Bài giảng Cơ cấu, tổ chức của Quốc hội (HT ĐBQH khóa XIII tại Đà Nẵng 27-29-6-2011) - Lương Phan Cừ

CƠ CẤU, TỔ CHỨC CỦA QUỐC HỘI
( HT ĐBQH KHÓA XIIITẠI ĐÀ NẴNG 27-29-6-2011)

Người trình bày: Lương Phan Cừ
PCN UB về CVĐXH của QH K XII


1. VAI TRỊ, VỊ TRÍ CỦA QH

•
•
•

•
•
•
•

1. Quốc hội là cơ quan đại diện cao nhất của nhân dân; cơ
quan quyền lực nhà nước cao nhất;
2. Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp;
3. Quốc hội quyết định những chính sách cơ bản về đối nội và
đối ngoại, nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của
đất nước, những nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động
của bộ máy nhà nước, về quan hệ xã hội và hoạt động của
công dân.
4.Quốc hội thực hiện quyền giám sát tối cao đối với toàn bộ
hoạt động của Nhà nước.
5. Nguyên tắc hoạt động của QH:
- Chế độ Hội nghị;
- Và quyết định theo đa số.

2. CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA QUỐC HỘI
•
•
•
•
•

1. Ủy ban thường vụ QH;
2. Hội đồng dân tộc và các Ủy ban;
3. Đoàn thư ký kỳ họp;
4. Các Đoàn đại biểu QH(63);
5. Hội hữu nghị nghị sĩ VN với các nước:
Nhóm nghị sĩ hữu nghị VN với các
nước;nhóm nữ nghị sĩ; Hội nghị sĩ về thầy
thuốc; Hội nghị sĩ về dân số và phát triển;
• 6. ĐBQH (được bầu khơng q 500 ĐBQH);
• Phục vụ hoạt động của QH có VPQH, VP
Đoàn đại biểu QH.


3.HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA QUỐC HỘI
•
•
•
•

Được bảo đảm bằng hiệu quả:
- Của các kỳ họp của Quốc hội;

- Hoạt động của Uỷ ban thường vụ Quốc hội;
- Hoạt động của Hội đồng dân tộc và các Uỷ
ban của Quốc hội;
• - Hoạt động của các Đồn đại biểu Quốc hội;
• - Hoạt động của các đại biểu Quốc hội.
• ( Của tất cả các cơ quan của QH và ĐBQH)


4.KỲ HỌP
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

1. QH họp thường kỳ mỗi năm 2 kỳ; Kỳ đầu năm và kỳ cuối năm:
- Kỳ đầu năm khai mạc vào 20- 5;
- Kỳ cuối năm khai mạc vào 20- 10;
2. QH có thể họp kỳ bất thường trên cơ sở:
+Quyết định của UBTVQH;
+Hoặc theo yêu cầu của Chủ tịch nước;
+ Hoặc theo yêu cầu của TT CP;
+Hoặc theo yêu cầu của 1/3 tổng số Đại biểu QH.
3.Việc triệu tập kỳ họp QH thuộc thẩm quyền của UBTVQH.

4. Thời gian kéo dài của mỗi kỳ họp tùy thuộc vào chương trình nghị
sự do QH quyết định trên cơ sở đề nghị của UBTVQH.
5. Tại kỳ họp QH, QH có thể chia thành các tổ để thực hiện việc thảo
luận các vấn đề trong chương trình kỳ họp. Mỗi tổ gồm một số đoàn
hợp thành trên cơ sở phân chia của UBTVQH theo từng kỳ họp.Riêng
các đồn có số lượng đại biểu đơng có thể làm một tổ riêng như: TP
Hồ Chí Minh, Hà nội


5. CÁC TỎ CHỨC NGHỊ VIÊN QUỐC TẾ
MÀ QH VN THAM GIA

• - Liên minh nghị viện thế giới ( IPU);
• - Hiệp hội liên nghị viên đơng nam á( AIPA);
• - Liên minh nghị viện cộng đồng pháp
ngữ(APF);
• - Diễn đàn nghị sĩ các nước Châu á- TBD
( APPF)- Là thành viên sáng lập;
• - Tổ chức liên nghị viện các nước Châu á vì
hịa bình( AAPP)- Là thành viên sáng lập;
• - Diễn đàn nghị sĩ của châu á – TBD về DS và
phát triển( AFPPD);
• - Hiệp hội nghị sĩ về thầy thuốc ( IMPO)


6. UBTVQH
• 1. Uỷ ban thường vụ Quốc hội là cơ quan thường
trực của Quốc hội
• 2. UBTVQH của mỗi khóa được bầu tại kỳ họp thứ
nhất của nhiệm kỳ khóa đó.

• 3. Thành viên Uỷ ban thường vụ Quốc hội khơng thể
đồng thời là thành viên Chính phủ, làm việc theo chế
độ chuyên trách.
• 4. Nhiệm kỳ của Uỷ ban thường vụ Quốc hội bắt đầu
từ khi được Quốc hội bầu ra và kết thúc khi Quốc
hội khoá mới bầu ra Uỷ ban thường vụ Quốc hội
mới.
• 5. Uỷ ban thường vụ Quốc hội thực hiện các nhiệm
vụ và quyền hạn theo quy định của pháp luật; chịu
trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội.


7.CHẾ ĐỘ LÀM VIỆC CỦA UBTVQH
• Theo nguyên tắc tập trung dân chủ, làm việc
theo chế độ hội nghị và quyết định theo đa
số.
• Phiên họp của Uỷ ban thường vụ Quốc hội
phải có ít nhất 2/3 tổng số thành viên dự;
• Pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban thường vụ
Quốc hội phải được quá 1/2 tổng số thành
viên của biểu quyết tán thành;
• Pháp lệnh, nghị quyết phải được công bố
chậm nhất là 15 ngày, kể từ ngày được thơng
qua, trừ trường hợp Chủ tịch nước trình
Quốc hội xem xét lại.


8.CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA UBTVQH
•
•

•
•
•
•
•
•
•

1. Uỷ ban thường vụ Quốc hội gồm có Chủ tịch Quốc hội, các
Phó Chủ tịch Quốc hội và các Uỷ viên do Chủ tịch Quốc hội
làm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch Quốc hội làm các Phó Chủ tịch.
Số Phó Chủ tịch Quốc hội và số Uỷ viên Uỷ ban thường vụ
Quốc hội do Quốc hội quyết định.
2. Chủ tịch QH và các phó Chủ tịch QH lãnh đạo và chủ trì các
hoạt động của UBTVQH;
3. UBTVQH có các cơ quan trực thuộc:
+ Ban dân nguyện;
+ Ban công tác đại biểu;
+ Viện nghiên cứu lập pháp;
+ Báo người đại biểu nhân dân.
4. Mỗi tháng họp it nhất là một phiên. Chương trình và thời
gian mỗi phiên họp do UBTVQH quyết định.


9. HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA UBTVQH
• ĐƯỢC BẢO ĐẢM BẰNG:

• - Hiệu quả của các phiên họp Uỷ ban thường
vụ Quốc hội;
• - Hiệu quả hoạt động của Chủ tịch Quốc hội,

các Phó Chủ tịch Quốc hội, các Uỷ viên Uỷ
ban thường vụ Quốc hội, cùng với sự tham
gia của Hội đồng dân tộc, các Uỷ ban của
Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội và các
đại biểu Quốc hội.


10. HĐDT và UB
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Là những cơ quan của Quốc hội, do QH thành lập.
Làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số.
Nhiệm kỳ theo nhiệm kỳ của Quốc hội, bắt đầu từ khi được
Quốc hội bầu ra tại kỳ họp thứ nhất cho đến khi Quốc hội khóa
mới bầu ra Hội đồng, Uỷ ban mới.
Thực hiện các chức năng:
- Thẩm tra;
- Giám sát;
- Kiến nghị.

Chương trình hoạt động của Hội đồng dân tộc và các Uỷ ban
của Quốc hội do Hội đồng và Uỷ ban quyết định căn cứ:
- Hiến pháp;
- Luật, nghị quyết của Quốc hội;
- Pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội;
- Và sự chỉ đạo, điều hoà của Uỷ ban thường vụ Quốc hội.


11. SỐ LƯỢNG HĐDT VÀ UB
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Quốc hội quyết định số lượng và bầu các thành viên, lãnh đạo HĐDT
và Các UB của QH tại kỳ họp thứ nhất của mỗi nhiệm kỳ QH.
QH thành lập HĐDT và 9 UB( tại kỳ họp thứ nhất có UB thẩm tra tư
cách đại biểu):
1. Uỷ ban pháp luật;
2. Ủy ban Tư pháp;
3. Uỷ ban kinh tế;
4. Ủy ban tài chính và ngân sách;

5. Uỷ ban quốc phòng và an ninh;
6. Uỷ ban văn hoá, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng;
7. Uỷ ban về các vấn đề xã hội;
8. Uỷ ban khoa học, công nghệ và môi trường;
9. Uỷ ban đối ngoại.
Khi xét thấy cần thiết QH có thể thành lập UB lâm thời để nghiên cứu
một dự án, hoặc điều tra một vấn đề nhất định.( tại ky họp 9 K XII ĐB Ng Minh
Thuyết đề nghị TL UB điều tra vụ VINASHIN…ta mới có UB lâm thời để thẩm tra dự án luât
mà chưa có UB điều tra một vấn đề cụ thể)


12. CƠ CẤU, TỔ CHỨC
CỦA HỘI ĐỒNG DÂN TỘC VÀ UB
•
•
•
•
•
•

1. Hội đồng dân tộc gồm có Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các Uỷ viên.
Số Phó Chủ tịch và số Uỷ viên Hội đồng dân tộc do Quốc hội quyết
định.
2. Uỷ ban gồm có Chủ nhiệm, các Phó Chủ nhiệm và các Uỷ viên. Số
Phó Chủ nhiệm và số Uỷ viên Uỷ ban do Quốc hội quyết định.
3.Thành viên Hội đồng dân tộc và Uỷ ban do Quốc hội bầu trong số
các đại biểu Quốc hội. Số thành viên hoạt động chuyên trách do Uỷ
ban thường vụ Quốc hội quyết định.
4. Hội đồng dân tộc có Thường trực Hội đồng dân tộc. TT HĐDT gồm
có chủ tịch các phó chủ tịch và một số ủy viên chuyên trách;

5. Uỷ ban có TT Uỷ ban. TT UB gồm có chủ nhiệm, phó chủ nhiệm và
một số ủy viên chuyên trách;
6. Hội đồng dân tộc và Uỷ ban thành lập các tiểu ban để nghiên cứu,
chuẩn bị các vấn đề thuộc lĩnh vực hoạt động của Hội đồng, Uỷ ban.
Trưởng tiểu ban phải là thành viên của Hội đồng hoặc Uỷ ban, các
thành viên khác có thể khơng phải là thành viên của Hội đồng, Uỷ ban
hoặc không phải là đại biểu Quốc hội.


13.ĐỒN THƯ KÝ KỲ HỌP
•
•
•
•
•
•
•

•
•
•

Do QH bầu tại kỳ họp thứ nhất mỗi khóa QH
Có trưởng đồn và các Ủy viên.
Trưởng đoàn thường là Chủ nhiệm VPQH, là người phát ngôn
của kỳ họp Quốc hội; Các UV thường là PCT HĐDT và PCN UB
Đồn thư ký kỳ họp có những nhiệm vụ và quyền hạn:
-Tổ chức việc ghi âm, ghi biên bản các cuộc họp, phiên họp, kỳ
họp;
-Tập hợp, tổng hợp ý kiến của đại biểu Quốc hội;

- Phối hợp với Hội đồng dân tộc, các Uỷ ban của Quốc hội và các
cơ quan, tổ chức hữu quan trong việc chuẩn bị phiếu lấy ý kiến
đại biểu Quốc hội; chỉnh lý dự án luật, dự thảo nghị quyết hoặc
các văn bản khác để báo cáo với Uỷ ban thường vụ Quốc hội
trình Quốc hội;
- Làm thơng cáo các phiên họp của Quốc hội;
-Tổ chức cơng tác thơng tin báo chí của kỳ họp;
- Điều khiển công tác văn thư và quản lý các tài liệu của kỳ họp.


14.ĐỒN ĐBQH
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

1. Các đại biểu Quốc hội được bầu trong một tỉnh hoặc thành phố trực thuộc
trung ương hợp thành Đoàn đại biểu Quốc hội.
2. Đoàn đại biểu Quốc hội có đại biểu hoạt động chuyên trách và kiêm nhiệm;
3. Đồn đại biểu Quốc hội có Trưởng đồn và Phó trưởng đồn.
4. Đồn đại biểu Quốc hội có trụ sở, Văn phịng giúp việc và có kinh phí hoạt
động.
5. Đồn đại biểu Quốc hội có các nhiệm vụ:

-Tổ chức việc tiếp công dân của đại biểu Quốc hội;
- Phối hợp với Thường trực Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, Uỷ ban Mặt
trận Tổ quốc ở địa phương tổ chức để đại biểu Quốc hội tiếp xúc cử tri;
-Tổ chức để các đại biểu Quốc hội thảo luận về dự án luật, dự án pháp lệnh và
các dự án khác, dự kiến chương trình kỳ họp Quốc hội theo yêu cầu của Uỷ
ban thường vụ Quốc hội ;
-Theo dõi, đôn đốc việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiến nghị của cơng dân
mà đại biểu Quốc hội, Đồn đại biểu Quốc hội đã chuyển đến cơ quan, tổ chức;
-Tổ chức để đại biểu Quốc hội giám sát việc thi hành pháp luật ở địa phương;
- Báo cáo với Uỷ ban thường vụ Quốc hội về tình hình hoạt động của Đoàn đại
biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội.


15.HỘI NGHỊ SĨ HỮU NGHỊ VN VỚI CÁC NƯỚC

• Được thành lập để thực hiện công tác đối
ngoại với các nghị sĩ của Nghị viện các nước;
• Hội có các nhóm nghị sĩ hữu nghị với nhóm
nghị sĩ hữu nghị của Nghị viện các nước ( Có
thể theo từng nước, có thể theo khu vực:VNMỸ; VN- TQ; VN- Nhật; VN – MC; VN- Asian:
VN – EU; VN- Trung đơng…
• Hội có chủ tịch, TTK và các thành viên;
• Nhóm có chủ tịch nhóm và thành viên;
• Nhiệm kỳ theo nhiệm kỳ QH


16.NHĨM NỮ NGHỊ SĨ
• Do CT QH quyết định theo từng nhiệm kỳ
QH;
• Tham gia của nữ nghị sĩ trên tinh thần tự

nguyện;
• Có chủ tịch và phó chủ tịch nhóm;
• Có Ban thường trực nhóm.


17.HỘI NGHỊ SĨ VỀ THẦY THUỐC
• Do CTQH quyết định theo từng nhiệm kỳ QH.
• Các thành viên là thầy thuốc, tham gia trên
tinh thần tự nguyện.
• Có chủ tịch và phó chủ tịch.


18.HỘI NGHỊ SĨ VỀ DÂN SỐ VÀ PHÁT TRIỂN
• Do CTQH quyết định theo từng nhiệm kỳ QH.
• Các thành viên tham gia trên tinh thần tự
nguyện, chủ yếu từ thành viên UB về CVDXH.
• Có chủ tịch và các phó chủ tịch.


XIN CẢM ƠN!