Gián án VĂN 9 TUẦN 27, CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG

Tháng 2/2011
Tuần 27
Tiết 121 Văn bản: SANG THU (Hữu Thỉnh)
A-Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh :
-Phân tích được những cảm nhận tinh tế của nhà thơ Hữu Thỉnh về sự biến đổi của đất
trời từ cuối hạ sang đầu thu.
-Vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa và những suy nghĩ mang triết lí của
tác giả.
-Rèn luyện thêm năng lực cảm thụ văn bản thơ trữ tình hiện đại
-Thể hiện những suy nghĩ, cảm nhận về một hình ảnh thơ, một tác phẩm thơ.
B. Chuẩn bị:
- GV: Giáo án
- HS: Học và chuẩn bị bài ở nhà.
C. Hoạt động dạy và học
 Ổn định tổ chức
 Bài cũ: Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Viếng lăng Bác”, tâm trạng của tác
giả được thể hiện trong bài thơ
 Bài mới:GV giới thiệu bài: Hữu Thỉnh là nhà thơ viết nhiều, viết hay về mùa thu.
Nhiều vần thơ thu của ông mang cảm xúc bâng khuâng, vấn vương trước đất trời trong
trẻo đang chuyển biến nhẹ nhàng. Bài thơ “Sang thu” là một ví dụ.
Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản
* Hoạt động 1.GV hướng dẫn HS tìm
hiểu những nét khái quát về tác giả, tác
phẩm
GV yêu cầu HS nêu những nét khái
quát về tác giả dựa vào phần chú thích
trong SGK
HS trình bày.
GV yêu cầu HS nêu hoàn cảnh sáng tạo
bài thơ.
HS trình bày.

1. Tác giả, tác phẩm. (Sgk)
a) Tác giả
Nguyễn Hữu Thỉnh sinh năm 1942
Quê: Tam Dương - Vĩnh Phúc
- Nhập ngũ năm 1963, rồi trở thành cán bộ
tuyên huấn trong quân đội và bắt đầu sáng tác
thơ.
- Tham gia ban chấp hành hội nhà văn Việt
Nam các khoá: III, IV,V
- Từ năm 2000, là tổng thư ký Hội nhà văn
Việt nam.
- Hữu Thỉnh là người viết nhiều, viết hay về
những con người, cuộc sống ở nông thôn về
mùa thu: cảm giác bâng khuâng, vấn vương
trước đất trời trong trẻo đang biến chuyển nhẹ
nhàng.
b) tác phẩm
- Bài thơ được sáng tác vào cuối năm 1977, in
lần đầu tiên trên báo Văn nghệ. Sau đó được
1
Phạm Thị Oanh- Trường THCS Châu Phong
in lại nhiều lần trong các tập thơ.
- Bài thơ rút từ tập “Từ chiến hào đến thành
phố”, NXB Văn học, Hà nội, 1991
Hoạt động 2: Đọc, từ khó, thể loại ,bố
cục
GV: Bài thơ viết theo thể thơ nào?
GV đọc mẫu, sau đó hướng dẫn 2 HS
đọc: Giọng đọc chậm rã, rõ ràng, mạch
lạc, phù hợp với thể thơ 5 chữ.

GV: Xác định bố cục của văn bản, nêu
ND của từng phần
(GV lưu ý: bài thơ gồm 3 khổ, các khổ
tiếp nối nhau cùng thể hiện những quan
sát và cảm nhận tinh tế của tác giả về
thiên nhiên lúc vào mùa thu nên không
nhất thiết phải tìm bố cục bài thơ một
cách rành mạch.)
II. Đọc, giải thích từ khó, thể thơ
Thể thơ.
Thể thơ năm chữ.
Từ khó(SGK)
Bố cục: 2 phần
-Phần1: Khổ thơ đầu: Cảm nhận không gian
làng quê sang thu.
-Phần 2: Khổ thơ 2,3: Cảm nhận không gian
đất trời sang thu
*Hoạt động 3.Tìm hiểu nội dung văn
bản
III. Tìm hiểu nội dung văn bản
- 1 HS đọc diễn cảm khổ thơ đầu 1-Khổ thơ đầu:Tín hiệu báo thu về
GV: Sự biến đổi của đất trời sang thu
được tác giả cảm nhận bắt đầu từ
những dấu hiệu nào .
- Những dấu hiệu thể hiện sự biến đổi của đất
trời sang thu: “hương ổi”, “gió se”, “sương
chùng chình”
GV: Em hiểu như thế nào về các dấu
hiệu này? Tác giả nhận các dấu hiệu
này bằng giác quan gì.

+“Hương ổi”: Sự cảm nhận bằng khứu giác
mùi thơm của ổi lan toả trong không gian.
+”Gió se” cảm nhận bằng xúc giác, gió hơi
(GV diễn giảng : Phả vào : Toả vào,
trộn lẫn, ở đây là hương ổi toả vào
trong gió)
GV: Các từ “Bỗng” “hình như” muốn
diễn tả sự cảm nhận của tác giả như thế
nào?
+“Bỗng” sự đột ngột, bất ngờ, có phần ngạc
nhiên
+“Hình như” thành phần tình thái: thể hiện sự
cảm nhận của tác giả có một chú chưa thật rõ
ràng, chưa thật chắc chắn vì còn ngỡ ngàng,
ngạc nhiên.
GV: Để thể hiện sự biến chuyển của
đất trời sang thu, tác giả đã sử dụng
những biện pháp nghệ thuật đặc sắc
nào. Phân tích tác dụng của các biện
pháp nghệ thuật đó.?
-> Nghệ thuật: sử dụng từ láy, nhân hoá
=> Sự biến đổi của đất trời nơi làng quê khi
mùa thu bắt đầu tới được cảm nhận bằng một
tâm bồn nhạy cảm, gắn bó với cuộc sống nơi
làng quê.
2
Phạm Thị Oanh- Trường THCS Châu Phong
- 1 HS đọc diễn cảm khổ thơ thứ 2
2-Hai khổ thơ cuối:
* Khổ thơ thứ 2: Quang cảnh đất trời ngả

dần sang thu.
GV: Đất trời sang thu được tác giả phát
hiện qua những dấu hiệu nào.
GV: Tác giả đã sử dụng các biện pháp
nghệ thuật đặc sắc nào để diễn tả sự
biến đổi của đất trời sang thu? Phân
tích tác dụng của các biện pháp nghệ
thuật đó.
-> Nghệ thuật: Nhân hoá, từ láy , đối lập, liên
tưởng, tưởng tượng độc đáo.
Sự cảm nhận tinh tế của tác giả trước
cảnh đất trời đang ngả dần sang thu.
(Gợi ý: Vì sao tác giả viết: Sông dềnh
dàng, chim vội vã. Đám mây vắt nửa
mình ?
HS thảo luận nội dung câu hỏi
-> “Sông… dềnh dàng” mùa thu sang nước
sông bắt đầu cạn, chảy chậm lại…
+ “Chim vội vã” Sang thu trời lạnh dần,
chúng phải gấp gáp làm tổ tha mồi
+ “Đám mây. vắt nửa mình” ở đây là sự liên
tưởng sáng tạo thú vị.
- 1 HS đọc diễn cảm khổ thơ cuối *Khổ thơ cuối: Những biến chuyển trong
lòng cảnh vật.
GV: Thiên nhiên sang thu còn được gợi
ra bằng những hình ảnh nào với đặc
điểm gì ?
- Những dấu hiệu biến đổi của của thiên
nhiên.
-> HS thảo luận , trình bày + Nắng: còn nhiều nhưng nhạt dần.

HS khác bổ sung + Mưa: Đã ít hơn những cơn mưa rào ào ạt,
bất ngờ.
GV chốt lại + Sấm : Bớt dần những tiếng sấm nổ vang
trời (vì thường gắn với những cơn mửa rào
mùa hạ)
GV: Trình bày cảm nhận của em về 2
dòng thơ cuối bài ?
(GV gợi ý: Tác giả đã sử dụng biện
pháp nghệ thuật gì để diễn đạt sự suy
ngẫm của mình)
GV: Trên cơ sở đã phân tích nội dung
bài thơ, nêu ý nghĩa văn bản?
HS trình bày, GV chốt
- Hai câu thơ cuối:
-> Nghệ thuật: tả thực, ẩn dụ.
=> Lúc sang thu, bớt đi những tiếng sấm bất
ngờ trên hàng cây lâu năm. Khi con người đã
từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những
tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc
đời.
3.Ý nghĩa văn bản
Bài thơ thể hiện những cảm nhận tinh tế của
nhà
3
Phạm Thị Oanh- Trường THCS Châu Phong
* Hoạt động 3.(3p)
GV: Khái quát giá trị nội dung và
nghệt thuật?
HS trình bày, GV chốt lại
HS đọc Ghi nhớ(Sgk)

GV yêu cầu HS:
- Khái quát nội dung bài học.
-Làm bài tập phần luyện tập.
-Chuẩn bị bài: Nói với con
thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh
khắc giao mùa.
III. Tổng kết.
1. Nội dung.
- Bài thơ thể hiện những cảm nhận tinh tế và
tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng của
nhà thơ khi chợt nhận ra những tín hiệu báo thu
sang.
-Những suy nghẫm sâu sắc mang triết lí về con
người và cuộc đời của tác giả lúc sang thu làm
nên đặc điểm của cái tôi trữ tình sâu sắc trong
bài thơ.
2. Nghệ thuật.
- Khắc họa được hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm, đặc
sắc về thời điểm giao mùa hạ- thu ở nông thôn
vùng đồng bằng Bắc Bộ.
- Sáng tạo trong việc sử dụng từ ngũ( bỗng, phả,
hình như...),phép nhân hóa( sương chùng chình,
sông được lúc dềnh dàng...) phép ẩn dụ(sấm,
hàng cây đứng tuổi)
*(Ghi nhớ-Sgk)
D.Củng cố, dặn dò
- HS lắng nghe, thực hiện.
***********************************************************************
*
Tháng 2/2011

Tiết 122 Văn bản: NÓI VỚI CON
( Y Phương )
A-Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh :
- Cảm nhận được tình cảm gia đình ấm cúng, thình yêu quê hương thắm thiết,
niềm tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của"Người đồng mình" và mong mỏi của một
người cha với con qua cách diễn tả độc đáo của nhà thơ Y Phương.
- Thấy được tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái; tình yêu và niềm tự hào về
vẻ đẹp, sức sống mãnh liệt của quê hương.
-Rèn kỹ năng Đọc- hiểu một văn bản thơ trữ tình; phân tích cách diễn tả độc đáo, hình
ảnh , gợi cảm của thơ ca miền núi.
B. Chuẩn bị:
+ Giáo viên: Giáo án .
+Học sinh: Học và chuẩn bị bài ở nhà.
4
Phạm Thị Oanh- Trường THCS Châu Phong
C. Hoạt động dạy và học
Ổn định tổ chức
Bài cũ: Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “ Sang thu”, cảm nhận của em về sự biến
chuyển của đất trời từ mùa hạ sang mùa thu trong một khổ thơ của văn bản (tự chọn).
Bài mới: GV giới thiệu bài:Lòng thương yêu con cái, ước mong thế hệ sau tiếp nối xứng
đáng, phát huy truyền thống của tổ tiên, của quê hương vốn là một tình cảm cao đẹp của
con người Việt Nam từ xưa đến nay. Bài thơ “Nói với con” của nhà thơ Y Phương cũng
nằm trong nguồn cảm hứng rộng lớn, phổ biến ấy nhưng tác giả lại có cách nói xúc động
của riêng mình. Đều tạo nên cái riêng, động đáo ấy là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu bài thơ
Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức
5
Phạm Thị Oanh- Trường THCS Châu Phong
* Hoạt động 1.GV hướng dẫn HS tìm
hiểu về tác giả, tác phẩm
GV:Dựa vào chú thích * hãy giới thiệu

những nét chính về tác giả, tác phẩm.
GV: hãy nêu hoàn cảnh ra đời của tác
phẩm.
HS trình bày.
GV: văn bản trên đề cập đến vấn đề gì?
HS trình bày, nhận xét.
Hoạt động 2: Đọc, giải thích từ khó, bố
cục, thể loại
GV hướng dẫn HS đọc bài thơ và tìm hiểu
phần chú thích trong SGK.
GV: văn bản sáng tác theo thể loại nào?
GV: văn bản gồm mấy phần? Ý của mỗi
phần là gì?
HS trình bày bố cục của văn bản.
GV:Nhận xét về bố cục của bài thơ
I- Tác giả, tác phẩm.
a) Tác giả
- Y Phương sinh năm 1948, tên khai sinh là
Hứa Vĩnh Sước.
- Quê : Trùng Khánh - Cao Bằng, dân tộc
Tày.
-1993: Chủ tịch hội văn nghệ Cao Bằng.
- Thơ ông thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh
mẽ và trong sáng, cách tư duy đầy hình ảnh
của con người miền núi.
b) Tác phẩm
- Bài thơ trích trong cuốn “Thơ Việt Nam”
(1945-1985), NXB Giáo dục 1997
c) Chủ đề bài thơ
- Lời người cha nói với con về lòng yêu

thương con cái, ước mong thế hệ mai sau tiếp
nối xứng đáng, phát huy truyền thống của tổ
tiên, quê hương là tình cảm cao đẹp của con
người Việt Nam suốt bao đời nay.
II. Đọc, giải thích từ khó.
Giải thích từ khó(SGK)
Thể loại.
- Thể thơ tụ do.
Bố cục.
Văn bản có thể chia làm hai phần
- Phần 1 (từ đầu đến “ngày đầu tiên đẹp nhất
trên đời”): Con lớn lên trong tình yêu thương
nâng đỡ của cha mẹ trong đời sống lao động
của quê hương.
- Phần 2 (còn lại) : Lòng tự hào với sức sống
mạnh mẽ bền bỉ với truyền thống cao đẹp của
quê hương và niềm mong ước con hãy kế tục
xứng đáng truyền thống đó.
Bố cục lô gic, chặt chẽ .
6
Phạm Thị Oanh- Trường THCS Châu Phong