Tiet 39 40

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (232.62 KB, 12 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Bài 37: ĐA DẠNG VAØ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LƯỠNG CƯ
I. MỤC TIÊU BAØI DẠY

1. 1.Kiến thức:

-Trình bày được sự đa dạng của lưỡng cư về thành phần lồi, mơi trường sống và tập tính của
chúng

- Hiểu rõ được vai trị của lưỡng cư với đời sống và tự nhiên.
- Trình bày được đặc điểm chung của lưỡng cư

2.Kó năng:

Rèn kĩ năng quan sát hình nhận biết kiến thức, kĩ năng hoạt động nhóm
3.Thái độ: Giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích

II.ĐỒ DÙNG DẠY- HỌC
 1. Giáo viên :

- Tranh 1 số loài lưỡng cư

- Bảng phụ ghi nội dung bảng SGK tr. 121
- Các mảnh giấy rời ghi câu trả lời lựa chọn
 2. Học sinh :

- Bảng SGK/121

III. THÔNG TIN BỔ SUNG
- Thông tin bổ sung SGV

III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn định tổ chức.

2. Kiểm tra bài cũ.
3. Dạy bài mới.
* Mở bài :

* Các hoạt động :

Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung cơ bản
Hoạt động 1: Tìm hiểu đa dạng về thành

phần lồi

 Mục tiêu :Phân biệt 3 bộ lưỡng cư.
Thấy được sự đa dạng về thành phần
lồi của lưỡng cư

 Cách tiến hành:

- GV u cầu HS quan sát hình 37.1 SGK đọc

1. Đa dẠng về thành phần loài

Tuần : 20 - Tiết : 39

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

thoâng tin trong SGK trả lời câu hỏi:

+Nêu những đđặc đđiểm đặc trưng nhất để
phân biệt 3 bộ lưỡng cưđ?

+Mức độ gắn bó với mơi trường nướcảnh
hưởng đến cấu tạo ngoài từng bộ?

- Cá nhân tự thu nhận thông tin về đặc điểm
3 bộ lưỡng cư -thảo luận nhóm để hồn thành
bảng.

u cầu nêu được các đặc điểm đặc trưng
nhất phân biệt 3 bộ: căn cứ vào đuôi và 2chân

- Đại diện nhóm trình bày  nhóm khác nhận
xét và bổ sung.

-Yêu cầu HS tự rút ra kết luận

Hoạt động 2: Tìm hiểu đa dạng về mơi
trường sống và tập tính

 Mục tiêu : Giải thích được sự ảnh hưởng
của mơi trường đến tập tinh1va2 hoạt
động của lưỡng cư

 Cách tiến hành:

- GV yêu cầu HS quan sát hình 37 ( 1 5) đọc
chú thích  lựa chọn câu trả lời điền vào bảng

tr. 121 SGK.

-Cá nhân tự thu nhận thông tin qua hình vẽ.
- GV treo bảng phụ  HS các nhóm chữa bài
bằng cách dán các mảnh giấy ghi câu trả lời.

- Thảo luận nhóm  hồn thành bảng.

Đại diện các nhóm lên chọn câu trả lời dán
vào bảng phụ.

- Nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung.
- GV thông báo kết quả đúng để HS theo dõi
- Các nhóm quan sát  tự sửa chữa nếu cần.

Lưỡng cư có 4000 lồi chia thành 3 bộ:
- Bộ lưỡng cư có đi

- Bộ lưỡng cư khơng đi
- Bộ lưỡng cư không chân

2. Đa dạng về môi trường sống và tập tính

(Nội dung bảng đã chữa)

Một số đặc điểm sinh học của lưỡng cư

Tên loài Đặc điểm nơi sống Hoạt động Tập tính tự vệ

Cá cóc Tam Đảo - Sống chủ yếu trong nước - Ban ngày - Trốn chạy ẩnnấp
Ễnh ương lớn -Ưa sống ở nước hơn -Ban đêm -Dọa nạt

Cóc nhà -Ưa sống trên cạn hơn -Ban đêm - Tiết nhựa độc
Ếch cây

Sống chủ yếu trên cây,
bụi cây, vẫn lệ thuộc vào

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

hang đất
Hoạt động 3: Đặc điểm chung của lưỡng cư

 Mục tiêu : nêu được đặc điểm chung
của lưỡng cư

 Cách tiến hành:

- GV u cầu các nhóm trao đổi trả lời câu
hỏi:

+ Nêu đặc điểm chung của lưỡng cư về môi
trường sống, cơ quan di chuyển, đặc điểm các
hệ cơ quan.

- Cá nhân tự nhớ lại kiến thứcthảo luận
nhóm  rút ra đặc điểm chung nhất của lưỡng
cư.

-Đại diện nhóm trìng bày
-Nhóm khác nhận xét, bổ sung
-Rút ra đặc điểm chung của lưỡng cư
-GV chốt lại kiến thức

Hoạt động 4: Vai trò của lưỡng cư

 Mục tiêu : Chỉ ra được vai trị của lưỡng
cư

 Cách tiến hành:

- GV u cầu HS đọc thông tin trong SGK,
trả lời câu hỏi:

+ Lưỡng cư có vai trị gì đối với con người ?
Cho ví dụ minh họa

+ Vì sao nói vai trị tiêu diệt sâu bọ của
lưỡng cư bổ sung cho hoạt động của chim?

+ Muốn bảo vệ những lồi lưỡng cư có ích
ta cần làm gì?

- Cá nhân tự nghiên cứu thơng tin trong SGK
tr. 122, trả lời các câu hỏi

Yêu cầu nêu được:
+ Cung cấp thực phẩm

+ Giúp việc tiêu diệt sâu bọ gây hại cho cây.
+ Cấm săn bắt

 GV cho HS tự rút ra kết luận

3. Đặc điểm chung của lưỡng cư

Lưỡng cư là động vật có xương sống thích
nghi với đời sống vừa ở nước vừa ở cạn.

- Da trần ø ẩm ướt
- Di chuyển bằng 4 chi
- Hơ hấp bằng da và phổi

- Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hòan, máu pha
nuôi cơ thể.

-Thụ tinh ngồi, nịng nọc phát triển qua biến
thái

- Là động vật biến nhiệt

4. Vai trò của lưỡng cư

- Làm thức ăn cho người
- 1 số lưỡng cư làm thuốc
- Diệt sâu bọ có hại

4. Củng cố và đánh giá

- GV cho HS laøm bài tập.

- Hãy đánh dấu nhân (x) vào những câu trả lời đúng trong các câu sau về đặc điểm chung
của lưỡng cư:

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

2. Thích nghi với đời sống ở cạn

3. Tim 3 ngăn, 2 vịng tuần hồn, máu pha đi ni cơ thể
4. Thích nghi với đời sống vừa ở nước vừa ở cạn

5. Máu trong tim là máu đỏ tươi
6. Di chuyển bằng 4 chi

7. Di chuyển bằng cách nhảy cóc
8. Da trần ẩm ướt

9. Ếch phát triển có biến thái.
V. Hướng dẫn về nhà

- Học và trả lời câu hỏi trong SGK
- Đọc mục: “ Em có biết”

- Kẻ bảng trang 125 SGK vào vở bài tập
 V/ RÚT KINH NGHIỆM

_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________

LỚP BỊ SÁT

BÀI 38:

THẰN LẰN BÓNG ĐUÔI DÀI

I. MỤC TIÊU BÀI DẠY.

1.Kiến thức:

- Nêu được các đặc điểm về đời sống của thằn lằn bóng đi dài.

- Giải thích được các đặc điểm cấu tạo ngồi của thằn lằn thích nghi với đời sống ở cạn.

Tuần : 20 - Tiết : 40

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

- So sánh cấu tạo ngoài của thằn lằn bóng đi dài với ếch đồng để thấy cấu tạo của thằn lằn
thích nghi với đời sống trên cạn.

- Mơ tả được cách di chuyển của thằn lằn
 2.Kĩ năng:

- Rèn kĩ năng quan sát tranh, mô hình, kĩ năng hoạt động nhóm
 3.Thái độ:

- Yêu thích môn học

II. ĐỒ DÙNG DẠY- HỌC
 1. Chuẩn bị của GV

- Đèn chiếu, phim trong in nội dung phiếu học tập, đáp án phiếu học tập, đáp án bảng SGK/125.
Viết lông dầu

- Tranh cấu tạo ngồi của thằn lằn bóng đi dài
- Mơ hình thằn lằn bóng đi dài

2. Chuẩn bị của HS:

- Xem lại đặc điểm đời sống của ếch đồng
- Chuẩn bị các phiếu học tập

III. THÔNG TIN BỔ SUNG.
- Thông tin bổ sung SGV/145,146
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:

1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ

- Giáo viên yêu cầu học sinh hoàn thành bảng sau :Bảng.Các đặc điểm thích nghi với đời sống
của ếch đồng.

Đặc điểm hình dạng và cấu tạo ngồi Thích nghi với đời sống
Ở nước Ở cạn

1. Đầu dẹp, nhọn, khớp với thân thành một khối thn nhọn
về phía trước

Mắt và lỗ mũi nằm ở vị trí cao trên đầu ( Mũi ếch thông với
khoang miệng và phổi vừa để ngửi vừa để thở)

Da trần, phủ chất nhày và ẩm, dễ thống khí

Mắt có mi giữ nước mắt do tuyến lệ tiết ra, tai có màng nhĩ
Chi năm phần có ngón chia đốt, linh hoạt

Các chi sau có màng bơi căng giữa các ngón ( Giống chân
vịt)

3. Dạy bài mới
 Mở bài :

? Ếch đồng thích nghi với mơi trường sống như thế nào?

Giáo viên giới thiệu một số đại diện của lớp bò sát: Thằn lằn, rùa, rắn, cá sấu… Nghiên cứu
đại diện điển hình là thằn lằn bóng đi dài.

 Các hoạt động:

Hoạt động của Giáo viên và Học sinh Nội dung cơ bản

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

 Mục tiêu :

- Nêu được các đặc điểm về đời sống của thằn lằn bóng
đi dài qua so sánh với đời sống ếch đồng để thấy
được sự thích nghi với đời sống trên cạn của thằn lằn
- Trình bày được đặc điểm sinh sản của thằn lằn bóng
đi dài.

 Cách tiến hành :

- GV : u cầu học sinh đọc đoạn đầu thông tin SGK
- HS : Đọc thông tin, ghi nhớ kiến thức

- GV : Chiếu tranh vẽ hình dạng ngồi của thằn lằn
bóng đi dài  Tên gọi

- GV : Chiếu hình thằn lằn bóng phơi nắng  Giới thiệu

về tập tính.

- HS : Quan sát tranh vẽ

- GV : Nêu vấn đề : Đời sống thằn lằn bóng đi dài có
điểm gì khác với ếch đồng  So sánh sự khác nhau về
đời sống giữa chúng qua phiếu học tập.

- GV : Chiếu nội dung phiếu học tập, hướng dẫn học
sinh cách hoàn thành . So sánh 3 đặc điểm:

+ Sống ở đâu? Hoạt động ở môi trường nào?
+ Thời gian kiếm mồi vào khi nào?

+ Chúng có những tập tính gì khác nhau?

 Phát phiếu học tập cho các nhóm, yêu cầu học sinh
thảo luận nhóm hồn thành.

- HS : Thảo luận nhóm (2 Phút), điền nội dung thích hợp
vào ơ trống

Nội dung phiếu học tập (Đáp án in nghiên)

Đặc điểm đời sống Ếch đồng Thằn lằn bóng đi dài
1- Nơi sống và hoạt

động

- Ở những nơi ẩm ướt, gần bờ

nước - Ở những nơi khô ráo

2- Thời gian kiếm mồi - Ban đêm - Ban ngày

3- Tập tính - Thích ở nơi tối hoặc có bóng
râm

- Trú đơng trong các hang đất
ẩm hoặc trong bùn

- Thích phơi nắng

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

- HS : Đại diện nhóm chiếu trình bày, các nhóm khác
nhận xét, bổ sung.

- GV : Chiếu bảng chuẩn kiến thức. Giảng giải sơ lược
đáp án phiếu học tập.

- HS : Tự sửa chữa nếu cần

- GV : Giới thiệu ngoài ra khác với ếch đồng thì thằn
lằn bóng đi dài đãû hồn tồn thở bằng phổi  Lối hơ
hấp của những động vật sống trên cạn

- Qua so sánh những đặc điểm về đời sống giữa thằn lằn
và ếch đồng.

? Thằn lằn bóng đi dài thích nghi với mơi trường
sống nào?

- HS : Cá nhân trả lời

 Thích nghi với đời sống trên cạn

- GV : Giới thiệu tuy nhiên thằn lằn bóng đi dài vẫn
cịn là động vật biến nhiệt nên trong đời sống vẫn còn
những hạn chế nhất định như phải thường tìm đến những
nơi có nhiệt độ thích hợp đặc biệt là vào mùa đơng hoặc
những ngày có nhiệt độ cao…

- Sự thích nghi với đời sống trên cạn của thằn lằn bóng
đi dài cịn được thể hiện qua đặc điểm sinh sản.

- GV : Giới thiệu cơ quan sinh sản thằn lằn

? Sự thụ tinh diễn ra như thế nào? Thụ tinh trong
? Ưu điểm của thụ tinh trong so với thụ tinh ngoài?
Tỉ lệ trứng gặp tinh trùng cao nên số lượng trứng ít cũng
đủ để duy trì nịi giống

- Nâng cao :

? Trứng có vỏ dai có ý nghĩa gì với đời sống trên cạn?
- HS : Được bảo vệ tốt hơn trước những tác động bên
ngồi

 Trứng có nhiều nỗn hồng, con non mới nở đã biết tự
đi kiếm mồi…là một ưu điểm giúp thích nghi với đời
sống trên cạn.

- GV : Gọi 1 học sinh nhắc lại đặc điểm sinh sản của
thằn lằn

- GV : mở rộng giới thiệu về hình dạng, sinh sản của
thằn lằn bóng hoa.

2 . Hoạt động 2 : Cấu tạo ngoài và di chuyển
 Mục tiêu:

- Giải thích được các đặc điểm cấu tạo ngồi của thằn
lằn bóng đi dài thích nghi hồn tồn với đời sống trên

- Đời sống :

+ Ưa sống nơi khô ráo, thích phơi
nắng

+ Có tập tính trú đơng
+ Là động vật biến nhiệt

- Sinh sản:
+ Thụ tinh trong

+ Trứng có vỏ dai, nhiều nỗn
hồng.

+ Con non phát triển trực tiếp
II. Cấu tạo ngồi và di chuyển
1. Cấu tạo ngồi

- Da khơ, có vảy sừng  Ngăn cản
sự thoát hơi nước của cơ thể

- Có cổ dài  Phát huy vai trị của
các giác quan trên đầu, tạo điều
kiện bắt mồi dễ dàng

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

cạn

- Mơ tả được cách di chuyển của thằn lằn
 Cách tiến hành :

- GV : Yêu cầu học sinh nghiên cứu thông tin SGK
- HS : Tự nghiên cứu thông tin SGK

- GV : Chiếu hình 38.1/SGK, kết hợp cho học sinh quan
sát mơ hình

 GV : u cầu học sinh giới thiệu cấu tạo ngồi của
thằn lằn bóng đi dài trên mơ hình

+ Đuôi dài

+ Bốn chi ngắn, yếu Bị sát đất
+ Chi 5 ngón có vuốt

+ Cổ dài, quay về các phía
+ Mắt có mi cử động

+ Màng nhĩ nằm trong hốc tai ở 2 bên đầu

- GV : Chiếu và phân tích đặc điểm ngón có vuốt của
thằn lằn bóng đuôi dài

- GV : Chiếu bảng SGK/125  Các đặc điểm cấu tạo
ngoài đã được thể hiện ở bảng SGK  Tìm hiểu xem các
đặc điểm trên có ý nghĩa thích nghi như thế nào với môi
trường sống ở cạn.

- GV : Hướng dẫn học sinh hoàn thành bảng ( Điền các
gợi ý vào ơ trống)

- HS : Thảo luận nhóm (3 phút) hồn thành bảng, đại
diện nhóm chiếu trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ
sung

- GV : Chiếu bảng chuẩn kiến thức để học sinh tự sửa
chữa nếu cần

Bảo vệ mắt, có nước mắt để màng
mắt khơng bị khơ

- Màng nhĩ nằm trong hốc tai 
Bảo vệ màng nhĩ và hướng các dao
động âm thanh vào màng nhĩ

- Thân dài, đi rất dài  Động lực
chính của sự di chuyển

- Bàn chân có năm ngón có vuốt 
Tham gia di chuyển trên cạn

Bảng . Đặc điểm cấu tạo ngồi của thằn lằn bóng đi dài thích nghi với đời sống ở cạn
( Đáp án in nghiên)

STT Đặc điểm cấu tạo ngồi Ý nghĩa thích nghi

1 Da khơ, có vảy sừng bao bọc G : Ngăn cản sự thốt hơi nước của cơ thể

2 Có cổ dài E : Phát huy vai trò của các giác quan trên đầu, tạo
điều kiện bắt mồi dễ dàng

3 Mắt có mi cử động, có nước
mắt

D : Bảo vệ mắt, có nước mắt để màng mắt không bị
khô

4 Màng nhĩ nằm trong một hốc
nhỏ ở bên đầu

C : Bảo vệ màng nhĩ và hướng các dao động âm thanh
vào màng nhĩ

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

6 Bàn chân có năm ngón có

vuốt A : Tham gia di chuyển trên cạn

- GV : Để thấy rõ thằn lằn bóng thích nghi hồn tồn

với đời sống trên cạn  So sánh đặc điểm cấu tạo ngoài
của thằn lằn với ếch đồng

GV : Chiếu bảng phiếu học tập  Hướng dẫn học sinh
hoàn thành đđánh dấu X vào ô trống nếu đặc điểm đúng
- HS : Thảo luận nhóm (2 phút) hồn thành phiếu học
tập

- HS : Đại diện nhóm chiếu trình bày, các nhóm khác
nhận xét, bổ sung

- GV : Chuẩn kiến thức
- HS : Tự sửa chữa nếu cần

? Cấu tạo ngoài của thằn lằn bóng đi dài thể hiện sự
thích nghi với đời sống ở mơi trường nào?

 Thằn lằn bóng đi dài hồn tồn thích nghi với đời
sống trên cạn.

Bảng . So sánh đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch đồng với thằn lằn để thấy thằn lằn bóng
đi dài hồn tồn thích nghi với đời sống ở cạn ( Đáp án in đậm)

STT Đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn Đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch
đồng

Giống nhau Khác nhau

1 Da khơ, có vảy sừng bao bọc X

2 Có cổ dài X

3 Mắt có mi cử động, có nước mắt X

4 Màng nhĩ nằm trong một hốc nhỏ ở bên đầu X

5 Thân dài, đuôi rất dài X

6 Bàn chân có năm ngón có vuốt X

- GV : Chiếu hình 38.2/SGK  Giải thích sự
di chuyển của thằn lằn nhờ vào sự phối hợp
của thân, đuôi và các chi  Sơ lược giải thích
hình vẽ.

- HS : Quan sát hình vẽ, chú ý các chú thích
và các động tác di chuyển của thằn lằn
? Di chuyển của thằn lằn bóng đi dài nhờ
vào sự phối hợp của các bộ phận nào là chủ
yếu?

? Mô tả thứ tự cử động của thân, đuôi và các
chi của thằn lằn khi di chuyển trên mặt đất?

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

? Thứ tự các cử động di chuyển của thằn lằn
trên mặt đất giống với một người đang làm
gì?

? Thằn lằn bóng đi dài di chuyển trên mặt
đất như thế nào?

- HS : Cá nhân trả lời, lớp nhận xét, bổ sung
- GV : Mở rộng, phân tích về ví dụ các cử
động của một người leo thang. Vai trị của
thân và đi thằn lằn khi di chuyển ( Thân
và đuôi uốn mình sát đất, động tác uốn
mình, tạo nên một lực ma sát vào đất, thắng
được sức cản của đất, do khối lượng con vật
tì vào đất tạo nên)

-GV : Giúp học sinh hoàn chỉnh kiến thức
- HS : Đọc kết luận SGK

Khi di chuyển thân và đi tì vào đất, cử
động uốn thân phối hợp các chi  tiến lên phía
trước.

4. Củng cố và đánh giá

- Hãy ghép những thông tin ở cột B với cột A trong bảng sao cho phù hợp: 
A. Đặc điểm cấu tạo ngồi B. Ý nghĩa thích nghi

1. Da khơ, có vảy sừng bao bọc
2. Có cổ dài

3. Mắt có mí cử động

4. Màng nhĩ nằm ở hốc nhỏ trên đầu
5. Bàn chân 5 ngón có vuốt

a. Tham gia sự di chuyển trên cạn

b. Bảo vệ mắt, có nước mắt để màng mắt không
bị khô

c. Ngăn cản sự thoát hơi nước

d. Phát huy được các giác quan, tạo điều kiện bắt
mồi dễ dàng.

e. Bảo vệ màng nhĩ, hướng âm thanh vào màng
nhĩ

Đáp án : 1c, 2d, 3b, 4e, 5a
- Hãy chọn câu trả lời đúng :

1/ Điều nào dưới đây sai khi nói về đặc điểm cấu tạo ngồi cùa thằn lằn bóng đi dài :
a. Bàn chân 5 ngón có vuốt b. Các chi sau có màng bơi căng giữa các ngón
c. Da khơ, có vảy sừng bao bọc d. Thân dài, đuôi rất dài

2/ Cơ thể thằn lằn bóng đi dài có da khơ và vảy sừng bao bọc có tác dụng :
a. Động lực chính của sự di chuyển b. Ngăn cản sự thoát hơi nước của cơ thể
c. Giữ ấm cơ thể d. Giúp di chuyển dễ dàng trên cạn
3/ Đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn bóng đi dài khác với ếch đồng là :
a. Mắt có mi cử động b. Tai có màng nhĩ

c. Da khơ có vảy sừng bao bọc d. Bốn chi đều có ngón
 Đáp án : 1b , 2. b, 3. c

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Thằn lằn bóng đi dài có cấu tạo ngồi thích nghi với đời sống hồn tồn ở cạn. Da khơ

có……….(1)…….. ; cổ dài, mắt có……..(2)……….cử động và tuyến lệ; màng nhĩ nằm trong ………….(3)
……….. . Đi và………(4)…….dài, chân ngắn, yếu có………(5)…….. Khi di chuyển thân và …………(6)
tì vào đất cử động uốn liên tục, phối hợp với các ………..(7)…………làm con vật tiến lên phía trước.
Đáp án : 1. Vảy sừng 2. Mi 3. Hốc tai 4. Thân

5. Vuốt sắc 6. đuôi 7. Chi
5.Hướng dẫn về nhà.

- Học bài. Trả lời câu hói 1,2/SGK
- Xem lại cấu tạo trong của ếch đồng
- Đọc mục “ Em có biết”

- Xem trước bài mới
V. RÚT KINH NGHIỆM

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12></div>