Phương pháp "Bàn tay nặn bột"

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (183.17 KB, 15 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Cơng nữ Ngọc Vạn,

người khơng có "truyện" trong sử nhà

Nguyễn

___________
Bùi Thụy Đào Nguyên

Hơn ai hết, Ngọc Vạn thấu hiểu dãi đất miền Trung, nơi bà đã sinh trưởng & 
lớn lên, cuộc sống khốn khó như thế nào. Cho nên dù tuổi mới đôi mươi lại 
phải dấn thân đến chốn đất khách quê người rồi lâm cảnh chồng chết sớm, con
trẻ bị giết hại, triều chính đầy dẫy những thế lực cùng tham vọng mù quáng, 
đen tối... trái tim bao dung, không bao giờ biết vun vén ấy; phải luôn dằn nén 
mọi nỗi đau riêng để hồn thành sứ mạng vì dân tộc của mình.

I . Nước non ngàn dặm ra đi...

Sách Nguyễn Phúc tộc thế phả, do Hội đồng Nguyễn Phúc tộc ấn hành năm
1995 cho biết vào năm 1620 Sãi vương đã gả người con gái thứ nhì là Nguyễn 
Phúc Ngọc-Vạn cho vua Chân Lạp là Chey-Chette II (trị vì: 1618-1628).
Thế rồi người con gái trẻ ấy phải đến sinh sống nơi vương quốc xa lạ.

Ấy vậy mà trong thời gian ngắn, cô vợ mới xinh đẹp rất được ơng vua chồng
u q vì đức hạnh,vì khơn khéo; và bà trở thành hồng hậu với vương hiệu
Somdach Prea eaccayo dey Preavoreac Ksattecey.

( trước đây có một số sách gọi là cơng chúa, nhưng xét ra bà chỉ là con của
chúa, nên gọi là cơng nữ thì đúng hơn)

Cuộc hơn nhân của Ngọc Vạn cho thấy rõ cả hai bên Đàng Trong và Chân Lạp
đều muốn tựa vào nhau để cùng tồn tại:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Còn Sãi Vương ( 1563-1635, ở ngôi: 1614-1635) là chúa Nguyễn thứ 2 của
chính quyền Đàng Trong, thời nhà Hậu Lê, lúc đó mới lên cầm quyền, tình hình
đối kháng với chúa Trịnh ở Đàng Ngoài bắt đầu căng thẳng.

Những tin tức về sự lớn mạnh của người Xiêm, sự dòm ngó của người Tây
phương làm cho nhà chúa càng thêm lo ngại. Vì lẽ đó, vương gả con gái yêu
của mình để tạo mối quan hệ thân tình, thế phên giậu, đồng thời cũng để hướng
đến một tương lai xa cho đất nước, cho dân tộc hãy còn nghèo khó...

II . Dù đường thiên lý xa vời...

(Dẫn đường cho người Việt mở đất về phương nam lần thứ nhất)

Nhiều tư liệu tường thuật việc hôn nhân này, đại để đều có chung nội dung như
sau :

"Vua Chân Lạp Chey Chetta II muốn tìm một đối lực đủ mạnh để chống lại lân
bang Xiêm La thường gây hấn kia, nên năm 1620 ông đã xin cưới một công nữ,
để nhờ cậy sự ủng hộ của triều đình Thuận Hóa ...

Khi tới q mới, Ngọc Vạn đã đem theo nhiều người Việt, trong đó có người
được giữ chức vụ quan trọng trong triều đình Chân Lạp. Bà cũng cho lập xưởng
thợ, mở các nhà buôn gần kinh đô Oudong/Phnompenh cho họ sinh sống.
Ngồi ra, chúa Nguyễn cịn gửi qn lính, thuyền chiến & vũ khí sang giúp.

Và thực tế, Sãi vương đã hai lần giúp Chey Chetta II đẩy lui quân Xiêm xâm
lược. Đổi lại, vua Chân Lạp cho phép lưu dân người Việt đến lập nghiệp trong
mấy tỉnh thưa dân phía đơng nam vương quốc.

Và ba năm sau cuộc hôn nhân của Ngọc Vạn, Sãi Vương cử một sứ bộ sang xin
vua Chey-Chetta II nhượng khu dinh điền ở vùng Mơ Xồi, gần Bà Rịa ngày
nay. Nhờ sự vận động của hoàng hậu Ngọc Vạn, vua Chân Lạp lại đồng ý cho
người Việt đến đó canh tác.

Đây là lần đầu tiên người Việt chính thức đặt chân lên đất Chân Lạp, và Mơ 
Xồi chính là bàn đạp để người Việt tiến dần xuống phía nam vì cuộc mưu 
sinh.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Bấy giờ, nhân dân ta gọi đấy là vùng "Đàng Thổ" ( để phân biệt với xứ Đàng
Trong), triều đình chúa Nguyễn thì gọi là Đơng Phố.

Vào năm 1698, thời điểm mà Nguyễn Hữu Cảnh đến kinh lược,theo kê biên sổ
đinh, cả vùng Sài Gịn, Đồng Nai có khoảng 40 ngàn hộ, ước lượng 200 ngàn
dân.

III . Phía sau ngai vàng là máu

(Dẫn đường cho người Việt mở đất về phương nam lần thứ hai)

Chồng Ngọc Vạn, vua Chey-Chetta II từ trần năm 1628.

Từ đó triều đình Chân Lạp liên tục xảy ra những cuộc tranh chấp ngôi báu đẫm
máu giữa các hoàng thân.

( trước mắt của người biên soạn bài này là năm bảy bộ sử, việt có khơme có; 
dù lịng muốn hệ thống lại, vẫn thấy khá rối rắm vì tên vua, tên hiệu các sách 
phiên âm hơi khác, vì sự chồng chéo mối quan hệ gia tộc và cịn vì ngơi vị cứ 
thay đổi liên tục; nên ở bài viết này tôi chỉ xin nhắc đến giai đoạn nào có liên 
quan đến đề tài mà thôi)

Chey Chetta II chết để ngôi lại cho Ponhea To hay Ang Saur .
Ang Saur chết, để ngôi lại cho em là Ponhéa Nou.

Nou cai trị, có chú ruột là Prea Outey, trước kia đã là phó vương cho Chey
Chetta II làm phụ chánh.

Đến năm 1640, Nou bị giết, Outey phải đưa con mình lên ngôi, tức là Ang Non
I.

Hai năm sau, người con thứ 3 của Chey Chetta II (mẹ người Lào) là Chant nổi
lên, với sự hổ trợ của người Chiêm và nhứt là người Mã Lai giết phụ chánh
Prea Outey và Ang Non I, cướp ngôi vua, lấy tên là Nặc Ong Chân, lập Hoàng
hậu là một Công chúa người Mã Lai theo đạo Hồi (Islam) và cai trị trong 17
năm (1642-1759).

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

tộc cũng như dân chúng ( cầm đầu là Hoàng Thân So và Ang Tan ). Theo lời
khuyên của Thái Hậu Ngọc Vạn, họ sang xin chúa Nguyễn trợ giúp.

Chúa Hiền, cháu kêu thái hậu Ngọc Vạn bằng cô ruột, cho quan Khâm Mạng
Trấn Biên dinh Phú Yên là Tôn Thất Yến đem 3000 quân qua giúp bắt được
Nặc Ong Chân tại Mơ Xồi ( Bà Rịa) vì cớ "phạm biên cảnh", cho giải về
Quảng Bình, nên "người Cao Miên khâm phục oai đức của triều đình đem
nhượng hết cả đất ấy rồi đi lánh chỗ khác, khơng dám tranh trở chuyện gì."

(Trịnh Hồi Đức,Gia Định Thơng Chí, trung, tr.7)

Con trai thái hậu Ngọc Vạn được chúa Hiền tôn làm quốc vương Chân Lạp:
Batom Réachea Pontana Reja. ( tức Pon Héa So, trị vì 1660-1672). Năm 1658, 
để tạ ơn, triều đình Chân Lạp hợp thức hóa chủ quyền của nhà Nguyễn tại
Đồng Nai. (người Việt mở đất về phương nam lần thứ hai)

Năm 1672 Pon Héa So ở ngôi được 12 năm thì bị người cháu vừa là con rể giết
cướp ngôi.

Nhưng rồi vua nầy cũng lại bị vợ và con cả của Pon Héa So giết lại. Con cả này
lên ngôi vua mà sử Việt gọi là Năc Ong Đài (1673-74).

Trớ trêu, năm 1674 Nặc Ong Đài dựa thế lực người Xiêm mang quân lấn ép
vùng Đồng Nai, xây đấp công sự kiên cố ở Mỗi-xuy, làm xiềng sắt giăng ngang
sông Mékong

Lưu dân người Việt kêu cứu triều đình chúa Nguyễn lúc đó đóng đô ở Kim
Long. Chúa Hiền Vương Nguyễn Phúc Tần sai các tướng Nguyễn Dương Lâm
cùng với Nguyễn Diên Thái và Văn Sùng mang quân tới tận Oudong hỏi tội.
Năc Ong Đài bỏ thành chạy vào rừng, để rồi bị thuộc hạ đâm chết.

Theo Huỳnh Văn Lang viết trong quyển Cơng Chúa Sứ Giả, thì:

Sau khi Năc Ong Đài mất, Còn lại Ang Tan và Ang Non, hai con của Pon Héa
So (cũng là cháu của Ngọc Vạn). Ang Tan chết bệnh, Ang Non là Năc Ong 
Nộn lên ngôi vua.

Nhưng chỉ 5 tháng sau, tức là cuối năm 1674, em của Nặc Ong Đài là Năc Ong
Thu kéo quân đánh lại Nặc Ong Nộn.

Năc Ong Nộn chạy về Sàigon, kêu cứu với chúa Nguyễn.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

pênh, cho Nặc Ong Nộn làm Obareach, tức là Đệ nhị vương, đóng đơ ở khu
vực gò Cây Mai...

Cả hai vị vua Chân Lạp đều phải triều cống xưng thần với chúa Nguyễn tại
Kim Long. Vua Nặc Ong Nộn ở Sài Gòn đến khi chết năm 1691 thì tồn quyền
cai trị tại đây thuộc về chúa Nguyễn

(Có sách cho rằng Ang Non tức Nặc Ong Nộn con trai thứ của bà Ngọc Vạn.
Người soạn khơng đồng thuận, vì nhiều sách đều nói 2 ơng này chỉ vào hàng
cháu của Ngọc Vạn)

IV . Tạm lý giãi vì sao sử triều Nguyễn khơng nói đến Ngọc Vạn
-Bộ Đại Nam liệt truyện tiền biên, khi ghi chép về các con gái của Sãi 
Vương, đến mục "Ngọc Vạn", "Ngọc Khoa"(sẽ có bài riêng) đã ghi rằng: 
"Khuyết truyện" tức thiếu truyện, nghĩa là khơng có tiểu sử.

-Trong "Généalogie des Nguyễn avant Gia Long" (Phổ hệ nhà Nguyễn trước
Gia Long) của Tôn Thất Hân và Bùi Thanh Vân (Bulletin des Amis de vieux
Huế, năm 1920) cũng ghi tương tợ :

"Ngọc Khoa con gái thứ của Sãi vương, khơng để lại dấu tích.

Ngọc Vạn con gái thứ của Sãi vương, khơng có dấu tích gì về Ngọc Vạn"

May thay, sách Nguyễn Phúc tộc thế phả, ấn hành năm 1995 có biên chép đơi

điều, nhờ vậy ta mới có những thơng tin như sau :

Nội chiến Trịnh Nguyễn bùng nổ tại Bố Chánh năm 1627. Sãi vương Nguyễn
Phúc Nguyên Theo chính sách nhà Trần, gả 2 con gái cho vua Chân Lạp &
Chiêm Thành để việc ngoại giao được ổn định ở phía Nam, vì phiá Bắc phải
đương đầu chống lại với Chúa Trịnh.

* Năm canh thân 1620 bà Ngọc Vạn được đức Hy Tông sãi vương gã cho vua 
Chân lạp là Chey Chetta 2.về sau nể tình bà. Vua Chân lạp cho người Việt lập 
dinh điền tại Mơ xồi Bà riạ

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Có nhiều ý kiến về việc khơng biên chép này, ở đây tơi xin được tóm gọn 
thành 3 ý :

-Vì cơng cuộc mưu sinh cho dân tộc, vì thế "mơi hở răng lạnh" và cũng vì để
theo dõi hoạt động của các nước chung quanh, nhất là sự thường xuyên xâm lấn
của người Xiêm La (ngườiTây phương cũng bắt đầu dịm ngó vùng Đơng Nam
Á), nên Sãi Vương không muốn làm ồn ào hai cuộc hôn nhân nầy, mà chỉ lặng
lẽ tổ chức hơn lễ, nên sử quan nhà Nguyễn suy tính thấy khơng nên viết ra.
-Có thể vì ngày trước, nhiều vương triều Việt có cái nhìn hơi xem thường
người Chiêm Thành, Chân Lạp. Do vậy, chuyện chẳng hay ho gì mà ầm ĩ, nhất
là từ khi cơng chúa Huyền Trân đi vào sử sách với những giai thoại buồn tủi,
với những vần thơ chua chát, mai mỉa như: " Tiếc thay cây quế giữa rừng, để

cho người mán, người Mường nó leo!"; có thể vì lẽ đó các sử quan được lệnh né

tránh việc biên chép.

-Có lẽ do tư tưởng phong kiến "nữ nhân ngoại tộc" nên mới có tình trạng 
khơng ghi chép.

-Người soạn nghiêng theo ý đầu, vì xét thấy ý sau chưa ổn lắm, bởi nhiều 
triều đại trước,việc nhà vua gả con cho vua chúa lân bang, cho những thủ lĩnh
các châu miền xa xôi trong nước nhầm củng cố mối giao hảo, thế phiên giậu đã
từng xảy ra nhiều lần trong lịch sử

Như vua Trần Nhân Tông gả công chúa Huyền Trân cho Chế Mân, Chiêm
Thành. Năm 1286, tướng Nguyên là Ô Mã Nhi đánh rất gấp, quân ta tan

vỡ.Triều đình phải sai người đưa công chúa An Tư em gái út của Thánh Tơn
-đến cho Thốt Hoan để xoa dịu hắn.

Năm 1036, Lý Thái Tôn, gả công chúa Kim Thành cho châu mục Phong Châu
là Lê Tông Thuận, gả công chúa Trường Ninh cho châu mục Thượng Oai là Hà
Thiên Lãm vv...

Thế nhưng sử sách không hề che giấu. ( ngay cả trong lịch sử Trung Quốc việc
tương tợ cũng đã xảy ra khơng ít lần, mà câu chuyện công chúa Văn Thành thời
nhà Đường phải đến làm dâu xứ Tây Tạng, Vương Chiêu Quân thời nhà Hán
phải chịu cống Hồ... là hai ví dụ điển hình).

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Tuy nhiên để có câu trả lời thật thỏa đáng, thiết nghĩ ta phải chờ Hội đồng
Nguyễn Phúc tộc, các nhà sử học nghiên cứu thêm

V . Người soạn xin góp ý về một trang viết trích trong quyển 
"Cơng Chúa Sứ Giả " của Huỳnh Văn Lang, do chính tác giả xuất 
bản tại California, năm 2004.

Trích nguyên văn:

Ngọc Vạn Công chúa sinh ở đâu và ngày nào, không sách sử nào nói. Nhưng 
người viết tìm lại những năm tháng liên hệ thì có thể cũng biết được phần nào. 
Ví như Cơng chúa đi lấy chồng là năm 1620, thì có thể nói là lúc bấy giờ Cơng
chúa vào khoảng 16, 17 tuổi...

...Ngọc Vạn Công chúa ăn ở với Chey Chetta đã 17, 18 năm rồi, Công chúa có 
con với Chey Chetta khơng? Khơng thấy sử Chân Lạp, sử ta nói là Cơng chúa 
có con với Chey Chetta II. Người viết ln ln thắc mắc tìm hiểu về vấn đề đó
và thật là may mắn khi bắt gặp bài viết của Hương giang Thái văn Kiểm. Dựa 
theo sách " L'Indochine du Sud", của Cl. Madrolle, xuất bản năm 1926 tác giả đã
viết như sau:

"Sau khi Chey Chetta mất, liền xảy ra việc tranh quyền giữa chú và cháu. Chú 
là Prea Outey, em ruột của Chei Chetta II, giữ chức Giám quốc (abjoréach) và
cháu là Chau Ponhéa To, con của Chetta II và bà Công chúa Việt nam.

"Cháu Ponhéa To là một vị hoàng tử Miên-Việt rất thông minh và đã được giáo 
huấn rất chu đáo. Vua Chei Chetta khi còn sống định cưới cho hồng tử nường
Cơng chúa Ang Vodey. Nhưng chẳng may, khi ngài vừa mất thí Préa Outey, 
tức là chú ruột của hồng tử, lại cưới nường cơng chúa Ang Vodey trong khi 
hồng tử cịn phải trường trai trong tu viện.

"Sau khi rời tu viện, Chau Ponhéa To lên ngôi Chân Lạp và trong một buổi tiếp 
tân trông thấy Ang Vodey liền đem lòng cảm mến và sau đó hai người cũng 
thương trộm nhớ thầm một cách tha thiết. Công chúa bèn trốn chồng bỏ nhà ra
đi theo vua vào rừng săn bắn. Ông chú là Préa Outey biết được liền rượt theo 
và giết chết cả hai người".

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Xin nêu điều nhầm lẫn : ngay phần đầu, tác giả đã xác định đúng thời điểm
Ngọc Vạn đi lấy chồng là năm 1620 rồi ở đoạn sau, ông viết: Năm 1628 Vua

Chey Chetta băng hà đang tuổi thanh xuân, chưa đầy 40.

Như vậy từ 1620- 1628, mới có 8 năm chung sống thì làm gì có đứa con nào
của Ngọc Vạn đủ lớn để xảy ra thảm kịch trái khoáy ở chốn cung đình kia ?
Cho nên có thể quả quyết, vị hoàng tử vắn số này là con của một bà vợ Việt
nào đó của vua Chey Chetta, mà ta chưa có điều kiện để tìm hiểu tận tường.
Qua những dịng tư liệu ít ỏi vừa kể, ta biết chắc Ngọc Vạn có 1 người con trai.
Và theo 2 tư liệu sau, ta biết bà có thêm 1 gái.

a."Công chúa Ngọc Vạn", tr 89-95, của Lương Văn Lựu trong sách Biên 
Hịa sử lược tồn biên ,q.II, do tác giả tự xb năm 1973:

"Đến năm 1624, bà lại sanh thêm một gái lấy tên là Néang Nhéa Ksattrey..."

b.Theo :

Năm 1624 Ngọc Vạn sinh hạ một hoàng nữ và sau khi chồng qua đời, vẫn ở lại
để che chở, giúp đỡ đồng bào.

VI . Bước đi... có vào lịng mn dân?

Theo câu chuyện chia tách trên cùng vài truyền thuyết trong dân gian thì Ngọc
Vạn về lại đất Việt sống cho đến cuối đời. (phần thuộc quyền cai quản của Nặc
Ong Nộn ; và thành qch , cung điện của ơng phó vương này ngày trước nằm
trên vùng đất cao ráo từ đồi Cây Mai đến vùng Phú Thọ , Tp HCM hiện giờ)

Có thể khi bà mất, thân xác mà cả đời chỉ biết cống hiến, được hỏa thiêu theo 
phong tục nhà chồng ( người Chân Lạp chọn Phật Giáo tiểu thừa làm quốc
giáo).Có thể rồi chút tro than kia cũng đã tản mát sau nhiều cơn binh lửa, nên
bây giờ ta khơng thể tìm thấy dấu vết ?

Với lòng biết ơn của một người sinh sau đang sống bình yên, nơi mà bà & bao
thế hệ cha ơng đã dày cơng mới có được; khiến tôi day dứt khi đọc được câu:

Năm 1624 Ngọc Vạn sinh hạ một hoàng nữ và sau khi chồng qua đời, vẫn ở lại

để che chở, giúp đỡ đồng bào.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

đặt tên cho đường phố, trường học hoặc nhà lưu niệm, tượng đài nào khơng; thì
tơi chỉ gặp duy nhất một nơi liên quan đôi chút đến bà. Đấy là Chùa Gia Lào 
ở núi Chứa Chan, Đồng Nai.

Tương truyền chùa do công nữ Ngọc Vạn xây nên.Cũng có người bảo, đấy là
do người dân thời bấy giờ tự quyên góp tiền của, để có nơi tưởng nhớ cơng ơn
bà.

VII . Thay lời kết

Ngọc Vạn, người công nữ đức hạnh & xinh đẹp này, đã hai lần dẫn đường cho 
người Việt mở đất về phương nam. Lần thứ nhất sau cuộc hôn nhân năm 1620, 
lần thứ nhì trong cuộc tranh chấp nội bộ vương quyền Chân Lạp năm 1658, 
thời trị vì của Batom Reacha Pontana Reja ( tức hoàng thân So, con Ngọc 
Vạn )

1/Nguyễn Lệ Hậu ở Phân viện chính trị HCM tại Đà Nẵng, đã có nhận định 
xác đáng như sau :

"Việc giữ gìn biên cương và mở mang bờ cõi luôn là ước vọng lớn lao của hầu 
hết các đấng quân vương, và trong suốt thời gian trị vì của mình các bậc đế
vương đã khơng ngừng khai thác bằng hầu hết những khả năng và biện pháp
vốn có.

Ở đây, vấn đề hơn nhân nhằm mục đích chính trị đã đóng một vai trị khơng
nhỏ trong việc mở mang bờ cõi, nhất là trong cơng cuộc Nam tiến. Trong đó 
các cành vàng lá ngọc đã đóng một vai trị nhất định, nước mắt má hồng 
đã tô thắm cho từng dãi đất biên cương."

2/Để ca ngợi công ơn mở cõi to lớn của hai công nữ Ngọc Vạn và Ngọc 
Khoa, Á Nam Trần Tuấn Khải (1895 - 1983), một nhà thơ nổi tiếng vào thế
kỷ trước có làm bài thơ sau:

Cảm Vịnh Hai Bà Ngọc Vạn, Ngọc Khoa

Hồng Lạc ta đâu hiếm nữ tài

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Mối tình hữu nghị Việt Chiêm Miên
Thần xỉ mong sao được vững bền;
Chúa Sãi bao năm nhờ diệu kế,
Giữ miền Nam Á đặng bình yên.
Đời vốn quen dùng sức lửa binh,
Gây nhiều thảm họa khổ sinh linh.
Riêng đây ngọc lụa thay gươm giáo,

Trăm họ âu ca hưởng thái bình.
Cũng vì hạnh phúc của mn dân
Vì nước, vì nhà, xá quản thân.
Lá ngọc cành vàng coi nhẹ bổng,
Hiếu trung cho trọn đủ mười phân.
Những tiếc riêng cho phận nữ hài,
Đem thân giúp nước há nhường trai.
Vắng trang lịch sử, nào ai biết?
Người đã hy sinh vị giống nòi.
Tới nay kể đã mấy tinh sương

Mượn bút quan hoài để biểu dương:
Bà Rịa, Phan Rang ngàn vạn dặm,
Công người rạng rỡ chốn quê hương.

Và một bài thơ của Tân Việt Điểu lấy trong sách Biên Hòa sử lược của 
Lương Văn Lựu, Không thấy ghi tựa bài:

Ngọc Vạn, Ngọc Khoa giữ một niềm
Vì ai, tơ điểm nước non tiên?

Chị lo giữ vẹn tình Miên Việt,
Em nhớ làm tròn nghĩa Việt Chiêm
Bà rịa, Biên Hòa thêm vạn dặm,
Phan Rang, Phan Rí mở hai miền
Non sơng gấp mấy lần Ô, Lý

Nam tiến, công người chẳng dám quên.

Ghi chú kèm theo :

1/Một ý cần nêu để tránh hiểu lầm:

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

(Đề mục quang trọng & khơng ít nhạy cảm này, người soạn chỉ nêu vắn tắt,
không đi sâu vào chi tiết. Xin bạn đọc tự tìm đọc nhiều bài nghiên cứu của
những tác giả có cơng tâm, có uy tín.)

Lý do vương triều Chân Lạp dễ dàng nhượng vùng hạ lưu sông Cửu Long, vì
ngun thủy vùng đất nầy khơng phải là đất của họ, mà là của nước Phù Nam
(Funan) thủa xa xưa.

Và gần hơn, theo Trịnh Hoài Đức, tác giả Gia Định thành thơng chí: nước Bà
Lợi là Bà Rịa, nước Chu Lai là Sài Gòn ngày nay. Cịn theo Nguyễn siêu, tác
giả Phương Đình dư địa chí thì nước Xích Thổ & nước Can Đà Lợi chính là
vùng đất Biên Hịa bây giờ vv..

( Xin bạn đọc xem chi tiết trong bài Trước khi lưu dân Việt Nam tới, đất Sài 
Gòn xưa thuộc cư dân nào? của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu, sách Địa 
chí văn hóa Tp HCM, nxb Tp HCM, năm 1987)

Vì khơng phải là đất của mình, lại rất ít dân sinh sống, khơng có người đủ tài
đức cai quản, nguồn lợi thu về không là bao; nên vua chúa Chân Lạp dễ dàng
dùng đất nầy làm quà tạ lễ các chúa Nguyễn đã giúp họ lên ngôi, hoặc giúp họ
chống lại Xiêm La.

Vả lại, trong lịch sử, chuyện cắt đất để cầu phong, để củng cố thế lực hoặc cầu
bình an cho vương triều là chuyện thường xảy ra ở chế độ phong kiến. Bạn đọc
dễ dàng tìm thấy ví dụ trong các sách, nhất là ở sử Tàu ...

Như thế có nghĩa, người Việt đã khơng giành chiếm mà chỉ đến (cùng vài dân
tộc khác như Hoa, Champa chẳng hạn) cộng cư với dân bản địa, đơn thuần 
buổi đầu chỉ là lý do mưu sinh với sự đồng thuận của cả hai vương triều.
Nhưng do tập quán sinh hoạt, canh tác của mỗi dân tộc ít nhiều có điểm khác
nhau, như dân bản địa thích chọn ở nơi đất cao (giồng), trồng khoai sắn, làm
ruộng chỉ cầu đủ ăn và ít muốn khai thác gì thêm; người Hoa thì thích bn bán
hơn.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Dù vậy, nhưng người bản địa không hề tỏ thái độ cạnh tranh hay thù hằn, và
cũng vì thói quen sống nên họ thường lánh đi nơi khác...

Mãi về sau, năm 1698, nghĩa là đã tròn 40 năm, nếu tính từ năm1658, thời trị vì
của Batom Reacha Pontana Reja ( tức hoàng thân So, con Ngọc Vạn), Minh
Vương Nguyễn Phúc Chu mới cử Nguyễn Hữu Cảnh đến thiết lập chủ quyền
nơi vùng đất mới để bảo vệ cuộc sống bình an, sự làm ăn mua bán của cư dân
mình vì chính quyền Chân Lạp thời bấy giờ cứ liên tiếp xào xáo, không ổn
định.

Vậy có thể nói gọn:

Trước mắt của người Đàng Trong là một vùng đất mênh mông hoang vu cần
khai khẩn để biến nó thành kho lương thực, thành tài sản quí giá cho người dân
và quốc gia.

Với lịng khao khát này, tất nảy ra"Cái khó ló cái khơn": đấy chính là kế 
sách "tầm ăn dâu" khôn khéo của các chúa Nguyễn, là đường lối "dân đi 
trước, làng nước theo sau", là tài thao lược khiến đối phương thì qui phục,
dân thì tin yêu của các danh tướng như Nguyễn Cư Trinh, Nguyễn Hữu 
Cảnh, Nguyễn Văn Thoại vv...

Và đặc biệt hơn cả, chính là tấm lòng son của một phận má hồng: Ngọc 
Vạn.

Hơn ai hết, Ngọc Vạn thấu hiểu dãi đất miền Trung, nơi bà đã sinh trưởng & 
lớn lên, cuộc sống khốn khó như thế nào .Cho nên dù tuổi mới đôi mươi lại 
phải dấn thân đến chốn đất khách quê người rồi lâm cảnh chồng chết sớm, con
trẻ bị giết hại, triều chính đầy dẫy những thế lực cùng tham vọng mù quáng, 
đen tối... trái tim bao dung, không bao giờ biết vun vén ấy; phải luôn dằn nén 
mọi nỗi đau riêng để hoàn thành sứ mạng vì dân tộc của mình.

2 / Sãi vương Nguyễn Phúc Nguyên ( 1563-1635, ở ngôi: 1614-1635) là chúa 
Nguyễn thứ 2 của chính quyền Đàng Trong, thời nhà Hậu Lê.

Ơng cịn được gọi là Chúa Sãi, Chúa Bụt hay Phật Chúa.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Trước khi kế nghiệp chúa, ông từng nhiều năm làm Trấn thủ Quảng Nam, tước
Thụy Quận công. Khi kế nghiệp, bấy giờ ông đã 51 tuổi

Theo di mệnh của Nguyễn Hoàng, Sãi Vương quyết xây dựng Đàng Trong thật
vững mạnh để chống lại chúa Trịnh ở Đàng Ngồi. Do đó, ơng giao hảo với các
nước phương nam để củng cố vị thế vương triều.

Song song việc đó, ơng cho dời cung phủ về xã Phúc Yên, huyện Quảng Điền,
chăm lo chính sự, thu dụng nhân tài.Dưới trướng của chúa bấy giờ có những
người giúp việc tài ba như Nguyễn Hữu Dật, Nguyễn Hữu Tiến, Đào Duy
Từ.Chính nhờ có sự góp sức của Đào Duy Từ, chúa Sãi đã xây Lũy Thầy, gây
dựng chính quyền độc lập với Đàng Ngoài.

Nguyễn Phúc Nguyên mất năm 1635, thọ 73 tuổi

Sãi Vương Nguyễn Phúc Ngun có bốn cơ con gái. Hai người lớn nhất và trẻ
nhất có chồng Việt.Cịn hai cơ cịn lại chính là nội dung bài viết này.

3/Ngọc Khoa cũng là con gái Chúa Sãi, được gả cho vua Chiêm Thành Poromê
năm 1631.Tên đầy đủ là Nguyễn Phúc Ngọc Khoa, em gái công nữ Ngọc Vạn.
Rồi chính nhờ cuộc hơn nhân Việt-Chiêm năm 1631, người Việt nhanh chóng
vượt qua Chiêm Thành, xuống tận miền sông nước Cửu Long.

Bà cũng như chị, là người khơng có "truyện" trong sử nhà Nguyễn.

4/ Một điều lạ là ở thời kỳ ấy và ngay cả lúc sau này, có người dành nhiều 
trang viết về Ngọc Vạn, có người khơng hề nhắc đến bà dù chỉ một chữ:
-Nhiều tác giả đề cập đến Ngọc Vạn như:

G. Maspéro, Moura, Henri Russier,A. Dauphin Meunier ,Giáo sĩ người Ý tên
Christopho Borri ,Nguyễn Văn Quế, Lương Văn Lựu,Phan Khoang, Ngơ Viết
Trọng,Huỳnh Văn Lang vv...

-Có thể vì người soạn thiếu thông tin hoặc do cách đánh giá, có sách khơng nói
gì đến Ngọc Vạn, như:

- Việt nam sử lược của Trần Trọng Kim, nxb Tân Việt, Sài Gịn 1964
-Thành ngữ điển tích danh nhân từ điển của G.s Trịnh Văn Thanh, nxb Hồn
Thiêng,Sài Gòn 1965

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

-Từ điển Nhân vật lịch sử Việt Nam của Nguyễn Q. Thắng& Nguyễn Bá Thế,
nxb KHXH, năm 1992

-Bộ Việt sử giai thoại của Nguyễn Khắc Thuần, nxb Giáo dục, năm 1998 vv...

5/Tài liệu tham khảo:

Tơi có sử dụng mấy câu trong bài Nước non ngàn dặm ra đi của Ns Phạm duy
để làm tên đề mục.

Và ngoài số sách đã dẫn trong bài, tơi cịn tra cứu, so sánh thêm tại các địa chỉ:

/>

diendan/index.php?act=ST&f=36&t=4004

***

gửi kèm ảnh minh họa :

- Ảnh 1 : Khơng tìm thấy ảnh hoặc tượng thờ nào của Ngọc Vạn, người soạn
tạm dùng ảnh tượng thờ của công chúa Huyền Trân, người có cùng cảnh ngộ để
minh họa.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

-Ảnh 2: Chùa Gia Lào, núi Chứa Chan, Đồng Nai.

Theo Google : đấy là nơi duy nhất có liên quan đến Ngọc Vạn

-Ảnh 3, chỉ để minh họa thêm : Lễ khánh thành đền thờ Cơng chúa Huyền 
Trân (Huế) với lời chú thích :

</div>

Phương pháp "Bàn tay nặn bột"

<b>Cơng nữ Ngọc Vạn,</b>

<b>người khơng có "truyện" trong sử nhà</b>

<b>Nguyễn</b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về