PHONG CACH NGON NGU SINH HOAT tiet 1

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.19 MB, 20 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

PHONG CÁCH NGÔN

NGỮ SINH HOẠT.

Ti t 33

ế

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

K t

ế

qu

ả

c n

ầ

t

đạ

V

à

KNS

• Nắm được các khái niệm ngôn 
ngữ sinh hoạt, phong cách ngôn
ngữ sinh hoạt cùng với những đặc
trưng cơ bản của nó.

• Biết vận dụng kiến thức vào việc
đọc- hiểu văn bản và làm văn.

•Nhận thức về cách thức giao tiếp
của cá nhân.

•Trong GT biết trình bày suy nghĩ,
ý tưởng về ĐĐNN được sử dụng
trong sinh hoạt hàng ngày.Sử dụng
NNSH đúng mục đích.

• Nắm được các khái niệm ngôn 
ngữ sinh hoạt, phong cách ngôn
ngữ sinh hoạt cùng với những đặc
trưng cơ bản của nó.

• Biết vận dụng kiến thức vào việc
đọc- hiểu văn bản và làm văn.

•Nhận thức về cách thức giao tiếp
của cá nhân.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

I.

I. Ngôn ngữ sinh hoạt :Ngôn ngữ sinh hoạt :

1. Khái niệm ngôn ngữ sinh hoạt.

Hãy tìm hiểu đoạn ghi chép sau đây, và cho biết có bao nhiêu nhân vật
 tham gia giao tiếp ? Họ sử dụng ngôn ngữ như thế nào ?

( Buổi trưa tại khu tập thể X hai bạn Lan và Hùng gọi bạn Hương đi học.)
-Hương ơi ! Đi học đi ! ( không gian im lặng).

-Hương ơi ! Đi học đi ! ( Lan và Hùng gào lên)

-Gì mà ầm ầm lên thế chúng mày ! Không cho ai ngủ ngáy nữa à ! ( tiếng một 
người đàn ơng nói to )

-Các cháu ơi khẻ chứ ! Để cho các bác ngủ trưa với ! …Nhanh lên con 
Hương ! ( tiếng mẹ Hương nhẹ nhàng ôn tồn)

-Đây rồi, ra đây rồi ! ( tiếng Hương nhỏ nhẹ)

-Gớm, chậm như rùa ấy ! Cơ phê bình chết thơi(tiếng Lan càu nhàu)

-Hơm nào cũng chậm. Lạch bà lạch bạch như vịt bầu !( tiếng Hùng tiếp theo)
 Hãy tìm hiểu đoạn ghi chép sau đây, và cho biết có bao nhiêu nhân vật
 tham gia giao tiếp ? Họ sử dụng ngôn ngữ như thế nào ?

( Buổi trưa tại khu tập thể X hai bạn Lan và Hùng gọi bạn Hương đi học.)
-Hương ơi ! Đi học đi ! ( không gian im lặng).

-Hương ơi ! Đi học đi ! ( Lan và Hùng gào lên)

-Gì mà ầm ầm lên thế chúng mày ! Không cho ai ngủ ngáy nữa à ! ( tiếng một 
người đàn ơng nói to )

-Các cháu ơi khẻ chứ ! Để cho các bác ngủ trưa với ! …Nhanh lên con 
Hương ! ( tiếng mẹ Hương nhẹ nhàng ôn tồn)

-Đây rồi, ra đây rồi ! ( tiếng Hương nhỏ nhẹ)

-Gớm, chậm như rùa ấy ! Cơ phê bình chết thơi(tiếng Lan càu nhàu)

-Hơm nào cũng chậm. Lạch bà lạch bạch như vịt bầu !( tiếng Hùng tiếp theo)

?

??

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

- Không gian: Tại khu tập
thể X.

-Thời gian : vào buổi trưa.
-Các nhân vật : Lan, Hương,

Hùng, mẹ Hương, một
người đàn ơng.

-Mục đích giao tiếp:

Giúp Hương đi học đúng
giờ.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6></div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Ngôn ngữ sinh hoạt là 
lời ăn tiếng nói hằng 
ngày, dùng để thơng 
tin trao đổi ý nghĩ, 
tình cảm…. Đáp ứng 
những nhu cầu trong 
cuộc sống.

Thế nào là ngôn ngữ sinh hoạt ?
Thế nào là ngôn ngữ sinh hoạt ?
?

?

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Ngôn ngữ sinh hoạt chủ yếu 
thể hiện ở dạng nói, nhưng 
cũng có thể ở dạng viết .

Trong văn bản văn học, lời 
thoại của nhân vật là dạng 
tái hiện, mô phỏng ngôn 
ngữ sinh hoạt hằng ngày.

2. Các d ng bi u hi n c a ngôn ng sinh ho t:ạ ể ệ ủ ữ ạ

Ngôn ng sinh ho t thữ ạ ường bi u ể
hi n nh ng d ng nào ?ệ ở ữ ạ

?
??

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

- Thì u vào ngồi lên giường lên giếc
chỉnh chện cái đã nào.

- Cánh nào đấy?

- À hà… người quen thôi, để hôm khác ông

- … Hai cơng mía thì chừng nào tới mùa,

nhờ chú Năm đốn, để dành làm đám giỗ ba
má. Em cũng ừ ?

- Thì u vào ngồi lên giường lên giếc
chỉnh chện cái đã nào.

- Cánh nào đấy?

- À hà… người quen thôi, để hôm khác ông
.

- … Hai cơng mía thì chừng nào tới mùa,

nhờ chú Năm đốn, để dành làm đám giỗ ba
má. Em cũng ừ ?

* Ví dụ:

Một số biến âm:

Hãy hẵng

Nhé nhá

Nghe nghen…

hẵng
nhá

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Nguyên nhân:

Do tình hu ng, tâm ố
tr ng, cá tính m i ạ ỗ
người.

Ngun nhân:

Do tình hu ng, tâm ố
tr ng, cá tính m i ạ ỗ
người.

Nguyên nhân nào làm cho NNSH 
diễn ra tự nhiên, đa dạng, phong phú ?

Nguyên nhân nào làm cho NNSH 
diễn ra tự nhiên, đa dạng, phong phú ??

??
?

Ví d :ụ

Nói oang oang, nói lí nhí, nói
th th , nói bơ bơ, nói nhát g ng, ủ ỉ ừ
v a nói v a cừ ừ ườ …i

Ví d :ụ

Nói oang oang, nói lí nhí, nói
th th , nói bơ bơ, nói nhát g ng, ủ ỉ ừ
v a nói v a cừ ừ ườ …i

* Gi ng i u khi phát âm di n ra t nhiên, ọ đ ệ ễ ự
a d ng, phong phú, tho i mái.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

* Khi lời nói thuộc phong cách ngơn ngữ sinh
hoạt được ghi lại dưới dạng chữ viết, thường

dùng những dấu câu thích hợp để thể hiện giọng
điệu, cảm xúc như dấu … , dấu ! , dấu ? …

Khi thể hiện ở dạng viết, ngôn ngữ 
sinh hoạt thể hiện cảm xúc, giọng điệu

bằng cách nào?

Khi thể hiện ở dạng viết, ngôn ngữ 
sinh hoạt thể hiện cảm xúc, giọng điệu

bằng cách nào?

?
?
?
?
Ví dụ:

Ví dụ:

• Ngày mai mình có biết không
Chỉ ngày mai thôi Là tôi đuổi tất
cả mấy mẹ con mình ra khỏi cái nhà
này (Nam Cao)

Ví dụ:

• Ngày mai mình có biết không
Chỉ ngày mai thôi Là tôi đuổi tất
cả mấy mẹ con mình ra khỏi cái nhà
này (Nam Cao)

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Theo dõi ví dụ sau trong“Vợ nhặt” của Kim Lân,
Sẽ thấy rõ điều đó .

- Từ ngữ mang nội dung biểu cảm phong phú, có khi

thơng tục, suồng sã.Nh n xét v cách dùng mô ph ng ậ ề ỏ

c a ngôn ng sinh ho t, trong tác ph m ủ ữ ạ ẩ
v n h c.ă ọ

Nh n xét v cách dùng mô ph ng ậ ề ỏ
c a ngôn ng sinh ho t, trong tác ph m ủ ữ ạ ẩ
v n h c.ă ọ

?

?
?

- Điêu! Người th màế điêu!

- Hôm y ấ leo l o cái m mẻ ồ h n xu ng, th mà ẹ ố ế
m t m t.ấ ặ

- Rích b cuố , h !ở

- Hà, ngon! v ch y th y h t ti n thì ề ị ấ ấ ụ ề b bỏ ố.
H n cắ ười:

- Làm đ ch gìế có v …ợ

Ví d :ụ

• Nói v ề hành đ ng đánh đauhành đ ng đánh đauộộ : L t xác, ch ộ ẻ
xác, xé xác, no đòn, s c ti t…ặ ế

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Chúng tôi đi

N ng m a s n mép ba lôắ ư ờ

Tháng n m b n cùng thơn xómă ạ
Ngh l i l ng đèoỉ ạ ư

N m trên d c n ngằ ố ắ

K h l ng nhau ngang b cát ỳ ộ ư ờ
tr ng,ắ

Qu chân tìm h i m đêm m a.ờ ơ ấ ư
- Đằng n v ch a?ớ ợ ư

- Đằng n ?ớ

- T còn ch đ c l pớ ờ ộ ậ

C l c i vang bên ru ng b p,ả ũ ườ ộ ắ
Nhìn o thôn n cu i n ng dâu.ữ ố ươ

( H ng Nguyênồ )

Chúng tôi đi

N ng m a s n mép ba lôắ ư ờ

Tháng n m b n cùng thơn xómă ạ
Ngh l i l ng đèoỉ ạ ư

N m trên d c n ngằ ố ắ

K h l ng nhau ngang b cát ỳ ộ ư ờ
tr ng,ắ

Qu chân tìm h i m đêm m a.ờ ơ ấ ư
- Đằng n v ch a?ớ ợ ư

- Đằng n ?ớ

- T còn ch đ c l pớ ờ ộ ậ

C l c i vang bên ru ng b p,ả ũ ườ ộ ắ
Nhìn o thơn n cu i n ng dâu.ữ ố ươ

( H ng Nguyênồ )

an th sau đây thu c v n

Đọ ơ ộ ă

b n ngh thu t, nh ng có ả ệ ậ ư
nh ng chi ti t c a phong ữ ế ủ
cách ngôn ng sinh ho t.ữ ạ
Hãy phân tích đi u đó.ề

an th sau đây thu c v n

Đọ ơ ộ ă

b n ngh thu t, nh ng có ả ệ ậ ư
nh ng chi ti t c a phong ữ ế ủ
cách ngôn ng sinh ho t.ữ ạ

Hãy phân tích đi u đó.ề

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

- Nội dung: có thuật lại cảnh
sinh hoạt gần gũi thân mật
hằng ngày của đơn vị bộ đội.
- Có những hình ảnh, chi tiết

cụ thể như: nắng mưa sờn
mép ba lơ, kì hộ lưng nhau,
quờ chân…

- Có dùng ngơn ngữ hội thoại,
lối xưng hơ thân mật, suồng
sã và dùng từ địa phương, từ
khẩu ngữ: đằng nớ, tớ, cả lũ,
quờ chân.

Đáp án:

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Nhận xét chung: Ngôn ngữ sinh hoạt thường,

- Dùng t mang tính c th , chi ti t, s d ng k t ừ ụ ể ế ử ụ ế
h p không có quy t c.ợ ắ

Ví d : ụ
Ví d : ụ

p mê h n, p ve kêu, p tàn canh

Đẹ ồ đẹ đẹ

giá l nh, h t ch nói, c c k , s zách, h t ạ ế ỗ ự ỳ ố ế
ý…

Ví d : ụ

p mê h n, p ve kêu, p tàn canh
Đẹ ồ đẹ đẹ

giá l nh, h t ch nói, c c k , s zách, h t ạ ế ỗ ự ỳ ố ế
ý…

- Thường dùng các tr t , thán t , tình thái t , t ợ ừ ừ ừ ừ
hô g i, t a phọ ừ đị ương, t ừ đư đẩ …a y nh m bày ằ

t tình c m t nhiên, gây s chú ý ngỏ ả ự ự ười nghe.
Ví d :ụ

Ví d :ụ

Thơi ch t r i! Con Lu nó làm sao th ế ồ ế
này?

i gi i i! Nó gãy hai cái r ng r i! kh tôi

Ố ờ ơ ă ồ ổ

q! ( Nguy n Cơng Hoan).ễ

Ví d :ụ

Thơi ch t r i! Con Lu nó làm sao th ế ồ ế
này?

i gi i i! Nó gãy hai cái r ng r i! kh tôi

Ố ờ ơ ă ồ ổ

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16></div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

3. Luyện tập :

Anh / chị hãy phát biểu ý kiến 
của mình về nội dung của những câu 
sau: - Lời nói chẳng mất tiền mua,

Lựa lời mà nói cho vừa lịng nhau.

-Vàng thì thử lửa thử than,

Chng kêu thử tiếng, người ngoan 
thử lời.

Anh / chị hãy phát biểu ý kiến 
của mình về nội dung của những câu 
sau: - Lời nói chẳng mất tiền mua,
Lựa lời mà nói cho vừa lịng nhau.

-Vàng thì thử lửa thử than,

Chuông kêu thử tiếng, người ngoan 
thử lời.

?

??
?

Gợi ý :

Câu 1:

- Thế nào là lựa lời ?

- Thế nào là cho vừa lòng nhau ?

Câu 2 :

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Bài tập thực hành:

2. … “ Thì c ứ để cho h ánh Tây i! Nh ng tai ọ đ đ ư
h i là ngạ ười ta l i c mu n cho h làm y ban ạ ứ ố ọ ủ
n , y ban kia n a, th m i ch t ngọ ủ ữ ế ớ ế ười ta ch ! ứ
Nói ví d nh cái th ng ch t ch y ban khu ph ụ ư ằ ủ ị ủ ố

Hà N i lúc ch a ánh nhau. Nó là m t anh

ở ộ ư đ ộ

hàng cháo lòng. Bán cháo lịng thì nó bi t ánh ế đ
ti t canh, ch bi t làm y ban th nào mà b t ế ứ ế ủ ế ắ
nó làm y ban? ủ ”

Bài tập 1:

Ví dụ nào thuộc phong cách ngơn ngữ sinh

Ví dụ nào thuộc phong cách ngôn ngữ sinh

hoạt :

1. Đánh cho tiếng chiêng v ợt qua sàn nhµ “

vang xuống đất! Đánh cho tiếng chiêng v ợt

qua mái nhà vang lên trời và lan ra khắp cả 
xứ! Hãy đánh cho đến lúc voi và tê giác phải 
lắng tai nghe và quên cho con bú! Đánh cho 
ếch nhái và dế cũng phải lắng tai nghe và 
không kêu nữa . ”

phong cách 
ngôn ngữ văn

chương

phong cách 
ngôn ngữ sinh

hoạt