Vận dụng phương pháp dạy học theo hợp đồng trong dạy học phần hóa phi kim – SGK hóa học 10 cơ bản
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (324.52 KB, 13 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI </b>
<b>TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC </b>
<b>BÙI THỊ XOA </b>
<b>VẬN DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HỢP ĐỒNG </b>
<b> TRONG DẠY HỌC PHẦN HÓA PHI KIM - </b>
<b> SÁCH GIÁO KHOA HÓA HỌC 10 CƠ BẢN </b>
<b>LUẬN VĂN THẠC SỸ SƢ PHẠM HÓA HỌC </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>
<b>ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI </b>
<b>TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC </b>
<b>BÙI THỊ XOA </b>
<b>VẬN DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HỢP ĐỒNG </b>
<b>TRONG DẠY HỌC PHẦN HÓA PHI KIM - </b>
<b>SÁCH GIÁO KHOA HÓA HỌC 10 CƠ BẢN </b>
<b>LUẬN VĂN THẠC SỸ SƢ PHẠM HÓA HỌC </b>
<b>Chuyên ngành: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC </b>
<b>(BỘ MƠN HĨA HỌC) </b>
<b>Mã số: 60.14.01.11 </b>
<b>Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Đào Thị Việt Anh </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>
<b>MỤC LỤC </b>
Lời cảm ơn ... ….i
Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt ... ii
Danh mục các bảng ... ii
Danh mục các hình ... v
<b>MỞ ĐẦU ... …trang 1 </b>
1. Lý do chọn đề tài...1
2. Mục đích của đề tài...3
3. Đối tượng nghiên cứu...3
4. Phạm vi nghiên cứu...3
5. Nhiệm vụ của đề tài...3
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài...3
5.2. Áp dụng qui trình triển khai PPDH theo hợp đồng và thiết kế giáo án dạy
học phần hóa phi kim - SGK Hố học 10 cơ bản...4
5.3. Thực nghiệm sư phạm...4
6. Giả thuyết khoa học...4
7. Phương pháp nghiên cứu...4
8. Đóng góp mới của đề tài...5
9. Cấu trúc của luận văn...5
<b>Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI </b>
<b>PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC Ở TRƢỜNG THPT – DẠY HỌC THEO HỢP </b>
<b>ĐỒNG………...6 </b>
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu………...6
1.1.1. Trên thế giới..………...6
1.1.2. Ở Việt Nam...7
1.2. Đổi mới nền giáo dục THPT ở Việt Nam...8
1.3. Đổi mới phương pháp dạy học ở THPT...9
1.3.1. Phương pháp dạy học ở trường THPT...9
1.3.2 Đặc điểm của phương pháp dạy học ...10
</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>
1.4. Tiếp cận làm cơ sở cho sự đổi mới phương pháp dạy học ...12
1.4.1. Sơ lược về các lý thuyết học tập. ...12
1.4.2. Nội dung của lí thuyết nhận thức...14
1.4.3. Ứng dụng của lý thuyết nhận thức...16
1.4.4. Sự vận dụng lý thuyết nhận thức theo hướng dạy học tích cực...17
1.5. Dạy học theo hợp đồng...19
1.5.1. Tiếp cận quan điểm về lý thuyết “phong cách học tập ” và “Dạy học phân
hóa”...19
1.5.1.1. Phong cách học tập...19
1.5.1.2. Dạy học phân hóa...29
1.5.2. Mơ hình triển khai phương pháp dạy học theo hợp đồng………...23
1.5.2.1. Dạy học theo hợp đồng ...23
<b>Chƣơng 2: NGHIÊN CỨU VÀ ÁP DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC </b>
<b>THEO HỢP ĐỒNG TRONG DẠY HỌC PHẦN PHI KIM – SGK HOÁ HỌC </b>
<b>10 CƠ BẢN………...28 </b>
2.1. Phân tích nội dung chương trình phần phi kim –SGK hoá học 10 cơ bản...28
2.1.1. Mục tiêu của “phần phi kim lớp 10 cơ bản”. ……….28
2.1.1.1. Kiến thức………....28
2.1.2.2 .Kỹ năng………..28
2.1.2.3. Giáo dục tư tưởng - đạo đức………...29
2.1.2. Cấu trúc nội dung phần phi kim SGK hóa học 10 cơ bản………....29
2.1.3. Phân tích nội dung kiến thức phần “phần phi kim” hóa 10 cơ bản……...29
2.2. Quy trình áp dụng phương pháp dạy học theo hợp đồng……….30
2.3. Yêu cầu lựa chọn nội dung kiến thức có thể áp dụng phương pháp dạy học
theo hợp đồng………..41
2.4. Một số chú ý khi tổ chức dạy học theo hợp đồng……….42
2.5. Áp dụng dạy học theo hợp đồng trong dạy học phần phi kim – SGK hoá học
10 cơ bản……….43
<b>Chƣơng 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM………83 </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>
3.1.1. Mục đích thực nghiệm………...83
3.1.2. Nhiệm vụ thực hiện………...83
3.2. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm sư phạm……….83
3.3. Tiến hành thực nghiệm...84
3.4. Kết quả thực nghiệm và xử lí kết quả thực nghiệm...85
3.4.1. Kết quả điều tra giáo viên...85
3.4.2. Kết quả điều tra học sinh ...87
3.4.3. Kết quả các bài kiểm tra của phần dạy thực nghiệm ...87
3.5. Xử lí kết quả thực nghiệm...89
3.6. Phân tích kết quả thực nghiệm...95
3.6.1. Tỉ lệ HS yếu kém, trung bình, khá và giỏi...95
3.6.2. Đồ thị các đường luỹ tích...95
3.6.3. Giá trị các tham số đặc trưng...96
<b>KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...98 </b>
<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO...100 </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>
103
<b>MỞ ĐẦU </b>
<b>1. Lý do chọn đề tài </b>
Chiến lược phát triển về giáo dục đào tạo trong thời kì cơng nghiệp hóa - hiện đại
hóa đất nước đã được ghi rõ trong báo cáo chính trị Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ
XI của Đảng nêu rõ: “Đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa,
hiện đại hóa, xã hội hóa; đổi mới chương trình, nội dung phương pháp dạy học; đổi mới
cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục, đào
tạo. Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục đạo đức, lối
sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành”.
Đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy và học là vấn đề
trọng tâm, then chốt của ngành giáo dục. Với phương châm “Dạy học lấy người học
làm trug tâm”, người thầy là người tổ chức điều khiển nhằm giúp học sinh tiếp thu tri
thức một cách tích cực, chủ động và sáng tạo. Kiến thức học sinh lĩnh hội được phải do
chính học sinh tự vận động, tư duy, sáng tạo trong quá trình học tập chứ khơng phải do
thuộc lịng từ kiến thức mà người thầy truyền đạt. Sự thành công của việc dạy học phụ
thuộc rất nhiều vào PPDH được giáo viên lựa chọn.
Cùng một nội dung nhưng tuỳ thuộc vào PPDH cụ thể trong dạy học thì kết quả
sẽ khác nhau về mức độ lĩnh hội các tri thức sự phát triển của trí tuệ cùng các kĩ năng
tư duy, phương pháp nhận thức, giáo dục đạo đức và sự chuyển biến thái độ hành vi.
</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>
104
Phương pháp học theo hợp đồng là các PPDH tích cực đã được nghiên cứu và áp
dụng có hiệu quả ở những nước châu Âu phát triển đặc biệt là ở Bỉ. Ở Việt Nam phương
pháp học theo hợp đồng bước đầu đã triển khai ở một số trường thuộc dự án và ở một số
môn học ở tiểu học và TH.
Đối với học sinh THPT được học tập kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và thực hành thì
sẽ phát huy được khả năng tự lĩnh hội kiến thức của học sinh. Học sinh sẽ nhanh chóng hiểu
bài hơn, học sâu hơn, được vận dụng vào thực tiễn nhiều hơn, do đó được rèn luyện kỹ năng
học nhiều hơn. Trong một giờ học, với những nhiệm vụ cụ thể được giao học sinh sẽ đăng
kí với giáo viên thơng qua hợp đồng và việc thực hiện các nhiệm vụ đó được tiến hành và sẽ
được lựa chọn phù hợp với sở thích (phong cách học tập) của mình. Chính vì vậy việc
nghiên cứu áp dụng phương pháp dạy học theo hợp đồng sẽ góp phần đổi mới phương pháp
dạy học hố học ở THPT theo hướng tích cực hố hoạt động của học sinh phù hợp với định
hướng dạy học lấy người học làm trung tâm. Điều này rất quan trọng và cần thiết cho học
sinh trong các trường THPT, góp phần rèn luyện kỹ năng học cho học sinh, giúp học sinh
khi ra trường có cách học thích hợp.
Ở Việt nam hiện nay các cơng trình nghiên cứu về dạy học theo hợp đồng, chủ yếu
được triển khai thử nghiệm cho một số môn học ở cấp Tiểu học, THPT và các trường Cao
đẳng Sư phạm từ dự án Việt -Bỉ “Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng giáo viên tiểu học
và THPT các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam” nhưng chưa có luận văn hoặc cơng trình
nào nghiên cứu vận dụng trong các trường THPT.
Xuất phát từ những lí do trên cũng như xuất phát từ sở thích của bản thân muốn được
nghiên cứu và tìm hiểu sâu về phương pháp học theo hợp đồng, vận dụng phương pháp này
vào quá trình dạy học môn phương pháp dạy học nên tôi đã lựa chọn đề tài<i>: <b>“Vận dụng </b></i>
<i><b>phương pháp dạy học theo hợp đồng trong dạy học phần hóa phi kim – SGK hóa học 10 cơ </b></i>
<i><b>bản</b></i><b>”</b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>
105
Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng dạy học học tích cực: nghiên cứu và áp
dụng dạy học theo hợp đồng nhằm giúp học sinh học sâu, hiệu quả học tập bền vững, tăng
cường hợp tác giữa học sinh với học sinh, học sinh được tham gia ở mức cao nhất và có
cảm giác thoải mái.
<b>3. Đối tƣợng nghiên cứu </b>
- Phương pháp dạy học theo hợp đồng .
- Học sinh lớp 10 THPT.
<b>4. Phạm vi nghiên cứu </b>
Phần phi kim - SGK Hoá học 10 cơ bản.
<b>5. Nhiệm vụ của đề tài </b>
<i><b>5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài </b></i>
- Xu hướng đổi mới nền giáo dục THPT, đổi mới PPDH ở THPT.
- Lý thuyết nhận thức trong dạy học.
- Nghiên cứu xây dựng tài liệu tổng quan về lý thuyết dạy học theo hợp đồng (<i>Tập </i>
<i>hợp tài liệu, phân tích tài liệu; tổng kết và viết tài liệu tổng quan về phương pháp dạy học </i>
<i>theo hợp đồng: </i>
+ Các tiếp cận, quan điểm về lý thuyết “Phong cách học tập” và “Lớp học phân hố”.
+ Mơ hình triển khai phương pháp dạy học theo hợp đồng (bản chất, quy trình triển khai,
mẫu hợp đồng...).
<i><b>5.2. Áp dụng qui trình triển khai PPDH theo hợp đồng</b></i> <i><b>và thiết kế giáo án dạy học phần </b></i>
<i><b>hóa phi kim</b></i> <i><b>- SGK Hoá học 10 cơ bản</b></i>
</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>
106
khai áp dụng phương pháp dạy học đã đề xuất.
- Thiết kế các giáo án áp dụng phương pháp dạy học này.
<i><b>5.3. Thực nghiệm sư phạm </b></i>
Nhằm kiểm tra, đánh giá hiệu quả của phương pháp dạy học theo hợp đồng trong dạy học
mơn Hóa học ở trường phổ thông.
<b>6. Giả thuyết khoa học </b>
Trong dạy học học mơn Hố học ở trường phổ thông nếu giáo viên áp dụng phương pháp dạy
học theo hợp đồng sẽ tăng cường khả năng tự học, tính tích cực hoạt động, chủ động sáng tạo
trong học tập của học sinh, góp phần rèn luyện kĩ năng tự học cho học sinh.
<b>7. Phƣơng pháp nghiên cứu </b>
Khi nghiên cứu đề tài chúng tôi sử dụng kết hợp các phương pháp sau đây:
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết: phương pháp phân tích, tổng hợp, phương
pháp tìm kiếm các nguồn tài liệu...
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Tìm hiểu, quan sát quá trình dạy học phần phi kim - SGK Hoá học 10 cơ bản.
+ Thực nghiệm sư phạm.
Phỏng vấn, trao đổi, hỏi ý kiến giáo viên ở trường THPT trong thời gian thực nghiệm sư
phạm.
- Phương pháp toán học (áp dụng toán thống kê để xử lý số liệu).
<b>8. Đóng góp mới của đề tài </b>
</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>
107
- Áp dụng qui trình dạy học theo hợp đồng để thiết kế các kế hoạch bài học phần phi
kim - SGK Hoá học 10 cơ bản.
<b>9. Cấu trúc của luận văn </b>
<i>Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo, mục lục luận văn được trình </i>
<i>bày trong 3 chương: </i>
<i><b>Chương 1.</b></i><b> Cơ sở lí luận và thực tiễn của vấn đề đổi mới phƣơng pháp dạy học ở </b>
<b>trƣờng THPT – Dạy học theo hợp đồng </b>
<i><b>Chương 2. </b></i><b>Nghiên cứu và áp dụng phƣơng pháp dạy học theo hợp đồng trong dạy học </b>
<b>phần hóa phi kim - SGK Hố học 10 cơ bản </b>
<i><b>Chương 3.</b></i><b> Thực nghiệm sƣ phạm </b>
<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO </b>
1. Bùi Thị Nga, Đỗ Thị Hương Trà (2011), <i>Học tích cực–đánh giá kết quả học tập của học</i>
<i>sinh THCSvùng khó khăn nhất, </i>Hà Nội<i>.</i>
2. Cao Cự Giác (2009), <i>Thiết kế bài giảng hóa học 10 tập 1</i>, NXB Hà Nội
3. Chỉ thị số 55/2008/CT-BGDĐT ngày 30/9/2008 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về việc tăng
cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng CNTT trong ngành giáo dục giai đoạn 2008-2012
4. Dự án Việt – Bỉ (2010), <i>Lí luận cơ bản một số kĩ thuật và phương pháp dạy học tích cực</i>,
Hà Nội.
</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>
108
6. Đặng Thị Oanh, Nguyễn Thị Sửu (2010), Phương pháp dạy học các chương mục quan
trọng trong chương trình – sách giáo khoa hóa học phổ thơng, Hà Nội.
7. Đỗ Thị Bích Ngọc (2009), <i>Một số biện pháp nâng cao chất lượng rèn luyện kiến thức</i> <i>– </i>
<i>kĩ năng thí</i> <i>nghiệm trong trương trình hóa học nâng cao cho học sinh theo hướng dạy học </i>
<i>tích cực</i>, Luận văn thạc sĩ, Trường ĐHSP TP Hồ Chí Minh.
8. Hỉ A Mổi (2009), Tổ chức hoạt động nhóm trong dạy và học mơn hóa học ở trường trung
học phổ thơng – phần hóa 10 chương trình nâng cao, Luận văn thạc sĩ, Trường ĐHSP TP
Hồ Chí Minh.
9. Hồng Nhâm (2006), <i>Hóa học vơ cơ</i> (tập 2), NXB Giáo Dục.
10. Huỳnh Văn ÚT (2011), <i>Bài tập hay & khó hóa học 10</i>, NXB ĐH Quốc Gia Hà Nội.
11. .
12. .
13.
14.
15.
16. Lê Hoàng Việt Nam, “Nền Giáo dục Mỹ và một số vấn đề gợi mở cho Giáo dục Đại học
Việt Nam”
17. Lê Trọng Tín (Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên GV THPT khì III, 2004 - 2007), <i>Những </i>
<i>phương pháp Những phương pháp</i> <i>dạy học tích cực trong dạy học hóa học</i>, ĐHSP TP Hồ
Chí Minh.
18. Lê Xuân Trọng (chủ biên) (2006), <i>SGK hóa học 10 cơ bản</i>, NXB Giáo Dục.
19. Lê Xuân Trọng (chủ biên) (2006), <i>SBT hóa học 10 cơ bản</i>, NXB Giáo Dục.
20. Lê Xuân Trọng (chủ biên) (2006), <i>SGV hóa học 10 cơ bản</i>, NXB Giáo Dục.
</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>
109
22. Nguyễn Hoàng Uyên (2008), <i>Thiết kế và thực hiện bài giảng hóa học lớp 10 cơ bản </i>
<i>trường THPT theohướng dạy học tích cực</i>, Luận văn thạc sĩ, Trường ĐHSP TP Hồ Chí
Minh.
23. Nguyễn Thị Khánh Chi (2006), <i>Hóa học mơi trường</i>, NXB khoa học và kĩ thuật Hà Nội.
24. Nguyễn Thị Đỗ Quyên. <i>Lý thuyết phong cách học tập và khả năng ứng dụng vào dạy </i>
<i>học. </i> Bản tin khoa học - Cao đẳng thương mại, số 7/quý III/2009
25. Nguyễn Thị Đỗ Quyên. Phong cách học tập và ảnh hưởng của nó đến khối lượng ghi
nhớ từ vựng tiếng Anh của học sinh lớp 6 tại thành phố Đà Nẵng. Luận văn Thạc sĩ Tâm lý
học, Đại học Sư phạm Hà Nội, 2008.
26. Nguyễn Xuân Trường (2005), <i>Phương pháp dạy học hóa học ở nhà trường phổ thông</i>,
NXB Giáo Dục.
27. Nguyễn Xuân Trường (chủ biên) (2006), <i>Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương </i>
<i>trình, SGK 10trung học phổ thơng</i>, NXB Giáo Dục.
28. Nguyễn Xuân Trường (2007), <i>Bài tập nâng cao hóa học 10,</i> NXB Giáo Dục.
29. Nguyễn Xuân Trường (2012), <i>Tài liệu bồi dưỡng học sinh giỏi môn hóa học THPT,</i>
NXB ĐH Quốc Gia Hà Nội.
30. Nguyễn Xuân Trường (2007), <i>Bài tập cơ bản hóa học 10,</i> NXB Giáo Dục.
31. Nguyễn Hoàng Uyên (2008), Thiết kế và thực hiện bài giảng hóa học lớp 10 cơbản
trường THPT theo hướng dạy học tích cực, Luận văn thạc sĩ, Trường ĐHSP TP Hồ Chí
Minh.
32. Phan Trọng Thọ (2005), <i>Dạy học và phương pháp dạy học trong nhà trường</i>, NXB
ĐHSP.
33. Thông tư số 07/TT-BGDĐT ngày 1/3/2010 về việc quy định tổ chức hoạt động, sử dụng
thư điện tử và trang thông tin điện tử của các cơ sở giáo dục đại học
</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>
110
36. Tony Buzan (2010), <i>Sơ đồ tư duy</i>, NXB tổng hợp TP Hồ Chí Minh.
37. Trần Đình Châu, Đặng Thị Thu Thủy (2011), <i>Thiết kế bảng đồ tư duy</i> <i>– học mơn tốn </i>
<i>học</i>, NXBGD Việt Nam.
38. Trịnh Văn Biều (2006), <i>Tài liệu bồi dưỡng giáo viên cốt cán trường trung học phổ </i>
<i>thơng mơn hóa học</i>,
39. Trịnh Văn Biều (2003), <i>Các phương pháp dạy học hiệu quả</i>, Trường ĐHSP TP.HCM.
40. Trịnh Văn Biều (2010), <i>Các phương pháp dạy học tích cực</i>, Trường ĐHSP TP.HCM.
41. Trịnh Văn Biều (2010), <i>Giảng dạy hóa học ở trường phổ thông</i>, Trường ĐHSP
TP.HCM.
</div>
<!--links-->
