Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang
diễn ra mạnh mẽ, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực được coi là yếu tố
then chốt, có tính đột phá để phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo bền
vững ở vùng DTTS và miền núi. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để có thể phát triển
nguồn nhân lực, đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục.
Với mục tiêu không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục dân tộc, miền núi,
trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã tập trung các nguồn lực đầu tư phát
triển giáo dục vùng sâu, vùng xa, mở rộng mơ hình trường học bán trú, nội trú;
bồi dưỡng phát triển đội ngũ giáo viên và dành nhiều chính sách ưu tiên hỗ trợ
cho học sinh, giáo viên. Do đó chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số đã có
chuyển biến rõ nét.
Mặc dù chất lượng giáo dục đã được nâng lên, tuy nhiên đối với học sinh
vùng dân tộc thiểu số trong cả nước nói chung và ở trường Tiểu học Tây Phong
nói riêng vẫn chưa đáp ứng hết yêu cầu của sự phát triển. Nhiều học sinh vẫn đọc
chậm, viết chữ sai nhiều lỗi chính tả, khả năng tính tốn chậm. So với chuẩn kiến
thức kỹ năng nhiều em cịn chưa đảm bảo. Chính vì vậy tơi ln trăn trở tìm các
giải pháp để giúp các em phần nào khắc phục được tình trạng trên. Do đó tơi
chọn và nghiên cứu thực hiện đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số”
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Mục tiêu của đề tài là đưa ra những giải pháp giúp giáo viên nắm được một
số hình thức, phương pháp lôi cuốn học sinh đến trường, hỗ trợ học sinh tối đa
trong quá trình học tập. Qua đó nâng cao chất lượng giáo dục dân tộc nói riêng và
chất lượng giáo dục trong nhà trường nói chung.

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

1


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

Nhiệm vụ của đề tài là nghiên cứu thực trạng, vận dụng các giải pháp để
nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số.
3. Đối tượng nghiên cứu
Các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số.
4. Giới hạn của đề tài
Các biện pháp giáo dục học sinh dân tộc thiểu số.
Học sinh dân tộc thiểu số tại phân hiệu B.Cuê trường Tiểu học Tây Phong từ
năm học 2015-2016 đến nay.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu;
- Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
- Phương pháp điều tra;
- Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.
- Phương pháp thống kê toán học
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục;
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
Từ nhiều năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chủ trì, phối hợp với các bộ,
ngành tham mưu để Đảng và Nhà nước ban hành nhiều chính sách hỗ trợ ở vùng
miền núi, vùng đồng bào dân tộc và chỉ đạo các địa phương thực hiện nhằm góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục. Ngày 22/9/2017 công văn số 200/PGDĐTGDDT của Phịng Giáo dục và Đào tạo Krơng Ana Hướng dẫn thực hiện nhiệm
vụ Giáo dục dân tộc năm học 2017-2018 với nhiệm vụ như sau:
Tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng; Nghị
quyết số 44/NQ-CP ngày 09/6/2014 của Chính phủ ban hành Chương trình hành
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

2


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW và Kế hoạch hành động
của ngành Giáo dục triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện
Nghị quyết số 29-NQ/TW ban hành kèm theo Quyết định số 2653/QĐ-BGDĐT
ngày 25/7/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; Quyết định số 1557/QĐTTg ngày 10/9/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt một số chỉ tiêu
thực hiện các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ đối với đồng bào dân tộc thiểu số
gắn với mục tiêu phát triển bền vững sau năm 2015; Quyết định số 402/QĐ-TTg
ngày 14/3/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Phát triển đội ngũ
cán bộ, công chức, viên chức người dân tộc thiểu số trong thời kỳ mới”; Nghị
quyết số 52/NQ-CP ngày 15/6/2016 của Chính phủ về đẩy mạnh phát triển nguồn
nhân lực các dân tộc thiểu số giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2030.
Tiếp tục triển khai thực hiện 09 nhóm nhiệm vụ và 05 giải pháp cơ bản của
ngành. Trong đó, giáo dục dân tộc vùng dân tộc thiểu số, miền núi (DTTS, MN)
tiếp tục rà soát, quy hoạch lại mạng lưới hệ thống các trường phổ thông dân tộc
nội trú và mạng lưới cơ sở giáo dục phù hợp điều kiện địa phương; tăng cường
các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục vùng DTTS, MN; tiếp tục tổ chức tốt
việc dạy học tiếng DTTS cho học sinh trong các trường phổ thông và cán bộ,
công chức, viên chức theo quy định; triển khai có hiệu quả các giải pháp tăng
cường tiếng Việt cho trẻ em, học sinh ở các cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học ở
vùng DTTS,MN.
Thực hiện có hiệu quả các chính sách đã ban hành đối với giáo dục dân tộc;
tiếp tục nghiên cứu, đề xuất, điều chỉnh, bổ sung và hồn thiện các chính sách hỗ
trợ người dạy, người học và cơ sở giáo dục ở vùng DTTS,MN.
2. Thực trạng
Trường Tiểu học Tây Phong đóng trên địa bàn xã Băng Adrênh, có 3 điểm

trường cách nhau khá xa (điểm chính, phân hiệu K62 và phân hiệu B.Cuê). Hàng
năm tỉ lệ học sinh dân tộc thiểu số chiếm khoảng hơn 30% số học sinh toàn

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

3


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

trường. Số lượng này chủ yếu tập trung ở điểm trường B.Cuê (trên 90%), buôn
K62 khoảng 10%.
Trong những năm qua, nhà trường được sự quan tâm của cấp ủy Đảng,
chính quyền địa phương trong việc phối hợp giáo dục học sinh dân tộc thiểu số.
Các em được hỗ trợ quần áo, sách vở, đồ dùng học tập, hỗ trợ chi phí học tập cho
học sinh nghèo nên đã phấn khởi đến trường. Bên cạnh đó nhà trường được sự
quan tâm chỉ đạo sát sao của phịng Giáo dục & Đào tạo Krơng Ana trong việc
chỉ đạo hoạt động chuyên môn. Ban giám hiệu nhà trường rất quan tâm đến công
tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên. Nhà trường thường tổ chức các
buổi chuyên đề để các giáo viên được học hỏi và trao đổi kinh nghiệm cho nhau;
tổ chuyên môn thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm trong công tác giảng dạy để
tìm ra những kinh nghiệm hay, dễ hiểu nhằm hướng dẫn học sinh trong học tập.
Đội ngũ giáo viên được đào tạo bài bản; trẻ, năng động, sáng tạo, tâm huyết,
nhiệt tình trong cơng tác. Mỗi giáo viên ln nỗ lực, có ý thức tự học, tự rèn cao;
Học sinh dân tộc thiểu số trong nhà trường cơ bản đã đọc thơng viết thạo, có kỹ
năng tính tốn tương đối tốt; một số em mạnh dạn, tự tin, có năng khiếu viết văn
hay, chữ đẹp.
Tuy nhiên, trong thực tế giảng dạy, nhiều giáo viên trẻ do kinh nghiệm còn
hạn chế nên chưa sử dụng linh hoạt các phương pháp hình thức tổ chức dạy học.
Có giáo viên cịn ngại sử dụng đồ dùng dạy học, có khi sử dụng nhưng mang lại

hiệu quả chưa cao; chưa mạnh dạn đổi mới cách dạy theo đối tượng học sinh, cịn
rập khn theo sách. Cách diễn giải của giáo viên đơi lúc cịn khó hiểu đối với
học sinh. Cá biệt có giáo viên vì quá lo lắng cho chất lượng nên kèm cặp học sinh
suốt giờ ra chơi, lúc ra về tạo áp lực cho bản thân mình và cả học sinh.
Mặt khác, học sinh hay rụt rè, ở nhà và cộng đường thường xuyên giao tiếp
với mọi người bằng tiếng mẹ đẻ (tiếng Ê-đê); một số em hay nghỉ học theo gia
đình đi làm ăn xa hoặc trơng em, đi chăn bị,... nên tiếp thu bài chậm. Có những

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

4


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

em cuối năm học kiểm tra nghiệm thu được lên lớp nhưng sau thời gian nghỉ hè
lại quên kiến thức (đầu năm học đọc chưa thơng, viết chưa thạo).
Do đó hàng năm học sinh lưu ban của trường hầu hết là học sinh dân tộc
thiểu số. Điều đó làm cho cán bộ quản lý nhà trường trăn trở tìm ra những giải
pháp hay để hạn chế tối đa học sinh lưu ban.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
3.1. Mục tiêu của giải pháp
Các giải pháp, biện pháp của đề tài đưa ra nhằm giúp giáo viên hiểu được vai
trò, trách nhiệm của bản thân và có được những giải pháp tốt để nâng cao chất
lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số cũng như chất lượng giáo dục học sinh
toàn trường.
3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
3.2.1. Phân công chuyên môn hợp lý
Phân công chuyên môn một cách hợp lý là điều kiện thuận lợi giúp cho việc
nâng cao chất lượng. Vì vậy ngay từ đầu năm học, ban giám hiệu nhà trường phối

hợp với chủ tịch công đoàn thảo luận, nghiên cứu và thống nhất việc phân cơng
chun mơn.
Nhà trường đã dựa trên tình hình thực tế đội ngũ giáo viên (về năng lực
chuyên môn, sở trường cơng tác, thâm niên giảng dạy, tinh thần trách nhiệm,
hồn cảnh gia đình).
Tiêu chí để đảm bảo dạy đối tượng học sinh dân tộc thiểu số nhà trường đưa
ra: phải có năng lực chun mơn, lịng nhiệt tình, kinh nghiệm làm cơng tác chủ
nhiệm. Do đó giáo viên mới ra trường 2 năm đầu nhà trường phân công dạy thay
cả 3 điểm trường để giáo viên có cơ hội trải nghiệm. Khi giáo viên có kinh
nghiệm về cơng tác giảng dạy và chủ nhiệm mới phân công tại điểm trường
B.Cuê và K62.

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

5


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

Trong khi phân công chun mơn, nhà trường cịn đặc biệt chú ý đến giáo
viên giảng dạy lớp 1 và lớp 5. Đối với lớp 1 phân công giáo viên năng lực chuyên
môn vững vàng, chữ viết đẹp, khéo léo, nhiệt tình, tâm huyết và có kinh nghiệm
dạy lớp Một. Đối với lớp 5, giáo viên giảng dạy phải có năng lực chun mơn
vững vàng. Các giáo viên cịn lại phân cơng theo năng lực, sở trường, điều kiện,
hồn cảnh,…
Tóm lại chọn đúng người, giao đúng việc, đúng sở trường thì việc gì cũng
thành công.
3.2.2. Bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên
a) Nâng cao vai trò trách nhiệm của giáo viên
Như chúng ta đã biết muốn nâng cao chất lượng giáo dục thì trước hết phải

quan tâm đến chất lượng đội ngũ. Mỗi một người thầy phải xác định được vai trò
trách nhiệm của bản thân trong sự nghiệp giáo dục nói chung, đặc biệt với học
sinh có hồn cảnh khó khăn như học sinh dân tộc thiểu số nói riêng. Chính vì vậy
người cán bộ quản lý phải sát cánh cùng giáo viên, chia sẻ những tâm tư nguyện
vọng của họ, thấu hiểu khó khăn và hỗ trợ giáo viên kịp thời.
Đầu năm học nhà trường tổ chức họp chuyên môn, phân tích thực trạng của
đơn vị để giáo viên thấy được nhà trường có những thuận lợi, khó khăn gì và tìm
ra những biện pháp cùng nhau khắc phục. Chi bộ, nhà trường, tổ chuyên môn
giao trách nhiệm cho giáo viên về công tác chủ nhiệm, trách nhiệm trong công
tác giảng dạy (giáo viên đăng ký chỉ tiêu học sinh đi học chuyên cần, tỉ lệ lên lớp,
…). Yêu cầu mỗi giáo viên cần nêu cao tinh thần tự học, tự rèn, tự sáng tạo để
đảm bảo chỉ tiêu đăng ký. Dù khó khăn đến đâu cùng khơng nản chí, ln quan
tâm, gần gũi học sinh, thấy khó khăn ở đâu thì báo cáo về tổ chun mơn, ban
giám hiệu nhà trường để cùng tháo gỡ.
b) Nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

6


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

Việc nâng cao năng lực cho giáo viên là việc làm thường xuyên trong nhà
trường. Xác định có thầy giỏi thì mới có trị giỏi nên ngay đầu năm học nhà
trường đã có kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. Cụ thể như sau:
- Tháng 8: chỉ đạo các tổ chuyên môn họp tổ đề xuất nội dung cần tập huấn,
chuyên đề. Ban giám hiệu tổng hợp xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn;
thành lập tổ bồi dưỡng chuyên môn, thành viên gồm các đồng chí cán bộ quản lí,
tổ trưởng chuyên môn, những giáo viên đạt giải cấp huyện, cấp tỉnh.

- Tháng 9, 10, 11, 3: tổ chức thao giảng, hội giảng, thi giáo viên dạy giỏi cấp
trường. Sau mỗi tiết dạy, cả người dạy và người dự cùng phân tích kỹ ưu điểm,
tồn tại của tiết dạy; tư vấn những hình thức, phương pháp giảng dạy hay để giáo
viên học hỏi lẫn nhau.
Song song với những việc làm trên nhà trường tổ chức tập huấn, chuyên đề
cấp trường, cấp tổ. Đặc biệt với những chuyên đề được tiếp thu từ cấp huyện, nhà
trường vận dụng tập huấn cụ thể theo tình hình của đơn vị. Ví dụ đánh giá thường
xuyên với học sinh dân tộc thiểu số thì áp dụng như thế nào? (Về việc học sinh
viết sai quá nhiều lỗi, khơng chịu hợp tác với giáo viên,…). Ngồi ra tổ chun
mơn, nhà trường cịn tập tổ chức một số chuyên đề giúp giáo viên có thêm kinh
nghiệm dạy học sinh DTTS như: Tăng cường tiếng Việt cho học sinh DTTS, kinh
nghiệm hướng dẫn học sinh đọc đúng, ...
Ngoài ra, ban kiểm tra nội bộ tiến hành kiểm tra thường xuyên để tư vấn, hỗ
trợ kịp thời khi giáo viên, học sinh gặp khó khăn. Nhà trường tạo điều kiện để tổ
trưởng chuyên môn, giáo viên tam gia sinh hoạt Cụm chun mơn, khuyến khích
giáo viên mạnh dạn chia sẻ kinh nghiệm. Nhờ đó mà giáo viên tự tin trong quá
trình giảng dạy.
3.2.3. Tăng cường vận động học sinh đi học chuyên cần, duy trì sĩ số
Việc duy trì sĩ số, đảm bảo chuyên cần ở trường tiểu học đóng một vai trị
rất quan trọng trong việc học tập của học sinh. Nó là nền tảng giúp các em lĩnh
hội kiến thức một cách đầy đủ và mang lại kết quả học tập tốt.
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

7


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

a) Làm tốt công tác chủ nhiệm
Giáo viên chủ nhiệm có vai trị quan trọng trong việc giúp nhà trường thực

hiện tốt công tác giáo dục học sinh, trong đó có cơng tác duy trì sĩ số. Một giáo
viên chủ nhiệm tốt khơng chỉ giúp học sinh lớp mình học tốt mà cịn biết cách để
giúp học sinh siêng năng học tập, yêu thích đến trường.
Nhà trường giao chỉ tiêu cho giáo viên về việc đảm bảo duy trì sĩ số ngay
đầu năm học. Mỗi giáo viên tìm hiểu điều kiện gia đình, đặc điểm tâm lý của học
sinh; coi học sinh vừa là con, vừa là bạn, gần gũi, chia sẻ động viên kịp thời;
tham mưu với nhà trường giúp đỡ học sinh có khó khăn đảm bảo học sinh có đủ
điều kiện (quần áo, sách vở, đồ dùng học tập,…) để đến trường; cùng với học
sinh trang trí lớp học thân thiện.
Ngồi ra, giáo viên phải tích cực đổi mới hình thức và phương pháp giảng
dạy: tăng cường sử dụng đồ dùng dạy học, tổ chức các trò chơi học tập, dạy học
theo nhóm,… gợi mở kịp thời giúp học sinh nắm được kiến thức, tránh để học
sinh không hiểu bài dẫn đến chán nản rồi bỏ học.
Kiểm tra sĩ số hàng ngày. Nếu học sinh nghỉ học, giáo viên tìm hiểu ngay lý
do và vận động kịp thời. Trường hợp học sinh nghỉ 2-3 ngày khơng có lý do, giáo
viên vận động không được báo về lãnh đạo nhà trường phối hợp với địa phương.
b) Phối hợp với các tổ chức, đồn thể trong và ngồi nhà trường
Muốn cơng tác phối hợp đạt hiệu quả cao, trước hết nhà trường phải thực sự
là trung tâm văn hóa giáo dục ở địa phương. Ban giám hiệu nhà trường tham gia
đầy đủ các cuộc họp của địa phương như họp giao ban hàng tháng, họp Hội đồng
nhân dân, ... để tuyên truyền, vận động nhân dân cùng chung tay với giáo dục.
Vào dịp hè, ban giám hiệu nhà trường tích cực tham mưu với cấp ủy, chính quyền
phối hợp cùng các ban ngành đoàn thể địa phương tập trung truyên truyền lồng
ghép trong các buổi họp thôn buôn, thông qua đài truyền thanh của xã về ngày
toàn dân đưa trẻ đến trường đảm bảo tuyển sinh được 100% trẻ 6 tuổi vào lớp 1.

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

8

Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

Sau ngày tựu trường, chỉ đạo giáo viên nắm tình hình sĩ số học sinh đến lớp,
tìm hiểu nguyên nhân những học sinh chưa ra lớp, phối hợp với ban đại diện cha
mẹ học sinh, chính quyền thơn bn tìm biện pháp vận động phù hợp với từng
đối tượng học sinh để huy động tối đa số học sinh trong độ tuổi đến trường;
thường xuyên kiểm tra việc đi học chuyên cần của học sinh nhằm phát hiện kịp
thời những đối tượng học sinh có nguy cơ bỏ học để có giải pháp khắc phục,
không để học sinh bỏ học lâu ngày rồi mới tìm hiểu ngun nhân và vận động.
Ngồi ra, nhà trường cịn tham mưu với Hội khuyến học xã, Đồn thanh
niên, Hội phụ nữ quyên góp ủng hộ học sinh có hồn cảnh khó khăn quần áo,
sách vở, đồ dùng học tập,... để tạo điều kiện cho học sinh đến trường.
3.2.4. Tăng cường tiếng Việt cho học sinh
Tiếng Việt là ngôn ngữ thứ hai của học sinh. Ở nhà các em giao tiếp bằng
tiếng Ê-đê. Đến trường phải giao tiếp, học tập bằng tiếng Việt và phải lĩnh hội tri
thức để đảm bảo chuẩn kiến thức, kỹ năng. Đây thực sự là một rào cản lớn đối
với các em. Chính vì thế để nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu
số chúng ta cần chú trọng tăng cường tiếng Việt cho các em.
a)Tăng cường tiếng Việt qua các mơn học
Căn cứ vào tình hình thực tiễn của đơn vị, đối tượng học sinh, lãnh đạo nhà
trường chỉ đạo giáo viên lựa chọn các biện pháp tăng cường tiếng Việt đảm bảo
tính thiết thực, phù hợp với đối tượng học sinh. Một số biện pháp tăng cường
tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số mà ban giám hiệu nhà trường đã lựa chọn
và chỉ đạo giáo viên thực hiện đạt hiệu quả như:
- Tổ chức dạy học tăng thời lượng: ưu tiên cho học sinh phân hiệu B.Cuê
học 9 buổi/tuần. Các tiết tăng cường tập trung luyện Toán và Tiếng Việt. Nhà
trường chỉ đạo giáo viên chủ động điều chỉnh nội dung, thời lượng dạy học các
môn học khác để tập trung vào dạy mơn Tiếng Việt, Tốn. Song lưu ý giáo viên
hướng dẫn học sinh học tập theo giờ giấc hợp lý, không kéo dài tiết học đến hết

cả giờ ra chơi làm cho học sinh mệt mỏi, nhàm chán.
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

9


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

- Dạy học tập trung vào các kiến thức, kĩ năng cơ bản, thiết thực gắn với đời
sống địa phương; thực hiện dạy học phân hóa đối tượng học sinh như: phân hóa
theo sở thích, khả năng tiếp thu, đặc điểm cá nhân của học sinh,... Mỗi giáo viên
bám sát khả năng tiếp thu của học sinh để lựa chọn hình thức, nội dung, phương
pháp giảng dạy cho phù hợp với phương châm: “Dạy đâu chắc đấy”, khơng chạy
đua với chương trình, nội dung sách giáo khoa. Ví dụ đối với học sinh lớp 2 (đầu
năm học) do nghỉ hè các em hầu như quên kiến thức, quên chữ nên với tiết Tập
đọc giáo viên tăng cường hướng dẫn học sinh luyện đọc câu, đọc đoạn, giáo viên
giảng qua về nội dung bài đọc. Thời gian sau, học sinh đã biết đọc thì giáo viên
hướng dẫn kỹ hơn về nội dung bài.
- Sử dụng linh hoạt các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học; tăng cường
tổ chức dạy học theo nhóm, trị chơi học tập; sử dụng đồ dùng dạy học thường
xuyên, có hiệu quả; khuyến khích sử dụng các trị chơi học tập để tăng cường
tiếng Việt và yêu thích tiếng Việt cho học sinh. Ví dụ:
+ Tổ chức dạy Luyện tiếng Việt ngoài trời (đối với lớp Một), giáo viên yêu
cầu học sinh viết và đọc tên những cỏ cây, hoa lá trên sân trường vào bảng con, ...
+ Khi dạy học hình thành, đọc, viết các số, giáo viên tổ chức chơi trị chơi
đốn số, gắn thẻ số, viết số tương ứng với nhóm đối tượng,... để giúp học sinh
tăng cường tiếng Việt, mạnh dạn, tự tin.
- Ngoài tiết Tiếng Việt, đối với các tiết học khác mỗi giáo viên đều dành 510 phút tăng cường tiếng Việt cho học sinh. Ví dụ:
+ Tiết Âm nhạc: cuối tiết học giáo viên tổ chức cho học sinh thi viết câu hát
mình thích nhất vào vở hoặc bảng con.

+ Tiết Thể dục: Tổ chức trò chơi vận động nhảy chụm chân vào ơ chữ có tiếng chứa vần
an và đọc phân tích tiếng đó:

có

Lan

đàn

bạn

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

10


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

ngan

nhà

Xuất phát
+ ...
- Khuyến khích giáo viên tự học tiếng mẹ đẻ của học sinh để giúp các em
vượt qua rào cản ngôn ngữ (có thể sử dụng song ngữ để giải nghĩa từ,…). Giáo
viên tự học qua học sinh hoặc tham gia học tập tại Trung tâm dạy nghề của
huyện.
Bên cạnh việc thực hiện tăng cường tiếng Việt cho học sinh trong tất cả các
môn học, việc tổ chức dạy học môn Tiếng Ê-đê cho học sinh dân tộc thiểu số

trong nhà trường cũng rất cần thiết. Học tiếng mẹ đẻ không chỉ giúp học sinh biết
giữ gìn những bản sắc văn hóa riêng, chữ viết của dân tộc mình mà cịn hỗ trợ
đắc lực cho các em trong việc học tập các môn học khác, đặc biệt là môn tiếng
Việt. Nhà trường tổ chức dạy tiếng Ê-đê cho học sinh lớp 3, 4, 5 mỗi lớp 2
tiết/tuần.
b) Xây dựng môi trường học tiếng Việt
* Xây dựng thư viện thân thiện
Phát triển văn hóa đọc cho học sinh là một mơi trường thuận lợi để tăng
cường tiếng Việt cho học sinh. Chính vì thế nhà trường chú trọng đến hoạt động
thư viện. Do có 3 điểm trường cách xa nhau nên nhà trường đã tạo điều kiện để
học sinh được đọc sách bằng cách chỉ đạo các lớp xây dựng thư viện lớp học.
Mỗi lớp học được trang bị một cái tủ. Giáo viên chủ nhiệm phối hợp với nhân
viên thư viện hàng tuần mượn sách báo sắp xếp tại lớp học. Giáo viên tổ chức
cho học sinh đọc vào các tiết Hoạt động ngoài giờ lên lớp, giờ ra chơi hoặc cho
học sinh mượn về nhà.
Ngoài ra mỗi tháng nhà trường tổ chức cho học sinh cả phân hiệu đọc sách
ngoài trời vào tiết Hoạt động tập thể. Nhân viên thư viện đưa thêm sách, truyện,
báo từ thư viện chính vào phân hiệu trưng bày ngoài sân trường, phối hợp với tổ
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

11


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

cộng tác viên thư viện tổ chức cho học sinh đọc dưới không gian mà học sinh
thích như gốc cây, bậc thềm,…
* Xây dựng mơi trường học tiếng Việt trong gia đình và cộng đồng
Thói quen sử dụng tiếng mẹ đẻ là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng
đến chất lượng học tiếng Việt của học sinh. Để khắc phục được khó khăn trên ban

giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo giáo viên thực hiện những giải pháp sau:
- Điều tra để nắm được hồn cảnh cụ thể của từng gia đình học sinh như: ti
vi, sách báo, góc học tập,…
- Tổ chức họp cha mẹ học sinh đầu năm học tuyên truyền về vai trị của việc
học, cách chăm sóc, giáo dục con, cách giúp con tham gia học tập tốt; hướng dẫn
gia đình tạo điểu kiện học tập cho con em như: tạo góc học tập cho con (có bàn
học, đủ ánh sáng), tạo điều kiện về thời gian cho con học bài ở nhà, thời gian xem
ti vi, đọc sách báo, …; giao tiếp với con bằng tiếng Việt để các em có kỹ năng nói
tốt hơn.
- Thỉnh thoảng giáo viên, cán bộ quản lý đến thăm hỏi, động viên gia đình
học sinh để hiểu thêm về phong tục của đồng bào, từ đó chúng ta làm tốt hơn
cơng tác tun truyền, vận động nhằm rút ngắn khoảng cách vùng miền.
- Tham mưu với chính quyền địa phương, trưởng bn tun truyền trong
đồng bào tăng cường giao tiếp với nhau bằng tiếng Việt để học sinh được thực
hành nói tiếng Việt ở mọi nơi, mọi lúc.
3.2.5. Tăng cường tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp
Để tạo niềm hứng khởi khi tới trường, tránh căng thẳng khi phải tham gia
học tập trong các giờ chính khóa, hoạt động ngồi giờ lên lớp đóng một vai trị
quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Để tổ chức hiệu quả các hoạt động ngoài giờ lên lớp, lãnh đạo nhà trường đã
giao nhiệm vụ cho giáo viên Tổng phụ trách Đội phối hợp với Bí thư đoàn
trường, giáo viên chủ nhiệm căn cứ vào các văn bản hướng dẫn cấp trên và tình
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

12


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

hình thực tế để xây dựng kế hoạch, triển khai ngay đầu năm học để các đoàn thể

phối hợp với giáo viên chủ nhiệm tổ chức các hoạt động phù hợp với tình hình
của lớp, của đơn vị.
Do đặc thù riêng, có nhiều điểm trường, đối tượng học sinh khác nhau nên
các hoạt động tập thể trước tiên mỗi giáo viên chủ nhiệm phải chủ động và tổ
chức thường xuyên cho học sinh vào tiết Hoạt động tập thể hoặc ngoài giờ học
(tổ chức thi đua giữa các tổ trong lớp).
Ví dụ cuối tuần tổ chức thi Rung chuông vàng tổng hợp các kiến thức về các
môn đã học trong tuần (hệ thống câu hỏi giáo viên chủ nhiệm phối hợp với giáo
viên bộ môn để xây dựng, chú ý các câu hỏi mang tính vận dụng). Tuần khác tổ
chức giao lưu tiếng Việt: thi đọc thơ, kể chuyện, giới thiệu về gia đình, địa
phương,...
Đối với nhà trường phối hợp với tổ chức Đoàn, Đội tổ chức riêng theo từng
phân hiệu 1 lần/tháng. Với phân hiệu B.Cuê nhà trường tổ chức cho các em các
hoạt động nhằm bổ trợ kiến thức tiếng Việt, tính mạnh dạn, kỹ năng giao tiếp,...
bằng những hoạt động như: tổ chức chơi trò chơi dân gian, biểu diễn văn nghệ,
thi kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, giao lưu tiếng Việt, thi Rung
chuông vàng, Đố vui để học, ...
Một số hình ảnh tổ chức các hoạt động ngồi giờ lên lớp

Hình 1,2: Trị chơi dân gian (cô Tấm nhặt đậu, nhảy bao bố)

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

13


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

Hình 3: Thi Rung chng vàng

Hình 4: Phát thưởng sau khi tổ chức hoạt động

Tổ chức hiệu quả các hoạt động tập thể giúp xây dựng tốt mối quan hệ giữa
giáo viên và học sinh, học sinh với học sinh. Nhờ các hoạt động trên mà học sinh
cảm thấy hứng thú đến trường, có kĩ năng giao tiếp bằng tiếng Việt, ứng xử hợp lí
các tình huống trong cuộc sống, nhớ được các kiến thức đã học,… Qua đó các em
tự tin hơn trong giao tiếp, tích cực, tự giác hơn trong việc chấp hành các nội quy
của nhà trường, học tập có kết quả tốt hơn.
3.2.6. Phụ đạo học sinh có khó khăn trong học tập
Để hạn chế tình trạng học sinh lưu ban, bỏ học mỗi giáo viên phải biết quan
tâm, hỗ trợ các em kịp thời. Để nâng cao chất lượng học tập cho học sinh có khả
năng tiếp thu hạn chế vùng dân tộc thiểu số quả là gian nan, vất vả đối với giáo
viên. Do đó người giáo viên phải có lịng kiên trì, nhẫn nại, có tình u thương
sâu sắc, phải thấu hiểu hoàn cảnh, tâm lý học sinh. Giáo viên phải làm sao để học
sinh không cảm thấy "sợ học".
Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo giáo
viên tổ chức khảo sát chất lượng học sinh ngay đầu năm học, tìm hiểu đặc điểm
tâm lý của các em qua giáo viên chủ nhiệm cũ, học sinh và gia đình. Qua đó giáo
viên phân loại đối tượng học sinh, xây dựng kế hoạch học tập phù hợp.
Trong quá trình dạy học, giáo viên thường xuyên sử dụng đồ dùng dạy học,
tổ chức trò chơi học tập,..; tạo điều kiện cho học sinh tham gia học tập bằng các
câu hỏi, kiến thức đơn giản ở mức 1 hoặc 2. Nếu học sinh có một chút tiến bộ thì
giáo viên khen thưởng, tuyên dương kịp thời. Giáo viên luôn tạo cảm giác an tâm
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

14


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

cho các em, không để các em cảm thấy mình là người thừa trong lớp học. Ngồi
ra, giáo viên xây dựng các hình thức thi đua trong lớp học như "đôi bạn cùng
tiến", "học theo nhóm",... Mặt khác giáo viên ln gần gũi, hướng dẫn, hỗ trợ học
sinh ngoài giờ lên lớp như giờ ra chơi, cuối buổi học nhưng cần dành cho học
sinh có thời gian chơi cùng với các bạn.
Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm phối hợp với giáo viên bộ môn, cha mẹ học
sinh thường xuyên để giúp đỡ học sinh.
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các giải pháp, biện pháp trong đề tài có mối quan hệ chặt chẽ, lôgic với
nhau. Đội ngũ giáo viên trong nhà trường thực sự yêu nghề, mến trẻ, có tinh thần
trách nhiệm cao trong cơng việc, có năng lực chun mơn là một trong những
khâu quan trọng giúp giáo viên làm tốt công tác vận động học sinh đến trường
cũng như các biện pháp giáo dục góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện trong nhà trường.
3.4. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu,
phạm vi và hiệu quả ứng dụng
Đề tài thực hiện đã góp phần thiết thực trong cơng tác duy trì sĩ số; các em
mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp; tích cực, tự giác hơn trong học học tập; chất
lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số của nhà trường được nâng lên. Các giải
pháp trên được áp dụng hiệu quả tại đơn vị trong năm học 2 năm học vừa qua.
Kết quả khảo nghiệm về chất lượng giáo dục của học sinh dân tộc thiểu số 2 năm
học vừa qua như sau:

TSHS
Năm học

2015-2016

Lên lớp

dân tộc

Khen

Kết quả các cuộc thi

thưởng

cấp huyện

thiểu số

SL

%

SL

128

121

94,5

34

%
26,6 Giao lưu tiếng Việt học sinh dân
tộc thiểu số cấp huyện đạt giải ba

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

15


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

phần thi chào hỏi; giải Nhì phần
thi hùng biện; 1 giải Nhì, 2 giải
Ba, 3 công nhận phần thi kiến
thức tiếng Việt; đạt giải ba tồn
đồn.
2016-2017

136

130

95,6

37

27,2

01 em được cơng nhận viết chữ
đẹp cấp huyện

Thơng qua khảo nghiệm, giúp bản thân nắm bắt được một cách chính xác
thực trạng của vấn đề mà đề tài nghiên cứu. Từ đó đưa ra các giải pháp hợp lý
nhất nhằm giải quyết vấn đề; kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện các giải pháp

để có những điều chỉnh hợp lý trong quá trình thực hiện.
Đề tài thực hiện đã có tác động tích cực đến ý thức của đội ngũ giáo viên
trong việc giáo dục học sinh dân tộc thiểu số.
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực cho sự phát triển xã hội, muốn
phát triển xã hội phải chăm lo nhân tố con người về thể chất và tinh thần, nhất là
về học vấn, nhận thức về thế giới xung quanh để họ có thể góp phần xây dựng và
cải tạo xã hội. Bác Hồ đã từng nói: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu” bởi
không có tri thức, hiểu biết về xã hội, tự nhiên và chính bản thân mình, con người
sẽ ln lệ thuộc, bất lực trước những thế lực và sức mạnh cản trở sự phát triển
của dân tộc, đất nước mình.
Chính vì vậy, để nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng đối
với học sinh vùng dân tộc thiểu số nói riêng chúng ta cần:
Thứ nhất, tham mưu với các cấp lãnh đạo xây dựng, tu sửa cơ sở vật chất
làm cho trường lớp khang trang; đảm bảo điều kiện học sinh có đủ ăn, đủ mặc, đủ
điều kiện học hành.
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

16


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

Thứ hai, chú trọng bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên
giúp giáo viên bổ sung kiến thức chuyên môn, kiến thức xã hội; tạo điều kiện để
giáo viên an tâm công tác.
Thứ ba, thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức
của đồng bào để họ phối hợp đồng bộ với nhà trường trong việc đưa con em đi
học chuyên cần, tham gia học tập tích cực; huy động mọi nguồn lực chung tay để

làm tốt cơng tác giáo dục.
Thứ tư, mỗi giáo viên tích cực đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng
công nghệ thông tin; tăng cường tiếng Việt cho học sinh, đa dạng hóa các hình
thức dạy học…
2. Kiến nghị
a) Đối với Phịng Giáo dục và Đào tạo
Tổ chức chuyên đề về các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh
dân tộc thiểu số.
b) Đối với nhà trường
Thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo
viên, tăng cường tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp để học sinh được trải
nghiệm.
b) Đối với giáo viên
Nêu cao vai trị trách nhiệm, ln có ý thức tự học tự rèn để trau dồi chuyên
môn nghiệp vụ; làm tốt công tác phối kết hợp.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân trong việc chỉ đạo giáo viên
tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số tại trường
Tiểu học Tây Phong. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp
để những kinh nghiệm trên được đầy đủ và hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

17


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

Người viết

Dương Thị Huệ

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

18


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
Hiệu trưởng

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

19


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
TÀI LIỆU THAM KHẢO

STT
1

Tên tài liệu

Tác giả

Hướng dẫn giáo viên về tăng Dự án Giáo dục tiểu học cho trẻ
cường tiếng Việt

em có hồn cảnh khó khăn

Một số biện pháp hỗ trợ học sinh Dự án Giáo dục tiểu học cho trẻ
2

dân tộc thiểu số học mơn Tiếng em có hồn cảnh khó khăn
Việt (Tốn) lớp 1,2,3

3

4

Chuẩn kiến thức, kĩ năng các mơn Bộ GD&ĐT
học
Một số kinh nghiệm của đồng
nghiệp trên internet

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

20


Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số

Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong

21