNG PHAÙP: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1 - Ổn ñịnh lớp. 2- Kieåm tra baøi cuõ: 3- Vào bài: Trong giao tiếp, chúng ta cần có ý thức nói đúng, viết đúng theo đặc điểm của từng loại ngôn ngữ. Chủ yếu là hai hình thức giao tiếp : nói và viết HÑ cuûa GV-HS * HĐ 1: Tìm hiểu đặc điểm của ng.ngữ noùi: - HS: Đọc SGK và nêu các đặc điểm của ngôn ngữ nói (Phương tiện ngôn ngữ, tình huống giao tiếp, phương tiện hỗ trợ, từ ngữ, câu và văn bản). - GV: Nhận xét, đánh giá và cho điểm. * HĐ 2: Tìm hiểu đặc điểm của ng.ngữ vieát: - HS: Dựa vào các đặc điểm của ngôn ngữ nói, nêu các đặc điểm của ngôn ngữ vieát (so saùnh) - GV: Ruùt ra nhaän xeùt, choát laïi caùc yù. Noäi dung I. Đặc điểm của ngôn ngữ nói : - Phương tiện ngôn ngữ; âm thanh,. - Tình huống giao tiếp: trực diện, tức thời. - Phương tiện hỗ trợ : nét mặt, cử chỉ, điệu bộ,… - Hệ thống các yếu tố ngôn ngữ: + Từ ngữ đa dạng : từ khẩu ngữ, từ địa phương, tiếng lóng, các biệt ngữ, trợ từ, từ ngữ đưa đẩy, cheâm xen,… + Câu tỉnh lược hoặc câu rườm rà, trùng lặp, dư thừa,… + Vaên baûn khoâng thaät chaët cheõ, maïch laïc. II. Đặc điểm của ngôn ngữ viết : - Phương tiện ngôn ngữ: chữ viết. - Tình huông giao tiếp: không trực diện, có điều kiện thời gian.. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> chính.. - Phương tiện hỗ trợ: dấu câu, các hình ảnhï, bảng biểu, sơ đồ,… - Hệ thống các yếu tố ngôn ngữ: +Từ ngữ được lựa chọn mang tính chính xác. + Caâu + Vaên baûn coù keát caáu chaët cheõ, maïch laïc * Chú ý hai trường hợp : - Ngôn ngữ nói được ghi lại bằng chữ viết trong vaên baûn - Ngôn ngữ viết trong vb được trình bày lại bằng * HÑ 3: Luyeän taäp : - GV: Cho Hs thaûo luaän nhoùm lời nói miệng. + N1: Baøi taäp 1 III. Luyeän taäp : + N2: Baøi taäp 2 1. – Thuật ngữ ngành ngôn ngữ học : vốn chữ, từ - HS: Trao đổi, thảo luận vựng, ngữ pháp, phẩm chất, thể văn, văn nghệ. Đại diện trình bày bảng - Tách dòng sau mỗi câu để trình bày rõ từng - GV: Nhận xét, bổ sung từng bài tập và luận điểm. cho điểm câu trả lời đúng - Dùng dấu câu: dấu chấm, dấu phẩy, ngoặc đơn, ngoặc kép. 2. – Các từ hô gọi: kìa, này, nhà tôi ơi,… - Các từ tình thái: có khối…đấy, đấy, thật đấy,… - Từ ngữ thường dùng trong ngônngữ nói : mấy (giò),có khối, nói khoác,… - Sự phối hợp giữa lời nói và cử chỉ: cong cớng, liếc mắt, cười tít,… 4. Hướng dẫn về nhà: - Kẻ bảng để đối chiếu ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết theo từng đặc điểm. - Xem lại các bài làm văn của anh (chị) để phát hiện và sửa các lỗi “viết như nói” - Soạn bài Ca dao hài hước. VI. RUÙT KINH NGHIEÄM:. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tiết: 29. CA DAO HAØI HƯỚC. I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Cảm nhận được tiếng cười lạc quan của người bình dân trong xã hội xưa . - Thấy được nghệ thuật trào lộng thông minh, hóm hỉnh trong các bài ca dao. - Kó naêng tieáp caän vaø phaân tích ca dao - Bồi dưỡng tâm hồn lạc quan, yêu đời, yêu cuộc sống. II. CHUAÅN BÒ: - GV:Giáo án, sgk, một số bài ca dao hài hước - HS: Đọc và soạn bài trước ở nhà III. PHÖÔNG PHAÙP: Thuyết trình, gợi mở, vấn đáp. IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1- Ổn định lớp. 2- Kiểm tra bài cũ: Nêu đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết.Cho ví dụ minh hoạ 3- Bài mới: Ca dao ngoài những bài có nội dung than thân, yêu thương tình nghĩa còn có những bài chứa đựng tiếng cười của người lao động. HÑ cuûa GV-HS * HÑ 1: HD phaân tích caùc baøi ca dao - GV: Gọi HS đọc lần lượt từng bài ca dao - HS: Đọc văn bản sgk - GV: Việc dẫn cưới và thách cưới ở đây có gì khác thường ? Cảm nhận tiếng cười của người lao động trong cảnh nghèo ? - HS: Phaân tích + Lời dẫn cưới của chàng trai + Lời thách cưới của cô gái + Những biện pháp nghệ thuật - GV: Nhaän xeùt, phaân tích boå sung Khaùi quaùt. - HS: Trả lời câu hỏi 2 sgk trang 91 Boå sung - GV: Giaûng giaûi, khaùi quaùt. Lop10.com. Noäi dung I. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN : 1. Baøi 1: Lời dẫn cưới và thách cưới: - Lối nói khoa trương, phóng đại: dẫn voi, dẫn traâu, daãn boø - Loái noùi giaûm daàn: voi ->traâu ->boø -> chuoät (chaøng trai); cuû to -> cuû nhoû -> cuû meû (coâ gaùi) - Cách nói đối lập: dẫn voi – sợ quốc cấm, dẫn trâu – sợ họ máu hàn, dẫn bò – sợ co gân, lợn gaø – khoai lang -> Cách nói của chàng và nàng hài hước, tự cười mình. Đây là tiếng cười tự trào của người lao động dù trong cảnh nghèo vẫn lạc quan, yêu đời, ham sống. => Triết lí nhân sinh cao đẹp: đặt tình nghĩa cao hôn cuûa caûi. 2. Baøi 2,3,4: - Bài 2,3: Hai bức tranh sinh động vừa cụ thể, vừa mang tính khái quát cao, chế giễu những người đàn ông yếu đuối, không “đáng nên trai” và loại đàn ông lười nhác, không có chí lớn. - Bài 4: Châm biếm nhẹ nhàng, chế giễu những người phụ nữ đỏng đảnh, vô duyên..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> -> Boäc loä caùi nhìn nhaân haäu cuûa taùc giaû daân gian. 3. Ngheä thuaät: - Hư cấu, dựng cảnh tài tình, khắc họa nhân vật bằng những nét điển hình. - Cường điệu, phóng đại, tương phản. - Dùng ngôn ngữ đời thường mà đầy hàm ý. II. YÙ NGHÓA VAÊN BAÛN : * HÑ 2 : Toång keát - GV: + Hãy nêu ý nghĩa của những bài ca Tâm hồn lạc quan yêu đời và triết lí nhân sinh dao hài hước trong c.sống của người bình lành mạnh của người lao động Việt Nam trong ca dao-daân ca. daân xöa. * Luyeän taäp : + Baøi hoïc cho baûn thaân 1. Gợi ý: Tiếng cười tự trào của người lao động - HS: Trả lời đáng yêu, đáng trân trọng. Đọc ghi nhơ (sgk) - Không mặc cảm mà còn bằng lòng với cảnh ngheøo. - Tâm hồn lạc quan, yêu đời. Hướng dẫn đọc thêm : LỜI TIỄN DẶN * HĐ 3: Hướng dẫn học bài đọc thêm ( Trích Tiễn dặn người yêu - truyện thơ Thái) - GV: Gọi 1 HS đọc phần Tiểu dẫn - HS: Đọc Tiểu dẫn để nắm được nội dung 1. Nội dung: - Noãi xoùt thöông cuûa chaøng trai vaø noãi ñau khoå của truyện thơ Tiễn dặn người yêu tuyeät voïng cuûa coâ gaùi. Đọc đoạn trích - Khaùt voïng haïnh phuùc vaø tình yeâu chung thuûy cuûa chaøng trai, coâ gaùi. - GV:Cho HS hoạt động nhóm 2. Ngheä thuaät: + N1: Caâu hoûi 1 - Lựa chọn từ ngữ, hình ảnh thể hiện đặc trưng, + N2: Caâu hoûi 2 gần gũi với đồng bào Thái. - HS: Các nhóm trao đổi - Caùch mieâu taû taâm traïng nhaân vaät chi tieát, cuï Đại diện nhóm nêu ý kiến thể qua lời nói đầy cảm động, qua hành động - GV: Goïi caùc nhoùm khaùc boå sung . saên soùc aân caàn, qua suy nghó,… Nhaän xeùt vaø ruùt ra keát luaän 3. YÙ nghóa vaên baûn: - HS: Trả lời câu hỏi 3 - Theå hieän taâm traïng cuûa chaøng trai, coâ gaùi; toá - GV: Nhaän xeùt, giaûng giaûi caùo taäp tuïc hoân nhaân ngaøy xöa. Khaùi quaùt - Là tiếng nói chan chứa tình cảm nhân đạo, Hãy nêu chủ đề, tư tưởng của đoạn trích? - HS: Trả lời đòi quyền yêu đương cho con người. - GV: Choát laïi 4. Hướng dẫn tự học: - Hoïc thuoäc boán baøi ca dao. - Sưu tầm những bài ca dao hài hước phê phán thói lười nhác, ăn quà vặt, nghiện rượu chè,… - Nêu cảm nhận của anh (chị) về hai lời tiễn dặn trong đoạn trích. - Chuẩn bị bài: Luyện tập viết đoạn văn tự sự. V. RUÙT KINH NGHIEÄM: Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Tiết: 30. LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN TỰ SỰ. I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Nắm được khái niệm về đoạn văn, nội dung và nhiệm vụ của mỗi loại đoạn văn trong văn bản tự sự. - Kĩ năng viết đoạn văn tự sự có kết cấu phù hợp. II. CHUAÅN BÒ : - GV: Giaùo aùn, sgk, sgv -HS: Đọc và soạn bài trước ở nhà III. PHÖÔNG PHAÙP: Gợi mở vấn đáp, thảo luận. IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1- Ổn định lớp. 2- Kieåm tra baøi cuõ: 3- Bài mới: HÑ cuûa GV-HS * HĐ 1: Tìm hiểu chung về đoạn văn tự sự: - GV: Thế nào là đoạn văn? Các loại đoạn vaên? - HS: Đọc sgk, trả lời -GV: Nhaän xeùt, nhaán maïnh yù chính. Noäi dung I. Đoạn văn trong văn bản tự sự : 1. Khái niệm đoạn văn: 2. Các loại đoạn văn trong văn bản tự sự: - Mỗi đoạn văn thường có câu chủ đề nêu ý khái quát và câc câu khác diễn đạt những ý cuï theå nhaèm thuyeát minh, mieâu taû, giaûi thích,.. cho yù khaùi quaùt. - Có các loại đoạn văn: Đoạn (các đoạn) của phần mở bài; các đoạn thân bài; đoạn (các đoạn) kết bài - Mỗi đoạn văn đều có chung nhiệm vụ là thể hiện chủ đề và ý nghĩa của vb * HĐ 2: Cách viết đ.văn trong bài văn tự II. Cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự : sự: - GV: Cho Hs hoạt động nhóm - HS: Thaûo luaän 2 caâu hoûi trong SGK Đại diện trình bày 1.a) Các đv ở I.1 thể hiện đúng và rõ những dự kiến của tác gỉa. Nội dung các đoạn văn mở đầu và kết thúc tác phẩm giống và khác nhau: - Giống: Đều tả cảnh rừng xà nu và đều tập Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> trung làm nổi bật chủ đề của tác phẩm. - Khác: Các đoạn mở đầu tp m tả cảnh rừng xà nu cụ thể, chi tiết; đoạn kết thúc miêu tả rừng xà nu xa mờ dần và bất tận b) Trước khi viết hoặc kể chuyện, cần suy - Cần hình dung sự việc xảy ra như thế nào. nghĩ, dự kiến đv mở bài và kb để bài văn vừa - Lần lượt kể lại diễn biến sự việc. chặt chẽ vừa có sức lôi cuốn, hấp dẫn người - Sử dụng phương tiện liên kết câu để đoạn vaên maïch laïc, chaët cheõ. đọc Đoạn MB và KB của một vb tự sự phải hô * Ghi nhớ (sgk) ứng với nhau và phải tập trung vào nhiệm vụ dẫn dắt câu chuyện, thể hiện chủ đề, tư tưởng cuûa vb 2.a) Đây là đoạn văn trong vb tự sự - thân bài b) Còn lúng túng ở những đoạn tả cảnh ( Aùnh sáng rực rỡ, chói chang rọi vào bóng tối phaù ñi caùi thaêm thaúm cuûa maøn ñeâm bao phuû) và thể hiện tâm trạng nhân vật Chị Dậu (Tự nhieân chò nhö thaáy caùi ngaøy naéng chang chang chị đội đàn chó con, tay dắt con chó cái cùng đứa con gái 7 tuổi sang nhà Nghị Quế thôn Đoài) - GV: Nêu cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự? III. Luyeän taäp : - HS: Trả lời, đọc lại phần Ghi nhớ 1.a) Kể lại sự việc Phương Định đang phá * HÑ 3: Luyeän taäp: bom để mở đường ra mặt trận - GV:Cho HS làm bài tập 1 tại lớp. b) Đại từ xưng hô “tôi” thay bằng đại từ - HS: Laøm baøi taäp, phaùt bieåu yù kieán “cô” (hoặc danh từ riêng Phương Định) - GV: Nhận xét, gợi ý Hs sửa chữa. c) Rút kinh nghiệm: trong văn bản tự sự, Hướng dẫn HS làm bài tập 2 ở nhà. người viết cần nhất quán về ngôi ke.å 2. Keå laïi moät caâu chuyeän xaûy ra trong cuoäc sống đã để lại cho anh (chị) nhiều ấn tượng. 4. Hướng dẫn tự học: - Viết một số đoạn văn tự sự. - Chuaån bò baøi: OÂn taäp vaên hoïc daân gian Vieät Nam. V. RUÙT KINH NGHIEÄM: NTL, ngaøy 18 thaùng 10 naêm 2010 Kyù duyeät. Taêng Thanh Bình Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>