Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ: Đảng lãnh đạo xây dựng và phát triển y dược học cổ truyền trong thời kỳ đổi mới (1986-2008)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

LÂM THỊ HUỆ

ĐẢNG LÃNH ĐẠO XÂY DỰNG
VÀ PHÁT TRIỂN Y DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN
TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI (1986-2008)

LUẬN VĂN THẠC SỸ LỊCH SỬ

Hà Nội- 2009

1


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

LÂM THỊ HUỆ

ĐẢNG LÃNH ĐẠO XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN
Y DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI
(1986-2008)

LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ

Chuyên ngành: Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
Mã số : 60 22 56

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Văn Nhật

Hà Nội - 2009

2


MỤC LỤC
MỤC LỤC ................................................................................................................ ..1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC CÁC BẢNG........................................ Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ................................... Error! Bookmark not defined.
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................4
Chƣơng 1: SƠ LƢỢC LỊCH SỬ Y DƢỢC HỌC CỔ TRUYỀN VIỆT NAM……
Error! Bookmark not defined.
1.1. Nhận thức về sức khoẻ và Y dƣợc học cổ truyền .... Error! Bookmark not
defined.
1.2. Lịch sử phát triển Y dƣợc học cổ truyền Việt Nam .. Error! Bookmark not
defined.
Chƣơng 2: CHỈ ĐẠO XÂY DỰNG Y DƢỢC HỌC CỔ TRUYỀN TRONG 10
NĂM ĐẦU THỜI KỲ ĐỔI MỚI (1986-1996) ........ Error! Bookmark not defined.
2.1. Những yếu tố ảnh hƣởng tới Y dƣợc học cổ truyền Việt Nam ........... Error!
Bookmark not defined.
2.2.Y dƣợc học cổ truyền Việt Nam trong 10 năm đầu thời kỳ đổi mới ... Error!
Bookmark not defined.
Chƣơng 3: TĂNG CƢỜNG CHỈ ĐẠO XÂY DỰNG Y DƢỢC HỌC CỔ TRUYỀN
TRONG THỜI KỲ ĐẨY MẠNH SỰ NGHIỆP CƠNG NGHIỆP HĨA, HIỆN ĐẠI
HĨA ĐẤT NƢỚC (1996-2008) ............................... Error! Bookmark not defined.
3.1. Những yếu tố ảnh hƣởng tới Y dƣợc học cổ truyền Việt Nam Error! Bookmark
not defined.
3.2. Y dƣợc học cổ truyền Việt Nam giai đoạn 1996- 2008 ... Error! Bookmark

not defined.
Chƣơng 4: NHẬN XÉT VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN Y DƢỢC
HỌC CỔ TRUYỀN VIỆT NAM .............................. Error! Bookmark not defined.
4.1. Nhận xét ....................................................... Error! Bookmark not defined.
4.2. Bài học kinh nghiệm phát triển Y dƣợc học cổ truyền Việt Nam ....... Error!
Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ............................................................... Error! Bookmark not defined.

3


TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................11
PHỤ LỤC .................................................................. Error! Bookmark not defined.

4


MỞ ĐẦU
1.

Tính cấp thiết của đề tài Luận văn

Sức khoẻ là vốn quý nhất của con ngƣời, là một trong những điều cơ bản để
con ngƣời sống hạnh phúc, là mục tiêu và là nhân tố quan trọng trong việc phát triển
kinh tế, văn hoá, xã hội và bảo vệ Tổ quốc [64; tr.1]. Con ngƣời càng quan tâm và
có điều kiện để quan tâm tới sức khoẻ thì càng chú ý hơn tới việc chăm sóc và bảo
vệ sức khoẻ cho bản thân mình, gia đình và những ngƣời xung quanh. Chăm sóc và
bảo vệ sức khoẻ ngƣời dân là một trong những nhiệm vụ quan trọng, có tính cấp
bách đƣợc Đảng và Nhà nƣớc đặt lên vị trí hàng đầu.
YDHCT là một di sản văn hoá của dân tộc, trong suốt chiều dài của lịch sử

dân tộc nó đã chứng minh khả năng của mình trong việc chăm sóc và bảo vệ sức
khoẻ ngƣời dân. Tuy có những lúc YDHCT không đƣợc đặt trong hệ thống phát
triển y tế Nhà nƣớc, song thực tế nó khơng hề bị mất đi mà ln tồn tại với điều
kiện hồn cảnh mới, để rồi ngày một phát triển rực rỡ, đa dạng, nhiều màu sắc hơn.
Hiện nay chƣa có một cơng trình, đề tài khoa học nào tập trung nghiên cứu
một cách tồn diện về đƣờng lối, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc đối với cơng tác
chăm sóc sức khoẻ của nhân dân. Riêng về YDHCT càng hiếm hoi hơn vậy. Chính
sách giành cho YDHCT nhƣ thế nào ? YDHCT vận động làm sao trong giai đoạn
đổi mới ?, ….Rất nhiều vấn đề địi hỏi cần có sự quan tâm hơn nữa của các nhà
nghiên cứu. Hiện nay có một số bài viết đề cập tới chính sách phát triển YDHCT
trong một giai đoạn nào đó, nhƣng chỉ là những nghiên cứu nhỏ, hẹp, chƣa đi sâu
bao quát về chặng đƣờng với những bƣớc thăng trầm, phát triển của YDHCT.
Đƣờng lối chính trị và cơng tác thực thi là hai mặt có quan hệ chặt chẽ với
nhau quyết định tới việc thành công hay thất bại của việc đẩy mạnh cơng tác
YDHCT trong sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân. Đặc biệt trong
hoàn cảnh mới khi YHHĐ ngày càng thể hiện khả năng của mình trong công tác y
tế cùng sự hỗ trợ đắc lực của khoa học kỹ thuật tiên tiến, hiện đại. Đƣờng lối chính
trị đúng đắn, phù hợp với tình hình phát triển chung của đất nƣớc sẽ tạo hành lang
pháp lý vô cùng thuận lợi cho công tác thực thi cũng nhƣ hoạt động của YDHCT.

5


Ngƣợc lại, đƣờng lối không theo sát sự phát triển, biến động của đất nƣớc đó sẽ là
một rào cản, ảnh hƣởng không nhỏ tới sự phát triển của YDHCT. Kết quả của
những chính sách đó đƣợc phản ánh cụ thể trong đời sống của mỗi ngƣời dân.
Với mong muốn tìm hiểu sự vận động của YDHCT trong thời kỳ đất nƣớc
đổi mới, có một cái nhìn bao qt nhất về sự thăng trầm của YDHCT, từ đƣờng lối,
chủ trƣơng, chính sách của Đảng, nhà nƣớc và bƣớc đầu đề cập tới kết quả phản ánh
ngồi thực tiễn, tơi đã lựa chọn đề tài “ Y dược học cổ truyền Việt Nam trong thời kỳ

đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng (1986-2008)” cho Luận văn Thạc sỹ của mình.
2.

Tình hình nghiên cứu liên quan tới đề tài luận văn

Từ khi Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công đến khi cuộc kháng chiến
chống Mỹ cứu nƣớc thắng lợi, Nhà nƣớc Việt Nam dân chủ cộng hoà đứng đầu là
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định vị trí, vai trị và tầm quan trọng của YDHCT
trong cơng tác chăm sóc sức khoẻ. Qua các nghị quyết của Đảng, những chỉ thị, bài
phát biểu công tác YDHCT và sự kết hợp YDHCT với YHHĐ ln đƣợc đề cập tới.
Có thể kể đến thƣ của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Hội nghị Cán bộ Y tế (tháng 2
năm 1955), Chỉ thị số 21- CP của Phủ thủ Tƣớng “về việc tăng cường công tác
nghiên cứu Đông Y và kết hợp Đông y và Tây Y” , Chỉ thị số 210-TTg/VG ngày
6/12/1966 “Về việc khai thác và phát triển cây thuốc và động vật làm thuốc”, Nghị
quyết của Đảng Đoàn Bộ Y tế số 22/ĐĐYT “Về việc chấn chỉnh công tác Đông y và
kết hợp Đông y và Tây y” ngày 14/05/1973,… Tuy nhiên, đây chỉ là những chính
sách chung, mang tính gợi mở nhằm tạo điều kiện cho các địa phƣơng, các cơ sở
dựa vào chính điều kiện của mình mà vận dụng YDHCT trong cơng tác chăm sóc
sức khoẻ. Bởi lúc này đất nƣớc trong hoàn cảnh chiến tranh, điều kiện để Nhà nƣớc
quan tâm tới y học nói chung cũng nhƣ YDHCT còn nhiều hạn chế.
Sau khi đất nƣớc hịa bình thống nhất năm 1975 chúng ta có điều kiện hơn
giành cho công tác y tế, công tác nghiên cứu và ứng dụng của YDHCT. Trƣớc tiên,
qua các Văn kiện Đảng đã thể hiện quan điểm thống nhất, tập trung trong việc đƣa
YDHCT vào hệ thống Y tế, chăm sóc sức khoẻ nhân dân. Đáng chú ý là Báo cáo
của Bộ Chính trị trình Hơi nghị lần thứ Tƣ Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (khố
VII) trình bày “Những vấn đề cấp bách về chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân

6

trong tình hình hiện nay” (ngày 14/01/1993). Bản báo tuy sơ lƣợc nhƣng khá tồn
diện trình bày những thành tựu, hạn chế của ngành y tế trong suốt chặng đƣờng dài
từ sau năm 1945, đặc biệt là sau năm 1986 khi đất nƣớc bƣớc vào giai đoạn đổi
mới. Bản báo cáo bƣớc đầu đề cập tới nguyên nhân gây ra những bất cập trong
ngành y tế, cuối cùng là đề ra những giài pháp để phát triển, trong đó giải pháp 6 là
giải pháp của YHDT. Trong giải pháp này, bản báo cáo đề cập tới nguồn nhân lực,
nguồn nguyên dƣợc liệu, nguồn ngân sách, công tác kế thừa,… nhằm làm cho
YHDT tƣơng xứng với vị trí và yêu cầu trong hệ thống chăm sóc sức khoẻ nhân
dân. Tuy nhiên, bản báo cáo khá sơ lƣợc, cũng có đề cập tới một chút về đƣờng lối
và chính sách giành cho YDHCT nhƣng nó khơng phản ánh đƣợc tình hình YDHCT
trong cả một chặng đƣờng dài.
Hàng loạt các Quyết định, Chỉ thị cũng nhƣ Thơng tƣ hƣớng dẫn đƣợc Chính
phủ, Bộ Y tế ban hành chứa đựng nhiều nội dung liên quan tới công tác Y tế và
YDHCT. Luật bảo vệ sức khoẻ nhân dân (ban hành năm 1989), Pháp lệnh số
26/CTN ngày 13/10/1993 “Pháp lệnh hành nghề y dược tư nhân”, Pháp lệnh sửa
đổi số 07/2003/PL-UBTVQHK11 “Pháp lệnh hành nghề y dược tư nhân” , Quyết
định số 37/CP của Chính Phủ (ngày 20/06/1996) “Về định hướng chiến lược công
tác chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân trong thời gian 1996-2000 và Chính
sách Quốc gia về thuốc của Việt Nam”, Chỉ thị số 25/1999/CT-TTg của Thủ tƣớng
Chính phủ “Về đẩy mạnh công tác

Y dược học cổ truyền”, Quyết định số

222/2003/QĐ-TTg của Thủ tƣớng Chính phủ “Về việc phê duyệt Chính sách quốc
gia về TDHCT đến năm 2010”, cùng các Chỉ thị về mạng lƣới y tế cơ sở, về đẩy
mạnh xã hội hoá các hoạt động giáo dục, y tế, văn hoá, thể thao,…Những văn bản
quy phạm pháp luật đó là cơ sở quan trọng để chúng ta nghiên cứu về chính sách
của Đảng và Nhà nƣớc qua mỗi thời kỳ, từ đó có thể phác hoạ lên bức tranh về
YDHCT thực tiễn phát triển nhƣ thế nào, có đạt đƣợc mục tiêu đề ra hay không.
Rất nhiều bài phát biểu của các vị lãnh đạo Đảng, những tác phẩm, cơng

trình nghiên cứu trình bày tình hình chung về y tế Việt Nam cũng nhƣ YDHCT, lịch
sử phát triển của YDHCT, việc kết hợp YDHCT với YHHĐ đã đƣợc xuất bản. Đó
là các tác phẩm Quản lý sức khoẻ và chăm sóc sức khoẻ ban đầu của Hồng Đình

7


Cầu, Nxb.Y học,H.1985; 55 năm Y dược học cổ truyền dưới chính quyền cách
mạng (Nxb.Y học, H.2000); 55 năm phát triển sự nghiệp y tế cách mạng Việt Nam
(1945-2000) (Nxb.Y học, H.2001); Nghiên cứu ứng dụng xã hội hoá y học cổ
truyền chăm sóc sức khoẻ ban đầu tại cộng đồng trong nền kinh tế thị trường có
định hướng xã hội chủ nghĩa, của Phạm Hƣng Củng (Luận văn chuyên khoa cấp II,
Đại học Y khoa Hà Nội, HN.1996); Nghiên cứu hiện trạng sử dụng y học cổ truyền
và tác dụng điều trị của tám chế phẩm thuốc Nam ở một số cộng đồng nông thôn,
của Đỗ Thị Phƣơng (Luận án PTS KH Y dƣợc, Trƣờng Đại học Y khoa Hà Nội,
năm 1996).
Đặc biệt phải kể tới cuốn sách Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, của
Đỗ Tất Lợi (Nxb. Y học, H. 2000). Đây là một tác phẩm khá công phu, tỉ mỷ,
phong phú về cây thuốc và vị thuốc ở Việt Nam. Tác giả trình bày khá bài bản từ
những hiểu biết về thuốc Nam, những điều cần chú ý khi sử dụng thuốc Nam, cơ sở
lý luận về tìm thuốc và tác dụng của thuốc theo Đông y, nhu cầu điều tra, thống kê
cây thuốc vị thuốc ở Việt Nam,…Trong phần tổ chức khai thác và sử dụng cây
thuốc và vị thuốc Việt Nam trước và sau Cách mạng Tháng Tám 1945, tác giả đã
trình bày khái lƣợc cả một chặng đƣờng dài phát triển của dƣợc liệu Việt Nam với
những thăng trầm cùng sự biến động của lịch sử đất nƣớc. Trƣớc Cách mạng Tháng
Tám ở nƣớc ta có hai ngành y dƣợc học đƣợc coi là hợp pháp, một là y dƣợc học
khoa học ( hay còn gọi là Tây y), hai là Y học dân tộc (hay cịn gọi là Đơng y).
Dƣới thời Pháp thuộc có một sự cạnh tranh chia rẽ sâu sắc giữa đông y và tây y. Tây
y đƣợc sự ủng hộ, nâng đỡ của chính quyền thực dân phong kiến cịn Đơng y bị cọi
là khơng khoa học, bị khinh thƣờng; Nhƣng Đông y lại đƣợc đa số nhân dân tin

dung. Sau Cách mạng Tháng Tám với phƣơng châm tự lực cánh sinh, tận dụng
nguyên liệu trong nƣớc cho nên từ Bắc chí Nam, những lúc kháng chiến gay go
nhất, những thuốc thông thƣờng và thuốc chữa một số bệnh khó khăn đã đƣợc giải
quyết bằng những cây thuốc mọc trong nƣớc.
Nghiên cứu của Đỗ Tất Lợi là cơ sở để tác giả luận văn tiếp tục tiến hành
nghiên cứu tình hình phát triển YDHCT trong giai đoạn kế tiếp.

8


Đề cập tới cây thuốc trong hệ thực vật Việt Nam, Võ Văn Chi là ngƣời từ lâu
đã có nhiều tâm huyết. Năm 1976, trong Luận án PTS Sinh học của mình, ơng đã
thống kê có 1.360 lồi cây thuốc thuộc 192 họ trong ngành thực vật hạt kín ở miền
Bắc. Đến năm 1991, trong một báo cáo tại Hội thảo Quốc gia về cây thuốc lần thứ II
tổ chức ở thành phố Hồ Chí Minh, tác giả đã giới thiệu một danh sách các lồi cây
thuốc Việt Nam có 2.280 lồi cây thuốc bậc cao có mạch, thuộc 254 họ trong 8
ngành. Đây là một công bố đã giới thiệu một số lƣợng cây thuốc lớn nhất. Năm 1997,
Võ Văn Chi biên soạn quyển “Từ điển cây thuốc Việt Nam” đã mô tả kỹ 3.200 cây
thuốc Việt Nam. Năm 1998, tác giả còn nghiên cứu và cho xuất bản cuốn sách “Cây
rau làm thuốc” và “Cây cỏ có ích ở Việt Nam”. Đây là những cơng trình có ý nghĩa
khoa học và thực tiễn lớn, phục vụ cho ngành Dƣợc, ngành thực vật học, là cơ sở để
chúng tôi hiểm rõ, nhìn nhận các vấn đề liên quan trong luận văn của mình.
Ngồi ra cịn phải kể đến một số tác giả nhƣ : Đỗ Huy Bích, Bùi Xuân
Chƣơng (năm 1980) đã giới thiệu trong cuốn “Sổ tay cây thuốc Việt Nam” 519 lồi
cây thuốc, trong đó có 150 loài mới phát hiện và trong cuốn “Tài nguyên cây thuốc
Việt Nam” (1993) với khoảng 300 loài cây thuốc đƣợc khai thác và sử dụng ở các
mức độ khác nhau trong tồn quốc.
Gần đây có nhiều luận văn tốt nghiệp chuyên ngành YHCT đã bắt đầu chú ý
tới vấn đề hiện trạng của ngành nhƣ “Điều tra ứng dụng Y học cổ truyền trong
phòng và chữa bệnh của người Mường xã Định Giáo, Huyện Mường Lạc, Tỉnh Hồ

Bình”, của Đinh Thị Huệ ( Luận văn Thạc sỹ y học, Đại học Y Hà Nội, 2004); “Xây
dựng và đánh giá bước đầu mơ hình YHCT theo hướng xã hội hố tai Ninh Mỹ
Huyện Hoa Lư Tỉnh Ninh Bình”, của Phạm Thơng Minh (Luận văn Thạc sỹ Y học,
Trƣờng Đại học Y HN, 2004), “Thực trạng sử dụng YHCT tỉnh Thái Bình” của
Phạm Nhật Uyển (Luận văn Thạc sỹ Y học, Trƣờng Đại học Y HN, 2002), “Khảo
sát sự hiểu biết và kinh nghiệm sử dụng thuốc YHCT trong chăm sóc sức khoẻ của
người Dao TIền ở xã Tu Lý, Đà Bắc, Hồ Bình” (Luận văn Thạc sỹ Y học, Trƣờng
Đại học Y HN, 2004); Ty Thị Hoàn với “Khảo sát nguồn cây thuốc và kinh nghiệm
sử dụng cây thuốc bản địa trong phòng và chữa bệnh của người Cao Lan ở xã Đội
Cấn, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang” (Luận văn Thạc sỹ Y học, Trƣờng Đại học
Y HN, 2004),…. Các luận văn này bƣớc đầu cho thấy hiện trạng sử dụng YHCT tại

9


các tuyến y tế cơ sở, đây là những nghiên cứu có đóng góp quan trọng vào việc
đánh giá kết quả thực tiễn của YDHCT.
Một nguồn tài liệu liên quan mà khơng thể khơng kể tới đó là các bài viết,
nghiên cứu đƣợc đăng trên các báo, tạp chí nhƣ Đoàn Quang Huy, Bùi Minh
Sang(2006), “Vài nét về y học cổ truyền Việt Nam và Trung Quốc”, Tạp chí Y học
thực hành, số 546; Đàm Khải Hồn (1998), “Mơ hình chăm sóc sức khoẻ cộng đồng
ở một xã miền núi phía Bắc- Việt Nam”, Tạp chí Y học thực hành số 7; Nguyễn
Văn Hùng và CS (1996), “Nghiên cứu tình hình sử dụng thuốc tại các hộ gia đình”,
Tạp chí Dƣợc hoc, số 9; Phạm Vũ Khánh, Phan Thị Hoa(2008), “Nghiên cứu thực
trạng sử dụng y học cổ truyền trong chăm sóc sức khoẻ cộng đồng tại ba tỉnh phía
Bắc”, Tạp chí YHTH số12,….Những nghiên cứu này bƣớc đầu đã đánh giá đƣợc
các hoạt động của YDHCT trên các mặt, so sánh YHCT Việt Nam với YHCT
Trung Quốc, những nét tƣơng đồng và khác biệt, qua đó khẳng định tính dân tộc
đậm nét của YDHCTVN.
Mặc dù các cơng trình nghiên cứu vừa kể trên mới đi sâu vào từng lĩnh vực,

từng nội dung của YDHCT Việt Nam, nhƣng tất cả những kết quả nghiên cứu đó là
tài liệu thao khảo quý giá đối với tác giả khi thực hiện luận văn này.
3.

Mục đích, nhiệm vụ của luận văn

Luận văn có mục đích nghiên cứu làm rõ tính đúng đăn, sáng tạo của Đảng
và Nhà nƣớc về chủ trƣơng, đƣờng lối phát triển YDHCT cũng nhƣ của các cấp
ngành có liên quan trong giai đoạn từ 1986 tới 2008; Làm rõ sự thay đổi của các
chính sách qua từng thời kỳ nhằm phù hợp với thực tiễn sinh động của cuộc sống.
Đồng thời thơng qua những chính sách đó dựng lên một bức tranh tƣơng đối
đầy đủ về YDHCT trong giai đoạn đất nƣớc đổi mới. Sự lãnh đạo của Đảng và sự
quản lý của Nhà nƣớc, Bộ Y tế, Vụ YDHCT là điều kiện đầu tiên, là cơ sở để công
tác YDHCT gặt hái đƣợc những kết quả nhƣ mong đợi.
Từ kết quả thực tiễn luận văn đƣa ra những nhận định, đánh giá chính sách
phát triển YDHCT hiện nay; và bƣớc đầu nêu lên một số giải pháp nhằm phát triển
YDHCT Việt Nam nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân.
Từ mục đích ấy, luận văn có nhiệm vụ giải quyết những vấn đề sau:

10


-

Trình bày có tính hệ thống các Văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới

YDHCT, qua đó thấy đƣợc quá trình hình thành, thực hiện chủ trƣơng phát triển YDHCT
trong sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân.
-

Phân tích, so sánh để nêu bật lên sự biến chuyển qua từng chặng đƣờng

của thời kỳ đổi mới trên từng nội dung cụ thể của công tác YDHCT.
-

Rút ra một số vấn đề có tính lý luận về cơng tác phát triển YDHCT, từ đó

đúc rút những bài học quý báu về đƣờng lối, chủ trƣơng, phƣơng pháp thực hiện
trong quá trình xây dựng và phát triển ngành.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên của của luận văn
Đề tài “Đảng lãnh đạo xây dựng và phát triển Y dược học cổ truyền trong
thời kỳ đổi mới (1986-2008)” tập trung nghiên cứu hệ thống chính sách về YDHCT
trong một giai đoạn khá dài gắn liền với sự vận động và chuyển biến nhiều mặt của
đất nƣớc. Từ những chính sách mang tính chiến lƣợc ở tầm vĩ mơ tới những chính
sách cụ thể mang tính cơ sở tạo nên sự chuyển biến của ngành, làm cho YDHCT đảm
nhận tốt hơn vai trị chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ cho dân. Luận văn đi vào quá trình
hình thành và thực hiện chính sách chủ trƣơng của Đảng từ năm 1986 tới năm 2008.
5. Cơ sở lý luận, các nguồn tư liệu và phương pháp nghiên cứu
Cơ sở lý luận của luận văn là quan điểm của Đảng và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh
về phát triển YDHCT cho phù hợp với hồn cảnh và tƣơng xứng với khả năng của
nó trong cơng tác y tế; những chủ trƣơng, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc về phát
triển YDHCT; những nghiên cứu, tổng kết về hiện trạng của YDHCT.
Để thực hiện nhiệm vụ của đề tài, chúng tôi tham khảo, nghiên cứu và sử
dụng những nguồn tài liệu cơ bản sau đây:
- Nguồn tài liệu quan trọng nhất, đƣợc sử dụng nhiều nhất trong để tài là các
nghị quyết, chỉ thị của Đảng, các chính sách, văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nƣớc
có nội dung về Y tế và YDHCT. Bao gồm hơn 50 Văn bản quy phạm pháp luật, trong đó
+ Văn bản do TW ban hành: khoảng 20 văn bản, gồm Chỉ thị của Ban chấp hành
TW, Báo cáo của Bộ Chính trị, Pháp lệnh của Chủ tịch nƣớc, Luật bảo vệ sức khoẻ nhân
dân của Hội đồng Nhà nƣớc, Nghi quyết, nghị định của Chính phủ, Quyết định, chỉ thị

của Thủ tƣớng Chính phủ, nghị định của Hội đồng Bộ trƣởng,….

11


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Hoàng Ân (2001), Nghiên cứu các dạng bào chế thuốc cổ truyền: Bước đột
phá trong việc khai thác và phát huy vốn y học cổ truyền dân tộc, Tạp chí
Dƣợc học, số 7,tr 5-6.

2.

Ban Cán sự Bộ Y tế (1993), Ba năm triển khai thực hiện nghị quyết Trung
ương IV về công tác y tế , Tạp chí Dƣợc học, số 3, tr 3-6.

3.

Ban chấp hành Trung ƣơng (2005), Nghị quyết về Công tác bảo vệ, chăm sóc
và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới.

4.

Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (2008), Chỉ thị của Ban Bí thư về phát triển
nền Đơng y Việt Nam và Hội Đơng y Việt Nam trong tình hình mới

5.

Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng Cộng sản Việt Nam (1993), Nghị quyết Hội

nghị Trung ương lần thứ 4 (khóa VII) “Về những vấn đề cấp bách của sự nghiệp
chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân”.

6.

Nguyễn Thanh Bình và CS (2002), Vấn đề sử dụng hợp lý an toàn thuốc y học
cổ truyền¸Tạp chí Dƣợc học, số 5, tr 4-7.

7.

Nguyễn Thanh Bình và CS (2001), Tình hình phát triển thuốc y học cổ truyền
trên thế giới hiện nay, Tạp chí Dƣợc học số 10, tr 6-8; tr 11.

8.

Trƣơng Việt Bình và CS (2005), Kỷ yếu các cơng trình nghiên cứu khoa học
1995-2005, Nxb Y học.H

9.

Bộ Y tế (1961), Trung y học khái luận, tập 1 (tài liệu giảng dạy thí điểm của
trường cao đẳng y dược viện trung y học Nam kinh), Nxb y học, H.

10. Bộ Y tế (1993), Quyết định Ban hành "Quy chế tạm thời về nhập khẩu thuốc Y
học cổ truyền".
11. Bộ Y tế (1994), Hướng dẫn thực hiện PL HNYDTN và NĐ 06/cp về cụ thể hoá
một số điều của PL HNYDTN thuộc lĩnh vực HN tư nhân.
12. Bộ Y tế - Hội YHCT VN (1994), Nghị quyết liên tịch về mối quan hệ công tác
giữa ngành y tế và hội Y học cổ truyền Việt Nam
13. Bộ Y tế (1995), Thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị quyết liên tịch 26/NQLT

ngày 07/12/1994 về mối quan hệ cộng tác giữa ngành y tế và hội Y học cổ
truyền Việt Nam

12


14. Bộ Y tế (1996), Quyết định quy chế đánh giá tính an tồn và hiệu lực của
thuốc cổ truyền.
15. Bộ Y tế(1996), , Chỉ thị Về việc khôi phục vườn thốc nam và tăng cường sử
dụng các phương pháp xoa bóp day ấn của y học cổ truyền để chăm sóc sức
khoẻ nhân dân.
16. Bộ Y tế (1996), Về việc tăng cường quản lý hành nghề y dược cổ truyền dân
tộc tư nhân
17. Bộ Y tế (1996), Phương hướng, nhiệm vụ chính của ngành Y tế trong giai
đoạn 1996-2000, Tạp chí Dƣợc học, số 3, tr 7-9.
18. Bộ Y tế (1997), Thông tư Hướng dẫn về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức Khoa Y
học cổ truyền trong Viện, Bệnh viện Y học hiện đại.
19. Bộ Y tế, Ban tổ chức cán bộ Chính phủ(1998), Thơng tư liên tịch Hướng dẫn
thực hiện Nghị định số 01/1998-NĐ-CP ngày 03/01/1998 của Chính phủ quy
định về hệ thống tổ chức y tế địa phương.
20. Bộ Y tế và Bộ Giáo dục đào tạo (1998), Dược liệu (tập 1), Bộ môn Dƣợc liệu
trƣờng Đại học y dƣợc thành phố Hồ Chí Minh, Bộ mơn dƣợc liệu trƣờng Đại
học Dƣợc Hà Nội.
21. Bộ Y tế, Số (1999), Quyết định về việc ban hành bản “Quy định chức năng,
nhiệm vụ và tổ chức bộ máy của bệnh viện y học cổ truyền thuộc sở y tế tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương”
22. Bộ Y tế (1999), Hướng dẫn thực hiện Pháp lệnh Hành nghề y, dược tư nhân
thuộc lĩnh vực hành nghề y, dược cổ truyền.
23. Bộ Y tế (2000), Thông tư hướng dẫn Về việc xét cấp giấy chứng chỉ hành
nghề y dược học cổ truyền để đăng ký kinh doanh dịch vụ khám chữa bệnh

bằng y học cổ truyền và kinh doanh thuốc y học cổ truyền
24. Bộ Y tế (2000), 55 năm Y dược học cổ truyền dưới chính quyền cách mạng,
Nxb Y học,H.
25. Bộ Y tế (2001), 55 năm phát triển sự nghiệp y tế cách mạng Việt Nam (19452000), Nxb Y học, HN.
26. Bộ Y tế(2001), Về việc ban hành “Tiêu chuẩn xã tiên tiến về YHCT”
27. Bộ Y tế (2002), Quyết định chuẩn Quốc gia về y tế giai đoạn 2001-2010

13


28. Bộ Y tế (2002), Về việc chỉ đạo xây dựng xã điểm tiên tiến về YDHCT
29. Bộ Văn hoá thông tin- Bộ Y tế (2004), Thông tư hướng dẫn hoạt động quảng
cáo trong lĩnh vực y tế
30. Bộ Y tế (2005), Quyết định về việc phê duyệt kế hoạch thực hiện Chính sách
quốc gia về Y dược học cổ truyền đến năm 2010
31. Bộ Y tế (2005), Công văn gửi sở y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương về việc triển khai Chính sách quốc gia về y dược học cổ truyền đến năm
2010
32. Bộ Y tế (2007), Thông tư hướng dẫn về hành nghề y, y học cổ truyền và trang
thiết bị y tế tư nhân
33. Bộ Y tế (2007), Công văn gửi Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương về việc triển khai Chính sách quốc gia về y dược học cổ truyền đến
năm 2010,
34. Bộ Y tế(2007), Chỉ thị về việc đẩy mạnh công tác y dược học cổ truyền
35. Bộ Y tế (2007), Quyết định về việc ban hành quy chế xét duyệt cấp “Giấy
chứng nhận bài thuốc gia truyền”
36. Bộ Y tế (2007), Thông tư hướng dẫn thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách
nhiệm về việc sử dụng tài sản để liên doanh, liên kết hoặc góp vốn liên doanh
để mua sắm trang thiết bị phục vụ hoạt động dịch vụ của các cơ sở y tế công
lập

37. Bộ Y tế - Bộ Nội vụ (2008), Thông tư liên tịch Hướng dẫn thực hiện một số
điều của Nghị định số 43/2006/NĐ-CP Ngày 25 tháng 4 năm 2006 của Chính
phủ quy định quyền tự chủ,tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức
bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp cơng lập trong lĩnh vực
y tế
38. Bộ Quốc Phòng - Viện Y học cổ truyền quân đội (2008), Kỷ yếu công trình
nghiên cứu Khoa học chào mừng 30 năm- Viện y học cổ truyền quân đội,
39. Bộ Y tế (2007), Tài liệu Hội nghị dược liệu toàn quốc lần thứ hai “Phát triển
dược liệu đến năm 2015 và tầm nhìn 2020”, Nxb.Khoa học và kỹ thuật, H.
40. Bộ Chính trị (2005), về cơng tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân
dân trong tình hình mới, Ngày 5/10/2005

14


41. Hồng Đình Cầu (1985), Quản lý sức khoẻ và chăm sóc sức khoẻ ban đầu,
Nxb.Y học,H.
42. Hồng Bảo Châu (1986), Nền Y học cổ truyền dân tộc Việt Nam, Nxb.Y học,
H.
43. Chính phủ (1996), Nghị quyết về định hướng chiến lược cơng tác chăm sóc và
bảo vệ sức khoẻ nhân dân trong thời gian 1996 – 2000 và Chính sách Quốc
gia về thuốc của Việt Nam
44. Chính phủ (1997), Nghị quyết và chủ trương xã hội hoá các hoạt động giáo
dục, y tế, văn hố (Đã được Chính phủ thông qua tại phiên họp thường kỳ
tháng 3 năm 1997)
45. Chính phủ (1998), Nghị định Về hệ thống tổ chức y tế địa phương
46. Chính phủ (1998), Nghị định về chính sách khuyến khích xã hội hố đối với
các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao
47. Chính phủ (2003), Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp
lệnh Hành nghề y, dược tư nhân

48. Chính phủ (2005), Nghị quyết đẩy mạnh xã hội hoá các hoạt động giáo dục, y
tế, văn hố, thể dục thể thao
49. Chính phủ (2006), Khuyến khích phát triển các cơ sở cung ứng dịch vụ y tế
ngồi cơng lập
50. Chính phủ (2006), Nghị định Quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về
thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự
nghiệp cơng lập
51. Chính phủ (2008), Nghị định về chính sách khuyến khích xã hội hoá đối với
các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hố, thể thao, mơi
trường
52. Phạm Hƣng Củng (1996), Nghiên cứu ứng dụng xã hội hoá y học cổ truyền
chăm sóc sức khoẻ ban đầu tại cộng đồng trong nền kinh tế thị trường có định
hướng xã hội chủ nghĩa, Luận văn chuyên khoa cấp II, Đại học Y khoa Hà
Nội, HN.

15


53. Đàm Viết Cƣơng (2005), Vấn đề khám chữa bệnh cho người nghèo là người
dân tộc thiểu số ở các tỉnh miền núi phía Bắc, Tạp chí Y học thực hành, số 1,
tr 4-5.
54. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới (Đại
hội VI, VII, VIII, IX), Nxb.Chính trị Quốc gia, H.
55. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội Đải biểu tồn quốc lần thứ
X, Nxb.Chính trị Quốc gia, H.
56. Nguyễn Trọng Để (1996), Công tác dược liệu trong cơ chế thị trường, Tạp chí
Dƣợc hoc, số 10, tr 7-8.
57. Nguyễn Vân Đình (1996), Quản lý hành nghề y dược tư nhân tại Hà Nội với
việc thực hiện chỉ thị 07/CP ngày 25/6/1996 của Bộ trưởng Bộ Y tế, Tạp chí
Dƣợc học, số 9, tr 6-8.

58. Lê Trần Đức(1995), Sơ lược Lịch sử Y học cổ truyền Việt Nam, Nxb.Y học, H.
59. Lê Mậu Hãn (chủ biên), Trần Bá Đệ, Nguyễn Văn Thƣ (1998): Đại cương lịch
sử Việt Nam, Tập III (1945-1995), Nxb.Giáo dục, H.
60. Trần Hồng Hạnh (2009), Những chuyển đổi kinh tế - xã hội ở vùng cao Việt
Nam, Tạp chí Dân tộc học, số 1 & 2, tr 134-135.
61. Hiến pháp nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1880
62. Hiến pháp nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992
63. Hội đồng Bộ trƣởng (1991), Nghị định khám chữa bệnh bằng Y học cổ truyền
dân tộc
64. Hội đồng Nhà nƣớc (1989), Luật Bảo vệ sức khoẻ nhân dân
65. Hội Chữ Thập Đỏ Việt Nam (2001), Nghiên cứu đánh giá chương trình đào
tạo YHCT cho tăng ni và đánh giá khả năng tham gia sử dụng YHCT trong
CSSKBĐ của các nhà sư trong vai trị người tình nguyện, Nxb.Y học, H.
66. Nguyễn Bá Hoạt (1996), Nhìn nhận cơng tác tạo nguồn ngun liệu làm thuốc
trong cơ chế thị trường hiện nay, Tạp chí Dƣợc hoc, số 10, tr 8-9.
67. Đàm Khải Hoàn (1998), Mơ hình chăm sóc sức khoẻ cộng đồng ở một xã miền
núi phía Bắc- Việt Nam, Tạp chí Y học thực hành số 7, tr 2-5.
68. Nguyễn Văn Hùng và CS (1996), Nghiên cứu tình hình sử dụng thuốc tại các
hộ gia đình, Tạp chí Dƣợc hoc, số 9, tr 10-12.

16


69. Đoàn Quang Huy, Bùi Minh Sang(2006), Vài nét về y học cổ truyền Việt Nam
và Trung Quốc, Tạp chí Y học thực hành, số 546, tr 7-8.
70. Lê Viết Hùng, Phan Thị Thanh Tâm (2002), Những yếu tố đặc trưng của
ngành y dược ảnh hưởng đến thị trường thuốc Việt Nam giai đoạn 1991-2000,
Tạp chí Dƣợc học, số 8, tr 4-8.
71. Đặng Việt Hùng (2001), Quan điểm hệ thống y tế và các chính sách kiểm sốt
chi phí hợp lý là tiền đề cho sự phát triển công tác CSSK,Tạp chí Y học thực

hành số 3, tr 2-5
72. Trịnh Văn Hùng, Phạm Huy Dũng (2001), Thực trạng sử dụng bác sỹ tuyến y
tế cơ sở tại huyện Phổ Yên tỉnh Thái Nguyên, Tạp chí Y học thực hành số 4, tr
49-52.
73. Đinh Thị Huệ (2004), Điều tra ứng dụng Y học cổ truyền trong phòng và chữa
bệnh của người Mường xã Định Giáo, Huyện Mường Lạc, Tỉnh Hồ Bình,
Luận văn Thạc sỹ y học, Đại học Y Hà nội.
74. Nguyễn Khang (2002), Hướng dẫn nghiên cứu cây thuốc và tổ chức y học thế
giới, Tạp chí Dƣợc học, số 9, tr 3-4; Số 10, tr 2-3; số 11, tr 3-5; số 12; tr 2-4.
75. Nguyễn Khang, Phạm Thiệp (2008), Nghiên cứu ứng dụng YHCT trên thế giới
và trong nước, Nxb.Y học, H.
76. Trần Công Khánh, Trần Văn Ơn (2002), Hiện đại hoá thuốc gia truyền của
các dân tộc thiểu số ở Việt Nam, Tạp chí Dƣợc học, số 7, tr 3-5.
77. Đặng Quốc Khánh (2006), Phương hướng hiện đại hoá Y học cổ truyền và kết
hợp y học cổ truyền với y học hiện đại, Tạp chí y học thực hành, số 2, tr 56-57.
78. Phạm Vũ Khánh, Phan Thị Hoa(2008), Nghiên cứu thực trạn sử dụng y học cổ
truyền trong chăm sóc sức khoẻ cộng đồng tại ba tỉnh phía Bắc ,Tạp chí
YHTH số12,tr 44-47
79. Nguyễn Phú Kiều và CS (1995), Đôi điều suy nghĩ về: Dược liệu và khả năng
phát triển dược liệu ở nước ta, Tạp chí Dƣợc hoc, số 2, tr 8.
80. Nguyễn Nhƣợc Kim (2006), Y học cổ truyền (Sách đào tạo bác sỹ đa khoa),
Nxb Y học, H.
81. Hồ Xuân Kim, Trần Xuân Chƣơng (2001), Một số nhận xét về diễn biến của
các bệnh truyền nhiễm trong 10 năm, Tạp chí Y học thực hành số 4, tr 52-55.

17


82. Đỗ Tất Lợi (2000), Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, Nxb.Y học,H.
83. Hoàng thị Hoa Lý (2006), Khảo sát Thực trạng nguồn nhân lực và sử dụng y

học cổ truyền ở một số địa phương tại tỉnh Bắc Ninh, Luận văn Thạc sỹ y học,
đại học Y Hà Nội.
84. EINAR MAGNUSSON (2002), Sự hoà hợp với các luật lệ quốc tế về thuốc và
các hiệp định thương mại, Tạp chí Dƣợc học, số 1, tr 10-11.
85.

Phạm Thơng Minh (2004), Xây dựng và đánh giá bước đầu mô hình YHCT
theo hướng xã hội hố tai Ninh Mỹ Huyện Hoa Lư Tỉnh Ninh Bình, Luận văn
Thạc sỹ Y học, Trƣờng Đại học Y HN

86. Đỗ Mƣời (1993), Bài phát biểu khai mạc Hội nghị lần thứ 4 Ban chấp hành
Trung ương Đảng khố VII “Chăm sóc, bồi dưỡng và phát huy nhân tố con
người với mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội văn minh”, Ngày 4/01/1993
87. Hữu Ngọc, Lady Borton (2005), Y học cổ truyền, Nxb.Thế giới, H.
88. Nguyễn Quang Ngọc (chủ biên) (2001), Tiến trình lịch sử Việt Nam, Nxb.Giáo
dục.
89. Nguyễn Huy Oánh (1996), Một số ý kiến về màng lưới phân phối thuốc tại cơ
sở trong cơ chế thị trường, Tạp chí Dƣợc học, số 1, tr 10;17
90. Đào Văn Phan, Nguyễn Văn Hùng (1996), Về thị trường thuốc tại tuyến xã,
Tạp chí Dƣợc hoc, số 11, tr 7-8.
91. Đỗ Nguyên Phƣơng (1996), Kế thừa, phát huy và phát triển y học, dược học
cổ truyền dân tộc trong thời kỳ phát triển mới của đất nước, Tạp chí Dƣợc
học,số 6, tr 2-3
92. Đỗ Nguyên Phƣơng (1998), Bốn mươi năm xây dựng và phát triển của Hội y
học cổ truyền Việt Nam, Tạp chí Y học thực hành số 1, tr 3-4.
93. Đỗ Nguyên Phƣơng (1998), Một số vấn đề xây dựng ngành y tế phát triển ở
Việt Nam, Nxb.Y học,H.
94. Đỗ Nguyên Phƣơng (2001), Y tế Việt Nam trước thiên niên kỷ mới: Nâng cao
tri thức, xây dựng quan điểm hệ thống và các chính sách hợp lý là tiền đề cho
sự phát triển công tác CSSK, Tạp chí Dƣợc học, số 1, tr 2-5.

95. Đỗ Thị Phƣơng (1995), Nhận định tình hình sử dụng thuốc nam tại tuyến y tế
công cộng (trạm y tế xã), Tạp chí dƣợc học số 4, tr 3- 4

18


96. Đỗ Thị Phƣơng (1996), Nghiên cứu hiện trạng sử dụng y học cổ truyền và tác
dụng điều trị của tám chế phẩm thuốc Nam ở một số cộng đồng nông thôn,
Luận án PTS KH Y dƣợc, Trƣờng Đại học Y khoa Hà Nội.
97. Đỗ Thị Phƣơng (2002), Đánh giá khả năng tham gia sử dụng Y học cổ truyền
trong chăm sóc sức khoẻ ban đầu của các nhà sư trong vai trị người tình
nguyện, Tạp chí y học thực hành, số 10, tr 14-16.
98. Đỗ Thị Phƣơng và CS (2002), Nghiên cứu đánh giá một chương trình đào
tạo YHCT cho Y tế tình nguyện tại cộng đồng, Tạp chí y học thực hành, số
12, tr 25-28.
99. Đỗ Thị Phƣơng (2005), Khảo sát kinh nghiệm sử dụng thuốc Nam của
người dân tộc Vân Kiều huyện Dakrong Tỉnh Tây Nguyên, Tạp chí y học
thực hành, số 12, tr 32-36.
100. Đỗ Thị Phƣơng (2005), Kiến thức, thái độ, thực hành sử dụng y học cổ truyền
của cán bộ y tế huyện Phù Lương Tỉnh Thái Nguyên, Tạp chí y học thực hành,
số 12, tr 74-76.
101. Phủ Thủ Tƣớng (1994), Quyết định một số vấn đề về Tổ chức và chế độ chính
sách đối với y tế cơ sở
102. Thủ tƣớng Chính Phủ (1999), Chỉ thị về việc đẩy mạnh công tác Y dược học
cổ truyền
103. Thủ tƣớng Chính Phủ (2001), Về việc phê duyệt chiến lược chăm sóc và bảo
vệ sức khoẻ nhân dân giai đoạn 2001- 2010
104. Thủ tƣớng Chính Phủ (2003), Quyết định về việc phê duyệt chính sách quốc
gia về Y dược học cổ truyền đến năm 2010
105. Thủ tƣớng Chính Phủ (2006), Ban hành chương trình hành động của chính

phủ thực hiện nghị quyết số 46/NQ-TW ngày 23 tháng 02 năm 2005 của Thủ
tƣớng Chính phủ, Số 153/2006/QĐ-TTg, Quyết định phê duyệt kế hoạch tổng
thể phát triển hệ thống y tế Việt Nam giai đoạn đến năm 2010 và tầm nhìn đến
năm 2020
106. Đỗ Phong Thuần (1991), Việt Nam y học thực nghiệm, Nxb.Long An.
107. Hoàng Thủ (1989), Thuốc Nam chữa bệnh tại nhà, Nxb.Y học,H.

19


108. Ngô Văn Thông (2002), Sự ra đời và phát triển của nền y dược học dân tộc cổ
truyền VN, Tạp chí Dƣợc học, số 2, tr 5-6.
109. Phó Đức Thuần, Đỗ Thị Phƣơng (1995), Nhận định tình hình sử dụng thuốc
nam tại tuyến y tế cộng đồng (trạm y tế), Tạp chí Dƣợc hoc, số 4, tr 3-4
110. Nguyễn Viết Thân, Đƣờng Thị Cẩm Lệ (2002), Một số nhầm lẫn thường gặp
trong nghiên cứu, sử dụng dược liệu, Tạp chí Dƣợc học, số 12, tr 4-5; tr 23
111. Lê Văn Truyền (1996), Chính sách quốc gia về thuốc- Kim chỉ nam cho ngành
dược Việt Nam trên bước đường Công nghiệp hố- hiện đại hố, Tạp chí
Dƣợc học số 9, tr 4-6
112. Lê Văn Truyền (1996), Một số vấn đề về thuốc và bảo đảm công bằng trong
cung ứng thuốc phục vụ chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân, Tạp chí Dƣợc
học, số 8, tr 6-10
113. Vụ Y học cổ truyền (1997), Sơ bộ đánh giá tình hình công tác y dược cổ
truyền và một số phương hướng chủ yếu trong những năm tới, Tạp chí y học
thực hành, số 10, tr 41-45.
114. Lê Anh Tuấn (2003), Nghiên cứu mối liên quan giữa mơ hình bệnh tật của
nhân dân một số vùng của Hà Nội, Tạp chí Y học thực hành số 3, tr 2-4.
115. Trƣờng Đại học Y Hà Nội, bộ môn Y học cổ truyền dân tộc (2005), Bài giảng
Y học cổ truyền, tập 1, Nxb.Y học, H.
116. Phạm Nhật Uyển (2002), Thực trạng sử dụng YHCT ở Thái Bình, Luận văn

Thạc sỹ Y học, Trƣờng Đại học Y HN.
117. Uỷ ban Thƣờng vụ Quốc hội (1993), Pháp lệnh về hành nghề y, dược tư nhân.
118. Uỷ ban thƣờng vụ Quốc hội (2003), Pháp lệnh hành nghề y, dược tư nhân
119. Thái Văn Vinh, Nguyễn Văn Thang, Đỗ Thị Phƣơng (2002), Nghiên cứu thực
trạng sử dụng y học cổ truyền tại ba xã miền núi thuộc huyện Đại Từ Tỉnh
Thái Nguyên, Tạp chí Dƣợc học, số 9, tr 4-7.

20