Gián án văn 11: thành ngữ, điển cố

Câu h i bài cũ ỏ
Câu h i bài cũ ỏ
1/ Cảm nhận sâu sắc của anh (chị) qua cuộc
1/ Cảm nhận sâu sắc của anh (chị) qua cuộc
đời Nguyễn Đình Chiểu ?
đời Nguyễn Đình Chiểu ?
2/Anh (chị) hãy kể tên một số tác phẩm tiêu
2/Anh (chị) hãy kể tên một số tác phẩm tiêu
biểu của tác giả Nguyễn Đình Chiểu và nêu
biểu của tác giả Nguyễn Đình Chiểu và nêu
những nội dung chính trong sáng tác của
những nội dung chính trong sáng tác của
ông.
ông.
3/Anh (chị) hãy nhắc lại khái niệm thành
3/Anh (chị) hãy nhắc lại khái niệm thành
ngữ, điển cố.
ngữ, điển cố.


Tiếng Việt
Tiếng Việt




Thực hành về
Thực hành về

thành ngữ, điển cố
thành ngữ, điển cố
.
.


I/
I/


Thực hành về thành ngữ:
Thực hành về thành ngữ:


BT 1/66
BT 1/66
Lặn lội thân cò khi quãng vắng,
Lặn lội thân cò khi quãng vắng,
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công
Năm nắng mười mưa dám quản công
.
.


(
(

Thương vợ
Thương vợ
, Trần Tế Xương
, Trần Tế Xương
)
)

Yêu cầu:
Yêu cầu:

Tìm thành ngữ
Tìm thành ngữ

Giải thích ý nghĩa thành ngữ
Giải thích ý nghĩa thành ngữ

So sánh thành ngữ với cách nói thông thường
So sánh thành ngữ với cách nói thông thường
.
.




BT1/66
BT1/66
*TN1
*TN1
:
:

Một duyên hai nợ
Một duyên hai nợ
:
:
duyên ít, nợ nhiều
duyên ít, nợ nhiều


số phận hẩm hiu, kém may mắn.
số phận hẩm hiu, kém may mắn.
*TN2
*TN2
:
:
Năm nắng mười mưa:
Năm nắng mười mưa:



Cuộc sống vất vả , cực nhọc, chịu đựng dãi dầu nắng
Cuộc sống vất vả , cực nhọc, chịu đựng dãi dầu nắng
mưa.
mưa.




So sánh thành ngữ với cách nói thông
So sánh thành ngữ với cách nói thông
thường: thành ngữ ngắn gọn, có cấu tạo ổn

thường: thành ngữ ngắn gọn, có cấu tạo ổn
định, diễn đạt nội dung khái quát qua hình
định, diễn đạt nội dung khái quát qua hình
ảnh cụ thể sinh động, có tính biểu cảm.
ảnh cụ thể sinh động, có tính biểu cảm.




BT2/66
BT2/66
a
a
/
/
Người nách thước kẻ tay đao,
Người nách thước kẻ tay đao,
Đầu trâu mặt ngựa
Đầu trâu mặt ngựa
ào ào như sôi.
ào ào như sôi.
b
b
/Một đời được mấy anh hùng,
/Một đời được mấy anh hùng,
Bõ chi
Bõ chi
cá chậu chim lồng
cá chậu chim lồng
mà chơi.

mà chơi.
*
*
Yêu cầu :
Yêu cầu :
Phân tích giá trị nghệ thuật của các thành
Phân tích giá trị nghệ thuật của các thành
ngữ thông qua các mặt:
ngữ thông qua các mặt:

Tính hình tượng
Tính hình tượng

Tính biểu cảm
Tính biểu cảm

Tính hàm súc
Tính hàm súc




BT2/66
BT2/66

Thành ngữ 1
Thành ngữ 1
:
:
Đầu trâu mặt ngựa

Đầu trâu mặt ngựa



Tính hình tượng
Tính hình tượng
: gợi hình ảnh một đám người
: gợi hình ảnh một đám người
mặt mũi gớm ghiếc
mặt mũi gớm ghiếc


Tính chất hung bạo, thú
Tính chất hung bạo, thú
vật, vô nhân tính của đám quan quân khi kéo
vật, vô nhân tính của đám quan quân khi kéo
đến nhà Thúy Kiều để bắt cha và em của nàng.
đến nhà Thúy Kiều để bắt cha và em của nàng.

Tính biểu cảm:
Tính biểu cảm:
khinh bỉ, coi thường.
khinh bỉ, coi thường.

Tính hàm súc
Tính hàm súc
: ngắn gọn nhưng chứa nhiều
: ngắn gọn nhưng chứa nhiều
thông tin(nói được tính chất của bọn quan quân
thông tin(nói được tính chất của bọn quan quân

vừa thể hiện được thái độ tác giả.)
vừa thể hiện được thái độ tác giả.)


BT2/66
Thành ngữ 2 : Cá chậu chim lồng

Tính hình tượng
Tính hình tượng
: Cá nuôi trong chậu, chim
: Cá nuôi trong chậu, chim
nhốt trong lồng
nhốt trong lồng


Cuộc sống tù túng, chật hẹp
Cuộc sống tù túng, chật hẹp
,mất tự do.
,mất tự do.

Tính biểu cảm
Tính biểu cảm
: cảm thông.
: cảm thông.

Tính hàm súc
Tính hàm súc
: ngắn gọn nhưng diễn đạt được
: ngắn gọn nhưng diễn đạt được
nhiều ý nghĩa(vừa nói lên cuộc sống tù túng

nhiều ý nghĩa(vừa nói lên cuộc sống tù túng
của Kiều khi ở lầu xanh, vừa thể hiện sự cảm
của Kiều khi ở lầu xanh, vừa thể hiện sự cảm
thông của Từ Hải đối với Kiều.)
thông của Từ Hải đối với Kiều.)


Nhân xét:
Nhân xét:






Các thành ngữ đều
Các thành ngữ đều
dùng hình ảnh cụ thể
dùng hình ảnh cụ thể
để diễn đạt nội dung,
để diễn đạt nội dung,
có tính biểu cảm, hàm
có tính biểu cảm, hàm
súc.
súc.


BT5/67
BT5/67




Yêu cầu :
Yêu cầu :



Giải thích ý nghĩa thành ngữ.
Giải thích ý nghĩa thành ngữ.



Thay thành ngữ bằng cách nói thông
Thay thành ngữ bằng cách nói thông
thường.
thường.

Nhận xét câu văn sau khi thay bằng từ
Nhận xét câu văn sau khi thay bằng từ
ngữ thông thường.
ngữ thông thường.