Bài giảng Hướng dẫn công tác giáo viên chủ nhiệm - Nguyễn Thanh Minh

HƯỚNG DẪN
CÔNG TÁC GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM
Nguyễn Thanh Minh


I. VAI TRÒ CỦA GVCN:
Như chúng ta đã biết, việc giáo dục nhân cách học
sinh là một nhu cầu cần thiết bởi bản chất của quá
trình giáo dục- đào tạo là tổ chức toàn bộ cuộc sống,
học tập, hoạt động của học sinh, tạo điều kiện thuận
lợi tối ưu để tiềm năng của học sinh được phát triển
dưới sự giáo dục của nhà trường, trong đó GVCN
đóng một vai trị quan trọng..


• Theo PGS.TS Đặng Quốc Bảo – Học viện quản lý GD:
“GV chủ nhiệm lớp là nhà quản lý không có dấu đỏ” .
• GVCN là một nhà quản lý với các vai trò:
+ Người lãnh đạo lớp học;
+ Người làm công tác phát triển lớp học;
+ Người làm công tác tổ chức lớp học;
+ Người giúp hiệu trưởng bao quát lớp học;
+ Người giúp hiệu trưởng thực hiện việc kiểm tra sự tu
dưỡng và rèn luyện của HS;
+Người có trách nhiệm phản hồi tình hình lớp với Hiệu
trưởng, các phịng khoa và Liên Chi đồn


II. CHỨC NĂNG CỦA GVCN:
- GVCN lớp, trước hết phải quản lý toàn diện lớp học,
quản lý học sinh lớp học và cần nắm vững:

+ Những đặc điểm của từng em học sinh (về sức khỏe,
sinh lý, trình độ nhận thức, năng lực hoạt động, năng
khiếu, sở thích, nguyện vọng, quan hệ gia đình, quan
hệ xã hội, bạn bè….)
+ Quản lý toàn diện đặc điểm của lớp, nắm vững mục
tiêu đào tạo, giáo dục cả về mặt nhân cách và kết quả
học tập của học sinh.


- GVCN là cầu nối giữa hiệu trưởng (Ban giám hiệu),
các phòng, khoa, các tổ chức trong trường, giữa các
GVBM với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm. Nói một
cách khác, GVCN là người đại diện hai phía, một
mặt đại diện cho các lực lượng giáo dục của nhà
trường, mặt khác đại diện cho tập thể học sinh.
- GVCN là cố vấn tổ chức hoạt động tự quản của tập
thể học sinh
- GVCN phối hợp với các lực lượng xã hội nhằm thực
hiện mục tiêu giáo dục của lớp chủ nhiệm


III. NHIỆM VỤ CƠNG TÁC CHỦ NHIỆM:
+ Có trách nhiệm kiện tồn tổ chức lớp, nắm vững tình
hình học sinh của lớp về mọi mặt, báo cáo cho hiệu
trưởng, phòng QLHS và khoa biết theo định kỳ hoặc
đột xuất nếu có vấn đề cần giải quyết. Được sự ủy
quyền của hiệu trưởng kịp thời chỉ đạo, giải quyết,
kiểm tra, đánh giá cơng bằng, khách quan q trình
rèn luyện, phấn đấu tu dưỡng của từng học sinh trong
lớp.

+ Thường xuyên liên hệ với gia đình, cộng đồng các tổ
chức trong và ngoài nhà trường để cùng phối hợp giáo
dục, động viên giúp đỡ từng học sinh nâng cao chất
lượng học tập, rèn luyện phát triển năng lực.


+ Có kế hoạch tổ chức các hoạt động của tập thể học sinh
thực hiện nhiệm vụ chung của nhà trường. Thông qua tổ
chức tự quản hoạt động của tập thể mà rèn luyện nhân
cách, khả năng ứng xử, năng lực tổ chức sáng tạo, khả
năng vận dụng tri thức vào thực tiễn cuộc sống.
+ Cùng với các giáo viên bộ môn, phối hợp với các lực
lượng xã hội khác tổ chức cho học sinh có điều kiện
tham gia vào các hoạt động của cộng đồng địa phương
và hoạt động xã hội. Thơng qua đó mà phát huy tác
dụng của nhà trường trong xã hội


IV. NỘI DUNG CÔNG TÁC CỦA NGƯỜI GVCN:
+ Nghiên cứu nắm vững đường lối, quan điểm, lí luận
giáo dục để vận dụng vào công tác chủ nhiệm lớp. Đặc
biệt cần nắm vững phương pháp, nghệ thuật sư phạm.
+ Nắm vững mục tiêu đào tạo của trường, mục tiêu lớp
học, kế hoạch, nhiệm vụ đào tạo- giáo dục của năm
học.


+ Hiểu sâu sắc chức năng nhiệm vụ của cơ cấu tổ chức
trong nhà trường và đội ngũ giáo viên giảng dạy các
môn học ở lớp chủ nhiệm.

+ Và tiến hành thực hiện các nội dung cụ thể sau:
a/ Lập kế hoạch công tác chủ nhiệm:
Công tác chủ nhiệm lớp là một cơng tác khó khăn vất vả
và địi hỏi sự làm việc khoa học. Tránh tình trạng tuỳ
hứng, tuỳ tiện, thiếu kế hoạch. Vì thế vấn đề xây dựng
kế hoạch là một yêu cầu cần thiết để bảo đảm hiệu quả
giáo dục học sinh.


• Dự kiến kế hoạch chủ nhiệm:
Để dự kiến được kế hoạch giáo viên phải.
+ Nắm được kế hoạch, chương trình giáo dục chung của
nhà trường.
+ Nắm bắt tình hình cụ thể của lớp chủ nhiệm GVCN dự
kiến kế hoạch, đặt ra các yêu cầu trọng điểm cho từng
giai đoạn. Sau đó phác thảo kế hoạch chủ nhiệm thơng
qua các hoạt động cụ thể theo trình tự thời gian.


• Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm:
Sau khi phác thảo kế hoạch GVCN cần tham khảo ý
kiến đồng nghiệp và Ban cán sự lớp để thống nhất một
số nội dung cần thiết.
• Chỉ đạo tập thể học sinh thực hiện kế hoạch:
GVCN ln có sự chỉ đạo thật tốt để đạt hiệu quả như
mong muốn.
+ Phổ biến rõ công tác cho cho tập thể lớp, thống nhất
quyết tâm thực hiện tốt kế hoạch, biến kế hoạch thành
chương trình hành động cụ thể.

• Chuẩn bị các điều kiện vật chất và kỹ thuật để thực
hiện các hoạt động.
• Phối hợp với đội ngũ cán bộ lớp thực hiện và điều hành
cơng việc.
• Theo dõi kiểm tra và điều chỉnh hoạt động để các hoạt
động ln đi đúng hướng.
• Kết thúc một cơng việc cần tổng kết đánh giá phân tích
ưu điểm và hạn chế rút kinh nghiệm.
• Có sự khuyến khích tập thể hay cá nhân tốt, phê bình
các cá nhân thiếu tích cực, thiếu cố gắng.
• Triển khai các hoạt động tiếp theo.


b) Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp:
Xây dựng dựng đội ngũ tự quản là nền tảng cho công
tác chủ nhiệm và cũng là một việc làm quan trọng và
khó khăn đối với GVCN.
• Đầu tiên GVCN cần xác định được tiêu chuẩn của
cán bộ lớp:
+ Có ý thức tổ chức kỷ luật tốt, có khả năng gương
mẫu.
+ Tính tình thẳng thắn, giám đấu tranh, giám phê bình.
+ Năng nổ hoạt động và sẵn sàng hoạt động.
+ Có khả năng học tập tốt: Từ khá trở lên.
+ Được tập thể lớp tín nhiệm.
+ Có hồn cảnh gia đình thuận lợi.


• Để xây dựng đội ngũ cán bộ lớp tốt cần tìm hiểu thơng

qua GVCN cũ, GV bộ mơn, quan sát sự hoạt động của
các em khi ra chơi hoặc giao một số cơng việc.
• Khi đã tìm được đội ngũ cán bộ lớp, GVCN cần bồi
dưỡng cho các em có ý thức trách nhiệm cao đối với lớp,
phục vụ tập thể lớp, biết phê bình và tự phê bình. Bồi
dưỡng cho các em có phương pháp quản lý lớp.
• Mỗi tháng họp một lần để tổng kết rút kinh nghiệm, giao
kế hoạch nhiệm vụ tháng tới. Mỗi tuần hội ý với cán bộ
lớp 1 lần để có số liệu sinh hoạt và khen, chê kịp thời.
• Trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ lớp, GVCN cần chú
ý chọn đúng nguồn, tránh việc thay cán bộ lớp, khơng
phó mặc việc lớp cho đội ngũ cán bộ lớp.


c) Thường xuyên kết hợp với giáo viên bộ môn (GVBM):
Phối hợp với các GVBM nhằm nâng cao hiệu quả công
tác chủ nhiệm lớp.
- Phối hợp với các GVBM để theo dõi, kiểm tra và đôn
đốc việc học tập của tập thể và cá nhân HS.
- GVCN phải thường xuyên tập hợp ý kiến của GVBM về
lớp mình và lớp bạn.
- Trao đổi trực tiếp với GVBM về những vấn đề cụ thể
của lớp để cùng đưa ra giải pháp giáo dục thống nhất.
- Đề xuất các ý kiến của tập thể học sinh về công tác dạy
và học với GVBM có liên quan.


d) Thường xuyên kết hợp với gia đình học sinh:
- Đi thăm và trao đổi trực tiếp với gia đình học sinh khi
cần thiết.

- Mời phụ huynh học sinh đến trường để trao đổi về việc
giáo dục học sinh khi có những hiện tượng bất thường
và khẩn cấp.
- Liên hệ thường xun với phụ huynh học sinh để tích
cực hố các hoạt động của phụ huynh học sinh trong
công tác phối hợp giáo dục.


e) Kết hợp chặt chẽ với phòng QLHS, phòng ĐT Khoa,
BGH nhà trường và Liên Chi đoàn:
- GVCN phải nắm bắt được kế hoạch của nhà trường,
Đoàn thanh niên để phối hợp và phổ biến kịp thời đến
học sinh.
- Thường xuyên động viên, đôn đốc nhắc nhở các em
tham gia tốt các hoạt đơng đồn thể, phong trào thi
đua do đồn thể phát động.
- Phối hợp chặt chẽ với phịng QLHS, phịng ĐT, Khoa
để trao đổi thơng tin 2 chiều.


g) Giáo dục học sinh cá biệt:
Trong mỗi lớp học có những học sinh cá biệt khi GVCN lớp có kế
hoạch và biện pháp giáo dục đối tượng học sinh này tốt sẽ là
động lực để xây dựng được tập thể lớp vững mạnh.
- GVCN phải tìm hiểu lý lịch, tính cách học sinh, tìm hiểu điểm
yếu của học sinh.
- Kết hợp với GVBM, nhà trường, gia đình.
- GVCN khơng được nóng vội, uốn nắn dần, khi đưa ra tập thể
lớp khơng nói nhiều, khi gặp riêng khơng được chì trích mà nhẹ
nhàng tâm sự và phân tích.

- Giao cho học sinh cá biệt một số việc và sau đó phải động viên
khuyến khích kịp thời những việc em làm tốt.
- Lập kế hoạch cho cán sự lớp để thành lập các đôi bạn cùng tiến.
- Luôn thông báo kịp thời các thơng tin về học sinh với gia đình và
ngược lại.


h) Phương pháp tổ chức buổi sinh hoạt lớp:
GVCN nhất thiết phải dự giờ sinh hoạt lớp và có một
kế hoạch sinh hoạt cụ thể. Khi dự sinh hoạt lớp dưới
sự điều khiển riêng của lớp trưởng, giáo viên chủ
nhiệm cần so sánh các số liệu với tuần trước, khen chê
phải hợp lý, nhẹ nhàng để cho các em chấp nhận,
khơng được chì trích.
- Lớp trưởng điều khiển tiết sinh hoạt: Nhận xét kết quả
trong tuần và đọc kế hoạch tuần tới.
- Các tổ trưởng lần lượt thông báo kết quả theo dõi và
xếp loại của tổ, thành viên trong tổ nêu ý kiến.
- GVCN nhận xét, khen chê kịp thời, đưa ra ý kiến, nêu
kế hoạch tuần tới.
- Thư ký ghi biên bản: GVCN, lớp trưởng ký xác nhận


V.PHƯƠNG PHÁP TÁC ĐỘNG CÁ BIỆT VÀ GIÁO DỤC
TẬP THỂ
Người GVCN nắm vững vận dụng mọi phương pháp giáo
dục cá biệt, phương pháp giáo dục tập thể và biết kết
hợp chúng trong hoàn cảnh cụ thể.
- Phương pháp giáo dục cá biệt ở đây không nên hiểu là
giáo dục học sinh đặc biệt (hư, ngoan) như quan niệm

thường thấy ở một số người.
+ Cần hiểu phương pháp giáo dục cá biệt là sự tác động tới
từng cá nhân một cách chuyên biệt để đảm bảo tính phù
hợp với đối tượng. Ví dụ: cùng một biểu hiện hư như
nhau, nhưng có em phải phê bình nghiêm khắc, có em
thì nhắc nhẹ, có khi chỉ nhắc chung hoặc có khi phải
trực tiếp, có khi thơng qua bạn bè, gia đình tập thể…


- Muốn phát huy hiệu qủa của phương pháp giáo dục
trong tập thể, giáo viên chủ nhiệm trước hết phải là
người có uy tín, có trách nhiệm, nắm vững đối tượng,
xây dựng được tập thể học sinh thành một tập thể vững
mạnh:
+ Đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ chung của từng thành viên
của lớp.
+ Tổ chức những hoạt động chung để thực hiện mục tiêu.
+ Lớp có đội ngũ tự quản có uy tín, có trách nhiệm, có
năng lực, bản lĩnh.
+ Có kỉ luật chặt chẽ, có qui định, nội qui phải rõ ràng,
được mọi người tôn trọng và tự giác chấp hành.
+ Có dư luận tập thể lành mạnh, dư luận của tập thể là
phản ánh sức mạnh, là bản lĩnh của mỗi thành viên.


KẾT LUẬN
+ Một người GVCN tốt sẽ góp phần xây dựng nên
một tập thể lớp tốt, nhiều GVCN tốt sẽ xây dựng
nên một nhà trường vững mạnh. Sự quan tâm
thường xun của người GVCN chính là một u

cầu vơ cùng cần thiết để từ đó hạn chế những
khuyết điểm của học sinh.


+ GVCN là cầu nối giữa các tổ chức trong trường,
giữa các giáo viên bộ môn với tập thể học sinh lớp
chủ nhiệm. Công tác phối hợp với giáo viên bộ
môn tốt sẽ làm cho công tác chủ nhiệm thành
công hơn .
+ Sự hợp tác chặt chẽ, thường xuyên của GVCN với
phụ huynh học sinh chính là nhân tố quyết định
việc hạn chế tình trạng vi pham kỷ luật của học
sinh.


XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN