Công tác kiểm tra nội bộ trường THCS. Thực trạng và giải pháp

I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong quá trình học tập mười chuyên đề về chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên
THCS, với sự nhiệt tình, tâm huyết của quý thầy cô trường Cao đẳng sư phạm Thừa Thiên
Huế, mỗi học viên nói chung và bản thân tơi nói riêng đã lĩnh hội được rất nhiều kiến thức,
kĩ năng bổ ích, thiết thực để phục vụ tốt hơn cho cơng việc trồng người.
Thanh tra, kiểm tra trường học nói chung và kiểm tra nội bộ trường THCS nói riêng
đã được quy định trong Luật Giáo dục, Luật Thanh tra và các văn bản hiện hành. Trong
công tác thanh tra, kiểm tra, công tác kiểm tra nội bộ trường học là vô cùng quan trọng.
Việc kiểm tra nội bộ sẽ giúp các nhà quản lý nắm bắt kịp thời các thơng tin từ chính đơn vị
mình, từ chính những gì mình đang có, những ưu điểm, những tồn tại để từ đó có những
giải pháp điều chỉnh phù hợp nhằm phát triển nhà trường. Trong những năm qua công tác
thanh tra, kiểm tra của các nhà trường đã được tiến hành thường xun góp phần vào việc
duy trì kỷ cương nền nếp trong các nhà trường. Tuy nhiên, nhận thức về cơng tác kiểm tra
nội bộ trường học cịn bộc lộ những hạn chế nhất định. Cơng tác quản lí hoạt động kiểm
tra nội bộ trường học của lãnh đạo nhiều nhà trường vẫn còn một số bất cập, hiệu quả của
việc kiểm tra nội bộ nhà trường có lúc, có nơi cịn mang tính hình thức, ảnh hưởng khơng
nhỏ đến chất lượng, hiệu quả giáo dục. Trong giai đoạn hiện nay, để đạt được mục tiêu
quản lý nhà trường nói chung, trường THCS nói riêng, Hiệu trưởng cần phải coi trọng
công tác kiểm tra nội bộ nhà trường. Việc xác định cơ sở lí luận, khảo sát và nghiên cứu
thực trạng tình hình hoạt động kiểm tra nội bộ trường THCS nhằm đề xuất những biện
pháp quản lý hoạt động kiểm tra nội bộ nhà trường của Hiệu trưởng mỗi trường là vấn đề
cần được đặc biệt chú ý. Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, tôi đã lựa chọn và
tiến hành nghiên đề tài: “Công tác kiểm tra nội bộ trường THCS. Thực trạng và giải pháp”
góp phần nâng cao kỉ cương nền nếp, nâng cao chất lượng giáo dục bậc THCS nói chung,
cũng như đơn vị nơi tơi đang cơng tác nói riêng.

2. Mục đích hướng tới của đề bài
1

Tìm hiểu, nghiên cứu cơng tác kiểm tra nội bộ trường THCS. Từ đó đề xuất một số
giải pháp tích cực, giúp cho công tác kiểm tra nôi bộ trường THCS thực chất hơn, có hiệu
quả hơn nhằm nâng cao hiệu lực quản lý góp phần nâng cao chất lượng dạy học và giáo
dục trong nhà trường.
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
1.1. Khái niệm kiểm tra
- Kiểm tra là hoạt động của cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội để nhìn nhận khách
quan bản chất của sự việc, hiện tượng có trong các hoạt động của chính cơ quan, tổ chức
đó, nhằm điều chỉnh các hoạt động để đảm bảo hoạt động hiệu quả hơn.
- Kiểm tra là hoạt động xem xét tình hình thực tế để đưa ra sự đánh giá, nhận xét.
- Kiểm tra là xem xét việc làm đúng hay sai.
- Kiểm tra trong các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội, thực chất là kiểm tra nội bộ, tự
kiểm tra của cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội đó.
- Kiểm tra nội bộ của trường học là hoạt động của nhà trường nhằm tự kiểm tra việc
thực hiện các nhiệm vụ dạy và học, cũng như các hoạt động có liên quan để phát hiện và
chấn chỉnh kịp thời những sai sót trong quá trình thực hiện.
1.2. Thẩm quyền, đối tượng, hình thức kiểm tra
a) Thẩm quyền và đối tượng kiểm tra
- Thẩm quyền kiểm tra nội bộ của nhà trường là lãnh đạo nhà trường (Hiệu trưởng,
Phó Hiệu trưởng); các cán bộ là thành viên của ban kiểm tra nội bộ do Hiệu trưởng quyết
định thành lập.
Thành viên của đoàn kiểm tra gồm: Lãnh đạo nhà trường, thành viên Ban thanh tra
nhân dân, các thành viên khác được lựa chọn trong đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên
của trường.
- Đối tượng kiểm tra: Lãnh đạo, viên chức, người lao động của nhà trường.
b) Hình thức kiểm tra

2

- Kiểm tra theo kế hoạch: Là hoạt động kiểm tra theo kế hoạch đã được Hiệu trưởng
phê duyệt hàng năm.
- Kiểm tra đột xuất: Được tiến hành khi có khiếu nại, tố cáo hoặc do yêu cầu của
Hiệu trưởng nhằm giúp Hiệu trưởng biết được tình hình cơng việc diễn ra trong điều kiện
bình thường hàng ngày; đồng thời có tác dụng duy trì kỷ luật lao động, nâng cao tinh thần
tự giác, tự kiểm tra của các cá nhân, bộ phận trong nhà trường.
1.3. Nội dung kiểm tra
- Kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ được giao của giáo viên, nhân viên
+ Kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên. Tập trung vào những vấn đề sau:
* Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống.
* Kế hoạch, nội dung, phương pháp, biện pháp thực hiện nhiệm vụ được giao.
* Kết quả công tác được giao.
* Mức độ đáp ứng quy định về chuẩn nghề nghiệp của giáo viên.
+ Kiểm tra hoạt động phục vụ dạy học, giáo dục của nhân viên. Tập trung vào những
vấn đề sau:
* Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống.
* Kế hoạch, nội dung, phương pháp, biện pháp thực hiện nhiệm vụ được giao.
* Kết quả công tác được giao.
* Số lượng, chất lượng - trình độ nghiệp vụ, cơ cấu và tình hình bố trí, sử dụng đội
ngũ nhân viên của nhà trường.
- Kiểm tra điều kiện bảo đảm việc thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của trường trong
năm học.
- Kiểm tra hoạt động của các tổ, khối chuyên môn.
- Kiểm tra hoạt động của bộ phận văn thư, hành chính.
- Kiểm tra cơ sở vật chất, trang thiết bị, thư viện.
- Kiểm tra tài chính.
- Kiểm tra cơng tác bán trú (nếu có).
- Kiểm tra cơng tác quản lý của người đứng đầu cơ sở giáo dục.
1.4. Quy trình kiểm tra

3


a) Xây dựng và ban hành kế hoạch kiểm tra năm học
- Cơ sở pháp lý.
- Mục tiêu kiểm tra.
- Lực lượng kiểm tra.
- Đối tượng kiểm tra.
- Nội dung kiểm tra.
- Hình thức kiểm tra.
- Thời gian kiểm tra.
Kế hoạch phải được công khai để cán bộ, giáo viên, nhân viên biết và thực hiện. Kế
hoạch kiểm tra năm học phải thể hiện được tồn bộ các đầu cơng việc theo thứ tự thời gian
bắt đầu từ tháng 8 năm này đến tháng 7 năm sau. Kế hoạch kiểm tra tháng: Căn cứ vào kế
hoạch kiểm tra năm nhưng cần phải chi tiết công việc, đối tượng, thời gian tiến hành một
cách cụ thể. Kế hoạch kiểm tra tuần: Cụ thể hơn nữa so với kế hoạch tháng.
b) Thực hiện kiểm tra theo kế hoạch
Tùy theo tình hình cụ thể và theo quy mơ của nhà trường, đồn kiểm tra có thể có các
phương pháp tiến hành khác nhau. Cơ bản là theo các bước:
- Công bố quyết định/kế hoạch kiểm tra;
- Nghe báo cáo của đối tượng và thu nhận tài liệu;
- Xem xét, xác minh các nội dung kiểm tra, nghiên cứu, đối chiếu các quy định để
đưa ra nhận xét, đánh giá về từng nội dung kiểm tra;
- Làm việc với các bộ phận, cá nhân liên quan để làm rõ nội dung kiểm tra (người
kiểm tra phải có ghi chép hồ sơ).
c) Thơng báo kết quả kiểm tra
- Kết thúc kiểm tra, phải thông báo kết quả gồm các nội dung sau:
+ Khái quát tình hình.
+ Kết quả kiểm tra (nhận xét, đánh giá từng nội dung kiểm tra).
+ Kiến nghị biện pháp xử lý.

- Hiệu trưởng ban hành văn bản thông báo kết quả kiểm tra; được phổ biến công khai
tại phiên họp hội đồng sư phạm.
4


d) Thực hiện xử lý sau kiểm tra.
e) Lưu trữ hồ sơ.
2. Thực trạng về công tác kiểm tra nội bộ tại trường THCS … – đơn vị nơi tôi
đang cơng tác
2.1. Tình hình chung của nhà trường
Trường THCS … được thành lập từ tháng 9 năm 2006. Ban đầu nhà trường có 30 cán
bộ, giáo viên, nhân viên, 245 học sinh chia thành 8 lớp học. Cơ sở vật chất nhà trường rất
nhiều thiếu thốn: 10 phòng học và phịng chức năng, khơng có tường rào, … Đến nay, tồn
trường có 44 cán bộ, giáo viên và nhân viên (trong đó: 37 giáo viên, 02 cán bộ quản lý và
05 nhân viên) chia thành 05 tổ chuyên môn và 01 tổ văn phịng. Đội ngũ cán bộ quản lí: 01
có trình độ đại học và 01 thạc sĩ; đều đã được đào tạo qua các lớp Trung cấp chính trị và
Quản lí giáo dục. Đội ngũ giáo viên, nhân viên đều có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn.
Năm học 2020 – 2021, nhà trường có 536 học sinh chia thành 18 lớp, có đầy đủ các phịng
học, phịng bộ mơn, phịng chức năng; khn viên nhà trường xanh – sạch – đẹp.
2.2. Thực trạng hoạt động kiểm tra nội bộ trường THCS …
a) Ưu điểm
Trong những năm qua, Ban giám hiệu trường THCS … luôn bám sát vào các văn bản
hướng dẫn của Nhà nước, Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT tỉnh Thừa Thiên Huế, Phòng GD&ĐT
huyện Phú Vang, căn cứ vào nhiệm vụ năm học và điều kiện thực tế nhà trường để xây
dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ trường học.
Ngay từ đầu năm học Hiệu trưởng đã chỉ đạo xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ
trường học và công khai trước Hội đồng sư phạm. Kế hoạch được thiết kế bằng biểu bảng
và được treo ở văn phịng, trong đó thể hiện rõ: Mục tiêu, nội dung, hình thức, thời gian,
thành phần kiểm tra. Căn cứ trên kế hoạch đó, các tổ, các bộ phận xây dựng kế hoạch kiểm
tra trong phạm vi mình được phân công phụ trách theo năm, tháng, tuần bao gồm: kiểm tra

cơng tác chun mơn, kiểm tra cơng tác hành chính, các hoạt động tập thể, công tác chủ
nhiệm lớp, công tác vệ sinh môi trường, nề nếp hoạt động chung … Kiểm tra hồ sơ sổ
sách: 01 lần/tháng, kiểm tra giờ dạy giáo viên: 02 tiết/học kỳ, kiểm tra nề nếp hàng ngày,
kiểm tra: cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học: định kỳ hàng tháng, kiểm tra thư viện, thiết
5


bị: định kỳ hàng tháng, … Ngoài ra, Ban giám hiệu nhà trường còn thực hiện các cuộc
kiểm tra đột xuất để nắm bắt tình cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh, cơ sở vật chất của
nhà trường.
Đa số cán bộ, giáo viên, nhân viên đã thấy được tầm quan trọng của công tác kiểm tra
nội bộ trong trường học.
Ban kiểm tra nội bộ trường học đảm bảo thực hiện công tác kiểm tra tất cả các mặt
hoạt động của đơn vị; các thành viên nắm bắt đầy đủ các yêu cầu trong hoạt động kiểm tra.
Qua kiểm tra, nắm bắt kịp thời tình hình hoạt động của nhà trường; kịp thời chấn
chỉnh những sai sót và hạn chế.
Đảm bảo tốt việc quản lý, phân công công tác trong đơn vị.
Đảm bảo việc sử dụng, bảo quản, sửa chữa cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động giáo
dục của đơn vị.
Đảm bảo phát huy dân chủ trong nhà trường. Khơng có đơn thư khiếu nại vượt cấp.
Khơng để xảy ra các trường hợp thiếu công bằng, thiếu công khai và không rõ ràng trong
công tác kiểm tra.
Hiệu trưởng thực hiện đúng chỉ đạo của Phòng Giáo dục và Đào tạo về công tác quản
lý tất cả các mặt hoạt động trong nhà trường.
b) Hạn chế
Đội ngũ cán bộ, giáo viên làm công tác kiểm tra nội bộ trường học chủ yếu là cán bộ
quản lý, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên giỏi, hầu hết chưa được đào tạo bài bản về công
tác kiểm tra nội bộ trường học, do vậy trong q trình thực hiện có lúc cịn lúng túng.
Cịn có trường hợp thành viên của kiểm tra chưa mạnh dạn đánh giá, thiếu tư vấn cho
đối tượng được kiểm tra.

Các thành viên được phân công làm nhiệm kiểm tra hoạt động chưa đều tay, việc
đánh giá giữa các tổ, các bộ phận có lúc chưa thống nhất. Việc báo cáo, thiết lập hồ sơ
kiểm tra của một số ít thành viên chưa đảm bảo thời gian quy định.
Một số giáo viên, nhân viên chưa quan tâm tới các văn bản của cấp trên, đặc biệt là
các văn bản hướng dẫn về công tác kiểm tra trong trường học.
Việc thực hiện xử lí sau kiểm tra đơi lúc chưa triệt để.
6


Kế hoạch kiểm tra học kỳ, tháng, tuần có lúc còn chồng chéo, các thành viên của ban
kiểm tra nội bộ trường học tham gia các lớp bồi dưỡng, đi công tác đột xuất … nên công
việc kiểm tra bị tồn đọng, có lúc kiểm tra dồn dập, dẫn đến hiệu quả chưa cao.
Ngồi ra, do nhà trường có nhiều hoạt động, nên việc sắp xếp thời gian để góp ý, đặc
biệt là góp ý các tiết dạy của giáo viên nhiều lúc chưa kịp thời, còn qua loa.

3. Giải pháp nâng cao hiệu quả
Để công tác kiểm tra nội bộ trong nhà trường đạt hiệu quả, cần thực hiện một số giải
pháp sau:
Một là, nâng cao nhận thức về công tác thanh tra, kiểm tra. Tăng cường phổ biến,
tuyên truyền các văn bản nói chung, các văn bản hướng dẫn thanh tra, kiểm tra nói riêng
đến cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường. Hình thành ở cán bộ, giáo viên, nhân viên
nhà trường nhận thức đúng đắn, tích cực về hoạt động thanh tra giáo dục nói chung và
kiểm tra nội bộ trường học nói riêng. Từ đó, coi trọng đúng mức hoạt động thanh tra, kiểm
tra, có ý thức và hành động hợp tác để hoạt động kiểm tra nội bộ trường học đạt hiệu quả
nhất, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Thay đổi nhận thức thụ động
trong thanh tra kiểm tra, biết cách làm cho việc kiểm tra đánh giá trở thành quá trình tự
kiểm tra đánh giá của mỗi giáo viên trong tổ chuyên môn. Công tác kiểm tra nội bộ muốn
thực sự có hiệu quả, giúp cho đối tượng ngăn ngừa và sửa chữa được sai sót, giữ nghiêm
kỷ luật, đảm bảo cho mục tiêu giáo dục được thực hiện theo kế hoạch thì phải nhằm làm
cho từng nhóm, từng cá nhân tham gia tích cực nhất vào hoạt động tự kiểm tra, tự đánh giá

được chất lượng hiệu quả cơng việc mình làm. Đây là mấu chốt của quản lý bảo đảm chất
lượng.
Hai là, quan tâm đúng mức công tác bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm tra cho đội ngũ kiểm
tra viên của mình để có sự thống nhất trong phương pháp kiểm tra, đánh giá. Bồi dưỡng
nghiệp vụ đối với lực lượng kiểm tra bằng cách: tổ chức việc học tập có hệ thống để nâng
cao trình độ đội ngũ kiểm tra một cách cơ bản hoặc thông qua thực tế công tác kiểm tra để
7


hồn thiện nghiệp vụ. Đội ngũ làm cơng tác kiểm tra phải công bằng, trung thực, thẳng
thắn, mạnh dạn tư vấn, góp ý để phát huy tác dụng của việc kiểm tra.
Ba là, điều chỉnh kế hoạch kiểm tra một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện của
đơn vị ở từng thời điểm cụ thể. Các tổ, các bộ phận phải có sự thống nhất, tránh bị chồng
chéo về tiêu chí đánh giá, đối tượng, thời gian, …
Bốn là, quan tâm hơn nữa công tác tổng kết, đánh giá, xử lí sau kiểm tra, giao trách
nhiệm cụ thể cho tập thể, cá nhân, không để một việc kiểm tra nhiều lần nhưng vẫn có sai
sót, đùn đẩy trách nhiệm. Sau kiểm tra cần góp ý kịp thời để cán bộ, giáo viên, nhân viên
được kiểm tra thấy được những điểm mạnh để phát huy, những mặt hạn chế để điều chỉnh,
khắc phục.
Năm là, Muốn đánh giá đúng đối tượng kiểm tra thì phải có khung chuẩn, để làm
cơng cụ so sánh, chuẩn kiểm tra phải được xây dựng trên cơ sở các văn bản pháp luật,
pháp quy của nhà nước, các chỉ tiêu phát động của nhà trường.
Sáu là, nhà trường tăng cường khai thác hệ thống thông tin, truyền thông phục vụ cho
công tác chỉ đạo, quản lý: Website, mạng xã hội (face book, zalo, …), kho học liệu; kho
thống kê số liệu, dữ liệu; hệ thống phát thanh …
III. KẾT LUẬN
Trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc
tế, nguồn lực con người Việt Nam càng trở nên có ý nghĩa quan trọng, quyết định sự thành
công của công cuộc phát triển đất nước. Giáo dục ngày càng có vai trò và nhiệm vụ quan
trọng trong việc xây dựng thế hệ người Việt Nam mới, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế

xã hội.
Để sự nghiệp giáo dục thật sự là quốc sách hàng đầu, phục vụ công nghiệp hóa hiện
đại hố đất nước, có một nhiệm vụ bức thiết đặt ra là phải tiếp tục nâng cao năng lực quản
lý nhà nước. Một trong những biện pháp quan trọng để nâng cao năng lực quản lý là phải
nâng cao chất lượng hoạt động thanh tra giáo dục.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Chín phần mười khuyết điểm trong cơng việc của
chúng ta là vì thiếu kiểm tra” và “nếu tổ chức việc kiểm tra được chu đáo thì cơng việc của
8


chúng ta nhất định tiến bộ gấp mười, gấp trăm lần” câu nói ấy đã cho thấy cơng tác thanh
tra, kiểm tra là rất quan trọng không thể xem nhẹ trong hoạt động quản lý. Thực tế, việc tổ
chức công tác này cần có biện pháp thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm tra, đánh giá, tư vấn và
thúc đẩy. Đây là việc làm tất yếu khách quan, có ý nghĩa đối với sự phát triển giáo dục,
nâng cao chất lượng giáo dục.
* Kiến nghị:
- Đối với trường Cao đẳng sư phạm Thừa Thiên Huế: Tiếp tục phối hợp với Phòng
giáo dục các huyện mở các lớp bồi dưỡng cho cán bộ, giáo viên, nhân viên các trường học
để học có cập nhật những kiến thức, kỹ năng mới phục vụ yêu cầu ngày càng cao của giáo
dục và đào tạo.
- Đối với quý thầy cô giảng viên: Tạo điều kiện tư vấn, giúp đỡ cho các học viên
trong điều kiện có thể về chun mơn, nghiệp vụ khi các học viên cần sự giúp giúp đỡ của
quý thầy cô.
Trân trọng cám nhà trường và quý thầy cô!
Người viết bài thu hoạch

9