Phát triển tín dụng xuất nhập khẩu tại ngân hàng TMCP sài gòn

1

B

GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG

NGUY N TH H U DUYÊN

PHÁT TRI N TÍN D NG XU T NH P KH U
T I NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN

Chun ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s :
60.34.20

TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ
QU N TR KINH DOANH

Đà N ng - Năm 2011


2

Cơng trình đư c hồn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG

Ngư i hư ng d n khoa h c: TS Võ Th Thúy Anh

Ph n bi n 1: PGS.TS. Nguy n Ng c Vũ

Ph n bi n 2: TS. Tr n Ng c Sơn

Lu n văn ñư c b o v t i H i ñ ng ch m lu n văn t t nghi p Th c
sĩ Qu n tr kinh doanh h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 02 tháng
07 năm 2011

* Có th tìm hi u lu n văn t i:
- Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng
- Thư vi n trư ng Đ i h c kinh t , Đ i h c Đà N ng


3

M

Đ U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Th c ti n phát tri n kinh t th gi i ñã cho th y ho t ñ ng XNK là
m t trong nh ng lĩnh v c quan tr ng nh t trong toàn b các ho t ñ ng
kinh t c a nhi u qu c gia. Ho t đ ng XNK đã góp ph n đáng k vào
vi c tăng ngu n thu ngân sách, ñ c bi t là tăng thu ngo i t , c i thi n
cán cân thanh toán, gi i quy t cơng ăn vi c làm, thúc đ y q trình
tăng trư ng, phát tri n kinh t và nâng cao v th c a ñ t nư c trong
n n kinh t tồn c u.
Đ đ y m nh ho t đ ng XNK c n ph i có s đ u tư thích đáng
cho q trình s n xu t, kinh doanh như đ i m i cơng ngh , máy móc
thi t b , chu n b ngu n nguyên v t li u ñ u vào có ch t lư ng. Nhưng
trên th c t , v n c a các doanh nghi p Vi t Nam ho t đ ng trên lĩnh
v c này cịn ít i. Do đó tín d ng ngân hàng là ngu n tài tr h t s c

quan tr ng và c p thi t ñ i v i các doanh nghi p XNK.
Ho t đ ng tín d ng XNK mang l i nhi u thu nh p ñ ng th i cũng
ch a ñ ng nhi u r i ro cho các ngân hàng thương m i, ñ c bi t ñây là
ho t ñ ng mà các ngân hàng c nh tranh nhau r t gây g t. Qua m t th i
gian làm vi c t i Ngân hàng TMCP Sài Gịn, tơi nh n th y ho t đ ng
tín d ng XNK t i ñây chưa th c s phát tri n, chưa có kh năng c nh
tranh so v i các ngân hàng thương m i c ph n khác. Vi c nghiên c u
th c tr ng hi n t i, ñ ra các gi i pháp nh m phát tri n tín d ng XNK
và h n ch r i ro trong ho t ñ ng cho vay này là c n thi t và có ý
nghĩa th c ti n ñ i v i quá trình phát tri n c a SCB nói chung và c a
ho t đ ng tín d ng nói riêng.


4
T nh n th c đó tơi ch n đ tài “Phát tri n tín d ng xu t nh p
kh u t i Ngân hàng thương m i c ph n Sài Gịn” làm đ tài nghiên
c u cho lu n văn th c s c a mình.
2. M c đích nghiên c u
Làm rõ cơ s lý lu n v tín d ng XNK, nh ng nhân t tác đ ng
đ n ho t đ ng tín d ng XNK, các r i ro thư ng g p trong ho t đ ng
này.
Phân tích th c tr ng phát tri n tín d ng XNK t i Ngân hàng
thương m i c ph n Sài Gòn
Đánh giá s tác ñ ng c a các nhân t ñ n s phát tri n c a tín
d ng XNK t i Ngân hàng thương m i c ph n Sài Gòn
Đ xu t m t s gi i pháp phát tri n ho t đ ng tín d ng XNK t i
Ngân hàng thương m i c ph n Sài Gịn trong giai đo n hi n nay.
3. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u
Đ i tư ng nghiên c u: Ho t đ ng tín d ng XNK t i Ngân hàng
TMCP Sài Gòn

Ph m vi nghiên c u:
- Ph m vi v n i dung: Nghiên c u ho t đ ng tín d ng XNK.
- Ph m vi v th i gian: Ch l y s li u t năm 2008 ñ n h t 6
tháng ñ u năm 2010
- Ph m vi v khơng gian: đ tài ch nghiên c u ho t đ ng tín d ng
XNK t i Ngân hàng thương m i c ph n Sài Gòn.
4. Phương pháp nghiên c u
Trong q trình nghiên c u, hồn thi n lu n văn, tơi đã s d ng
các phương pháp như:
−

Phương pháp phân tích.

−

Phương pháp th ng kê, t ng h p.


5
−

Phương pháp so sánh.

−

Phương pháp ñi u tra kh o sát

5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a đ tài
H th ng hóa cơ s lý lu n cơ b n v phát tri n tín d ng XNK c a
Ngân hàng thương m i

Đánh giá th c tr ng ho t đ ng tín d ng XNK t i Ngân hàng
thương m i c ph n Sài Gịn, nh ng đi m m nh và h n ch c n kh c
ph c
Đ xu t m t s gi i pháp nh m phát tri n ho t đ ng tín d ng
XNK t i Ngân hàng thương m i c ph n Sài Gịn trong giai đo n hi n
nay.
6. K t c u c a lu n văn
Ngồi ph n m đ u và k t lu n, lu n văn ñư c k t c u g m 3
chương như sau:
CHƯƠNG 1: Cơ s lý lu n v phát tri n tín d ng xu t nh p kh u
c a các ngân hàng thương m i
CHƯƠNG 2: Th c tr ng phát tri n ho t đ ng tín d ng xu t nh p
kh u t i Ngân hàng thương m i c ph n Sài Gòn
CHƯƠNG 3: Các gi i pháp phát tri n ho t ñ ng tín d ng xu t
nh p kh u t i Ngân hàng thương m i c ph n Sài Gòn


6
CHƯƠNG 1
CƠ S

LÝ LU N V PHÁT TRI N TÍN D NG XU T

NH P KH U C A CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG M I

1.1

Khái ni m, vai trò c a Tín d ng xu t nh p kh u

1.1.1

Khái ni m tín d ng Ngân hàng

Tín d ng ngân hàng là quan h tín d ng gi a ngân hàng v i các
ch th khác trong n n kinh t . Trong quan h này ngân hàng là ngư i
cho vay đ ng th i ngân hàng thơng qua các s n ph m ti n g i c a
mình thu hút v n t các ch th khác trong n n kinh t .
1.1.2

Tín d ng xu t nh p kh u

1.1.2.1 S c n thi t c a ho t ñ ng xu t nh p kh u
1.1.2.2 Khái ni m tín d ng xu t nh p kh u
Tín d ng xu t kh u: là vi c ngân hàng cho vay, chi t kh u, b o
lãnh, … ñ giúp doanh nghi p th c hi n vi c s n xu t, kinh doanh,
ch bi n hàng xu t kh u.
Tín d ng nh p kh u: là vi c ngân hàng cung c p các kho n vay
(ng n, trung, dài h n) ñ giúp doanh nghi p nh p kh u các ñ u vào
c n thi t ph c v s n xu t kinh doanh.
1.1.3
Vai trị c a tín d ng xu t nh p kh u
1.1.3.1 Đ i v i doanh nghi p
Tín d ng ngân hàng làm gi m r i ro c a ho t ñ ng XNK, là kênh
cung ng v n quan tr ng, là y u t quan tr ng giúp các doanh nghi p
XNK ký k t ñư c các h p ñ ng giá tr l n; hồn thành nghĩa v theo
đúng h p ñ ng ngo i thương ñã tho thu n.
1.1.3.2 Đ i v i ngân hàng


7

Tín d ng xu t nh p kh u là m t trong nhi u hình th c c p tín
d ng c a ngân hàng thương m i. Nó làm gia tăng dư n , th ph n cho
vay c a ngân hàng, m r ng ñ i tư ng khách hàng

1.1.3.3 Đ i v i n n kinh t
Tín d ng xu t nh p kh u c a ngân hàng thương m i t o ñi u ki n
cho hàng hoá xu t nh p kh u lưu thông trôi ch y. Thông qua s tài tr
c a ngân hàng, hàng hoá XNK theo yêu c u c a th trư ng ñư c th c
hi n thư ng xuyên, liên t c ñ m b o s n ñ nh c a n n kinh t .
1.2
Các hình th c tín d ng xu t nh p kh u
1.2.1
Các hình th c tín d ng xu t kh u
1.2.1.1 Cho vay thông thư ng.
Cho vay thông thư ng là vi c ngân hàng giao cho khách hàng m t
kho n ti n ñ h s d ng trong th i gian nh t ñ nh. Khi h t h n ngư i
vay ph i tr ñ c g c và lãi.
1.2.1.2 Chi t kh u h i phi u.
Chi t kh u h i phi u là m t hình th c c p tín d ng ng n h n c a
ngân hàng dư i hình th c mua l i h i phi u chưa đ n h n thanh tốn.
1.2.1.3 Chi t kh u b ch ng t hàng hố.
Là hình th c ngân hàng tài tr nhà xu t kh u thông qua vi c mua
l i ho c cho vay trên cơ s giá tr b ch ng t xu t kh u hồn h o
trư c khi đ n h n thanh tốn.
1.2.1.4 Tín d ng ng trư c cho ngư i xu t kh u
Trong quá trình chu n b và th c hi n h p ñ ng xu t kh u các
doanh nghi p cũng có th ñ ngh ngân hàng ng trư c cho m t kho n
v n cho ñ n khi thu ñư c l i nhu n t ho t ñ ng xu t kh u
1.2.2
Các hình th c tín d ng nh p kh u

1.2.2.1 Cho vay m và thanh toán L/C


8
Cho vay m L/C có ưu đi m là cung c p tín d ng k p th i cho
ho t ñ ng nh p kh u. Tuy nhiên cũng có r i ro cho ngân hàng vì L/C
ch đư c x lí trên cơ s ch ng t ch khơng căn c trên hàng hố,
n u hàng hố kém giá tr hay hư h ng thì ngân hàng d b t n th t.

1.2.2.2 Cho vay thanh toán b ch ng t hàng nh p kh u
Theo hình th c này, khách hàng l p phương án s n xu t kinh
doanh cho lô hàng nh p v , xác ñ nh kho n thi u h t c n ngân hàng
cho vay. Trên cơ s xem xét, phân tích k ho ch và phương án c a
khách hàng, NH s ra quy t ñ nh cho vay và xác đ nh m c cho vay
1.2.2.3 Tín d ng ch p nh n h i phi u
Tín d ng ch p nh n h i phi u là hình th c tín d ng trong đó ngân
hàng cam k t ch p nh n các h i phi u mà khách hàng c a mình ph i
thanh tốn. Hình th c tín d ng này đ m b o cho ngư i nh p kh u
thanh tốn khi đ n h n.
1.2.2.4 Tín d ng ng trư c cho nh p kh u
S n ph m này ñáp ng nhu c u ñ u tư xây d ng nhà xư ng ph c
v cho vi c s n xu t, b sung v n mua nguyên nhiên v t li u trong
nư c, tr lương cho công nhân cho các nhà nh p kh u
1.2.2.5 B o lãnh
Các hình th c b o lãnh: b o lãnh d th u, b o lãnh th c hi n h p
ñ ng b o lãnh thanh tốn, b o lãnh hồn ti n ng trư c, b o lãnh b o
hành, …
1.3
Khái ni m v phát tri n tín d ng xu t nh p kh u
Phát tri n tín d ng XNK là vi c các ngân hàng thương m i:

(1) Gia tăng dư n cho vay, chi t kh u, b o lãnh ph c v cho ho t
ñ ng xu t nh p kh u,


9
(2) Nâng cao ch t lư ng các kho n cho vay, chi t kh u, b o lãnh
XNK
(3) Gia tăng s lư ng các s n ph m tín d ng XNK ñ ñáp ng
ngày càng t t hơn nhu c u c a khách hàng

1.4

Các ch tiêu ñánh giá s phát tri n c a tín d ng XNK

1.4.1

Các ch tiêu ph n ánh quy mơ tín d ng XNK
Dư n cho vay, chi t kh u, t c ñ tăng trư ng c a dư n cho
vay, chi t kh u ph c v XNK
T tr ng dư n cho vay, chi t kh u XNK trên t ng dư n
Doanh s m và thanh toán L/C nh p kh u, t c ñ tăng trư ng
c a doanh s m và thanh toán L/C nh p kh u
T ng s dư m L/C nh p kh u, t c ñ tăng trư ng c a t ng s
dư m L/C nh p kh u
Doanh s thanh tốn L/C xu t kh u, t c đ tăng trư ng c a
doanh s thanh toán L/C xu t kh u
Doanh thu các phí d ch v kèm theo khi ngân hàng cho vay,
chi t kh u, b o lãnh XNK

1.4.2

Các ch tiêu ph n ánh ch t lư ng tín d ng XNK
Vi t Nam, các ch tiêu ph n ánh ch t lư ng tín d ng XNK ch

y u là: N quá h n/T ng dư n ; N x u/T ng dư n ; T tr ng các
kho n n cho vay b t bu c trên t ng dư n cho vay XNK
1.4.3

Các ch tiêu ph n ánh m c ñ phát tri n c a s lư ng s n
ph m d ch v tín d ng XNK
S lư ng s n ph m tín d ng XNK ngân hàng hi n có
S lư ng s n ph m tín d ng XNK tăng bình qn m i năm
M c đ hồn thi n c a các s n ph m tín d ng XNK

1.5

Các nhân t tác ñ ng ñ n s phát tri n tín d ng XNK


10
Ch trương chính sách phát tri n kinh t xã h i c a Nhà nư c
Môi trư ng kinh t chính tr , xã h i trong và ngồi nư c
Kh năng, thi n chí thanh tốn c a doanh nghi p XNK
Năng l c cho vay c a ngân hàng
Các nhân t khác
K T LU N CHƯƠNG 1
Tín d ng XNK là vi c ngân hàng cho vay, chi t kh u, b o lãnh,…
ñ giúp các doanh nghi p th c hi n s n xu t, kinh doanh, ch bi n
hàng XK; NK máy móc thi t b , nguyên v t li u ñ u vào c n thi t cho
quá trình s n xu t kinh doanh. Ho t đ ng tín d ng XNK ch u tác ñ ng

c a nhi u nhân t như: ch trương chính sách phát tri n kinh t xã h i
c a nhà nư c, kh năng thi n chí thanh tốn c a doanh nghi p XNK,
năng l c cho vay c a ngân hàng. Đ ñánh giá ho t ñ ng tín d ng
XNK c a các ngân hàng thương m i,

Vi t Nam ngư i ta s d ng

các ch tiêu ph n ánh quy mô, các ch tiêu ph n ánh ch t lư ng và các
ch tiêu ph n ánh m c ñ phát tri n c a s lư ng s n ph m d ch v .
Phát tri n m nh m tín d ng XNK s mang l i hi u qu cao cho các
ngân hàng thương m i tuy nhiên ñây cũng là ho t ñ ng ch a ñ ng
nhi u r i ro. Do v y, các ngân hàng thương m i c n xây d ng m t
chính sách phát tri n tín d ng XNK phù h p v i ñi u ki n, hồn c nh
c a mình đ m r ng th ph n và góp ph n gia tăng hi u qu ho t
ñ ng kinh doanh.


11
CHƯƠNG 2
TH C TR NG PHÁT TRI N HO T Đ NG TÍN D NG
XU T NH P KH U T I NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN
2.1

Gi i thi u v ngân hàng thương m i c ph n Sài Gịn

2.1.1

Q trình thành l p

Ngân hàng TMCP Sài Gịn đư c thành l p theo quy t ñ nh s

336/QĐ-NHNN ngày 08/04/2003 c a Th ng ñ c Ngân hàng Nhà
nư c Vi t Nam.
2.1.2

Lĩnh v c ho t ñ ng, s n ph m và d ch v ch y u do SCB
cung c p

Huy ñ ng v n, vay v n các t ch c tín d ng khác, cho vay, chi t
kh u thương phi u, trái phi u, gi y t có giá, hùn v n và liên doanh,
kinh doanh ngo i h i và th c hi n d ch v thanh toán gi a các ngân
hàng t i Vi t Nam và v i nư c ngoài
2.1.3

Khách hàng m c tiêu và cách th c th a mãn nhu c u c a
khách hàng

SCB t p trung phát tri n t i các khu v c t nh/thành ph l n,
hư ng vào ñ i tư ng khách hàng cá nhân và các doanh nghi p v a và
nh có tình hình tài chính lành m nh, ti m năng phát tri n t t
2.1.4

V trí hi n t i c a SCB trong h th ng Ngân hàng

Tính đ n 31/12/2009, t ng tài s n c a SCB x p th 4, t ng dư n
x p th 5 trong t ng s 16 ngân hàng TMCP có tr s chính trên ñ a
bàn TP.HCM.
2.1.5

Khái quát ho t ñ ng kinh doanh c a SCB

Sau 4 năm c i t theo mô hình và chi n lư c kinh doanh m i, ñ n
cu i năm 2009, v n ch s h u ñ t 4.584 t ñ ng, huy ñ ng v n ñ t


12
48.902 t , dư n ñ t 31.310 t , t l n x u/t ng dư n 1,28%. M ng
lư i ho t ñ ng ngày càng ñư c m r ng. Các ho t ñ ng d ch v như
thanh toán qu c t , kinh doanh ngo i t , th có s tăng trư ng khá,
m i quan h h p tác v i các ñ nh ch tài chính trên thương trư ng ti p
t c ñư c tăng cư ng và phát tri n theo đúng đ nh hư ng chính sách.
Th c tr ng phát tri n ho t đ ng tín d ng XNK t i ngân

2.2

hàng TMCP Sài Gòn
2.2.1

Th c tr ng phát tri n các s n ph m tín d ng XNK t i
SCB

2.2.1.1 Các s n ph m tín d ng xu t kh u
a. S n ph m cho vay s n xu t hàng xu t kh u
b. S n ph m cho vay xu t kh u b ng VND v i lãi su t USD
c. Chi t kh u b ch ng t hàng xu t kh u
2.2.1.2 Các s n ph m tín d ng nh p kh u
a. M và thanh toán L/C b ng v n vay:
b. M và thanh toán L/C b ng v n t có:
c. Các s n ph m cho vay nh p kh u khác ñang áp d ng t i SCB
2.2.2

Tình hình cho vay t i SCB

M c dù dư n cho vay xu t nh p kh u có s tăng trư ng qua các
năm, tuy nhiên quy mơ và t c đ tăng trư ng hàng năm còn khá th p.
Dư n cho vay xu t kh u năm 2009 ch ñ t 698,3 t ñ ng, tăng
10% so v i năm 2008 và ch chi m 2,23% trong t ng dư n .
M c dù có s dư n l n hơn cho vay xu t kh u (g p 1,5 l n)
nhưng t c ñ tăng trư ng cho vay nh p kh u qua các năm l i gi m
d n. Dư n cho vay nh p kh u năm 2009 ñ t 1.060 t ñ ng, chi m
3,39% t ng dư n cho vay.


13
2.2.3

Th c tr ng phát tri n quy mô và ch t lư ng tín d ng XNK
t i SCB

2.2.3.1 Th c tr ng phát tri n quy mô và ch t lư ng tín d ng xu t
kh u
a. Phân theo ngành ngh :
Dư n cho vay xu t kh u ñ i v i các ngành ngh ñ u có s tăng
trư ng qua các năm. Năm 2009, t c đ tăng dư n thu c các ngành
nơng lâm nghi p, th y s n, công nghi p ch bi n và các ho t ñ ng
khác so v i năm 2008 l n lư t là 21,2%, 20%, 7,5%, 2,9%, t c ñ
tăng này trong 06 tháng ñ u năm 2010 so v i 06 tháng ñ u năm 2009
l n lư t là 50,5%, 115,1%, 16,4% và - 9,5%.
b. Phân theo s n ph m:
Trong các s n ph m cho vay xu t kh u, s n ph m cho vay xu t
kh u b ng Vi t Nam đ ng lãi su t Đơla M ñư c doanh nghi p s

d ng nhi u nh t. Dư n cho vay các s n ph m có s tăng trư ng
khơng đ ng đ u.
2.2.3.2 Th c tr ng phát tri n quy mô và ch t lư ng tín d ng NK
a. Phân theo ngành ngh :
Dư n cho vay nh p kh u c a h u h t các ngành ngh ñ u có s
tăng trư ng trong năm 2009 ngo i tr các ho t ñ ng khác. Trong các
ngành ngh thì ngành cơng nghi p ch bi n có dư n chi m t tr ng
cao nh t, k ti p là ngành nông lâm nghi p, chi m t tr ng th p nh t
là ngành xây d ng.
b. Phân theo kỳ h n:
Trong cho vay nh p kh u, cho vay ng n h n có dư n chi m t
tr ng cao nh t và t c ñ tăng m nh nh t qua các năm, t tr ng c a cho
vay ng n h n luôn ñ t trên 50%. Dư n cho vay trung h n chi m t


14
tr ng th p nh t và có s s t gi m ñáng k trong 06 tháng ñ u năm
2010
c. Các s li u khác liên quan ñ n tín d ng nh p kh u:
M c dù t l n quá h n, t l n x u trên t ng dư n cho vay
XNK còn khá th p so v i các lĩnh v c cho vay khác t i SCB nhưng
ho t đ ng tín d ng XNK c a SCB còn ti m n nhi u r i ro. Nh ng
bi u hi n c th c a các r i ro đó đư c th ng kê như sau:
−

Xác ñ nh th i h n vay không phù h p

−

Lo i ti n cho vay và lo i ti n xác ñinh giá tr tài s n hình

thành t v n vay khơng th ng nh t d n ñ n r i ro t giá.
−

R i ro khi nh n th ch p hàng t n kho luân chuy n ñ i v i

doanh nghi p quan h tín d ng cùng lúc v i nhi u ngân hàng.
−

R i ro trong qu n lý tài s n th ch p là hàng t n kho.

−

R i ro tác nghi p do s y u kém c a CBTD, cán b thanh

toán qu c t .
−

R i ro do doanh nghi p y u kém, khơng có kh năng t ch c

tri n khai ho t ñ ng s n xu t kinh doanh hi u qu .
2.2.4

Đánh giá tác ñ ng c a các nhân t ñ n s phát tri n c a
tín d ng xu t nh p kh u t i SCB

2.2.4.1 Ch trương chính sách c a Nhà Nư c đ i v i tín d ng XNK
Nh ng năm qua cũng như th i gian s p t i, xu t kh u và nh p
kh u các m t hàng trong nư c chưa s n xu t ñư c là lĩnh v c ñư c
nhà nư c h t s c quan tâm, t o ñi u ki n ñ phát tri n. Tín d ng XNK

vì v y mà s đư c ưu tiên v cơ ch cũng như lãi su t.
2.2.4.2 Chính sách tín d ng c a SCB
Ngày 11/02/2009, T ng Giám Đ c Ngân hàng TMCP Sài Gịn ra
cơng văn s 24/HD-TGĐ.09 hư ng d n đ nh hư ng chính sách tín


15
d ng SCB, theo đó lĩnh v c đư c ưu tiên phát tri n hàng ñ u là XK và
các ho t đ ng liên quan đ n XK
Ngồi ra, ngày 24/03/2010 T ng Giám Đ c SCB phê duy t k
ho ch phát tri n tín d ng năm 2010 như sau: Các ñơn v d a vào ñ a
bàn ho t ñ ng và ñ c thù kinh t đ a phương đ phát tri n tín d ng
nhưng ch y u t p trung vào ho t ñ ng cho vay XNK.
2.2.4.3 Kh năng, thi n chí thanh tốn c a các doanh nghi p xu t
nh p kh u ñang vay v n t i SCB
Sau hơn 6 năm ñ i m i và ho t đ ng có hi u qu , đ n nay SCB ñã
xây d ng ñư c m t danh sách khách hàng XNK khá n ñ nh, h u h t
đ u là các khách hàng có ti m l c tài chính m nh, có uy tín trên
thương trư ng
2.2.4.4 Năng l c cho vay xu t nh p kh u c a SCB
T ng ngu n v n và v n huy ñ ng t dân cư, t ch c kinh t tăng
qua các năm, ñ c bi t có s tăng trư ng m nh trong năm 2009. Th i
gian qua, ngu n v n huy ñ ng b ng ngo i t ñáp ng tương ñ i ñ y
ñ và k p th i nhu c u vay v n ngo i t c a các doanh nghi p XNK.
Tuy v y, SCB v n chưa xác ñ nh và quy ñ nh rõ trong t ng ngu n
v n nêu trên, bao nhiêu ph n trăm ưu tiên dành riêng ñ phát tri n cho
vay XNK.
V h th ng ngân hàng ñ i lý và uy tín trong thanh tốn XNK
c a SCB:
Tính đ n ngày 31/07/2010, SCB có 2.937 ngân hàng và chi nhánh

ngân hàng ñ i lý thu c 87 qu c gia và vùng lãnh th trên toàn th gi i,
tăng 477 ngân hàng so v i cu i năm 2009, tăng 1.079 ngân hàng so
v i cu i năm 2008.


16
V quy trình tín d ng XNK: ngày 02/11/2009, SCB ñư c t
ch c Bureau Verritas Certification (BVC) c a Vương qu c Anh c p
ch ng nh n ISO 9001:2008 ñ i v i ho t ñ ng thanh tốn qu c t .
SCB đang d n hồn thi n các quy trình tín d ng XNK đ đáp ng
ngày càng t t hơn nhu c u c a khách hàng. Tuy nhiên ñ n nay SCB
v n chưa thi t l p đư c các quy trình ch p nh n h i phi u, quy trình
cho vay thanh tốn b ch ng t khơng theo phương th c tín d ng
ch ng t ,…
V k thu t phân tích tín d ng XNK t i SCB:
Khi phân tích d án đ nh p kh u máy móc thi t b hay phương án
s n xu t hàng hóa XNK, CBTD khơng ch phân tích m t tài chính c a
phương án mà cịn quan tâm đ n các v n ñ như s c n thi t c a d
án/phương án, cung c u s n ph m, tình hình c nh tranh, m ng lư i
tiêu th . Đ c bi t, CBTD r t quan tâm đ n tính h p pháp c a m t
hàng XNK.
Tuy nhiên q trình phân tích và quy t ñ nh c p tín d ng t i SCB
cũng còn m t s h n ch như: CBTD ch t p trung vào phân tích các
ch tiêu quá kh và xác ñ nh xu hư ng c a doanh nghi p trong tương
lai, chưa quan tâm ñ n nh ng thay ñ i c a các ch tiêu tài chính sau
khi th c hi n cho vay.
V đ i ngũ cán b tín d ng:
H u h t đ i ngũ CBTD c a SCB đ u có trình ñ ñ i h c chính
quy chuyên ngành tài chính ngân hàng, kinh t do v y kh năng phân
tích tín d ng t t hơn, chính xác hơn. Đ ng th i ngân hàng thư ng

xuyên m các l p ñào t o ng n h n b i dư ng v các nghi p v có
liên quan như phân tích ch ng khốn, k năng giao ti p, tài tr d án,
phân tích tài chính doanh nghi p. Tuy nhiên do h u h t cán b tín


17
d ng c a SCB còn khá tr , tu i đ i bình qn 25 và tu i ngh t 3 – 4
năm, do đó kinh nghi m th c t chưa nhi u. Đi u này ñã nh hư ng
r t l n đ n cơng tác ph c v khách hàng và uy tín c a SCB.
V h th ng thông tin ph c v cho vi c phân tích tín d ng
Hi n nay t i h u h t các chi nhánh, s giao d ch và h i s SCB,
công tác thu th p thơng tin ph c v cho vi c phân tích tín d ng cịn r t
h n ch .
Vi c lưu tr thông tin khách hàng t i các chi nhánh c a SCB chưa
đư c chú tr ng.
V cơng tác Marketing, ti p th khách hàng
H n ch l n nh t trong công tác ti p th c a SCB là khơng có b
ph n ti p th và chăm sóc khách hàng đ c l p, CBTD ph i đ m nh n
c cơng vi c này, t o nên áp l c l n và không khách quan trong cơng
tác th m đ nh sau này.
V công tác ki m tra sau khi gi i ngân:
Công tác ki m tra sau cho vay c a SCB cũng r t ñư c quan tâm,
ñ i v i các kho n gi i ngân thu mua hàng xu t kh u, SCB ưu tiên gi i
ngân b ng chuy n kho n thanh toán tr c ti p cho nhà cung c p
nguyên v t li u. Đ i v i cho vay ph c v nh p kh u, SCB ch gi i
ngân duy nh t cho nhà cung c p nư c ngồi do đó vi c ki m tra m c
đích s d ng v n vay d dàng hơn.
2.2.5

Đánh giá c a khách hàng ñ i v i ho t ñ ng tín d ng

xu t nh p kh u c a ngân hàng TMCP Sài Gòn

2.2.5.1 M c tiêu, n i dung c a kh o sát
M c tiêu c a vi c kh o sát: bi t ñư c ý ki n, nh n xét c a khách
hàng v ho t ñ ng tín d ng xu t nh p kh u c a SCB, nh ng ñi m t t
c a SCB ñư c khách hàng ñư c ñánh giá cao và nh ng ñi m h n ch


18
c a SCB khi n khách hàng chưa hài lòng. T đó ki n ngh c i ti n cơ
ch , chính sách và đ c tính c a các s n ph m tín d ng xu t nh p kh u
nh m th a mãn t i ña nhu c u c a khách hàng.
2.2.5.2 Mô t m u ñi u tra
M u ñi u tra: các doanh nghi p ñã, ñang vay v n ph c v ho t
ñ ng kinh doanh xu t nh p kh u t i SCB và các doanh nghi p xu t
nh p kh u SCB ñang ti p th . T ng s phi u phát ra: 46 phi u, t ng s
phi u thu v 40 phi u, trong ñó có 30 doanh nghi p ñã và ñang vay
v n, 10 doanh nghi p đang trong q trình ti p th . T t c 40 doanh
nghi p ñ u có quan h vay v n v i ít nh t 1 ngân hàng
2.2.5.3 Đánh giá c a khách hàng v ho t ñ ng TD XNK c a SCB
Nhìn chung, đánh giá c a khách hàng đ i v i ho t đ ng tín d ng
xu t nh p kh u c a SCB là ít hài lịng đ c bi t là đ i v i các v n ñ
liên quan ñ n lãi su t, phí d ch v , tài s n b o ñ m, th t c vay v n và
m c ñ nhanh chóng trong vi c gi i quy t h sơ. Theo khách hàng,
SCB khơng có s n i tr i hơn so v i các ngân hàng khác nên các ch
tiêu khách hàng ñ u ñánh giá là bình thư ng.
2.2.6

Đánh giá chung s

phát tri n c a tín d ng xu t nh p

kh u t i ngân hàng TMCP Sài Gịn
2.2.6.1 Nh ng m t tích c c đ t đư c
SCB v n duy trì và m r ng ñư c m t s lư ng tương ñ i l n
doanh nghi p XNK, trong đó có nhi u doanh nghi p có quy mơ l n.
SCB ln quan tâm đ c bi t đ n cơng tác chăm sóc khách hàng.
T l n q h n, t l n x u trên t ng dư n cho vay XNK
chi m t tr ng nh .
Quy trình quy ch đang đư c ch nh s a và hồn thi n t o đi u
ki n thu n l i cho các chi nhánh trong công tác ti p th , hư ng d n


19
khách hàng ñ ng th i giúp các c p lãnh đ o ki m sốt ch t ch hơn,
h n ch các sai sót.
2.2.6.2 Nh ng t n t i
Đ nh giá tài s n b o ñ m th p hơn giá th trư ng, th i gian ñ nh
giá kéo dài
Các hình th c cho vay XNK cịn q đơn đi u và c đi n làm
gi m tính h p d n đ i v i khách hàng.
Đ i v i các kho n cho vay XNK th ch p b ng chính lơ hàng hình
thành t v n vay, SCB v n chưa có bi n pháp qu n lý phù h p.


20
K T LU N CHƯƠNG 2
Ho t đ ng tín d ng nói chung và tín d ng XNK nói riêng đã có s
tăng trư ng m nh m qua các năm. Có đư c s tăng trư ng dư n cho
vay XNK và ki m soát t t n x u như v y là nh SCB thành công

trong cơng tác huy đ ng v n, đáp ng nhu c u v n k p th i c a các
doanh nghi p XNK và là nh SCB có đư c đ i ngũ cán b tín d ng
năng đ ng, nhi t huy t, cơng tác chăm sóc khách hàng ñư c quan tâm
ñúng m c. Tuy nhiên, ho t đ ng tín d ng XNK c a SCB chưa có kh
năng c nh tranh v i các ngân hàng thương m i khác và còn b c l
nhi u h n ch . C th đó là: các hình th c cho vay XNK cịn đơn đi u,
quy trình ph c v cho ho t đ ng tác nghi p chưa ñ y ñ , s lư ng
ngân hàng đ i lý và tài kho n Nostro cịn q ít đ ph c v nhu c u
thanh tốn c a khách hàng, chưa có chính sách ưu đãi ñ i v i các
khách hàng XNK, ho t ñ ng phân tích tín d ng cịn t p trung vào m t
cán b tín d ng, cơng tác thu th p thông tin ph c v cho công tác
th m ñ nh chưa ñư c chú tr ng,… Đ ho t đ ng tín d ng XNK ngày
càng phát tri n, SCB c n ph i xây d ng chính sách ưu đãi đ i v i ho t
đ ng XNK; đi u ch nh chính sách đ nh giá, nh n và qu n lý tài s n
b o đ m; hồn thi n và b sung các s n ph m tín d ng XNK; tăng
cư ng cơng tác thu th p thơng tin đ nâng cao ch t lư ng th m đ nh
tín d ng ñ ng th i ñ y m nh hơn n a cơng tác huy đ ng v n,…


21
CHƯƠNG 3
CÁC GI I PHÁP PHÁT TRI N HO T Đ NG TÍN D NG
XU T NH P KH U T I NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN
3.1

Gi i pháp m r ng quy mơ tín d ng XNK t i SCB

3.1.1

Hoàn thi n và phát tri n các s n ph m tín d ng XNK

3.1.1.1

Xây d ng và hồn thi n các quy trình cho vay XNK

Các s n ph m c n xây d ng quy trình hư ng d n: Ch p nh n h i
phi u; Cho vay thanh tốn b ch ng t hàng hóa khơng theo phương
th c tín d ng ch ng t ; B o lãnh thanh toán L/C, b o lãnh thanh toán
h i phi u tr ch m;
Các s n ph m c n ch nh s a và hoàn thi n quy trình: S n ph m
cho vay s n xu t hàng xu t kh u, S n ph m cho vay ñ u tư xây d ng
nhà xư ng, cơ s s n xu t ch bi n tiêu th hàng xu t kh u
3.1.1.2

M r ng danh m c ngân hàng ñ i lý

M c dù hi n t i SCB ñã thi t l p quan h ñ i lý v i 2.937 ngân
hàng và chi nhánh ngân hàng trên toàn th gi i, s lư ng ngân hàng
đ i lý khơng ng ng tăng trư ng qua các năm nhưng so v i các ngân
hàng thương m i có ho t đ ng thanh tốn qu c t phát tri n thì s
lư ng ngân hàng đ i lý này cịn q h n ch . Trên th c t SCB ch có
14 tài kho n Nostro cho t t c các lo i ngo i t t i ngân hàng nư c
ngoài. Đi u này ñã gây tr ng i l n, kéo dài th i gian thanh toán,
khách hàng ph i t n chi phí cho ngân hàng trung gian, làm gi m kh
năng c nh tranh c a ngân hàng. Do v y trong th i gian ñ n SCB c n
gia tăng s lư ng ngân hàng ñ i lý, ñ c bi t là cân ñ i ngu n v n ñ
tăng s lư ng tài kho n Nostro t i ngân hàng nư c ngoài (t i thi u
ph i ñ t t 50 – 70 tài kho n) ñ ñáp ng k p th i như c u thanh toán
qu c t c a các khách hàng XNK.

22
3.1.1.3

Xây d ng chính sách ưu đãi đ i v i tín d ng XNK

T th c tr ng dư n cho vay XNK c a SCB còn r t h n ch . Đ
phát tri n m nh m tín d ng XNK, SCB c n ph i:

-

Xác đ nh ngu n v n c n thi t dành riêng cho phát tri n tín

d ng XNK.

-

Tính tốn thu nh p tăng thêm t d ch v thanh toán qu c t và

mua bán ngo i t ñ ñi u ch nh gi m lãi su t cho vay nhưng v n ñ m
b o lãi su t th c SCB nh n đư c khơng thay đ i. Ngoài ra, SCB nên
xây d ng bi u lãi su t cho vay XNK phân theo lo i khách hàng và lo i
tài s n b o ñ m.

-

Đ i v i các khách hàng vay ngo i t nh p kh u tài s n c

ñ nh, khi t giá tăng SCB nên ñi u ch nh giá tr ñ nh giá ho c ñi u
ch nh tăng t l b o đ m đ khách hàng khơng ph i tr n trư c h n

làm nh hư ng ñ n ho t ñ ng s n xu t kinh doanh.

-

SCB cũng c n ph i quy ñ nh rõ t l ký qu m L/C ñ i v i

t ng lo i khách hàng và t ng lo i hàng nh p kh u

-

Đ i v i công tác ñ nh giá: SCB c n làm vi c v i SCBA ñ

th ng nh t cách ñ nh giá tài s n, không áp d ng t l an tồn trong
vi c đ nh giá hàng hóa và máy móc thi t b nh p kh u.

3.1.2

C n ph i phân quy n phán quy t cho các lãnh đ o chi nhánh
Cơng tác Marketing, nghiên c u nhu c u khách hàng

Đ i v i nh ng khách hàng m i chưa t ng giao d ch v i SCB,
trư c khi ti p xúc g p g , m i chào khách hàng CBTD ph i nghiên
c u r t k càng tình hình tài chính, ph i bi t ñư c h ñang g p khó
khăn vư ng m c như th nào. Đ i v i nh ng khách hàng cũ c a ngân
hàng, n u là khách hàng l n, kinh doanh hi u qu , có uy tín v i ngân


23
hàng trong quan h vay tr thì Ngân hàng nên có chi n lư c chăm sóc
đ c bi t.

3.2

Gi i pháp nâng cao ch t lư ng tín d ng XNK t i SCB

3.2.1

Chun mơn hóa ho t đ ng phân tích tín d ng

T th c tr ng cơng tác th m đ nh tín d ng ch t p trung vào m t
cán b tín d ng t khâu ti p nh n h sơ ñ n khi t t tốn kho n vay d
d n đ n r i ro tác nghi p và r i ro ñ o ñ c nên SCB ph i t ch c
chun mơn hóa ho t đ ng phân tích, m t h sơ vay v n c a khách
hàng c n đư c ít nh t 2 cán b tín d ng phân tích, m t cán b tín d ng
th m ñ nh v pháp lý c a khách hàng, m t CBTD th m ñ nh v tình
hình tài chính và phương án vay. Tuy nhiên đ i v i nh ng món vay
nh ch c n giao cho m t CBTD th c hi n toàn b quy trình đ ti t
ki m th i gian, nhanh chóng tr l i cho khách hàng.
3.2.2

Nâng cao cơng tác thu th p, x

lý và qu n lý thông tin

khách hàng
Các chi nhánh c a SCB c n ñi u tra, x lý và phân tích k khách
hàng trư c khi ra quy t đ nh c p tín d ng, c n thi t l p h th ng thơng
tin đa d ng t nhi u ngu n khác nhau, c n liên k t thu th p thông tin
thông qua cơ quan thu , công an, c c h i quan, c n theo dõi thư ng
xuyên tình hình s d ng v n c a khách hàng sau khi gi i ngân, ph i
n m b t k p th i tình hình s d ng v n và di n bi n kh năng tr n

c a doanh nghi p vay v n.
3.2.3

Công tác ki m tra sau gi i ngân

1. Th c hi n ki m tra ñ nh kỳ ñ i v i nh ng kho n vay ñã c p.
2. T ch c q trình ki m sốt c n th n và nghiêm túc ñ ñ m
b o xem xét và ñánh giá ñư c t t c nh ng ñ c tính quan
tr ng nh t c a kho n vay


24
3. Đánh giá s thay đ i trong tình hình tài chính c a ngư i vay.
4. Đánh giá xem li u kho n vay có cịn phù h p v i chính sách
hi n t i c a ngân hàng khơng.
5. Ki m sốt và theo dõi thư ng xuyên nh ng kho n cho vay
l n.
6. Theo dõi thư ng xuyên nh ng kho n vay có v n đ .
3.3

Các gi i pháp h tr khác

3.3.1

Cơng tác huy đ ng v n

Đ có th m r ng dư n cho vay, ñ c bi t là dư n cho vay XNK
ñi u ki n tiên quy t v phía SCB là ph i có đ ngu n v n ñáp ng cho
nhu c u c a khách hàng. Đ phát tri n huy ñ ng v n, SCB c n có
nh ng gi i pháp th t thi t th c, có th là:

T ch c nghiên c u, tìm hi u nhu c u, tâm lý khách hàng.
Trong m t năm đưa ra ít nh t 10 s n ph m huy ñ ng v n h p
d n và nhi u chính sách chăm sóc khách hàng.
Phát tri n các s n ph m d ch v liên quan
Đào t o cán b nhân viên có kh năng đàm phán, giao ti p và
ph c v khách hàng.
C n phân khúc th trư ng ti n g i
Khuy n khích khách hàng m tài kho n thanh toán t i SCB
khi vay ti n, SCB s gi i ngân b ng chuy n kho n.
Đa d ng hóa các s n ph m ti t ki m.
3.3.2

Cơng tác nhân s

3.4

Ki n ngh đ i v i các cơ quan h u quan:

3.4.1

C i thi n cơ ch qu n lý xu t nh p kh u.


25
Hoàn thi n h th ng pháp lu t cùng v i cơ ch ñi u hành xu t
nh p kh u phù h p v i cam k t c a các t ch c kinh t qu c t mà
Vi t Nam tham gia cũng như các chu n m c, thơng l qu c t khác.
3.4.2

Hồn thi n chính sách tín d ng h tr xu t nh p kh u.

Nhà nư c ph i xây d ng chính sách h tr tín d ng xu t kh u và
nh p kh u các m t hàng trong nư c chưa s n xu t ñư c theo hư ng
bình đ ng đ i v i các thành ph n kinh t . C n minh b ch hố và
chu n hố các quy trình, th t c, đi u ki n vay v n tín d ng ưu ñãi
như quy ñ nh rõ danh m c m t hàng, cơ ch xác ñ nh lãi su t, quy
ñ nh tài s n ñ m b o ti n vay, th i h n cho vay… ñ ñ m b o chính
sách tín d ng h tr xu t nh p kh u c a nhà nư c có th đư c th c
hi n đ t hi u qu cao.
K T LU N CHƯƠNG 3
Tóm l i, đ phát tri n ho t đ ng tín d ng XNK, SCB c n ph i h p
ñ ng b nhi u gi i pháp, trong đó quan tr ng nh t và c n th c hi n
trư c h t là hoàn thi n các s n ph m tín d ng XNK và xây d ng chính
sách ưu đãi đ i v i các nhu c u vay v n ph c v XNK. Đi ñôi v i
vi c th c hi n các gi i pháp trên, SCB còn c n ph i nâng cao cơng tác
huy đ ng v n, chun mơn hóa ho t đ ng phân tích, nâng cao cơng
tác thu th p thông tin v khách hàng và tăng cư ng cơng tác ki m tra
sau gi i ngân. Ngồi n l c ph n đ u t phía SCB, chính ph , ngân
hàng nhà nư c c n có nh ng gi i pháp h tr các ngân hàng thương
m i và doanh nghi p XNK