SKKN Su dung phuong tien hien dai so do hoa kien thuc trong day hoc Lich Su Nam hoc07 08

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Sở GD ĐT Thái Bình

Trng THPT Nguyn Tr·i Cờng hoẾ x· hời chũ nghịa Việt Namườc lập tỳ do hỈnh phục

<b>Chuyên đề :</b>

Sử dụng phơng tiện hiện đại, sơ đồ hoá kiến thức

trong dạy học Lịch sử

<b>Ngêi viết : Nguyễn Thị Huệ</b>

Giáo viên giảng dạy môn LÞch sư

Trêng THPT Ngun Tr·i - Vị Th - Thái Bình.

Tháng 5/ 2008

<b>Chuyờn :</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>I/ Đặc điểm và thực tế giảng dạy bộ môn Lịch sö</b>

Lịch sử là một môn khoa học xã hội. Lịch sử là những sự kiện hiện tợng đã xảy ra trong quá khứ xã hội của lồi ngời, nó
tồn tại độc lập, khách quan với ý muốn của con ngời.

Do đặc trng môn Lịch sử khác với các mơn học khác trong chơng trình dạy học ở phổ thơng đó là: học sinh khơng đợc trực
tiếp chứng kiến sự kiện lịch sử đó trực tiếp vì lịch sử khơng lặp lại, khơng biểu diễn đợc trong phịng thí nghiệm. Hơn nữa vấn
đề nhận thức lịch sử cũng khác so với nhận thức các mơn khoa học khác: Nó có nhận thức chung của quy luật loài ngời từ
trực quan sinh động đến t duy trìu tợng đến thực tiễn.Đồng thời nhận thức lịch sử cũng có sắc thái riêng đó là: Nhận thức các
sự kiện lịch sử phải tuân theo lô gic sự kiện, sự thật khách quan chứ khơng phải tuỳ theo trí tởng tợng của từng ngời. Mỗi tác
động của giaó viên đều ảnh hởng đến học sinh.

<i>Vì vậy giảng dạy mơn lịch sử ngời thầy phải dạy thế nào đó để tác động vào đúng quy luật nhận thức giúp học sinh lĩnh </i>

hội đợc đầy đủ những kiến thức mà thầy truyền tải từ đó biết đánh giá nhận định cũng nh chủ động lĩnh hội kiến thức trên lớp.
Chúng ta đã từng biết đến phơng pháp cổ truyền trớc kia: Thầy đọc trò chép rồi về nhà học thuộc vì vậy học sinh bị động
trong việc lĩnh hội kiến thức, học vẹt đơi khi cịn lời nhác, ỷ lại. Với cách học đó học sinh khơng thể phát huy khả năng sáng
tạo của mình, đồng thời giờ học lịch sử sẽ trở lên nặng nề áp đặt với cả thầy và trò.

Trong thực tế hiện nay với sự phát triển của xã hội hiện đại, sự bùng nổ thông tin từ đài, báo, mạng Intenet....sự phát
triển nh vũ bão của khoa học kĩ thuật địi hỏi phải có những con ngời phát triển để đáp ứng đợc yêu cầu thực tiễn của xã hội
trong trờng học nói riêng và trong cơng tác giáo dục nói chung vì vậy phải có sự thay đổi phơng pháp dạy- học cho phù hợp.
Trong các Nghị quyết của Đảng và Nhà nớc ta cũng đã quan tâm đầu t giáo dục, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu.
Đồng thời BGD- ĐT đã chủ trơng tiến hành đổi mơí phơng pháp dạy học. Đa phơng pháp lấy học sinh làm trung tâm vào trong
các cấp học, các môn học, thay SGK cho phù hợp và đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội và các nớc trong khu vực cũng nh
việc thực hiện đổi mới PPGD.

Tuy nhiên trong q trình giảng dạy bộ mơn lịch sử ở trờng phổ thơng theo phơng pháp mới cịn gặp rất nhiều khó khăn
địi hỏi sự cố gắng nỗ lực lớn của thầy và trò cũng nh sự trợ giúp của BGH và các ban ngành liên quan :

+ Mơn lịch sử địi hỏi học sinh phải nắm đợc một số sự kiện cơ bản của một bài, một chơng hay một giai đoạn lịch sử. Một
số tiết lợng kiến thức quá dài vì vậy học sinh thờng ngại học khó nhớ

+ Trong thực tế đôi khi t tởng của học sinh , thậm chí là phụ huynh học sinh và ở đâu đó trong xã hội vẫn coi môn lịch sử là
“môn phụ”, chỉ cần “học thuộc” nên cũng ít để tâm học và tìm hiểu về lịch sử.

+ Phơng tiện dạy học, đồ dùng dạy học còn thiếu, tài liệu tham khảo cịn ít, kênh hình minh hoạ cịn hạn chế, tản mạn hầu hết
là những tài liệu giáo viên tự mua.

=> Để góp phần vào cơng cuộc đổi mới phơng pháp dạy- học bộ môn lịch sử ở trờng THPT đáp ứng nhu cầu thực tiễn của
ngành và của xã hội. Để nâng cao hiệu quả giảng dạy bộ môn lịch sử phát huy khả năng sáng tạo của học sinh tôi xin đa ra một
vài biện pháp, ý kiến của cá nhân tôi để chúng ta cùng tham khảo góp ý.

<b>II/ </b><i><b>Sử dụng ph</b><b> ơng tiện hiện đại, sơ đồ hoá kiến thức trong dạy học Lịch sử</b></i>

Để nâng cao chất lợng giảng dạy bộ môn Lịch sử ở trờng phổ thông chúng ta phải tiến hành đổi mới về mục tiêu đào tạo,
nội dung dạy học và phơng pháp dạy học.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Đòi hỏi giáo viên phải thực sự có tâm huyết chịu tìm tòi nghiên cứu sách tham khảo, phải nắm chắc kiến thức cơ bản
trong SGK từ đó tổng hợp, hệ thống kiến thức lại một cách khái quát, khoa học và đầy đủ để học sinh dễ hiểu dễ nhớ và dễ học
từ đó giúp các em u thích lịch sử . Khi học sinh có hứng thú trong giờ học, chủ động tìm tịi nghiên cứu về lịch sử các em có
những kiến thức về lịch sử dân tộc và thế giới điều đó góp phần rất tích cực trong việc giáo dục tình cảm nhân cách đạo đức,
giáo dục tinh thần yêu nớc, tự hào Dân tộc .

Để giờ học lịch sử có hiệu quả địi hỏi giáo viên có phơng pháp giảng dạy truyền đạt kiến thức cụ thể cho từng đối tợng học
sinh ở từng lớp học và đối với từng bài học, tiết học.

Thứ nhất: Yêu cầu giáo viên phải nắm đợc trình độ, khả năng nhận thức của từng học sinh khối lớp để có phơng pháp cụ
thể, phù hợp:

- Đối với lớp có nhiều học sinh theo học khối C thì ngoài việc cung cấp những những kiến thức cơ bản trong SGK thì cịn phải
hớng dẫn cho các em đọc các tài liệu tham khảo theo hớng dẫn của thầy. Hớng dẫn học sinh có thể chủ động nắm bắt kiến thức
từ đó các em có thể phân tích đánh giá sự kiện lịch sử hoặc so sánh các sự kiện lịch sử và liên hệ thực tế. Với sự hớng dẫn chỉ
đạo của thầy học sinh sẽ phát huy đợc nhận thức độc lập của mình trong quá trình học lịch sử. Đồng thời giáo viên tăng cờng
kiểm tra và đa ra những bài tập, câu hỏi Ximêna để nâng cao kiến thức và rèn luyện cho các em kỹ năng phân tích, so sánh và
đánh giá sự kiện, hiện tợng lịch sử. Sau đó giáo viên chấm, chữa bài cho các em chỉ cho các em thấy chỗ đợc và cha đợc của
các em giúp các em hiểu đợc làm thế nào để viết một bài lịch sử có hiệu quả.

- Đối với các em học lớp đại trà đặc biệt đối với đối tợng học sinh theo khối A hay ở lớp hệ B thì giáo viên giúp đỡ tạo hứng
thú cho học sinh tìm tịi say sa học tập. Đối với đối tợng học sinh này giáo viên chỉ đa ra câu hỏi vừa sức để các em nắm bắt
đ-ợc kiến thức cơ bản phát huy vai trò tích cực của các em trong lĩnh hội kiến thức.

<i>Thứ hai: Để giờ giảng có hiệu quả thì bên cạnh nội dung kiến thức truyền đạt và phân loại đối tợng học sinh thì vấn đề </i>
phơng pháp truyền đạt kiến thức của ngơi giáo viên cũng hết sức quan trọng góp phần nâng cao chất lợng giờ dạy.

- Phơng pháp truyền đạt của giáo viên phải đảm bảo tính cụ thể, tính hình ảnh sinh động của các sự kiện lịch sử. Vì lịch sử
là cụ thể diễn ra hàng ngày. Sự kiện càng cụ thể, sinh động bao nhiêu thì giờ dạy càng có hiệu quả bấy nhiêu:

<b>*</b>Sư dơng tranh ¶nh, phim t liƯu trong gi¶ng dạy.

- Giáo viên có thể khai thác rất nhiều t liệu từ Encarta, trên mạng Internet ( trang web tvtl.bachkim.vn) hay tõ nhiỊu ngn t
liƯu kh¸c vËn dơng trong từng bài giảng cụ thể :

Vớ d : giúp học sinh có thể quan sát, hiểu biết về cuộc sống của con ngời thời kỳ nguyên thuỷ ở Việt Nam, Thời kỳ
xã hội cách chúng ta hàng ngàn năm.Vì vậy giáo viên nên su tầm, sử dụng những tranh vẽ hay tranh ảnh chụp những hiện vật
trng bày trong bảo tàng lịch sử hoặc mơ hình về hộp sọ, công cụ lao động, cuộc sống sinh hoạt, kiếm sống về về cuộc sống của
con ngời thời kỳ nguyên thuỷ để học sinh quan sát từ đó giáo viên phát huy t duy, khả năng sáng tạo của các em.

- Bên cạnh đó giáo viên có thể sử dụng những kênh hình trong GKK, kênh hình tham khảo su tầm để khai thác kiến thức, hiểu
biết của học sinh chứ không chỉ sử dụng kênh hình mang tính chất minh hoạ đơn thuần.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

t liệu kênh hình và kênh chữ. Bên cạnh đó giáo viên cho học sinh theo dõi đoạn phim ngắn về Kim tự tháp- T liệu lấy trong
Encarta để các em miêu tả về Kim tự Tháp- Ai Cập để khắc sâu kiến thức đối với học sinh:

Kim tự Tháp Kêôp đợc xây dựng trên S 600 ha với 2.030.000 khối đá, mỗi khối nặng trung bình 2,5 tấn.Kim tự tháp
cao 144m....Giáo viên khơng cần nói cơng trình kiến trúc đó đồ sộ sừng sững thì học sinh cũng cố thể cảm nhận thấy sự hùng
vĩ đồ sộ đấy từ đó các em có những đánh giá, khâm phục tài trí của những ngời dân Ai Cập cổ đại và cảm nhận đợc rằng đằng
sau những cơng trình kiến trúc đồ sộ đó là xơng máu của bao nhiêu ngời dân đã đổ xuống....

+ Khi dạy lịch sử phần lịch sử Việt Nam lớp 11 trong Chơng 1: Việt Nam từ năm 1858 đến cuối thế kỉ XIX

Với nội dung trọng tâm kiến thức của chơng là quá trình xâm lợc Việt Nam của thực dân Pháp và cuộc đấu tranh bảo vệ độc
lập của nhân dân ta giáo viên cần sử dụng đoạn phim t liệu “Việt Nam cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX”

Học sinh có thể quan sát đợc quá trình thực dân Pháp xâm lợc Việt Nam, đàn áp phong trào yêu nớc của nhân ta nh thế nào,
thái độ bạc nhợc, hèn nhát của triều đình Nguyễn … để giúp học sinh cụ thể hóa kiến thức một cách sinh động qua đó chủ
động tìm hiểu và lĩnh hội kiến thức bài học tạo hứng thú trong giờ học đồng thời giáo dục t tởng, tình cảm: thái độ căm ghét
đối với thực dân Pháp, triều đình Huế . Giáo dục, bồi dỡng truyền thống yêu nớc của dân tộc.

- Giáo viên su tầm và hệ thống t liệu: tranh, ảnh, phim … theo từng bài cụ thể tạo thành “ ngân hàng t liệu” cho mình, trao đổi
trong nhóm chun mơn, trờng bạn… Nh vậy khi tìm t liệu soạn bài cho từng bài cụ thể sẽ rất nhanh và hiệu quả.

* Sử dụng sơ đồ hoá kiến thức trong giảng dạy:

+ Khi dạy lịch sử 11 chơng 1 . Việt Nam từ năm 1858 đến cuối thế kỉ XIX

Giáo viên đa ra sơ đồ ở đó đánh dấu mốc thời gian yêu cầu học sinh lên bảng hpàn thành quá trình xâm lợc Việt Nam của thực
dân Pháp qua sơ đồ sau :

+ Khi dạy lịch sử 10 phần II bài 20 : Giáo dục, văn học nghệ thuật,KHKT
Giáo viên kẻ bảng và phân công nhóm tìm hiểu và hoàn tất kiến thức vàobảng:

Nội dung Thành tựu

Giáo dục
Văn học
Nghệ thuật

1884 ₁₈₉₆ 1914

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

KHKT:
- Sử

- Địa
- Toán
- Y học
Quân sự

+ Khi ôn tập kiến thức lịch sử giáo viên cũng cần hớng dẫn học sinh ôn tập hệ thống kiến thức qua các bảng hay sơ đồ
để giúp các em dễ nắm bắt kiến thức, có thể so sánh phân tích đánh giá nội dung lịch sử qua các giai đoạn hay các mảng kiến
thức khác nhau.

Ví dụ1: Bảng hệ thống các cuộc đấu tranh chống ngoại xâm bảo vệ độc lập dân tộc ( Từ thế kỷ I - thế kỷ XIII )

Thời gian Tên các cuộc đấu tranh Ngời lãnh đạo Thắng lợi tiêu biểu

40
248
542
722
905
938
981
1077

ThÕ kû XIII
1407 - 1427
1785

1789
VÝ dô 2:

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i>Thứ ba: Với từng bài giảng cụ thể giáo viên nên kết hợp các phơng pháp giảng dạy lịch sử thật hiệu quả : phân tích, tờng</i>

thuật hay so sánh đánh giá, tạo những tình huống nêu vấn đề để kích thích trí tị mị ham học hỏi của học sinh.Bên cạnh việc
tạo những tình huống nêu vấn đề thì giáo viên có thể kể những câu chuyện vui giúp học sinh vừa th giãn mà vẫn phục vụ cho
nhu cầu bài học. Thu hút sự chú ý của học sinh ngay từ những câu hỏi mang tính gợi mở ngay từ đầu giờ mà giáo viên nêu ra.

<i>Thø t : Giáo viên phải thờng xuyên ra bài tập về nhà, su tầm tranh ảnh t liệu kết hợp với giờ học ngoại khoá hay tham </i>
quan bảo tàng, di tích lịch sử.

2. Thực hiện nghiêm túc ch ơng trình giảng dạy :

- Tham gia y cỏc buổi sinh hoạt nhóm chun mơn. Dự giờ để học tập kinh nghiệm, su tầm t liệu, làm đồ dùng trực
quan , tham gia đầy đủ các lớp học bồi dỡng nghiệp vụ chun mơndo Bộ gi dục hoặc Sở giáo dục tổ chức.

- Xây dựng ngân hàng đề kiểm tra đánh giá học sinh theo cấu trúc:
* Cấu trỳc b cõu hi trong ngõn hng :

Mỗi Chơng Bài:

- T 50 n 70 câu hỏi trắc nghiệm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

* Cấu trúc câu hỏi:
1/ Đối với câu trắc nghiệm:

- Sử dụng 4 dạng bài trắc nghiệm thêng dïng.

- Chọn đáp án đúng trớc rồi mới làm đáp án “nhiễu”

- Không sử dụng phơng án “ Một kết quả khác” hay “ Tất cả cùng sai”
2/ i vi t lun:

- Câu hỏi: Trên diện rộng, bao quát toàn bộ chơng trình, SGK cụ thể của từng khối .

- Đáp án, biểu điểm:

- Cỏc thnh viên trong nhóm nộp ngân hàng đề vào 05/ 08 / 2008
* Phản biện, thẩm định câu hỏi:

C¶ nhãm

Thời gian thẩm định từ ngày 05 đến ngày 25 tháng 8 nm 2008.

3/ Hoàn thành ngân hàng câu hỏi nộp về nhà trờng : ngày 27 tháng 8 năm 2008.

<b>Kết luËn</b> :

Để nâng cao chất lợng bộ môn lịch sử, thì trớc hết phải giáo viên phải có sự kết hợp linh hoạt, sáng tạo các phơng pháp
giảng dạy, đồ dùng phơng tiện giảng dạy phong phú, dễ hiểu để tạo hứng thú đối với học sinh đồng thời thầy đóng vai trị hớng
dẫn, giúp các em chủ động lĩnh hội kiến thức, phát huy khả năng t duy sáng tạo của mình. Tài liệu phần nào đã giúp tạo nên
một giờ học lịch sử có hiệu quả, giúp các em hiểu biết nắm bắt đợc sự kiện và bản chất của sự kiện lịch sử có kiến thức tham
gia các kỳ thi học kỳ hay hc sinh gii...

Bài 1

Bài 2

Ch ơng 2

Trắc nghiệm

Tự luận Câu hỏi nhận _{biết Lịch sử}
Câu hỏi nhận
thức LÞch sư

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Chun đề cũng khơng thể tránh khỏi nhiều thiếu xót. Rất mong đợc sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp.
<i>Xin cảm ơn !</i>

<i>Vị Th ngµy 15/5/ 2008</i>
<i>Ngêi viÕt </i>

</div>

<!--links-->