Phác đồ bệnh viện Hùng Vương

H

ngăD năC păC uăChoángăPh năV
(B nh vi năHùngă↑

ng)

1. GI I THI U
1.1ă

nhăngh aăchoángăph n v

Choángăph n v làăm t ph n ng d ng c pătính,ăx y ra r tăđ t ng t,ănghiêmătr ng,ănh ngăcóă
kh n ngăph c h i (n uăđi u tr k p th iăvàăđúng).ăChoángăph n v cóăth gâyăch tăng i.
1.2ăNgunănhơnăchốngăph n v
- Khángăsinhă(PNCătiêmăm ch,...)
- Thu cătiêmăt i ch
- Huy t thanh
- Ongăđ t
- Th că n
2. TRI U CH NGăCHOỄNGăPH N V
2.1 T i c p: Ph n v sau 1-γăphútăti păxúcăv i d nguyên,ăcóăcácătri u ch ng sau:
- Nơnănao,ăkhóăch u, b t r t, lo s .
- Daătím,ăvưăm hơi,ăkhóăth ki uăhen;ăphùăthanhăqu n.
- Nơn,ăbu nănơn,ătiêuăch y.
- Huy tăáp,ăm chăkhơngăcó.
- Hơnămê,ăcoăgi tădoăphùănưo.
2.2ăBánăc p: Sau 5-10ăphút
- Ng a, n i m năđ ,ăphùăQuinck.
- Khóăth ki u hen, phùăthanhăqu n.

- M chăt ng,ăhuy tăápăgi m.
- Nôn,ătiêuăch y,ăđauăb ng,ăt ngăxu t ti t.
β.γă

năđ c: Ng iăda,ăphùăQuinck.

3. X

TRệăCHOỄNGăPH N V


3.1. Ng ngăngayăđ ng ti păxúcăv i d nguyênă(thu căđangăs d ng g m:ătiêm,ău ng,ăb i,ănh
m t, nh m i,ăth că n.).
3.2. Cho b nhănhânăn m t i ch :
n uăcóănơn.

m,ăđ u th p, chi u cao, theo di m ch huy tăáp,ăn mănghiêngă

γ.γ.ăAdrenaline:ălàăthu căhàngăđ uătrongăđi u tr choángăph n v .
- Adrenaline dung d ch 1/1000, ng 1 ml = 1 mg, li u kh iăđ uălà:ă0,γ-0,5 mg (0,3-0,5 ml dung
d chă1/1000ăTDD,ăvàăđ c l p l i khi c n,ăchoăđ n khi huy tăápătr l iăbìnhăth ng).
- i v i tr em:ăkhơngăqă0,γămgă{ ngă1ămlă(1ămg)ă+ă9ămlăn
0,1ml/kg}
- Nh ng b nhănhânăcóăt c ngh năđ
t vong)ăthìănênăcho:
+ăAdrenalineăd

iăl

c c tă=ă10ăml,ăsauăđóătiêmă

ngăhơăh p n ngăvàăt t huy tăápă(doăchốngăqăn ngăđeăd a

i 0,5 ml dung d ch 1/1000.

Ho c:
+ăTiêmăt nhăm chăđùiăhayăt nhăm ch c nh trong: 3-5 ml dung d ch 1/10.000.
Ho c:
+ Bom qua ng n iăkhíăqu n 3-5 ml dung d ch 1/10.000.
- i v i nh ngătr ng h p n ngăkhôngăđápă ng ngay l p t c v i nh ng bi năphápătrênăthìăcho:ă
Adrenaline truy năt nhăm ch v i li u kh iăđ u:
0,1pg/kg/phút,ăđi u ch nh t căđ theo huy tăápă(kho ng 2 mg Adrenaline/gi choăng
kg).

i l n 55

3.4. X tríăsuyăhơăh p
- Tùy theo m căđ khóăth cóăth s d ngăcácăbi năphápăsauăđây:
+ Th oxyăquaăsondeăm i.
+ăBópăbóngăAmbuăcóăoxy.
+ N u b nhănhânăkhơngăt th :ăđ t n iăkhíăqu n, th máy.
+ N uăphùăthanhăqu năkhôngăđápă ng v iăAdrenalineăvàăkhôngăth đ t n iăkhíăqu năthìănênăm
khíăqu n.
3.5.ăBùăd ch
- Truy n 500-1000 ml dung d ch tinh th ho c dung d chăkeoătùyăthu c huy tăáp,ăth tíchăn
ti u.

c

+ Truy n d ch v a ph iăvìăAdrenalineăcóătácăd ng h i ph cănhanhăchóngătr
đ y m chămáuăv a ph iăđ kh c ph cătìnhătr ngăqăt i th tích.
+ă

ngăt nhăm ch.ă

i v i tr em:ăkhơngăqăβ0ăml/kg.

3.6.ă

ng v năpagonistăkhíădung

- Metaproteronol 0,3ml ho căAlbuterolă0,5ămlăphaătrongăβ,5ămlăNaClă0,9%ăkhíădungăđ đi u tr
co th t ph qu n.
3.7. Aminophylline: làăthu căđ ngăhàngăth haiăđ đi u tr co th t ph qu n.
- Truy năt nhăm ch ch m: Aminophylline 1 mg/kg/gi ho c:
- Diaphylline 4,8% 5ml: truy năt nhăm ch ch m 1 mg/kg/gi .
- Cóăth d ng: Salbutamol x t h ng m i 4-5ănhátăbóp/1ăl n, 4-5 l nătrongăngày.
3.8. Antihistamine
- Diphenhydramine: 25-50ămgătiêmăb păhayătiêmăt nhăm ch m i 6 gi (li n 1mg/kg) Ho c
- Promethazine 0,5-1ămg/kgă
th i gian ph n ng.

ăCácăthu cănàyăkhơngăcóăhi u qu ngay l p t c,ăgiúpălàmăgi m

- i v iătr ng h p tri u ch ng v năcịnăvàătáiăphát,ăs d ngăantihistamineăHβălà:ăCimetidineă
300 mg/6 gi ,ăcóăth cóăích.
3.9. Glucocorticoides
- Khơngăcóăhi u qu trongăvịngă6-12 gi đ u,ănh ngăcóăth giúpăng năch n s táiăphátătri u
ch ng n ng.

- Hydrocortisone 500 mg m i 6 gi tiêmăt nhăm ch ( ng 100 mg) ho c 5mg/kg/gi timăt nhă
m ch.
Ho c
- Solumedrol 125 mg m i 6 gi tiêmăt nhăm ch.
3.10. Nh ngăph

ngăphápăt ngăquátăđ ch m h păthuăcácăkhángănguyên.

- Khiăcácăy u t gâyăd ngăđiăvàoăc ăth quaăda:ăgarrotăchiăphíaătrênăch tiêmăho căđ
c a n căđ c, v iăápăl c th păh năápăl c c aăđ ng m ch.

ngăvàoă

- N u d ngunăquaăđ ngătiêuăhóa,ădùngăthanăho tătínhă1g/kgădùngăv i Sorbitol ho c 300 ml
Citrate Magn s làmăgi m h păthuăđ ng ru t, ch ng ch đ nhăgâyănơn.
*ăChúăý:
- Theoădõiăb nhănhânăítănh t 24 gi sau khi huy tăápăđưă năđ nh.


- Sauăkhiăs ăc uănênăt n d ngăđ
đ ng m chăđùi,ăd tìm).

ngătiêmăt nhăm chăđùiă(vìăt nhăm chănàyăto,ăn măphíaătrongă

- N u huy tăápăv năkhơngălênăsauăkhiătruy năđ d chăvàăAdrenalineăthìăcóăth truy năthêmăhuy t
t ng,ăAlbumine (ho cămáuăn uăcóăm tămáu).
- i uăd

ngăcóăth s d ngăAdrenalineăd

H i k ti n s d
c n thi t .

iădaătheoăphácăđ khiăy,ăbácăs ăkhơngăcóăm t.

ngăvàăchu n b h p thu c c p c uăchoángăph n v tr

căkhiădùngăthu călăđi u

H ngăD năGơyăTêăNgoƠiăMƠngăC ngăGi mă
auăS năKhoa
(B nh vi năHùngă↑
1.ă

ng)

NHăNGH A

Gâyătêăngoàiămàngăc ngă(GTNMC)ălàăph ngăphápăgâyătêăb ngăcáchălu n catheter
vàoăkhoangăngoàiămàngăc ngă(NMC)ăđ b măthu cătêăvàăthu c gi măđauătrungă ngă
liênăt c nh măđápă ng nhu c u gi măđauăcho s n ph trong chuy n d .
2. M Că ệCH
- Gi măđauătrongăchuy n d .
- Mang l i s ki măsốtăt tăvàăhàiălịngăchoăs n ph .
- c bi t h uăíchăđ i v i nh ng s n ph b nhătim,ăt ngăhuy tăáp,ăti n s n gi t, suy n,
ti uăđ ng,ăb u c ...
γ.ă

IăT

NG

- S n ph cóăyêuăc uăđ

călàmăgi măđauătrongăchuy n d .

- S n ph khơngăcóăch ng ch đ nhăsanhăquaăngưăâmăđ o.
- S n ph vàoăchuy n d giaiăđo n h atăđ ng.
- Khôngăth c hi nătrongăcácătr

ng h p:

+ Ch ng ch đ nhăgâyătêăvùng
+ Ti n s d

ng thu cătêăho c thu c h Morphin

+ B nhălýăc t s ng: s t b i li t, bi n d ng c t s ng,ăgùăv o c t s ng, d t t c t s ng


+ B nhălýăv đôngămáuăvàăđangăs d ng thu căkhángăđôngă+ăThi uămáuăn ng hay
thi u th tíchătu năhồnăch aăb iăhồnă+ăNhi mătrùngătồnăthânăhayăt iăn iălàmăth
thu t + B nhălýăvanătimăn ng + B nhănhânăt ch iăkhôngăh pătác
4. CHU N B B NHăNHỂNăTR

CăGỂYăTể

- Gi iăthíchăchoăs n ph ,ăng iănhàăhi u v tácăd ng c a gi măđauăs năkhoa,ăkýăphi u
yêuăc uăđ călàmăgi măđauăs n khoa
- Ki mătraăcácăxétănghi măth

ng quy, ch căn ngăđơngămáu,ăti u c uăbình

th ngătrongăvịngă15ăngày.ăRiêngăđ i v iătr
khángăđơngăthìăxétănghi măđơngămáuăph iăđ

ng h p TSG, b nhătimăcóădùngăthu c
călàmătrongăngày.

- M iăbácăs ăs năxemăxétăv tìnhătr ng s n khoa, h i ch n s n khoa v kh n ngăsanh
đ ngăd i, nh ng b tăth ng trong cu c sanh, th iăđi măGTNMCăđ gi măđau
- Ki m tra nh ng ch đ nh, ch ng ch đ nh c a GTNMC
5. TH C HI N K THU T GTNMC
- Khámăti nămê:ăNgheătimăph i,ăđoăm ch, huy tăáp,ănh p th , SpO2, g n monitor s n
khoaătheoădõiăc năgò,ătimăthaiătr căkhiălàmăgi măđauăs n khoa.
- tăđ ng truy năt nhăm ch ngo iăbiênăb ng kim lu n 18G, truy n dung d ch
Lactate Ringer hay NaCl 0,9% 5-8 ml/kg.
-

t s n ph n mănghiêngăt ăth congăl ngătôm,ăhaiătayăômăđ u g iăsátălên

b ng, c m cu i xu ng ng c. M c ch cădòălàăkho ngăliênăđ t s ng TL 3-4 ho c TL 45.
- Bácăs ăGâyămêăh i s c (GMHS) r aătay,ămangăg ng,ăsátătrùngăvùngăch c b ng
Betadin, tr iăkh năl .ăNg i ph gâyătêăm b GTNMCăchoăvàoăh păđ ng d ng c
gâyătê.ăBácăs ăGMHSădùng:
+ ngăchíchăI: lo i 03 ml l y 01 ml Bupivacaine r iăphaăloưngăg păđôiăv i NaCl 0,9%
dùngăđ gâyătêăt i ch ngồiăda
+ ngăchíchăII:ă ngăchíchăđ c bi tămàuăxanhăđưăcóăs n trong b GTNMC l y 02 ml
khơngăkhíăhayă05ămlăNaClă0,9%ăđ làmătestăm t s c c năkhiăxácăđ nh khoang NMC
+ ngăchíchăIII:ălo i 05 ml l yă1,5ămlăBupivacaineă0,5%ădùngăđ tiêmăli u test

- ↓ácăđ nh v tríăch cătheoăđ ng gi a ho căđ ngăbênă(n uăđ ng gi a th t b i ho c
s n ph khóăkh năkhiăcúiăg p c t s ng),ădùngă ngăchíchă1ăg năkimăβ7Găcóăs n,ămàuă
vàngătrong b GTNMCăgâyătêăt i ch ngồiădaăđúngăv tríăc n ch c tim Tuohy.


- Ch căkimăGTNMCăđúngăvàoăv tríăđưăgâyătêăda,ăh ng ch căvngăgócăv i m tăl ngă
s n ph vàăh iăch chălênăđ u. Khi c măgiácăkimăđ nădâyăch ngăliênăgaiăthìăd ng l i
(kho ng 2 cm).
- RútănịngăkimăTouhy,ăg n ngăchíchăIIăvào,ătayătráiăc măđ c kim Tuohy, t muăbànă
tayănàyăvàoăl ngăs n ph đ tránhăđ yăkimăquáănhanhăho căquáăsâu,ădùngăl c c a
ngónăcáiăvàăngónătr tayătráiăđ yăkimăvàoăt ng mm m t,ătayătráiăv aăđ y v aădùngătayă
ph iăb mănh nhàngă ngăchíchăIIăchoăt i khi m t s c c n theo k thu t m t s c c n.
Lúcăđóăđ uăkimăTuohyăđưăn m trong khoang NMC
- Lu n catheter nh nhàngăquaăt i m că10ăcmă(đánhăd u 2 v chăđ mătrênăcatheter)ăthìă
d ng l i,ăsauăđóăm t tay gi catheterătheoăh ngăđ y vào,ătayăkiaănh nhàngărútăkimă
Tuohyăra.ăKhiăkimăTuohyăđ cărútăraăh t, ph năcatheterăcònăl i n m trong khoang
NMC kho ng 2,5- γăcm.ăTùyătheoăs n ph m p hay mămàăcóăkho ngăcáchăt da t i
khoangăNMCăkhácănhau.ăSauăđó,ăg năđ u n iăcatheterăvàăb l că(màuăvàng) v i
catheter.
+ăDùngăb ngăkeoăc đ nh catheter ch c ch n, v iăđ u n iăcatheterăh ngălênăphíaăđ u
c a s n ph . H n ch t t catheter b ngăcáchăqu n catheter m tăvòngă l ngătr c khi
dánăb ngăkeoăc đ nh.
+ă ánhăd uăđ ng truy n NMC đ u n i catheter b ng mi ngădánămàuăxanhăláăcâyă
cóăs n trong b GTNMCă(cóăghiăch Epidural Cathete).
ăN u khi lu năcatheterămàăhútăraămáuăd dàngăthìărútăraălàmăl i

m căTLăkhác.

- Tiêmăli uătest:ătiêmă ngăchíchăIIIănh ăđưăchu n b ,ăđ ng th iănóiăv i s n ph xemăcóă
c m giácăgìăkhácăl nh ăv đ ng h ng, hoa m t,ăùătai,ăchóngăm t,...

Theoădõiăxemăs n ph cóătimănh pănhanhătrênămonitoringăkhơng.ăN u thu c b tiêmă
vàoăm chămáuăthìăcóăth th y nh p tim nhanh.
- Sauă05ăphútăkhiăm ch, huy tăápăc a s n ph năđ nhăvàăgi ăhaiăchânălênăcaoăđ c
bìnhăth ngăthìăb măli u bolus 10 ml dung d ch g m: Bupivacaine 0,1%+ 50 mcg
Fentanyl, chia li uăbolusălàmăβăvàătiêmăcáchănhauă5ăphút.
- Sau li uăbolusăβ0ăphút,ădùngămáyăb mătiêmăđi n truy n Bupivacaine 0,1%+
Fentanyl 1 mcg/1 ml v i v n t c 08 ml/gi .ăTheoădõiăliênăt căquáătrìnhăchuy n d vàă
đi u ch nh t căđ truy n theo m căđ gi măđauăvàăc năgòăt cung.
- Ghiătênădungăd ch thu c truy năngồiămàngăc ng, n ngăđ vàoă ngăchíchăthu c g n
trênămáyăb mătiêmăđi n.
- Theoădõiă:
+ M ch, huy tăáp,ătriăgiácăm iă5ăphút/l nătrongă15ăphútăđ uătiên.ăG n monitor s n
khoaătheoădõiătimăthai,ăc năgò.ăChoăs n ph th O2 2-3 l/ph.


+ăSauăđóătheoădõiăγ0ăphút/l n,ă60ăphút/l năvàă>ă1ăgi ,ăchoăđ n khi k tăthúcăcu c sanh.
+ăTheoădõiătìnhătr ng c ch v năđ ngăhaiăchân,ătácăd ng gi măđauăkhiăcóăc năgịăt
cung m i gi .
ă ánhăgiáăđau:ăd aătheoăthangăđi m VAS (Visual Analogue Scales)

Thangăđi măđauă↑ASăti n l i nh tălàăm tăth cătr t g m hai m t: M t m tădànhăchoă
b nhănhânăcóăghiăắkhơngăđauẰ,ăắđauăd d iăkhôngăth t ngẰ,ăm t m tădànhăchoă
ng iăđánhăgiáăm căđ đau:
0-βăđi m:ăkhôngăđau
2-4ăđi m:ăđauănh
4-6ăđi m:ăđauăv a
6-8ăđi m:ăđauănhi u
8-10ăđi m:ăđauăd d i
N u s n ph v năđauă(↑ASă>6);ăKi mătraăxemăcatheterăNMCăcóăb tu t,ăq
nơng,ăb măđi năkhơngăch y...Sau khi lo i tr cácănguyênănhânătrênăcóăth tiêmăb

sung 3-5ămlăBupivacaineă0,1%ăđ năthu n ho căt ngăt căđ truy n dung d ch h n h p
BupivacaineăvàăFentanyl.ăN u v năkhơngăđ căthìălàmăl i m c th tăl ngăkhác.
ă ánhăgiáăs c ch v năđ ngătheoăthangăđi m Bromage c i ti nă
tồnă(khơngăv năđ ng kh p g iăvàăchân)
2;

c ch g nănh ăhoànătoànă(ch c đ ngăđ

3;

c ch m t ph nă(cóăth c đ ng kh p g i)

4;ăKhơngăth v năđ ngăđ

căbànăchân)

c kh păhángă(g p kh p g i)

1;

c ch hoànă


5;ăCóăth c đ ngăđ

c kh păhángăkhiăn m ng aă

6;ăCóăth du i kh p g i

N u s n ph y u, li t chi t m th iăthìăgi m t căđ ho căng ngăh n thu cătêăb mătiêmă

đi n,ăsauăđóătheoădõiăchoăđ năkhiătìnhătr ng c ch v năđ ngăhaiăchânăh t h n, s n ph
cóăc măgiácăđauăl i; ti p t c ch y b măđi n v i li uăthíchăh p.
- Khi c t cung tr n,ăb măli u bolus cu i 10ml Bupivacaine 0,1%
6. X

TRệăCÁCăTÁCăD NG PH SAUăKHIăGỂYăTểă(N UăCị)

- H huy tăáp;ăHuy tăápătâmăthuăgi m 20% so v iălúcăch aăgâyătêăho c < 90 mg,
truy n d chănhanhăvàădùngăEphedrine 5 mg/ l năđ n khi huy tăápăđ tăgiáătr banăđ u
thìăng ng.
- M ch ch m; <50 l n/ăphút,ădùngăAtropină0.5ămgătiêmăt nhăm ch. Li u Atropin t iăđaă
làă1ămg
- Nơnăói;ăPrimperană10ămgăphaăloưngătiêmăt nhăm ch ch m
- L nhărun;ăPethidinăβ5ămgătiêmăt nhăm chăkèmăđápă m cho b nhănhân
7. SAU KHI SANH
- Sau khi k tăthúcăcu căsanh,ătìnhătr ng s n khoa năđ nh kho ng 3 gi rútăb catheter,
b ngăvơătrùngăv tríăgâyătê
- Tr

ng h p nghi ng cóăr i lo năđơngămáuăthìăph i ki m tra l iăcácăxét

nghi m đôngămáuătr

căkhiărútăcatheter

- H ng d n s n ph ch nênăđiăl i sau 6 gi . L năđ uătiênăđ tăchânăxu ngăđ t c năcóă
ng iăgiúpăvìăcóăth b ngư
- Khi s n ph
h u s n;ăTh măkhámăs n ph m iăngày/l năchoăđ n khi ra vi năđ ghi
nh n c măt ng c a s n ph vàăcácăbi n ch ng mu nănh ;ăbíăti u,ăđauăl ng,ăđauă

đ u,.. .(n uăcó)ăbáoăbácăs ăGMHSăkhámăl i.
8. N U PH I M
- Trongătr
toànăthân

L Y THAI

ng h p m l y thai c p c uănh ;ăsuyăthaiăn ng,ăsaădâyăr n,..ă.thìăgâyămêă

- N uăcóăth trìăhoưnănh ;ăđ uăkhơngăl t, m t cungăkhơngăti n tri n,...thì
dùngăngayăcatheterăngồiămàngăc ngăb măvào;ă14-18 ml Lidocaine 2% +
50ămcgăFentanylă(tùyăvàoă c ch v năđ ng c a s n ph )


ăT t c cácătr ng h pănàyăđ uătiêmăthu cătêăt iăphòngăm vàăth i gian t khiătiêmă
đ năkhiăcóăth r ch da t i thi u 10-15ăphút.ăTr c khi k tăthúcăm : Morphine 0.3 mg
(khơngăch t b o qu n)ă+ăNaClă9%ăthànhă10ămlăquaăcatheterăngồiămàngăc ngăđ gi m
đauăsauăm .
9.ăTÀIăLI U THAM KH O
1. Lippincott Williams & Wilkins, Practice Guidelines for Obstetric Anesthesia, An
Updated Report by the American Society of Anesthesiologists Task Force on
Obstetric Anesthesia, 2007.
2. Ian Johnston, Vasopressors for sub-arachnoid anaesthesia in obstetrics, available at
2009
γ.ăCynthiaăA.→ong,ăNaveenăNathan,ăDavidăL.Brown:ăGâyătêăt y s ng,ăngoàiămàngă
c ngăvàăvùngăcùng.ăGâyămêăs năkhoaălýăthuy tăvàălâmăsàngăβ01βă(Chestnut),ăN↓BYHă
2012; 12: 219 - 238.
4. Alan C.Santos, Brenda A.Bucklin, Thu cătêăvàăOpioid.ăGâyămêăs năkhoaălýăthuy t
vàălâmăsàngăβ01βă(Chestnut),ăN↓BYHăβ01β;ă1γ:ăβγ9ă- 276.
5.ăLawrenceăC.Tsen,ăGâyămêăm l yăthai.ăGâyămêăs năkhoaălýăthuy tăvàălâmăsàngă

2012, (Chestnut), NXByH 2012; 25: 491 - 538.

H ngăD năGơyăTêăT yăS ngăK tăH păGơyă
TêăNgoƠiăMƠngăC ngă(Cse)ăTrongăGi mă auă
S năKhoa
(CSE) trong gi m đau s n khoa

(B nh vi năHùngă↑
1.ă

ng)

NHăNGH A

CSEălàăph

ngăphápăgâyătêăt y s ng (TS) k t h p v iăgâyătêăngoàiămàngăc ng (NMC).

2. M Că ệCH
- Kh iăđ uătácăd ng gi măđauănhanhănh m t o s tho iămáiăvàăhàiălòngăchoăs n ph khiăđau,ăgiúpă
s n ph ngh ng i,ăti păxúcăv iăgiaăđìnhăt tăh n.
- Gi m li u thu cătê,ăgi m tai bi năvàătácăd ng ph c a thu c.
- Khôngălàmăgi m ch căn ngăv năđ ng, s n ph s h pătácăt tăh năv iăbácăs ăkhiăsanhăth thu t.


3.ă

IăT

NG

- Cácăs n ph vàoăchuy n d khi c t cung m l năh năγăcmăcóăuăc u gi măđauăvàăkhơngăcóă
ch ng ch đ nhăgâyătêăvùng.
- Ch ng ch đ nh:
+ B nhănhânăt ch iăkhôngăh pătác.
+ B nhălýăc t s ng: s t b i li t, bi n d ng c t s ng,ăgùăv o c t s ng, d t t c t s ng.
+ B nhălýăv đôngămáuăvàăđangăs d ng thu căkhángăđông.
+ Thi uămáuăn ng hay thi u th tíchătu năhồnăch aăb iăhoàn.
+ Nhi mătrùngătoànăthânăhayăt iăn iălàmăth thu t.
+ B nhălýăvanătimăn ng.
4. CHU N B B NHăNHỂN
- Khámăti nămê,ăngheătimăph i,ăxemăcácăxétănghi măth

ng quy.

- Truy n Lactat Ringer hay NaCl 0.9%, t căđ XL gi t/phút.
- Monitorătheoădõiăm ch huy tăáp,ănh p th , SpO2.
- ánhăgiáăvùngătêătr
5.ăPH

căkhiălàmăph u thu t.

NGăPHỄPăTH C HI N

- Cáchăth c hi n:
+ăT ăth b nhănhânăn mănghiêng,ăhaiătayăômăhaiăđ u g iăsátălênăb ng, c măcúiăxu ng ng c.
+ăSátătrùngăv tríătê.
+ Tr iăkh năl vơătrùng.
+ă↓ácăđ nh v tríăch cătiêm:ăkhoangăLγ-L4 ho c L4-L5.
+ăGâyătêăt i ch b ng Lidocaine 2% 1 ml.

+ S d ng b kim CSE.
+ă↓ácăđ nhăkhoangăngồiămàngăc ng b ngăph
Tuohy).

ngăphápăm t s c c năkhơngăkhíă(dùngăkimă

+ăDùngăkimătêăTSăGβ7ăxunăquaălịngăkimăTuohyăđ chíchăvàoăkhoangăd

i nh n

+ăRútănịngăkimăTSăraăth yăcóăd chănưoăt y ch yăraăthìăti năhànhăb măvàoăTSăBupivacaină
0,0625% (1,25 mg) 2 ml + Fentanyl 20 mcg.


+ăSauăđóărútăkimătêăTSăra.
+ Lu năcatheterăvàoăkhoangăNMC,ăl uăcatheterăkho ng 3 cm.
+ăRútăkimăTuohyăra.
+ C đ nh catheter b ngăb ngădánăvôătrùng.
+ă

t b nhănhânăn m ng aăvàătheoădõiăm ch huy tăáp,ănh p th , SpO2.

+ Li uăduyătrìăb mătiêmăđi năquaăcatheterăngồiămàngăc ng ngay sau li uătêăt y s ng 10 ml/h:
Bupivacain 0,0625% + Fentanyl 2 mcg/ml.
+ Li u s thaiă+ăkhâuăt ngăsinhămơn:ăBupivacaină0,1β5%ă5ămlătiêmvàoăcatheterăngồiămàngă
c ng khi chu n b s thai.
6. X

TRệăCỄCăTỄCăD NG PH SAUăKHIăGỂYăTể

- H huy tăáp:ăHuy tăápătâmăthuăgi m 20% so v iălúcăch aăgâyătêăho c nh h nă90ămmHg,ă
truy n d chănhanhăvàădùngăEphedrineă5ămg/l năchoăđ n khi huy tăápăđ tăgiáătr banăđ uăthìă
ng ng.
- M ch ch m: Nh h nă50ăl n/phútădùngăAtropină0.5ămgătiêmăt nhăm ch. Li u Atropin t iđaălàă
1mg.
- Nơnăói:ăPrimperană10ămgăphaăloưngătiêmăt nhăm ch ch m.
- L nhărun:ăPethidinăβ5ămgătiêmăt nhăm chăkèmăđ p m cho b nhănhân.
7.ăTHEOăDẪIăSAUăGỂYăTể
- B nhănhânăđ cătheoădõiăm ch, huy tăáp,ănh p th , SpO2 b ng monitor m iăγ0ăphútătrongă1ăgi
đ u, m i gi trong 3 gi sau, m i 2 gi trong nh ng gi ti p theo.
- ánhăgiáăđau:ăd aătheoăthangăđi m VAS (Visual Analogue Scales)
Thangăđi măđauă↑ASăti n l i nh tălàăm tăth cătr t g m 2 m t: M t m tădànhăchoăb nhănhână
cóăghiăắkhơngăđauẰ,ăắđauăd d iăkhơngăth t ngẰ,ăm t m tădànhăchoăng iăđánhăgiáăm căđ
đau:
+ 0-β:ăkhôngăđau
+ 2-4:ăđauănh
+ 4-6:ăđauăv a
+ 6-8:ăđauănhi u
+ 8-10:ăđauăd d i


Khi b nhănhânăcóă↑ASă>γ,ăt ngăli u thu cătêălên 2 ml/l n m i gi , t iăđaă1βăml/gi . N u b nh
nhânăcịnăđauăthìăbolusă10mlăBupivacaină0,1%ă+ăβ5ămcgăFentanyl.ăN u v năcịnăđauăthìăxemăxétă
l i k thu tăgâyătê,ăcóăth ti năhànhăgâyătêăl i.
- ánhăgiáăs

c ch v năđ ngătheoăthangăđi m Bromage c i ti n.

+ă

1:

c ch hồnătồnă(khơngăv năđ ng kh p g iăvàăchân).

+ă

2:

c ch g nănh ăhoànătoànă(ch c đ ngăđ

+ă

3:

c ch m t ph nă(cóăth c đ ng kh p g i).

+ă

4:ăKhơngăth v năđ ngăđ

+ă

5:ăCóăth c đ ngăđ

+ă

6:ăCóăth du i kh p g i.

căbànăchân).

c kh păhángă(g p kh p g i).

c kh păhángăkhiăn m ng a.

N u b nhănhânăcóăy u, li t chi gi m t căđ li u thu c truy n cho b nhănhânăm iăγmlăchoăđ n khi
b nhănhânăh t y u li tăchiăvàăsauăđóăduyătrìă t căđ truy n th păh n.
- Th măkhámăb nhănhânăđ phátăhi năcác bi n ch ngănh ăbíăti u,ăđauăl ng,ănh căđ u,ăcácăbi u
hi n th năkinhăthốngăquaădoăch cădịăkim.
- Rútăcatheterăngồiămàngăc ng khi b nhănhânăchuy n h u s n.

H ngăD năGơyăTêăT yăS ngăK tăH păGơyă
TêăNgoƠiăMƠngăC ngă(Cse)ăTrongăPh uă
Thu tăC tăT ăCungăNgƣăỂmă o
(B nh vi năHùngă↑
1.ă

NHăNGH A

CSEălàăph

ngăphápăgâyătêăt y (TS) s ng k t h p v iăgâyătêăngoàiămàngăc ng (NMC)

2. M Că ệCH
- Kh iăđ uătácăd ngăgâyătêănhanhăv i li u thu cătêăth p
- Kéoădàiăth iăgianăvơăc măquaăđ
- Dùngăgi măđauăsauăm quaăđ
3.ă

IăT

ng NMC
ng NMC

NG

- B nhănhânăn cóăch đ nh m sa sinh d c b ngăph

ngăphápăc t t cungăquaăngưăâmăđ o

ng)


- Khôngăth c hi nătrongăcácătr

ng h p:

+ Ch ng ch đ nhăgâyătêăvùng
+ B nhălýăc t s ng: s t b i li t, bi n d ng c t s ng,ăgùăv o c t s ng, d t t c t s ng
+ B nhălýăv đôngămáuăvàăđangăs d ng thu căkhángăđôngă+ăThi uămáuăn ng hay thi u th tíchă
tu năhồnăch aăb iăhồnă+ăNhi mătrùngătoànăthânăhayăt iăn iălàmăth thu t + B nhălýăvanătimă
n ng + B nhănhânăt ch iăkhôngăh pătác
4. CHU N B B NHăNHỂNăTR

CM

- Khámăti nămê,ăth c hi năcácăxétănghi măth

ngăquiătr

cm

- Monitorătheoădõiăm ch, huy tăáp,ănh p th , SpO2 liênăt c
- Truy n Lactat Ringer hay NaCl 0.9% 5-8 ml/kg
- Nghe tim, ph i
- ánhăgiáăvùngătêătr

căkhiălàmăth thu t

- Ti năhànhăgâyătê
- Ghi nh n m ch, huy tăáp,ănh p th ,ăSpOβătr

căkhiăgâyătê

- T ăth b nhănhânăn mănghiêng,ăhaiătayăômăhaiăđ u g iăsátălênăb ng, c m cu i xu ng ng c
- Sátătrùngăv tríătê
- Tr iăkh năl vơătrùng
- ↓ácăđ nh v tríăch c kim: khoang L3-L4, L4-L5
- Gâyătêăt i ch b ng Lidocaine 2% 1 ml
- S d ng b kim CSE
- ↓ácăđ nh khoang NMC b ngăph

ngăphápăm t s c c năkhơngăkhí

- DùngăkimătêăTSăGβ7ăxunăquaălịngăkimăTuohyăđ chíchăvàoăkhoangăd

i nh n

- RútănịngăkimătêăTSăraăth yăcóăd chănưoăt y ch yăraăthìăti năhànhăb măvào TS 5 mg
Levobupivacaine 0.5% + 25 mcg Fentanyl
- SauăđóărútăkimătêăTSăra

- Lu năcatheterăvàoăkhoangăNMC,ăl uăcatheterăkho ng 3 cm
- RútăkimăTuohyăra
- C đ nh catheter b ngăb ngădánăvôătrùng


-

t b nhănhânăn m ng aăvàăchoăth Oxyăγălít/phút

- Theoădõiăm ch, huy tăáp,ănh p th , SpO2 m iă5ăphút
- ánhăgiáăc măgiácăđauăb ng b ng ki m tra nhi t l nhă(dùngăbơngăgịnăt m c nă70ăđ )ăvùngădaă
d i r n.ăKhiăvùngăm t c măgiácăđ t m c ngang r năthìăb tăđ u ph u thu t.
- Ghi nh n th i gian b tăđ uăb măthu cătêăkhiăđ t m c phong b c măgiácăđauă T10
5.ăSAUăKHIăGỂYăTể
- Sauăkhiătiêmăli uăTSăγ0ăphút,ătiêmă6ămgăLevobupivacaineă0.5%ăquaăcatheter
NMC
- L p l i Levobupivacaine 0.5% m iăγ0ăphútătùyătheoăđápă ngăđauăc a b nhănhânăchoăđ n khi
cu c m k tăthúc
- ánhăgiáăhi u qu vôăc m trong m qua 3 m căđ :
+ T t: B nhănhânăhồnătồnăkhơngăđau
+ăTrungăbình:ăB nhănhânăđauănh , ph iăthêmăFentanylă50ămcg
+ăKém:ăB nhănhânăkhôngăch uăđ ngăđ

c, ph i chuy năsangăph

ngăphápăvôăc măkhác

- N u m căđ vôăc măkém,ăti năhànhăb mă16-20 ml Levobupivacaine 0.5% qua catheter NMC,
xemănh ătêăNMCăđ m
- T t c b nhănhânăsauă15ăphútăđánhăgiáăm căđ phong b c a li uătêăTSăđ uăđ

lo l ng v iăβămgăMidazolamătiêmăt nhăm ch
6. X

c an th n, gi m

TRệăCỄCăTỄCăD NG PH SAUăKHIăGỂYăTể

- H huy tăáp:ăHuy tăápătâmăthuăgi m 20% so v iălúcăch aăgâyătêăho c < 90 mg, truy n d ch
nhanhăvàădùngăEphedrineă5ămg/l năđ n khi huy tăápăđ tăgiáătr banăđ uăthìăng ng.
- M ch ch m: < 50 l n/phút,ădùngăAtropină0.5ămgătiêmăt nhăm ch. Li u Atropin t iăđaălàă1ămg
- Nơnăói:ăPrimperană10ămgăphaăloưngătiêmăt nhăm ch ch m
- L nhărun:ăPethidinăβ5ămgătiêmăt nhăm chăkèmăđ p m cho b nhănhân
7. SAU M
- Ngay sau khi b nhănhânăđ

c chuy n sang h i s c, truy n Levobupivacaine

0.1% v iăFentanylă1ămcg/mlăquaăcatheterăNMCăb măđi n v i v n t c 8ml/gi .
- B nhănhânăđ cătheoădõiăm ch, huy tăáp,ănh p th , SpO2 b ng monitor m iăγ0ăphútătrongă1ăgi
đ u, m i gi trong 3 gi sau, m i 2 gi trong nh ng gi ti p theo


- ánhăgiáăđau:ăd aătheoăthangăđi m VAS (Visual Analogue Scales)
auăd d iă auănhi uă auăv aă auănh . Khôngăđau

Thangăđi măđauă↑ASăti n l i nh tălàăm tăth

cătr

t g m hai m t: M t m t

dànhăchoăb nhănhânăcóăghiăắkhơngăđauẰ,ăắđauăd d iăkhơngăth t
đánhăgiáăm căđ đau:

ngẰ,ăm t m tădànhăchoăng

+ 0-βăđi m:ăkhôngăđau
+ 2-4ăđi m:ăđau nh
+ 4-6ăđi m:ăđauăv a
+ 6-8ăđi m:ăđauănhi u
+ 8-10ăđi m:ăđauăd d i
Khi b nhănhânăcóă↑ASă>ăγ,ăt ngăli u thu cătêălênăβăml/l n m i gi , t iăđaă1βăml/ăgi . N u b nh
nhânăcịnăđauăthìăchoăthêmăPerfangană1ăgătruy năt nhăm ch CXXX gi t/ăphútăho c Diclophenac
tiêmăb p.
- ánhăgiáăs

c ch v năđ ngătheoăthangăđi m Bromage c i ti n:

+ă

1:

c ch hồnătồnă(khơngăv năđ ng kh p g iăvàăchân)

+ă

2:

c ch g nănh ăhoànătoànă(ch c đ ngăđ

+ă

3:

c ch m t ph nă(cóăth c đ ng kh p g i)

+ă

4: Khơngăth v năđ ngăđ

+ă

5:ăCóăth c đ ngăđ

căbànăchân)

c kh păhángă(g p kh p g i)

c kh păhángăkhiăn m ng aă+ă

6:ăCóăth du i kh p g i

N u b nhănhânăcóăy u, li t chi gi m t căđ li u thu c truy n cho b nhănhânăm iăγămlăchoăđ n
khi b nhănhânăh t y u li tăchiăvàăsauăđóăduyătrìă t căđ truy n th păh n.

i


Th măkhámăb nhănhânăđ phátăhi năcácăbi n ch ngănh ăbíăti u,ăđauăl ng,ănh căđ u,ăcácăbi u
hi n th năkinhăthốngăquaădoăch cădịăkim

- Rút catheter NMC khi b nh nhân chuy n tr i
8. TẨI LI U THAM KH O
1. Nguy n Th Ph ng Dung (β010),ăắ ánh giáăhi u qu c a gây têăt y s ng k t h p ngoài
màng c ng trong ph u thu t chi d iẰ.ăY h c TPHCM, t p 14 (1), trang 210 - 216
2. LêăMinh Tâm, V Th Nhung (β007),ăắGây têăt y s ng - ngoài màng c ng ph i h p li u th p
trong ph u thu t sa sinh d c trên ng i cao tu iẰ.ăY h c TPHCM, t p 11(1), trang 37 - 43
3. Công Quy t Th ng (β006),ăắGây têăt y s ng - ngoài màng c ngẰ.ăGây mêăh i s c, NXB Y
h c HàăN i, trang 44 - 83
4. Nguy n Thanh Vinh,ă ăNguy n V n Ch ng (β006),ăắGây têăt y s ng vàăgây têăngoài màng
c ng ph i h p đ gi m đau trong vàăsau m Ằ.ăY h c TPHCM, t p 10(1), trang 51 - 57
5. Aitkenhead A.R.,Rowbotham D.J., Smith G. (2003), Textbook of Anesthesia,
Chirchill Livingstone, 4th editionh, pp.28.,186 - 191, 202, 208 -210, 211,-21 215, 501 - 523, 545,
559- 567
6.ăBerendsăN,ăTeunkenăAăetăală(β005),ăắAărandomizedătrialăcomparingălow- dose combined
spinal - epiduralăanesthesiaăforăcesereanăsectionăinăsevereăpreeclampsiaẰ.
Acta Anesthesial Belg, 56(2), pp 155 - 16
7. Turk D.C., Melzack R. (2001), Handbook of pain Assessment, 2 nd edition,
Guiford Press, pp. 18 - 25
8.ăSwarnkarăN,ăGhoshăA,ă(β008),ăắSequentialăcombineăspinalăepiduralăblockăsuperiorătoăepidurală
blockăforătotalăabdominalăhysterectomyăinăpatientăandăsurgeonsăperspectiveẰ.ăTheăinternet jounal
of Anesthesiologiy 18(2), 10.5580/129

H ngăD năGơyăTêăT yăS ngăTrongăPh uă
Thu tăL yăThai
(B nh vi năHùngă↑

ng)

1. GI I THI U
Trong m l y thai thai ph kh e m nh,ăgâyătêăt y s ngălàăl a ch năhàngăđ uăvìăk thu tăđ nă

gi n,ăchoăphépăxácăđ nhăchínhăxácăv tríăkim,ăth i gian kh iătêănhanh,ăch tăl ngăvôăc m t t v i
m tăl ng nh thu cătêăđ đ phong b ch căn ngăth năkinhădoăđóăgi mănguyăc ăng đ c thu c


vàăgi m th p nh tăl ng thu căquaăthai.ă↑ìănh ngă uăđi măđóămàăgâyătêăt y s ngălàăk ăthu t
thơngăd ng nh t trong m l y thai.
2.ă

IăT

NG

Cácăb nhănhânăcóăch đ nh m l yăthaiăđ căgâyătêăt y s ng ngo i tr cácăch ng ch đ nh sau:
B nhănhânăt ch iăhayăkhôngăh pătác,ăr i lo năđôngămáuăhayădùngăthu c ch ngăđôngănh ă
Heparin ho c Aspirin, b nh nhânănhi mătrùngădaăl ngăvùngăgâyătê,ănhi mătrùngătoànăthân,ăb nh
nhânăb t ngăápăl c n i s , b nhănhânăcóăd t t b tăth ng c t s ng,ăgùăv o, x păđ t s ngăđưăm
c t b n s ng, gi m th tíchăm ch aăđi năhình,ăng iălàmăkhơngăđ chunămơnăvàăkinhănghi m
trongăthaoătác,ăcácătr ng h p c p c u s năkhoaă(timăthaiăsuy,ăsaădâyăr n, nhau ti năđ o, nhau
bong non), suy tim m tăbù,ăđ o shunt P-T.
3.ăK ăTHU TăGỂYăTểăT Y S NG
3.1 Chu n b côngăc
- Thu căgâyămê,ăh i s c c p c u (Ephedrin 30 mg/ml, Atropin, Propofol 10 mg/1ămlă,ădưnăc ,ă
gi măđau...),ămonitorătheoădõiăECG,ănh p tim, huy tăápăkhôngăxâmăl n, SpO2.ăMáyăgâyămê,ămáyă
hút,ăngu n Oxy, b d ng c c p c u: ng NKQ, mask thanh qu n,ăđènăđ t ngăNKQătrongăt ăth
s năsàng.
- D ng c gâyătê:ăKimăgâyătêăki u Quincke 25. B mătiêmăγăml,ăk măsátăkhu n, l đ ng dung
d chăsátăkhu n,ăg ngătayăvôătrùng,ăg căb ngădán.
- Thu căgâyătê:ăBupivacainăSpinalăHeavyă0.5%ă5ămg/ml,ă ng 4 ml. Fentanyl 50 mcg/ml, ng 2
ml. Morphine Sunfas Spinal 1 mg/ml, ng 2 ml. D ch truy n Ringer Lactate, Natri Chlorua 0,9%.
3.2 Chu n b b nhănhơnăgơyătêăt y s ng

- B nhănhânăđ

c ki m tra h s ăb nhăán,ăxemăxétăcácăxétănghi m, gi yăcamăđoanăph u thu t.

- Khámăb nhănhânătr

c m : nghe tim ph i, ki mătraăvùngăgâyătêătr

căkhiălàmăth thu t.

- Gi iăthíchăchoăb nhănhânărõăv ph ngăphápăvơăc m s th c hi n. L păđ
v i kim lu n 18G, truy n Ringer lactate 300-500ămlătr căkhiăgâyătê.

ng truy năt nhăm ch

3.3 K thu t ti năhƠnhăgơyătêăt y s ng
- Ghi nh n m ch, HA, nh p th , SpO2 tr
- T ăth b nhănhân: N mănghiêng,ăH
sau,ăđ u n mătrênăg i m m.

căkhiăgâyătê.

ng d n b nhănhânăn măcúiăg păng

i, cong th tăl ngăraă

- Li u thu cătê:
+ăPhácăđ 1: Bupivacain Spinal Heavy 0,5% (7-8,5 mg) + Fentanyl 25 mcg
+ăPhácăđ 2: Bupivacain Spinal Heavy 0,5% (7-8,5 mg) + Fentanyl 15 mcg + Morphini Sulfas
Spinal 0,1 mg.

- Bácăs ăgâyămêăh i s c: R aătay,ămangăg ngăph u thu t,ăsátătrùngădaăvùngăchíchăb ng c năvàă
Povidine.
- Ch c kim kho ngăgianăđ t s ng TL3 - TL4, m tăvátăkimăh
khoangăd i nh n s cóăd chănưo t y ch y ra chiăkim.

ngălênătrên,ăkhiăch căđúngă

- B măthu c,ăsauăkhiăb măh t thu cătê,ăđ t b nhănhânăt ăth n m ng a,ăkêăđ uătrênăm t g i nh .
- Cho b nhănhânăth Oxyăγălít/phútăquaăm t n .
- Sauăkhiăgâyătêăt y s ng, b nhănhânăm t v năđ ng, m t c măgiácăđauăt m c T10 (ngang r n)
tr lênăthìăcóăth ti năhànhăph u thu t.
4. X

TRệăCỄCăTỄCăD NG PH SAUăGỂYăTể

- B nhănhânăsauăgâyătêăđ cătheoădõiăhuy tăápăβăphút/ăl nătrongă10ăphútăđ uăvàă5ăphút/ăl n sau
đóăchoăđ n khi k tăthúcăcu c m .
- Khiăcóăh HA 30% ho c gi măd i 100 mmHg so v i HA ghi nh nătr căkhiăgâyătêăt y s ng
b nhănhânăđ c x tríă6ămgăEphedrinătiêmăt nhăm chăđ nângăHAă(phaă1 ng Ephedrin 30 mg/ml
v iă9ămlăn c c tăthànhăγ0ămg/10ămlăt ngăđ ngăγămg/1ăml).
- B nhănhânăđ c ghi nh nălàăch m nh p tim, khi nh p tim gi m d
ch m x yăraăAtropineă0,5ămgăđ cădùngăđ nângănh p tim.

i 50 nh p/phút.ăKhiănh p tim

- Cácătácăd ng ph : bu nănônăvàănônă(Primperană10ămg/ă ngătiêmăt nhăm ch), l nhărună(đi u tr
b ngăs i m ho căPethidineăβ5ămgătiêmăt nhăm ch ch m).
5.ăTẨIăLI U THAM KH O

1. Nguy nă↑ năCh ngă(β011).ă"Gâyătêăt y s ng".ăGâyăMêăH i S căC ăB n, tr. 137-156.
2. Nguy nă c Lam, Nguy n H uăTú,ăNguy n Qu c Tu nă(β010).ă"Soăsánhăhi u qu vàăcácătácă
d ng ph c aăgâyătêăt y s ng v iăgâyămêăn iăkhíăqu năđ m l y thai b nhănhânăti n s n gi t
n ng". Y h c th căhànhăs 744, tr 101-105.
3. Cynthia A, Naveen N (2009). "Spinal, epidural, and caudal anesthesia: anatomy, physiology,
and technique". Chestnut' s Obstetric Anesthesia: Principles and practice, 12, pp.227 - 242.

H ngăD năGơyăTêăT yăS ngăTrongăPh uă
Thu tăPh ăKhoa
(B nh vi năHùngă↑
1.ă

NHăNGH A

ng)


Gâyătêăt y s ngăcònăđ c g iălàăgâyătêăkhoangăd iămàngănh nălàăm tăph ngăphápăgâyătêăvùng,ă
th c hi n b ngăcáchăđ aăm tăl ng thu cătêăvàoăkhoangăd iămàngănh n. Thu cătêătácăd ng vàoă
nh ng r th năkinhăgâyănênăm t c măgiácăvàăli t v n
đ ng. Trong m b ng ph khoa,ătêăt y s ngălàăk ăthu tăvôăc măđ
tr xu ng.
2.ă

IăT

c l a ch năđ m t vùngăr n

NG

Cácăb nhănhânăcóăch đ nh m b ng ph khoaăđ
sau:

căgâyătêăt y s ng ngo i tr cácăch ng ch đ nh

- B nhănhânăt ch iăhayăkhơngăh pătác.
- B nhănhânăcóăr i lo năđơngămáuăhayădùngăthu c ch ngăđơngănh ăHeparinăho c Aspirin.
- B nhănhânăcóănhi mătrùngă(daăl ngăvùngăgâyătê),ănhi mătrùngătồnăthân
- B nhănhânăb t ngăápăl c n i s .
- B nh nhânăcóăd t t b tăth

ng c t s ng,ăgùăv o, x păđ t s ngăđưăm c t b n s ng.

- B nhănhânăb s c m tămáuăch aăh i ph căhayăch aăbùăđ kh iăl

ng tu năhoàn,ăhuy tăápăth p.

- B nhănhânăb cao huy tăápăthi uăn ngăvànhăm i b nh iămáuăc ătim,ăsuyătimăm tăbù,ăđ o shunt
P-T.
3.ăK ăTHU TăGỂYăTểăT Y S NG
3.1 Chu n b côngăc
- Thu căgâyămê,ăh i s c c p c uă(Ephedrinăγ0ămg/ml,ăAtropin,ăPropofolă10ămg/1ăml,ădưnăc ,ă
gi măđau...),ămonitorătheoădõiăECG,ănh p tim, huy tăápăkhôngăxâmăl n, SpO2.ăMáyăgâyămê,ămáyă
hút,ăngu n Oxy, b d ng c c p c u: ng NKQ, mask thuy tăápnhăqu n,ăđènăđ t ng NKQ trong
t ăth s năsàng.
- D ng c gâyătê:ăKimăgâyătêăki uăQuinckeăβ5.ăB mătiêmăγăml,ăki măsátăkhu n, l đ ng dung
d chăsátăkhu n,ăg ngătayăvôătrùng,ăg căb ngădán.
- Thu căgâyătê:ăBupivacain Spinal Heavy 0.5% 5 mg/ml, ng 4 ml. Fentanyl 50 mcg/ml, ng 2
ml. Morphini Sulfas Spinal 1 mg/ml, ng 2 ml. D ch truy n Ringer Lactate, Natri Chlorua 0,9%.
3.2 Chu n b b nhănhơn

- B nhănhânăđ

c ki m tra h s ăb nhăán,ăxemăxétăcácăxétănghi m, gi y cam đoanăph u thu t.

- Khámăb nhănhânătr

c m : nghe tim ph i, ki mătraăvùngăgâyătêătr

- Gi iăthíchăchoăb nhănhânărõăv ph
3.3 K thu tăgơyăti năhƠnh

ngăphápăvôăc m s th c hi n.

căkhiălàmăth thu t.


- Ghi nh n m ch, huy tăáp,ănh p th , SpO2 tr

căkhiăgâyătê.

- L păđ ng truy năt nhăm ch v i kim lu n 18G, truy n Ringer lactate 500 ml t căđ t 30 gi t/p
đ n truy n nhanh ch nh theo huy tăáp.
- T ăth b nhănhân:ăN mănghiêng,ăH
sau,ăđ u n m trênăg i m m.

ng d n b nhănhânăn măcúiăg păng

i, cong th tăl ngăraă

- Li u thu cătê:

+ăPhácăđ 1: Bupivacain Spinal Heavy 0,5% 12,5 mg + Fentanyl 25 mcg
+ăPhácăđ 2: Bupivacain Spinal Heavy 0,5% 12,5 mg + Fentanyl 15 mcg +
Morphini Sulfas Spinal 0,1 mg.
- BSăgâyămêăh i s c: R aătay,ămangăg ngăph u thu t,ăsátătrùngădaăvùngăchíchăb ng c năvàă
povidine. Ch c kim kho ngăgianăđ t s ng TL3 - TL4, m tăvátăkimăh ngălênătrên,ăkhiăch c
đúngăkhoangăd i nh n s cóăd chănưoăt y ch y ra chiăkim.
- Sauăkhiăb măh t thu cătê,ăđ t b nhănhânăt ăth n m ng a,ăkêăđ uătrênăm t g i m m. Cho b nh
nhânăth Oxy 3-5ălít/phútăquaăm t n ho căcanuleăm i.
- Sauăkhiăgâyătêăt y s ng, b nhănhânăm t v năđ ng, m t c măgiácăđauăt m c T10 (ngang r n)
tr lênăthìăcóăth ti năhànhăph u thu t.
4. X

TRệăCỄCăTỄCăD NG PH SAUăGỂYăTể

B nhănhânăsauăgâyătêăđ cătheoădõiăhuy tăápăβăphút/ăl nătrongă10ăphútăđ uăvàă5ăphút/ăl năsauăđóă
choăđ n khi k tăthúcăcu c m .
- Khiăcóăh huy tăápătâmăthuăγ0%ăho c gi măd i 100 mmHg so v i huy tăápăghiănh nătr c khi
gâyătêăt y s ng b nhănhânăđ c x tríăEphedrin,ă6 mgătiêmăt nhăm chăđ cădùngăđ nângăhuy t
ápă(phaă1ă ng Ephedrin 30 mg/ml v iă9ămlăn c c tăthànhăγ0ămg/10ămlă ăγămg/1ăml).
- B nhănhânăđ c ghi nh nălàăch m nh p tim, khi nh p tim gi mă<ă50ăl/phút.ăKhiăch m nh p tim
x y ra Atropine 0,25 mg/ ngăphaăloưngăn c c tăthànhă10ămlătiêmăt nhăm ch ch m m i 5-10
phútănângănh pătimălênă>ă60ăl/p.
- Cácătácăd ng ph : bu nănônăvàănônă(Primperană10ămg/ ngătiêmăt nhăm ch), l nhărună(đi u tr
b ngăs i m ho c Pethidine 100 mg/ ng, V ngăphaăloưngăv iăn c c tătiêmăt nhăm ch ch m).
5.ăTẨIăLI U THAM KH O
1. Nguy nă↑ năCh ngă(β011).ă"Gâyătêăt y s ng".ăGâyăMêăH i S căC ăB n, tr. 137-156.
2. Nguy nă c Lam, Nguy n H uăTú,ăNguy n Qu c Tu nă(β010).ă"Soăsánhăhi u qu vàăcácătácă
d ng ph c aăgâyătêăt y s ng v iăgâyămêăn iăkhíăqu n đ m l y thai b nhănhânăti n s n gi t
n ng". Y h c th căhànhăs 744, tr 101-105.
3. Cynthia A, Naveen N (2009). "Spinal, epidural, and caudal anesthesia: anatomy, physiology,

and technique". Chestnut' s Obstetric Anesthesia: Principles and practice, 12, pp.227 - 242.



H ngăD năB nhăPh iăM nă ăTr ăNonă
Tháng
(B nh vi năHùngă↑

ng)

1. GI I THI U
1.1ă

nhăngh a

B nh ph i m n là tình tr ng l thu c Oxy ít nh t 28 ngày tu i do tình tr ng viêm phù n x ăhốă
m n tính c aăđ ng th nh .
1.2ăPhơnăđ b nh ph i m n
Tiêu chu n

tr non tháng

i u tr v i Oxy > 21% t i thi u 28 ngày (c ng d n)
< 32 tu n tu i thai

> 32 tu n tu i thai

Th iăđi măđánhăgiá 36 tu n tu i theo KC/XV

>28-< 56 ngày tu i/XV

M căđ nh

Th khí tr i lúc 36 tu n tu i theo
KC/XV

Th khí tr i lúc 56 ngày tu i/XV

M căđ trung bình

C n < 30% Oxy 36 tu n tu i theo
KC/XV

< 30% lúc 56 ngày tu i/XV

M căđ n ng

C n > 30 % Oxy và/ áp l căd
tu n tu i theo

ngăγ6ă

> 30% Oxy và/ áp l căd
56 ngày tu i/XV

ngălúcă

KC/XV
Tùy theo tiêu chu nănàoăđ nătr

c. KC: kinh chót, XV: xu t vi n

1.3 Y u t nguyăc ăb nh ph i m n

tr non tháng

- B nh màng trong
- D ch nh p quá nhi u (>140 ml/kg ngày) trong tu năđ u sau sanh
- Cịn ngăđ ng m ch có r i lo n huy tăđ ng
- Tràn khí màng ph i,ăkhíăth ngămơăk ph i
- Thơng khí áp l căd
tu n

ngăv i áp l c cao (PIP > 30mmHg), FiO2 >80%, và ho c kéo dài trên 1

- Nhi m trùng i, viêm ph i
- Dinhăd

ngăkhôngăđ , thi u vi ch t,ăn ngăl

ng

2. CH Nă OỄN
2.1 Lâm sàng b nh ph i m n

tr non tháng


- Ti n s : b nh màng trong, h i ch ng hít phân su có suy hơ h p sau sanh c n th CPAP, th
máy v i áp l c cao, FiO2 cao.

- Khám có d u hi u suy hô h p th nhanh, rút lõm ng c, khị khè, tím t ngăc n,ăranăph i.
2.2 B tăth

ng trên Xquang ph i

- Giaiăđo n 1 (1-3 ngày): gi ng b nh màng trong
- Giaiăđo n 2 (4-14ăngày):ăđámăm 2 ph tr

ng,

d ch ph i, x p ph i ho c thâm nhi m.

- Giaiăđo năγă(>14ăngày):ă ámăm chuy n sang d ngănang,ăt ngăth tích ph i, hình nhăl
khí t ng vùng.

i

2.3 Lo i tr suy hô h p doăcácănguyênănhânăkhácănh ăviêmăph i hít, viêm
ph i nhiêm trùng...
3. PHỊNG NG A VÀ X

TRÍ

1. H tr hơ h p: duy trì SpO2 85-93%, PaO2 50-60 mmHg, PaCO2 50-60
mmHg, h n ch đ tăNKQ,ăđi u tr Surfactant s m.
2. Methylxanthines (caffeine): dùng cho tr < 1500g th CPAP x 10 ngày.
3. Steroids:
- Ch đ nh: v n c n FiO2 > 80% sau 2 tu n tu i

b nh màng trong n ng/tr <

1500g ho c không th cai máy cho b nh ph i m n m căđ n ng và không có ch ng ch đ nh.
- Dexamethason (u): li u N1-3: 0,2 mg/kg/ngày, N4-6: 0,1 mg/kg/ngày (t ng li u, 1 mg/kg/ngày)
- Theo dõi tác d ng ph : xu t huy t tiêu hóa, th ng ru t, nhi m trùng...
4. Thu c l i ti u: s d ng khi có phù mơ k
- Dùng Furosemid: li u 0,5-1 mg/kg x 1-2 l n/ngày (u, TB). Dùng t iăđaă7ăngày.
- Tác d ng ph : r i lo năđi n gi i,ăđ cătai,ăđóngăvơiă th n.
5. Thu c dãn ph qu n:
- S d ngăkhiăcóăcácăc năcoăth t ph qu năng ngădùngăn uăkhơngăcóăđápă ng lâm sàng.
- Dùng Salbutamol (150 µg/kg trong 2 mlăn
6.ăDinhăd

c mu i khí dung ho c 2-4 nhát MDI).

ng: h n ch d ch,ăt ngăcungăc păn ngăl

Kcal/kg/ngày.

ngăđ n 130-150


H ngăD năCh nă oán,ă i uăTr ăChoángă ă
Tr ăS ăSinh
(B nh vi năHùngă↑
1. CH Nă OỄNăCHOỄNGă

ng)

TR S ăSINH

M ch nhanh nh , khó b t, th i gian ph c h i màu da kéo dài > 3 giây, nh p tim nhanh (>180
l n/1 phút, huy tăápăđ ng m ch trung bình h (non tháng < γ0ămmHg,ăđ tháng < 40 mmHg).
2. NGUYÊN NHÂN CHOÁNG

TR S ăSINH

- Sanh non r t nh cân: Do gi măl uăl
thoáng qua

ng máu h th ng,ăsauăb măSurfactantăcóăh huy t áp

- Sanh ng t: do gi măcoăbópăc ătim,ăcaoăápăph i
- Cao áp ph i
- T căđ

ng ra th t trái

- Nhi m trùng huy t
- M t d ch, m t máu
3.ă I U TR CHỐNG

TR S ăSINH

3.1ă i u tr chung
- H tr hơ h p (th Oxy ho căđ t NKQ n u có ch đ nh)
- N măđ u b ng
- Thi t l p m t ho c hai đ

ng TM l n

3.2ă i u tr ch ng choáng
a. Tr sanh non r t nh cânăngàyăđ u sau sanh kèm suy hô h p ph i th máy, th i gian ph c h i
màu da kéo dài và có th kèm hay không h huy t áp.
- Surfactant thay th n u có ch đ nh
- Dobutamin 5-20 µg/kg/phút
- Nghi thi u d ch: 10-20 ml/kg/gi Natrichlorua 0,9%
- N u khơng hi u qu có th kèm Dopamin kh iăđ uă5ăµg/kg/phút,ăsauăđóăt ngăli u d năđ c i
thi n huy t áp và ph c h i màu da, t iăđaă15ăµg/kg/phút.
- N u th t b i dùng Epinephrin 0,05 µg/kg/phút