Quan tri doang nghiep chuong 4

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (114.71 KB, 13 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

CHƯƠNG IV

HOẠCH ĐỊNH LỊCH TRÌNH SẢN XUẤT

I.Ngun tắc sắp xếp thứ tự các công việc trên 1 phương tiện:

-Trong quá trìng sản xuất, dịch vụ, doanh nghiệp phải thực hiện nhiều
công việc khác nhau. Những công việc này cần được sắp xếp theo một
trình tự chặt chẽ và khoa học, nhất là khi có nhiều cơng việc trong thời kỳ
cao điểm. Để sắp xếp thứ tự các công việc, doanh nghiệp thường vận
dụng những nguyên tắc sau (nguyên tắc này được sử dụng khi doanh
nghiệp chỉ có một dây chuyền, nghĩa là khi thực hiện chỉ thực hiện một
cơng việc):

1.Cơng việc nào đặt hàng trước bố trí làm trước (nguyên tắc FCFS):

-Theo nguyên tắc này, cộng việc nào đặt hàng trước sẽ được làm trước,
sau đó tính các chỉ tiệu hiệu quả

+ Thời gian hoàn tất trung bình 1 cơng việc (ttb):

ttb = Socongviec

gian
thoi
dong
Tong
.
.
.
.

+ Số công việc trung bình nằm trong hệ thống (Ntb):

Ntb = Tongthoigiansanxuat

gian
thoi
dong
Tong
.
.
.
.
.
.
.

+ Số ngày trễ hẹn trung bình (TRtb):

TRtb = Socongviec

hen
tre
ngay
so
Tong
.
.
.

.
.
.

Ví dụ: Có bảng số liệu các cơng việc và thời gian sản xuất, thời gian phải
hoàn thành như sau:

Công
việc

Thời gian
Sx(ngày)

Thời gian
hồn thành

Thời điểm
hồn
thành theo
u cầu

Thời gian
chậm trễ
so với
yêu cầu
A
B
C
D
E

6
2
8
3
9
8
6
18
15
23



Ta có các chỉ tiêu:
Ttb = 5

= 15.4 ngày
Ntb = 28

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

TRtb = 5

= 2.2 ngày

2.Cơng việc nào có thời điểm giao hàng sớm bố trí là trước (nguyên
tắc EDD)

-Trở lại ví dụ trên, theo ngun tắc này ta sắp xếp các cơng việc như
sau:

Công
việc

Thời gian
Sx(ngày)

Thời gian
hoàn thành

Thời điểm
hoàn
thành theo
yêu cầu

Thời gian
chậm trễ
so với
yêu cầu



28 68 6

Ta có các chỉ tiêu:
Ttb = 5

= 13.6 ngày
Ntb = 28

= 2.42
TRtb = 5

= 1.2 ngày

3.Cơng việc nào có thời gian ngắn bố trí làm trước (nguyên tắc SPT)

-Theo nguyên tắc này các công việc được sắp xếp như sau:
Cơng

việc

Thời gian
Sx(ngày)

Thời gian
hồn thành

Thời điểm
hoàn
thành theo
yêu cầu

Thời gian
chậm trễ
so với
u cầu



28 65 9

Ta có các chỉ tiêu:
Ttb = 5

= 13 ngaøy
Ntb = 28

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

TRtb = 5

= 1.8 ngày

4.Cơng việc nào có thời gian dài bố trí làm trước (nguyên tắc LPT)

-Theo nguyên tắc này các cơng việc được sắp xếp như sau:
Cơng

việc

Thời gian
Sx(ngày)

Thời gian
hoàn thành

Thời điểm
hoàn
thành theo
yêu cầu

Thời gian
chậm trễ
so với
yêu cầu



28 103 48

Ta có các chỉ tiêu:
Ttb =

5
103

= 20.6 ngày
Ntb = 28

103

= 3.68

TRtb = 5

= 9.6 ngaøy

-Qua ví dụ trên ta thấy ngoại trừ nguyên tắc 4 có các chỉ tiêu đều lớn;
các nguyen tắc cịn lại được chỉ tiêu này lại mất chỉ tiêu khác, do đó việc
sử dụng nguyên tắc nào là một nghệ thuật của các nhà quản trị tại doanh
nghiệp.

5.Đánh giá mức độ bố trí hợp lý các cơng việc:

-Để kiểm tra việc bố trí các cơng việc có hợp lý hay khơng ta tính chỉ tiêu
mức độ hợp lý như sau:

Ví dụ:

Tại một cơng ty có 3 cơng việc được đặt hàng như bảng sau. Giả sử thời
điểm chúng ta đang xét là 25/12

Cơng việc Thời điểm giao
hàng

Công việc còn lại
tính theo ngaøy

A 30/12 4

B 28/12 5

C 27/12 2

Thời gian còn lại
MĐHL =

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Theo cơng thức trên tính được mức độ hợp lý (MĐHL) như sau:
Công việc MĐHL Thứ tự ưu tiên

4
25
30

= 1.25 3
B

5
25
28

= 0.6 1

2
25
27

= 1 2

Nhận thấy:

+ Công việc A: MĐHL > 1 chứng tỏ sẽ hồn thành sớm hơn kỳ hạn.
Khơng cần ưu tiên –xếp ưu tiên 3.

+ Công việc B: MĐHL < 1 chứng tỏ sẽ bị chậm –cần xếp ưu tiên 1 để tập
trung chỉ đạo.

+Công việc C: MĐHL = 1 chứng tỏ sẽ hoàn thành kế hoạch đúng kỳ
hạn. Xếp ưu tiên 2.

Cộng dụng của chỉ tiêu MĐHL khi lập lịch trình:
-Quyết định vị trí các công việc đặc biệt

-Lập quan hệ ưu tiên của các công việc

-Lập quan hệ giữa các công việc được lưu lại và các công việc phải thực
hiện.

-Điều chỉnh thứ tự ưu tiên để thay đổi theo yêu cầu trên cơ sở sự tiến
triển của các công việc.

-Theo dõi chặt chẽ sự tiến triển và vị trí của các cơng việc.

II.Nguyên tắc Jonhson

1.Lập trình n công việc trên 2 máy

-Mục tiêu của việc lập lịch trình là tổng thời gian thực hiện các công việc
là nhỏ nhất. Nguyên tắc Jonhson gồm ba bước sau:

Ví dụ:

Có 5 cơng việc phải thực hiện trên máy khoan và máy tiện, có thời gian
theo bảng sau:

Cơng việc Thời gian thực hiện các công việc(h)
1-Máy khoan 2-Máy tiện

A 5 2

B 3 6

C 8 4

D 10 7

E 7 12

Hãy sắp xếp thứ tự các cơng việc để có tổng thời gian thực hiện chúng là
nhỏ nhất?

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Bước 2: Bố trí các cơng việc theo ngun tắc Jonhson
Theo thứ tự đã sắp xếp ở bước 1 lần lượt bố trí như sau:

-Cơng việc nào có thời gian nhỏ nhất nằm ở cột 1, bố trí bên trái (ở đầu)
-Cơng việc nào có thời gian nhỏ nhất nằm ở cỗt 2, bố trí ở bên phải (ở
cuối)

Kết quả cơng việc được bố trí như sau:

B A

Máy 1
Máy 2

Bước 3: Vẽ biểu đồ và tính thời gian thực hiện công việc.

Vậy tổng thời gian thực hiện các cơng việc nhỏ nhất là 35 giờ.

2.Lịch trình n công việc trên 3 máy:

-Các bước thực hiện được thể hiện qua ví dụ sau:

Ví dụ: Hãy sắp xếp thứ tự các cơng việc để có tổng thời gian là nhỏ nhất.
Cơng việc

Thời gian (h)

Máy 1 Máy 2 Máy 3

A 13 5 9

B 5 3 7

C 6 4 5

D 7 2 6

Bước 1:Xét bài tốn xem có thõa mãn ngun tắc Jonhson hay không?
-Điều kiện 1: thời gian ngắn nhất trên máy 1 phải lớn hơn hoặc bằng thời
gian dài nhất trên máy 2

t1 min  t2 max

-Điều kiện 2: thời gian ngắn nhất trên máy 3 phải lớn hơn hoặc bằng thời
gian dài nhất trên máy 2.

t3 min  t2 max

Ở ví dụ này ta có:

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Bước 2: Lập ma trận mời bằng cách : đối với mỗi công việc , lấy thời gian
của máy 1 cộng với thời gian của máy 2 và lấy thời gian của máy 2 cộng
với thời gian của máy 3 .

Công việc t1 +t2 t2 +t3

A 18 14

B 8 10

C 10 9

D 9 8

Bước 3: Sắp xếp công việc theo thự tự thời gian nhỏ nhất tăng dần
Công việc t1 +t2 t2 +t3

D 9 8

B 8 10

C 10 9

A 18 14

Bước 4: Sắp xếp thứ tự các công việc theo nguyên tắc Jonhson
Bước 5: Vẽ biểu đồ và tính tổng thời gian thực hiện các cơng việc

Vậy tổng thời gian thực hiện nhỏ nhất là 43 giờ.

III.Phương pháp phân công công việc trên các máy và ở từng nhân
viên:

1.Bài toán 1 mục tiêu:

a)Bài tốn cực tiểu:

-Điều kiện áp dụng:

+Có n công nhân thì có n công việc

+Mỗi cơng nhân chỉ làm một cơng việc trong n cơng việc đó.
+Thời gian mỗi công nhân thực hiện các công việc là khác nhau.

-Mục đích: Phân cơng để tổng thời gian hồn thành cơng việc là nhỏ

nhất.

-Thuật tốn của phương pháp này được trình bày cụ thể qua ví dụ sau:
Có 3 cơng việc R-34, S-66, T-50 và có 3 máy A, B, C. Chi phí các cơng
việc thực hiện trên các máy cho từ bảng sau. Tìm phương án bố trí các
cơng việc trên các máy sao chi tổng chi phí là nhỏ nhất.

Đơn vị tính USD

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

C.vieäc

R-34 11 14 6

S-66 8 10 11

T-50 9 12 7

Bước 1: Chọn mỗi hàng một số nhỏ nhất, lấy các số trong hàng trừ đi số
nhỏ nhất đó.

Máy
C.việc

A B C

R-34
S-66
T-50

Bước 2: Chọn trong mỗi cột số nhỏ nhất, lấy các số trong cột trừ đi số

nhỏ nhất đó.

Máy
C.việc

A B C

R-34
S-66
T-50
Bước 3:

-Chọn hàng nào có 1 số 0, khoanh trịn số 0 đó, kẻ đường thẳng xuyên
suốt cột. Lưu ý rằng ta xét từ hàng thứ 1 đến hàng thứ n sau đó quay lại
hàng thứ 1 xét lại đến khi nào xét trên hàng khơng được nữa thì ngưng.
-Chọn cột nào có 1 số 0, khoanh trịn số 0 đó, kẻ đường thẳng xuyên
suốt hàng.

Nếu số số 0 khoanh tròn bằng số đáp án càn tìm thì bài tốn đã giải
xong.

Nếu số số 0 khoanh tròn chưa bằng số đáp án cần tìm thì ta phải thực
hiện tiếp bước 4.

Máy
C.việc

A B C

R-34

S-66
T-50

Trong ví dụ này sau khi thực hiện bước 3, ta mới có 2 số 0 khoanh trịn,
chưa bằng số đáp án cần tìm do đó ta phải làm bước 4

Bước 4: Tạo thêm số 0 bằng cách:

-Chọn trong các số không nằm trên các đường thẳng một số nhỏ nhất,
lấy các số không nàm trên các đường thằng trừ đi số nhỏ nhất đó.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

có số 0 khoanh trịn. Như vậy chúng ta sẽ có tổng thời gian thực hiện
hoặc tổng chi phí thực hiện là nhỏ nhất.

Máy
C.việc

A B C

R-34
S-66
T-50

Sau khi thực hiện bước 4 ta bố trí lại các cơng việc như bước 3 và có
được kết quả như sau:

Công việc R-34 bố trí vào máy C: 6 USD
Công việc S-66 bố trí vào máy B: 10 USD
Công việc T-50 bố trí vào máy A: 9 USD

Tổng chi phí thực hiện các cơng việc là 25 USD là chi phí tối thiểu.

Lưu ý: trong trường hợp sau khi thực hiện bước 4,nếu tất cả các số 0 còn
lại trong ma trận đều không thỏa điều kiện duy nhất trên hàng hay duy
nhất trên cột thì ta kết luận bài tốn có nhiều phương án. Để nhận diện
các phương án, ta nối các số 0 thành các vịng lặp hình tứ giác.

b)Bài tốn cực đại:

-Các điều kiện tương tự bài toán cực tiểu, nhưng khác dữ kiện. Bài tốn
cực tiểu thì mục đích phân cơng là cực tiểu hố chi phí hoặc thời gian,
cịn đối với bài tốn cực đại thì mục đích phân cơng là tối đa hố năng
suất hay lợi nhuận. Do đó cách giải bài tốn cực đại cũng giống bài tốn
cực tiểu chỉ có 1 điểm khác là trước khi thực hiện bước 1 ta thêm vào dấu
(-) tất cả các số hạng trong ma trận.

2.Bài toán 2 mục tiêu:

-Mục đích u cầu của bài tốn này cũng giống bài tốn cực tiểu nhưng
có thêm điều kiện khống chế thời gian, nghĩa là tất cả các công việc đều
phải được hoàn thành với thời gian nhỏ hơn một con số định trước.

-Cách giải bài tốn này được trì bày cụ thể qua ví dụ sau:

Có 4 cơng việc và 4 máy I, II, III, IV. Hãy bố trí các công việc vào các
máy sao cho tổng thời gian thực hiện chúng là nhỏ nhất và thời gian thực
hiện mỗi cơng việc phải nhỏ hơn 110 giờ.

Đơn vị tính: giờ
Máy

C.vieäc

I II III IV

A 70 100 110 130

B 40 110 140 80

C 30 50 90 45

D 60 30 50 70

Bước 1: Ta loại bỏ các số hạng lớn hơn hoặc bằng 110 giờ, thay vào vị trí
đó 1 dấu chéo X

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

C.vieäc

A 70 100 X X

B 40 X X 80

C 30 50 90 45

D 60 30 50 70

Bước 2:Chọn trong mỗi hàng 1 số nhỏ nhất, lấy các số trong hàng trừ đi
số nhỏ nhất đó.

Máy

C.việc

I II III IV

A
B
C
D

Bước 3: Chọn trong mỗi cột một số nhỏ nhất, lấy các số trong cột trừ đi
số nhỏ nhất đó.

Máy
C.việc

I II III IV

A
B
C
D

Bước 4: Bố trí cơng việc vào các ô số 0 duy nhất của hàng và số 0 duy
nhất của cột.

Máy
C.việc

I II III IV

A
B
C
D

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Máy
C.việc

I II III IV

A
B
C
D

Bước 7: Số số 0 khoanh tròn chưa bằng số đáp án cần tìm nên ta phải
tạo thêm số 0 như đã làm ở bước 5, rồi tiếp tục như bước 6 ta có số số 0
khoanh trịn đã bắng số đáp án cần tìm và bài tốn đã giải xong.

Máy
C.việc

I II III IV

A
B
C
D
Vậy:

Công việc A bố trí vào máy
Công việc B bố trí vào máy
Công việc C bố trí vào máy
Công việc D bố trí vào máy

Tổng thời gian thực hiện các cơng việc nhỏ nhất là 235 giờ.
**************

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Bài 1:Tại một cửa hàng sữa chữa máy vi tính, có 5 công việc phải thực
hiện với hời gian sữa chữa và thời hạn phải giao hàng cho khách hàng
được cho theo bảng dưới đây:

C.việc T/gian sữa chữa
(ngày)

Thời gian giao hàng

A 5 Ngày thứ 8

B 4 Ngày thứ 15

C 10 Ngày thứ 12

D 1 Ngày thứ 20

E 3 Ngày thứ 10

Hãy hoạch lịch trình sản xuất theo nguyên tắc SPT và EDD? Theo bạn
sắp xếp thứ tự ưu tiên các công việc trên theo cách nào thì có lợi hơn? Vì
sao? Nếu A là khách hàng khó tính thì bạn sẽ quyết định như thế nào?

Bài 2:Tại một phân xưởng có 6 công việc phải làm lần lượt trên 3 máy
mới xong, với thời gian cho theo bảng sau:

Đơn vị tính: giờ

Công việc Máy 1 Máy 2 Máy 3

A 8 8 10

B 14 6 18

C 12 7 14

D 9 7 9

E 15 8 18

1.Hãy sắp xếp thứ tự thực hiện các công việc để tổng thời gian hoàn
thành chúng là nhỏ nhất?

2.Vẽ sơ đồ và tính tổng dịng thời gian thực hiện các cơng việc theo thứ
tự đã sắp xếp?

Bài 3:Có 4 công việc thực hiện tuần tự trên 3 máy:
Công việc Máy 1 Máy 2 Máy 3
A

B
C

10
15
15
20

10
5
10
5

20
10
15
10

Hãy sắp xếp thứ tự cơng việc và tính tổng thời gian hồn thành?

Bài 4: Có 3 cơng việc A, B và C cần phân công cho 3 máy. Thời gian mỗi
máy thực hiện các cơng việc được cho ở bảng sau (đơn vị: giờ)

Công việc Máy 1 Máy 2 Máy 3
A

B
C

10
15

10
5
10

20
10
15

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Bài 5: Tại công ty X, để thực hiện nhiệm vụ sản xuất trong năm, có số
liệu điều tra và dự báo loại sản phẩm, loại máy móc và chi phí sử dụng
máy cho từng loại sản phẩm như sau:

Đơn vị: đồng/sp
Sp

Máy

A B C D E

2000
đv/năm
3500
đv/năm
4000
đv/năm
5200
đv/năm
2600

đv/năm

I 15 14 12 11 12

II 16 15 12 11 13

III 14 13 11 12 15

IV 14 14 13 10 11

V 10 12 14 13 11

Yeâu cầu:

1.Giúp cơng ty lựa chọn máy để tiến hành sản xuất sản phẩm với chi phí
sử dụng máy thấp nhất? Tổng chi phí sản xuất sử dụng máy móc sẽ là
bao nhiêu?

2.Nếu quyết định của giám đốc công ty không cho phép tiến hành sản
xuất khi chi phí sử dụng máy vượt quá 12 đồng/sp thì việc lựa chọn máy
như thế nào?

Bài 6: Có 5 trạm tiếp âm phục vụ 4 điểm dân cư ngoại ô thành phố. Biết
rằng mỗi trạm tiếp âm chỉ phục vụ cho một điểm dân cư và mỗi điểm dân
cư chỉ được phục vụ từ một trạm tiếp âm nào đó. Vốn đầu tư xây dựng
đường tiếp âm giữa các trạm tiếp âm và các điểm dân cư cho ở bảng
dưới đây:

Đơn vị: chục triệu VND

A B C D

X 1 1 4 5

Y 6 3 3 7

Z 5 4 1 2

U 8 10 4 1

W 12 3 4 3

Hãy bố trí các trạm tiếp âm phục vụ các điểm dân cư để tổng số vốn bỏ
ra nhỏ nhất theo hai trường hợp?

Bài 7: Một công ty vận chuyển có 5 hợp đồng. Tiền lời cho các xe khi
thực hiện các hợp đồng được cho ở bảng dưới đây:

Đơn vị: 100.000đồng
Hợp

đồng

1 2 3 4 5