Bài soạn TLieu BDHSG4

phần thứ nhất
nội dung học trình
Số tự nhiên
Ghi nhớ.
1. Đặc điểm của số tự nhiên :
Có 10 kí hiệu (chữ số) là: 0; 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9

để viết các số tự nhiên.
VD: 0, 1, 2, 26, 12, 1999, 18, 11, 2003, là các số tự nhiên.
Số 0 là STN nhỏ nhất, không có STN lớn nhất.
Các số tự nhiên lẻ có chữ số hàng đơn vị là: 1; 3; 5; 7; 9.
Các số tự nhiên chẵn có chữ số hàng đơn vị là: 0; 2; 4; 6; 8.
Hai STN liên tiếp thì hơn (kém) nhau 1 đơn vị.
Hai STN lẻ liên tiếp hoặc hai STN chẵn liên tiếp thì hơn (kém) nhau 2 đơn vị.
Các STN sắp xếp theo thứ tự từ bé đến lớn tạo thành dãy số tự nhiên.
VD: 0; 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9; 10; 11; 12;
1; 3; 5; 7; 9; 11; 13; 15;
Cấu tạo thập phân của STN: cứ 10 đơn vị ở hàng này thì bằng 1 đơn vị ở hàng cao
hơn liền trớc nó. Chẳng hạn: 10 đơn vị

= 1 chục
10 chục

= 1 trăm
10 trăm = 1 nghìn
...
Chú ý: Một số mà 2 đơn vị ở hai hàng liền nhau không gấp (kém) nhau 10 lần thì không
phải là số trong hệ thập phân.
VD: 1 phút = 60 giây; 1 ngày = 24 giờ; 1 năm = 12 tháng;
2. Đọc, viết, so sánh các số tự nhiên :
Lớp triệu Lớp nghìn Lớp đơn vị

Hàng
trăm
Hàng
chục
Hàng
triệu
Hàng
trăm
Hàng
chục
Hàng
nghìn
Hàng
trăm
Hàng
chục
Hàng
đơn vị
9 7 4 8 2 9 1 9 9
Tách số (từ phải sang trái) thành các lớp : Lớp đơn vị, Lớp nghìn, Lớp triệu, Lớp tỉ.
(mỗi lớp có 3 hàng).
Đọc, viết số từ trái sang phải (từ hàng cao đến hàng thấp hơn).
Giá trị mỗi chữ số phụ thuộc vào vị trí của nó trong số đó.
Số nào có nhiều chữ số hơn thì số đó lớn hơn, và ngợc lại.
Nếu các số có số chữ số bằng nhau thì ta so sánh các chữ số ở cùng một hàng (từ
hàng cao đến hàng thấp hơn).
Bài tập .
1. Viết số thích hợp vào chỗ chấm;
a) 909; 910; 911; ; ; ; ; .
b) 0; 2; 4; 6; ; ; ; ; ; .

c) 1; 3; 5; 7; ; ; ; ; ; .
2. a) Viết các số dới dạng tổng của các chục và đơn vị: 11; 35; 90; 99;
ab
.
b) Viết các số dới dạng tổng của các trăm, chục và đơn vị: 365; 705; 999;
abc
.
3. Viết tất cả các số có 2 chữ số, mà:
a) Chữ số hàng đơn vị là 3.
b) Chữ số hàng chục là 7.
c) Chữ số hàng chục là số chẵn, chữ số hàng đơn vị là số lẻ.
4. Từ hai chữ số 3 và 7, hãy viết tất cả các số có 2 chữ số.
- Cũng hỏi nh vậy với hai chữ số 5 và 0 .
5. Từ ba chữ số 3, 4, 5 hãy viết tất cả các số có 3 chữ số khác nhau. Có bao nhiêu số nh
thế ?
6. Viết tất cả các số có hai chữ số đều là chữ số lẻ. Có bao nhiêu số nh thế ?
- Cũng hỏi nh vậy đối với 2 chữ số đều là chữ số chẵn ?
7. Viết các số sau:
a) Sáu trăm mời ba triệu.
b) Một trăm ba mơi mốt triệu bốn trăm linh năm nghìn.
c) Năm trăm mời hai triệu ba trăm hai mơi sáu nghìn một trăm mời lăm.
8. Viết rồi đọc số gồm:
a) 5 triệu, 7 trăm nghìn, 6 chục nghìn, 3 trăm, 4 chục và 2 đơn vị.
b) 4 chục triệu, 6 triệu, 5 chục nghìn, 8 trăm, 90 đơn vị.
c) 9 trăm triệu, 74 triệu, 8 trăm nghìn, 2 chục nghìn, 9 nghìn, 19 chục và 9 đơn vị.
9. Nêu giá trị của chữ số 5 trong mỗi số sau: a) 715 638. b) 517 836. c) 368 157.
10.a) Viết số bé nhất và số lớn nhất có: 1 chữ số; 2 chữ số; 3 chữ số.
b) Có tất cả bao nhiêu số có ba chữ số mà tổng các chữ số của nó bằng 3.
c) Có thể lập đợc bao nhiêu số có 3 chữ số khác nhau từ các chữ số: 0, 3, 5, 6 ?
11.Viết chữ số thích hợp vào dấu ? :

a) 859?67 < 859167 b) 609608 < 60960? c) 4?2037 > 428037 d) 264309 = 26?309
12.Tìm giá trị số tự nhiên nhỏ nhất hoặc lớn nhất của x trong từng trờng hợp sau:
a) x < 1000 b) x > 99 c) 35 < x < 505 d) x > 789 e) x < 2009 f) 836 > x >730
13.Cho số 975 393 410. Hãy xoá đi 5 chữ số và giữ nguyên thứ tự các chữ số còn lại để đ-
ợc số lớn nhất rồi nêu giá trị của chữ số nhỏ nhất trong số lớn nhất đó.
14.So sánh hai số tự nhiên m và n, biết:
a) m là số lớn nhất có 2 chữ số, n là số bé nhất có 3 chữ số.
b) m = 829, n = 8
ì
100 + 2
ì
10 +5.
c) m là số liền sau của 974 và n là số liền trớc của 199.
__________________________@_________________________
đo khối l ợng
Ghi nhớ.
Lớn hơn kg kg Nhỏ hơn kg
Tấn Tạ Yến kg hg dag g
1tấn=10tạ

1tạ=10yến
.
1yến=1g

1 kg
=10 hg
=100 dag
=1000 g
1hg=10dag
..

1dag=10g

1 g
=
10
1
dag
7 6 5 4 3 2 1
Hai đơn vị đo khối lợng liền nhau thì gấp (hoặc kém) nhau 10 lần.
VD: 1 tấn = 10 tạ 1 kg = 10 hg 1 dag = 10 g

10
1
tấn = 1 tạ
10
1
kg = 1 hg
10
1
dag = 1 g
Trong số đo khối lợng, mỗi chữ số ứng với một hàng đơn vị khối lợng.
7tấn 6tạ 5yến 4kg 3hg 2dag 1g = 7 6 5 4 3 2 1 g.
= 76tạ 54kg 321g.
Bài tập .
15.Viết số thích hợp vào chỗ chấm () :
a) 3 tấn = tạ ; 2 tạ = kg ; 5 yến = kg ; 4 tấn = kg ; 7 kg =
g.
b) 2 tấn 85 kg = kg ; 4 tạ 60 kg = kg ; 36 yến = kg ; 19 kg =
g.
c) 573 kg = yến kg ; 203 kg = tạ hg ; 4936 g = hg dag

g.
16. Đổi các số sau ra kg:
7 tạ 3 yến 4 kg 5 tấn 3 tạ 2 tấn 6 tạ 4 yến 37 tạ 9 kg
4 tấn 3 tạ 5 tấn 3 tạ 2 yến 1 tạ 2 yến 3 kg 12 tạ 50 hg
17. Đổi các số sau ra gam:
1 hg 3 dag 5 g 2 kg 4 hg 7 kg 9 dag 6 kg 58g
18. Đổi các số sau ra kg và gam:
13579 g 7963 dag 9872 hg 49 hg 3 dag 6 g 372 dag 1 g
19. Điền dấu so sánh:
2 kg 7 hg ... 2700 g 5 kg 35 g ... 535 g
60 kg 7 g ... 6007 g 12 hg 50 g ... 1250 dag
20.Tính:
a) 16 yến + 27 yến 1 kg 7 hg + 2 kg 4 hg 2 tạ 30 kg + 2 tạ 3 yến
b) 37 tạ - 21 tạ 50 kg - 11 kg 7 hg 3 tấn 5 tạ - 1 tạ 7 yến
c) 246 kg
ì
3 6 hg 2 dag
ì
8 135 tạ
ì
4
d) 768 hg : 6 623 kg : 7 2 kg 1 hg 6 dag : 9
21. An và Bình mua chung một rổ táo. An lấy 1kg 7hg táo, Bình lấy 2kg 4hg táo. Hỏi
lúc đầu số táo trong rổ nặng bao nhiêu ?
22.Một bao gạo nặng 50 kg. Sau khi bán 11 kg 7 hg gạo thì còn lại là bao nhiêu ?
23.Mỗi hộp đựng 8 viên gạch bông. Trung bình mỗi viên gạch bông nặng 6hg 2dag. Hỏi
mỗi hộp có khối lợng gạch bông là bao nhiêu ?
24. Có 7 hg gạo, một quả cân có khối lợng 1 hg và một cân hai đĩa. Cần lấy ra 3 hg gạo
để nấu cơm. Hỏi phải cân nh thế nào để chỉ cân 1 lần duy nhất là lấy đợc 3 hg gạo ?
25. Trong 5 thùng sữa có 1 thùng mà mỗi hộp sữa bị thiếu 10g sữa. Hỏi phải làm nh thế

nào với một cái cân đòn và chỉ cân 1 lần duy nhất sẽ phát hiện đúng thùng sữa bị
thiếu khối lợng đó ?
____________________________@____________________________
Số đo thời gian
Ghi nhớ.
1 ngày = 24 giờ
1 giờ = 60 phút
1 phút = 60 giây
1 thế kỉ = 100 năm
1 năm = 12 tháng
1 năm = 365 ngày (hoặc 366 ngày)
1 tuần lễ = 7 ngày
Từ năm 1 đến năm 100 là thế kỉ I.
Từ năm 101 đến năm 200 là thế kỉ II.
Từ năm 201 đến năm 300 là thế kỉ III.
.
Từ năm 1801 đến năm 1900 là thế kỉ XIX.
Từ năm 1901 đến năm 2000 là thế kỉ XX.
Từ năm 2001 đến năm 2100 là thế kỉ XXI.
Chuyển đổi số đo thời gian
Từ đơn vị lớn ra đơn vị nhỏ : (Nhân)
6 phút = giây
5 phút 25 giây = giây

3
1
phút = giây
7 phút
5
2

phút = giây
Đổi: 6 phút = (60
ì
6) = 360 giây
5 phút 25 giây = (60
ì
5 + 25) = 325 giây
3
1
phút = (60
ì

3
1
) = 20 giây
7 phút
5
2
phút = (60
ì
7 + 60
ì
5
2
) = 444 giây
Từ đơn vị nhỏ ra đơn vị lớn : (Chia)
196 phút = giờ phút
142 giờ = ngày giờ
Đổi: 196 phút = (196 : 60 = 3 d 16) = 3 giờ 16 phút.
142 giờ = (142 : 24

h
= 5 d 22) = 5 ngày 22 giờ.
Bài tập .
26.a) Đổi các số sau ra phút:
1 giờ 45 phút 3 giờ 12 phút 2 giờ
5
2
giờ 4 giờ
6
5
giờ
b) Đổi các số sau ra giây:
1 giờ 1 phút 17 giây 2 giờ 3 phút 15 giây
7 phút
5
3
phút 4 phút
12
7
phút
27.Điền số thích hợp vào chỗ chấm ( ) :
234 phút = giờ phút
52 giờ = ngày giờ
2
1
thế kỉ = năm
204 giây = phút giây
27 tháng = năm tháng

3

2
ngày = giờ
420158 =
h

495 giây = phútgiây

4
3
giờ = phút
28.Tính:
a) 37 phút 48 giây + 29 phút 36 giây
45 phút + 1 giờ 37 phút
8 giờ 15 phút + 1 giờ 58 phút
18 giờ + 4 ngày 5 giờ
c) 5 phút 35 giây
ì
2
4 phút 15 giây
ì
6
7 giờ 20 phút
ì
3
b) 6 phút 25 giây - 3 phút 52 giây
5 giờ - 3 giờ 45 phút
2 ngày 21 giờ - 1 ngày 18 giờ
3 ngày 12 giờ - 1 ngày 23 giờ
d) 8 phút 36 giây : 3
10 giờ 23 phút : 7

25 ngày 20 giờ : 5
29.An và Bình hẹn nhau đi đá bóng lúc 17 giờ. An học bài xong lúc 4 giờ 35 phút chiều.
Hỏi còn bao nhiêu thời gian nữa thì đến lúc hai bạn đi đá bóng ?
30.Cờng đi bộ 1 km hết 12 phút 38 giây. Hỏi nếu đi bộ 3 km thì hết bao lâu ?
31.Một ngời thợ làm xong 5 sản phẩm hết 6 giờ 40 phút. Hỏi ngời đó làm xong 1 sản
phẩm thì hết bao lâu ?
32.Một tháng nào đó có ngày cuối tháng là ngày 31. Hỏi ngày cuối cùng của tháng liền
sau tháng đó là ngày bao nhiêu ?
33.ở một nhà hộ sinh, tháng Hai năm 2009 có 29 em bé ra đời. Hỏi có thể nói chắc chắn
ít nhất có 2 em bé sinh cùng một ngày đợc không ? Vì sao ?
34.*Trong 1 năm phải có 1 tháng nào đó có 5 ngày chủ nhật. Hãy chứng tỏ điều đó.
35.a) Năm 2009 thuộc thế kỉ thứ bao nhiêu ?
b) Thủ đô Hà Nội (Thăng Long xa) thành lập từ năm 1010. Vậy Thủ đô Hà Nội đang
ở độ tuổi mấy thế kỉ ?
c) Vào năm nào thì nớc ta kỉ niệm 1 nghìn năm Thăng Long - Hà Nội ? ./.
__________________________@___________________________
Trung bình cộng
Ghi nhớ.
Muốn tìm số TBC của nhiều số, ta lấy tổng của các số chia cho số số hạng .
Muốn tìm tổng các số, ta lấy số TBC của chúng nhân với số số hạng.
Nếu một số bằng số TBC của các số còn lại thì số đó chính bằng TBC của tất cả
các số đã cho.
Bài tập .
36.Tìm số TBC của các số sau:
a) 836 và 730. b) 974; 829 và 195. c) 2406; 506; 988.
37.Tìm số TBC của:
a) Các số tự nhiên liên tiếp từ 1 đến 9.
b) Các số tự nhiên chẵn có một chữ số.
c) Các số tròn chục có 2 chữ số.
38.a) TBC của hai số là 9. Biết một trong hai số là 12, tìm số còn lại.

b) TBC của hai số là 26. Biết số thứ nhất là 34, tìm số thứ hai.
39.Tìm hai số, biết TBC của chúng là 2004 và số bé hơn trong hai số là số đó là số lớn
nhất có 3 chữ số.
40.Ngời ta cộng 5 số và chia cho 5 thì đợc 138. Nếu xếp các số theo thứ tự lớn dần thì
cộng 3 số đầu tiên và chia cho 3 sẽ đợc 127, cộng 3 số cuối và chia cho 3 sẽ đợc 148.
Bạn có biết số đứng giữa theo thứ tự trên là số nào không ?
41.Ngày đầu Lan đọc đợc 18 trang sách. Hỏi ngày sau Lan đọc đợc bao nhiêu trang sách,
biết rằng trung bình cả hai ngày Lan đọc đợc 21 trang sách ?
42.Bạn Sơn trong 3 ngày đầu, mỗi ngày đọc đợc 25 trang sách, trong 2 ngày sau mỗi ngày
đọc đợc 40 trang sách. Hỏi trung bình mỗi ngày, bạn Sơn đọc đợc mấy trang sách ?
43.Một ô tô trong 2 giờ đầu, mỗi giờ đi đợc 45km, trong 3 giờ sau mỗi giờ đi đợc 60km.
Hỏi trung bình mỗi giờ ô tô đó đi đợc bao nhiêu km ?
44.Một cửa hàng ngày đầu bán đợc 98m vải, ngày thứ hai bán đợc hơn ngày đầu 4m nhng
kém ngày thứ ba 7m. Hỏi trung bình mỗi ngày cửa hàng đó bán đợc bao nhiêu mét
vải ?
45.a) Số lớn là 1971 hơn TBC của hai số 480 đơn vị. Tìm số bé.
b) TBC của ba số là 602, biết số thứ nhất là 240 kém số thứ hai 596 đơn vị. Tìm số
thứ hai và số thứ ba.
46.a) Tìm 3 số chẵn liên tiếp, biết TBC của chúng là 432.
b) Tìm 4 số lẻ liên tiếp, biết TBC của chúng là 120.
c) Tìm 5 số lẻ liên tiếp có tổng là 65.
47.TBC của ba số là 30. Số thứ nhất là 15, số thứ hai gấp đôi số thứ nhất. Tìm số thứ ba.
48.Tìm số có 3 chữ số, biết TBC của các chữ số đó là 6 và chữ số hàng trăm gấp 3 lần chữ
số hàng đơn vị.
49.Tìm số có 3 chữ số, biết TBC của các chữ số đó là 6 và chữ số hàng đơn vị gấp đôi chữ
số hàng chục.
50.Tìm số có 3 chữ số, biết TBC của các chữ số đó là 3 và thơng giữa chữ số hàng chục
và hàng đơn vị là 3.
51.TBC của ba số là 37. Tìm ba số đó, biết trong ba số đó có một số có 3 chữ số, một số
có 2 chữ số, một số có 1 chữ số.

52.TBC của ba số là 43. Tìm ba số đó, biết số bé nhất có 1 chữ số, số lớn nhất là số nhỏ
nhất có 3 chữ số.
53.TBC của hai số là 39. Nếu viết thêm chữ số 7 vào bên trái số thứ nhất thì đợc số thứ
hai. Tìm số hai số đó.
54.TBC của hai số là 28. Nếu xoá đi chữ số 1 ở hàng đơn vị của số thứ nhất thì đợc số thứ
hai. Tìm hai số đó.
55.Việt gấp đợc 56 con ếch giấy, Nam gấp đợc 62 con ếch giấy, Hoà gấp đợc nhiều hơn
trung bình cộng số con ếch giấy của Việt và Nam là 7 con. Hỏi Hoà gấp đợc mấy
con ếch giấy ?
56.* Xuân, Hạ, Thu, Đông góp tiền mua chung một quả bóng rổ. Xuân góp 12 600 đồng,
Hạ góp 13 000 đồng, Thu góp ít hơn mức trung bình của hai bạn trớc là 500 đồng.
Đông góp kém mức trung bình của cả 4 ngời là 400 đồng. Hỏi mức góp trung bình
của cả 4 ngời là bao nhiêu ? Thu, Đông mỗi bạn góp bao nhiêu tiền ?
__________________________@_________________________
phép cộng
Ghi nhớ.
Gọi tên thành phần, kết quả của phép
cộng.
Tìm thành phần cha biết của phép
cộng.
Một số tính chất cơ bản:
- Giao hoán: a + b = b + a
- Kết hợp: (a + b) + c = a + (b + c)
- Cộng với 0: a + 0 = 0 + a = a
- Một số cộng với một hiệu:
a + (b - c) = a + b - c
Tổng của các số chẵn là một số chẵn;
Số lợng các số lẻ là số chẵn thì tổng của
chúng là số chẵn; Số lợng các số lẻ là
số lẻ thì tổng của chúng là số lẻ.

+ Nếu số hạng này thêm vào bao nhiêu và
số hạng kia bớt đi bấy nhiêu thì tổng
vẫn không thay đổi.
+ Nếu một số hạng thêm bao nhiêu thì tổng
tăng thêm bấy nhiêu; nếu một số hạng
bớt đi bao nhiêu thì tổng bị bớt đi bấy
nhiêu.
Bài tập .
57.Tính nhanh:
a) 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9.
b) 5 + 10 + 15 + 20 + 25 + 30 + 35.
c) 366 + 845 + 634 + 155. (PGD, 2008 - 2009)
d) 1 - 2 + 3 - 4 + 5 - 6 + 7 - 8 + 9
e) 13 + 13 + 13 + 13 + 13 + 13.
f) 26 + 26 + 26 + . + 26
(Có a số hạng)
58.Tính nhẩm (theo mẫu):
62 + 18 = (62 - 2) + (18 + 2)
= 60 + 20 = 80.
73 + 29
67 + 38
63 000 + 16 000
42 000 + 35 000
51 000 + 24 000
27 000 + 42 000
34 000 + 45 000
15 000 + 86 000
59.Không tính tổng, hãy so sánh:
a) 19 000 + 25 000 (19 000 + 2 000) + 25 000.
b) 72 000 + 28 000 (72 000 - 6 000) + (28 000 + 3 000).

c) 65 000 + 19 000 ( 65 000 - 7 000) + (19 000 + 7 000).
60.Tính bằng 2 cách:
a) 65 + (20 + 10)
537 + (528 + 173)
b) 4684 + (2316 - 684)
918 + (2714 - 1368)
c) 6872 + (3128 - 172)
3721 + (4624 - 3412)