Luận văn nghiên cứu sử dụng propep trong thức ăn cho lợn con giống ngoại (pidu x ly0 từ 21 56 ngày tuổi tại công ty CP dabaco việt nam

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
………………

LÊ TH TH O

NGHIÊN C U S

D NG PROPEP TRONG TH C ĂN

CHO L N CON LAI GI NG NGO I (PIDU X LY) T

21 –

56 NGÀY TU I T I CÔNG TY CP DABACO VI T NAM

LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P

Chuyên ngành
Mã s

: CHĂN NUÔI
: 60.62.40

Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS.TÔN TH T SƠN

HÀ N I – 2011

L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan r ng, s li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn này là
trung th c và chưa t ng đư c ai cơng b trong b t kỳ cơng trình nghiên c u nào
khác.
Tơi xin cam đoan r ng, m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn ñã
ñư c cám ơn và các thơng tin trích d n đã đư c ch rõ ngu n g c.

Hà N i, ngày......tháng......năm 2011

Tác gi

Lê Th Th o

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

i


L I C M ƠN

Sau m t th i gian h c t p, nghiên c u và th c hi n đ tài t t nghi p,
ngồi s n l c c a b n thân tơi cịn nh n ñư c r t nhi u s quan tâm giúp ñ
quý báu c a nhà trư ng, các th y giáo, cơ giáo và các b n đ ng nghi p.
ð c bi t tơi xin bày t lịng bi t ơn chân thành và sâu s c t i th y giáo
PGS.TS Tôn Th t Sơn, là ngư i đã t n tình tr c ti p hư ng d n, giúp đ tơi
trong su t th i gian làm lu n văn t t nghi p.
Tôi xin c m ơn chân thành t i các th y giáo, cô giáo trong B môn Dinh
dư ng - Th c ăn, Khoa Chăn nuôi - Nuôi tr ng Thu s n, Trư ng ð i h c Nông
nghi p Hà N i đã góp ý và ch b o đ lu n văn c a tơi đư c hồn thành.

Tôi xin g i l i c m ơn chân thành t i: Ban giám ñ c, các anh, ch cán b
công nhân viên Công ty CP DABACO Vi t Nam và Công ty TNHH MTV L n
gi ng L c V - Tiên Du – B c Ninh ñã t o m i ñi u ki n giúp ñ tơi hồn thành
lu n văn t t nghi p.
Cu i cùng tơi xin bày t lịng bi t ơn c a mình t i gia đình, b n bè đã
quan tâm, ñ ng viên, giúp ñ và t o ñi u ki n t t nh t cho tôi trong su t quá
trình h c t p, cũng như vi c hoàn thành lu n văn này.

Hà N i, ngày......tháng......năm 2011

Tác gi

Lê Th Th o

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

ii


M CL C
L i cam ñoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c các ch vi t t t

v

Danh m c các b ng

vi

Danh m c bi u ñ , đ th

vii

PH N I M ð U

i

1.1

Tính c p thi t c a đ tài

1

1.2

M c đích u c u

2

1.2.1

M c đích

2

1.2.2

u c u

2

PH N II T NG QUAN TÀI LI U

3

2.1

3

2.2

M t s ñ c ñi m sinh lý tiêu hóa c a l n con
nh hư ng c a vi c cai s a ñ n s thay đ i hình thái h c c a niêm
m c ru t non, ho t tính c a các enzyme tiêu hóa và kh năng ti t
axit chlohydric (HCl)

2.3

l n con sau cai s a

6

Cai s a cho l n con và m t s bi n pháp kh c ph c hi n tư ng
kh ng ho ng sinh lý sau cai s a

l n con

9

.3.2

M t s bi n pháp kh c ph c hi n tư ng kh ng ho ng sinh lý sau cai s a l n con 10

2.4

ð c ñi m sinh trư ng, phát d c c a l n con và q trình trao đ i
protein trong cơ th l n

13

2.5

Nhu c u dinh dư ng c a l n con

16

2.6.5

Nhu c u v nư c u ng

27

2.7

ð c ñi m dinh dư ng m t s nguyên li u s n xu t th c ăn cho l n con.

28

2.8

B nh tiêu ch y

32

l n con

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

iii


2.9

Thành ph n dinh dư ng c a b t plasma (huy t tương đ ng v t phun
khơ)

34

2.10

M t vài đ c đi m v PROPEP

35

2.11

Tình hình nghiên c u trong nư c và ngoài nư c

39

PH N III ð I TƯ NG, N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
C U

41

3.1

ð i tư ng

41

3.2

N i dung nghiên c u

41

3.3

Phương pháp nghiên c u

42

PH N IV K T QU VÀ TH O LU N

47

4.1

nh hư ng c a vi c b sung propep đ n đ sinh trư ng tích lũy c a
l n con giai ño n 21 – 56 ngày tu i

4.2

nh hư ng c a vi c b sung propep ñ n ñ sinh trư ng tuy t ñ i
c a l n con giai ño n 21 – 56 ngày tu i

4.3

57

nh hư ng c a vi c b sung propep trong th c ăn ñ n b nh tiêu
ch y c a l n con giai ño n 21 – 56 ngày tu i

4.7

54

nh hư ng c a vi c b sung Propep trong th c ăn ñ n hi u qu s

d ng và chi phí th c ăn c a l n con giai ño n 21 – 56 ngày tu i

4.6

51

nh hư ng c a vi c b sung propep trong th c ăn ñ n lư ng th c
ăn thu nh n c a l n con 21 – 56 ngày tu i

4.5

49

nh hư ng c a vi c b sung propep ñ n ñ sinh trư ng tương ñ i
c a l n con giai ño n 21 – 56 ngày tu i

4.4

47

61

Hi u qu c a vi c s d ng propep cho l n con giai ño n 21 – 56
ngày tu i

64

PH N V K T LU N VÀ ð NGH

66

5.1

K t lu n

66

5.2

ð ngh

67

TÀI LI U THAM KH O

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

68

iv


DANH M C CÁC CH

VI T T T

Lơ 1

Lơ đ ch ng

Lơ 2

Lơ thí nghi m 1

Lơ 3

Lơ thí nghi m 2

ME

Năng lư ng trao ñ i

DE

Năng lư ng tiêu hoá

PiDu

Pietrain x Duroc

LY

Landrace x Yorkshine

Cs

C ng s

KL

Kh i lư ng

TL

T l

LTATN

Lư ng th c ăn thu nh n

HQSDTA

Hi u qu s d ng th c ăn

CPTA

Chi phí th c ăn

ADG (Average daily gain)

Tăng kh i lư ng bình quân hàng ngày

CV

H s bi n ñ ng

TA

Th c ăn

CP

C ph n

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

v


DANH M C CÁC B NG
STT

Tên b ng

Trang

2.1

M c ăn hàng ngày cho l n con t 10 - 45 ngày tu i

17

2.2

M c b sung năng lư ng cho l n con theo ngày tu i

19

2.3

Nhu c u ME, protein thơ và m t s axít amin cho l n con

22

2.4

T l các axit amin thi t y u tính theo Lysine (theo PIC, 2008)

23

2.5

T l các axit amin thi t y u tính theo Lysine (theo Chung và Baker
(1992)

23

2.6

Nhu c u nư c u ng c a l n qua các giai ño n

28

2.8

T l các lo i axit amin c a plasma

35

2.9

Thành ph n dinh dư ng c a m t s lo i Propep

38

3.1

Sơ ñ b trí thí nghi m

42

3.2

Cơng th c th c ăn thí nghi m cho l n sau cai s a 21-56 ngày tu i 43

3.3

Thành ph n dinh dư ng c a th c ăn cho l n con cai s a

44

4.1

Sinh trư ng tích lũy l n c a con thí nghi m (kg/con)

48

4.2

Sinh trư ng tuy t đ i c a l n con thí nghi m (g/con/ngày)

50

4.3

Sinh trư ng tương đ i c a đàn l n thí nghi m (%)

52

4.4

Lư ng th c ăn thu nh n c a l n con thí nghi m (g/con/ngày)

55

4.5

Hi u qu s d ng th c ăn và chi phí th c ăn

58

4.6

S lư ng l n con m c tiêu ch y

62

4.7

Theo dõi tình hình m c b nh tiêu ch y c a l n con trong th i gian

các lơ trong 2 l n thí nghi m

thí nghi m
4.8

63

Hi u qu s d ng Propep ñ i v i l n con sau cai s a 21 – 56 ngày tu i

65

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

vi


DANH M C BI U ð , ð
STT

TH

Tên bi u ñ , ñ th

Trang

4.1

Kh i lư ng c th c a l n con thí nghi m

49

4.2

Sinh trư ng tuy t đ i c a l n con thí nghi m

51

4.3

Sinh trư ng tương ñ i c a l n con thí nghi m

53

4.4

Lư ng th c ăn thu nh n c a l n thí nghi m

56

4.5

Hi u qu s d ng th c ăn c a l n con thí nghi m (kg/kg)

61

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

vii

PH N I
M

ð U

1.1. Tính c p thi t c a ñ tài
Hi n nay, m t trong nh ng bi n pháp k thu t ñư c ng d ng trong s n
xu t nh m nâng cao hi u qu chăn nuôi l n nái là rút ng n th i gian cai s a c a
l n con.
S lư ng l n th t/nái/năm bình quân c nư c chưa cao, năm 2005 bình
quân nái ngo i ñ t 17,6 con/nái (1,8 l a ñ /nái/năm), trong khi đó các nư c có
trình đ chăn ni l n tiên ti n là 18-22 con/nái/năm (2,2 – 2,4 l a đ /nái/năm).
ð có th tăng đư c s l a ñ , s l n con/nái/năm c n cai s a s m cho
l n con và có th c ăn t p ăn t 7 – 21 ngày tu i.
Vi c có th cai s a s m thành cơng và đàn l n con phát tri n t t sau khi
cai s a, c n ph i có th c ăn ch t lư ng t t và phù h p v i ñ c ñi m sinh lý tiêu
hoá c a l n con trong giai đo n này. Ngồi k thu t chăm sóc, ni dư ng h p
lý thì vi c xây d ng đư c kh u ph n ăn thích h p cho l n con t p ăn và th c ăn
sau cai s a có th coi là chìa khố c a s thành cơng. Hai lo i th c ăn này
khơng nh ng ph i ch a đ y ñ và cân b ng các ch t dinh dư ng ñ ñáp ng nhu
c u sinh trư ng phát tri n mà cịn ph i d tiêu hố, có kh năng kích thích tính
thèm ăn và an tồn cho l n con.
Cho đ n nay, nhi u cơng ty th c ăn trong nư c ñã nghiên c u s n xu t
ñư c th c ăn t p ăn và sau cai s a cho l n con lai gi ng ngo i cho k t qu t t.
Thành công c a s n xu t th c ăn cho l n con t p ăn và sau cai s a là nh
s d ng b t huy t tương phun khô (b t Plasma). Tuy nhiên b t huy t tương l i
có giá thành cao, ñi u này ñã làm nh hư ng ñ n hi u qu chăn nuôi c a các cơ
s chăn ni l n. Nên đ h giá thành s n xu t th c ăn cho l n con, nh ng nhà
nghiên c u trong nư c và trên th gi i ñã s d ng m t s lo i th c ăn giàu

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

1


protein khác như protein ñ tương tinh ch , b t lịng đ tr ng…
Xu t phát t u c u th c t trên chúng tôi ti n hành th c hi n ñ tài:
“Nghiên c u s d ng Propep trong th c ăn cho l n con lai gi ng ngo i
(PiDu x LY) t 21 – 56 ngày tu i t i Công ty C ph n Dabaco Vi t Nam”
1.2. M c đích u c u
1.2.1. M c đích
- Nghiên c u s d ng Propep thay th m t ph n Plasma trong s n xu t
th c ăn cho l n con lai gi ng ngo i t 21 -56 ngày tu i.
- Xác đ nh m c b sung Propep thích h p trong kh u ph n ăn c a l n con
lai gi ng ngo i t 21- 56 ngày tu i.
1.2.2. Yêu c u
- Theo dõi ch t ch , s li u thu đư c ph i chính xác, đ m b o tính khách quan
- S li u ñư c x lý theo phương pháp th ng kê trên chương trình Excel
và Minitab 14.

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

2


PH N II
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. M t s đ c đi m sinh lý tiêu hóa c a l n con
2.1.1. ð c đi m tiêu hóa và h p thu các ch t dinh dư ng

l n con

H th ng tiêu hóa c a l n con trong nh ng ngày ñ u sơ sinh c v c u
trúc hình thái h c và ho t đ ng c a các enzyme tiêu hóa ch thích h p v i vi c
ti p nh n và tiêu hóa s a như là m t ngu n dinh dư ng duy nh t (Whitemore,
1993) [63]. Trong 36 gi ñ u sau khi sinh, thành ru t non c a l n con có kh
năng h p thu nguyên v n nh ng globulin phân t lư ng l n, m t s h p thu tích
c c và khơng ch n l c đư c th c hi n nh các y u t

c ch trypsin và các

enzyme tiêu hóa protein khác có m t trong s a đ u c a l n nái và có trong thành
ru t non c a l n con (Zintzen và Cs, 1971) [68]. Chính nh có cơ ch đó mà
hàm lư ng protein t ng s trong huy t thanh c a l n con tăng lên nhanh chóng
vài gi sau khi l n con ñư c bú s a ñ u. Kh năng h p thu các kháng th có
phân t lư ng l n ch có hi u qu trong vịng 36 gi đ u sau khi sinh. Sau th i
ñi m này, thành ru t non tr thành m t b c rào ch n v ng ch c khơng ch đ i
v i các globulin mi n d ch mà cịn đ i v i các vi khu n gây b nh. Cho ñ n nay
cơ ch ñi u ch nh kh năng h p thu cũng như s hình thành b c rào ch n như
v y v n chưa ñư c gi i thích m t cách th a đáng. Có gi thuy t cho r ng b n
ch t sơ khai c a niêm m c ru t non và hormone ACTH có liên quan đ n kh
năng này. L n đư c cai s a

tu n tu i th 3 – 4,

giai ño n sau cai s a , l n

con khơng cịn đư c bú s a m mà vi c thu nh n ch t dinh dư ng ñư c l y hoàn
toàn t th c ăn bên ngoài. ði u này ñã gây tr ng i r t l n cho l n con vì v y

t c ñ sinh trư ng, kh năng thu nh n th c ăn, s c ñ kháng c a l n con gi m
m nh, ñ ng th i kéo theo s c m n c m tăng lên do ch c năng c a các cơ quan
trong cơ th l n con chưa hồn ch nh. Ti n trình này ñư c g i là “ S kìm hãm

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

3


sau cai s a” và d n ñ n s phát tri n khơng đ y đ c a các ch c năng tiêu hóa.
T l axit chlohidric (HCl) và s ti t enzyme th p có th làm gia tăng s lư ng
vi khu n b t l i trong ñư ng ru t và làm nh hư ng tiêu c c ñ n s c kh e l n
con. ði u này lý gi i s m n c m ñ c bi t c a l n con sau cai s a ñ i v i hi n
tư ng r i lo n tiêu hóa.
2.1.2. Ho t tính c a các enzyme tiêu hóa và s

tiêu hóa enzyme trong h

th ng d dày ru t c a l n
Ho t đ ng tiêu hóa th c ăn di n ra trong ñư ng d dày ru t c a l n con
trong 3 tu n ñ u sau khi sinh ch y u là tiêu hóa enzyme. B i v y b t kỳ s thay
ñ i v kh u ph n cũng như ch đ ni dư ng ñ u d n t i s thay ñ i tương ng
c a h th ng các enzyme tiêu hóa.
L n con khi m i sinh có kh năng ti t các enzyme tiêu hóa r t phù h p
cho vi c tiêu hóa s a. Do đó, enzyme lactose ñư c ti t v i hàm lư ng cao,
enzyme lipase ñư c ti t v i hàm lư ng đ đ tiêu hóa m và protease tiêu hóa
protein trong s a.
a. Ho t tính c a các enzyme lipase và s tiêu hóa m
Lúc sơ sinh, ho t tính c a các enzyme tiêu hóa m trong ñư ng tiêu hóa
c a l n con r t cao và tăng khơng đáng k theo tu i. Tuy nhiên theo Corring và

Cs (1978) [33]. cho r ng ho t tính c a các enzyme lipase tuy n t y tăng d n
theo tu i, kh i lư ng tuy n t y tăng d n trong giai ño n bú s a và tương ng,
ho t tính enzyme lipase tăng d n t ngày th 2 ñ n 35 ngày tu i. Tương ng v i
s tăng d n ho t tính c a các enzyme lipase, t l tiêu hóa m c a l n con tăng
d n theo tu i và ph thu c vào ngu n m (t l tiêu hóa m cao nh t

m s a,

sau ñ n m l n, d u oliu và th p nh t là tinh d u ngô) (Zintzen và Cs, 1971)
[68]. và ñ dài c a chu i axit béo trong m .
b. Ho t tính c a các enzyme protease và s tiêu hóa protein
Ho t tính c a các enzyme tiêu hóa protein như: pepsin, trysin,

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

4


chymotrysin ph thu c vào pH c a môi trư ng d dày ru t và tăng lên theo tu i
cùng v i s tăng cư ng s n xu t axit chlohydric c a niêm m c d dày. Theo
Zintzen và Cs (1971) [68], ñ pH trong d ch v c a l n con lúc sơ sinh là 3, sau
đó tăng d n đ t m c pH b ng 5

3 ngày tu i sau đó ti p t c gi m do kh năng

s n xu t axit chlohydric và ñ t m c pH b ng 2

21 ngày tu i. Do khơng có kh

năng s n xu t dù axit chlohydric và men pepsin, nên trong giai ño n dư i 21

ngày tu i, kh năng tiêu hóa protein ngu n g c th c v t và ñ ng v t (tr s a)
c a l n con r t kém, ñ ng th i môi trư ng pH cao trong d ch d dày làm tăng
kh năng nhi m m m b nh, ñ c bi t là các ch ng E.coli trong ru t non, hơn n a
s phân gi i protein b i men pepsin khơng hồn h o d n đ n nh ng m ch peptid
dài chưa phân gi i ñư c ñưa xu ng ru t non làm tăng nguy cơ b tiêu ch y c a
l n con (Ruth Miclat Sonaco, 1996) [59]. Ho t tính c a các enzyme tiêu hóa
protein

l n con ph thu c r t l n vào ngu n và ch t lư ng c a protein trong

th c ăn (Corring, 1980) [32]. Ho t tính c a các enzyme trysin và chymotrysin
trong d ch tiêu hóa

ru t non c a l n con trong giai ño n 28 – 35 ngày tu i

đư c ăn kh u ph n có protein t s a cao hơn ñáng k so v i nh ng l n con đư c
ni dư ng b ng kh u ph n có protein t đ u tương. T l tiêu hóa protein s a,
k c s a l n và s a bị

l n con đ u r t cao (95 – 99%). Kh năng tiêu hóa

protein ngu n g c th c v t và ñ ng v t khác

l n con tăng theo tu i. Theo

Leibholz (1982) [46], t l tiêu hóa bi u ki n casein

l n con giai ño n 9 – 14

ngày tu i là 94,6%; 21 – 24 ngày tu i là 96,9%. Protein b t cá và khô d u ñ u

tương tương ng là: 86,6%; 87,6% và 83,1%; 87,8%. Theo Zinzten và Cs (1971)
[68], s khác bi t v t l tiêu hóa đ i v i các lo i protein trong đư ng tiêu hóa
c a l n con là do s khác bi t v kh năng đơng đ c c a chúng trong đư ng tiêu
hóa, mà chính kh năng này l i quy t đ nh th i gian lưu l i c a chúng trong
ñư ng d dày ru t. Quãng th i gian lưu l i này c a protein ñ u tương là 19 gi ,
c a casein là 42 gi . ðư ng lactose trong s a có tác d ng kích thích kh năng

Trư ng ð i h c Nơng Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

5


tiêu hóa casein. T l tiêu hóa protein c a l n con không ch ph thu c vào
ngu n g c và ch t lư ng protein mà còn ph thu c t l protein trong th c ăn,
hi u qu s d ng protein s b gi m khi m c protein trong kh u ph n tăng.
c. Ho t tính c a các enzyme tiêu hóa gluxit và s tiêu hóa gluxit
S phát tri n và ho t tính c a các enzyme tiêu hóa gluxit

l n con
l n con r t

khơng đ ng đ u, các enzyme lactose có ho t tính r t cao ngay t nh ng ngày
ñ u sau khi sinh và gi m r t nhanh

3 tu n tu i, trong khi đó ho t tính c a các

enzyme tiêu hóa gluxit khác như amylase, maltose và saccharase tăng r t ch m.
Theo Hartman và c ng s (1961), trong mô tuy n t y c a l n con lúc sơ sinh
hồn tồn khơng có enzyme amylase, ho t tính c a enzyme này tăng nhanh khi
l n con ñư c 35 – 40 ngày tu i. Leibholz (1982) [46]. ñã có thơng báo r ng

ho t tính c a enzyme amylase b t ñ u th hi n

ngày tu i th 7 sau khi sinh

nhưng khơng đáng k và tăng d n theo tu i, ho t tính c a enzyme maltose tăng
1,5 l n t 7 – 28 ngày tu i. Tương ng v i ho t tính c a h enzyme tiêu hóa
gluxit, t l tiêu hóa c a t t c các lo i gluxit

l n con ñ u r t th p (tr lactose).

Kh năng tiêu hóa tinh b t c a l n con ch ñ t 25%

tu n tu i ñ u tiên, 50%

tu n tu i th 3 và ti p t c tăng cùng v i ti n trình hồn thi n c a cơ quan tiêu
hóa (Zinzten và Cs, 1971[68]). Tuy nhiên, t l tiêu hóa tinh b t c a l n con còn
ph thu c nhi u vào ngu n g c c a tinh b t, phương pháp ch bi n th c ăn h t
và m c ñ cân ñ i axit amin trong kh u ph n (Leibholz, 1982) [46].
2.2. nh hư ng c a vi c cai s a ñ n s thay ñ i hình thái h c c a niêm m c
ru t non, ho t tính c a các enzyme tiêu hóa và kh năng ti t axit chlohydric
(HCl)

l n con sau cai s a

2.2 1. S thay đ i hình thái h c c a niêm m c ru t non
C u trúc ñ c trưng nh t c a niêm m c ru t non

l n con cai s a
ñ ng v t có vú nói

chung và l n con nói riêng là s t n t i c a các lơng nhung, đơn v h p thu nh
nh t c a cơ quan tiêu hóa. Vùng niêm m c gi a các lông nhung t n t i các h c

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

6


nh , nơi mà t đó d ch ru t và các ch t l ng khác ñư c ti t vào khoang ru t.
nh ng l n con kh e m nh, chi u cao c a lông nhung dài g p 3 – 4 so v i chi u
r ng c a các h c gi a chúng (Ruth Miclat Sonaco, 1996) [59].
Tương quan gi a chi u cao lơng nhung và đ sâu c a các h c ph n ánh
tình tr ng s c kh e kh năng h p thu c a niêm m c ru t non. Nhi u cơng trình
nghiên c u đã ch ng t , gi a chi u cao lông nhung và t c ñ sinh trư ng c a
l n con giai đo n sau cai s a có tương quan r t ch t ch . H s tương quan gi a
t c ñ sinh trư ng và chi u cao lông nhung niêm m c ru t non

l n con sau cai

s a là: r = 0,63 (P<0,05). Trong m t cơng trình nghiên c u khác c a Pluske và
Cs (1996) [56], cho th y h s tương quan này là r = 0,78 (P<0,05). ði u này r t
d hi u vì s gi m chi u cao lơng nhung d n đ n gi m di n tích h p thu, gi m
hàm lư ng enzyme trong m i t bào niêm m c ru t. ðã có r t nhi u nh ng cơng
trình nghiên c u kh ng đ nh cai s a làm gi m chi u cao c a lông nhung và tăng
ñ sâu c a các h c niêm m c ru t

l n con trong nh ng ngày ñ u cai s a

(Smith, 1984 [60]; Cera và Cs, 1990 [30]; Theo Mc Carcken và Kelly, 1993
[49]), chi u cao c a các lơng nhung và tăng đ sâu c a các h c nh gi a chúng

có trong niêm m c ru t non gi i thích cho hi n tư ng gi m kh năng tiêu th
th c ăn, gi m kh năng h p thu các ch t dinh dư ng, tăng t l m c b nh tiêu
ch y sau cai s a và d n đ n gi m th m chí làm ng ng t c ñ sinh trư ng c a l n
con trong giai ño n sau cai s a (hi n tư ng c ch sau cai s a).
2.2.2. Ho t tính c a các enzyme

l n con cai s a

ðã có r t nhi u các cơng trình nghiên c u ch ng t r ng cai s a làm gi m
ho t tính c a các enzyme tiêu hóa trong ch t ch a d dày ru t c a l n con. Ho t
tính c a enzyme tuy n t y gi m trong tu n ñ u tiên sau cai s a (Lindemann và
Cs, 1986) [47]. Miller và Cs (1984) [51]. có thơng báo v s gi m ho t tính c a
các enzyme trypsin và chymotrypsin c a tuy n t y. Theo Lidemann và Cs
(1986) [47], ho t tính c a enzyme amylase gi m 82%, trypsin gi m 45% trong

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

7


tu n ñ u tiên sau cai s a

35 ngày tu i sau đó tăng d n và đ t m c bình thư ng

45 ngày tu i.
2.2.3. Kh năng ti t axit chlohydric (HCl)
M t s h n ch c a l n con sau cai s a là kh năng ti t axit d dày kém.
Có m t s

nh hư ng tiêu c c liên quan ñ n h n ch này c a l n. Trư c h t, axit

chlohyric là axit ho t hóa men pepsinogen thành pepsin ho t ñ ng ñ th c hi n
q trình tiêu hóa protein, pH thích h p cho pepsin ho t đ ng là 1,5 – 2,5. Vì
v y, v i pH ñư ng d dày cao ñã làm gi m hi u qu tiêu hóa protein. M t khác
pH d dày còn gi m t vai trò quan tr ng trong vi c phòng ng a s xâm nh p
c a vi khu n ngồi mơi trư ng vào h th ng tiêu hóa. Khi pH cao s làm tăng
kh năng r i lo n tiêu hóa c a l n.
Do kh năng ti t acid d dày b h n ch , nhi u nghiên c u v vi c b sung
acid h u cơ vào kh u ph n cho l n con sau cai s a ñã ñư c ti n hành. Ph n l n
các axit ñư c s d ng trong lĩnh v c này là lactic, propionic, formic, butyric v i
m c b sung 0,05 – 3,0%.
2.2.4. M t s y u t
ru t non

nh hư ng ñ n s thay ñ i hình thái h c c a niêm m c

l n con cai s a

a. Tu i cai s a
Cai s a càng s m, càng ñ t ng t, t c đ gi m chi u cao lơng nhung và
tăng chi u sâu c a các h c niêm m c ru t càng cao như v y và nh ng r i lo n
tiêu hóa, h p thu di n ra càng tr m tr ng
Theo Windmusller (1982) [65]., Souba (1993) [61], Wu và Knabe (1993)
[66]., trong s a l n nái t n t i m t lo i acid amin là L-glutamin có ý nghĩa r t
quan tr ng trong vi c b o v , kích thích s phát tri n và duy trì các ch c năng
sinh lý bình thư ng c a các t bào bi u mô ru t non. S ng ng cung c p s a làm
m t ñi vai trị c a L-glutamin và đó cũng là m t trong nh ng nguyên nhân cơ b n
làm gi m chi u cao lơng nhung, tăng đ sâu c a các crypt (mào ru t) trong niêm

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

8


m c ru t non. Theo Lindemann và Cs (1986[47]), chi u cao c a lông nhung gi m
30 – 65% l n con cai s a 21 ngày và 27% l n con cai s a 35 ngày.
b. S thay ñ i v th c ăn
Chuy n tr ng thái v t lý c a th c ăn t l ng sang ñ c, d n ñ n làm gi m
chi u cao c a các lông nhung trong nh ng ngày ñ u sau khi cai s a. Theo
Robertson và Cs (1985[57]), Bark và Cs (1986) [27], có m t giai đo n đói t m
th i trong nh ng ngày ñ u sau cai s a trong ñó s c tiêu th th c ăn c a l n con
gi m đi rõ r t và vì v y l n con khơng h p thu đ các ch t dinh dư ng ñ ñáp
ng nhu c u duy trì đ ng th i s gi m m c tiêu th th c ăn d n ñ n thi u s
cung c p dư ng ch t liên t c trong ñư ng d dày ru t cũng là m t trong nh ng
nguyên nhân làm tăng chi u sâu c a các h c niêm m c và chi u cao lông nhung.
c. Ngu n protein trong kh u ph n
Protein s a ít nh hư ng t i s thay đ i hình thái c a niêm m c ru t, trái
l i nh ng protein có ngu n g c th c v t và đ ng v t có nh hư ng rõ r t đ n s
thay đ i hình thái các lông nhung cũng như các h c niêm m c. Các nghiên c u
cho th y chi u cao c a lông nhung niêm m c ru t non c a l n đư c ăn kh u
ph n có protein s a cao hơn so v i

l n con ñư c t p ăn kh u ph n có protein

ñ u tương. Nguyên nhân c a s khác bi t này là do s khác bi t v c u trúc
kháng nguyên c a các lo i protein trong th c ăn (Miller và Cs, 1984 [51]).
2.3. Cai s a cho l n con và m t s bi n pháp kh c ph c hi n tư ng kh ng
ho ng sinh lý sau cai s a

l n con

2.3.1. Cai s a cho l n con
nư c ta trư c đây do k thu t chăn ni cịn h n ch nên ph n l n l n
con cai s a nuôi t i 45 – 50 ngày tu i. Nh ng năm g n ñây ñ tăng năng su t
sinh s n l n nái (tăng s l a ñ /nái/năm nh m tăng s l n con cai s a/nái/năm)
ñã cai s a l n con s m hơn.
Hi n nay, cai s a l n con s m vào lúc 21 – 28 ngày tu i. Vi c cai s a l n

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

9


con s m hơn cũng làm cho nái khó đ ng d c s m và cũng không rút ng n chu
kỳ sinh c a nái bao nhiêu, nhưng l n con khó ni hơn, t n kém hơn n u cai s a
quá s m (Võ Văn Ninh, 2001[18])
M c dù v y cai s a

l a tu i nào cũng ph i ñ m b o l n con nuôi ti p

sinh trư ng và phát tri n t t, ni đ n 2 tháng tu i đ t 18 – 20kg

l n lai và l n

ngo i và ni đ n 3 tháng tu i đ t ñ n 20 – 22 kg, có trư ng h p ñ t 25kg.
Vi c cho ăn h n ch trong th i gian sau cai s a có hi u qu rõ r t ñ i v i
vi c phòng tránh b nh a ch y. S l n cho ăn nh hư ng ñ n kh năng tiêu hóa
c a l n, khi cho ăn 3 l n/ ngày thì s tiêu hóa đư c 13,5% nhưng khi cho ăn 5
l n/ngày thì s tiêu hóa đư c 19,7%.
2.3.2. M t s bi n pháp kh c ph c hi n tư ng kh ng ho ng sinh lý sau cai

s a

l n con
Cai s a là m t stress l n nh t th hi n

vi c b thay ñ i d ng, ngu n th c

ăn; thay đ i v khơng gian, mơi trư ng s ng; ngồi ra cịn ch u tác đ ng c a
vi c ghép ñàn… mà l n con g p ph i trong nh ng ngày ch p ch ng bư c vào
m t cu c s ng ñ c l p. Nh ng stress này là nguyên nhân c a nh ng kh ng
ho ng v sinh lý, ñ c bi t là nh ng thay ñ i sâu s c v hình th c và ch c năng
c a h th ng tiêu hóa th hi n b ng s gi m kh năng thu nh n th c ăn, gi m t
l tiêu hóa, h p thu nh ng ch t dinh dư ng mà h u qu cu i cùng là gi m năng
su t sinh trư ng c a l n con trong giai ño n đ u sau cai s a. Chính nh ng
kh ng ho ng v sinh lý này là m t tr ng i r t l n trong vi c nuôi dư ng và cai
s a s m cho l n con. Có nhi u bi n pháp k thu t ñã ñư c áp d ng nh m kh c
ph c nh ng kh ng ho ng sinh lý.
* T p cho l n con ăn s m
ðã có nhi u cơng trình nghiên c u ch ng t r ng cho l n con ăn thêm
trong giai ño n bú s a làm tăng kh năng tiêu th th c ăn, tăng t l tiêu hóa các
ch t dinh dư ng trong giai ño n sau cai s a, ñ c bi t khi năng su t c a l n m

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

10


th p. Ho t tính c a enzyme surcarase, maltase, trypsin, amylase tuy n t y tăng
lên ñáng k

nh ng l n con ñư c ăn thêm th c ăn trong giai ño n bú s a. Vi c

ăn s m và ăn ñư c nhi u th c ăn trong th i gian bú s a không nh ng làm gi m
s teo đi c a các lơng nhung mà còn làm gi m kh năng nhi m E.coli và t l
tiêu ch y c a l n con

giai ño n sau cai s a (Ruth Miclat Sonaco, 1996 [59]).

Ngày nay các trang tr i l n, chăn nuôi theo quy mơ cơng nghi p thì
thư ng cho l n t p ăn vào ngày th 7 sau khi sinh. Lư ng th c ăn tiêu th
không nhi u nhưng giúp cho l n làm quen v i th c ăn d ng khơ và kích thích
q trình ti t men tiêu hóa đ đáp ng v i nhu c u tiêu hóa ngay sau cai s a.
Th c ăn cung c p cho l n con có hàm lư ng dinh dư ng cao, cân b ng
theo nhu c u c a giai ño n sinh trư ng. Th c ăn t p ăn ñư c x lý giúp l n d
tiêu hóa, h p thu và tránh gây r i lo n tiêu hóa cho l n con.
* ða d ng hóa kh u ph n
Ni dư ng l n con m i cai s a b ng kh u ph n ña d ng, g m nhi u lo i
nguyên li u th c ăn d tiêu hóa. Nh tính đa d ng hóa kh u ph n, các thành
ph n dinh dư ng ñư c cân b ng hơn, tính ngon mi ng t t hơn. Thơng qua đó đã
làm tăng kh năng tiêu th th c ăn và t c ñ sinh trư ng c a l n con
* Ch bi n th c ăn theo các phương pháp thích h p
Vi c ch bi n th c ăn không ch nh m lo i b m m b nh, ñ c t trong
th c ăn mà cịn giúp tăng tính ngon mi ng và tăng t l tiêu hoá các ch t dinh
dư ng trong kh u ph n. Do ñ c ñi m tiêu hoá c a l n sau cai s a, nhi u cơng ty
th c ăn đã s d ng các bi n pháp ch bi n như: h p s y, n b ng, ép ñùn.. ñ
tăng kh năng tiêu hoá và h p thu, gi m r i lo n tiêu hoá cho l n.
* Tăng m t ñ các ch t dinh dư ng trong kh u ph n
Do t n t i mâu thu n gi a ti m năng sinh trư ng cao và s c ch a c a h
tiêu hoá b h n ch , nên trong kh u ph n c a l n con giai ño n sau cai s a c n
ph i có hàm lư ng các ch t dinh dư ng cao, ñ c bi t là hàm lư ng năng lư ng

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

11


và các axit amin thi t y u (Campbell và Taverner, 1994 [28]).
* T o môi trư ng s ng phù h p
Nhi u k t qu nghiên c u cho th y nhi t ñ , ñ

m và v sinh mơi trư ng

có nh hư ng r t l n ñ n năng su t l n con sau cai s a. K t qu c a các nghiên
c u trư c ñã ñưa ra vùng nhi t ñ t i ưu cho l n con.

tu n ñ u sau khi sinh,

nhi t đ chu ng ni thích h p cho l n là 33 - 350C, tu n th hai là 31 - 320C, t
21 ngày ñ n 35 ngày tu i là 28 - 30oC và gi m d n ñ n 45 – 60 ngày tu i là 24 26oC (Tài li u t p hu n - k thu t chăn nuôi l n ngo i, TTNC L n Th y Phương,
2004 [15]).
Trong th c t , nh ng bi n ñ ng th i ti t thư ng t o ra môi trư ng nhi t ñ
r t khác bi t v i vùng nhi t đ t i thích c a l n con và đó chính là m t trong s
nh ng nguyên nhân d n t i nh ng kh ng ho ng sinh lý sau cai s a (Hitoshi
Mikami, 1994 [38]).
* Chuy n ñ i th c ăn t t
Trong chăn ni, đ h n ch stress cho l n sau cai s a khi chuy n ñ i th c
ăn t th c ăn t p ăn sang th c ăn cho giai ño n sau cai s a nên chuy n ñ i t t .
Ngày ñ u sau cai s a, cho l n ăn hoàn toàn th c ăn t p ăn, ngày th hai tr n ¼
th c ăn sau cai s a v i ¾ th c ăn t p ăn, ngày th ba tr n ½ th c ăn sau cai s a
v i ½ th c ăn t p ăn, ngày th tư tr n ¾ th c ăn sau cai s a v i ¼ th c ăn t p ăn

và ñ n ngày th năm m i cho l n ăn hồn tồn th c ăn giai đo n sau cai s a.
* Cung c p các ch t b sung trong th c ăn c a l n
Trong nh ng th p k g n ñây, ch t b sung trong th c ăn đã gi m t vai
trị ñ c bi t trong ngành chăn nuôi. Ch t b sung đã nâng cao năng su t chăn
ni vì v y ñã t o l i nhu n cao cho các nhà s n xu t th c ăn chăn nuôi và
ngư i chăn nuôi.
ðã t lâu ngư i ta bi t r ng trong quá trình ph i h p kh u ph n, n u ch
dùng nguyên li u th c ăn có ngu n g c h u cơ như ngơ, cám, lúa mỳ, đ i m ch,

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

12


đ u tương, b t cá…thì r t khó có ñư c m t kh u ph n cân b ng t i ưu đ có th
đáp ng đ y ñ nhu c u dinh dư ng c a gia súc, gia c m. ð kh c ph c hi n
tư ng đó cơng nghi p s n xu t các ch t b sung vào th c ăn ñã ra ñ i và t o nên
m t bư c nh y v t m i trong ngành dinh dư ng ñ ng v t.
Theo Vũ Duy Gi ng (1993) [19]. th c ăn b sung là m t ch t khoáng hay
m t ch t h u cơ

d ng t nhiên hay t ng h p, khác v i th c ăn thơng thư ng

ch khơng đ ng th i cung c p năng lư ng, protein hay ch t khoáng và dùng v i
li u lư ng r t nh g n như li u thu c.
Các ch t có th b sung vào th c ăn cho l n con sau cai s a có th là:
Vitamin, khoáng vi lư ng, các ch t b

tr

(ch t ch ng oxy hóa, enzyme,

probiotic, prebiotic...), men tiêu hóa... nh m làm tăng s c ñ kháng c a l n con,
cân ñ i kh u ph n th c ăn, làm cho l n con h p thu th c ăn t t hơn.
2.4. ð c ñi m sinh trư ng, phát d c c a l n con và q trình trao đ i
protein trong cơ th l n
2.4.1. ð c ñi m sinh trư ng, phát d c c a l n con
Sinh trư ng là quá trình tăng lên, l n lên v kích thư c, chi u cao, chi u
r ng, chi u sâu, tăng lên c a kh i lư ng, th tích c a cơ th tính theo tu i. Sinh
trư ng là khơng thay ñ i b n ch t c a t bào gi a t bào ñư c sinh ra và t bào
g c ban ñ u

t ng cơ quan, b ph n khác nhau như h cơ, h xương, h th n

kinh, h ti t ni u...vv.
Phát d c là quá trình hình thành các t ch c, các b ph n m i c a cơ th
ngay t giai ño n ñ u tiên c a bào thai và trong c quá trình phát tri n c a cơ th
sinh v t, là tính đ c hi u c a ARN và AND trong s phát tri n c a phơi, là vai
trị c a gen mang tính di truy n c a t tiên.
L n con có t c ñ sinh trư ng và phát d c nhanh. Theo t c ñ tăng kh i
lư ng c a l n con th y r ng: kh i lư ng l n con lúc 10 ngày tu i g p 2 l n lúc sơ
sinh, lúc 21 ngày tu i g p 4 l n, lúc 30 ngày tu i g p 5 – 6 l n, lúc 40 ngày tu i

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

13


g p 7 – 8 l n, lúc 50 ngày tu i g p 10 l n và lúc 60 ngày tu i g p 12 – 14 l n.
L n con bú s a có t c đ sinh trư ng, phát d c nhanh nhưng khơng đ ng

đ u qua các giai ño n. T c ñ sinh trư ng nhanh nh t là 21 ngày sau khi sinh,
sau 21 ngày t c ñ sinh trư ng gi m xu ng. S gi m t c ñ sinh trư ng này do
nhi u nguyên nhân nhưng ch y u là do lư ng s a c a l n m b t ñ u gi m và
hàm lư ng hemoglobin trong máu l n con b gi m.
Do l n con có t c đ sinh trư ng, phát d c nhanh nên kh năng tích lũy
các ch t dinh dư ng c a chúng di n ra r t m nh, c th : l n con

20 ngày tu i

m i ngày có th tích lũy đư c 9 – 14g protein/kg kh i lư ng cơ th . Trong khi
đó

l n l n (l n trư ng thành) ch tích lũy đư c 0,3 – 0,4g protein/kg kh i

lư ng cơ th . Ngư c l i, ñ tăng ñư c 1kg kh i lư ng cơ th , l n con c n ít
năng lư ng hơn, nghĩa là tiêu t n th c ăn ít th c ăn hơn l n l n, vì tăng kh i
lư ng c a l n con ch y u là tăng kh i lư ng n c, mà ñ s n xu t ra 1kg th t n c
thì c n ít năng lư ng hơn đ s n xu t ra 1kg th t m (ñ tăng 1kg th t n c thì c n
kho ng 15MjDE, trong khi đó đ tăng đư c 1kg th t m ph i c n t i 50MjDE).
Sinh trư ng và phát d c là s phát tri n chung c a cơ th s ng. Hai quá
trình này khơng có ranh gi i, chúng có m i quan h ch t ch v i nhau. S phát
tri n c a cơ th là k t qu c a s sinh trư ng và phát d c dư i d ng ñ ng thái,
mà cơ s v t ch t c a nó là s tăng lên v kh i lư ng và th tích b ng các chi u
ño cùng v i s thay ñ i sâu s c v ch c năng sinh lý c a các cơ quan, b ph n
c a cơ th .
Quá trình sinh trư ng và phát d c c a gia súc nói chung, cũng như c a
l n nói riêng ñ u tuân theo quy lu t t nhiên c a sinh v t: quy lu t sinh trư ng,
phát d c khơng đ ng đ u; quy lu t sinh trư ng, phát d c theo giai ño n và quy
lu t theo chu kỳ.
Khi nghiên c u v sinh trư ng và phát d c c a l n theo ñ sinh trư ng

ngư i ta quan tâm ñ n:

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

14


- ð sinh trư ng tuy t ñ i
- ð sinh trư ng tương ñ i
- ð sinh trư ng tích lũy
2.4.1.1.ð sinh trư ng tuy t đ i
ð sinh trư ng tuy t ñ i là kh i lư ng, kích thư c c a các chi u c a cơ
th tăng lên sau m t ñơn v th i gian.
Cơng th c tính đ sinh trư ng tuy t đ i:

A=

W1 − W0
t1 − t 0

Trong đó:
A: đ sinh trư ng tuy t ñ i (g/ngày ho c kg/tháng)
W1: kh i lư ng, kích thư c t i th i đi m t1
W0: kh i lư ng, kích thư c t i th i ñi m t0
2.4.1.2. ð sinh trư ng tương ñ i
ð sinh trư ng tương ñ i là t l ph n trăm tăng lên c a kh i lư ng, kích thư c,
th tích c a cơ th

l n kh o sát sau so v i l n kh o sát trư c.

ð sinh trư ng tương đ i đư c tính theo cơng th c:

R (%) =

W1 − W0
x100
0,5 ( W1 + W0 )

Trong đó:
R: đ sinh trư ng tương đ i (%)
W1: kh i lư ng, kích thư c

l n kh o sát sau (g, kg, cm, m)

W0: kh i lư ng, kích thư c

l n kh o sát trư c (g, kg, cm, m)

2.4.1.3. ð sinh trư ng tích lũy
ð sinh trư ng tích lũy là kh năng tích lũy các ch t h u cơ ñư c th c
hi n nh q trình đ ng hóa và d hóa, bi u th t c ñ sinh trư ng v kh i lư ng,

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

15


kích thư c các chi u đo c a cơ th sau m t th i gian sinh trư ng. Sinh trư ng
tích lũy cao thì cho năng su t th t cao, cho nên vi c theo dõi sinh trư ng tích lũy
có ý nghĩa v m t kinh t .

2.4.2. Q trình trao đ i protein trong cơ th l n
Q trình trao đ i protein di n ra không ng ng trong cơ th c a l n, ngay
c khi chúng

trong ñi u ki n b nh n đói hồn tồn ho c đư c ni dư ng b ng

kh u ph n hồn tồn khơng có protein ho c amino axit. Protein trong các mô,
các t ch c trong cơ th c a l n ñang sinh trư ng không bao gi

trong tr ng

thái tĩnh, chúng thư ng xuyên b phân gi i thành các polypeptit, các axit amin ñ
r i các axit amin này l i đư c hịa vào dịng các amino axit n i ngo i bào ñi vào
con ñư ng trao ñ i và t ng h p nên protein c a các mơ trong cơ th .
Khi đ ng v t ăn th c ăn ch a protein, dư i tác d ng c a các men tiêu hóa,
protein đư c phân gi i thành các axit amin ho c chu i axit amin liên k t. Các
ph n t nh này ñư c h p thu qua ru t vào máu t i gan và tu n hoàn qua các mơ
bào đ t ng h p albumin c a huy t tương. M t ph n các axit amin ñư c đưa đi xa
hơn vào các mơ và t bào ñ ñư c s d ng t ng h p nên các protein đ c hi u c a
mơ và t bào. Ch ng h n t ng h p tyroxin trong tuy n giáp, các globulin mi n
d ch trong các t bào, tương bào, các enzyme tiêu hóa. M t ph n các axit amin đó
đư c dùng làm nguyên li u năng lư ng. Khi các axit amin trong máu khơng đúng
v i t l mà các mơ địi h i, ph n dư th a s b bài xu t ra ngoài cơ th .
2.5. Nhu c u dinh dư ng c a l n con
2.5.1. S lư ng th c ăn ăn vào và s l n cho ăn trong ngày
Cho ăn v i m t lư ng nh v i kho ng cách ñ u ñ n ñã nâng cao ñư c
năng su t c a l n con. V i phương pháp nuôi dư ng này có th kh c ph c đư c
2 v n ñ , m t là tránh t n dư lâu th c ăn trong máng, tránh rơi vãi th c ăn, hai là
tăng kh năng tiêu hoá h p thu c a l n con.
Sau khi cai s a l n con thư ng b kh ng ho ng, tránh tình tr ng đó c n

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

16


gi m lư ng th c ăn hàng ngày.
Ngày cai s a gi m 1/2 lư ng th c ăn so v i ngày trư c cai s a.
Ngày ti p theo gi m 1/3 lư ng th c ăn so v i ngày trư c cai s a.
Ngày ti p theo gi m 1/4 lư ng th c ăn so v i ngày trư c cai s a.
Sau đó n u quan sát th y l n khơng có v n đ v tiêu hố cho ăn bình
thư ng như trư c ngày cai s a r i tăng d n theo nhu c u c a l n con.
Theo Lê H ng M n và Xuân Giao (2004) [7] m c ăn hàng ngày cho l n con
t 10 - 45 ngày tu i như sau:
B ng 2.1 M c ăn hàng ngày cho l n con t 10 - 45 ngày tu i
Tu i l n con (ngày)

Kh i lư ng th c ăn (kg)

10 – 20

0,1 - 0,15

20 – 30

0,15 - 0,25

30 – 45

0,25 - 0,35

Ngu n: Lê H ng M n và Xuân Giao (2004)

S ăn q nhi u có th d n đ n

máu trong d dày, ru t. Vi c cho ăn h n

ch trong th i gian sau cai s a có hi u qu rõ r t ñ i v i vi c phòng tránh b nh
a ch y. S l n cho ăn nh hư ng ñ n kh năng tiêu hoá c a l n: Khi cho l n ăn
3 l n/ngày thì s tiêu hố đư c 13,5% nhưng khi cho ăn 5 l n/ngày thì s tiêu
hố ñư c 19,7% .
2.5.2. Nhu c u v năng lư ng c a l n
Năng lư ng là m t trong ba thành ph n chi m chi phí cao nh t khi xây d ng
kh u ph n ăn cho l n. Nói chung, l n c n năng lư ng cho duy trì, s n xu t và sinh
s n. Giá tr năng lư ng th c ăn cũng như nhu c u năng lư ng cho l n thư ng ñư c
bi u th theo năng lư ng tiêu hố (DE) hay năng lư ng trao đ i (ME). Nhi u tác gi
ñã ñưa ra cách ư c tính giá tr năng lư ng, trong đó, đáng chú ý là cơng th c c a
Bo Gohl đưa ra năm 1982 và c a Lã Văn Kính năm 2003.
Theo Bo Gohl (1982) [d n theo 16], giá tr năng lư ng DE ho c ME ñư c

Trư ng ð i h c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p ………………………….

17