sang kien kinh nghiem my thuat

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Sáng kiến kinh nghiệm</b>

<i>Đề tài: Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích cho học sinh</i>
<i>qua phân m«n VÏ theo mÉu.</i>

<b>A- Đặt vấn đề:</b>

<b>1. Lí do chọn đề tài:</b>

Vẽ theo mẫu là một phân mơn cơ bản trong chơng trình Mĩ thuật ở bậc tiểu
học, nhằm rèn luyện cho học sinh kĩ năng quan sát, phân tích cấu trúc cũng
nh màu sắc, đờng nét, ánh sáng...của mẫu. Có đợc nhng kĩ năng này, học sinh
sẽ vận dụng để phát triển khả năng vẽ mẫu một cách khoa học, từng bớc từ
thấp đến cao, chứ khơng phải là vẽ một cách cảm tính. Đồng thời rèn luyện
các kĩ năng vẽ theo mẫu cũng chính là nền tảng để phát triển các kĩ năng khác
nh : vẽ trang trí, vẽ tranh đề tài, nặn tạo dáng, xem tranh...

<b>2. C¬ së khoa häc:</b>

Vẽ theo mẫu không phải là vẽ lại mẫu trớc mặt một cách tuỳ tiện, theo ý
thích mà phải tiến hành bài vẽ theo trình tự đã đợc nghiên cứu một cách khoa
học. Từ quan sát mẫu, phân tích cấu trúc mẫu, đến các bớc tiến hành bài vẽ
mẫu...đều phải có sự rèn luyện từ dễ đến khó. Vẽ theo mẫu yêu cầu ngời vẽ
phải ghi nhớ, tuân theo những qui định một cách nghiêm túc, đặc biệt đối với
học sinh tiểu học, nếu không sẽ dễ sa vào vẽ theo ý thích, vẽ các chi tiết khơng
cần thiết, thậm chí vẽ sai mẫu hoàn toàn. Bởi vậy việc rèn luyện cho học sinh
các kĩ năng quan sát, phân tích đối với bộ mơn này là rất quan trọng.

<b>3. C¬ së thùc tiƠn</b>:

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

khiếu thì cần phải ứng dụng các kiến thức khoa học, phải có q trình rèn

luyện – vì nghệ thuật chính là sự sáng tạo của con ngời thông qua cảm xúc
nghệ thuật, sự quan sát tinh tế và đôi bàn tay khéo léo.

Mẫu vẽ thờng sơ sài, đơn điệu, không tạo đợc hứng thú quan sát cho học
sinh.

NhiÒu trờng cha có phòng học dành riêng cho môn mĩ thuật làm giảm hiệu
quả của các tiết vẽ theo mẫu.

Một số giáo viên không chuẩn bị hình híng dÉn c¸c bíc vÏ mÉu.

<b>B. Giải quyết vấn đề</b>

Vậy để phát triển tốt nhất cho học sinh những kĩ năng này, giáo viên cần
phải có những phơng pháp cụ thể và hiệu quả nh sau:

<b>1. ChuÈn bÞ mÉu vÏ:</b>

Đối với phân mơn Vẽ theo mẫu thì nhất thiết phải chuẩn bị mẫu vẽ. Giáo viên
tự chuẩn bị mẫu vẽ hoặc giao cho các nhóm học sinh chuẩn bị. Mỗi lớp học
phải có ít nhất 3 mẫu cho 3 nhóm. Lựa chọn mẫu vẽ phải có sự đa dạng, phong
phú về kiểu dáng, màu sắc, kích thớc...nhằm tạo hứng thú cho học sinh, tránh
sự đơn điệu, nhàm chán. Đặc biệt đối với mẫu vẽ tĩnh vật cần chọn các loại
hoa quả có hình dáng đẹp, màu sắc phong phú.

Ví dụ: Trong một mẫu vẽ cần có cả các loại quả trịn, quả hình bầu dục, hoặc
các hình thù khác nh: cà chua, chuối, ớt, táo, đu đủ...

Tuy vậy cũng khơng nên chọn mẫu có q nhiều màu sắc đối chọi nhau, sẽ
làm cho bài vẽ khơng có tính chủ đạo.

Với những mẫu vẽ đẹp học sinh sẽ có hứng thú quan sát, từ đó lơi cuốn vào
các bớc tiếp theo của bài vẽ. Nh vậy ngay từ bớc chuẩn bị đồ dùng học tập,
giáo viên đã bớc đầu hình thành cho học sinh kĩ năng quan sát mẫu.

<b>2. Tỉ chøc líp häc:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>3. Bµy mÉu.</b>

Giáo viên nên để cho học sinh tự bày mẫu, sau đó chỉnh sửa và gợi ý cho học
sinh cách bày mẫu đẹp. Mẫu vẽ cần đợc bày phong phú và đảm bảo có nhiều
góc vẽ đẹp. Giáo viên yêu cầu học sinh phải tự quan sát và vẽ mẫu đúng với
góc nhìn của mình .

<b>4. Híng dÉn häc sinh quan s¸t mÉu:</b>

<i>a. Cách đặt câu hỏi:</i>

Đối với phân môn vẽ theo mẫu, giáo viên cần bám sát mẫu để đặt câu hỏi cụ
thể trên từng mẫu vẽ, không đặt câu hỏi một cách chung chung. Khi đặt câu
hỏi giáo viên cần chỉ vào mẫu để hớng sự chú ý của học sinh vào mẫu vẽ.

Ví dụ: Mẫu vẽ Lọ hoa và quả:
- Mẫu gồm có mấy đồ vật?
- Đó là những vật mẫu nào?

- Vị trí của lọ hoa so với quả nh thế nào?
- So sánh tỉ lệ chiều cao của quả so với lọ hoa?
- So sánh tỉ lƯ chiỊu ngang cđa qu¶ so víi lä hoa?
- Lọ hoa bao gồm những phần nào?

- So sánh tỉ lệ giữa các phần của lọ hoa?

- So sánh tỉ lệ giữa chiều ngang và chiều cao của quả?
- Có những nguồn sáng nào chiếu tới mẫu?

- Hớng ánh sáng nào m¹nh nhÊt?

- Phân biệt các độ sáng - trung gian - đậm...thay đổi trên mẫu?
v.v...

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Trong q trình phân tích mẫu, giáo viên có thể đặt các câu hỏi mang tính
suy luận nh:

- Vẽ theo mẫu khác với vẽ trang trí nh thế nào?
- Lọ hoa là đồ vật đợc biến dạng từ hình khối nào?
- Vì sao miệng ấm lại phải ngang với vòi ấm?

- ánh sáng thay đổi trên khối lập phơng khác với trên khối cầu nh thế
nào?

<i>b. Quan s¸t mÉu:</i>

* Quan sát từ bao quát đến chi tiết, không sa vào chi tiết, bộ phận để nhận ra:
- Hình dáng bề ngoài của mẫu(chiều cao, chiều ngang, và những nét c

bản).

- Đặc điểm chính của mẫu(qua cấu trúc và các kích thớc).
- Các mảng đậm nhạt lớn.

* Quan sát mẫu để suy nghĩ về bố cục:

- Vẽ hình trong tờ giấy ngang hay dọc là hợp lÝ.

- Hình vẽ bằng nào thì vừa, đặt nó ở giữa hay lệch sang phải, sang trái
hoặc lên trên, xuống dới trang giấy để có bố cục cân đối.

Ngoài việc quan sát mẫu thật ra, giáo viên cần vẽ minh hoạ nhiều góc nhìn
cho một mẫu: chẳng hạn nhìn miệng giếng ở các độ cao khác nhau thì ta sẽ
thấy nó có hình khác nhau nh: hình trịn, hình elip, thậm chí là một đờng thẳng
nằm ngang. Hoặc minh hoạ nhiều mẫu ở một góc nhìn để học sinh thấy đợc sự
phong phú của mẫu vẽ, từ đó gợi ý cho các em về cách lựa chọn mẫu cũng nh
các góc vẽ đẹp.

Bên cạnh việc giáo viên vẽ minh hoạ thì giáo viên có thể hỏi học sinh các
câu hỏi kiểm tra trí nhớ cũng nh thói quen quan sát hàng ngày của học sinh.
Chẳng hạn:

- Khi nhìn ngơi nhà em đang ở với các góc nhìn khác nhau nh: phía trớc,
phía sau, mặt bên của ngơi nhà, thì em thấy có sự khác nhau nh thế nào?
- Khi đứng ở một điểm cố định nhìn một hàng cột điện có kích thớc bằng

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

- Khi nhìn ngời khác với các góc nhìn ngang tầm mắt, nhìn dới lên hoặc
đứng trên tầng nhìn xuống...thì ta thấy có sự biến dạng nh thế nào?
- Hãy mơ tả theo trí nhớ cấu tạo của cái ấm tích, cỏi phớch nc, hỡnh dỏng

con trâu, con gà, con lợn...?

- Khi ta đứng ngoài nắng vào buổi sáng, tra, chiều, chiều tối...thì bóng đổ

của ta xuống đất có sự thay đổi nh thế nào?

- v.v...

<b>5. Híng dÉn häc sinh vÏ mÉu</b>:

Khi hớng dẫn học sinh vẽ mẫu, giáo viên cần chuẩn bị hình hớng
dẫn các bớc vẽ theo mẫu nh: phác khung hình, phác nét chính, vẽ chi
tiết, phân mảng, vẽ đậm nhạt...để học sinh hình dung đợc tiến trình bài
vẽ.

Hình hớng dẫn cần vẽ chính xác, đẹp, đúng yêu cầu...nếu sơ sài sẽ
phản tác dụng. Bên cạnh sử dụng hình hớng dẫn đã chuẩn bị trớc, giáo
viên cần vẽ minh hoạ thêm những phần cần nhấn mạnh để học sinh lu ý.
Chẳng hạn: cách phác nét thẳng, cách gạt nét chì khi vẽ các độ đậm
nhạt, cách vẽ nền...

Trớc khi học sinh vẽ mẫu, giáo viên cho các em tham khảo một số bài
vẽ hồn chỉnh của các học sinh khố trớc. Bài vẽ sử dụng làm bài mẫu
tham khảo phải là các bài vẽ đợc chọn lọc, đạt yêu cầu về hình, bố cục,
đậm nhạt...

Sau khi hớng dẫn xong, giáo viên xố các hình minh họa và cất bài
mẫu, tránh để học sinh bắt chớc bài tham khảo mà khơng nhìn vào mẫu
thật để vẽ.

<b>6. Hớng dẫn học sinh nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm cuối tiết vẽ</b>.
Sau khi học sinh thực hành vẽ mẫu, cuối tiết học giáo viên chọn một
số bài vẽ đạt yêu cầu và cha đạt yêu cầu để các em nhận xét.

Giáo viên có thể đánh số cho các bài vẽ đã chọn và đặt các câu hỏi nh:
- Em thích nhất bài số mấy?

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

- Qua tiết vẽ này em rút ra đợc những kinh nghiệm gì?

- Qua nhËn xÐt, em thÊy bài vẽ của mình cần phải chỉnh sửa ở những
phần nµo?

- v.v...

<b>C. Kết thúc vấn đề</b>

Qua một thời gian áp dụng phơng pháp dạy học trên, tôi nhận thấy hiệu quả
dạy học khá cao và cần phát huy.

Cụ thể:

- Học sinh hứng thú hơn với các tiết học vẽ theo mẫu.

- Hc sinh tiến hành bài vẽ đúng trình tự các bớc, quan sát, nhận xét kĩ trớc
khi vẽ.

- Bài vẽ của học sinh chất lợng cao hơn: hình vẽ, đậm nhạt, bố cục ...đều tốt
hơn.

- Hàng ngày các em có thói quen quan sát mọi vật xung quanh, phân tích và
ghi nhớ, khi giáo viên hỏi thì các em trả lời tơng đối chính xác.

Có thể nói Vẽ theo mẫu là một phân môn đặc biệt quan trọng của môn mĩ
thuật, tất cả các phân mơn cịn lại đều phải sử dụng kiến thức của Vẽ theo

mẫu. Bởi vậy việc rèn luyện các kĩ năng của phân môn này là điều nhất thiết
phải thực hiện đối với ngời học mĩ thuật.

Để làm tốt hơn điều này, bản thân tôi mạnh dạn đa ra một vài kinh
nghiệm nh trên, rất mong các đồng nghiệp và bạn đọc cùng quan tâm cũng nh
đóng góp ý kiến để đề tài của tơi ngày càng hồn thiện hơn.

<b>D. Những ý kiến đề xuất</b>

- Đối với ngành cũng nh Nhà trờng cần quan tâm hơn nữa đến môn mĩ thuật,
coi mĩ thuật là một môn học chính, độc lập nh những mơn học khác.

- Cần đâù t thêm các đồ dùng nh tranh, ảnh, các tài liệu tham khảo, đặc
biệt là các vật mẫu để phục vụ tốt hơn cho việc dạy và học môn mĩ thuật.

- Mỗi trờng học cần có phịng học dành riêng cho mơn mĩ thuật đảm bảo
về ánh sáng, không gian phù hợp với môn mĩ thuật.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>

<!--links-->