Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN XUÂN HƢNG

LẬP VÀ THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐẮK LẮK

LUẬN VĂN THẠC SĨ

ĐẮK LĂK -2018


HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN XUÂN HƢNG

LẬP VÀ THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐẮK LẮK
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Ngành đào tạo: Quản lý công
Mã số: 60 34 04 03
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Quy.

ĐẮK LĂK -2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi, học viên Nguyễn Xuân Hƣng xin cam đoan rằng, Luận văn « Lập và thực
hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk » là
cơng trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tơi. Các số liệu sử dụng
phân tích trong luậnán có nguồn gốc rõ ràng, đã cơng bố theo đúng quy định.
Các kết quả nghiên cứu trong luận án do tơi tự tìm hiểu, phân tíchmột cách

trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn củaViệt Nam. Các kết quả
này chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác.
Học viên

Nguyễn Xuân Hƣng


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. 0
DANH MỤC BẢNG BIỂU, ............................................................................. 6
DANH MỤC SƠ ĐỒ - HÌNH VẼ .................................................................... 7
LỜI NĨI ĐẦU .................................................................................................. 8
1.1. Tính cấp thiết của đề tài: ........................................................................ 8
1.2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................. 10
1.3. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................. 10
1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu........................................................ 11
1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu...................................................................... 11
1.5.1. Phƣơng pháp chuyên khảo ............................................................ 11
1.5.2. Phƣơng pháp điều tra, khảo sát ..................................................... 11
1.5.3. Phƣơng pháp thống kê, so sánh và phân tích ................................ 12
1.5.4. Phƣơng pháp xử lý số liệu sử dụng phần mềm vi tính ................. 12
1.5.5. Phƣơng pháp bản đồ ...................................................................... 12
1.6. Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu ........................................................... 13
1.7. Kết cấu luận văn ................................................................................... 13
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ LẬP VÀ THỰC HIỆN QUY HOẠCH
SỬ DỤNG ĐẤT .............................................................................................. 14
1.1. Tổng quan về quy hoạch sử dụng đất .................................................. 14
1.1.1. Khái niệm về quy hoạch sử dụng đất ............................................ 14
1.1.2. Đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất ........................................... 16
1.2. Cơ sở lý luận về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất ................... 19

1.2.1. Cơ sở lý luận về lập quy hoạch sử dụng đất ................................. 19


1.2.1.1. Hệ thống lập quy hoạch sử dụng đất ...................................... 19
1.2.1.2. Các bƣớc chính của lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện ... 19
1.2.1.3. Đặc điểm của việc lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện ..... 20
1.2.1.4. Vai trò của lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện ................. 21
1.2.1.5. Những nguyên tắc của việc lập quy hoạch sử dụng đất đai ... 22
1.2.1.6. Quan điểm xây dựng quy hoạch sử dụng đất ......................... 23
1.2.2. Cơ sở lý luận về thực hiện quy hoạch sử dụng đất ....................... 24
1.2.2.1. Quy trình thực hiện quy hoạch sử dụng đất ........................... 24
1.2.2.2. Vai trò của quản lý nhà nƣớc về lập và thực hiện quy hoạch sử
dụng đất ............................................................................................... 25
1.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất
..................................................................................................................... 27
1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng
đất của các địa phƣơng ở trong và ngoài nƣớc ........................................... 29
1.4.1.Tình hình quy hoạch và thực hiện quy hoạch sử dụng đất ở nƣớc
ngoài ........................................................................................................ 29
1.4.1.1. Về cấp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ............................... 29
1.4.1.2. Về nguyên tắc, căn cứ lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất 30
1.4.1.3. Về thẩm quyền lập, quyết định, xét duyệt quy hoạch, kế hoạch
sử dụng đất .......................................................................................... 31
1.4.1.4. Về kỳ quy hoạch .................................................................... 32
1.4.1.5. Về quá trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ................ 33
1.4.2. Tình hình quy hoạch và thực hiện quy hoạch sử dụng đất tại Việt
Nam ......................................................................................................... 34


1.4.3. Tình hình quy hoạch và thực hiện quy hoạch sử dụng đất tỉnh Đắk

Lắk ........................................................................................................... 35
1.4.4. Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện .......................................... 37
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ LẬP VÀ THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ
DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐẮK LẮK . 38
2.1. Đánh giá khái quát về huyện Krông Pắc. ............................................. 38
2.1.1. Đánh giá về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên ............... 38
2.1.2. Đánh giá về thực trạng môi trƣờng ............................................... 43
2.1.3. Đánh giá thực trạng phát triển kinh tế - xã hội ............................. 45
2.1.4. Đánh giá hiện trạng sử dụng đất ................................................... 54
2.2. Thực trạng lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện
Krông Pắc giai đoạn 2011-2015.................................................................. 60
2.2.1. Công tác tổ chức lập quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện
Krông Pắc giai đoạn 2001-2010.............................................................. 60
2.2.2. Công tác tổ chức lập quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện
Krông Pắc giai đoạn 2011 - 2015............................................................ 60
2.2.3. Kết quả thực hiện lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất của
huyện Krông Pắc giai đoạn 2011-2015 ................................................... 61
2.3. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng
đất trên địa bàn huyện ................................................................................. 62
2.3.1. Thực trạng lập đồ án quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ................ 62
2.3.2. Thực trạng công tác thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất 63
2.3.3. Thực trạng công tác công bố, công khai quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất ................................................................................................... 63
2.3.4. Thực trạng lập các văn bản pháp qui về quy hoạch sử dụng đất .. 64


2.3.5. Thực trạng quản lí việc sử dụng đất theo quy hoạch: cấp giấy
chứng nhận QSD đất, cấp phép xây dựng ............................................... 65
2.3.6. Thực trạng giao đất, cho thuê đất và thu hồi đất theo quy hoạch, kế
hoạch sử dụng đất đƣợc duyệt ................................................................. 65

2.3.7. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm trong quá
trình triển khai thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ................... 66
2.4. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về lập và thực hiện quy hoạch sử
dụng đất ....................................................................................................... 67
2.4.1. Những thành tựu đã đạt đƣợc trong lập và thực hiện quy hoạch .. 67
2.4.2. Những hạn chế trong lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất ..... 68
2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong lập và thực hiện quy hoạch
sử dụng đất .............................................................................................. 68
2.4.4. Bài học kinh nghiệm trong việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất sử dụng đất kỳ tới ..................................................................... 69
CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM LẬP VÀ THỰC
HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN .............. 72
3.1. Định hƣớng sử dụng đất trong phát triển kinh tế xã hội ...................... 72
3.1.1. Định hƣớng phát triển và mục tiêu phát triển KTXH huyện Krông
Pắc đến năm 2020 ................................................................................... 72
3.1.2. Định hƣớng sử dụng đất theo khu chức năng ............................... 75
3.1.3. Đề xuất phƣơng án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm
2020 ......................................................................................................... 76
3.2. Đề xuất một số giải pháp nhằm đảm lập và tổ chức thực hiện quy
hoạch sử dụng đất........................................................................................ 80
3.2.1. Giải pháp về chính sách ................................................................ 80
3.2.2. Xác định các giải pháp bảo vệ, cải tạo đất và bảo vệ môi trƣờng 81


3.2.3. Xác định các giải pháp tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất ................................................................................................... 82
3.2.4. Giải pháp về nguồn nhân lực và vốn đầu tƣ ................................. 84
3.2.5. Giải pháp về tổ chức thực hiện ..................................................... 84
KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ ............................................................................... 86
I. KẾT LUẬN.............................................................................................. 86

II. KIẾN NGHỊ............................................................................................ 87
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 88
PHỤ LỤC SỐ LIỆU........................................................................................ 93
Phụ lục 1 : Kết quả thực hiện các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất đƣợc
duyệt ............................................................................................................ 93
Phụ lục 2: Kết quả thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất theo quy hoạch
đƣợc duyệt ................................................................................................... 96
Phụ lục 3: Kết quả đƣa đất chƣa sử dụng vào sử dụng theo quy hoạch sử
dụng đất đƣợc duyệt .................................................................................... 97


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Giá trị sản xuất theo giá hiện hành và cơ cấu kinh tế huyện Krông
Pắc giai đoạn 2011-2015 ................................................................................. 45
Bảng 2.2: Hiện trạng sử dụng đất năm 2015 huyện Krơng Pắc ...................... 58
Bảng 3.1: Diện tích các loại đất điều chỉnh quy hoạch đến năm 2020 .......... 77


DANH MỤC SƠ ĐỒ - HÌNH VẼ
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu sử dụng đất năm 2015 huyện Krông Pắc .......................... 55
Sơ đồ 2.2: Kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất đƣợc duyệt .................. 61
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu sử dụng đất trƣớc và sau điều chỉnh quy hoạch đến năm
2020 ................................................................................................................. 80


LỜI NĨI ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài:
Về mặt lý luận,
Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tƣ liệu sản xuất đặc
biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trƣờng sống, là địa bàn phân

bố các khu dân cƣ, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hố, xã hội, quốc phịng
an ninh. Cơng tác lập quy hoạch và kế hoạch hố việc sử dụng đất là một yêu
cầu đặc biệt để sắp xếp quỹ đất đai cho các lĩnh vực và đối tƣợng sử dụng hợp
lý, có hiệu quả phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh, quốc
phịng, tránh đƣợc sự chồng chéo, gây lãng phí trong sử dụng, hạn chế sự huỷ
hoại đất đai, phá vỡ môi trƣờng sinh thái. Đây là một nội dung quan trọng của
quản lý Nhà nƣớc về đất đai, đƣợc thể chế hóa trong Hiến pháp nƣớc Cộng
hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013.
Luật Đất đai năm 2013 cũng đã quy định: “Quản lý quy hoạch, kế
hoạch sử dụng đất” là 1 trong những nội dung quản lý Nhà nƣớc về đất đai.
Quy hoạch sử dụng đất có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ cho trƣớc
mắt mà cả lâu dài, nhƣng việc thực hiện quy hoạch đóng vai trị quyết định
đến hiệu quả của phƣơng án quy hoạch sử dụng đất. Thực hiện quy hoạch, kế
hoạch sử dụng đất đai phải phù hợp với yêu cầu thực tế phát triển kinh tế - xã
hội của địa phƣơng. Khả năng thực tế của phát triển kinh tế, đơ thị đến đâu thì
tiến hành việc giao đất, sử dụng đất đai đến đó.
Trên thực tiễn,
Ngày nay, cùng với sự phát triển của xã hội và sự bùng nổ dân số đã
gây ra khó khăn cho việc quản lý và sử dụng đất đai ở nƣớc ta. Sự gia tăng
dân số đã làm gia tăng mọi mặt của đời sống xã hội nhƣ: nhu cầu về lƣơng
thực, thực phẩm, nhu cầu về việc làm, nơi ăn, ở… Theo đó nó sẽ làm tăng nhu
cầu sử dụng đất trong khi quỹ đất tự nhiên lại có hạn. Cho nên việc tiến hành
8


lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đai một cách chặt chẽ, sử dụng tiết
kiệm, hợp lý, có hiệu quả và đúng pháp luật là một vấn đề hết sức cần thiết và
cấp bách đối với nƣớc ta hiện nay.Thế nên việc quy hoạch phân bổ sử dụng
đất đai giúp cho việc sắp xếp, bố trí sử dụng hợp lý và có hiệu quả nguồn tài
nguyên đất, tạo cho việc sử dụng đất đai ổn định, lâu dài, bảo vệ đƣợc tài

nguyên đất và bảo vệ môi trƣờng sinh thái, tránh sự đầu tƣ chồng chéo gây
lãng phí. Bên cạnh đó việc quy hoạch phân bổ sử dụng đất đai cũng là một
phƣơng tiện để Nhà nƣớc hƣớng dẫn việc sử dụng đất làm tăng lợi ích cho
cộng đồng.
Huyện Krơng Pắc, tỉnh Đắk Lắk có 16 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 1
thị trấn và 15 xã) với tổng diện tích tự nhiên là 62.577 ha (số liệu thống kê đất
đai năm 2015), dân số trung bình năm 2015 có 207.226 ngƣời, mật độ dân số
bình qn 331 ngƣời/km2 (NGTK 2015). Trên địa bàn huyện có tuyến giao
thông huyết mạch là Quốc lộ 26 chạy qua và có vị trí địa lý thuận lợi giáp
thành phố Bn Ma Thuột đã tạo điều kiện cho huyện tiếp nhận thông tin
kinh tế thị trƣờng, chuyển giao nhanh các các tiến bộ khoa học – kỹ thuật, cải
thiện môi trƣờng đầu tƣ để phát triển sản xuất hàng hóa; mở rộng giao lƣu
kinh tế, thƣơng mại với các tỉnh trong vùng và cả nƣớc, đồng thời hội nhập
vào quá trình phát triển năng động của vùng Tây nguyên giàu tiềm năng.
Quy hoạch sử dụng đất huyện Krông Pắc đến năm 2020 và KHSD đất 5
năm kỳ đầu (2011-2015) đƣợc UBND tỉnh Đắk Lắk phê duyệt tại Quyết định
số 1054/QĐ-UBND, ngày 20 tháng 5 năm 2014. Quy hoạch sử dụng đất đã
góp phần quan trọng trong q trình phát triển KTXH của huyện, giúp tăng
cƣờng công tác quản lý về đất đai theo pháp luật, gia tăng hiệu quả sử dụng
đất, tăng thu ngân sách địa phƣơng từ đất… Tuy nhiên, trong những năm qua
trên địa bàn huyện có nhiều thay đổi về phát triển kinh tế-xã hội liên quan đến
sử dụng đất; nhiều dự án đang và sẽ thực hiện có thay đổi về mục đích sử
dụng đất so với quy hoạch đƣợc UBND tỉnh phê duyệt nên cần phải tiến hành

9


đánh giá kết quả thực hiện trong giai đoạn 2011-2015 và đề xuất điều chỉnh
quy hoạch đến năm 2020 để việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất đúng theo
quy định của Luật Đất đai năm 2013; [9]

Để giúp huyện đánh giá kết quả đã đạt đƣợc và những tồn tại trong quá
trình thực hiện quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011-2015 và điều chỉnh quy
hoạch sử dụng đất đến năm 2020 một cách chính xác; từ đó đề xuất các giải
pháp thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thực hiện quy hoạch
sử dụng đất, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: "Lập và thực hiện quy hoạch sử
dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk".
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Với đề tài “Lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện
Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk”, học viên đã xác lập các mục tiêu nghiên cứu nhƣ
sau:
- Hệ thống hóa tồn bộ cơ sở lý luận và các nghiên cứu có liên quan về
lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất; qua đó là nền tảng cho việc phân tích
thực trạng tại Krơng Păc.
- Nghiên cứu thực trạng công tác lập và tổ chức thực hiện quy hoạch sử
dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc của các cơ quan nhà nƣớc có thẩm
quyền
- Đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất của huyện Krông
Pắc đã đƣợc phê duyệt.
- Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thực
hiện quy hoạch sử dụng đất cho các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền tại
huyện Krơng Pắc
1.3. Câu hỏi nghiên cứu
Các nội dung nghiên cứu của đề tài tập trung giải đáp các câu hỏi:
1. Quá trình lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện
Krông Pắc đƣợc tổ chức triển khai nhƣ thế nào?

10


2. Phƣơng án Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của huyện Krơng

Pắc đã có đáp ứng đƣợc kỳ vọng đã đặt ra? Những kết quả đã đạt đƣợc và
chƣa đạt đƣợc? nguyên nhân chƣa đạt đƣợc?
3. Phƣơng án Quy hoạch sử dụng đất của huyện Krơng Pắc có cần phải
điều chỉnh bổ sung không? Phƣơng án điều chỉnh thế nào?
4. Có những giải pháp nào đƣợc đƣa ra để nâng cao hiệu quả tổ chức
thực hiện quy hoạch?
1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tƣợng nghiên cứu : Công tác lập và thực hiện quy hoạch sử dụng
đất trên địa bàn huyện Krông Pắc của các cơ quan quản lý nhà nƣớc có thẩm
quyền
- Phạm vi nghiên cứu : Hoạt động lập và thực hiện quy hoạch sử dụng
đất của các cơ quan quản lý nhà nƣớc có thẩm quyền đối với tồn bộ diện tích
đất tự nhiên huyện Krông Pắc.
- Phạm vi thời gian : Đề tài sẽ nghiên cứu các số liệu trong chuỗi thời
gian từ 2011-2017 và định hƣớng đến năm 2020.
1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để thực hiện đƣợc nội dung của đề tài nghiên cứu học viên đã sử dụng
các phƣơng pháp nghiên cứu chủ yếu sau:
1.5.1. Phương pháp chuyên khảo
Phƣơng pháp đƣợc sử dụng trong việc thu thập số liệu, thông tin trong
và ngồi nƣớc có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Qua đó tiến hành tra cứu,
ghi chép lại những kết quả, thơng tin, lý luận... về q trình sử dụng đất đai
phù hợp với nội dung và phạm vi nghiên cứu. Phƣơng pháp này chủ yếu tiến
hành trong thƣ viện và sách báo cùng với những thông tin truy cập đƣợc.
1.5.2. Phương pháp điều tra, khảo sát
Đây là phƣơng pháp đƣợc dùng để điều tra, thu thập số liệu, tài liệu,
bản đồ, thông tin về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, hiện trạng sử dụng

11

đất, kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất.
Điều tra, khảo sát thực địa bổ sung xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng
đất, thu thập tình hình thực hiện một số cơng trình, dự án nằm trong phƣơng
án quy hoạch và phƣơng án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất của huyện đã
đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Phỏng vấn những ngƣời sử dụng đất bị chuyển mục đích sử dụng đất
nằm trong phƣơng án quy hoạch và phƣơng án điều chỉnh quy hoạch sử dụng
đất, những ngƣời có trách nhiệm về tổ chức thực hiện, quản lý quy hoạch,
giám sát thực hiện quy hoạch của địa phƣơng. Qua đó tìm hiểu những mặt
đƣợc và chƣa đƣợc cũng nhƣ nguyên nhân, giải pháp khắc phục các tồn tại
trong công tác triển khai thực hiện quy hoạch.
1.5.3. Phương pháp thống kê, so sánh và phân tích
Trên cơ sở các số liệu, tài liệu thu thập đƣợc, tiến hành phân nhóm,
thống kê diện tích các cơng trình, dự án đã thực hiện theo quy hoạch hoặc
chƣa thực hiện theo quy hoạch; tổng hợp, so sánh và phân tích các yếu tố tác
động đến việc thực hiện phƣơng án quy hoạch và phƣơng án điều chỉnh quy
hoạch sử dụng đất.
1.5.4. Phương pháp xử lý số liệu sử dụng phần mềm vi tính
Các số liệu thu thập đƣợc phân tích, xử lý với sự hỗ trợ hiệu quả của
các phần mềm vi tính đặc biệt là Excel, Microstation, Mapinfo…
1.5.5. Phương pháp bản đồ
Một trong các hình thức trình bày là sử dụng phƣơng pháp minh họa
trên bản đồ. Đây là phƣơng pháp đặc thù của công tác quy hoạch sử dụng đất.
Các đối tƣợng đƣợc biểu diễn trên bản đồ hiện trạng sử dụng đất và quy
hoạch sử dụng đất, thể hiện cụ thể các yếu tố về vị trí phân bố, diện tích…
Phƣơng pháp minh họa bằng bản đồ có sử dụng các phần mềm chuyên dụng
làm bản đồ (nhƣ Microstation, MapInfor,…).

12

1.6. Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu
Về khoa học: Bổ sung lý luận về công tác lập quy hoạch, điều chỉnh
quy hoạch sử dụng đất.
Thực tiễn: Đề tài đánh giá đƣợc thực trạng công tác lập và thực hiện
quy hoạch sử dụng đất cũng nhƣ kết quả thực hiện Quy hoạch sử dụng đất đến
năm 2020 của huyện Krông Pắc. Đề ra đƣợc phƣơng án điều chỉnh cho phù
hợp với điều kiện mới và đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả
đối với công tác lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất.
1.7. Kết cấu luận văn
Luận văn đƣợc kết cấu làm 3 chƣơng, cụ thể nhƣ sau
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất
Chƣơng 2: Thực trạng về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất trên
địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk.
Chƣơng 3: Định hƣớng và giải pháp bảo đảm lập và thực hiện quy
hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk

13


CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ LẬP VÀ THỰC HIỆN
QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT
1.1. Tổng quan về quy hoạch sử dụng đất
1.1.1. Khái niệm về quy hoạch sử dụng đất
Đất đai là tiềm năng của quá trình phát triển do đất là tƣ liệu sản xuất
đặc biệt và việc tổ chức sử dụng đất gắn chặt với sự phát triển của nền kinh tế
- xã hội. Do vậy, quy hoạch sử dụng đất sẽ là một hiện tƣợng kinh tế - xã hội.
Đây là một hoạt động vừa mang tính khoa học, vừa mang tính pháp lý của
một hệ thống các biện pháp kỹ thuật, kinh tế và xã hội đƣợc xử lý bằng các

phƣơng pháp phân tích tổng hợp về sự phân bố địa lý của các điều kiện tự
nhiên, kinh tế xã hội để tổ chức lại việc sử dụng đất theo pháp luật nhà nƣớc
nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng đất hiện tại và tƣơng lai của xã hội một cách
tiết kiệm khoa học và có hiệu quả cao nhất.
Khi nghiên cứu về quy hoạch sử dụng đất có rất nhiều cách nhận thức
khác nhau:
- Có quan điểm cho rằng quy hoạch sử dụng đất chỉ đơn thuần là biện
pháp kỹ thuật nhằm thực hiện việc đo đạc, vẽ bản đồ đất đai, phân chia diện
tích đất, giao đất cho các ngành và thiết kế xây dựng đồng ruộng ...
- Bên cạnh đó, có quan điểm lại cho rằng quy hoạch sử dụng đất đƣợc
xây dựng trên các quy phạm của Nhà nƣớc nhằm nhấn mạnh tính pháp chế
của quy hoạch sử dụng đất đai.
Tuy nhiên, đối với cả hai cách nhận thức trên bản chất của quy hoạch
sử dụng đất không đƣợc thể hiện đúng và đầy đủ vì bản thân của quy hoạch
sử dụng đất không nằm trong kỹ thuật đo đạc và cũng khơng thuộc về hình
thức pháp lý mà nó nằm bên trong việc tổ chức sử dụng đất nhƣ một tƣ liệu

14


sản xuất đặc biệt, coi đất nhƣ đối tƣợng của các mối quan hệ xã hội trong sản
xuất.
Theo UNCED (1992) và FAO (1995), thì: “Quy hoạch sử dụng đất đai
là sự đánh giá tiềm năng đất nƣớc có hệ thống, có tính thay đổi trong sử dụng
đất đai và liên quan đến những điều kiện kinh tế xã hội để chọn lọc và thực
hiện các mơ hình sử dụng đất đai tốt nhất. Đồng thời quy hoạch sử dụng đất
đai cũng là chọn lọc và đƣa vào thực hành những sử dụng đất đai đó mà nó
phải phù hợp với nhu cầu cần thiết của con ngƣời về bảo vệ nguồn tài nguyên
thiên nhiên trong tƣơng lai”.
Nhƣ vậy, quy hoạch sử dụng đất sẽ là một hoạt động vừa mang tính kỹ

thuật, tính kinh tế và tính pháp lý. Cụ thể:
- Tính kỹ thuật: Trong quy hoạch sử dụng đất sẽ sử dụng các công tác
chuyên môn nhƣ điều tra, khảo sát, đo đạc, xây dựng bản đồ, khoanh định, xử
lý số liệu... để tính tốn và thống kê diện tích đất đai, thiết kế, phân chia
khoảnh thửa. Từ đó, tạo điều kiện tổ chức sử dụng đất hợp lý trên cơ sở tiến
bộ của khoa học kỹ thuật.
- Tính pháp chế: Biểu hiện của tính pháp chế thể hiện ở chỗ đất đai
đƣợc nhà nƣớc giao cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng vào các
mục đích cụ thể đã đƣợc xác định theo phƣơng án quy hoạch sử dụng đất.
- Tính kinh tế: Khi giao đất, thông qua phƣơng án quy hoạch sử dụng
đất nhà nƣớc đã xác định rõ mục đích sử dụng của diện tích đƣợc giao. Đây
chính là biện pháp quan trọng nhất nhằm khai thác triệt để và có hiệu quả cao
tiềm năng đất đai. Ở đây đã thể hiện rõ tính kinh tế của quy hoạch sử dụng
đất. Song, điều này chỉ đạt đƣợc khi tiến hành đồng bộ cùng với biện pháp kỹ
thuật và pháp chế.
Từ đó có thể rút ra khái niệm quy hoạch sử dụng đất nhƣ sau: Quy
hoạch sử dụng đất là một hệ thống các biện pháp kinh tế, kỹ thuật và pháp
chế của nhà nước về tổ chức và sử dụng đất đầy đủ, hợp lý, khoa học và có

15


hiệu quả cao nhất thông qua việc phân phối và tái phân phối quỹ đất cả nước,
tổ chức sử dụng đất như một tư liệu sản xuất cùng với các tư liệu sản xuất
khác gắn liền với đất nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất xã hội, tạo điều kiện
bảo vệ đất và bảo vệ mơi trường.
Từ những phân tích nêu trên cho thấy, việc lập quy hoạch sử dụng đất
có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khơng chỉ cho trƣớc mắt mà cả lâu dài. Căn cứ
vào đặc điểm tự nhiên, phƣơng hƣớng, nhiệm vụ vf mục tiêu phát triển kinh tế
xã hội của mỗi vùng lãnh thổ, quy hoạch sử dụng đất đƣợc tiến hành nhằm

định hƣớng cho các cấp, các ngành trên địa bàn lập quy hoạch và kế hoạch sử
dụng đất chi tiết của mình, từ đó xác lập sự ổn định về mặt pháp lý cho công
tác quản lý nhà nƣớc về đất đai, làm cơ sở để giao đất và đầu tƣ để phát triển
sản xuất, đảm bảo an ninh lƣơng thực và phục vụ các nhu cầu dân sinh, nhu
cầu văn hóa xã hội.
Mặt khác, quy hoạch sử dụng đất còn là biện pháp hữu hiệu của nhà
nƣớc nhằm tổ chức lại việc sử dụng đất đai theo đúng mục đích, hạn chế sự
chồng chéo gây lãng phí đất đai, tránh trình trạng chuyển mục đích tùy tiện,
làm giảm sút nghiêm trọng quỹ đất nông lâm nghiệp. Ngăn chặn các hiện
tƣợng tiêu cực, tranh chấp, lấn chiếm hủy hoại đất, phá vỡ cân bằng sinh thái,
gây ô nhiễm môi trƣờng dẫn đến những tổn thất hoặc kìm hãm sản xuất, phát
triển kinh tế xã hội và các hậu quả khó lƣờng về bất ổn chính trị, an ninh quốc
phịng ở từng địa phƣơng, đặc biệt là trong giai đoạn chuyển dần sang nền
kinh tế thị trƣờng.
1.1.2. Đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất
Quy hoạch sử dụng đất thuộc loại quy hoạch có tính lịch sử xã hội, tính
khống chế vĩ mơ, tính chỉ đạo, tính tổng hợp trung và dài hạn, là bộ phận hợp
thành quan trọng của hệ thống kế hoạch phát triển xã hội và kinh tế quốc dân.
Các đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất đƣợc thể hiện nhƣ sau:
- Tính lịch sử xã hội

16


Trong quy hoạch sử dụng đất luôn nảy sinh quan hệ giữa ngƣời với đất
đai - yếu tố tự nhiên cũng nhƣ quan hệ giữa ngƣời với ngƣời và nó thể hiện
đồng thời hai yếu tố: thúc đẩy lực lƣợng sản xuất phát triển và thúc đẩy sự
phát triển của các mối quan hệ sản xuất. Do vậy, quy hoạch sử dụng đất luôn
là một bộ phận của phƣơng thức sản xuất xã hội và lịch sử phát triển của xã
hội chính là lịch sử phát của quy hoạch sử dụng đất. Nói cách khác quy hoạch

sử dụng đất có tính lịch sử xã hội. Tính chất lịch sử của quy hoạch sử dụng
đất xác nhận vai trò lịch sử của nó trong từng thời kỳ xây dựng và hồn thiện
phƣơng thức sản xuất xã hội, thể hiện ở mục đích, u cầu, nội dung và sự
hồn thiện của phƣơng án quy hoạch sử dụng đất.
- Tính tổng hợp.
Tính tổng hợp của quy hoạch sử dụng đất biểu hiện chủ yếu ở hai mặt:
+ Mặt thứ nhất: Đối với của quy hoạch sử dụng đất là khai thác, sử
dụng, cải tạo, bảo vệ...tài nguyên đất đai cho nhu cầu toàn bộ nền kinh tế uốc
dân (trong quy hoạch sử dụng đất thƣờng đụng chạm đến việc sử dụng của tất
cả các loại đất chính).
+ Mặt thứ hai: Quy hoạch sử dụng đất đề cập đến nhiều lĩnh vực về
khoa học, kinh tế và xã hội nhƣ: khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, dân số
đất đai, sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, môi trƣờng và sinh thái...
Với đặc điểm này quy hoạch sử dụng đất lãnh trách nhiệm tổng hợp
tồn bộ nhu cầu sử dụng đất, điều hịa các mâu thuẫn về đất đai của các
ngành, lĩnh vực; xác định và điều phối phƣơng hƣớng, phƣơng thức phân phối
sử dụng đất phù hợp với mục tiêu kinh tế xã hội, đảm bảo cho nền kinh tế
quốc dân luôn phát triển bền vững, đạt tốc độ và ổn định.
- Tính dài hạn
Tính dài hạn của quy hoạch sử dụng đất thể hiện ở chỗ thời hạn của quy
hoạch sử dụng đất là 10 năm hoặc lâu hơn. Tính dài hạn của quy hoạch sử
dụng đất phụ thuộc vào dự báo xu thế biến động dài hạn của các yếu tố kinh

17


tế xã hội quan trọng nhƣ sự thay đổi về nhân khẩu, tiến bộ khoa học kỹ thuật,
q trình đơ thị hóa, cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp nông thôn...
Quy hoạch dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu đất để phát triển lâu dài kinh tế xã
hội. Cơ cấu và phƣơng thức sử dụng đất đƣợc điều chỉnh từng bƣớc trong thời

gian dài (cùng với quá trình phát triển kinh tế xã hội) cho đến khi đạt đƣợc
mục tiêu dự kiến.
- Tính chiến lƣợc và chỉ đạo vĩ mơ
Với đặc tính dài hạn quy hoạch sử dụng đất chỉ dự kiến đƣợc các xu thế
thay đổi phƣơng hƣớng, mục tiêu, cơ cấu và phân bố sử dụng đất với tính đại
thể chứ khơng dự kiến đƣợc các hình thức và nội dung cụ thể, chi tiết của sự
thay đổi.
Do khoảng thời gian dự báo là tƣơng đối dài nhƣng lại phải chịu ảnh
hƣởng của nhiều nhân tố kinh tế xã hội khó xác định, nên chỉ tiêu quy hoạch
thƣờng là không cụ thể và chi tiết nhƣ trong kế hoạch ngắn và trung hạn do
vậy nó chỉ có thể là một quy hoạch mang tính chiến lƣớc chỉ đạo vĩ mô. Các
chỉ tiêu quy hoạch càng khái lƣợc hóa quy hoạch càng ổn định.
- Tính chính sách:
Quy hoạch sử dụng đất thể hiện rất rõ đặc tính chính trị và chính sách
xã hội. Khi xây dựng phƣơng án phải qn triệt các chính sách và quy định có
liên quan đến đất đai của Đảng và Nhà nƣớc, đảm bảo thực hiện cụ thể trên
mặt bằng đất đai các mục tiêu phát triển nền kinh tế quốc dân, phát triển ổn
định kế hoạch kinh tế xã hội, tuân thủ các quy định, các chỉ tiêu khống chế về
dân số, đất đai và mơi trƣờng sinh thái.
- Tính khả biến:
Dƣới sự tác động của nhiều nhân tố khó dự đốn trƣớc, theo nhiều
phƣơng diện khác nhau, quy hoạch sử dụng đất đai chỉ là một trong những
giải pháp biến đổi hiện trạng sử dụng đất sang trạng thái mới thích hợp hơn
cho việc phát triển kinh tế xã hội trong một thời kỳ nhất định. Khi xã hội phát

18


triển, khoa học kỹ thuật ngày càng tiến bộ, chính sách và tình hình kinh tế
thay đổi, các dự kiến của của quy hoạch sử dụng đất khơng cịn phù hợp thì

việc chỉnh sửa, bổ sung hồn thiện quy hoạch và điều chỉnh biện pháp thực
hiện là cần thiết. Điều này thể hiện tính khả biến của quy hoạch. Quy hoạch
sử dụng đất luôn là quy hoạch động, một quá trình lặp lại theo chu kỳ “Quy
hoạch - thực hiện - quy hoạch lại hoặc chỉnh lý - Tiếp tục thực hiện...” với
chất lƣợng, mức độ hồn thiện và tính phù hợp ngày càng cao.
1.2. Cơ sở lý luận về lập và thực hiện quy hoạch sử dụng đất
1.2.1. Cơ sở lý luận về lập quy hoạch sử dụng đất
1.2.1.1. Hệ thống lập quy hoạch sử dụng đất
Theo Điều 36 Luật Đất đai năm 2013, hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất tại Việt Nam hiện nay nhƣ sau :[4]
- Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia.
- Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.
- Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện.
- Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng.
- Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất an ninh.
1.2.1.2. Các bước chính của lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện
Việc lập quy hoạch sử dụng đất và kế hoạch sử dụng đất năm đầu cấp
huyện đƣợc thực hiện theo trình tự sau:[6]
Bƣớc 1. Điều tra, thu thập thông tin, tài liệu;
Bƣớc 2. Phân tích, đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và môi
trƣờng tác động đến việc sử dụng đất;
Bƣớc 3. Phân tích, đánh giá tình hình quản lý, sử dụng đất; kết quả thực
hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất kỳ trƣớc và tiềm năng đất đai;
Bƣớc 4. Xây dựng phƣơng án quy hoạch sử dụng đất;
Bƣớc 5. Lập kế hoạch sử dụng đất năm đầu;

19


Bƣớc 6. Xây dựng báo cáo thuyết minh tổng hợp và các tài liệu có liên

quan;
Bƣớc 7. Thẩm định, phê duyệt và công bố công khai.
Việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất và lập kế hoạch sử dụng đất
năm đầu của điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cấp huyện đƣợc thực hiện theo
trình tự sau:[6]
Bƣớc 1. Điều tra, thu thập bổ sung thơng tin, tài liệu; phân tích, đánh
giá bổ sung điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội; tình hình quản lý, sử dụng đất;
kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất;
Bƣớc 2. Xây dựng phƣơng án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất;
Bƣớc 3. Lập kế hoạch sử dụng đất năm đầu của điều chỉnh quy hoạch
sử dụng đất cấp huyện;
Bƣớc 4. Xây dựng báo cáo thuyết minh tổng hợp và các tài liệu có liên
quan;
Bƣớc 5. Thẩm định, phê duyệt và công bố công khai.
1.2.1.3. Đặc điểm của việc lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện
Lập Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện là một công cụ quản lý khoa học
của Nhà nƣớc trên địa bàn huyện, do cấp tỉnh quản lý và thực hiện. Ở nƣớc ta
quy hoạch sử dụng đất nhằm phục vụ nhu cầu của ngƣời sử dụng đất đai và
quyền lợi xã hội, góp phần giải quyết tốt mối quan hệ trong quản lý và sử
dụng đất đai, bảo vệ đất nâng cao hiệu quả sản xuất xã hội. Quy hoạch sử
dụng đất trên lãnh thổ nói chung, quy hoạch sử dụng đất cấp huyện nói riêng
mang đặc điểm tổng hợp, nó vận dụng kiến thức của nhiều mơn khoa học
thuộc các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học kinh tế, khoa học xã hội. Mục
tiêu của quy hoạch sử dụng đất cấp huyện là nhằm khai thác sử dụng, cải tạo,
bảo vệ toàn bộ tài nguyên đất trên địa bàn huyện một cách hiệu quả nhất.
Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện có tính dài hạn và tính chiến lƣợc,
thời hạn của quy hoạch sử dụng đất cấp huyện thƣờng là 10 năm, sau 05 năm

20

đƣợc điều chỉnh, bổ sung. Trên cơ sở dự báo xu thế biến động đất đai dài hạn
, các yếu tố kinh tế xã hội quan trọng nhƣ tiến bộ khoa học kỹ thuật và cơng
nghệ, cơng nghiệp hóa, nhu cầu và khả năng phát triển các ngành kinh tế; tình
hình phát triển đơ thị, dân số và cơ cấu lao động. Xác định quy hoạch trung
hạn và dài hạn về sử dụng đất. Việc xây dựng quy hoạch phải phản ánh đƣợc
những vấn đề có tính chiến lƣợc: phƣơng hƣớng mục tiêu chiến lƣợc của việc
sử dụng đất đai, cân đối tổng quát nhu cầu sử dụng đất đai của từng ngành,
điều chỉnh cơ cấu sử dụng đất đai và việc phân bố đất đai, phân định ranh giới
và các hình thức quản lý việc sử dụng đất đai, các biện pháp, chính sách lớn
quy hoạch sử dụng đất cấp huyện là cơ sở khoa học cho việc xây dựng kế
hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện hàng năm và ngắn hạn.
Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện mang tính khả biến, do xây dựng
trong thời gian tƣơng đối dài dƣới tác động của nhiều nhân tố kinh tế, xã hội,
kỹ thuật và công nghệ, nhất là xu hƣớng cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất
nƣớc đang diễn ra mạnh mẽ (cả ở vùng nông thôn ) nên một số dự kiến ban
đầu của quy hoạch khơng cịn phù hợp. Do đó việc bổ sung, điều chỉnh và
hồn chỉnh quy hoạch là việc làm hết sức cần thiết.[2]
1.2.1.4. Vai trò của lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện
Quy hoạch sử dụng đất đai cấp huyện góp phần đảm bảo sự thống nhất
trong việc quản lý nhà nƣớc về các loại đất đai trên địa bàn huyện. Thông qua
quy hoạch sử dụng đất ở huyện mà cơ quan quản lý Nhà nƣớc kiểm sốt mọi
diễn biến tình hình đất đai ở huyện. Do đó phát huy tính tự chủ và nâng cao
hiệu quả sử dụng đất của những tổ chức, cá nhân đƣợc giao quyền sử dụng
đất.
Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện tạo ra sự ổn định về mặt pháp lý cho
việc quản lý nhà nƣớc đối với đất đai. Làm cơ sở cho việc giao quyền sử dụng
đất, cho thuê đất, đầu tƣ và phát triển kinh tế, góp phần bảo đảm an ninh
lƣơng thực quốc gia và thực hiện cơng nghiệp hố đất nƣớc. Quy hoạch sử

21


dụng đất đai tạo điều kiện xác lập cơ chế điều tiết một cách chủ động việc
phân bổ quỹ đất cho các mục đích phát triển nơng nghiệp, lâm nghiệp, phát
triển công nghệ và kết cấu hạ tầng phù hợp trên địa bàn huyện, để phát triển
một cách tối đa ƣu thế của huyện, và nhƣ vậy sẽ khuyến khích đƣợc vốn đầu
tƣ trong huyện, thu hút đƣợc vốn đầu tƣ bên ngoài vào phát triển kinh tế - xã
hội của huyện. Ngồi ra, quy hoạch đất đai cịn tạo điều kiện cho việc tính
thuế, xác định giá cả các loại đất hợp lý hơn, sử dụng đất đai có hiệu quả hơn.
Nhƣ vậy quy hoạch sử dụng đất cấp huyện có vai trị và ý nghĩa to lớn
cho mục tiêu phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn huyện, nâng cao đời sống
ngƣời dân, thu hút vốn đầu tƣ. Vì thế nó có ý nghĩa quan trọng cả trƣớc mắt
và lâu dài, đòi hỏi sự cần thiết và hiệu quả của công tác quy hoạch sử dụng
đất trên địa bàn huyện. Chính hiệu quả của cơng tác quy hoạch sử dụng đất
trên địa bàn huyện sẽ góp phần hoàn thiện hơn quy hoạch sử dụngđất cấp
tỉnh.
1.2.1.5. Những nguyên tắc của việc lập quy hoạch sử dụng đất đai
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất các cấp đƣợc thực hiện với các
nguyên tắc cơ bản nhƣ sau :
- Phù hợp với chiến lƣợc, quy hoạch tổng thể, kế hoạch phát triển kinh
tế - xã hội, quốc phòng, an ninh.
- Đƣợc lập từ tổng thể đến chi tiết; quy hoạch sử dụng đất của cấp dƣới
phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất của cấp trên; kế hoạch sử dụng đất
phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã đƣợc cơ quan nhà nƣớc có thẩm
quyền phê duyệt. Quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia phải bảo đảm tính đặc
thù, liên kết của các vùng kinh tế - xã hội; quy hoạch sử dụng đất cấp huyện
phải thể hiện nội dung sử dụng đất của cấp xã.
- Sử dụng đất tiết kiệm và có hiệu quả.
- Khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ mơi trƣờng; thích

ứng với biến đổi khí hậu.

22