Giáo án Địa lí 9 tiết 1 đến 8

<span class='text_page_counter'>(1)</span>ÑÒA LÍ VIEÄT NAM ( T T) ÑÒA LÍ DAÂN CÖ TUAÀN 1 TIEÁT 1 Bài 1 : CỘNG ĐỒNG CÁC DÂN TỘC VIỆT NAM I. Muïc tieâu baøi hoïc : 1.Kiến thức : HS cần -Biết nước ta có 54 dân tộc ,dân tộc kinh có số dân đông nhất .Các dân tộc nước ta luôn đoàn kết bên nhau trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc . -Trình bày được tình hình phân bố các dân tộc ở nước ta . 2.Kó naêng : Rèn luyện ,củng cố kĩ năng đọc ,xác định trên bản đồ vùng phân bố chủ yếu của một số dân toäc 3.Thái độ : Giaó dục tinh thần dân tộc ,tôn trọng đoàn kết . II. Phöông phaùp : Đàm thoại ,trực quan , diễn giảng . III.Phöông tieän daïy hoïc : - Bản đồ phân bố dân tộc Việt Nam - Tranh veà moät soá daân toäc Vieät Nam. IV. Tieán trình daïy hoïc 1.Ổn định lớp : Điểm danh ,giữ trật tự 2.Kieåm tra baøi cuõ : (khoâng ) 3.Bài mới : Vaøo baøi :Vieät Nam –Toå quoác cuûa nhieàu daân toäc ,caùc daân toäc cuøng laø con chaùu cuûa laïc Long Quân và Âu Cơ ,cùng mở mang gây dựng non sông cùng chung sống lâu đời trên một đất nước .Các dân tộc sát cánh bên nhau trong suốt quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước Bài học đầu tiên của môn địa lí lớp 9 hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu nước ta có bao nhiêu dân tộc ? Dân tộc nào giữ vai trò chủ đạo trong quá trình phát triển đất nước ? Sự phân bố của các dân tộc như thế nào ? Các câu hỏi trên sẽ được trả lời trong bài học hôm nay TG Hoạt động của Thầy -Trò Noäi dung chính GV:Dùng tập ảnh “VN hình ảnh 54 dân tộc” .Giới thiệu một soá daân toäc tieâu bieåu cho caùc mieàn daân toäc I.Các dân tộc ở Việt Nam Hoạt động 1 : cả lớp GV: Neâu moät soá caâu hoûi sau -Nước ta có 54 dân tộc ,mỗi CH : Baèng hieåu bieát baûn thaân ,em haõy cho bieát -Nước ta có bao nhiêu dân tộc ? Kể tên các dân tộc mà dân tộc có những nét văn hóa rieâng em bieát ? -Trình bày những nét khái quát về dân tộc kinh và một số dân tộc khác (Ngôn ngữ ,trang phục ,tập quán ,sản xuất ) CH : Quan saùt H1.1 cho bieát daân toäc naøo chieám soá daân ñoâng -Daân toäc Kinh (Vieät ) coù soá nhaát ? Chieám tæ leä bao nhieâu ? daân ñoâng nhaát ,chieám CH :Dựa vào thực tế và SGK cho biết : -Người Việt cổ còn có những tên gọi gì ? (Âu Lạc ,Lạc 86,2%dân số cả nước Vieät . . . .) -Đặc điểm của dân tộc Việt và các dân tộc ít người ? -Người Việt làlực lượng đông (Kinh nghieäm saûn xuaát ,caùc ngheà truyeàn thoáng .. . . .) -CH : Kể một số sản phẩm thủ công tiêu biểu của các đảo trong các ngành kinh tế dân tộc ít người mà em biết ? ( Dệt thổ cẩm ,thêu thùa ( quan trọng 1 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Tày, Thái) làm gốm ,trồng bông ,dệt vải (Chăm ) làm đường thoát noát (Khôme) . . . . .) CH : Hãy kễ tên các vị lãnh đạo cao cấp của Đảng và nhà nước ta,tên các vị anh hùng ,các nhà khoa học có tiếng là người dân tộc ít người mà em biết ? CH :Cho biết vai trò của người việt định cư ở nước ngoài đối với đất nước ? *Liên hệ thực tế : Ở địa phương em có dân tộc nào ?Các dân tộc như thế nào với nhau ?(Kinh ,Khơ me ,Hoa, đoàn kết bên nhau ) Hoạt động 2 : Cá nhân CH :Dựa vào bản đồ “Phân bố dân tộc Việt Nam” và hiểu biết của mình ,hãy cho biết dân tộc Việt phân bố chủ yếu ở ñaâu ? GV:( Mở rộng kiến thức cho HS) - Lãnh thỗ của cư dân VN cỗ trước công nguyên + Phía Baéc . . .tænh Vaân Nam ,Quaûng Ñoâng ,Quaûng Taây (TQ) +Phía Nam . . .Nam Boä -Sự phân hóa các cư dân Việt Cỗ thành các bộ phận : +Cö daân phía taây –taây baéc +Cö daân phía baéc +Cư dân phía nam (tứ Quảng Bình trở vào ) +Cư dân ở đồng bằng trung du và bắc trung bộ vẫn giữ được bản sắc Việt Cỗ tồn tại qua hơn 1000bắc thuộc . . . . CH: Dựa vào vốn hiểu biết ,hãy cho biết các dân tộc ít người phân bố chủ yếu ở đâu ? -Những khu vực có đặc điểm về địa lí tự nhiên ,kinh tế ,xã hoäi nhö theá naøo ? Dieän tích rieâng ? (Ñaëc tröng tieàm naêng kinh tế lớn ,vị trí quan trọng ,địa hình hiểm trở, giao thông kinh teá chöa phaùt trieån ) GV:( Keát luaän ) CH: Dựa vào SGK và BĐ phân bố dân tộc VN ,hãy cho biết địa bàn cư trú cụ thể của các dân tộc ít người ? GV :Yeâu caàu HS leân baûng xaùc ñònh ba ñòa baøn cö truù cuûa đồng bào các dân tộc tiêu biểu CH :Hãy cho biết cùng với sự phát triển kinh tế ,sự phân bố và đời sống dân tộc ít người có sừ thay đổi như thế nào ? (Định canh ,định cư xóa đói giảm nghèo , phát triển du lịch ). II. Phaân boá caùc daân toäc 1.Daân toäc Vieät (Kinh ) Phân bố chủ yếu ở đồng baèng, trung du vaø ven bieån. 2. Các dân tộc ít người -Mieàn nuùi vaø cao nguyeân laø caùc ñòa baøn cö truù chính cuøa các dân tộc ít người +Trung du mieàn nuùi phía baéc coù caùc daân toäc Taøy, Nuøng Thái, Mường ,Dao , Mông . . . + Khu vực Trường Sơn – Tây Nguyeân :Eâñeâ ,Gia rai,Bana, Côho . . . +Nam Trung Boä vaø Nam Boä Chaêm , Khôme, hoa . . .. 4.Cuûng coá : a. Nước ta có bao nhiêu dân tộc ? Dân tộc nào có số dân đông nhất ? Chiếm tỉ lệ bao nhiêu trong số dân cả nước b . Caùc saân toäc phaân boá nhö theá naøo? 2 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 5. Daën doø : Các em về làm bài tập số 3(trang 6 SGK )và xem trước bài 2 để chuẩn bị trả lời các câu hỏi sau - Số dân nước ta năm 2002 là bao nhiêu ? - Tình hình tăng dân số ở nước ta như thế nào ? - Cơ cấu dân số ở nước ta chia ra mấy nhóm tuổi ?. TUAÀN 1 TIEÁT 2 Baøi 2: DAÂN SOÁ VAØ GIA TAÊNG DAÂN SOÁ I .Muïc tieâu baøi hoïc 1 .Kiến thức : HS cần -Biết số dân cư ở nước ta năm 2002 - Hiểu và trình bày được tình hình gia tăng dân số ,nguyên nhân và hậu quả -Biết sự thay đổi cơ cấu dân dố và xu hướng thay đổi cơ cấu dân số của nước ta ,nguyên nhân của sự thay đổi 2. Kó naêng : HS có kĩ năng phân tích bảng thống kê và một số biểu đồ dân số 3. Thái độ : HS ý thức được sự cần thiết phải có qui mô gia đình hợp lí II. Phöông phaùp : Diễn giảng ,đàm thoại , trực quan , thảo luận nhóm III.Phöông tieän daïy hoïc : -Bản đồ dân số biến đổi của nước ta (phóng to ) -Tranh ảnh về dân số và môi trường . IV. Tieán trình daïy hoïc 1. Ổn định lớp : Điểm danh , giữ trật tự 2. Kieåm tra baøi cuõ : a.Nước ta có bao nhiêu dân tộc ? Những nét văn hóa riêng của các dân tộc thể hiện ở những maët naøo ? b. Trình bày sự phân bố của các dân tộc ở nước ta . 3. Bài mới : Vaøo baøi : Dân số ở nước ta năm 2002 là bao nhiêu ? Tình hình gia tăng dân số ở nước ta như thế nào ? Cơ cấu dân số ở nước ta ra sao ? Đó là các câu hỏi sẽ được trả lời trong bài học hôm nay TG. Hoạt động của thầy –trò Noäi dung chính Hoạt động 1: cả lớp I. Soá daân: GV : Giới thiệu số liệu 3 lần tổng điều tra dân số toàn quốc ở nước ta Lần 1 (1/4/79)nước ta có 52,46 triệu người Lần 2(1/4/89 ) nước ta có 64,41 triệu người Lần 3(1/4/99 )nước ta có 76,34 triệu người CH: -Dựa vào hiểu biết và SGK hãy cho biết số dân nước ta tính đến năm 2002 là bao nhiêu người ? -Cho nhận xét về thứ hạng diện tích dân số của Việt Nam so với các nước trên thế giới . 3 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> (+ Diện tích thuộc loại trung bình thế giới +Dân số thuộc loại đông trên thế giới ) GV :( Löu yù HS ) +Năm 2003số dân nước ta là 80,9 triệu người +Trong khu vực Đông Nam Á ,dân số VN đứng thứ 3 sau In đô nê xia (234,9 triệu người ) ,Philippin (84,6 triệu người ) CH: Với số dân đông như trên đã đem đến cho VN những thuận lợi và khó khăn gì cho sự phát triển kinh teá ? (-Thuận lợi :Nguồn lao động dồi dào ,thị trường tiêu thụ lớn -Khó khăn :tạo sức ép đối với sự phát triển kinh tế – xã hội ,cạn kiệt tài nguyên , ô nhiễm môi trường ,tệ naïn xaõ hoäi . . . . Hoạt động 2 : Thảo luận nhóm GV: Chia lớp thành 6 nhóm thảo luận để trả lời 6 caâu hoûi sau : Nhóm 1 : Quan sát hình 2.1 nêu nhận xét sự bùng nổ daân soá qua chieàu cao caùc coät daân soá ? ( Daân soá taêng liên tục ).Dân số tăng nhanh là yếu tố dẫn đến hiện tượng gì ? (Bùng nổ dân số ) Nhóm 2:- Qua hình 2.1 hãy nêu nhận xét đường biểu diễn tỉ lệ tăng tự nhiên có sự thay đổi như thế nào ? ( +Tốc độ gia tăng thay đổi từng giai đoạn ,cao nhất gaàn 2% naêm 1954 -1960 +Từ năm 1976-2003 xu hướng giảm dần ,thấp nhất là 1,3% naêm 2003 ) -Giải thích nguyên nhân sự thay đổi đó (Kết quả của việc thực hiện chính sách KHHGĐ ) Nhóm 3: Vì sao tỉ lệ tăng dân số tự nhiên của nước ta giaûm nhanh ,nhöng daân soá vaãn taêng nhanh ? (Vì cô cấu dân số VN trẻ ,số phụ nữ ở tuổi sinh đẻ cao ,có khoảng 45-50 vạn phụ nữ bước vào tuổi sinh đẻ hàng naêm ) Nhóm 4: Dân số đông và tăng nhanh đã gây hậu quả gì về kinh tế ,xã hội ,môi trường ( Kinh tế :lao động và việc làm ,tốc độ phát triển kinh tế ,tiêu dùng và tích lũy .Xã hội : giáo dục ,y tế và sức khỏe ,thu nhập và mức sống .Môi trường cạn kiệt tài nguyên ,ô nhiễm môi trường phát triển không bền vững ) Nhóm 5:Nêu những lợi ích của sự giảm tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên ở nước ta (phát triển kinh tế ,tài nguyên môi trường ,chất lượng cuộc sống ) Nhóm 6: Dựa vào bảng 2.1 hãy xác định các vùng có tỉ lệ gia tăng tự nhiên của dân số cao nhất ,thấp nhất. Các vùng lãnh thổ có tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên cao hơn trung bình cả nước ( Tây Bắc ,duyên hải Nam 4 Lop10.com. Việt Nam là nước một nước đông dân ,dân số nước ta là 79,7triệu người năm 2002. II. Gia taêng daân soá. -Từ cuối những năm 50 của thế kỉ XX,nước ta có hiện tượng “ bùng nổ daân soá” -Nhờ thực hiện tốt chính sách dân số vaø KHHGÑ neân tæ leä gia taêng daân soá tự nhiên có xu hướng giảm .. -Vuøng Taây Baéc coù tæ leä gia taêng daân số tự nhiên cao nhất ( ) ,thaáp nhaát laø ÑBSH ( ).

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trung Boä ,Taây Nguyeân ) GV: Cho đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luaän, nhoùm khaùc chaän xeùt boå sung ,GV chuaån xaùc laïi kiến thức Hoạt động 3: Cá nhân CH: Dựa vào bảng 2.2 hãy : - Nhận xét tỉ lệ 2 nhóm dân số Nam Nữ thời kì 19791999 ? ( +Tỉ lệ nữ lớn hơn nam ,thay đổi theo thời gian +Sự thay đổi giữa tỉ lệ tổng số nam và nữ giảm dần từ 3% xuống 2,6% xuống 1.4%) CH: Tại sao cần phải biết kết cấu dân số theo giới ( tỉ lệ nam nữ ) ở mỗi quốc gia (Để tổ chức lao động cho phù hợp từng giới ,bổ sung hàng hóa ,nhu yếu phẩm đặc trưng từng giới . . . CH: Nhận xét cơ cấu dân số theo nhóm tuổi nước ta thời kì 1979 -1999 ? -Nhóm từ 0-14 tuổi +Nam từ 21,8% xuống 20,1% xuống 17,4% +Nữ từ 20,7% xuống 18,9% xuống 16,1% Tương tự nhóm tuổi từ 15-59và trên 60 CH :Hãy cho biết xu hướng thay đổi cơ cấu theo nhóm tuổi ở VN từ 1979-1999 GV:Yêu cầu HS đọc mục 3 SGK để hiểu rõ hơn tỉ số giới tính GV: (Diễn giảng ) Tỉ lệ giới tính (nam nữ )không bao giờ cân bằng mà thường thay đổi theo nhóm tuổi và theo thời gian ,không gian ,nhìn chung trên thế giới hiện nay nữ (100% )cao hơn nam (98,6%) ,lúc mới sinh nam lớn hơn nữ ,lúc trưởng thành bằng nhau ,già thì nữ lớn hơn nam Nguyeân nhaân : -Haäu quaû chieán tranh -Nam tuoåi thoï ít hôn vì : +lao động nặng nhọc hơn +Lao động nhiều +Duøng nhieàu chaát giaûm thoï CH : chaát giaûm thoï laø chaát naøo ?. III. Cô caáu daân soá. Cơ cấu dân số theo tuổi của nước ta đang có sự thay đổi -Tæ leä treû em giaûm xuoáng -Tỉ lệ người lao động và ngoài lao động tăng lên. 4.Cuûng coá : a.Hãy trình bày số dân và sự gia tăng dân số ở nước ta . b.Cơ cấu dân số ở nước ta thay đổi như thế nào ? 5.Daën doø : -Caùc em hoïc baøi 2 -Xem trước bài 3 , chuẩn bị trả lời các câu hỏi sau : 5 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> +Dân cư ở nước ta phân bố như thế nào ? +Có mấy loại hình quần cư ? Đặc điểm mỗi loại hình quần cư. TUAÀN 2 TIEÁT 3 Baøi 3 : PHÂN BỐ DÂN CƯ VAØ CÁC LOẠI HÌNH QUẦN CƯ I.Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kiến thức : -Trình bày được đặc điểm mật độ dân số và sự phân bố dân cư của nước ta -Biết đặc điểm các loại hình quần cư nông thôn và quần cư đô thị ,sự đô thị hóa ở nước ta 2 .Kó naêng : Biết phân tích biểu đồ “Phân tích dân cư và đô thị Việt Nam” (năm 1999)và một số bảng số lieäu veà daân cö 3.Thái độ : -Ý thức được sự cần thiết phải phát triển đô thị trên cơ sở phát triển công nghiệp ,bảo vệ môi trường đang sống -Chấp hành các chính sách của nhà nước về phân bố dân cư II. Phöông phaùp : Diễn giảng , đàm thoại ,trực quan , thảo luận nhóm III .Phöông tieän daïy hoïc Bản đồphân bố dân cư và đô thị Việt Nam IV. Tieán trình daïy hoïc 1.Ổn định lớp : điểm danh , giữ trật tự 2. Kieåm tra baøi cuõ : a. Trình bày số dân và tình hình tăng dân số ở nước ta b.Cơ cấu dân số nước ta thay đổi như thế nào ? 3.Bài mới : Vaøo baøi : Cũng như các nước trên thế giới ,sự phân bố dân cư ở nước ta phụ thuộc vào các nhân tố tự nhiên, kinh tế xã hội lịch sử ,tùy theo lãnh thổ cụ thể các nhân tố ấy tác động với nhau tạo nên bức tranh phân bố dân cư như hiện nay .Bài học hôm nay sẽ tìm hiểu bức tranh đó và biết được nó đã tạo nên sự đa dạng về hình thức quần cư ở nước ta TG. Hoạt động của Thầy và Trò Noäi dung chính Hoạt động 1: nhóm /cặp I . Mật độ dân số và phân bố CH : Em hãy nhắc lại thứ hạng diện tích lãnh thổ nước ta dân cư và dân số nước ta so với các nước trên thế giới 1.Mật độ dân số CH:Dựa vào hiểu biết và SGK cho biết đặc điểm mật độ dân số nước ta So sánh MĐDS nước ta với MĐDS thế giới năm 2003 (gấp 5,2 laàn ) So sánh với Châu Á ,với các nước trong khu vực Đông Nam AÙ GV:( Cung caáp soá lieäu naêm 2003 cho HS ) - Châu Á : MĐDS là 85 người / km2 - Khu vực Đông Nam Á : + Lào : 25 người / km2 +Cam pu chia :68 người / km2 +Malai xia :75 người / km2 6 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> +Thái Lan :124 người / km2 CH :Qua sự so sánh các số liệu trên rút ra đặc điểm MĐDS nước ta như thế nào? GV (Cung caáp soá lieäu cho HS) MĐDS ở VN năm 1989 là 195 người / km2 1999 là 231 người / km2 2002 là 241 người / km2 2003là 246 người / km2 CH: Qua caùc soá lieäu treân em ruùt ra nhaän xeùt gì veà MÑDS qua caùc naêm ? GV: ( Chuyển ý ) Bức tranh phân bố dân cư như hiện nay biểu hiện như thế nào ta cùng tìm hiểu đặc điểm cơ bản sự phân bố dân cư nước ta ở mục 2. Hoạt động 2: Cả lớp CH: Quan sát hình 3.1 cho biết dân cư nước ta tập trung đông đúc ở vùng nào ? (-Đồng bằng chiếm 1/4 diện tích tự nhiên , tập trung 3/4 số daân ) CH: Dân cư thưa thớt ở vùng nào ? Thưa thớt nhất ở đâu ? ( Ở miền núi và Tây Nguyên chiếm 3/4 diện tích có 1/4 số daân + Ở Tây Bắc có 67 người / km2 +Tây nguyên có 82 người / km2 CH : Từ các vấn đề trên em rút ra kết luận gì ? CH:Dựavào hiểu biết thực tế và SGKcho biết sự phân bố dân cư giữa nông thôn và thành thị ở nước ta có đặt điểm gì CH:Dân cư sống nhiều ở nông thôn chứng tỏ nền kinh tế có trình độ như thế nào ? (thấp , chậm phát triển ) CH:Haõy cho bieát nguyeân nhaân cuûa ñaëc ñieåm phaân boá daân cư nói trên ? ( Đồng bằng ,ven biển và đô thị có điều kiện tự nhiên thuận lợi ,hoạt động sản xuất phát triển hơn ,có trình độ phát triển ,lực lượng sản xuất ,khu vực khai thác lâu đời CH:Nhà nước ta có chính sách gì ,biện pháp gì để phân bố lại dân cư (Tổ chức di dân đến các vùng kinh tế mới ở miền nuùi ,cao nguyeân ) Hoạt động 3: cá nhân GV: Giới thiệu tập ảnh ,hoặc mô tả về các kiểu quần cư noâng thoân CH: Dựa trên thực tế địa phương và vốn hiểu biết : -Hãy cho biết sự khác nhau giữa quần cư nông thôn các vuøng ? ( qui moâ ,teân goïi ) ( Laøng ,xoùm ,baûn ,buoân . . . ) - Vì sao các làng , bản cách nhau xa ? (Là nơi ở ,nơi sản xuất ,chăn nuôi ,kho chứa ,sân phơi . . .) -Cho biết sự giống nhau của quần cư nông thôn ? ( Hoạt động kinh tế chính là nông ,lâm ,ngư nghiệp ) CH: Hãy nêu những thay đổi hiện nay của quần cư nông 7 Lop10.com. -Nước ta có mật độ dân số cao 246 người / km2. Mật độ dân số nước ta ngày caøng taêng -. 2. Phaân boá daân cö. -Dân cư đông đúc ở đồng baèng ,ven bieån vaø ñoâ thò - Thưa thớt ở miền núi và cao nguyeân -Phần lớn dân cư ở nước ta sống ở nông thôn (76 %số daân ). II .Các loại hình quần cư 1 . Quaàn cö noâng thoân Là điểm dân cư nông thôn với qui moâ daân soá teân goïi khaùc nhau . Hoạt động kinh tế chủ yeáu laø noâng nghieäp.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> thôn mà em biết ? (Điện, đường ,trường ,trạm ) Hoạt động 4 : thảo luận nhóm 2 .Quaàn cö thaønh thò GV: chia lớp thành 3 nhóm thỏa luận để trả lời 3 câu hỏi sau Nhóm 1: Dựa vào vốn hiểu biết và SGK nêu đặc điểm quần cư thành thị ở nước ta ( qui mô ) Nhóm 2: Cho biết sự khác nhau về hoạt động kinh tế và cách thức bố trí nhà cửa giữa thành thị và nông thôn Nhóm 3 : Quan sát hình 3.1 hãy nêu nhận xét về sự phân bố các đô thị ở nước ta ? Giải thích ? (-Phân bố ở hai đồng bằng lớn và ven biển -Lợi thế về vị trí địa lí ,điều kiện tự nhiên ,kinh tế xã hội ) GV : Yeâu caàu caùc nhoùm baùo caùo keát quaû thaûo luaän ,nhoùm khác nhận xét bổ sung ,GV chuẩn xác lại kiến thức Hoạt động 5 : cá nhân III. Ñoâ thò hoùa CH: Dựa vào bảng 3.1 hãy -Soá daân thaønh thò vaø tæ leä daân -Nhaän xeùt veà soá daân thaønh thò vaø tæ leä daân thaønh thò cuûa ñoâ thò taêng leân lieân tuïc nước ta ? (Tốc độ tăng ,giai đoạn nào tốc độ tăng nhanh ) -Trình độ đô thị hóa thấp -Cho biết sự thay đổi tỉ lệ dân thành thị đã phản ánh quá trình đô thị hóa ở nước ta như thế nào 4.Cuûng coá a. Sự phân bố dân cư ở nước ta như thế nào ? b. Nước ta có mấy loại hình quần cư ? Trình bày đặc điểm các loại hình quần cư đó . 5. Daën doø : -Hoïc baøi 3 -Xem trước bài 4,để chuẩn bị trả lời các câu hỏi sau : +Nguồn lao động ở nước ta như thế nào ? +Vấn đề việc làm ở nước ta ra sao ? + Chất lượng cuộc sống hiện nay như thế nào ?. TUAÀN 2: TIEÁT 4 : Bài 4: LAO ĐỘNG VAØ VIỆC LAØM . CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG I.Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kiến thức : HS cần -Hiểu và trình bày được đặc điểm của nguồn lao động và việc sử dụng lao động ở nước ta -Biết sơ lược về chất lượng cuộc sống và việc nâng cao chất lượng cùa nhân dân ta 2. Kó naêng : Biết phân tích ,nhận xét các biểu đồ 3.Thái độ : Ý thức được sự cần thiết phải học để góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và lao động II. Phöông phaùp Diễn giảng ,đàm thoại , thảo luận nhóm III. Phöông tieän daïy hoïc Các biểu đồ cơ cấu lao động (phóng to ) IV. Tieán trình daïy hoïc 8 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> 1.Ổn định lớp : Điểm danh , giữ trật tự 2. Kieåm tra baøi cuõ : a.Dân cư ở nước ta phân bố như thế nào ? b. Nước ta có mấy loại hình quần cư ? Nêu đặc điểm của các loại hình quần cư đó . 3. Bài mới : Vào bài : Nguồn lao động là nhân tố quan trọng hàng đầu của sự phát triển kinh tế xã hội ,có ảnh hưởng quyết định đến việc sử dụng các nguồn lực khác .Vậy nguồn lao động của nước ta như thế nào? Vấn đề giải quyết việc làm ra sao ? Chất lượng cuộc sống như thế nào ? Đó là các câu hỏi sẽ được trả lời trong bài học hôpm nay TG Hoạt động của thầy –trò Noäi dung chính Hoạt động 1: Cả lớp I. Nguồn lao động và sử dụng lao GV : Yêu cầu HS nhắc lại số tuổi của nhóm tuổi lao động động và trên lao động (Từ 15 đến trên 60 ) 1.Nguồn lao động GV lưu ý HS : những người thuộc hai nhóm tuổi trên chính là nguồn lao động của nước ta CH : Dựa vào vốn hiểu biết và SGK hãy cho biết : - Nguồn lao động nước ta dồi dào Nguồn lao động nước ta có những mặt mạnh và những và tăng nhanh ,đó là điều kiện để phaùt trieån kinh teá maët yeáu naøo ? CH:Dựa vào hình 4.1 hãy nhận xét lực lượng lao động -Tập trung nhiều ở khu vực nông thoân (75,8% ) giữa thành thị và nông thôn ? Giải thích nguyên nhân ? CH :Nhận xét lực lượng lao động của nước ta ?Để nâng -Lực lượng lao động hạn chế về thể chất và chất lượng ( 78,8 % cao chất lượng lao động cần có những biện pháp gì ? không qua đào tạo ) GV : (Mở rộng ) -Chất lượng lao động với thang lao động điểm 10.VN -Có kế hoạch đào tạo hợp lí ,có chiến lược đầu tư mở rộng đào được quốc tế chấm 3,79 điểm về nguồn nhân lực -Thanh niên VN theo thang điểm 10 của khu vực thì tạo, dạy nghề . trí tuệ đạt 2,3 điểm , ngoại ngữ 2,5 điểm , khả năng thích ứng tiếp cận khoa học kĩ thuật đạt 2 điểm . . . CH :Theo em những biện pháp để nâng cao chất lượng lao động hiện nay là gì ? Hoạt động 2: Cá nhân CH: Dựa vào hình 4.2 hãy nêu nhận xét về cơ cấu và sự thay đổi cơ cấu lao động theo ngành ở nước ta ? (So 2 Sử dụng lao động sánh cụ thể tỉ lệ lao động từng ngành từ năm 1989 -2003) GV : ( Dieãn giaûng ) -Qua biểu đồ nhìn chung cơ cấu lao động có sự chuyển -Phần lớn lao động còn tập trung dịch mạnh theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong các ngành nông ,lâm ,ngư trong thời gian qua , biểu hiện ở tỉ lệ lao động trong các nghiệp ngành công nghiệp , xây dựng và dịch vụ tăng ,soÁ lao - Cơ cấu sử dụng lao động của động làm việctrong ngành nông –lâm ngư nghiệp giảm -Tuy vậy phần lớn lao động còn tập trung ở ngành nước ta được thay đổi theo hướng nông- lâm- ngư nghiệp (59,6%). Sự gia tăng lao động đổi mới của nền kinh tế , xã hội trong các ngành công nghiệp , xây dựng và dịch vụ vẫn chưa nhanh ,chưa đáp ứng yêu vầu sự nghiệp công nghiệp hóa ,hiện đại hóa II. Vấn đề việc làm Hoạt động 3: thảo luận nhóm GV : Chia lớp thành 3 nhóm để thảo luận trả lời 3 câu Do thực trạng vấn đề việc làm ở hoûi sau : 9 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Nhóm 1: Tại sao nói vấn đề việc làm đang là vấn đề. nước ta có hướng giải quyết như. gay gắt ở nước ta ? (Tình trạng thiếu việc làm ở nông sau : -Phân bố lại lao động và dân cư thôn. Thất nghiệp ở thành thị cao 6%) -Đa dạng hoạt động kinh tế ở Nhoùm 2: Taïi sao tæ leä thaát nghieäp , thieáu vieäc laøm raát cao nhưng lại thiếu lao động có tay nghề ở các khu vực cơ sở nông thôn . kinh doanh khu dự án công nghệ cao ? ( chất lượng lao - Phát triển hoạt động công động thấp , thiếu lao động có kĩ năng , có trình độ đáp nghiệp ,dịch vụ ở thành thị -Đa dạng hóa các loại hình đào ứng yêu cầu của nền công nghiệp , dịch vụ hiện đại ) Nhóm 3 : Để giải quyết vấn đề việc làm theo em phải tạo ,hướng nghiệp dạy nghề có những giải pháp nào ? GV: Sau khi cho hoïc sinh baùo caùo keát quaû thaûo luaän , coù nhaän xeùt cuûa nhoùm khaùc. GV keát luaän - Lực lượng lao động dồi dào - Chất lượng của lực lượng lao động thấp - Neàn kinh teá chöa phaùt trieån Tạo sức ép lớn cho vấn đề việc làm III. Chất lượng cuộc sống Hoạt động 4 : Cá nhân CH: Dựa vào thực tế và đọc SGK hãy nêu những dẫn -Chất lượng cuộc sống đang được chứng nói lên chất lượng cuộc sống của nhân dân có cải thiện (về thu nhập ,giáo dục , y tế nhà ở. . . ) thay đổi cải thiện ? -Chất lượng cuộc sống còn chênh GV (Mở rộng ) : - Nhịp độ tăng trưởng kinh tế khá cao ,trung bình GDP lệch giữa các vùng ,giữa các tầng loáp nhaân daân . moãi naêm taêng 7% -Xóa đói giảm nghèo từ 16,1 % (năm 2001) xuống 14,5% (naêm 2002) vaø 12% (2003 ) coøn 10% (2005 ) -Cải thiện về giáo dục , y tế ,chăm sóc sức khỏe , nhà ơ,û nước sạch , điện sinh hoạt * Khó khăn : -Chênh lệch giữa các vùng +Vuøng nuùi phía Baéc , Baéc Trung Boä vaø duyeân haûi Nam Trung Boä coù GDP thaáp +Ñoâng Nam Boä coù GDP cao 4.Cuûng coá : a. Tại sao giải quyết việc làm đang là vấn đề xã hội gay gắt ở nước ta ? b.Chúng ta đã được những thành tựu gì trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người daân ? 5. Daën doø : -Hoïc baøi 4 -Ôn lại kiến thức cấu tạo tháp tuổi (lớp 7 ) ,cách phân tích tháp tuổi dân số để tiết sau thực haønh .. -----------------------------------------------NS: ND: TUAÀN 3: TIEÁT 5:. Baøi 5: THỰC HAØNH PHAÂN TÍCH VAØ SO SAÙNH THAÙP DAÂN SOÁ NAÊM 1989 VAØ NAÊM 1999. I .Muïc tieâu baøi hoïc : 1 . Kiến thức : HS cần 10 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - Bieát caùch so saùnh thaùp daân soá - Tìm được sự thay đổi và xu hướng thay đổi cơ cấu dân số theo độ tuổi ở nước ta . -Xác lập được mối quan hệ giữa gia tăng dân số theo độ tuổi ,giữa dân số và phát triển kinh tế xã hội của đất nước 2. Kó naêng : Rèn luyện , củng cố và hình thành ở mức độ cao kỉ năng đọc và phân tích so sánh giải thích tháp tuổi , các xu hướng thay đổi theo độ tuổi , các thuận lợi và khó khăn ,giải pháp trong chính sách daân soá 3.Thái độ : HS ý thức được sự cần thiết phải có quy mô gia đình hợp lí II. Phöông phaùp : Thaûo luaän nhoùm , dieãn giaûng III.Phöông tieän daïy hoïc -Thaùp daân soá VN naêm 1989 vaØ 1999 (phoùng to ) - Tài liệu về cơ cấu dân số theo độ tuổi ở nước ta IV. Tieán trình daïy hoïc 1.Ổn định lớp : điểm danh , giữ trật tự 2. Kieåm tra baøi cuõ : a.Tại sao giải quyết việc làm đang là vấn đề hã hội gay gắt ở nước ta ? b. Để giải quyết vấn đề việc làm , theo em cần có những giải pháp nào ? 3. Bài mới : Vaøo baøi : Kết cấu dân số theo độ tuổi trên phạm vi cả nước và trong từng vùng có ý nghĩa quan trọng , nó thể hiện tổng hợp tình hình sinh tử , tuổi thọ , khả năng phát triển dân số và nguồn lao động .Kết cấu dân số theo độ tuổi và theo giới được biểu hiện trực quan bằng tháp dân số Để hiểu rõ hơn đặc điểm cơ cấu dân số theo tuổi ở nước ta có chuyển biến gì trong những nămqua ? Ảnh hưởng của nó tới sự phát triển kinh tế xã hội như thế nào ? Ta cùng phân tích bài hoâm nay TG. Hoạt động của Thầy –Trò GV: Sau khi neâu yeâu caàu cuûa baøi taäp 1 Giới thiệu khái niệm “Tỉ số phụ thuộc”hay còn gọi là “Tỉ lệ dân số phụ thuộc” là tỉ số giữa người chưa đến tuổi lao động , số người quá tuổi lao động với những người lao động của dân cư một nước , một vùng ( hoặc tương quan giữa tổng số người dưới tuổi lao động và trên tuổi lao động so với người ở tuổi lao động ,tạo nên mối quan hệ trong dân số gọi laø tæ leä phuï thuoäc ) Hoạt động 1: Thảo luận nhóm GV:Chia lớp thành 3 nhóm để thảo luận trả lời 3 câu hỏi sau : Nhoùm 1: Phaân tích vaø so saùnh hình daïng cuûa hai thaùp tuoåi Nhóm 2: Phân tích và so sánh cơ cấu dân số theo độ tuổi Nhoùm 3 :Phaân tích vaø so saùnh hai thaùp daân soá tæ leä daân soá phuï thuoäc Sau khi caùc nhoùm trình baøy keát quaû , boå sung vaø chuaån xaùc lại kiến thức theo bảng sau : 11 Lop10.com. Noäi dung chính I.Baøi taäp 1:. -Hình daïng cuûa hai thaùp tuoåi laø đều có đỉnh nhọn ,đáy rộng. Nhöng thaùp cuûa naêm 1989 thì chân đáy rộng hơn củatháp naêm 1999 -Nhóm tuổi 0-14 có xu hướng giaûm -Hai nhoùm tuoåi coøn laïi thì coù xu hướng tăng.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> -Tỉ số phụ thuộc có xu hướng giaûm Naêm. Naêm 1989. Naêm 1999. Caùc yeáu toá Hình dạng của Đỉnh nhọn ,đáy Đỉnh nhọn ,đáy thaùp roäng rộng ,chân đáy thu heïp Nam Nữ Nam Nữ Cô caáu Nhoùm daân soá tuoåi theo 0-14 20,1 18,9 17,4 16,1 tuoåi 15-59 25,6 28,2 28,4 30,0 60 trở 3,0 4,2 3,4 4,7 leân Tæ soá phuï thuoäc 86 72,1 GV : (Giải thích ) Tỉ số phụ thuộc của nước ta năm 1989 là 86 ( nghĩa là cứ 100 người trong độ tuổi lao động phải nuôi 86 người ở hai nhóm kia ) Hoạt động 2: Nhóm / cặp - Yeâu caàu + Nêu nhận xét về sự thay đổi của cơ cấu dân số theo độ tuổi của nước ta ? + Giaûi thích nguyeân nhaân - Sau khi HS trình bày , GV chuẩn xác lại kiến thức GV:( Mở rộng ) Tỉ số phụ thuộc ở nước ta dự đoán năm 2004 xuống là 52,7%, trong khi đó ,tỉ số phụ thuộc hiện tại của Pháp là 53,8%, Nhaät Baûn laø 44,9% , Xingapo laø42,9% , Thaùi Lan laø 47% . Như vậy tỉ số phụ thuộc ở VN còn khả năng cao hơn so với các nước phát triển trên thế giới và trong khu vực Hoạt động 3 : Thảo luận nhóm GV : Chia lớp thành 3 nhóm để trả lời 3 câu hỏi sau : Nhóm 1: Cơ cấu dân số theo độ tuổi nước ta có thuận lợi như thế nào cho sự phát triển kinh tế- xã hội ? Nhóm 2: Cơ cấu dân số theo độ tuối ở nước ta gây khó khăn gì cho sự phát triển kinh tế –xã hội Nhóm 3 : Biện pháp nào từng bước khắc phục khó khăn treân? GV: Cho caùc nhoùm baùo caùo keát quaû thaûo luaän ,nhoùm khaùc nhận xét bổ sung .GVchuẩn xác lại kiến thức. II. Baøi taäp 2: -Sau 10 naêm (1989-1999 ) tæ leä nhóm tuổi 0 -14 đã giảm,trong lao động và trên lao động tăng -Do chất lượng cuộc sống của nhân dân càng được cải thiện, chế độ dinh dưỡng cao hơn trước . Chăm sóc sức khỏe tốt ,ý thức về KHHGĐ trong nhân daân cao.. III. Baøi taäp 3 TL: -Cung cấp nguồn lao động lớn -Thị trường tiêu thụ lớn -Trợ lực cho sự phát triển kinh teá KK: -Gây sức ép cho vấn đề giaûi quyeát vieäc laøm -Taøi nguyeân caïn kieät,moâi trường bị ô nhiễm. 4.Cuûng coá : a. Cơ cấu dân số theo tuổi ở nước ta thay đổi như thế nào ? b. Cơ cấu dân số theo tuổi ở nước ta có thuận lợi và khó khăn gì cho sự phát triển kinh tế xaõ hoäi 5. Daën doø : Xem trước bài 6 để chuẩn bị trả lời các câu hỏi sau 12 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> -Hãy cho biết nền kinh tế của nước ta trước thời kì đổi mới ? -Nền kinh tế nước ta trong thời kì đổi mới như thê nào ? - Cho biết những thành tựu và thách thức của nền kinh tế nước ta. TUAÀN 3: TIEÁT 6:. ÑÒA LÍ KINH TEÁ Bài 6: SỰ PHÁT TRIỂN NỀN KINH TẾ VIỆT NAM. I . Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kiến thức : HS cần -Có những hiểu biết về quá trình phát triển kinh tế nước ta trong những thập kỉ gần đây -Hiểu được xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế , những thành tựu và những khó khăn trong quaù trình phaùt trieån . 2. Kó naêng: - Có kĩ năng phân tích biểu đồ về quá trình diễn biến hiện tượng địa lí (Sự diễn biến về tỉ troïng cuûa caùc ngaønh kinh teá trong cô caáu GDP). -Rèn luyện kĩ năng đọc bản đồ về biểu đồ cơ cấu (biểu đồ tròn) và nhận xét biểu đồ . 3.Thái độ: HS có ý thức cố gắng học tập để góp phần phát triển kinh tế của đất nước . II. Phöông phaùp : Diễn giảng , trực quan , đàm thoại , thảo luận nhóm . III. Phöông tieän daïy hoïc : _ Bản đồ hành chính Việt Nam _ Biểu đồ về sự chuyển dịch cơ cấu GDP từ năm 1991 – 2002 ( phóng to ) IV. Tieán trình daïy hoïc 1.Ổn định lớp : Điểm danh , giữ trật tự 2. Kieåm tra baøi cuõ : (khoâng) 3. Bài mới : Vaøo baøi : Nền kinh tế nước ta trải qua quá trình phát triển như thế nào ? có sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế như thế nào ? về mặt kinh tế chúng ta đã được những thành tựu nào ? Đó là nội dung của bài hoïc hoâm nay . TG. Hoạt động của Thầy –Trò Hoạt động 1: cá nhân CH: Bằng kiến thức lịch sử và vốn hiểu biết hãy cho biết cùng với quá trình dựng nước và giữ nước , nền kinh tế nước ta đã trải qua những giai đoạn phát triển như thế nào? ( + Caùch maïng thaùng 8 +Naêm 1945 -1954 +Naêm 1954-1975 ( Mieàn Baéc ,Mieàn Nam ) +Năm 1976-1986 giai đoạn nền kinh tế có đặc điểm gì? GV: (Dieãn giaûng ) Vào những năm 1986 -1988 nền kinh tế tăng trưởng thấp, tình trạng lạm phát tăng vọt ,không kiểm soát được -Năm 1986 tăng trưởng kinh tế 4% lạm phát lên tới 774,7% -Năm 1987 TTKT 3,9 %, lạm phát lên tới 223,1% -Năm 1988 TTKT 5,1% , lạm phát lên tới 343,8% 13 Lop10.com. Noäi dung chính I. Nền kinh tế nước ta trước thời kì đổi mới .. Gaëp nhieàu khoù khaên : - Nền kinh tế khủng hoảng kéo daøi - Tình traïng laïm phaùt cao - Mức tăng trưởng kinh tế thấp -Saûn xuaát ñình treä.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Hoạt động 2: Cả lớp GV: Yêu cầu HS đọc thuật ngữ “Chuyển dịch cơ cấu kinh teá” trang 153 SGK CH: Đọc nội dung mục II cho biết sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế thể hiện ở những mặt chủ yếu nào ? ( -Cô caáu ngaønh -Cô caáu laõnh thoå -Cô caáu thaønh phaàn kinh teá ) CH : Dựa vào hình 6.1 hãy phân tích xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế . Xu hướng này thể hiện rõ những khu vực naøo ?( Noâng ,laâm ,ngö nghieäp ,dòch vuï vaø coâng nghieäp ) Hoạt động 3: Thảo luận nhóm GV : Chia lớp thành 3 nhóm thảo luận để trả lời 3câu hỏi sau : Nhóm 1: Nhận xét xu hướng thay đổi tỉ trọng của từng khu vực trong GDP ( từng đường biểu diễn ) Nhóm 2: Sự quan hệ gữa các khu vực (các đường ) Nhóm 3: Nguyên nhân của sự chuyển dịch các khu vực GV: Cho HS baùo caùo keát quaû thaûo luaän ,nhoùm khaùc nhaän xeùt bổ sung .GV chuẩn xác lại kiến thức Hoạt động 4: nhóm /cặp GV: Yêu cầu HS đọc thuật ngữ “vùng kinh tế trọng điểm” Lưu ý HS : Vùng kinh tế trọng điểm là vùng được nhà nước phê duyệt qui hoạch tổng thể nhằm tạo ra các động lực phát triển cho toàn bộ nền kinh tế CH: Dựa vào hình 6.2 -Cho biết nước ta có mấy vùng kinh tế ( 7 vùng ), xác định , đọc tên các vùng kinh tế trên bản đồ -Xaùc ñònh phaïm vi laõnh thoå cuûa caùc vuøng kinh teá troïng điểm ? Nêu ảnh hưởng của các vùng kinh tế trọng điểm đến sự phát triển kinh tế- xã hội CH:Dựa vào hình 6.2 kể tên các vùng kinh tế giáp biển và không giáp biển ? Với đặc điểm tự nhiên của vùng kinh tế giáp biển có ý nghĩa gì trong sự phát triến kinh tế ? Hoạt động 5 : nhóm /cặp CH: dựa vào SGK , vốn hiểu biết , phương tiện thông tin đại chúng hãy cho biết nền kinh tế nước ta đã đạt được những thành tựu nào ? GV : ( gợi ý ) -Tăng trưởng kinh tế như thế nào ? -Chuyeån dòch cô caáu kinh teá ra sao ? - Quùa trình hoäi nhaäp kinh teá nhö theá naøo ? CH : Bên cạnh những thành tựu trên , nền kinh tế nước ta cần phải vượt qua những khó khăn gì ? GV : (gợi ý ) - Sự phân hóa giàu nghèo ra sao ? - Môi trường như thế nào ? tài nguyên ra sao ? -Phaûi laøm gì trong quaù trình hoäi nhaäp ? 14 Lop10.com. II. Nền kinh tế trong thời kì đổi mới 1. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh teá. a. Chuyeån dòch cô caáu ngaønh -Tæ troïng Noâng , Laâm , Ngö nghiệp giảm liên tục từ năm 1991 đến năm 2002 -Tæ troïng Coâng nghieäp ,xaây dựng tăng liên tục - Tæ troïng dòch vuï taêng roài giaûm ( khoâng oån ñònh ). b. Chuyeån dòch cô caáu laõnh thoå -Nước ta có 7 vùng kinh tế, trong đó có 3 vùng kinh tế troïng ñieåm Baéc Boä , Mieàn Trung vaø phía Nam . -Caùc vuøng kinh teá troïng ñieåm có tác động mạnh đến sự phát triển kinh tế xã hội với các vuøng kinh teá laân caän - Ñaëc tröng haàu heát caùc vuøng kinh tế là kết hợp kinh tế trên đất liền và kinh tế biển 2 . Những thành tựu và thách thức a. Những thành tựu : Tốc độ tăng trưỡng kinh tế tương đối vuõng chaéc ,cô caáu kinh teá chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa ,nước ta đang hội nhập vào nền kinh tế khu vực và toàn cầu b. Những thách thức : Sự phaân hoùa giaøu ngheøo ,moâi trường ô nhiễm ,tài nguyên cạn kiệt ,bức xúc về vấn đề việc.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> laøm , y teá , giaùo duïc . . .. 4 . Cuûng coá :(4 phuùt) a . Hướng dẫn HS vẽ biểu đồ tròn cơ cấu GDP phân theo thành phần kinh tế b. Nền kinh tế nước ta trong thời kì đổi mới như thế nào ? 5. Daën doø : (`1 phuùt) - Hoïc baøi 6 - Ôn lại kiến thức lớp 8 về khí hậu ,đất , đặc điểm chung của tự nhiên Việt Nam. --------------------------------------------NS: ND: TUAÀN 4 : TIEÁT 7 :. Bài 7: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN VAØ PHÂN BOÁ NOÂNG NGHIEÄP. I.Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kiến thức : HS cần - Nắm được vai trò của các thành phần tự nhiên và kinh tế xã hội đối với sự phát triển và phân bố nông nghiệp ở nước ta . -Thấy được các nhân tố trên đã ảnh hưởng đến sự hình thành nền nông nghiệp nước ta là nền nông nghiệp nhiệt đới đang phát triển theo hướng thâm canh và chuyên môn hóa 2 . Kó naêng : -Rèn luyện kĩ năng đánh giá giá trị kinh tế các tài nguyên thiên nhiên -Biết sơ đồ hóa các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp -Biết liên hệ thực tế ở địa phương qua bài học ( Lấy ví dụ minh họa cho bài học ) 3. Thái độ : HS có ý thức bảo vệ , quí trọng tài nguyên thiên thiên ,môi trường và có lòng yêu quê hương đất nước II . Phöông phaùp : Diễn giảng , đàm thoại , thảo luận nhóm III . Phöông tieän daïy hoïc - Bản đồ tự nhiên Việt Nam - Bản đồ khí hậu Việt Nam IV. Tieán trình daïy hoïc 1 . Ổn định lớp : Điểm danh , giữ trật tự 2. Kieåm tra baøi cuõ : (4 phuùt) a. Hãy trình bày nền kinh tế nước ta trong thời kì đổi mới b. Trong công cuộc đổi mới chúng ta đã đạt được những thành tựu và phải vượt qua khó khăn naøo ? 3. Bài mới Vaøo baøi : (1 phuùt) Cách đây hơn 4000 năm ở lưu vực sông Hồng , tổ tiên ta đã chọn ra cây lúa làm nguồn sản xuất chính , đặt nền móng cho nông nghiệp nước ta . Nông nghiệp có những đặc điểm , đặc thù khác nhau so với các ngành kinh tế khác là phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên .Điều kiện kinh tế xã hội được cải thiện đã tạo điều kiện thúc đẩy nông nghiệp phát triển mạnh mẽ . Để hiểu rõ các nhân tố 15 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> trên ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp ở nước ta như thế nào ? chúng ta sẽ tìm hieåu trong baøi hoïc hoâm nay TG. Hoạt động của Thầy –Trò Hoạt động 1: Cá nhân CH : Em hãy cho biết sự phát triển và phân bố nông nghiệp phụ thuộc vào những tài nguyên nào ? ( Đất, khí hậu , nước, sinh vật ) CH :Vì sao nói nông nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào đất đai và khí hậu ( Đối tượng của nông nghiệp là các sinh vật mà cơ thể sống cần đủ 5 yếu tố cơ bản : Nhiệt ,nước ánh sáng không khí và chất dinh dưỡng ) CH :Cho biết vai trò của đất đối với ngành nông nghiệp Hoạt động 2 : Thảo luận nhóm GV : Chia lớp thành 3 nhóm thảo luận để trả lời 3 câu hoûi sau Nhóm 1 : Hãy cho biết nước ta có mấy nhóm đất chính ? Diện tích của mỗi nhóm đất ? Nhóm 2 : Sự phân bố của các loại đất ? Nhóm 3: Gía trị của các loại đất ? GV : Cho caùc nhoùm baùo caùo keát quaû thaûo luaän ,nhoùm khaùc nhaän xeùt , boå sung GV : Hướng dẫn HS tham khảo lược đồ hình 20.1; 28.1; 31.1; 35.1; Để nhấn mạnh thêm sự phân bố của tài nguyên đất ở hai đồng bằng châu thổ ,Tây Nguyên , Ñoâng Nam Boä GV :( Mở rộng kiến thức cho HS ) -Diện tích đất nước ta rất hạn chế -Xu hướng diện tích bình quân đầu người ngày một giaûm ,do daân soá taêng - Cần sử dụng hợp lí ,duy trì và nâng cao độ phì cho đất Hoạt động 3 : Cá nhân CH : Dựa vào kiến thức đã học ở lớp 8 , hãy cho biết đặc điểm chung của khí hậu nước ta ( Nhiệt đới , gió mùa, ẩm , phân hóa đa dạng , phức tạp) - Đặc điểm khí hậu đã đem lại thuận lợi và khó khăn gì cho saûn xuaát noâng nghieäp GV (gợi ý ) : -Đặc điểm nhiệt đới , gió mùa , ẩm đã đem lại thuận lợi và khó khăn gì ? -Tương tự sự đa dạng ,phức tạp Hoạt động 4: Cả lớp CH : Tại sao nói thủy lợi là biện pháp hàng đầu trong thâm canh nông nghiệp ở nước ta ( chống úng vào mùa mưa , cung cấp nước vào mùa khô , cải tạo đất mở rộng diện tích canh tác , tăng vụ , thay đổi cơ cấu cây trồng muøa vuï ) CH: -Trong môi trường nhiệt đới gió mùa ,ẩm ,tài 16 Lop10.com. Noäi dung chính I.Các nhân tố tự nhiên 1 . Tài nguyên đất - Laø taøi nguyeân quí giaù -Laø tö lieäu saûn suaát khoâng theå thay thế được của ngành nông nghieäp -Có hai nhóm đất chính + Nhóm đất feralít Dieän tích :16 trieäu ha ( 65 % dieän tích laõnh thoå ) Phaân boá : mieàn nuùi vaø trung du ( Taây Nguyeân vaø Ñoâng Nam Boä ) Thích hợp cho việc trồng cây công nghiệp nhiệt đới như chè, cà pheâ ,cao su . +Nhóm đất phù sa : DT: 3 trieäu ha (24 % dieän tích laõnh thoå ) PB :ở hai đồng bằng châu thổ Thích hợp cho việc trồng cây luùa vaø hoa maøu. 2.Taøi nguyeân khí haäu - Nhiệt đới ,gió mùa ,ẩm + TL : caây coái xanh töôi , naêng suất cao thu hoạch nhiều vụ trong naêm + KK: Saâu beänh deã phaùt trieån, luõ luït ,haïn haùn - Sự phân hóa khí hậu + TL: Trồng nhiều loại cây + KK: laïnh , coù gioù laøo 3.Tài nguyên nước _ Có nguồn nước phong phú - coù luõ luït , haïn haùn - Thủy lợi là biện pháp hàng đầu trong thaâm canh noâng nghieäp nước ta 4.Taøi nguyeân sinh vaät.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> nguyên sinh vật nước ta có đặc điễm gì ?( Đa dạng về hệ Tài nguyên sinh vật nước ta sinh thái , giàu về thành phần loài sinh vật ) phong phú là cơ sở thuần dưỡng, - Tài nguyên sinh vật nước ta tạo cơ sở gì cho sự lai tạo nên các loài cây trồng vật nuôi có chất lượng tốt ,thích nghi phaùt trieån vaø phaân boá noâng nghieäp cao Hoạt động 5: cá nhân II. Caùc nhaân toá kinh teá xaõ hoäi GV : (dieãn giaûng ) Kết quả của nông nghiệp đạt được trong những năm qua là biểu hiện sự đúng đắn , sức mạnh của chính sách phát Chính sách phát triển nông thôn triển nông nghiệp đã tác động lên hệ thống các nhân tố - Tác động tới dân cư và đô thị kinh tế .Đã thúc đẩy mạnh mẽsự phát triển của ngành nông thôn -Hoàn thiện cơ sở vật chất kỉ kinh tế quan trọng hàng đầu của cả nước CH: Đọc SGK mục 2 ,kết hợp với hiểu biết ,em hãy cho thuật trong nông nghiệp biết vai trò của yếu tố chính sách đã tác động lên những - Tạo mô hình phát triển nông nghiệp htích hợp ,khai thác mọi vấn đề gì trong nông nghiệp ? GV : Yêu cầu , khuyến khích HS phát biểu những ý tiềm năng sẵn có . - Mở rộng thị trường tiêu thụ kieán cuûa mình , laáy nhaân toá chính saùch laøm trung taâm saûn phaåm . Hoạt động 6 : Thảo luận nhóm GV : Chia lớp thành 3 nhóm thảo luận để trả lời 3 câu hoûi sau Nhóm 1: Quan sát hình 7.2 em hãy kể tên một số cơ sở vật chất kỉ thuật trong nông nghiệp để minh họa rõ hơn sơ đồ trên .( + Thủy lợi : cơ bản đã hoàn thành –hình 7.1 +Dịch vụ trồng trọt phát triển ,phòng trừ dòch beänh +Các giống mới vật nuôi ,cây trồng cho naêng suaát cao ) Nhóm 2 : Sự phát triển của nông nghiệp , công nghiệp chế biến có ảnh hưởng như thê nào đến phát triển và phaân boá noâng nghieäp ( - Taêng giaù trò vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa haøng noâng saûn , -Naâng cao hieäu quaû saûn suaát noâng nghieäp -Thúc đẩy sự phát triển các vùng chuyên canh ) Nhóm 3 : Hãy lấy ví dụ cụ thể để tháy rõ vai trò của thị trường đối với tình hình sản xuất một số nông sản ở địa phöông em (gia suùc ,luùa ,. . .) GV : Cho caùc nhoùm baùo caùo keát quaû thaûo luaän ,nhaoùm khaùc nhaän xeùt ,boå sung GV : Hướng dẫn HS vấn đề đầu vào và đầu ra của ngaønh noâng nghieäp . 4. Cuûng coá : a. Hãy cho biết những điều kiện tự nhiên nào ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghieäp ? b. Nhân tố kinh tế xã hội có ảnh hưởng gì đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp 5.Daën doø : - Hoïc baøi 7 - Xem trước bài 8 để chuẩn bị trả lời các câu hỏi sau : + Cơ cấu nông nghiệp nước ta gồm mấy ngành ? kể tên 17 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> + Ngành trồng trọt gồm những loại cây nào ? + Ngành chăn nuôi gồm những loại con nào ?. TUAÀN 4 : TIEÁT 8 : Bài 8 : SỰ PHÁT TRIỂN VAØ PHÂN BỐ NÔNG NGHIỆP I.Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kiến thức : HS cần - Nắm được đặc điểm phát triển và phân bố một số cây trồng ,vật nuôi chủ yếu là một số xu hướng trong phát triển sản xuất nông nghiệp hiện nay . -Nắm được sự phân bố sản xuất nông nghiệp ,với việc hình thành các vùng sản xuất tập trung , caùc saûn phaåm saûn xuaát noâng nghieäp chuû yeáu 2 . Kó naêng : -Rèn luyện kĩ năng phân tích bảng số liệu , kĩ năng phân tích sơ đồ ma trận về phân bố các caây coâng nghieäp chuû yeáu theo vuøng . -Biết đọc lược đồ nông nghiệp Việt Nam 3 . Thái độ : -HS có ý thức quí trọng và bảo vệ tài nguyên và môi trường -HS có ý thức học tập để góp phần xây dựng quê hương đất nước . II. Phöông phaùp Thảo luận nhóm , diễn giảng , đàm thoại , trực quan III. Phöông tieän daïy hoïc -Bản đồ nông nghiệp Việt Nam -Lược đồ nông nghiệp (phóng to) IV. Tieán trình daïy hoïc 1. Ổn định lớp : Điểm danh , giữ trật tự 2. Kieåm tra baøi cuõ : a. Cho biết những thuận lợi của tài nguyên thiên nhiên để phát triển nông nghiệp nước ta ? b. Phân tích vai trò của nhân tố chính sách phát triển nông nghiệp trong sự nghiệp phát triển vaø phaân boá noâng nghieäp 3. Bài mới : Vaøo baøi Việt Nam là một nước nông nghiệp – Một trong những trung tâm xuất hiện nghề trồng lúa sớm nhất ở Đông Nam Á . Vì thế đã từ lâu , nông nghiệp nước ta được đẩy mạnh và được nhà nước ta coi là mặt trận hàng đầu . Từ sau đổi mới , nông nghiệp trở thành ngàng sản xuất hàng hóa lớn . Để có được những bước tiến nhảy vọt trong lãnh vực nông nghiệp , sự phân bố và phát triển ngàng đã có diễn biến gì khác trước , ta cùng tìm hiểu câu trả lời trong nội dung bài hôm nay . TG Hoạt động của Thầy – Trò Noäi dung chính Hoạt động 1 : Cá nhân I Ngaønh troàng troït : CH : _ Dựa vào bảng 8.1 hãy cho nhận xét sự thay đổi tỉ trọng cây lương thực và cây công nghiệp trong cơ cấu gía -Ngành trồng trọt đang phát trieån ña daïng caây troàng trò saûn xuaát nghaønh troàng troït ? ( Tỉ trọng : + cây lương thực giảm 6,3 % (1990 – 2002) -Chuyển mạnh sang cây trồng + caây coâng nghieäp taêng 9,2 % ( 1990-2002) haøng hoùa ,laøm nguyeân lieäu cho coâng nghieäp cheá bieán xuaát _ Sự thay đổi này nói lên điều gì ? 18 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> ( Nông nghiệp : đang phá thế độc canh cây lúa , đang phát huy thế mạnh nền nông nghiệp nhiệt đới ) . Hoạt động 2 : Thảo luận nhóm GV : Chia lớp thành 4 nhóm , mỗi nhóm phân tích một chæ tieâu veà saûn xuaát luùa Yêu cầu tính từng chỉ tiêu như sau : VD: Năng suất lúa cả năm ( tạ / ha ) từ 1980-2002 Taêng leân 24,1 taï / ha – gaáp 2,2 laàn Tương tự tính các chỉ tiêu còn lại ( Diện tích tăng 1904 gấp 1,34 lần . Sản lượng lúa cả năm tăng 22,8 triệu tấn , gấp gần 3 lần . Sản lượng bình quân đầu người tăng 215 kg , gấp gần 2 lần ) GV : Cho caùc nhoùm baùo caùo keát quaû thaûo luaän ,nhoùm khaùc nhaän xeùt , boå sung . GV : ( Mở rộng ) Thành tựu nổi bật của ngành trồng trọt (trồng lúa ) đã đưa nước ta từ một nước nhập lương thực , sang một nước xuất khẩu gạo thứ hai trên thế giới (sau Thaùi Lan ). Naêm 1986 phaûi nhaäp 351000 taán gaïo , năm 1989 nước ta đã xuất khẩu gạo. Từ năm 1991 trở lại đâylượng gạo xuất khẩu tăng từ 1 triệu tấn lên 2 triệu tấn ( 1995), ñænh cao laø naêm 1991 xuaát 4,5 trieäu taán CH : Dựa vào hình 8.2 và vốn hiểu biết , hãy cho biết đặc điểm phân bố nghề trồng lúa ở nước ta. Hoạt động 3: Cả lớp CH: Dựa vào SGK và hiểu biết của bản thân em hãy cho biết lợi ích kinh tế của việc phát triển cây công nghiệp ? ( Xuaát khaåu , nguyeân lieäu cheá bieán , taän duïng taøi nguyeân đất ,phá thế độc canh , khắc phục tính mùa vụ , bảo vệ môi trường ) CH: Dựa vào bản 8.3 cho biết nhóm cây công nghiệp hàng năm và nhóm cây lâu năm ở nước ta bao gồm nhữngloại cây nào , nêu sự phân bố chủ yếu ? GV ( Hướng dẫn ) - Đọc theo cột dọc biết được một vùng sinh thái có các cây công nghiệp chính đựơc trồng . -Đọc theo cột ngang biết được các vùng phân bố chính của một loại cây công nghiệp . GV:- Yêu cầu HS thực hành sử dụng bảng ; đọc một số cây đại diện cho 2 nhóm cây công nghiệt , vùng tập trung . CH : Xaùc ñònh treân baûng 8.3 caùc caây coâng nghieät chuû yeáu được trồng ở Tây Nguyên và Đông Nam Bộ ( cà phê và cao su ) CH: Hãy cho biết tiềm năng của nước ta cho việc phát trieån vaø phaân boá caây aên quaû ( khí haäu , taøi nguyeân , chaát lượng , thị trường ) CH:_ Keå teân moät soá caây aên quaû ñaëc saûn cuûa mieàn Baéc , miền Trung và miền Nam ( cam xã Đoài, nhản Hưng Yên, vải thiều Lục Ngạn ,đào SaPa ,xoài Lái Thiêu , sầu 19 Lop10.com. khaåu 1. Cây lương thực. -Lúa là cây lương thực chính -Caùc chæ tieâu veà saûn xuaát luùa năm 2002 đều tăng lên rõ rệt so với các năm trước - Lúa được trồng ở khắp nơi , tập trung chủ yếu ở hai đồng bằng chaâu thoå soâng Hoàng vaø soâng Cửu Long. 2.Caây coâng nghieäp. - Caây coâng nghieäp phaân boá haàu heát treân 7 vuøng sinh thaùi noâng nghiệp cả nước -Tập trung nhiều ở Tây Nguyên vaø Ñoâng Nam Boä. 2. Caây aên quaû -Nước ta có nhiều tiềm năng về tự nhiên để phát triển các loại cây ăn quả - Do điều kiện tự nhiên nên trồng được nhiều loại cây ăn.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> rieâng ,maêng cuït ) -Tại sao Nam Bộ lại trồng được nhiều cây ăn quả có giá trị ( Do khí hậu , đất đai ,vùng nhiệt đới điển hình ) CH: Ngành trồng cây ăn quả nước ta còn những hạn chế gì cần giải quyết để phát triển thành ngành có giá trị khẩu ?. quaû coù giaù trò cao -Đông Nam bộ và đồng bằng sông Cửu Long là hai vùng trồng cây ăn quả lớn nhất nước ta. ( Sự phát triển chậm , thiếu ổn định ) Hoạt động 4 : Cá nhân II. Ngaønh chaên nuoâi -Chaên nuoâi coøn chieám tæ troïng CH : Chăn nuôi ở nước ta chiếm tỉ trọng bao nhiêu trong nông nghiệp ? thực tế đó nói lên điều gì ? ( Tỉ trọng tương thấp trong nông nghiệp -Trâu bò được chăn nuôi chủ đương 20% nông nghiệp chưa phát triển hiện đại … ) CH: Dựa vào hình 8.2 xác định vùng chăn nuôi trâu bò yếu ở Trung du và miền núi để chính ? thực tế hiện nay trâu bò được nuôi để đáp ứng nhu lấy sức kéo -Lợn được nuôi tập trung ở hai cầu gì ? ( Lấy sức kéo ) 10 CH : Tại sao hiện nay bò sữa đang được phát triển ven đồng bằng châu thổ vì trồng ph các thành phố lớn ( gần thị trường tiêu thụ ) nhiều lương thực và đông dân -Gia cầm phát triển nhanh ở CH: Xác định trên hình 8.2 các vùng chăn lợn chính . Vì sao lợn được nuôi nhiều ở đồng bằng sông Hồng ? ( Gần đồng bằng vùng sản xuất lương thực , cung cấp thịt ,sử dụng lao động,tăng thu nhập , giải quyết phân hữu cơ . . .) GV : Yêu cầu HS đọc phần chăn nuôi gia cầm -Cho biết hiện nay chăn nuôi gia cầm nước ta và trong khu vực đang phải đối mặt với nạn dịch gì ? ( H5N1 dịch cuùm gia caàm ) GV : ( Mở rộng kiến thức cho HS ) -VN đứng thứ 7/10 nước có nuôi trâu bò -Đàn lợn đứng thứ 5trên thế giới với 23,2 triệu con ,16 taán thòt ( naêm 2002 ) -Dự kiến phát triển chăn nuôi gia súc ở nước ta năm 2010 4 . Cuûng coá :( 4 ph) a. Nhận xét và giải thích sụ phân bố các vùng trồng lúa ở nước ta b. Giaûi thích moâ hình V.A.C 5. Daën doø : (1 ph) -Hoïc baøi 8 -Xem trước bài 9 để chuẩn bị trả lời các câu hỏi sau : + Nước ta có mấy loại rừng ? kể tên ? + Ngành thủy sản ở nước có đặc điểm gì ?. 20 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>