Luận văn nghiên cứu phát triển kinh tế nông hộ huyện quế võ tỉnh bắc ninh

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
----------

----------

LÊ XUÂN TÂM

NGHIÊN C U PHÁT TRI N KINH T NÔNG H
HUY N QU VÕ - T NH B C NINH

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Chuyên ngành: KINH T NÔNG NGHI P
Mã s : 60.31.10

Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. NGUY N TH MINH HI N

HÀ N I - 2009


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a chính b n thân tơi,
đư c s hư ng d n c a TS. Nguy n Th Minh Hi n. Các s li u và k t qu
nghiên c u trong lu n văn này là trung th c và chưa h ñư c s d ng ñ b o
v m t h c v nào.
M i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này ñã ñư c c m ơn và các
thơng tin trích d n trong lu n văn ñã ñư c ch rõ ngu n g c.
Hà N i, ngày tháng

năm 2009

Tác gi

Lê Xuân Tâm

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

i


L I C M ƠN
Trư c h t v i tình c m chân thành và lịng bi t ơn sâu s c tơi xin đư c
bày t lịng bi t ơn t i cô giáo TS. Nguy n Th Minh Hi n, ngư i ñã ñ nh
hư ng, tr c ti p hư ng d n và đóng góp ý ki n c th cho k t qu cu i cùng
đ tơi hồn thành lu n văn này.
Tơi xin chân thành c m ơn các th y giáo, cô giáo Khoa K toán và
Qu n tr Kinh doanh, Khoa Kinh t và PTNT, Vi n Sau ñ i h c - Trư ng ð i
h c Nông nghi p Hà N i cùng toàn th các th y giáo, cơ giáo đã tr c ti p
gi ng d y và giúp đ tơi trong su t q trình h c t p và nghiên c u.
Tôi xin trân thành c m ơn ban lãnh ñ o UBND huy n Qu Võ - t nh
B c Ninh, phịng Nơng nghi p, phòng Th ng kê huy n Qu Võ, cùng các
phịng ban chun mơn c a u ban, Chính quy n các xã ( Xã Châu Phong, Xã
M ð i, Xã Phương Li u) và toàn th các h gia ñình ñã t o ñi u ki n thu n
l i nh t giúp tơi hồn thành lu n văn này.
Xin c m ơn s giúp ñ , ñ ng viên c a t t c b n bè, ñ ng nghi p, gia
đình và nh ng ngư i thân ñã là ñi m t a v tinh th n và v t ch t cho tôi trong
su t th i gian h c t p nghiên c u và hoàn thành lu n văn.
Hà N i, ngày tháng

năm 2009

Tác gi

Lê Xuân Tâm

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

ii


M CL C
L i cam ñoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c các ch vi t t t

v

Danh m c b ng

vi

Tài li u tham kh o

viii

1.

ð TV Nð

1

1.1.

Tính c p thi t c a đ tài

1

1.2.

M c tiêu nghiên c u c a ñ tài

3

1.3.

ð i tư ng và ph m vi nghiên c u ñ tài

4

2.

T NG QUAN CÁC V N ð NGHIÊN C U

5

2.1.

Cơ s lý lu n

5

2.2.

Q trình phát tri n kinh t nơng h trên th gi i và

3.

ð C ðI M ð A BÀN NGHIÊN C U VÀ PHƯƠNG PHÁP

Vi t Nam

18

NGHIÊN C U

29

3.1.

ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u

29

3.2.

Phương pháp nghiên c u

42

4.

K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

49

4.1.

Th c tr ng kinh t nông h c a huy n Qu Võ nh ng năm qua

49

4.1.1. K t qu phân lo i nông h

49

4.1.2. Tình hình s n xu t nơng nghi p nh ng năm qua c a huy n Qu Võ

51

4.1.3. Các chương trình, d án h tr phát tri n kinh t nông h

54

4.2.

55

Th c tr ng phát tri n kinh t c a các nhóm nơng h đi u tra

4.2.1. ði u ki n s n xu t kinh doanh c a các nhóm h đi u tra

55

4.2.2. Th c tr ng phát tri n s n xu t c a nhóm nơng h đi u tra

65

4.2.3. Th c tr ng thu, chi c a các nhóm nơng h đi u tra

83

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

iii


4.2.4. Th c tr ng nhà và các ti n nghi sinh ho t c a các nhóm h đi u tra

86

4.2.5. ðánh giá chung th c tr ng kinh t nông h c a huy n Qu Võ

87

4.3.

88

Các y u t

nh hư ng ñ n k t qu s n xu t c a nông h

4.3.1.

nh hư ng c a ngu n l c s n xu t

89

4.3.2.

nh hư ng c a phương hư ng s n xu t kinh doanh

91

4.3.3.

nh hư ng c a ñ u tư chi phí

93

4.3.4. Nh ng cơ h i và thách th c trong q trình phát tri n kinh t
nơng h
4.4.

95

ð nh hư ng và các gi i pháp ch y u phát tri n kinh t nông h
c a huy n Qu Võ

97

4.4.1. ð nh hư ng phát tri n kinh t nông h huy n Qu Võ trong vài
năm t i

97

4.4.2. Nh ng gi i pháp ch y u ñ phát tri n kinh t nông h huy n
Qu Võ

101

5.

K T LU N VÀ KI N NGH

116

5.1.

K t lu n

116

5.2.

Ki n ngh

116

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

iv


DANH M C CÁC CH

VI T T T

BQ

Bình quân

CC

Cơ c u

CNH - HðH

Cơng nghi p hố - Hi n đ i hoá

CNXH

Ch nghĩa xã h i

HTX

H p tác xã

DT

Di n tích

dt

D a theo

KHKT

Khao h c k thu t

NN - BBDV

Nơng nghi p, buôn bán d ch v

NN - Ngành ngh

Nông nghi p, ngành ngh

NS

Năng su t

SL

S n lư ng

THCS

Trung h c cơ s

THPT

Trung h c ph thông

TMDV

Thương m i d ch v

TTCN

Ti u th công nghi p

SXKD

S n xu t kinh doanh

TNTT

Thu nh p th c t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

v


DANH M C B NG
STT
3.1.

Tên b ng

Trang

Tình hình phân b và s d ng ñ t ñai huy n Qu Võ qua 3 năm
2006 - 2008

3.2.

31

Tình hình nhân kh u và lao ñ ng c a huy n qua 3 năm 2006 34

2008
3.3.

Tình hình trang b cơ s v t ch t k thu t c a huy n Qu Võ
(2006 - 2008)

3.4.

36

K t qu s n xu t kinh doanh m t s ngành chính c a huy n Qu
Võ qua 3 năm 2006 - 2008

3.5.

38

S h ñi u tra ñư c ch n t các xã ñ i di n huy n Qu Võ năm
2008

44

4.1.

Phân lo i các nông h huy n Qu Võ qua 3 năm

49

4.2.

Di n tích, năng su t m t s lo i cây tr ng chính c a huy n qua 3
năm 2006 - 2008

4.3.
4.4.

52

S ñ u gia súc, gia c m c a huy n qua các năm 2006 - 2008

54

Tình hình nhân kh u, lao đ ng trong các nhóm h ñi u tra

3 xã

ñ i di n c a huy n Qu Võ
4.5.

Tình hình đ t đai c a các nhóm h đi u tra

57
3 xã đ i di n c a

huy n Qu Võ năm 2008
4.6.

Tình hình trang thi t b c a nhóm h đi u tra

60
3 xã huy n Qu

Võ năm 2008
4.7.

Nhu c u và kh năng huy ñ ng v n cho SX - KD c a các nhóm
h đi u tra c a huy n Qu Võ

4.8.

62
64

Các ngu n thu t s n xu t kinh doanh c a các nhóm h đi u tra
3 xã huy n Qu Võ năm 2008

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

67

vi


4.9.

Di n tích, năng su t và giá tr s n lư ng m t s cây tr ng chính
c a nhóm h đi u tra

4.10.

3 xã huy n Qu Võ năm 2008

71

Tình hình chăn ni m t s con v t chính c a các nhóm h đi u
tra

3 xã huy n Qu Võ năm 2008

74

4.11.

Chi phí s n xu t c a các nhóm h đi u tra c a huy n Qu Võ

4.12.

K t qu và hi u qu s n xu t kinh doanh c a các nhóm h đi u
tra

4.13.

81

ba xã đ i di n trong hun Qu Võ năm 2008

Tình hình thu, chi

các nhóm h ñi u tra

3 xã huy n Qu Võ

năm 2008
4.14.

Nhà

ti n nghi sinh ho t c a các nhóm h ñi u tra

84
3 xã huy n

Qu Võ năm 2008
4.15.

94

Cơ c u kinh t nông nghi p, nông thôn c a huy n Qu Võ năm
2010 - 2015

4.19.

92

nh hư ng c a chi phí đ n k t qu s n xu t c a nơng h đi u tra
năm 2008

4.18.

90

nh hư ng c a hư ng s n xu t kinh doanh ñ n k t qu s n xu t
kinh doanh c a nông h

4.17.

86

nh hư ng c a các ngu n l c ch y u ñ n k t qu s n xu t kinh
doanh c a các nhóm nơng h huy n Qu Võ năm 2008

4.16.

77

102

D ki n cơ c u m t s cây tr ng chính c a huy n t (2008 2015)

4.20.

104

D ki n s ñ u gia súc, gia c m c a huy n t (2008 - 2015)

105

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

vii


1. ð T V N ð
1.1. Tính c p thi t c a đ tài
Nơng nghi p là m t trong hai ngành s n xu t v t ch t ch y u cho xã
h i. ð a bàn ch y u c a ho t ñ ng s n xu t nông nghi p là nông thôn, nơi có
dân s và l c lư ng lao đ ng chi m ña s . Nh ng năm qua, m c dù đã có s
chuy n d ch tích c c l c lư ng lao ñ ng sang các ngành kinh t khác, song

dân s nông thôn v n chi m kho ng 72% t ng dân s và chi m kho ng 59,5%
t ng lao ñ ng c a c nư c [2].
Trong n n kinh t t cung, t c p và kinh t t p trung, do chúng ta
khơng nh n th c đ y đ nh ng đ c trưng c a kinh t nơng h nên thành
ph n này đã khơng đư c khuy n khích phát tri n. M i quan h gi a kinh t
nông h v i các thành ph n kinh t khác trong nơng nghi p ch m đư c gi i
quy t, nên ñã gây ra nh ng t n th t không nh cho vi c phát tri n nông
nghi p và nông thôn.
Sau hơn 20 năm th c hi n chính sách đ i m i, kinh t nư c ta ñã ñ t
ñư c nh ng thành t u ñáng k . V i s phát tri n c a n n kinh t , c nư c đã
thốt kh i tình tr ng kh ng ho ng kéo dài. ð c bi t, t khi có Ngh quy t 10
năm 1988 c a B chính tr khố VI v đ i m i qu n lý cơ ch trong nông
nghi p mà th c ch t là tr l i cho nông dân k t qu s n xu t c a h , cho h
quy n làm ch s n xu t kinh doanh, kh ng đ nh kinh t nơng h là thành ph n
kinh t cơ b n c a nông nghi p, là ñơn v kinh t t ch trong s n xu t kinh
doanh và bình đ ng v i các thành ph n kinh t khác. Trong ñi u ki n đó, kinh
t nơng h phát tri n r t nhanh, ngư i nơng dân đã làm ch trên m nh đ t c a
mình, các nơng h t s n xu t và ho ch toán kinh doanh, h t quy t ñ nh nên
tr ng cây gì; ni con gì; và tiêu th s n ph m ra sao cho hi u qu nh t. V n
t có c a nơng h đư c t p trung vào s n xu t, v n vay phát tri n nông h

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

1


ñư c h tr và m i ngu n l c c a nơng h đư c t n d ng t i ña vào s n xu t
kinh doanh. Cũng t đó, n n kinh t nư c ta ñã có nhi u kh i s c, b m t
nơng thơn đã có nhi u chuy n bi n tích c c, thu nh p c a ngư i dân ñư c
tăng lên, ñ i s ng c a ngư i dân t ng bư c ñư c c i thi n.

Nhi u nghiên c u v kinh t nơng h đ u cho th y, nơng h chính là ñơn
v kinh t - xã h i ch y u

nông thôn. Kinh t nông h không th tách r i

n n kinh t qu c dân. Khoa h c kinh t nông h là n n t ng cho vi c xem xét,
phân tích, đánh giá và xây d ng chi n lư c phát tri n kinh t nơng thơn. Kinh
t nơng h góp ph n làm tăng nhanh lư ng s n ph m cho xã h i. C th ,
trư c ñây chúng ta là m t nư c thi u lương th c, thư ng xuyên ph i nh p
kh u, ñ n nay chúng ta ñã căn b n gi i quy t ñư c v n đ này. Tính đ n cu i
năm 2008 Vi t Nam v n là qu c gia xu t kh u g o ñ ng th hai th gi i (sau
Thái Lan). Hơn n a, kinh t nơng h cịn góp ph n s d ng đ y đ và có hi u
qu các y u t s n xu t, tăng thêm vi c làm và tăng thêm thu nh p cho ngư i
dân

nông thôn.
Bên c nh nh ng thành t u ñã ñ t ñư c, trong s n xu t nông nghi p, kinh

t nơng h v n cịn b c l nhi u h n ch : Ph n l n các nông h còn s n xu t
nh l , t c p, t túc và kém hi u qu , ñ i s ng nông dân g p r t nhi u khó
khăn… Vì th nơng h và c ng đ ng nơng thơn đang r t c n s h tr k p
th i c a chính ph cũng như các nhà khoa h c nghiên c u, ñ xu t các gi i
pháp thích h p nh m phát tri n s n xu t và nâng cao ñ i s ng cho b ph n
dân cư nông thôn.
Huy n Qu Võ - t nh B c Ninh là m t vùng ñ ng b ng thu c châu th
sông H ng, nhưng l i mang dáng d p trung du và đ a hình b c thang. ðây là
m t huy n có t c đ cơng nghi p hóa và đơ th hóa nhanh. Trong nh ng năm
qua, cùng v i s phát tri n chung c a c nư c, ñ i s ng c a nhân dân trong
huy n đã có nhi u thay đ i. T l h giàu, khá tăng lên, t l h nghèo gi m,

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

2


cho đ n nay tồn huy n khơng cịn h đói.
Bên c nh nh ng tác đ ng tích c c thì q trình cơng nghi p hóa và đơ
th hóa làm cho di n tích đ t nơng nghi p ngày càng b thu h p, nông h b
m t tư li u s n xu t, tình tr ng lao đ ng nơng nghi p dư th a và th t nghi p
trong nông thôn ngày càng gia tăng, nơng h đang trăn tr tìm ki m sinh k
m i, nh hư ng tr c ti p t i ñ nh hư ng phát tri n và thu nh p c a nông h .
Xu t phát t th c tr ng trên chúng tôi ti n hành l a ch n và nghiên c u ñ tài:
"Nghiên c u phát tri n kinh t nông h huy n Qu Võ - t nh B c Ninh”
1.2. M c tiêu nghiên c u c a ñ tài
1.2.1. M c tiêu chung
Nghiên c u th c tr ng phát tri n kinh t nông h c a huy n Qu Võ t nh B c Ninh t đó đ xu t nh ng ñ nh hư ng và các gi i pháp ch y u phát
tri n kinh t nông h c a huy n trong nh ng năm t i.
1.2.2. M c tiêu c th
- Góp ph n h th ng hố nh ng v n đ lý lu n và th c ti n v kinh t
nông h , ñ c bi t trong b i c nh h i nh p qu c t và ch trương CNH - HðH
Vi t Nam hi n nay.
- ðánh giá th c tr ng phát tri n kinh t nông h huy n Qu Võ- t nh B c
Ninh.
- Phân tích m t m nh, m t y u, cơ h i, thách th c và xu hư ng phát tri n
kinh t nơng h

đ a phương trong nh ng năm t i.

- ð xu t ñ nh hư ng và m t s gi i pháp ch y u nh m phát tri n kinh
t nông h c a huy n trong nh ng năm ti p theo.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

3


1.3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u ñ tài
1.3.1. ð i tư ng nghiên c u
ð i tư ng nghiên c u c a ñ tài là nh ng v n ñ lý lu n và th c t tình
hình phát tri n kinh t nông h c a huy n Qu Võ thông qua kh o sát các
nhóm h s n xu t đư c phân lo i theo ngh nghi p (h thu n nông, h nông
nghi p kiêm ngành ngh và h nông nghi p - buôn bán d ch v ) và theo ñi u
ki n kinh t c a các nơng h (h khá, h trung bình và h nghèo) trong huy n.
1.3.2. Ph m vi nghiên c u
1.3.2.1. Ph m vi v n i dung
ð tài t p trung ñ n th c tr ng, ñi u ki n s n xu t, tình hình s n xu t,
k t qu và hi u qu s n xu t c a các nhóm nơng h trong huy n. Các thu n
l i, cơ h i cũng như các v n đ khó khăn, thách th c c a các nhóm nơng h .
T đó đ xu t phương hư ng và các gi i pháp ch y u nh m đ y m nh phát
tri n kinh t nơng h trong nh ng năm t i.
1.3.2.2. Ph m vi v th i gian
Th c tr ng kinh t nông h đư c mơ t trong giai đo n th c hi n cơng
nghi p hóa, đơ th hóa

Qu Võ, ñ c bi t s li u t p trung trong 3 năm g n

ñây 2006-2008 và s li u ñi u tra nông h trong năm 2008, 2009. Các ñ nh
hư ng và gi i pháp ch y u nh m ñ y m nh phát tri n kinh t nơng h trong
th i gian t i, đ c bi t t p trung cho giai ño n 2009 - 2015.
1.3.2.3.Ph m vi v không gian

Ph m vi nghiên c u trên ñ a bàn huy n Qu Võ, t p trung kh o sát t i 3
xã ñ i di n cho các vùng s n xu t khác nhau trong huy n. ðó là xã Châu
Phong, Phương Li u và M ð o.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

4


2. T NG QUAN CÁC V N ð NGHIÊN C U
2.1. Cơ s lý lu n
2.1.1. Khái ni m v h và kinh t nông h
Trong m t s t ñi n ngôn ng h c cũng như m t s t ñi n chuyên
ngành kinh t , ngư i ta ñ nh nghĩa v "h " như sau: "H là nh ng ngư i cùng
chung trong m t ngôi nhà, nhóm ngư i đó có chung huy t t c và là nh ng
ngư i làm chung, ăn chung" [College Edition (1989)].
V phương di n th ng kê, Liên h p qu c cho r ng: "H là nh ng ngư i
cùng s ng chung dư i m t mái nhà, cùng ăn chung, cùng làm chung và có
chung m t ngôn ng " [25].
T i cu c h i th o Qu c t v qu n lý trang tr i t i Hà Lan, các ñ i bi u
nh t trí r ng: "H là m t ñơn v cơ b n c a xã h i có liên quan đ n s n xu t,
tái s n xu t, tiêu dùng và các ho t ñ ng xã h i khác"[10].
Giáo sư MC. Gee (1989) trư ng ð i h c t ng h p Colombia (Canada)
cho r ng: "H là nhóm ngư i cùng chung huy t t c hay không cùng chung
huy t t c,

chung m t nhà, ăn chung cùng m t mâm cơm và có chung m t

ngân qu ".
Trong nghiên c u "Q trình đơ th hố"

các nư c châu Á, giáo sư

MC. Gee và các ñ ng nghi p ñã lưu ý thêm r ng: các thành viên c a h
không nh t thi t ph i s ng cùng nhà, h có th s ng khá xa gia đình, nhưng
đóng góp vào ph n thu nh p c a h thì h đư c coi là m t thành viên c a h .
Tuy nhiên ñây ch là ý ki n thiên v khía c nh ngu n thu nh p c a h .
Nhìn t góc đ khác, các tác gi l i có quan đi m v h như sau:
Harris (1989)

vi n nghiên c u phát tri n trư ng ð i h c T ng h p

Susex (London - Anh) cho r ng: "H là ñơn v t nhiên t o ngu n lao ñ ng" .

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

5


Nhóm các h c gi lý thuy t phát tri n cho r ng: "H là m t h th ng các
ngu n l c t o thành m t nhóm các ch đ kinh t riêng nhưng l i có quan h
ch t ch ph c v h th ng kinh t l n hơn"[5].
Trên góc đ này, các ñ i bi u thu c trư ng phái "H th ng th gi i" (các
ñ i bi u Wallerstan (1982), Wood (1981 - 1982), Smith (1985), Martin và
Bellhel (1987) cho r ng: "H là m t nhóm ngư i có chung s h u, chung
quy n l i trong m i hồn c nh. H là m t đơn v kinh t gi ng như các cơng
ty, xí nghi p khác".
Nhóm các nhà nhân ch ng h c (Waller (Áo) 1982, Wood (M ) 1982)
cho r ng: "H là m t đơn v đ m b o q trình tái s n xu t lao ñ ng ti p theo
trong quá trình t ch c ngu n thu nh p nh m chi tiêu cho cá nhân và ñ u tư

cho s n xu t".
Qua các quan ñi m khác nhau v khái ni m "h " trên ñây, chúng tơi th y
có m t s đi m c n chú ý khi phân ñ nh h :
- H là m t nhóm ngư i cùng chung huy t t c hay không cùng chung
huy t t c.
- H cùng s ng chung hay không cùng s ng chung trong m t mái nhà.
- Có chung m t ngu n thu nh p và ăn chung.
- Cùng ti n hành s n xu t kinh doanh.
GS. Frank Ellis trư ng ð i h c T ng h p Cambridge (1988) cho r ng:
"Kinh t nông h khác v i nh ng ngư i làm kinh t khác trong n n kinh t th
trư ng

b n y u t : ñ t ñai, lao ñ ng, v n và s tiêu dùng. H là cơ s ho t

ñ ng c a xã h i, giúp cho các t ch c xác ñ nh, ñánh giá kinh t , cùng chung
m t ngu n v n, các thành viên cùng s ng dư i m t mái nhà, ăn chung, m i
ngư i ñ u hư ng ph n thu nh p, m i quy t ñ nh ñ u d a trên nh ng thành
viên, kinh t nông h là m t t ch c kinh t c a n n kinh t xã h i. Các ngu n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

6


l c như ñ t ñai, tư li u s n xu t, lao ñ ng, v n ñư c ñóng chung; chung m t
ngân sách, ng chung m t mái nhà; ăn chung; m i quy t ñ nh trong s n xu t
kinh doanh và ñ i s ng ñ u do ch h phát ra".
Mác và Anghen (1962) cho r ng: Kinh t nông h v n b h n ch nên
c n ñư c c i t o thì nó m i có th phát tri n nơng nghi p lên trình đ xã h i
hố ngày càng cao. Do đó, lúc đ u các ơng d đốn kinh t nơng h s hồn

tồn b xố b trong đi u ki n phát tri n cơng nghi p. Sau này, v i th c t
phát tri n kinh t

Anh và các nư c tư b n khác, Mác đã th y r ng: Phát tri n

nơng nghi p không gi ng như phát tri n công nghi p, kinh t nơng tr i gia
đình t ra là hình th c t ch c s n xu t nơng nghi p có hi u qu và "Nơng
nghi p h p lý mâu thu n v i phát tri n kinh doanh ch nghĩa tư b n"[6].
Traianov ñã cho r ng: Hình th c kinh t nơng h có kh năng thích ng
và t n t i trong m i hình th c s n xu t và ơng chú ý đ n đ c tính sinh h c c a
cây tr ng, v t nuôi cũng như các ñ c ñi m khác c a s n xu t nơng nghi p đ
hư ng t i m t s h p tác không ph i "Vô ch hố" ho c "T p ch hố" trong
nơng nghi p.
T nh ng quan ñi m trên ñây cho th y: Kinh t nơng h là m t hình
th c kinh t cơ b n có hi u qu và t ch trong nơng nghi p, đư c hình thành
và t n t i khách quan, lâu dài, d a trên cơ s s c lao ñ ng, ñ t ñai và tư li u
s n xu t c a gia đình mình là chính. Kinh t nơng h là hình th c kinh t cơ
b n có hi u qu , phù h p v i s n xu t nơng nghi p, t n t i, thích ng và phát
tri n trong m i hình th c kinh t xã h i. Cho ñ n nay, nhi u h c gi ñ u nh n
th y r ng kinh t nơng h khơng gi ng như các hình th c kinh t khác vì:
- Là lo i hình kinh t thích nghi, có l i th cũng như nh ng h n ch b i
các y u t ñ t ñai, lao ñ ng, ti n v n và thái ñ tiêu dùng c a ch h .
- Là ñơn v kinh t cơ s v a s n xu t, v a tiêu dùng, có s th ng nh t

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

7


gi a ñơn v kinh t và ñơn v xã h i. Do đó, nó th c hi n đư c ñ ng th i

nhi u ch c năng mà đơn v kinh t khác khơng có đư c. Kinh t nơng h có
kh năng t đi u ch nh r t cao trong m i quan h s n xu t, trao ñ i, phân ph i
và tiêu dùng.
- Là t bào xã h i mang tính ch t ñ c thù v i ñi u ki n t nhiên - kinh t
m i nư c và m i khu v c trên th gi i, phát tri n t th p đ n cao.
- Kinh t nơng h tuy là ñơn v kinh t ñ c l p nhưng khơng đ i l p v i
kinh t h p tác và kinh t nhà nư c.
nư c ta hi n nay, kinh t nông h là m t khái ni m chung đ ch các
lo i nơng h có trình đ s n xu t khác nhau t t cung, t c p ñ n s n xu t
hàng hố. Kinh t nơng h đã có tác d ng to l n đ thúc đ y nơng nghi p và
nông thôn nư c ta phát tri n.
Tuy nhiên, nơng h là đ i tư ng nghiên c u ch y u c a khoa h c nông
nghi p và phát tri n nông thôn. T t c các ho t đ ng nơng nghi p và phi nơng
nghi p

nơng thơn ch y u đư c th c hi n qua s ho t đ ng c a nơng h . Vì

v y, chúng tơi th ng nh t khái ni m v nông h như sau:
"H nông dân là nh ng h có phương ti n ki m s ng d a trên ru ng ñ t,
s d ng ch y u s c lao ñ ng gia đình, trong s n xu t nơng h ln n m
trong h th ng kinh t r ng l n hơn, nhưng v cơ b n ñư c ñ c trưng b i s
tham gia t ng ph n vào th trư ng, ho t ñ ng v i m c đ hồn h o khơng
cao" (Ellis 1988) [10].
Tóm l i: Kinh t nông h là m t th c th lâu dài, là s ra ñ i c a m t
ch th kinh t

nông thôn. Trong m t th i gian dài, kinh t nơng h có tác

đ ng to l n ñ i v i s phát tri n kinh t c a xã h i.
T nh ng khái ni m trên đây chúng tơi th ng nh t nh ng v n ñ kinh t

cơ b n c a nơng h đó là:

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

8


- Nơng h là đơn v ho t đ ng c a xã h i, làm cơ s cho phân tích kinh
t nơng h và nơng thơn.
- Các ngu n l c (ñ t ñai, v n s n xu t, tư li u s n xu t, s c lao đ ng)
đư c góp thành m t ngu n v n chung c a m i thành viên trong gia đình,
cùng chung m t ngơn ng .
- Cùng s ng chung dư i m t mái nhà, ăn chung, m i ngư i ñ u hư ng
ph n thu nh p và m i quy t ñ nh ñ u d a trên ý ki n chung c a các thành
viên là ngư i l n tu i trong gia đình.
2.1.2. ð c trưng c a kinh t nơng h
Kinh t nơng h là hình th c kinh t r t ña d ng

m i qu c gia, m i

vùng và m i đ a phương. Vì v y, ñ ch n hư ng ñi ñúng ñ n cho nó thì chúng
ta ph i hi u đư c nh ng ñ c trưng sau ñây c a thành ph n kinh t này:
a. Có s th ng nh t v l i ích trong nơng h : ðây là ñ c trưng bao trùm
nh t c a kinh t nơng h . B i vì, m i thành viên trong nơng h đ u làm vi c
v i tính t giác cao, t ch , t nguy n và ñ u ph n ñ u h t s c mình cho l i
ích kinh t c a b n thân, c a gia đình và xã h i. Song l i ích kinh t khơng
nh ng ph thu c vào s th ng nh t hành ñ ng các thành viên trong gia đình,
mà cịn ph thu c vào môi trư ng kinh t

m i qu c gia, v n ñ huy ñ ng

các ngu n l c (ñ t ñai, tư li u s n xu t và lao ñ ng).
- V ñ ng cơ hành ñ ng: ðó là nh ng đ o lu t, chính sách c a Nhà nư c
nh m ñ m b o cho vi c huy ñ ng các ngu n l c có thu n l i hay khơng.Vi c
huy đ ng các ngu n l c do các ch h liên k t v i nhau và do ñ o lu t, chính
sách c a m i qu c gia quy đ nh.
- S đa d ng hố các lo i hình kinh t nơng h chính là vi c th hi n kh
năng huy ñ ng các ngu n l c nh m đ t l i ích kinh t cao hơn. Cho nên, v n
ñ huy ñ ng các ngu n l c

các nơng h đ u ph i đ m b o l i ích kinh t do

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

9


tho mãn c a b n thân các ch h và s b o tr c a pháp lu t Nhà nư c.
- S hoàn thi n v pháp lu t, chính sách nh m gi i phóng các ngu n l c,
t o ñi u ki n thu n l i cho các nông h phát huy ti m năng c a mình trong
vi c khai thác các ngu n l c. ðây là v n ñ th hi n ch trương, đư ng l i,
chính sách mà m i qu c gia ph i nghiên c u ñ ngày càng hồn thi n.
T nh ng đ c trưng này cho th y: Vi c chuy n ñ i kinh t nông h c n
ph i tôn tr ng q trình v n đ ng c a nó, như Anghen nói: "C n đ cho nơng
dân suy nghĩ trên lu ng cày c a h "[4]. Nhà nư c ph i k p th i ñưa ra nh ng
văn b n v đư ng l i, ch trương, chính sách phù h p v i s phát tri n kinh
t nơng h

m i giai đo n l ch s , nh m thúc đ y nơng nghi p, nơng thôn

cũng như s phát tri n chung c a n n kinh t xã h i.
b. S n xu t kinh t nông h g n li n v i ñi u ki n t nhiên: Không như
các ngành kinh t khác, vi c s n xu t c a nơng h g n li n v i đi u ki n t
nhiên như: ñ t ñai, th i ti t, khí h u…c ng v i đ i tư ng c a s n xu t nông
nghi p l i là các sinh v t s ng. Chính các y u t này ñã xác ñ nh phương
hư ng s n xu t c a m i vùng, m i ñ a phương. S thay ñ i c a m i y u t đó
kéo theo c phương hư ng s n xu t cũng như ñ u tư cơ s h t ng như giao
thông, thu l i, nhà kho, nhà xư ng, mà cơ s h t ng này không ph i ngày
m t ngày hai mà nơng h thay đ i đư c. Các y u t này đã t o nên tính mùa
v trong nơng nghi p, t o ra cách th c s n xu t

m i vùng, m i khu v c,

m i qu c gia.
Vì v y, vi c đ u tư l a ch n phương hư ng s n xu t đ phát tri n kinh t
địi h i ngư i ch nông h ph i am hi u sâu s c v khí h u, th i ti t c a vùng
mình, đ a phương mình. ð i tư ng c a s n xu t nông nghi p là các sinh v t
s ng: cây tr ng, v t nuôi nên luôn ph i tuân th nh ng quy lu t sinh h c v n
có c a nó v s n xu t. Phát tri n kinh t khơng th thay đ i quy lu t đó ñư c
mà ph i d a vào nó ñ xây d ng quy trình s n xu t cho thích h p v i t ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

10


cây tr ng, v t nuôi. Hơn n a ngư i s n xu t ph i tâm huy t, ph i th t s am
hi u nh ng ñ c tính sinh h c v s n ph m c a mình và ph i g n bó v i nó.
Trong s n xu t nơng nghi p có s đan xen gi a hai q trình tái s n xu t kinh
doanh c a con ngư i và tài s n xu t t nhiên c a cây tr ng, v t ni t o nên

tính th i v trong nơng nghi p. Do đó, ch nơng h ph i bi t b trí s n xu t
sao cho thích h p nh m gi m b t tính th i v trong nơng nghi p.
c. Nơng h v a là ñơn v kinh t v a là đơn v tiêu dùng nơng s n: Trong
nơng h có s th ng nh t gi a ñơn v kinh t và ñơn v xã h i, do v y nơng h
đ ng th i th c hi n hài hồ đư c các ch c năng mà các đơn v kinh t khác
khơng th có đư c. Kinh t nơng h có kh năng t đi u ch nh r t cao trong
m i quan h s n xu t - trao ñ i - phân ph i và tiêu dùng.
d. Kinh t nơng h tuy là đơn v kinh t đ c l p nhưng khơng đ i l p v i
kinh t h p tác và kinh t nhà nư c:
Kinh t nơng h có kh năng dung n p nhi u quy mô s n xu t l n, v a
và nh khác nhau ñ ng th i bi n đ ng linh ho t. Nó có kh năng dung n p
trình đ khoa h c khác nhau t ñơn sơ ñ n hi n ñ i, phù h p v i yêu c u t ng
lo i h , cho phép s d ng chi phí th p đ s n xu t ra nơng s n và d ch v
nông nghi p.
T nh ng ñ c trưng trên mà trong s n xu t nông nghi p ngư i ta không
th áp d ng máy móc theo ki u s n xu t cơng nghi p mà m i ho t ñ ng ph i
xu t phát t ñ c ñi m c a nó. ð kinh t nơng h phát tri n t t thì:
- Ngư i nơng dân ph i làm ch trên m nh đ t c a mình thì h m i th u
hi u m nh ñ t y và su t đ i h g n bó v i nó, h n tâm đ u tư, b i dư ng
và s d ng có hi u qu .
- Ngư i nông dân ph i th c s am hi u v i ngh nông, ph i nhi t tình,
ch u khó h c h i, tích lu kinh nghi m ñ quy t ñ nh m i hành ñ ng và ñ ra

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

11


phương hư ng s n t i ưu cho gia đình.
Tóm l i: Kinh t nơng h là th c th t n t i b n v ng trong xã h i, vi c

s n xu t c a nó khác h n v i các ngành kinh t khác, phát tri n và gia tăng
thành ph n kinh t này chính là s thúc đ y s phát tri n kinh t xã h i nói
chung và nơng nghi p, nơng thơn nói riêng. Vì v y, c n t o ñi u ki n thu n
l i cho kinh t nơng h phát tri n, đáp ng yêu c u c a s nghi p công nghi p
hố, hi n đ i hố.
2.1.3. Vai trị và v trí c a kinh t nơng h
Q trình v n ñ ng và phát tri n c a n n kinh t là s gia tăng t ng h p
c a các ngành, các thành ph n kinh t . Kinh t nơng h cũng là y u t đ c
trưng thúc ñ y xã h i phát tri n. B i vì, kinh t nơng h đư c coi là t bào c a
kinh t xã h i trong nơng thơn, nó có s c thái riêng v kinh t , nhân văn và xã
h i. Do đó, s t n t i và phát tri n c a kinh t nơng h quy t đ nh s t n t i
và phát tri n c a kinh t xã h i nông thôn.
* Kinh t nông h là t bào c a xã h i: Kinh t nông h là m t th c th ,
t n t i b n v ng trong xã h i và thúc đ y xã h i phát tri n, vì kinh t nơng h
có nh ng đ c đi m sau:
- Các thành viên trong nơng h g n bó ch t ch v i nhau b ng m i quan
h huy t th ng và hôn nhân.
- V kinh t , các thành viên g n bó v i nhau d a trên quan h bình đ ng
v s h u tài s n, quan h phân ph i các ngu n thu nh p và chi tiêu.
- V qu n lý và phân cơng lao đ ng, khác v i ngành kinh t khác là
trong kinh t nông h ngư i qu n lý cũng là ngư i lao ñ ng.
- V tài s n và tư li u s n xu t, h s d ng m i tài s n mình có ph c v
cho s n xu t và ñ i s ng c a gia đình.
- Trong lĩnh v c phân ph i, m i ngư i ñ u bàn b c dân ch , công khai

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

12

và ñ u hư ng quy n l i tho ñáng.
Các ưu ñi m trên ñây th c s là ti n ñ v ng ch c cho kinh t nơng h
và thúc đ y tăng trư ng trong nơng nghi p, nơng thơn.
M c dù kh ng đ nh vai trị to l n c a kinh t nơng tr i gia đình v i ngh
nơng h p lý, song Mác cũng khơng tuy t đ i hố tính ch t b n v ng c a kinh
t ti u nơng. Mác nh n th y r ng đ i v i ngh nơng h p lý thì ho c ph i có
"Bàn tay c a nh ng ngư i làm ti u nông s ng b ng lao đ ng c a chính mình"
ho c có "S ki m sốt c a nh ng ngư i có cùng lao ñ ng v i nhau". ð ng
th i bàn v v n ñ này, Anghen cũng th n tr ng cho r ng: "C n đ cho nơng
dân suy nghĩ trên lu ng cày c a h " và cũng kh ng đ nh: "Khi giai c p vơ s n
đư c n m chính quy n m t cách tuy t đ i khơng đư c tư c ño t nh ng ngư i
ti u nông dù b ng b t kỳ hình th c nào như bu c ph i làm ñ i v i nh ng
ngư i ch đ t l n"[4].
* Kinh t nơng h là thành ph n kinh t cơ b n thúc ñ y s phát tri n
nông nghi p nông thôn. Kinh t nông h không ch th hi n b ng s b n v ng
c a nó trong c ng đ ng kinh t xã h i, mà cịn là thành ph n ch y u cung
c p nông s n hàng hoá cho xã h i và thúc ñ y s phát tri n nông nghi p, nông
thôn.
V m t cung c p nông s n ph m: Cho t i nay, ngay c các nư c phát
tri n, kinh t nông h v n là thành ph n ch y u cung c p nông s n cho xã
h i. C th :
M là nư c có n n nơng nghi p phát tri n

trình đ cao nhưng v i 1,94

tri u nơng tr i đã cung c p cho xã h i lư ng nông s n hàng hoá chi m t i
56,2% trong t ng s [23].
Hunggari: S n ph m hàng hoá c a nơng tr i gia đình chi m t i 60% t ng
s n ph m hàng hoá trên th trư ng nông thôn.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

13


ð i v i nư c ta, kinh t nông h quy mơ cịn nh , phân tán, lư ng v n ít,
song cũng đã cung c p cho xã h i g n 95% s n lư ng th t, 90% s n lư ng
tr ng và 93% s n lư ng rau qu tươi [23].
- Thúc ñ y phát tri n nông nghi p và nông thôn: M t ñ ng l c quan
tr ng thúc ñ y s n xu t c a nông h là l i ích kinh t c a gia đình, cùng các
thành viên trong gia đình h . Kinh t phát tri n, ngư i nơng dân có đi u ki n
xây d ng cơ s h t ng ph c v cho s n xu t và cu c s ng gia đình h , đ ng
th i khơng nh ng thúc đ y nơng nghi p phát tri n mà cịn làm cho b m t
nơng thơn cũng ngày càng thay đ i.
Gi đây kinh t nơng h đã nâng cao ñư c ñ i s ng c a ngư i dân, góp
ph n thúc đ y nơng nghi p phát tri n, t ng bư c ñ i m i b m t nông nghi p,
nông thôn nư c ta.
2.1.4. Tính t t y u khách quan c a s t n t i và phát tri n kinh t nông h
Khi nghiên c u kinh t nông h và các ñ c ñi m s n xu t nơng nghi p
Mác và Anghen kh ng đ nh: "Ngay

nư c Anh cơng nghi p hố hình th c lãi

su t không ph i là các nông tr i mà là các nơng tr i gia đình th c t khơng
dùng lao đ ng làm th" [4]. Lênin cũng ch ra r ng: "C i t o ti u nông khơng
ph i tư c đo t h , mà ph i tơn tr ng l i ích cá nhân c a h , khuy n khích h
liên k t v i nhau m t cách t nguy n ñ t o ñi u ki n thu n l i cho s phát
tri n c a chính h "[24].
Alexander Vasilevich Choyanov nhà kinh t h c Liên Xơ (1920) đã có
k t lu n: "Hình th c kinh t nơng h có kh năng thích ng và t n t i trong

m i phương th c s n xu t".
Causky cho r ng: "Nông nghi p không phát tri n cùng m t ki u v i Công
nghi p. Nông tr i nh gia đình s n xu t kinh doanh có hi u qu hơn nơng tr i
l n TBCN. Nông h v n t n t i và phát tri n ngay trong lòng CNTB". T

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

14


nh ng quan đi m trên đây chúng tơi th y r ng: Kinh t nông h là m t th c th
khách quan trong xã h i, là thành ph n kinh t cơ b n c a nông nghi p nơng
thơn nói riêng và tồn b n n kinh t nói chung; là hình th c kinh t cơ b n, t
ch trong nơng nghi p, đư c hình thành và t n t i m t cách khách quan lâu dài
d a trên cơ s s d ng s c lao đ ng gia đình là chính.
Nơng h là t bào kinh t xã h i, là hình th c t ch c kinh t cơ b n c a
nông nghi p nông thôn, các thành viên trong nơng h g n bó ch t ch v i
nhau b ng hơn nhân và dịng máu d a trên cơ s huy t th ng. V m t kinh t ,
các thành viên trong nông h g n bó ch t ch v i nhau trên các m t quan h
s h u, quan h qu n lý và quan h phân ph i hàng hoá mà c t lõi là quan h
l i ích kinh t . ð ng th i các nơng h có kh năng duy trì tái s n xu t gi n
đơn, do có các tư li u s n xu t. T i đa hố l i nhu n khơng ph i là m c tiêu
duy nh t c a nông h , q trình t p trung hố ru ng đ t vào m t s ngư i b
h n ch , nơng dân có th vư t qua nh ng áp l c c a th trư ng b ng vi c s
d ng lao đ ng gia đình. S n xu t nông nghi p thư ng không h p d n cho ñ u
tư thành tư b n nơng nghi p, nơng dân có kh năng đa d ng hố các ho t
đ ng kinh t

h .

Do th ng nh t v m i m t kinh t nên các thành viên trong h r t th ng
nh t v hành ñ ng, h ñ u làm h t s c mình đ đem l i l i ích cao nh t cho
gia đình mình. M i nơng h đ u có tài s n như: ru ng đ t, cơng c , trâu bị.
Các thành viên trong nơng h cùng s d ng nên hi u đư c đ c tính c a tài
s n, vì th h s d ng có hi u qu , chăm sóc, b o qu n t t hơn. Trong kinh t
nông h , quan h gi a ngư i qu n lý và ngư i tr c ti p lao ñ ng g n bó ch t
ch v i nhau, cho nên thông tin x lý nhanh, k p th i, quy t ñ nh s n xu t
ñúng ñ n và có tính thuy t ph c cao.
V quan h phân ph i hàng hoá, các thành viên trong nông h cùng làm,
cùng , cùng ăn dư i s s p x p c a ch h . M t khác, ngư i nông dân v n là

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

15


ngư i làm ăn riêng l , tư h u bao đ i nay, tư tư ng l i ích cá nhân ăn sâu vào
h , cho nên vi c th a nh n và phát tri n kinh t nông h r t phù h p v i h .
Trong n n kinh t th trư ng, xu t phát t nh ng ñ c trưng c a kinh t nông
h , m t khác kinh t nông h có kh năng dung n p nhi u quy mơ s n xu t
l n, v a và nh , có kh năng dung n p trình đ khoa h c khác nhau t ñơn
gi n ñ n ph c t p, phù h p v i nhu c u t ng lo i, t ng ki u h nên ñã cho
phép chi phí s n xu t th p trong s n xu t và d ch v .
Chính nh ng ưu th và ñ c ñi m trên ñây mà kinh t nông h tr i qua
nh ng thăng tr m, t n t i và phát tri n b n v ng, khách quan trong c ng ñ ng
nông thôn.
nư c ta, ð ng và Nhà nư c ñã ban hành nhi u ch th , ngh quy t v
phát tri n kinh t nông h như Ch th 100 CT/TW v khoán s n ph m ñ n
nhóm ngư i lao ñ ng (11/1981), Ngh quy t 10 c a B Chính tr (4/1988),
các văn ki n ð i h i ð ng toàn qu c và g n ñây ngh quy t H i ngh l n th

5 c a ban ch p hành Trung ương ð ng khố IX ra đ i đã th a nh n và kh ng
đ nh vai trị to l n c a kinh t nông h trong vi c phát tri n kinh t nông
nghi p và phát tri n n n kinh t qu c dân. M t khác, nư c ta ñang trên con
ñư ng CNH- HðH ñ t nư c, chuy n m nh sang kinh t s n xu t hàng hố,
kinh t nơng h đang ti p xúc v i kinh t nơng tr i c a các nư c kinh t phát
tri n cao là hồn tồn phù h p. Trong đi u ki n kinh t th trư ng v i cơ c u
kinh t nhi u thành ph n theo đ nh hư ng XHCN thì kinh t nơng h phát
tri n là ñi u t t y u c a xã h i, phù h p v i quy lu t ti n hoá c a xã h i.
2.1.5. Ch trương - chính sách c a ð ng và Nhà nư c cho phát tri n nông
nghi p, nông thơn nói chung và kinh t nơng h nói riêng
Dư i s tác đ ng c a chính sách kinh t m i, đ c bi t là chính sách phát
tri n kinh t nông h , nông nghi p nư c ta trong nh ng năm g n ñây đã có s
kh i s c. Vì v y, vi c tìm hi u b n ch t c a hi n tư ng kinh t nông h và vai

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

16


trị nh ng chính sách c a ð ng và Nhà nư c đ i v i nơng nghi p là m t v n
ñ ñang ñư c nhi u ngư i quan tâm. V i hơn 70% dân cư làm nông nghi p
và ph thu c vào nông nghi p, s ng ch y u

các vùng nông thôn. Do ñó, ñ

ñ t ñư c m c tiêu phát tri n và s thành công trong lĩnh v c nông nghi p thì
v trí c a kinh t nơng h đóng m t vai trị h t s c tr ng y u. ðương nhiên
đi u đó ch có th ñ t ñư c khi ð ng và Nhà nư c có chính sách đúng đ n, có
kh năng khai thác n i l c c a các nông h m t cách có hi u qu .
Trong th i gian xây d ng h p tác xã nông nghi p theo mơ hình t p th

trư c đây, kinh t nơng dân b xem nh và đư c coi là: "Kinh t ph ". Bư c
vào th i kỳ ñ i m i, ð ng và Nhà nư c ta đã có nhi u ch trương chính sách
khuy n khích phát tri n kinh t nơng h .
Th i kỳ 1955 - 1959 Mi n B c c i cách ru ng đ t nên đã hình thành
kinh t nơng h dư i ch đ m i. Th i kỳ 1981 - 1987 th c hi n khoán 100,
quy n t ch c a kinh t nơng h đã ñư c quy t ñ nh ít nhi u song v n b mơ
hình t p th hố chi ph i.
Ngày 05 - 04/ 1988 Ngh quy t 10 c a B chính tr bàn v : "ð i m i
qu n lý kinh t nông nghi p", coi h gia đình là đơn v kinh t t ch , ñã t o
ra ñ ng l c to l n thúc đ y kinh t nơng h phát tri n [16].
Ngh quy t ð i h i ð ng toàn qu c l n th VIII, IXvà th X ti p t c ñ
ra nh ng ch trương phát tri n 5 thành ph n kinh t và 3 chương trình kinh t
l n cùng v i hàng lo t các chính sách khác nh m thúc đ y nơng nghi p, nơng
thơn nói chung và kinh t nói riêng phát tri n như:
- Chính sách v ru ng đ t.
- V n đ đ u tư và tín d ng cho nông nghi p - nông thôn.
- M r ng lưu thơng nơng s n hàng hố.
- Chính sách giá c nông ph m.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………

17