Một số giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 6 tuổi trường mầm non nga an

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÁO DỤC
KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI
TẠI TRƯỜNG MẦM NON NGA AN, HUYỆN NGA SƠN

Người thực hiện: Vũ Thị Ngoan
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga An
SKKN lĩnh vực: Chuyên mơn

THANH HĨA NĂM 2021


MỤC LỤC
Tên đề mục
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng ngiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dng sáng kiến kinh nghiệm.
2.3. Các giải pháp và tổ chức thực hiện.
2.3.1. Tìm hiểu đặc điểm nhận thức của trẻ 5- 6 tuổi
2.3.2. Xây dựng kế hoạch hoạt động kỹ năng sống cho trẻ 5- 6 tuổi

theo các chủ đề trong năm học 2020 - 2021 .
2.3.3. Tạo môi trường giáo dục gần gũi sống thân thiện vớí trẻ.
2.3.4. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động khác
trong ngày và mọi lúc mọi nơi.
2.3.5. Dạy trẻ kỹ năng nhận biết những tình huống có vấn đề và cách
giải quyết tình huống đó và khi cơ thể có nguy cơ bị gặp nguy hiểm.
2.3.6. Tuyên truyền phối kết hợp với cha mẹ trẻ về nội dung và cách
rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ và cách sống tự lập.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị

Trang
1
1
2
2
2
3
3
4
5
5
5
6
7
16
18
19

20
20
20

1


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài.
Như Bác Hồ kính u đã nói:
“Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan”
Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của cả dân tộc. Chính vì
vậy việc bảo vệ, chăm sóc, ni dưỡng, giáo dục trẻ không phải chỉ là trách
nhiệm mỗi gia đình mà cịn là trách nhiệm của tồn xã hội. Đặc biệt giáo dục
mầm non là then chốt hàng đầu để hình thành nhân cách và phát triển tồn diện
cho trẻ.
Cũng như cha ơng ta có câu “Gieo hành vi, gặt thói quen” ở lứa tuổi mầm
non hành vi và nhận thức của trẻ giống như tờ giấy trắng, khi gieo lên đó những
mầm nhân cách nào thì nó sẽ hình thành thói quen đó cho trẻ sau này, muốn trẻ
hình thành được thói quen tích cực thì cần phải hình thành cho trẻ thói quen
thơng qua được trải nghiệm và thích nghi.
Và muốn chăm sóc, ni dưỡng, giáo dục trẻ tốt, phát triển cân đối, hài hòa
về mọi mặt về phía giáo dục phải tác động đến trẻ từ rất nhiều góc độ khác nhau,
bằng nhiều hình thức, thủ thuật, phương pháp khác nhau như tổ chức và thực
hiện tốt đầy đủ ba nội dung lớn đó là : “Chăm sóc trẻ khỏe mạnh, thực hiện cân đo khám sức khỏe đúng theo định kỳ, được theo dõi trên biểu đồ tăng trưởng, vệ
sinh cá nhân vệ sinh môi trường sạch sẽ, đảm bảo an toàn về thể chất và tâm lí
cho trẻ”.
Đối với trẻ mầm non đây là giai đoạn trẻ học, tiếp thu, lĩnh hội những giá
trị sống để phát triển nhân cách, đồng thời trẻ rất dễ bộc lộ cảm xúc, chưa có

nhiều kỹ năng đối phó với các tình huống nguy cấp, khơng biết tự bảo vệ mình
trước nguy hiểm hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ từ người khác. Do đó, việc dạy kỹ
năng sống cho trẻ mầm non là rất cần thiết bởi kỹ năng sống thúc đẩy sự phát
triển cá nhân, giúp trẻ có ý thức nhận đúng hành vi ứng xử phù hợp ngay từ độ
tuổi mầm non.
Giáo dục mầm non giữ một vị trí vơ cùng quan trọng trong hệ thống giáo
dục quốc dân, là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Vì vậy việc giáo dục trẻ là
trách nhiệm khơng phải của riêng ai mà là của toàn xã hội, trong đó gia đình và
nhà trường là hai nhân tố quan trọng nhất. Vì trẻ mầm non rất nhạy cảm với
những tác động xấu của mơi trường xung quanh, vì thế môi trường sống của trẻ
phụ thuộc chủ yếu vào người lớn, gia đình, trường lớp và cộng đồng xã hội. Vì
vậy việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non đang trở thành nhiệm vụ quan
trọng đối với với ngành giáo dục.
Kỹ năng sống của trẻ bao gồm rất nhiều kỹ năng: Kỹ năng giao tiếp, ứng
xử, kỹ năng vệ sinh, kỹ năng thích nghi với mơi trường sống, kỹ năng hợp tác
chia sẻ, kỹ năng giải quyết tình huống có vấn đề, kỹ năng thích nghi, kỹ năng
khám phá thế giới xung quanh, kỹ năng tự chăm sóc bản thân, kỹ năng tự tin, kỹ
năng làm theo nhóm, kỹ năng nhận thức... Mục tiêu của việc rèn luyện kỹ năng
sống nhằm phát triển, nuôi dưỡng những giá trị sống nền tảng và hình thành
1


những kỹ năng sống tích cực trong trẻ, giúp trẻ cân bằng cuộc sống trên các lĩnh
nền tảng: Thể trạng tâm hồn, trí tuệ và tinh thần.
Với vai trị là giáo viên chủ nhiệm nhóm lớp 5- 6 tuổi, tơi đã trăn trở, lo
lắng rất nhiều về việc làm sao phải giáo dục cho trẻ ứng xử tốt với mọi tình
huống mọi hồn cảnh trong cuộc sống đời thường một cách văn minh và hồn
nhiên đúng với độ tuổi của trẻ và liệu rằng học sinh của mình có đủ kỹ năng
sống để ứng phó với những tình huống trong thực tế, đặc biệt là khi trẻ bước vào
lớp một hay khơng?

Với ý nghĩa và tầm quan trọng đó Bộ giáo dục và đào tạo đã ban hành chỉ
thị số 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22/7/2008 về việc phát động phong trào “Xây
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong đó có nội dung rèn luyện
kỹ năng sống cho học sinh. Mặc dù đã được triển khai và đưa các nội dung này
vào thực hiện từ năm học 2010 - 2011 đây là năm đầu tiên ngành học mầm non
chú trọng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Trải qua 10 năm thực hiện nội dung giáo dục kỹ năng sống. Bản thân tôi
nhận thấy đây là nội dung hết sức quan trọng và cần thiết. Giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ đã hình thành những hành vi cá nhân, tính cách và nhân cách. Việc
làm quen với các môn học về kỹ năng sống như: Giao tiếp, thuyết trình, làm việc
theo nhóm, giải quyết các vấn đề liên quan trong cuộc sống sẽ giúp trẻ tự tin,
chủ động và biết xử lý mọi tình huống trong cuộc sống và điều quan trọng hơn
là khơi gợi những khả năng tư duy sáng tạo biết phát huy thế mạnh của mình.
Giáo dục trẻ tự tin khẳng định bản thân, rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý với
các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo
nhóm, rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kỹ năng phịng, chống tai
nạn giao thơng, đuối nước và các tai nạn thương tích khác; Rèn luyện kỹ năng
ứng xử văn hóa, chung sống hồ bình, phịng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội.
Với mong muốn góp phần vào việc luận giải những vấn đề nói trên, tôi suy
nghĩ rằng việc dạy kỹ năng sống cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non là một việc
làm rất cần thiết và cực kỳ quan trọng nên tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Một
số giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại trường
mầm non Nga An, huyện Nga Sơn”.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Mục đích của đề tài này là nhằm tạo được sự chuyển biến tích cực về các
mặt phát triển của trẻ lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi A3 tại trường mầm non Nga An nói
riêng và góp phần phát triển thế hệ trẻ lứa tuổi mầm non nói chung trở thành con
người vừa có đạo đức vừa có trí tuệ, sức khỏe để trở thành chủ nhân tương lai
của đất nước.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.

- Trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi A3 Trường mầm non Nga An - Nga Sơn - Thanh Hóa.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết.
- Phương pháp quan sát, đàm thoại.
2


- Phương pháp thực hành trải nghiệm.
- Phương pháp thống kê xử lý số liệu.
- Phương pháp sử dụng tình huống.
- Phương pháp trò chơi.
- Phương pháp nêu gương đánh giá;
- Phương pháp tổng kết và rút kinh nghiệm.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Như Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã từng nói:“Giáo dục mầm non tốt
sẽ mở đầu cho một nền giáo dục tốt”. Trường mầm non có nhiệm vụ chăm
sóc, ni dưỡng, giáo dục các cháu, bồi dưỡng cho các cháu trở thành cơng
dân có ích.
Có nhiều cơng trình khoa học đã chứng minh rằng:“Giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ từ lúc đầu đời là chìa khóa thành công cho tương lai của mỗi đứa trẻ”.
Kỹ năng sống chính là chiếc chìa khóa vàng cho sự sống cịn, sự phát triển và sự
thành cơng của mỗi con người. Ở lứa tuổi mầm non kỹ năng sống chiếm một vị
trí hết sức quan trọng nó góp phần giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách
con người, giúp trẻ học tập lĩnh hội những kinh nghiệm xã hội để trẻ vận dụng
trong cuộc sống sau này .
Và hiện nay có rất nhiều khái niệm và quan điểm khác nhau về kỹ năng
sống, tùy thuộc vào từng thời gian, từng hồn cảnh đất nước, từng mơi trường
sống của địa phương để có một cách giáo dục kỹ năng sống khác nhau.

Kỹ năng sống là khả năng để có hành vi thích ứng (adaptive) và tích cực
(positive) giúp các cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và thách
thức của cuộc sống hàng ngày. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) [1].
“Học để biết - học để làm - học để cùng chung sống với người khác- học để
làm người” đang là một trong những vấn đề then chơt hiện nay. Dựa vào đó ,
UNESCO định nghĩa: “Kỹ năng sống là năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ
các chức năng và tham gia vào cuộc sống hàng ngày”.
[Theo quan niệm do tổ chức văn hóa, khoa học và giáo dục của Liên hiệp
quốc (UNESCO)] [2].
Kỹ năng sống là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình thành hành vi mới.
[Theo Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF)] [3].
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non nhằm giúp trẻ có kinh nghiệm
trong cuộc sống biết được điều nên làm và không nên làm. Là giáo dục cho trẻ
cách sống tích cực trong xã hội hiện đại. Giáo dục cho trẻ những kỹ năng mang
tính cá nhân và xã hội nhằm giúp trẻ có thể chuyển kiến thức, thái độ, cảm nhận
thành những khả năng thực thụ, giúp trẻ biết xử lý hành vi của mình trong các
tình huống khác nhau trong cuộc sống.
Như vậy kỹ năng sống như nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành
thái độ, giá trị, hành vi và thói quen lành mạnh. Vì vậy cần giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ ngay từ khi còn thơ bé, sẽ giúp trẻ biết tự chăm sóc và bảo vệ bản
thân tránh khỏi những nguy hiểm. Trẻ có thể hịa nhập nhanh với cuộc sống
3


xung quanh, biết cách phát triển các mối quan hệ với mọi người, với thiên nhiên,
từ đó học hỏi và làm giàu có thêm vốn kiến thức, kinh nghiệm cũng như các
kiến thức của bản thân và đặc biệt giáo dục kỹ năng sống sẽ thúc đẩy những
hành vi mang tính xã hội tích cực giúp nâng cao chất lượng cuộc sống xã hội và
giảm các vấn đề xã hội
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.

* Thuận lợi:
Trường mầm non Nga An là trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 2 nên có
đầy đủ trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc chăm sóc, ni dưỡng và
giáo dục trẻ tại trường, lớp.
Đội ngũ cán bộ giáo viên có trình độ đạt chuẩn trở lên. Ban giám hiệu nhà
trường tích cực bồi dưỡng cho giáo viên về chuyên môn, nghiệp vụ, xây dựng
phương pháp đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm non, tạo mọi
điều kiện giúp tôi có đủ những nguyên vật liệu, tài liệu để làm đồ dùng dạy học
và đồ chơi cho trẻ. Bên cạnh đó nhà trường đặc biệt chú trọng về mơi trường bên
ngồi có khn viên xanh sạch đẹp, xây dựng được các sân chơi, vườn hoa,
vườn rau cho trẻ.
Ban giám hiệu nhà trường luôn chú trọng quan tâm tới việc tham mưu, phối
hợp với Đảng ủy - Ủy ban nhân dân xã đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục
vụ hoạt động giáo dục cho các nhóm lớp.
Lớp có đủ đồ dùng đồ chơi trang thiết bị tối thiểu theo thông tư số
02/2010/TT-BGĐT ngày 11/2/2010 của bộ giáo dục và đào tạo để thực hiện
chương trình giáo dục mầm non, thực hiện theo bộ chuẩn phát triển trẻ em 5
tuổi.
Trẻ đã học qua lớp mẫu giáo bé và nhỡ nên đã có kiến thức và kỹ năng. Trẻ
mạnh dạn ham học hỏi và thích khám phá tìm hiểu thế giới xung quanh. Các
cháu đã có một số kỹ năng nhận thức về bản thân, kỹ năng giao tiếp và quan hệ
xã hội, kỹ năng quản lí cảm xúc. Trẻ được phân chia học theo độ tuổi 100% và
được thực hiện chương trình giáo dục mầm non.
Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường về nhiệm
vụ chăm sóc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Bản thân tôi luôn chấp hành nghiêm
túc các nội qui, qui định của nhà trường của ngành, luôn tiếp thu đầy đủ các
chuyên đề, tham khảo trên sách báo, tạp san, mạng Intenet, tài liệu chuyên
nghành để tìm ra các phương pháp, biện pháp dạy trẻ phù hợp.
Được sự ủng hộ của phụ huynh luôn quan tâm đến việc chăm sóc ni dạy
con em đồn kết thống nhất cao, phụ huynh nhiệt tình ủng hộ ngun vật liệu

sẵn có tạo điều kiện cho giáo viên làm đồ dùng đồ chơi đáp ứng nhu cầu giảng
dạy của nhóm lớp.
* Khó khăn:
Mặc dù trường đã có đủ phịng học kiên cố cho các nhóm lớp, tuy nhiên cơ
sở vật chất trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi của nhà trường chưa được đồng bộ.
4


Trẻ lớp tơi đa số là con em có bố mẹ làm nông nghiệp nên sự hiểu biết về
kỹ năng sống còn nhiều hạn chế. Một số cháu còn chưa có khái niệm về hành vi
đúng với bảo vệ mơi trường.
Đồ dùng đồ chơi tự tạo trong góc chưa phong phú đa dạng về chủng loại,
chưa nhiều về số lượng. Việc tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có để phục vụ
hoạt động góc cũng có nhiều hạn chế.
Một số phụ huynh chỉ quan tâm đến việc học văn hóa của con mà không
quan tâm đến việc dạy các kỹ năng sống cho trẻ.
* Kết quả của thực trạng ban đầu qua khảo sát: Tháng 9/2020
Tổng số trẻ lớp tôi là 35 học sinh tơi đã tìm hiểu khả năng về kỹ năng sống
của trẻ như sau: (Bảng khảo sát 1 ở phần phụ lục minh họa).
Qua bảng khảo sát cho thấy kết quả chung trên trẻ còn thấp: Trẻ đạt chưa
cao, tỷ lệ trẻ chưa đạt cịn nhiều. Chính vì vậy tơi đã mạnh dạn đưa ra những giải
pháp tổ chức thực hiện đã đem lại kết quả khả thi như sau:
2.3. Các giải pháp và tổ chức thực hiện.
2.3.1. Tìm hiểu đặc điểm nhận thức của trẻ 5 - 6 tuổi.
- Trẻ ghi nhớ có chủ định và có khả năng tập trung tốt, bền vững hơn.
- Khả năng tư duy trực quan hình tượng của trẻ phát triển mạnh mẽ:
- Trẻ đi sâu tìm hiểu mối quan hệ giữa các sự vật, hiện tượng và có nhu cầu
tìm hiểu rõ bản chất của chúng.
- Trẻ đã bắt đầu lĩnh hội được tri thức ở trình độ khái quát cao và một số
khái niệm cơ bản.

- Ở trẻ phát triển kỹ năng kí hiệu của ý thức.
- Trẻ đang bước đầu của quá trình tư duy trừu tượng.
Từ những đặc điểm phát triển nhận thức của trẻ tôi xây dựng mục tiêu kế
hoạch giảng dạy cho phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ để đạt kết quả cao
trong mục tiêu giáo dục.
2.3.2. Xây dựng kế hoạch hoạt động kỹ năng sống cho trẻ 5 - 6 tuổi
theo các chủ đề trong năm học 2020 - 2021.
Để dạy kỹ năng sống cho trẻ đạt hiệu quả ngay từ ngày đầu năm học, sau
khi nhận được kế hoạch phân phối chương trình của ban giám hiệu, tơi đã phối
hợp cùng với giáo viên trên nhóm lớp xây dựng kế hoạch xuyên suốt trong 10
chủ đề (Trích dẫn Bảng 2: Kế hoạch xuyên xuốt 10 chủ đề phần phụ lục).
Tháng
9

Chủ đề
Trường
mầm
non

Nội dung giáo dục kỹ năng sống
- Trẻ đến lớp biết chào hỏi lễ phép
với cô giáo, phụ huynh trước khi
vào lớp và ửng xử với bạn bè đúng
mực.
- Biết cất đồ dùng cá nhân đúng nơi
qui định, Biết cất đồ chơi đúng nơi
quy định.
- Nhận đúng kí hiệu của mình khi
sử dụng đồ dùng cá nhân( ca cốc,

Mục tiêu giáo dục
- 100% trẻ ngoan
ngoãn chào hỏi lễ
phép
- 100% trẻ biết cất
và lấy đồ dùng đúng
đúng nơi quy định
- 100% trẻ nhận
đúng kí hiệu của
5


………
.
6

khăn mặt..)
- Có thói quen vệ sinh, thực hiện
hành vi văn minh trong ăn uống
sinh hoạt ( Rửa tay bằng xà phòng
trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh,
chào mời trước khi ăn, khơng nói
chuyện trong khi ăn.
- Giáo dục cho trẻ biết ý nghĩa của
ngày 5/9 là ngày hội đến trường.
……………

bản thân.
- 100% trẻ thực hiện
tốt.

-Trẻ biết lên tiểu học sẽ tự mình
mang cặp sách, tự vào lớp và chơi
Trường
cùng các bạn,
tiểu học
- Trẻ biết xếp hàng giữ trật tự khi ra
vào lớp.

- 100% trẻ biết tự
phục vụ bản thân.

…….

……………….

- 100 % Trẻ thực
hiện tốt.

* Kết quả: Sau khi xây dựng kế hoạch hoạt động kỹ năng sống theo từng
chủ đề bản thân tôi cũng thấy tự tin hơn khi chuyển tải các kỹ năng sống đến trẻ.
Nhờ có kế hoạch cụ thể phù hợp với từng chủ đề nên tôi cũng đưa nội dung giáo
dục kỹ năng sống thông qua các hoạt động giáo dục một cách nhẹ nhàng hơn.
2.3.3. Tạo môi trường giáo dục gần gũi sống thân thiện vớí trẻ.
Đối với bậc học mầm non “Trường là nhà, cơ là mẹ” vì vậy tạo mơi trường
mẫu mực xung quanh trẻ là rất quan trọng và cần thiết, phải có mơi trường sư
phạm xanh - sạch - đẹp - thân thiện. Giáo viên luôn gương mẫu về mọi mặt, nhất
là trước mặt trẻ. Như: Ăn mặc, cử chỉ, lời nói, tác phong phải nhẹ nhàng đúng
mực để trẻ noi theo.
Vì vậy việc tạo mơi trường giáo dục gần gũi thân thiện với trẻ rất quan

trọng, góp phần thực hiện đạt các chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Tôi đã chú trọng đến
công tác xây dựng môi trường nhằm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Ở cửa lớp tơi có bảng tun truyền các bậc cha mẹ với tiêu đề “Những điều
phụ huynh cần biết”, trong đó gồm có các nội dung như: Kế hoạch hoạt động
giáo dục, kết quả theo dõi cân đo định kỳ, kết quả khám sức khỏe, các nội dung
tuyên truyền về dịch bệnh, về giáo dục kỹ năng sống theo các chủ đề... Các nội
dung được trang trí đẹp mắt và nổi bật gây được sự chú ý của các bậc phụ huynh
khi đưa đón trẻ.
Trong lớp, tơi trang trí các góc mở cho trẻ được trải nghiệm và tham gia
hoạt động. Góc xây dựng tơi trang trí nội dung phù hợp với chủ đề, tôi sưu tầm,
chuẩn bị đồ dùng học liệu dưới dạng mở để cho trẻ vừa chơi, vừa khám phá và
vừa trải nghiệm, đồ dùng đồ chơi được sắp xếp khoa học, gọn gàng kích thích
trẻ hoạt động.Qua đây tạo cho trẻ thói quen nề nếp cất đồ dùng, đồ chơi gọn
gàng sau khi chơi xong. Khi tổ chức cho trẻ hoạt động để tạo sự thân thiện với

6


trẻ, cơ vừa đóng vai người mẹ chăm sóc dạy giỗ vừa đóng vai người bạn để có
thể chơi cùng trẻ.

Hình ảnh: Sắp xếp mơi trường trong lớp
* Kết quả: Cùng với việc sắp xếp mơi trường trong, ngồi lớp, trẻ đến
lớp vui vẻ có nề nếp thói quen biết chơi cùng cô cùng bạn, trẻ đã biết sắp xếp
đồ dùng đồ chơi gọn gằng ngăn nắp. Trẻ thể hiện thái độ rất hứng thú và đã
biết phối hợp nhịp nhàng hơn thơng qua các hoạt động đó trẻ đã tự tin và biết
chia sẻ hơn.
2.3.4. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động khác
trong ngày và mọi lúc mọi nơi.
Ở lứa tuổi 5 - 6 tuổi trẻ nhận thức về sự vật, hiện tượng chủ yếu bằng trực

quan, sự phát triển chú ý, ghi nhớ có chủ định. Trẻ chỉ nhớ những gì đem lại sự
hấp dẫn đối với trẻ, thông qua cách “trẻ học mà chơi, chơi bằng học”. Trò chơi
là hoạt động chủ đạo, qua những trị chơi chúng ta có thể cung cấp trẻ những tri
thức cần thiết và phù hợp giúp cho trẻ phát triển về mặt nhận thức. Thông qua
“học mà chơi, chơi bằng học” không làm trẻ nhàm chán trong mọi hoạt động
phát huy được khả năng, giúp trẻ tự tin hơn, khuyến khích trẻ tìm tịi, khám phá
những điều mới lạ. Các hoạt động trải nghiệm còn giúp trẻ phát triển nhiều kỹ
năng cần thiết như linh hoạt về ngơn ngữ, có kỹ năng trong giao tiếp xã hội, có ý
thức tự lập, ý thức tập thể, sự linh hoạt, khéo léo và giúp cơ thể bé khỏe mạnh

7


hơn. Nhờ vậy đã góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc, ni dưỡng và giáo
dục trẻ tại nhóm lớp tôi chủ nhiệm.
Để hành động của trẻ trở thành kỹ năng cần phải trải qua một quá trình nhất
định. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ phải gắn với các việc làm, tình huống cụ
thể: Trẻ được quan sát người khác làm, trẻ được tự thực hiện trải nghiệm. Sự trải
nghiệm nhiều lần sẽ giúp trẻ nhận thấy ý nghĩa thiết thực của việc làm, từ đó trẻ
sẽ chủ động vận dụng các kỹ năng cần thiết vào từng tình huống cụ thể trong
cuộc sống. Là một giáo viên tôi xác định giáo dục kỹ năng sống là một hình thức
giáo dục cần thiết và trẻ cần được trải nghiệm thực hành ở nhiều hình thức khác
nhau cụ thể như:
* Thơng qua hoạt động đón trả trẻ.
Đón trẻ và trả trẻ là thời điểm để cô giáo trao đổi với cha mẹ những điều
cần thiết cho việc theo dõi, chăm sóc trẻ. Để tạo khơng khí cũng như niềm vui
cho trẻ khi đến trường bằng thái độ ân cần niềm nở trong khi đón trẻ. Tơi nhận
thấy rằng việc dạy kỹ năng chủ yếu ở hoạt động này là kỹ năng tự phục vụ và kỹ
năng giáo dục lễ giáo. Ngay từ đầu năm học bên cạnh việc được rèn luyện nề
nếp tôi đã rèn cho trẻ kỹ năng mà trẻ có thể thực hiện những chức năng giao tiếp

cơ bản nhất đó là kỹ năng giao tiếp: Chào hỏi (ơng bà, bố mẹ, cơ giáo, các
bạn...), biết nói lời xin lỗi, biết nói cảm ơn, khơng nói leo khi người khác đang
nói, kỹ năng tự cất giày dép, đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định, không tự nhiên
lấy đồ dùng và sử dụng đồ của người khác.
- Cô hỏi trẻ (kỹ năng ứng xử). Lúc bố mẹ đón con như thế nào? chào những
ai ? Chào như thế nào? Khi đi trong trường gặp các cô, các bác trong trường con
như thế nào? Khi đi thăm ông bà con phải như thế nào...?
Ngồi ra giáo viên trị chuyện hoặc kể cho trẻ nghe các câu chuyện thơng
qua đó giáo dục và khắc sâu các kỹ năng sống cho trẻ .
Kết quả: Trẻ đã có thói quen tốt về kỹ năng lễ giáo và kỹ năng tự phục vụ,
thông qua giao tiếp ngôn ngữ, ngữ điệu, cử chỉ lời nói nhẹ nhàng ân cần hơn,
chủ động hơn trong hành động, trẻ cởi mở tự tin chia sẻ hơn trò chuyện thân
thiện hơn, trẻ biết sử dụng những từ “vâng ạ” khi chào cô và chào ông bà bố mẹ
một cách tự nhiên hơn.
* Thông qua hoạt động thể dục sáng.
- Trong hoạt động đồng diễn thể dục sáng tôi rèn cho trẻ kỹ năng nghiêm
túc cho trẻ khi xếp hàng, tư thế tập đúng, phối hợp tay chân nhịp nhàng.

8


Hình ảnh: Trẻ tập thể dục buổi sáng.
Kết quả: Trẻ thực hiện nghiêm túc khi tham gia hoạt động, biết xếp hàng
theo thứ tự không chen lấn xô đẩy bạn, trẻ biết tập thành thạo các động tác thể
dục.
* Thông qua hoạt động học.
Hoạt động học được xem là một trong những hoạt động cơ bản của trẻ ở
trường mầm non, thông qua hoạt động này, giáo viên sẽ cung cấp, hướng dẫn và
khắc sâu những kiến thức, kỹ năng cho trẻ.
Để tổ chức tốt hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ lớp 5 – 6 tuổi đạt

kết quả cao, trước tiên tôi cần phải xác định rõ mục đích của đề tài các đề tài của
hoạt động để từ đó áp dụng linh hoạt các hình thức cho phù hợp với trẻ. Vì vậy
cần phải có sự lựa chọn đề tài hợp lý, với nội dung phù hợp với trẻ và cũng phải
chọn thời điểm thích hợp..
Ví dụ 1: Thông qua hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
Tôi đã lựa chon những bài thơ câu chuyện có mang tính giáo dục kỹ năng
sống như: Ba Cơ gái, Tích Chu, Ai đáng khen nhiều hơn, Bông hoa cúc trắng,
Ba chú lợn con, để lồng giáo dục trẻ kỹ năng hợp tác, chia sẻ, biết quan tâm giúp
đỡ người khác, thơng qua câu chuyện.

Hình ảnh trẻ nghe kể truyện“Ba cơ gái” và đóng kịch theo nội dung truyện.
Qua đây dạy trẻ cách xây dựng các mối quan hệ thân thiết, gần gũi với ông
bà, bố mẹ, anh chị em và kỹ năng giao tiếp, chia sẻ thường xuyên. Trẻ em sẽ học
9


cách cư xử với mọi người bằng việc quan sát hành động của người lớn nhất là
những người thân đối với trẻ như: Bố mẹ, ông bà, anh chị...
Kết quả: Trẻ thường xuyên sử dụng những câu như chào hỏi, quan tâm
như “Cháu chào ơng ạ!” hoặc “Bà có mệt khơng, để cháu rót nước cho bà
uống nhé!”, từ đó hình thành thói quen tốt cho bé là biết quan tâm chăm sóc ơng
bà, bố mẹ và mọi người xung quanh.
Ví dụ 2: Thơng qua hoạt động giáo dục âm nhạc.
Đặc điểm của trẻ mầm non “học mà chơi, chơi mà học”, để giúp trẻ thể
hiện rèn được kỹ năng ca hát, kỹ năng nghe, kỹ năng cảm giác nhịp điệu, phát
triển năng khiếu cũng như khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ một cách tốt hơn.
Tôi lựa chon một số trò chơi để rèn kỹ năng cho trẻ như: “Nghe giai điệu âm
nhạc và xướng âm bằng âm La”: Khi bạn đánh giai điệu lời ca bài hát nào đó, trẻ
chú ý nghe và xướng âm bằng “âm La” bài hát đó. Ví dụ: Trong bài hát “Mùa
xn” của tác giả Hồng Văn Yến, cơ giáo đánh đàn bài hát bằng các nốt nhạc

pha, son, la, si, đô, trẻ hát la la la la lá. Hoặc qua trò chơi âm nhạc “Tập làm ca
sĩ” một bạn hát một câu hát bất kỳ nào đó, khi hát dứt câu, bạn tung một quả cầu
vào các bạn, bạn nào bắt được cầu sẽ hát lại câu bạn vừa hát.
- Cho trẻ nghe nhạc, xem video, băng, đĩa và múa hát theo từng nhóm để
các trẻ giúp đỡ nhau học hát. Bạn dành một số thời gian khi chơi để giúp trẻ
luyện tập kỹ năng ca hát, nhằm hỗ trợ việc thực hiện các hoạt động âm nhạc
trong giờ chơi.
Trong chủ đề “gia đình” có rất nhiều bài hát thể hiện tình cảm gia đình như:
Cháu yêu bà, bà ngọn nến lung linh, Mẹ ơi có biết, Gia đình nhỏ, hạnh phúc to...
tôi dạy trẻ hát kết hợp với vận động múa minh họa
Thông qua các bài hát trong chủ đề gia đình trẻ biết kính trọng lễ phép với
ơng bà bố mẹ với người lớn, biết nhường em bé, biết giúp đỡ ơng bà bố mẹ.

Hình ảnh: Trẻ hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc
Kết quả: Trẻ tự tin hơn hát và biểu diễn, trẻ có kỹ năng, kỹ xảo thơng qua
các tro chơi âm nhạc, trẻ thích thể hiện tình cảm của mình với mọi người qua
việc thể hiện nội dung bài hát.
Ví dụ 3: Thơng qua hoạt động phám phá khoa học.
10


Trong chủ đề Bản thân khi cho trẻ khám phá đề tài: “Trò chuyện về các bộ
phận trên cơ thể bé”.
- Cơ và trẻ cùng chơi trị chơi:“Nói về các bộ phận trên cơ thể bé”
(Bạn có thể nhảy 1 chân khơng? Tơi có thể có thể, có thể. Bạn có thể lắc hơng
khơng? Tơi đang lắc hơng đây này. Đơi tai bạn để làm gì? Đơi tai tơi để lắng
nghe. Mắt bạn đang nhìn thấy gì? Mắt tơi thấy rất đơng người. Và chúng mình
hãy nói. Con xin chào cơ giáo.. A ha ha ! A hihi).
- Sau đó cơ đưa hình ảnh về các bộ phận trên cơ thể bé để trẻ quan sát. Các
con có nhận xét gì về hình ảnh này? Vậy trên cơ thể của chúng mình có những

bộ phận nào? Các bộ phận đó có tác dụng gì? Nếu chúng mình nhắm mắt lại
điều gì sẽ xảy ra? Cịn nếu bịt tai lại thì sao...
- Cô để trẻ nhận xét đưa ra ý kiến của mình, cơ sẽ có kết luận và nhận xét
chung. Để cơ thể của chúng mình được khỏe mạnh thì ngồi việc ăn uống đầy
đủ các chất, ăn chín uống sơi, chăm tập thể dục, thì chúng mình phải giữ vệ sạch
sẽ tắm rửa hàng ngày, tuyệt đối các con khơng được ra ao hồ sơng suối để tắm vì
chúng mình cịn nhỏ sẽ bị đuối nước. Khi tắm cũng như khi đi rửa tay khi uống
nước các con phải chú ý tiết kiệm nước, và khóa vịi nước sau khi tắm và rửa tay
xong, lấy đủ nước để uống.
Thông qua những câu hỏi đàm thoại với trẻ để rèn cho trẻ kỹ năng giao tiếp
tự tin, khi trả lời phải đứng thẳng, ánh mắt trìu mến, nói rõ ràng đủ nghe...

Hình ảnh: Trẻ tự tin giới thiệu về bản thân.
* Kết quả: Rèn cho trẻ tuân thủ theo những ngun tắc trong giờ học như
ngồi ngay ngắn, khơng nói chuyện riêng.. muốn có ý kiến phải giơ tay, tập trung
nghe cơ giáo giảng để từ đó trẻ tự tin và tự lập hơn.
* Thơng qua giờ hoạt động ngồi trời.
11


Đây là cơ hội trẻ được tiếp xúc với các đối tượng về môi trường: cỏ, cây,
hoa, lá, các hiện tượng thiên nhiên xung quanh trẻ. Trong quá trình quan sát môi
trường, giáo viên dùng biện pháp đàm thoại, tạo tình huống có vấn đề để trẻ tự
giải quyết.
Ví dụ 1: Quan sát cây bị héo? Cô hỏi tại sao cây bị héo. Cây sống được là
do đâu? Muốn cây xanh tốt chúng ta phải làm gì? Chính những câu hỏi lời dẫn
dắt của giáo viên dần hình thành ở trẻ ý thức bảo vệ cây xanh.
Ví dụ 2: Quan sát có mục đích: Tơi tổ chức cho trẻ tham quan vườn rau.
Cô tổ chức cho trẻ bắt sâu, nhổ cỏ, tưới cây hoa đồng tiền cùng cơ... để từ
đó trẻ được tham gia trải nghiệm những kỹ năng sống của cuộc sống thực tế.

Đồng thời tôi lồng ghép giáo dục chăm sóc và bảo vệ cây xanh, khơng ngăt lá,
hái hoa, bẻ cành, biết được cây hoa phát triển thì ngồi việc chăm sóc ra cây cần
phải có ánh sáng, đất nước, khơng khí và biết được lợi ích cây hoa đối với đời
sống con người.

Hình ảnh: Trẻ chăm sóc vườn rau, vườn thiên nhiên cùng cùng cơ.
* Thơng qua hoạt động góc.
Đối với trẻ mầm non hoạt động vui chơi mang tính tích hợp cao trong giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ. Hoạt động chơi được tổ chức đáp ứng nhu cầu của trẻ,
đồng thời tích hợp nội dung giáo dục, trong đó có nội dung giáo dục kỹ năng
sống, nên tôi lồng ghép giáo dục các kỹ năng sống thơng qua nội dung từng trị
chơi đặc biệt là các trị chơi đóng vai.
Căn cứ vào nội dung giáo dục, cơ sắp xếp các góc chơi phù hợp, thu hút trẻ
vào các góc chơi. Trong q trình chơi, cơ đưa các tình huống để trẻ trải nghiệm
như: Đóng vai bác nơng dân chăm sóc vườn rau, cơ lao cơng đang qt dọn trên
đường phố, tất cả những tình huống vai chơi, hồn cảnh chơi giáo viên đều có
thể tạo cơ hội để trẻ trải nghiệm nhằm lồng ghép các nội dung giáo dục.
Cho trẻ tham gia vào hoạt động vui chơi ở các góc là cơ hội để trẻ đón nhận
một cách phấn khởi, hứng thú và tích cực nhất, nó đáp ứng được mong muốn
nhu cầu của trẻ, trong thế giới đồ vật nơi mà trẻ được tha hồ vui chơi và sáng
tạo. Trong trò chơi trẻ sẽ được hóa thân thành nhiều vai chơi khác nhau từ đó
học hỏi, phát huy được trí tửng tượng của trẻ. Để trò chơi đạt kết quả tốt mỗi trẻ
12


đều phải cố gắng để hồn thành vai trị của mình, đồng thời phải hợp tác và chia
sẻ với bạn bè.
Ví dụ 1: Ở góc phân vai tơi tổ chức cho trẻ chơi trị chơi “Bán hàng” thơng
qua trị chơi này ngồi việc trẻ hiểu được cơng việc của người bán hàng và mua
hàng trẻ còn biết thưa gửi lễ phép. Đầu tiên trẻ còn chưa mạnh dạn tự tin trong

khi chơi, tôi nhập vai làm người bán hàng, khi cháu mua hàng tôi sẽ chủ động
hỏi trẻ “Bác ơi bác muốn mua thứ nào ạ”. Trẻ sẽ tự nói (mua rau, trả tiền này),
Lúc này tôi phải sửa sai ngay cho trẻ. Khi các con đi mua hàng các con phải hỏi
“Bác ơi rau này bán thế nào ạ? giá bao nhiêu tiền một bó ạ? Bác bán cho con 1
bó ạ. Con nếu trẻ đã biết thưa gửi lễ phép tôi sẽ gắn cho trẻ 1 bông hoa vào áo
và cuối ngày nhận xét tuyên dương cuối ngày .
Ví dụ 2: Ở góc xây dựng với chủ đề “Phương tiện và luật lệ giao thông” tôi
cho trẻ xây dựng “cơng viên xanh”, thơng qua trị chơi trẻ phải có kỹ năng hợp
tác chia sẻ, làm việc theo nhóm, chơi đồn kết, khơng tranh giành đồ chơi để
cùng nhau tạo nên một cơng trình đẹp. Sau khi chơi xong ở các góc trẻ biết thu
gọn đồ dùng đồ chơi vào đúng nơi quy định.

Hình ảnh: Trẻ tham gia ở hoạt động góc.
* Kết quả: Trẻ có kỹ năng lễ phép hợp tác, làm việc theo nhóm, trẻ chơi
đồn kết không tranh giành đồ chơi và cũng đã biết cùng nhau để tạo nên những
cơng trình đẹp và biết cất đồ dùng đồ chơi đúng nơi quy định.
* Thông qua hoạt động ăn ngủ:
- Trong giờ ăn:
Trẻ ở lứa tuổi mầm non rất thích được tự làm những cơng việc vừa sức của
mình và hiểu được điều này, tơi ln khuyến khích trẻ kỹ năng tự phục vụ, trẻ
rất hào hứng khi được giúp cô những công việc đơn giản. Kỹ năng tự phục vụ
bằng cách tập cho trẻ những việc vừa sức như: Sắp bàn ăn, xếp ghế, lau bàn, tự
thay quần áo, gấp quần áo, biết tự rửa tay sạch sẽ đúng cách theo sáu bước theo
quy định trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng,
13


vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi,
nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, biết tự dọn, cất đúng chỗ, biết giúp người lớn
dọn dẹp, ngồi ngay ngắn. Không làm ảnh hưởng đến người xung quanh, biết

giúp cô những công việc vừa sức. Đây là một trong những kỹ năng quan trọng
nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn này. Giáo viên cần hiểu rõ tâm lý của trẻ cũng
như sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để hình thành nơi trẻ kỹ năng sống.
Tôi đã rèn cho trẻ khả năng tự phục, nhất là tự phục vụ trong ăn uống bằng cách:
Tập cho trẻ cùng cơ sắp bàn ăn, sắp thìa, sắp khăn lau tay, khăn lau miệng. Đồng
thời tập cho trẻ cách sử dụng khăn lau miệng khi ăn như thế nào cho đúng cách,
đảm bảo vệ sinh. Ăn xong để bát thìa ở vị trí nào, để như thế nào cho đúng, cho
gọn gàng và tiện lợi nhất. Song song với việc tập cho trẻ khả năng tự phục vụ
trong bữa ăn là tập cho trẻ tự vệ sinh cá nhân như rửa tay đúng quy trình, lau
mặt đúng kỹ năng, biết thay quần áo, gấp quần áo....

Hình ảnh: Trẻ giúp cô chuẩn bị trong giờ ăn.
- Trong giờ ngủ: Tôi cho trẻ làm vệ sinh cá nhân sau khi ăn, giáo dục trẻ đi
đại tiện, tiểu tiện đúng chỗ và khi đi xong biết dội nước, các đồ dùng vệ sinh
được dùng để ngăn nắp, rửa tay sạch sẽ bằng xà bông, điều này giúp trẻ tự khẳng
định mình, nhận thức được khả năng của mình, góp phần tham gia vào lao động
thực sự của người lớn và các bạn cùng tuổi nhằm bảo vệ môi trường và trường
mầm non sạch, đẹp. Sau đó trẻ giúp cơ lấy gối, đi ngủ đúng giờ, khơng nói
chuyện, ngủ ngon giấc, khi ngủ dậy biết cất gối, đồ dùng cá nhân gọn gàng.

14


Hình ảnh: Trẻ trong giờ ngủ trưa.
* Kết quả:Trẻ thích nghi văn hóa trong ăn uống và có ý thức chủ động hơn
trong giờ ngủ như: biết giúp cô chia cơm cho các bạn phải ăn hết xuất, khi ăn
không nói chuyện riêng, khi ho, hắt hơi phải lấy tay che miệng, ăn chậm, nhai
kỹ, không ăn miếng to, ăn vội vàng, phải giữ gìn vệ sinh chung trong ăn uống,
không làm cơm rơi vãi. Trước khi ăn phải mời cơ, mời bạn và mọi người xung
quanh. Khi có khách hoặc cô giáo đến phải biết mời chào một cách lịch sự. Khi

ăn xong phải cất bát, thìa, bàn, ghế đúng nơi quy định, uống nước súc miệng và
lau miệng sạch sẽ. Khi đi ngủ nằm ngủ đúng tư thế, ngủ ngon và sâu giấc hơn.
* Thông qua hoạt động nêu gương.
Hoạt động nêu gương cuối ngày, cuối tuần là một hoạt động rất cần thiết
để trẻ tự nhận xét lại những việc làm hành động của mình trong một ngày ở
trường, những việc đã làm được và chưa làm được, cơ ln động viên và
khuyến khích trẻ, cơ ln là người gương mẫu, cô lấy việc làm tốt, hành vi
đẹp để kể cho cả lớp nghe hoặc trong những câu chuyện có những nhân vật
đáng khen để trẻ noi theo.
Ví dụ: Cơ kể cho trẻ nghe câu chuyện “Ai ngoan sẽ được thưởng”.
Qua câu chuyện để cô cho trẻ tự nhận xét đánh giá các hoạt động của các
bạn, giáo dục cho trẻ biết mặc dù mình làm sai nhưng biết thành thật để nhận lỗi
thì cũng là một việc làm đáng khen và được nhận quà.
Như vậy, bằng những lời nói khích lệ động viên, vỗ về sẽ luôn tạo cho trẻ
cảm giác gần gũi yêu thương. Qua đó rèn cho trẻ các kỹ năng tự tin, và những
hành vi quy tắc ứng xử xã hội cần thiết.
*Kết quả: Qua hoạt động này tôi cảm nhận được trẻ của mình dường như
lớn hơn, tự tin hơn trong suy nghĩ và cách thể hiện tình cảm hơn, biết yêu
thương đồn kết hơn, trẻ biết tự nhận xét về mình về bạn, biết được việc làm
đúng và sai thì phải nhận lỗi.
* Giáo dục kỹ năng sống thông qua các hoạt động thực hành.

15


- Ngồi ra trong lớp học tơi cịn xây dựng góc thực hành kỹ năng sống cho
trẻ chơi thường xuyên như: Cách đóng mở cửa khi bật điều hịa, cách lấy và
uống nước, cách gấp quần áo, cách dùng kẹp khi phơi khăn, qt nhà giúp cơ,
cách tết tóc cho mình cho bạn, cách đánh răng...

Hình ảnh: Trẻ giúp cơ nhặt rau và thực hành cách gấp quần áo.
* Thông qua hoạt động trải nghiệm thực tế tham quan di tích lịch sử
tại địa phương.
Để giáo dục cho trẻ về những di tích lịch sử của địa phương tơi phối kết hợp
với nhà trường cho trẻ đi tham quan đài tưởng niệm xã Nga An, tham quan nhà
truyền thống, chùa Tiên, Phủ Trèo… để trẻ hiểu thêm về lịch sử của khu di tích lịch
sử của đại phương và trẻ được giao lưu với các bạn trong chuyến tham quan.

16


Hình ảnh: Trẻ đi tham quan di tích lịch sử của địa phương.
- Ngoài ra năm nay là năm trẻ hồn thành chương trình 5 tuổi và để có kiến
thức về trường tiểu học tôi phối hợp với nhà trường tổ chức cho trẻ đi thăm quan
trường tiểu học để trẻ tiếp súc với môi trường mới, cho trẻ giao tiếp với các anh
chị trường tiểu học để trẻ mạnh dạn tự tin…

Hình ảnh: Trẻ đi tham quan trường tiểu học Nga An.
2.3.5. Dạy trẻ kỹ năng cách nhận biết và xử lý những tình huống có
nguy cơ gặp nguy hiểm.
* Giáo dục kỹ năng đảm bảo an toàn cho trẻ về những người có thể gây
nguy hiểm được cụ thể bằng những nội dung sau.
- Trẻ biết được những người có thể gây nguy hiểm như: Người bị bệnh tâm
thần, người say rượu, người lạ, người nghiện ma túy, người phóng nhanh vượt
ẩu, người vượt đèn đỏ, người lừa đảo, người quen, người thân nhưng có biểu
hiện gây nguy hiểm như: (Ơm hơn, đụng chạm vào vùng nhạy cảm...).
Ví dụ: Cơ có thể lấy hình ảnh chị rắn trong truyện :“Gà cánh tiên” để giúp
trẻ nhận ra người lạ mặt, lén lút xuất hiện, nói rất ngọt ngào để rủ gà cánh tiên đi
xa nơi kiếm ăn, xa mẹ và những người bạn tốt.. là biểu hiện của người nguy
hiểm, nhận rõ ra bộ mặt kẻ xấu qua lời nói rảo hoảnh, hành vi vội vã trườn ra mổ

gà của con rắn để trẻ thấy sự nguy hiểm khi không nghe lời mẹ, tự ý đi theo
người lạ. Cho trẻ xem một số vi deo (hình ảnh được camera ghi lại, hoạt cảnh
dựng lại, phim hoạt hình..) về nạn bắt cóc, xâm hại trẻ em để trẻ nhận biết những
dấu hiệu của người gây nguy hiểm, hành động nguy hiểm, tình huống nguy hiểm
và cách phịng tránh.
- Dạy trẻ biết từ chối những người có thể gây nguy hiểm để tự vệ như:
Không mở cửa cho người lạ, không ăn hay uống bát cứ vật gì người lạ đưa cho,
khơng lấy bát cứ vật gì người lạ cho, khơng đi theo người lạ, khơng đưa thứ gì
của mình theo theo u cầu của họ, khơng nói tên số điện thoại của bố mẹ hoặc
cô giáo cho người lạ.
Kết quả: Trẻ nhận biết được mối nguy hiểm khi tiếp xúc với những người
đó, tránh xa khơng làm theo những u cầu nguy hiểm đó, có hành vi tự vệ phù
17


hợp với mỗi tình huống, khóc thật to, kêu cứu, vùng vẫy, chống trả, cắn vào tay
họ, đá vào chỗ nguy hiểm của họ, hét thật to để mọi người chú ý đến mình và
giúp đỡ mình, giả vờ gọi bố mẹ hoặc cơng an, nói lời dọa nạt.
* Giáo dục trẻ kỹ năng tự vệ phù hợp với mỗi tình huống.
Ví dụ: Tình huống: Khi gặp bạn bị đuối nước chúng ta phải làm gì?
Cách xử lý tình huống: Vì tuổi của các em cịn nhỏ nên giáo viên sẽ đưa ra
những việc nên và không nên làm khi các con gặp bạn bị đuối nước.
- Các con còn rất nhỏ rất dễ bị đuối nước vì vậy các con không được ra ao
hồ sông suối, bể bơi để tắm, chơi ở chậu nước, vại chum đựng nước và đặc biệt
khi đi bơi nên đi chung với người lớn và phải có phao bơi.
- Khi gặp trường hợp các bạn bị đuối nước tuyệt đối các con không được
nhảy xuống ngay mà phải kêu hô hào thật to để nhờ sự giúp đỡ của những người
lớn xung quanh..

Hình ảnh: Trẻ gặp nguy hiểm

Ngồi ra cơ cịn đưa ra nhiều tình huống có vấn đề trong cuộc sống xung
quanh trẻ như: Điện giật, cháy nhà, chó cắn, xâm hại tình dục... để cùng trẻ giải
quyết một số tình huống đó.
Kết quả: Từ những tình huống cụ thể giáo viên nhắc nhở trẻ tránh chơi ở
những khu vực có thể gây nguy hiểm, qua đây khơi ngợi ở trẻ cảm xúc tích cực
đó là sự xót thương, quan tâm lo lắng, thơng cảm.. với người bị nạn, sự u q
tơn trọng biết ơn người giúp đỡ, từ đó hình thành mong muốn sẵn sàng, nhiệt
tình giúp đỡ người gặp nạn, để tất cả mọi người xung quanh mình có thể sống
bình an, vui vẻ hơn.
2.3.6. Tuyên truyền phối kết hợp với cha mẹ trẻ về nội dung và cách
rèn kỹ năng sống cho trẻ và cách sống tự lập.
Công tác phối kết hợp với các bậc cha mẹ có ý nghĩa vô cùng quan trọng và
là nhiệm vụ thiết thực của giáo viên, góp phần thực hiện tốt mục tiêu chăm sóc,
ni dưỡng giáo dục trẻ. Tạo nên sự liên kết giữa giáo viên với cha mẹ, nhằm
chia sẻ kinh nghiệm hỗ trợ lẫn nhau trong q trình chăm sóc - nuôi dưỡng giáo dục, đáp ứng kịp thời những nhu cầu phát triển của trẻ về các mặt: Thể
chất, tinh thần, nhận thức, tình cảm, thẩm mỹ, ngơn ngữ, giao tiếp ứng xử ... tạo
các điều kiện tối ưu cho việc thực hiện có hiệu quả chất lượng tồn diện trên trẻ.

18


+ Tạo được sự thống nhất về nội dung, phương pháp, cách thức tổ chức
giáo dục kỹ năng tổ chức cho trẻ ở trường cũng như ở nhà, tránh được những
mâu thuẫn về phương pháp giáo dục trẻ.
+ Phối hợp về nội dung thực hiện chương trình chăm sóc bảo vệ sức khỏe
cho trẻ, chương trình giáo dục trẻ, trang thiết bị đồ dùng đồ chơi trong nhóm.
+ Tạo được sự thống nhất đồng thuận giữa nhà trường và gia đình.
Để có niềm tin và sự ủng hộ từ phía các bậc phụ huynh trong các hoạt động
giáo dục hình thành kỹ năng sống cho trẻ, tôi luôn trao đổi nắm bắt thông tin để
tuyên truyền kiến thức về kỹ năng sống cho trẻ và học hỏi lĩnh hội những kinh

nghiệm từ phụ huynh.
- Tôi kêu gọi phụ huynh cùng với cơ tìm kiếm thu gom ngun vật liệu phế
thải có giá trị để làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho q trình trải nghiệm của trẻ.
- Tơi phơ tô thêm tài liệu và đăng trên trang page của nhóm lớp “Cơ và
phụ huynh lớp A3” Để phụ huynh nắm bắt được chương trình kết hợp dạy trẻ
ở nhà, như vậy sẽ tận dụng được thời gian dạy kỹ năng sống cho trẻ được
phát triển tốt hơn.
Kết hợp với nhà trường tổ chức cho trẻ thăm quan các di tích lịch sử của
Xã Nga An và thăm quan trường tiểu học để trẻ tiếp xúc với các anh, các, chị và
đồ dùng đồ chơi của trường tiểu học…
Trong năm học này do điều kiện tình hình dịch bệnh covid diễn ra phức tạp
nên các em học sinh có thể nghỉ học bất cứ lúc nào để phòng chống lây lan của
dịch bệnh covid. Đây cũng là khó khăn, thách thức chung của tồn ngành giáo
dục. Chính vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đặc biệt là kỹ năng tự phục vụ
không chỉ là nhiệm vụ của nhà trường mà còn là nhiệm vụ của các bậc cha mẹ
người thân là những người gần gũi nhất với trẻ, hãy để trẻ làm những việc vừa
sức, dạy trẻ cách chăm sóc bản thân và giúp đỡ những người xung quanh, khả
năng tự phục vụ sẽ giúp trẻ trở thành những người tự lập, tự chủ trong mọi tình
huống khác nhau.
Để trẻ biết được dịch bệnh covid gây nguyểm như thế nào đối với mọi
người ?. Trước hết phải dạy cho trẻ biết dịch Covid - 19 là gì? Chúng là một loại
viruts viêm đường hô hấp do chủng mới gây ở người và cho thấy có sự lây lan từ
người sang người.
Một số người nhiễm bị nhiễm bệnh Covid -19 có biểu hiện lâm sàng nhẹ
khơng rõ triệu chứng, nên gây khó khăn cho việc phát hiện bệnh. Để chủ động
triển khai các biện pháp phòng chống dịch bệnh nói trên, mỗi cá nhân chúng ta
cần chú ý thực hiện các biện pháp phòng, chống bệnh Covid -19 theo khuyến
cáo của bộ y tế đưa ra.
Dạy trẻ rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và dung dịch sát khuẩn khô
cũng như phải che miệng mũi ho và hắt hơi bằng khăn ướt hoặc khăn vải.

Giải thích cho trẻ tại sao nên tránh đụng vào các bề mặt tại nơi công cộng,
và việc cần thiết phải rửa tay ngay sau khi đi vệ sinh hoặc khi chơi.
Hướng dẫn trẻ cùng thực hiện việc vệ sinh nhà cửa cũng như giữ gìn vệ
sinh nơi mình ở và trường học để bảo vệ sức khỏe.
19


Hằng ngày các bậc phụ huynh cho các cháu tập luyện thể dục thể thao, tắm
rửa và thay quần áo sạch sẽ. Hạn chế cho các cháu ra ngoài đường và tránh tiếp
xúc với người lạ. Khi cho các cháu ra ngồi thì phải đeo khẩu trang để giảm
nguy cơ lây bệnh. Đặc biệt không được cho các cháu tiếp xúc với động vật
hoang dã cũng như động vật trong gia đình như: chó, mèo, gà, vịt…
Kết quả: Sau khi phối kết hợp với phụ huynh một thời gian tôi nhận thấy
trẻ tham gia các hoạt động kỹ năng sống của trẻ một cách tự nhiên, sôi nổi, giao
tiếp với mọi người khơng cịn rụt rè e sự, trẻ tự phục vụ mình nhiều cơng việc và
xử lý được những tình huống có vấn đề nguy hiểm. Bên cạnh đó trẻ cũng đã
hiểu tầm quan trọng và cách phòng chống dịch. Và Thu hút được rất nhiều phụ
huynh học sinh tham gia…
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
* Đối với hoạt động giáo dục:
Từ những nỗ lực của bản thân, cùng với sự giúp đỡ của đồng nghiệp cũng
như sự hợp tác của của các bậc phụ huynh đã giúp tôi đạt được một số kết quả
trong việc dạy trẻ các kỹ năng sống cơ bản, thể hiện ở kết quả sau:
(Bảng khảo sát 3 phần Phụ lục minh họa).
Qua bảng khảo sát lần 2 cho thấy sau khi áp dụng các biện pháp giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ, kết quả chung trên trẻ tăng lên rõ rệt. Đặc biệt trẻ chưa đạt
chiếm rất ít. Điều này cho thấy kết quả rất khả quan trong công tác giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ sau khi áp dụng đề tài nghiên cứu thì tỷ lệ đạt trên trẻ rất cao.
* Đối với bản thân: Tôi được trau dồi kiến thức và nâng cao năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng sư phạm. Tích lũy một số kinh nghiệm trong

quá trình tổ chức một số biện pháp giáo dục giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, với ý
thức tự học, rèn luyện cho mình thể hiện được tình cảm âu yếm, thân ái, lịch sự,
lựa chọn được các giải pháp phù hợp với trẻ.
* Đôi với đồng nghiệp: SKKN của tôi là một trong những tài liệu để cho
đồng nghiệp dùng tham khảo và ứng dụng vào trong quá trình tổ chức các hoạt
động tại nhóm lớp của mình phù hợp.
* Đối với nhà trường: Bản SKKN của tôi được dùng làm tài liệu lưu tại
trường và được nhà trường triển khai cho tất cả mọi người cùng tham khảo, học
tập, rút kinh nghiệm.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đóng một vai trị vơ cùng quan trọng,
khơng chỉ giúp trẻ phát triển tư duy, óc quan sát, ghi nhớ, chú ý có chủ định mà
cịn giúp trẻ so sánh, phân tích, tổng hợp…Cịn là những kinh nghiệm bổ ích đối
với thực tiễn cuộc sống hàng ngày diễn ra xung quanh trẻ. Giúp trẻ có một hành
trang vững vàng, một tâm lí tự tin bước vào cuộc sống và phát triển toàn diện về
các mặt nhân cách ban đầu và các lĩnh vực giáo dục.
Sau một năm nghiên cứu đề tài này tôi đã rút ra được một số bài học kinh
nghiệm đó là:

20


Phải nắm được đặc điểm tâm lý, sinh lý lứa tuổi để có giải pháp dạy trẻ phù
hợp.
Lập kế hoạch kỹ năng sống cho trẻ ở tất cả các hoạt động để chủ động tổ
chức cho trẻ thực hành trải nghiệm.
Chú ý lắng nghe trẻ nói, giúp đỡ khích lệ, động viên, thu hút trẻ trò chuyện
với giáo viên, với các bạn và với những người khác.
Sưu tầm tranh ảnh, tận dụng nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương làm đồ

dùng đồ chơi cho trẻ hứng thú tham gia hoạt động.
Tận dụng dạy kỹ năng cho trẻ mọi lúc mọi nơi, khi nào trẻ tị mị học hỏi cơ
phải kịp thời giải đáp ngay, linh hoạt trong việc sử dụng các phương pháp, biện
pháp giáo dục.
Để làm tốt được việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ cô giáo cũng phải là
người thật sự tâm huyết với nghề, yêu nghề, mến trẻ phải tìm hiểu được đặc
điểm tâm sinh lý của trẻ.
Quan sát đánh giá kỹ năng sống của từng trẻ để lên kế hoạch phù hợp, phát
hiện sớm những trẻ có khó khăn về kỹ năng, từ đó có biện pháp thích hợp để
giúp đỡ trẻ, khuyến khích nêu gương khích lệ những việc làm của trẻ để các bạn
khác noi theo.
Phối kết hợp thường xuyên với phụ huynh có hiệu quả cao trong cơng tác
chăm sóc, ni dưỡng và giáo dục trẻ khi ở nhà cũng như ở trường.
3.2. Kiến nghị.
- Đối với nhà trường: Đề nghị Ban Giám Hiệu nhà trường tham mưu với
các cấp lãnh đạo địa phương mua sắm trang thiết bị, cơ sở vật chất để trẻ có điều
kiện học tập vui chơi tốt hơn.
- Đối với phòng giáo dục: Tổ chức các hoạt động về kỹ năng sống cho trẻ
để giáo viên được tham gia học tập.
Trên đây là những kinh nghiệm tơi rút ra trong q trình giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ 5 - 6 tuổi. Quá trình giáo dục kỹ năng cho trẻ trong năm học qua
của bản thân. Tơi rất mong được sự góp ý của các đồng chí lãnh đạo, cũng như
các bạn đồng nghiệp để tơi tổ chức thực hiện tốt hơn các hoạt động giáo dục kỹ
năng cho trẻ 5- 6 tuổi.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Bùi Thị Anh

Nga An, ngày 15 tháng 04 năm 2021
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến
kinh nghiệm không sao chép của
người khác.
Người thực hiện

Vũ Thị Ngoan

21


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bồi dưỡng thường xuyên cán bộ quản lí và giáo viên mầm non -Tác giả
Hồng Đức Minh - Lý Thị Hằng.
2. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên mầm non.
3. Tâm lí học trẻ em lứa tuổi Mầm non. Nguyễn Thị Ánh Tuyết - NXB giáo
dục 1994.
4. Nguyễn Thị Ngọc Châm, tài liệu “tập huấn giáo viên Mầm non hè năm
2002”
5. Phan Thị Châu, Nguyễn Thị Oanh, Trần Thị Sinh (2002) “Giáo dục học
trẻ em” Đại học quốc gia Hà Nội.
6. Trần Thị Trọng, Phạm Thị Sửu (chủ biên), chương trình chăm sóc, giáo
dục Mẫu giáo và hướng dẫn thực hiện (5 - 6 tuổi), nhà xuất bản giáo dục.
7. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho cán bộ quản lí, giáo viêm Mầm non
năm học 2013 - 2014 của Bộ giáo dục và đào tạo.
8. Thông tư 28- 2016 /TT- BGD&ĐT ngày 30/12/2016 sửa đổi bổ sung
một số nội dung của chương trình giáo dục Mầm non.
9. Kế hoạch số 56 KH - BGD&ĐT ngày 25/1/2017 của Bộ GD&ĐT về
việc triển khai chuyên đề xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm.
22

10. Chỉ thị số 40/2008 CT - BGD&ĐT ngày 22/7/2008 về việc phát động
phong trào xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực.
11. Đặc điểm tâm lý học đại cương.
12. Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục mầm non cho trẻ em 5 - 6
tuổi.
13. Tham khảo một số nội dung SKKN của tác giả Nguyễn Vân Anh
trường mầm non Họa My Cầu Giấy.

DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ
XẾP LOẠI CẤP PHÒNG DG&ĐT, SỞ GD& ĐT VÀ CÁC CẤP
CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
********
Họ và tên tác giả: Vũ Thị Ngoan
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên Trường Mầm non Nga An
TT

1
2

Tên đề tài sáng kiến
Lồng ghép giáo dục
dinh dưỡng và vệ sinh
an toàn thực phẩm ở
mọi lúc mọi nơi cho
trẻ 5 - 6 tuổi.
Một số thủ thuật gây
hứng thú nhằm nâng

cao hiệu quả hoạt
động khám phá khoa

Cấp đánh giá
xếp loại

Kết quả đánh
giá xếp loại

Năm học
đánh giá
xếp loại

Phòng giáo
dục Nga Sơn

B

2014 - 2015

C

2015 - 2016

Phòng giáo
dục Nga Sơn

23