Đánh giá hiện trạng môi trường và đề xuất biện pháp thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới tại xã đồng liên huyện phú bình

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

NG THÁI S N

Tên

tài:

“ ÁNH GIÁ HI N TR NG MÔI TR

NG VÀ

BI N PHÁP TH C HI N TIÊU CHÍ MƠI TR
XÂY D NG NÔNG THÔN M I T I XÃ

XU T

NG TRONG
NG LIÊN –

HUY N PHÚ BÌNH – T NH THÁI NGUYÊN”

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

: Chính quy

Chun ngành

: Khoa h c mơi tr

Khoa

: Mơi tr

Khóa h c

: 2010 – 2014

Ng

ih

IH C

ng d n : PGS.TS

ng

ng

TH LAN

Thái Nguyên, n m 2014


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
L IC M

Th c hi n ph
th i gian

N

ng châm “H c i ôi v i hành”, th c t p t t nghi p là

m i sinh viên sau giai o n h c t p nghiên c u t i tr

ki n c ng c và v n d ng ki n th c ã h c vào th c t .
không th thi u
tr

ng

c

i v i m i sinh viên các tr

ng

ng có i u

ây là giai o n

i h c nói chung và

i h c Nơng Lâm Thái Ngun nói riêng.

V i lịng kính tr ng và bi t n sâu s c, em xin chân thành c m PGS.TS
Th Lan ã t n tình h

ng d n em trong su t quá trình th c hi n

Qua th i gian 4 tháng th c t p t i UBND xã

tài t t nghi p.

ng Liên - huy n Phú

Bình - t nh Thái Nguyên em ã rút ra

c r t nhi u kinh nghi m th c t mà

khi ng i trên gh nhà tr

c bi t

ng em ch a

n toàn th cán b , nhân viên trong UBND xã

n, em xin chân thành c m
ng Liên ã t n tình giúp

em su t quá trình th c t p t t nghi p.
Em xin chân thành c m n gia ình, ng

i thân, b n bè ã giúp

ng viên em trong su t quá trình th c t p.
Trong q trình th c t p và làm khóa lu n, em ã c g ng h t mình
nh ng do kinh nghi m và ki n th c th c t c a b n thân còn h n ch nên
khóa lu n t t nghi p c a em khơng tránh kh i nh ng thi u sót. Em r t mong
nh n

c s tham gia óng góp ý ki n c a các th y cô và các b n

c a em

chuyên

c hoàn thi n h n.

Em xin chân thành c m n!
ng Liên, ngày 15 tháng 08 n m 2014
Sinh viên

ng Thái S n


DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 2.1. T l ng

i dân nông thôn

cc pn

c s ch

B ng 4.1. B ng th hi n tình hình s d ng ngu n n
dân xã

các vùng .......... 13

c sinh ho t c a ng

i

ng Liên .......................................................................... 41

B ng 4.8: B ng th hi n ch t l

ng n

c sinh ho t xã

ng Liên ................ 42

B ng 4.7. B ng th hi n t l h gia ình s d ng h th ng c ng th i

xã

ng Liên...................................................................................... 43
B ng 4.12: T l s d ng các ki u nhà v sinh............................................... 44
B ng 4.9 Ch t l
B ng 4.11. T l l

ng mơi tr

ng khơng khí xã

ng rác c a các h gia ình

B ng 4.13. Các hình th c x lý rác th i r n t i xã
B ng 4.15

ng Liên ............................ 45
xã

ng Liên ................... 46
ng Liên ....................... 46

ánh giá v ngu n ti p nh n thông tin VSMT c a nhân dân xã
ng Liên...................................................................................... 49

B ng 4.17 B ng th hi n các lo i b nh th

ng g p c a ng

i dân xã

ng

Liên................................................................................................ 50


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 4.2: Bi u
ng

th hi n tình hình s d ng các ngu n n

c sinh ho t c a

i dân xã .................................................................................. 41

Hình 4.3: Bi u

t l ch t l

ng n

c sinh ho t ......................................... 42

Hình 4.5: Bi u

t l h gia ình s d ng h th ng c ng th i .................... 43


DANH M C CÁC T

VI T T T

TCVN

: Tiêu chu n Vi t Nam

TCCP

: Tiêu chu n cho phép

QCCP

: Quy chu n cho phép

Q

: Quy t

CP

: Chính ph

N

: Ngh

BTNMT

: B Tài Nguyên và Môi Tr

TT

: Thông t

BYT

:B YT

BXD

: B xây d ng

WHO

: T ch c y t th gi i

YTDP

: Y t d phòng

UBND

: U ban nhân dân

H ND

:H i

HTX

: H p tác xã

BVTV

: B o v th c v t

ANTQ

: An ninh t qu c

BNNPTNT

: B Nông nghiêp phát tri n nông thôn

KCN

: Khu công nghi p

nh

nh
ng

ng nhân dân


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
M CL C
Trang

PH N 1.
1.1.

TV N

.................................................................................. 1

Tính c p thi t c a

1.2 M c tiêu c a

tài .......................................................................... 1

tài ..................................................................................... 3

1.2.1 M c tiêu chung ......................................................................................... 3
1.2.2 M c tiêu c th ......................................................................................... 3
1.3. Yêu c u c a

tài ...................................................................................... 4

1.4 Ý ngh a c a

t th c t p ............................................................................. 4

1.4.2. Ý ngh a th c ti n ..................................................................................... 5
PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U ................................... 6
2.1. C s khoa h c ........................................................................................... 6
2.1.1. Các khái ni m liên quan .......................................................................... 6
2.1.1.1. Khái ni m v môi tr

ng ..................................................................... 6

2.1.2. C s pháp lí ......................................................................................... 10
2.2. C s th c ti n c a

tài ......................................................................... 12

2.2.1. Các v n

ng nông thôn Vi t Nam ........................................ 12

môi tr

2.2.2. Tình hình qu n lý và th c hi n tiêu chí mơi tr

ng nơng thơn m i t i xã

ng Liên và - Huy n Phú Bình – T nh Thái Nguyên. .................................. 15
PH N 3.

I T

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN

C U ................................................................................................................ 22
3.1.
3.1.1

it
it

ng nghiên c u, ph m vi nghiên c u ............................................ 22
ng nghiên c u............................................................................. 22

3.1.2 Ph m vi nghiên c u ................................................................................ 22
3.2.
3.2.1.

a i m, th i gian nghiên c u ................................................................ 22
a i m nghiên c u ............................................................................. 22

3.2.2. Th i gian nghiên c u ............................................................................ 22


3.3. N i dung nghiên c u ................................................................................ 22
3.3.1. i u ki n t nhiên - kinh t - xã h i t i xã

ng Liên, huy n Phú Bình -

t nh Thái Nguyên............................................................................................. 22
3.3.2.

ánh giá hi n tr ng môi tr

ng và

xu t bi n pháp th c hi n tiêu chí

mơi tr

ng trong xây d ng nơng thơn m i t i xã

ng Liên, huy n Phú Bình

- t nh Thái Nguyên .......................................................................................... 23
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u.......................................................................... 24

3.4.2. Ph

ng pháp i u tra ph ng v n .......................................................... 24

3.4.3. Ph

ng pháp thu th p thông tin, th ng kê ............................................ 24

3.4.4. Ph

ng pháp phân tích, ánh giá, so sánh và x lý s li u .................. 24

PH N 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ........................... 25
4.1.

c i m t nhiên – kinh t xã h i và môi tr

ng c a xã

ng Liên,

huy n Phú Bình - t nh Thái Nguyên ............................................................... 25
4.1.1. i u ki n T nhiên................................................................................ 25
4.1.2 Tài nguyên thiên nhiên .......................................................................... 26
4.1.3.

c i m kinh t - xã h i ..................................................................... 27

4.2. Hi n tr ng ch t l

ng môi tr

ng nông thôn t i xã

ng Liên, huy n Phú

Bình - t nh Thái Nguyên ................................................................................. 40
4.2.1. Hi n tr ng môi tr

ng n

c .................................................................. 40

4.2.2. Hi n tr ng mơi tr

ng khơng khí.......................................................... 45

4.2.3.Hi n tr ng môi tr

ng

t ...................................................................... 45

4.2.4. Rác th i.................................................................................................. 46
4.2.5. Phân bón và thu c b o v th c v t ....................................................... 47
4.2.6. V sinh môi tr
v sinh môi tr

ng và s qu n lý c a các c p chính quy n trong v n

ng .......................................................................................... 48

4.2.7. Nh n th c c a ng
4.2.8. Môi tr

i dân v môi tr

ng và s c kh e ng

ng .............................................. 49

i dân ....................................................... 50


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
4.3. Khó kh n, t n t i, nguyên nhân ch y u trong quá trình th c hi n tiêu chí
mơi tr

ng trong xây d ng nông thôn m i t i xã

ng Liên, huy n Phú Bình

- t nh Thái Nguyên .......................................................................................... 51
4.4.

xu t gi i pháp nâng cao ch t l

ng môi tr

môi tr

ng trong xây d ng nông thôn m i t i xã

ng và th c hi n tiêu chí
ng Liên, huy n Phú Bình

- t nh Thái Nguyên. ......................................................................................... 54
Ph n 5. K T LU N VÀ

NGH ............................................................. 61

5.1. K t lu n .................................................................................................... 61
5.2.

ngh ..................................................................................................... 62

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 63

1
PH N 1
TV N
1.1. Tính c p thi t c a

tài

Nông thôn Vi t Nam là ch

l n. Là n i có hàng tre xanh, n i có con

ngõ nh , n i s ng thân thi t c a m i ng

i dân Vi t Nam. Nông thôn Vi t

Nam tr i r ng mênh mang theo chi u dài

tn

s th ng tr m và hào hùng c a

tn

ra nh ng v n

i s ng con ng

nét v n hóa
mơi tr

thi t c t c a

c, là n i b t ngu n c a l ch

c. Nông thôn t x a
i m i th i

n nay

u di n

i; tích l y bao

c s c c a dân t c cùng v i l i s ng chân ch t, hi n hòa cùng

ng thiên nhiên trong lành.

Tuy nhiên trong vài th p k g n ây, nông thôn Vi t Nam ang trong quá
trình chuy n

i, kéo theo ó là s phát sinh khơng ít v n

tình tr ng ô nhi m môi tr
h n

ng. Ng

n cu c s ng m u sinh, khi

v môi tr
môi tr

mà

i dân x a nay còn ph i quan tâm nhi u
i s ng ch a th c s

m b o thì vi c b o

ng ch là th y u. Các ngu n ch y u gây ra hi n t

ng

nông thôn

c bi t là

u tiên ph i k

ng ô nhi m

n là vi c l m d ng và s d ng

khơng h p lý các lo i hóa ch t trong s n xu t nông nghi p; do ch t th i c a
các nhà máy; rác th i t sinh ho t; ch n nuôi vi c x lý ch t th i c a các làng
ngh th công truy n th ng ch a tri t
c a con ng

i sinh s ng

; nh n th c, ý th c b o v mơi tr

ng

nơng thơn cịn h n ch . Ti p ó là s quan tâm

ch a úng m c c a các c p, các ngành. Ơ nhi m mơi tr
h u qu nghiêm tr ng, tác

ng x u

tr c ti p

n s c kh e c a ng

m tv n

c p bách hi n nay.

“Nông thôn m i” là ch

ng gây ra nh ng

n h sinh thái nông nghi p, nh h

i dân. Vì v y b o v mơi tr

ng

ng nơng thơn là

ng trình m c tiêu qu c gia l n và dài h i c a

Chính ph . V i quy mô l n, k v ng c ng nhi u, th nh ng nhìn nh n nơng
thơn trong n m qua, ngành nông nghi p ã th a nh n v nh ng b

c i ch m


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
2
c a ch

ng trình mà rõ nét nh t là ngu n thu c a nông dân ch a

cc i

thi n, di n m o nơng thơn m i v n ch a rõ hình hài.... V y âu là nguyên
nhân làm ch m b

c i c a ch

ng trình. Có nhi u ngun nhân nh : s

qu n lý l ng l o, ch a t p trung vào nh ng v n

chính trong s phát tri n

c a nông thôn, chuy n d ch c c u cây tr ng phù h p v i iêu ki n c a

ph

ng ch a h p lý,… trong ó cơng tác b o v mơi tr

t i

a ph

a ph

ng và h sinh thái

ng là khá quan tr ng trong s phát tri n b n v ng c a

Công tác qu n lý, th c hi n b o v môi tr
ng ch a

c coi tr ng nên d n

th i t ho t
x lý, n
ph

a ph

ng.

ng và h sinh thái t i nhi u

n tình tr ng ơ nhi m mơi tr

và suy gi m h sinh thái còn di n ra nhi u gây b c xúc cho ng
n i tình tr ng v t rác b a bãi ra

a

ng

i dân. Nhi u

ng, n i công c ng, sông su i…; x n

ng cơng nghi p, sinh ho t ra ngồi mơi tr

ng mà không

c
c

c sinh ho t b ô nhi m do kim lo i n ng, do xâm m n t i các

a

ng ven bi n… Công tác qu n lý, ki m tra, giám sát, ánh giá tình hình

th c hi n b o v môi tr
túc,

ng và h sinh thái ch a th c s ch t ch và nghiêm

c bi t là vi c x lý các v vi c gây ô nhi m môi tr

ng.

Trong nh ng n m qua, huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên nói chung và
xã

ng Liên nói riêng ã ti n hành th c hi n ch

ng trình “Nơng thơn m i”

v i 19 tiêu chí theo b tiêu chí qu c gia nh m nâng cao hi u qu c a n n kinh
t nông thôn t i
a ph

a ph

ng. V i s c g ng n l c c a

ng cùng toàn th nhân dân trong huy n, ch

th c hi n, nh

ó mà kinh t t ng tr

dân trong huy n ang

ng trình c ng ã d n d n

i s ng v t ch t, tinh th n c a nhân

c c i thi n và nâng cao rõ r t. Tuy nhiên, trong vi c

th c hi n b tiêu chí cịn g p nhi u v
chí mơi tr

ng,

ng b chính quy n

ng m c.

c bi t nh tiêu chí 17 là tiêu

ng cịn g p r t nhi u khó kh n trong cơng tác th c hi n.
tìm hi u v v n

trên trong khuôn kh m t

ng ý c a Ban ch nhi m khoa Môi Tr

ng, d

is h

tài t t nghi p,

cs

ng d n c a PGS.TS.

3
Th Lan, em ti n hành th c hi n nghiên c u
môi tr

ng và

tài: “ ánh giá hi n tr ng

xu t bi n pháp th c hi n tiêu chí mơi tr

d ng nơng thơn m i t i xã
1.2 M c tiêu c a

ng trong xây

ng Liên - huy n Phú Bình - t nh Thái Nguyên”.

tài

1.2.1 M c tiêu chung
M c tiêu chung c a
b o v môi tr

tài là d a trên hi n tr ng môi tr

ng t i xã

ng Liên, huy n Phú Bình - t nh Thái Ngun t

ó làm c s khoa h c và th c ti n
và thói quen b o v môi tr
tr

h

ng d n c ng

ng và xây d ng các b

ng trong th c hiên nông thôn m i,

ng th i

trong công tác qu n lý và b o v tài nguyên môi tr
l

ng cu c s ng ng

ng và cơng tác

ng dân c có ý th c

c th c hi n tiêu chí mơi
xu t m t s gi i pháp
ng nh m nâng cao ch t

i dân và hồn thành b tiêu chí mơi tr

ng trong xây

d ng nông thôn m i.
1.2.2 M c tiêu c th
- ánh giá hi n tr ng môi tr

ng nơng thơn t i

a ph

ng nh m tìm ra

nh ng thu n l i và khó kh n.
tr

xu t các gi i pháp trong công tác th c hi n th c hi n tiêu chí mơi

ng nơng thơn m i t i xã
+ T l h dân

ng Liên, huy n Phú Bình - t nh Thái Nguyên:

c s d ng n

c s ch h p v sinh theo quy chu n

t 85%.
+ Các c s s n xu t kinh doanh
+ Khơng có các ho t
+ Ch t th i, n

+ Ngh a trang

c th i

t tiêu chu n v mơi tr

ng làm suy gi m thối mơi tr

ng.

c thu gom, x lý theo quy

nh.

ng.

c xây d ng theo quy ho ch.

- Làm c s cho vi c xây d ng và th c hi n 19 tiêu chí cho nơng thơn m i.
l

y m nh cơng tác qu n lý và b o v môi tr

ng môi tr

ng t i

a ph

ng.

ng, nâng cao ch t


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
4
1.3. Yêu c u c a

tài

- Tìm hi u Lu t B o V Mơi Tr
thơng t … có liên quan

ng 2005, các v n b n, ngh

n công tác b o v môi tr

nh,

ng.

- Thu th p tài li u m t cách trung th c, chính xác, khách quan.
-

a ra nh ng gi i pháp và nh ng ki n ngh phù h p, khách quan và

có tính kh thi.
- Ph i có thái

nghiêm túc, kh c ph c m i khó kh n

nghiên c u, bi t t n d ng s giúp

c a cán b nhân viên t i

- Có tinh th n, trách nhi m v i nhi m v

h c h i,

n v th c t p.

c giao, hoàn thành t t m i

công vi c m t cách chính xác, k p th i.
- Ch

ng thu th p và chu n b tài li u

vi t báo cáo thu ho ch sau

t th c t p.
- Gi m i quan h t t v i cán b , nhân viên trong
- Tham gia

y

tích c c m i ho t

- Hoàn thành chuyên
1.4 Ý ngh a c a

n v th c t p.

ng phong trào c a

th c t p úng th i h n quy

n v th c t p.
nh.

t th c t p

1.4.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c
- Giúp cho sinh viên n m

c th c tr ng v mơi tr

t p. Qua ó, liên h v i ph n lý lu n

nhà tr

tác qu n lý, b o v , gi gìn v sinh mơi tr
- B ng nh ng ki n th c ã h c
th c hi n ch tiêu môi tr

ng nh m

ng t i

nhà tr

ng t i

ng

n v th c

a ra gi i pháp công

a ph

ng.

xu t

c các gi i pháp

ng trong xây d ng nông thôn m i c ng nh t t c

19 tiêu chí trong nơng thơn m i nh m s m

a

a ph

ng hoàn thành m c

tiêu xây d ng nông thôn m i.
- Qua

t th c t p sinh viên h c

nghi p, tinh th n trách nhi m

c: tính t ch c, k lu t trong ngh

i v i công vi c

c giao, tinh th n kh c

ph c m i khó kh n, phát huy tính tích c c trong h c t p.


5
1.4.2. Ý ngh a th c ti n
+

ánh giá

c hi n tr ng môi tr

ng t i xã

ng Liên - Huy n Phú

Bình – T nh Thái Nguyên
+
tr

xu t m t s bi n pháp nâng cao công tác th c hi n tiêu chí mơi

ng nơng thơn m i


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
6
PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U
2.1. C s khoa h c
2.1.1. Các khái ni m liên quan
2.1.1.1. Khái ni m v mơi tr

ng

* Mơi tr

ng là gì?

“Mơi tr

ng bao g m các y u t t nhiên và y u t v t ch t nhân t o có

quan h m t thi t v i nhau, bao quanh con ng
s n xu t, s t n t i, phát tri n c a con ng

ng t i

ng I, i u 1)

ng.

- Môi tr

ng là không gian s ng c a con ng

- Môi tr

ng là n i cung c p ngu n tài nguyên c n thi t cho

và s n xu t c a con ng
- Môi tr

i s ng

ng ph th i do con ng

i t o ra trong ho t

ng s n xu t.

- Gi m nh các tác
v t trên Trái

i và các loài sinh v t.

i.

ng là n i ch a

ng s ng và ho t

i s ng,

i và thiên nhiên”.

(Lu t BVMT Vi t Nam n m 2005 Ch
* Ch c n ng c a mơi tr

i, có nh h

ng có h i c a thiên nhiên t i con ng

i và sinh

t

- L u tr và cung c p thông tin cho con ng
* Ơ nhi m mơi tr

ng là gì?

Ơ nhi m môi tr

ng là s bi n

không phù h p v i tiêu chu n môi tr

i.

i c a các thành ph n môi tr

ng, gây nh h

ng x u

ng

n con ng

i,

i thành ph n ,tính ch t c a

t

sinh v t.
(Theo Lu t BVMT Vi t Nam 2005)
- Ô nhi m môi tr

ng

t : Là s bi n

gây ra b i nh ng t p quán ph n v sinh c a các ho t
nghi p và nh ng ph
các ch t c n bã

ng s n xu t nông

ng th c canh tác khác nhau và do th i b không h p lý

c và l ng vào

t. Ngồi ra ơ nhi m

ng c a các ch t gây ơ nhi m khơng khí l ng xu ng

t.

t còn do s l ng


7
- Ơ nhi m mơi tr

ng n

c : Là s thay

i theo chi u x u i các tính

ch t v t lý - hóa h c - sinh h c c a n

c, v i s xu t hi n các ch t l

l ng, r n làm cho ngu n n

c h i v i con ng

gi m

c tr nên

a d ng sinh v t trong n

ng

ng không khí : Là hi n t

i thành ph n và tính ch t d

gây tác h i t i th c v t và
tr

ng c a Hoàng V n Hùng, 2012 -

i h c Nơng lâm Thái Ngun)

- Ơ nhi m mơi tr
s ch thay

ng làm cho khơng khí

i b t k hình th c nào, có nguy c

ng v t, gây h i

n s c kh e con ng

ng xung quanh .Khí quy n có kh n ng t làm s ch

gi a các quá trình.Nh ng ho t
s ch, có s thay
nhi m mơi tr

ng c a con ng

i b t l i trong môi tr

ng

iv

i và môi

duy trì s cân b ng
t quá kh n ng t làm

ng khơng khí thì

c xem là ơ

ng khơng khí.

(Theo Giáo trình ơ nhi m mơi tr
Tr

i và sinh v t, làm

c.

(Theo Giáo trình ơ nhi m mơi tr
Tr

th

ng c a Hồng V n Hùng, 2012 -

i h c Nơng lâm Thái Nguyên)

- Ô nhi m ti ng n.
Ti ng n là âm thanh không mong mu n hay âm thanh

c phát ra

khơng úng lúc, úng ch .
- Ơ nhi m ti ng n nh m t âm thanh không mong mu n bao hàm s
b t l i làm nh h
g m

ng

n con ng

t ai , cơng trình xây d ng và

i và môi tr

ng v t nuôi

(Ngu n: Giáo trình ơ nhi m mơi tr
Tr

ng

ng s ng c a con ng

i bao

trong nhà.

ng c a Hoàng V n Hùng, 2012 -

i h c Nơng lâm Thái Ngun).

* Suy thối môi tr

ng.

Là s suy gi m kh n ng áp ng các ch c n ng c a môi tr
n i c trú an toàn, c n k t tài nguyên, x th i quá m c, ô nhi m.
Nguyên nhân gây suy thối mơi tr

ng r t a d ng:

ng: M t


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
8

- S bi n

ng c a t nhiên theo h

ng khơng có l i cho con ng

i.

- S khai thác tài nguyên quá kh n ng ph c h i.
- Do mơ hình phát tri n ch nh m vào t ng tr

ng kinh t .

- S gia t ng dân s .
- Nghèo ói.
- B t bình

ng.

* Qu n lý mơi tr

ng và phịng ch ng ô nhi m:

“Qu n lý môi tr

ng là m t ho t

i u ch nh các ho t

ng c a con ng

các k n ng i u ph i thông tin,
n con ng

ng trong qu n lý xã h i: có tác

i d a trên s ti p c n có h th ng và

i v i các v n

i, xu t phát t quan i m

ng

nh l

môi tr

ng, h

ng có liên quan

ng t i phát tri n b n

v ng và s d ng h p lý tài nguyên”.
- Qu n lý môi tr

ng

c th c hi n b ng t ng h p các bi n pháp:

+ Lu t pháp.
+ Chính sách.
+ Kinh t .
+ Cơng ngh .
+ Xã h i.
+ V n hoá.
+ Giáo d c…
Các bi n pháp này có th
i u ki n c th c a v n
- Vi c qu n lý mơi tr
+ Tồn c u.
+ Khu v c.
+ Qu c gia.
+ T nh.

an xen, ph i h p, tích h p v i nhau tu theo

t ra.
ng

c th c hi n

m i quy mô:


9
+ Huy n.
+ C s s n xu t.
+ H gia ình…

* Tiêu chu n mơi tr

ng:

“ Tiêu chu n môi tr
l

ng môi tr

th i

ng xung quanh, v hàm l

c c quan nhà n

b o v môi tr

ng là gi i h n cho phép các thông s v ch t
ng c a ch t gây ô nhi m trong ch t

c có th m quy n qui

nh làm c n c

qu n lý và

ng.”

(Theo Kho n 5 i u 3 Lu t B o v Môi tr

ng Vi t Nam 2005)

* Các khái ni m CTR.
- CTR: Là toàn b các lo i t p ch t
ho t

c con ng

i lo i b trong các

ng kinh t - xã h i c a mình.
- CTR sinh ho t: là CTR phát sinh trong sinh ho t c a cá nhân, h gia

ình, n i cơng c ng.
- Thu gom CTR: Là ho t

ng t p h p, phân lo i, óng gói l u gi t m

th i CTR t i nhi u i m thu gom t i th i i m ho c c s
n

c c quan nhà

c có th m quy n ch p thu n.
- L u gi CTR: Là vi c gi CTR trong m t kho ng th i gian nh t

n i c quan có th m quy n ch p thu n tr

c khi v n chuy n

nh

n c s x lý.

- V n chuy n CTR: Là quá trình chuyên tr CTR t n i phát sinh, thu
gom, l u gi trung chuy n

n n i x lý, tái ch tái s d ng ho c bãi chôn l p

cu i cùng.
- X lý CTR: Là quá trình s d ng các gi i pháp công ngh , k thu t
làm gi m, lo i b tiêu h y các thành ph n có h i ho c khơng có ích trong
CTR, thu h i tái ch tái s d ng l i các thành ph n có ích.
- Chơn l p CTR h p v sinh: Là ho t

ng chôn l p phù h p v i các

yêu c u c a tiêu chu n k thu t v bãi chôn l p ch t th i r n h p v sinh.


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
10
2.1.1.2. Khái ni m v Xây d ng nông thôn m i
Xây d ng nông thôn m i là cu c cách m ng và cu c v n
c ng

ng dân c

nơng thơn

mình khang trang, s ch

ng lịng xây d ng thơn, xã, gia ình c a

p; phát tri n s n xu t toàn di n (nông nghi p, công

nghi p, d ch v ); có n p s ng v n hố, mơi tr
m b o; thu nh p,

ng l n

ng và an ninh nông thôn

i s ng v t ch t, tinh th n c a ng

i dân

c nâng cao.

Xây d ng nông thôn m i là s nghi p cách m ng c a toàn
dân, c a c h th ng chính tr . Nơng thơn m i khơng ch là v n
h i, mà là v n

c

ng, toàn
kinh t - xã

kinh t - chính tr t ng h p.

Xây d ng nơng thơn m i giúp cho nơng dân có ni m tin, tr nên tích
c c, ch m ch , ồn k t giúp

nhau xây d ng nơng thơn phát tri n giàu

p,

dân ch , v n minh.
2.1.1.3. Khái ni m v phát tri n b n v ng
Phát tri n b n v ng là phát tri n áp ng
t i mà không làm t n h i
t

c nhu c u c a th h hi n

n kh n ng áp ng nhu c u ó c a các th h

ng lai trên c s k t h p ch t ch , hài hòa gi a t ng tr

b o ti n b xã h i và b o v môi tr

ng kinh t ,

m

ng.

2.1.2. C s pháp lí
- C n c lu t BVMT Vi t Nam 2005

c qu c h i n

c C ng hòa xã

h i ch ngh a Vi t Nam khoá 11 k h p th 8 thơng qua ngày 29/11/2005 và
có hi u l c thi hành t ngày 1/7/2006.
- C n c vào ngh
Ph quy

nh chi ti t và h

- Ngh

nh s 80/2006 N -CP ngày 9/8/2006 c a Chính
ng d n thi hành m t s

i u Lu t BVMT.

nh 59/2007/ N - CP ngày 09/04/2007 v qu n lí CTR.

- Quy t nh s 08/2005/Q -BYT ngày 11/3/2005 c a B tr
v vi c ban hành Tiêu chu n ngành: Tiêu chu n v sinh

ng B Y t

i v i các lo i nhà tiêu.


11
- C n c quy t

Xây D ng

nh s 17/2001/ Q

- BXD ngày 07/08/2001 c a B

nh m c d tốn chun nghành v sinh mơi tr

ng - cơng tác thu

gom v n chuy n, x lí rác
- Quy t

nh s 22/2006 Q -BTNMT ngày 18/12/2006 c a B Tài

nguyên và Môi tr

ng v vi c áp d ng TCVN v Môi tr

- C n c quy t
Xây D ng

nh s 17/2001/ Q

ng.

- BXD ngày 07/08/2001 c a B

nh m c d tốn chun nghành v sinh mơi tr

ng - cơng tác thu

gom v n chuy n, x lí rác
- Quy

nh s 367-BVTV/Q

th c v t s d ng

v vi c s d ng các lo i thu c b o v

Vi t Nam do C c B o v th c v t ban hành.

- Ch th s 36/2008/CT - BNN ngày 20/02/2008 c a B Nông nghi p
và Phát tri n Nông thôn v vi c t ng c

ng các ho t

ng b o v môi tr

ng

nh 491/Q -TTg ngày 16 tháng 04 n m 2009 c a Th t

ng

trong Nông nghi p và Phát tri n Nông thơn.
- Quy t

Chính ph v vi c ban hành B tiêu chí qu c gia v nơng thơn m i và Quy t

nh sô 342/Q -TTg ngày 20 tháng 02 n m 2013 c a Th t
v vi c s a

ng Chính ph

i m t s tiêu chí c a B tiêu chí Qu c gia v xây d ng nông

thôn m i.
- C n c vào Thông t s 41/2013/TT-BNNPTNT ngày 04 tháng 10
n m 2013 c a B nông nghi p và Phát tri n nông thôn h
B tiêu chí qu c gia v mơi tr

ng d n th c hi n

ng nông thôn m i.

C n c vào h th ng TCVN nh :
- C n c vào QCVN 01:2009/ BYT quy chu n k thu t qu c gia v ch t
l

ng n

c n u ng.

- C n c vào QCVN 06: 2009/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v
m t s ch t

c h i trong khơng khí xung quanh.

- C n c vào TCVN 5502 - 2003 c p n

c sinh ho t - yêu c u ch t l

ng


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
12
- C n c vào QCVN 09:2008/BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v
ch t l

ng n

c ng m.

- C n c vào QCVN 14:2008/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v
n

c th i sinh ho t.
- C n c vào QCVN 15:2008/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v

d l

ng hóa ch t b o v hóa ch t th c v t trong

2.2. C s th c ti n c a
2.2.1. Các v n

môi tr

t.

tài
ng nông thôn Vi t Nam

Nh ng n m g n ây, tình tr ng ơ nhi m môi tr
gây b c xúc
tr ng t n

nhi u n i. N u nh ng

ng ã tr thành v n

i dân ô th ch u ô nhi m v i tình

rác th i sinh ho t, rác th i cơng nghi p, ơ nhi m khơng khí do

khói, b i… thì ng

i dân

vùng nơng thơn,

cao, dân t c thi u s ph i

c bi t là nh ng thôn b n vùng

i m t v i tình tr ng ơ nhi m môi tr

v sinh, phân gia súc, gia c m, ô nhi m ngu n n

ng do nhà

c, thu c BVTV…

2.2.1.1. Ô nhi m t rác th i, nhà v sinh
- Chúng ta bi t r ng ô nhi m môi tr
ra các b nh v

ng s d n t i nhi u b nh t t, gây

ng hô h p, tiêu ch y, ph khoa...

- Trên th c t , nhi u n m qua các c p, các ngành t trung
t nh, huy n, xã, thôn, b n ã chú tr ng
truy n, b o v môi tr
+ V sinh

ng

n

n vi c tri n khai công tác tun

ng nh :

ng làng ngõ xóm.

+ Kh i thơng c ng, rãnh thoát n

c.

+ Làm nhà tiêu hai ng n h p v sinh.
+

u t xây d ng cơng trình n

- Nh ng v n

c sinh ho t …

này v n còn r t khiêm t n. H u h t nh ng thôn vùng

cao, vùng dân t c thi u s , v n
c nh báo. M t ph n do trình

ơ nhi m mơi tr
nh n th c c a ng

ng hi n nay ã

m c

i dân còn h n ch , ch a


13
n m

c tác h i c a s ô nhi m mơi tr

ng, m t ph n do thói quen c a

bào. Vi c s d ng nhà tiêu m t ng n không nh ng luôn ph i ch u
n ng n c, khó ch u b c lên, tr thành nh ng i m "lý t
ru i, mu i t t p, tr i m a n
môi tr

u t ch có

ng mùi

ng" cho các lồi

c ch y t nhà trên xu ng nhà d

ng...Nh ng h có i u ki n t

ng

i gây ô nhi m

vùng th p, cịn các

thơn vùng cao h u h t là nhà tiêu m t ng n, th m chí khơng có.
2.2.1.2. Ô nhi m ngu n n

c sinh ho t

- Nhi u thôn b n ch a

th

ng ch s d ng ngu n n

c Nhà n

c

u t ngu n n

c b c trong khe, gánh

sông, gi ng ào…

không qua h th ng x lý nào. Th m chí, m t s thơn b n
t xây d ng cơng trình n

c sinh ho t,

c Nhà n

c

u

c sinh ho t h p v sinh, nh ng do ý th c trách

nhi m qu n lý kém nên hi u qu không cao.
- Nhi u ng

i cho bi t: Mùa khơ cịn

c v a có mùi khơng th s d ng
nh ng v n ph i i gánh nh n

, khi tr i m a xu ng n

cv a

c, nhi u h dù có ngu n n

c này

c gi ng ào

s d ng.

- M t s xã có nhi u thơn hi n nay v n còn s d ng n
sinh ho t, ngu n n

c th

ng b ô nhi m do ch t th i c a các lồi gia súc,

th m chí có khi gia súc ch t trơi n i d
B ng 2.1. T l ng
STT

i sông, su i nh ng v n ph i s d ng.

i dân nông thôn

Vùng

1
2

cc pn
T l ng

c s ch

ng

các vùng

i dân
c dùng n
s ch %
15
18

Vùng núi phía B c
Trung du B c B & Tây Nguyên
B c Trung B & Duyên h i mi n
3
Trung
4
ông Nam B
5

ng b ng sông H ng
6
ng b ng sơng C u Long
(Ngu n: Lê V n Khoa, Hồng Xuân C (2004), Chuyên
Nam, tr

c sông, su i

36
21
33
39
Nông thôn Vi t

i h c Khoa H c T Nhiên, Hà N i).

c


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
14
2.2.1.3. Hóa ch t b o v th c v t
- Môi tr

ng nông thôn cịn b

e d a b i tình tr ng l m d ng hóa ch t

trong nơng nghi p nh phân bón hóa h c, thu c b o v th c v t và vi c s
d ng phân t

i, nh t là trong s n xu t các lo i rau n.

cho môi tr

ng, v a nh h

ng nghiêm tr ng

2.2.1.4. Trách nhi m c a c p u chính quy n
- M t th c tr ng hi n nay, d
c quan ch c n ng
trung vào các v n

các

a ph

i u này v a có h i

n s c kho con ng
a ph

i.

ng

ng nh c p u , chính quy n các c p, các
ng nơng thôn, mi n núi th

ng ch t p

l n nh : Xố ói gi m nghèo, h n ch vi c sinh

, xây

d ng c s h t ng

ng, tr

v n

ng, v sinh, m t vi c làm r t c n thi t. Tránh ô nhi m

ô nhi m môi tr

môi tr

ng

ch

ng h c, tr m y t … ch a chú ý quan tâm

ng phòng b nh, ch không th

n

phát b nh, phát d ch

r i m i ch a ch y phòng tránh.
- M c dù nh ng n m g n ây, các
tr

ng vào h

ng

c, quy

a ph

ng

a vi c b o v môi

c làng b n, v sinh công c ng, kh i thông c ng

rãnh, xây d ng chu ng tr i ch n nuôi xa nhà… song v n

này ch a th c s

tr thành phong trào thu hút toàn dân, tham gia.
-

c bi t,

các thôn vùng cao,

ng, tuyên truy n phát

- Tr
n
ph

ng xong ch b

ng bào dân t c Mơng, Dao có v n
ó, khơng mang l i hi u qu .

c tình hình b nh tiêu ch y c p ã và ang x y ra trên

c, th m chí ã x y ra

m ts

ng trong t nh nh hi n nay, các

a

ng, các c p chính quy n, các c quan ch c n ng c n có s quan tâm,

a

ra gi i pháp quy t li t h n n a

a ph

a bàn c

nv n

vùng nông thôn, vùng núi; t ng c
n a nh n th c cho

v sinh, ô nhi m môi tr

các

ng công tác tuyên truy n, nâng cao h n

ng bào tham gia làm cho môi tr

s ch nh m c i thi n, nâng cao ch t l

ng

ng ngày càng trong

ng cu c s ng c a ng

i dân.


15
2.2.2. Tình hình qu n lý và th c hi n tiêu chí mơi tr
t i xã

ng nơng thơn m i

ng Liên và - Huy n Phú Bình – T nh Thái Ngun.

2.2.2.1. Tình hình mơi tr

ng và cơng tác qu n lý b o v môi tr

ng trên

a

ông B c Vi t Nam, ti p giáp v i th

ô

bàn t nh Thái Nguyên
Thái Nguyên là m t t nh
Hà N i. Do v trí

a lý thu n l i, Thái Nguyên tr thành m t trung tâm kinh

t - xã h i c a khu v c

ông B c hay c Vùng trung du và mi n núi phía

B c.T nh Thái Nguyên

c tái l p ngày 1/1/1997 v i vi c tách t nh B c Thái

thành hai t nh B c K n và Thái Nguyên.
Thái Nguyên hi n ang
tr ng i m B c th

c nghiên c u

ô Hà N i .Thái Nguyên

tr thành vùng kinh t
c coi là m t trung tâm ào

t o ngu n nhân l c l n th 3 sau Hà N i và thành ph H Chí Minh.
S phát tri n c a các khu cơng nghi p ã góp ph n tích c c vào s
chuy n d ch c c u kinh t theo h

ng công nghi p hóa, hi n

h th ng k t c u h t ng m i, hi n
hóa h th ng k t c u h t ng trên c n
Tuy nhiên,

nhi u

cơng nghi p (KCN) cịn
ơ nhi m mơi tr
Tính

a ph

i, có giá tr lâu dài, góp ph n hi n

ng, vi c hình thành và phát tri n các khu

t ra nhi u v n

c n gi i quy t,

n nay, theo quy ho ch, toàn t nh Thái Nguyên có 25 khu, c m
c 32 d án

ut b t

Tuy nhiên, trong t ng s 25 khu, c m công nghi p

cịn l i các khu, c m cơng nghi p khác
ng, ch a xây d ng ch
ng.

ut ,1s

u i vào ho t

ng.

c quy ho ch ch có duy

nh t KCN Sông Công th c hi n l p báo cáo ánh giá tác

ng môi tr

c bi t là v n

ng. Thái Nguyên là t nh n m trong b i c nh chung ó.

khu, c m cơng nghi p ã k t thúc giai o n

l

i

c.

công nghi p, trong ó KCN Sông Công 1 thu hút

môi tr

i hóa, t o ra

ng mơi tr

ng,

khơng có báo cáo ánh giá tác

ng

ng trình qu n lý ch t th i và giám sát ch t


Ket-noi.com kho tai lieu mien phi
16
Vi c x lý ch t th i t i các khu, c m công nghi p h u h t còn manh
mún, t phát, ch a có thi t k quy ho ch chi ti t và xây d ng k t c u h t ng

b o v môi tr

ng c a t ng KCN nên vi c x lý ô nhi m không áp ng

các tiêu chu n v b o v mơi tr

c

ng.

Thái Ngun là t nh có t c

phát tri n kinh t khá, s l

nghi p t ng lên r t nhanh, t ch 200 - 300 doanh nghi p,

ng doanh

n nay ã t ng lên

h n 2.000 doanh nghi p.
Vi c phát tri n các c s s n xu t nhanh chóng ã t o s c ép lên môi
tr

ng. Nhi u doanh nghi p không th c hi n các bi n pháp x lý gây ô nhi m

môi tr

ng.
- Trong vòng hai n m tr l i ây, t nh Thái Nguyên ã th ng kê và

vào danh sách 35 c s gây ô nhi m mơi tr
tr

ng nghiêm tr ng.Hi n nay, ã có m t s

lý ô nhi m, tuy nhiên v n ch a có
ho ch x lý tri t
* Mơi tr

ng

- Ho t

a

ng, 29 c s gây ô nhi m môi
n v hoàn thành k ho ch x

n v nào báo cáo k t qu hồn thành k

ơ nhi m

t
ng khai thác khoáng s n trên

a bàn t nh Thái Nguyên ang

phát tri n nhanh chóng, tuy nhiên, do s d ng công ngh l c h u, a ph n
khai thác theo ki u l thiên… nên

nhi m, nh h
kh e,

ng tr c ti p

i s ng c a ng

n ch t l

ng

t và gián ti p nh h

ng

ub ô
ns c

i dân trong khu v c.

- Thái Nguyên hi n có 66
t ng s m

t t i các khu v c khai khoáng

n v ho t

ng khai thác khoáng s n v i

c c p phép khai thác lên t i 85, trong ó có 10 i m khai thác

than, 14 i m khai thác qu ng s t, 9 i m khai thác qu ng chì k m, 24 i m
khai thác á vôi, 3 i m khai thác qu ng titan…T ng di n tích
ng khai thác chi m h n 3.191 ha, t
c a t nh.

ng ng g n 1% di n tích

t trong ho t
t t nhiên


17
nv

- Trong quá trình khai thác, các

ã th i ra m t kh i l

á th i, làm thu h p và suy gi m di n tích
th i t i m s t Tr i Cau (g n 2 tri u m3
(g n 3 tri u m3

ng l n

t

t canh tác, i n hình là các bãi

t á th i/n m), m than Khánh Hòa

t á th i/n m), m than Ph n M (h n 1 tri u m3

t á

th i/n m)…
- C ng theo kh o sát c a nhóm tác gi thu c Tr
Lâm Thái Nguyên
m u

ng trênT p chí Khoa h c

t t i các khu v c khai khống

ng

i h c Nơng

t s 36/2011, h u h t các

u có bi u hi n ô nhi m kim lo i n ng,

c bi t, m t s m u g n khu sinh s ng c a dân c c ng ang b ô nhi m.
- C th , hàm l
chu n 12mg/kg; hàm l
Th

ng

u

ng asen t i m s t Tr i Cau và m thi c
ng s t trong t t c các m u

m c cao; hàm l

iT v

t

Tr i Cau, Ph n M , Hà

ng k m, chì t i m t s khu v c c ng v

t

chu n cho phép.
i m

áng chú ý,t i nhi u khu v c m
Phú L

ng,

Tr i Cau,

ng H và m t vài

i T xu t hi n khơng ít nh ng doanh nghi p khai thác

khơng phép, khơng có thi t k m , khi n tài nguyên b t n th t và môi tr

ng

b ô nhi m n ng n .
-

h n ch th c tr ng ô nhi m áng báo

c n quan tâm h n t i công tác qu n lý, s d ng
c n t ng c
trên

ng ki m tra ho t

a bàn c ng nh các

*Mơi tr

ng n

ng nêu trên, a ph
t sau khai khống,

ng khai thác c a các

nv

ng

c bi t

c c p phép

n v không phép.

c

Theo báo cáo c a S TN&MT t nh Thái Nguyên, t ng l

ng n

c th i

c a ngành luy n kim, cán thép, ch t o thi t b máy móc kho ng 16.000
m3/ngày. Trong ó, n
l n nh t t i ch t l

c th i c a KCN gang thép Thái Nguyên có nh h

ng n

c sông C u. N

d n r i ch y vào sông C u v i l u l

ng

c th i c a KCN qua hai m
c tính 1,3 tri u m3/n m.

ng
ng