giao an van 9

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i>Ngày soạn : 6 / 10 / 2007</i>

<i>Ngày giảng : 8 / 10 / 2007</i>

<i>Bài 6:</i>

<i>Ho</i>

<i>àng Lê Nhất Thống Chí</i>

<i> (Ngô Gia Văn Phái)</i>

<i>Tiết: 23+24</i>

:

<i>Đọc - Hiểu Văn Bản</i>

A. Mc tiêu cần đạt .
1.Kiến thức.

- Cảm nhận đợc vẻ đẹp hào hùng của ngời anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong chiến
công đại phá quân Thanh, sự thảm bại của bọn xâm lợc và số phận của lũ vua quan phản
dân hại nớc.

- Hiểu sơ bộ về thể loại và giá trị nghệ thuật của lối văn trần thut kt hp miờu t chõn
thc, sinh ng.

2.Kĩ năng.

-Rốn k năng đọc, tìm hiểu và phân tích nhân vật trong tiểu thuyết chơng hồi qua việc kể,
miêu tả lời nói, hnh ng.

3.Thỏi .

-Giúp học sinh biết yêu, trân trọng những anh hùng có công trong các cuộc kháng chiến.
B.Chuẩn bị

- Giáo viên: Nghiên cứu tài liệu.

- Hc sinh: chun bị bài theo hớng dẫn của giáo viên.
C.Tiến trình tổ chức các hoạt động.

*Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. ( 5<i>’</i>)

? Miêu tả lại cảnh ăn chơi của chúa Trịnh Sâm? Qua đó em hình dung đợc gì về cuộc sống
của vua chú ngày xa?

*Hoạt động 2 : Khởi động <i>( 2</i>’<i> )</i>

Trong văn học trung đại Việt Nam có thể xem Hồng Lê nhất thống chí là một tác phẩm
văn xi chữ Hán có quy mơ lớn nhất và đạt đợc những thành công xuất sắc về nghệ thuật, đặc
biệt trong lĩnh vực tiểu thuyết. Để giúp các em hiểu đợc một phần trong tiểu thuyết này chúng
ta cùng tìm hiểu hồi thứ 14.

Trớc hồi 14 hồi thứ 12,13 đã kể về việc Nguyễn Huệ kéo ra bắc lần 2 để bắt Vũ Văn Nhậm
thì vua Lê Chiếu Thống sợ hãi bỏ kinh thành Thăng Long chạy lên phía bắc chiêu mộ quân cần
v-ơng để mu tính sự nghiệp trung hng nhà Lê , nhng không đủ sức đối địch với quân Tây Sơn. Lê
Chiêu Thống nghe theo quần thần cử hai viên quan là là Lê Duy Đản và Trần Danh án bí mật trốn
sang Trung Quốc cầu viện triều đình Mãn Thanh, trớc hết là viên tổng đốc Lỡng Quảng Tôn Sĩ
Nghị và Tơn Sĩ Nghị nhân cơ hội này muốn thơn tính nớc ta làm quận huyện, đã xin đi đánh quân
Tây Sơn giúp vua Lê Chiêu Thống. Trớc thế giặc mạnh quân Tây Sơn rút về vùng núi Tam Điệp.
Quân Tôn Sĩ Nghị kéo thẳng vào thành Thăng Long không gặp sự kháng cự nào nên chúng kiêu
căng. Lúc này Lê Chiêu Thống cũng đã trở về nhận sắc phong An Nam Quốc Vơng , nhng những
giấy tờ đa đi các nơi đều dùng niên hiệu Càn Long, ngày ngày vua Lê phải chờ ở doanh trại của
Nghị để nghe truyền việc quân việc nớc. Nghị cũng ngông nghênh không coi ai ra gì và hồi thứ 14
đã thể hiện điều đó.

*Hoạt động 3: Bài mới.<i>( 87</i>’<i>)</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

GV yêu cầu học sinh đọc chú
thích *.

? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

?Nêu hiĨu biÕt cđa em vỊ thĨ
ChÝ?

GVnãi thªm vỊ thĨ chÝ.

GV nêu yêu cầu đọc.

-Chú ý khi đọc với từng nhân vật:
Lời kể, tả trận đánh đọc giọng
khẩn trơng, phấn chấn.

-Tóm tắt nội dung hồi thứ 14.
?Hồi thứ 14 đợc chia làm mấy
phần? Nội dung từng phần?

? Nêu đại ý của đoạn trích?

GV định hớng phân tích không
dựa triệt để vào bố cục.

HS đọc từ đầu đến ri kộo vo
thnh.

? Hình tợng Nguyễn Huệ hiện lên
trong văn bản qua những sự việc

lớn nào?

-Đọc chú thích
-Dựa vào sgk
trình bày.

-Giải thích

HS nghe
-Đọc nối tiếp.

-Tóm tắt

-Trình bày

HS c

HS phát
hiện-trả lời

I. Đọc-Tiếp xúc văn bản.

*Tác giả.

-Ngô Gia Văn Phái: Một nhóm tác gỉa
thuộc dòng họ Ngô Thì ở làng tả Thanh
Oai - Hà Tây.

-Có hai tác giả chính Ngô Thì Chí, Ngô
Thì Du.

*Tác phẩm.

-Chí: là một thể văn vừa có tính chất
văn học vừa có tính lịch sử.

-Hoàng Lê nhất thống chí: Tiểu thuyết
lịch sử ( chữ Hán) thế kỉ XVIII - đầu
thế kỉ XI X. Ghi chép lại sự nhất thống
của vơng triều nhà Lê (Hoàng Lê).
-Tác phẩm gồm 17 hồi.

+7 hồi đầu do Ngô Thì Chí viết gọi là
tiền biên.

+ 7 hồi tiếp theo là Ngô Thì du viết
tục biªn ( viÕt tiÕp, ghi chÐp tiÕp)
+ 3 håi cuèi do Ngô Thì Thuyến viết
gọi là tục biên.

*Đọc-Tóm tắt.

*Tìm hiểu cấu trúc văn bản.
- Bố cục: 3 phần.

+Phn 1: từ đầu đến năm mậu thân
1788 Nguyễn Huệ lên ngơi Hồng đế
cầm qn dẹp giặc.

-Phần 2: tiếp đến kéo vào thành

cuộc hành quân thần tốc và chiến
thắng lừng lẫy của Quang Trung.

-Phần 3: còn lại sự đại bại của quân
t-ớng nhà Thanh và tình trạng thảm hại
của vua Lê Chiờu Thng.

* Đại ý:

on trớch dng lên bức tranh chân
thực và sinh động, hình ảnh anh hùng
dân tộc Nguyễn Huệ và sự thảm bại tất
yếu của bọn xâm lc.

II. Đọc- Hiểu văn bản.

1.Hỡnh t ng ng i anh hùng Nguyễn Huệ.
-Cuộc hành quân thần tốc đại phá
quân Thanh.

- Quang Trung trong chiÕn trËn.

*Cuộc hành quân thần tốc đại phá
quân Thanh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

?Khi đợc tin báo quân Thanh đã
đến Thăng Long, Nguyễn Huệ đã
phản ứng nh thế nào?

?Trớc lời khuyên của các tớng sĩ

ông làm ngay việc gì? Sự việc đó
vào thời gian nào?

?Trớc sự việc đó ta thấy tính cách
đầu tiên của Quang Trung l gỡ?

?Cuộc hành quân thần tốc diễn ra
vào thời gian nào? ở đâu? Chia
thành mấy chặng?

GV khái quát hết tiết 1

-Độc lập

HS phát
hiện-trả lời

-Phát hiện khái
quát

-Phát hiện

-Phân tích

lm.. nh cõm quõn i ngay.

-Nguyễn Huệ đã làm lễ tế trời lên làm
vua đặt niên hiệu là Quang Trung. Sự
kiện này xảy ra vào ngày 25 tháng
chạp năm Mậu Thân ( 1788)

-Quang trung là ngời hành động mạnh
mẽ, quyết đoán và rất biết lắng nghe
ý kiến của ngời khác.

-Cuéc hµnh quân thần tốc diễn ra vào
ngày 25 tháng chạp năm Mậu Thân
(1788) và vào thành ngày 5 tết KØ DËu
( 1789)

-ở Phú Xn (Huế) nơi đóng đơ của
qn Tõy Sn lỳc ú.

-Chia làm 4 chặng:
+ Phú Xuân ra NghƯ An.
+NghƯ An ra Ninh B×nh.

+TiÕn ra vùng giáp Thăng Long.+Tiến
quân vào thành Thăng Long.

*Hot ng 4: H ớng dẫn học sinh học ở nhà ( 1’ )

-N¾m chắc nội dung của hồi thứ 14.

- Nghiên cứu kĩ các chặng tiến quân của Quang Trung.

- Hình ảnh của vua Lê Chiêu Thống và Tôn Sĩ Nghị thất bại nh thế nào?

Tiết: 24 :

Đọc - Hiểu văn bản.

A. Mc tiêu cần đạt .
1.Kiến thức:

Cảm nhận đợc vẻ đẹp hào hùng của ngời anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong chiến công
đại phá quân Thanh, sự thảm bại của bọn xâm lợc và số phận của lũ vua quan phản dân
hại nớc.

- Hiểu sơ bộ về thể loại và giá trị nghệ thuật của lối văn trần thuật kt hp miờu t chõn
thc, sinh ng.

2.Kĩ năng.

-Rốn k nng đọc, tìm hiểu và phân tích nhân vật trong tiểu thuyết chơng hồi qua việc kể,
miêu tả lời nói, hành ng.

3.Thỏi .

-Giúp học sinh biết yêu, trân trọng những anh hùng có công trong các cuộc kháng chiến.
B.Chuẩn bị

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

- Học sinh: chuẩn bị bài theo hớng dẫn của giáo viên tiết 23.
C.Tiến trình tổ chức các hoạt động.

*Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. ( 5’ )

? Tóm tắt nội dung hồi thứ 14? Quang Trung trong cuộc hành quân thần tốc đã trải qua
mấy chặng?

*Hoạt động 2 : Khởi động . ( 1 )

Để giúp các em hiểu rõ hình tợng ngời anh hùng Quang Trung qua cuộc hành binh thần
tốc chóng ta cïng t×m hiĨu trong tiÕt häc.

*Hoạt động 3: Bài mới. ( 37’ )

Hoạt động của giáo viên Hoạt đông _{của H/S} Nội dung cần đạt

GV khái quát nội dung đã học tiết
1.

GV yêu cầu học sinh theo dõi vào
đoạn văn Ngày 29 đến không dỏm
hai lũng

?ở chặng thứ nhất Quang Trung dÃ
làm những việc g×?

GV đọc lời dụ quân của Quang
Trung.

? Quang Trung đã đề cập đến
những gì trong lời dụ đó?

?Lêi dơ cđa Quang Trung cã tÝnh
chÊt nh thế nào? Có ý nghĩa gì?

?Qua những việc làm ë chỈng thø
nhÊt ta thÊy Quang Trung lµ ngời
nh thế nào?

GV bình khái quát chuyển ý.

T Phú Xuân ra đến Nghệ An là
350 km mà chỉ trong 4 ngày ngày
29 đến Nghệ An, QT vừa tiến quân

(Quân toàn đi bộ ) vừa làm đợc rất
nhiều việc...QT là ngời tài ba.

GV yêu cầu học sinh đọc đoạn văn
Hôm sau vua Quang Trung hạ lệnh
tiến qn đến Gióng trơng lên
đ-ờng ra bc.

?Đoạn văn giới thiệu chặng thứ mấy
trong cuộc hành binh?

GV giới thiệu chặng 2 từ Nghệ An

-Nghe
-Đọc

-Phát hiện

-Đọc
-Phân tích

Nêu ý nghĩa

-Khái quát

-Nghe

HS trả lời
-Đọc

II..Đọc - Hiểu văn bản.

1.Hỡnh t ợng ng ời anh hùng Nguyễn Huệ.
*Cuộc hành quân thần tc i phỏ quõn
Thanh.

*Chặng 1: Từ Phú Xuân ra Nghệ An.
-Quang Trung tuyển thêm quân mở cuộc
duyệt binh lớn.

-ễng ci voi ra doanh trại an ủi động
viên quân lính.

-Ra lêi dơ qu©n lÝnh.

-Khẳng định chủ quyền của dân tộc, nêu
rõ truyền thống chống giặc ngoại xâm
của cha ông, chỉ rõ hành động phi nghĩa
của giặc, kêu gọi quân lính đồng tâm
hiệp lực.

-Lêi dơ cđa Vua Quang Trung nh một bài
hịch ngắn gọn mà ý tứ phong phó, s©u
xa.

-Tác động mạnh đến binh sĩ.

-Quang Trung lµ con ngêi cã trÝ t
s¸ng st, mét vị tớng tài ba, dụng binh
nh thần.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

n vùng núi Tam Điệp Ninh bình
khoảng 150 kem mà quân chỉ đi mất
1 ngày, ngày 30 quân đã đến Ninh
Bình.

?Khi hai tớng Sở, Lân ra đón " đều
mang gơm ra chịu tội" QT đã xử sự
nh thế nào?

?Tại vùng núi Tam Điệp Quang
Trung ó lm gỡ

?Qua tất cả sự việc trên em nhận
thấy Quang Trung có thêm tính cách
gì?

GV bình chuyển ý.

GV c đoạn văn từ Khi quân đến
sông Gián đến vào thành.

?Đến sơng Gián qn lính nhà Lê
trấn thủ ở đó tan vỡ. Đến sông

Thanh Gián quân Thanh đi do thám
cũng bỏ chạy Vua Quang Trung đã
làm gì?

?Việc làm này có tác dụng gì?
?Nửa đêm 3 và rạng sáng ngày 5 tết
Kỉ Dậu Quang Trung đã làm những
việc gì?

?Kết quả trận đánh đồn Ngọc Hồi là
gì?

?Hình ảnh vua Quang Trung trong
trận đánh đồn Ngọc Hồi đợc miêu tả
thế nào?

?Cảm nhận của em về hình ảnh ngời
anh hùng Quang Trung trong trận
đánh đồn Ngọc Hồi?

?Trớc sức mạnh của quân Tây Sơn
tra 5 tết đã tiến vào thành Thăng
Long lúc này quân tớng nhà Thanh
và vua Lê Chiếu Thống đợc miêu tả
nh thế nào?

?So s¸nh với hình ảnh của vua
Quang Trung ta thấy điều gì?

? Qua tìm hiểu phần 1 nhất và 4

chặng hành binh thÇn tèc cđa vua
Quang Trung em nhËn thÊy Quang
Trung cã những tính cách gì?

-Nhận xét
-Phát hiện
-Khái quát
-Nghe
-Đọc
-Phát hiện
-Suy luận
-Phát hiện
-Suy luận
-Miêu tả

\ Nêu cảm
nhận

-Miêu tả.

-So sánh
-Khái quát
h/ả Quang
Trung.

-ễng khen chờ ỳng ngi đúng tội.
- Khẳng định chắc chắn "Phơng lợc tiến
đánh đã có tính sẵn.."

-Tính sắn kế hoạch ngoại giao sau khi

chiến thắng đối với nớc láng giếng...
-Mở tiệc khao quân, chia làm 5 đạo
quân, hẹn ngày 7 tháng giâng vào thành
ăn mừng...

-Quang Trung là ngời thông minh am
hiểu bề tôi, có tầm nhìn xa trông réng.

*Chặng thứ 3, 4: Tiến ra vùng giáp
Thăng Long, tiến đánh thăng Long.
-Đuổi theo bắt sống đợc hết, khơng để
tên nào trốn thố

-Ngăn chặn đợc tin bảo, đảm bảo bí mật.
-Vây kín làng Hà Hồi, bắc loa truyền gọi
làm cho quân linh trong đồn hoang
mang.

-Lấy 60 tấm ván ghép liền 3 bức làm
1...mời ngời khiêng...tiến đánh đồn Ngọc
Hồi.

-Quân Thanh chống không nổi bỏ chạy
tán loạn, giày xéo lên nhau mà chết.
Thái thú Sầm Nghi Đống thắt cổ tự tử.
-Mờ sáng cỡi voi đốc thúc...

-Ngêi anh hïng hiƯn lªn víi tính cách
quả cảm, mạnh mÏ, trÝ t s¸ng suèt,
nh¹y bÐn.

-Ngời anh hùng lẫm liệt, quân
nghiêm minh, xông xáo, dũng
mãnh đối lập với quân tớng nhà
Thanh và vua Lờ tr ni, run s, xc
xch.

-Tôn Sĩ Nghị sợ mất mật... Vua Lê
cùng bề tôi rút chạy cớp thuyền...

-Quang Trung là ngời hành động mạnh
mẽ, quyết đoán và rất biết lắng nghe ý
kiến của ngời khác.

Cã trÝ t s¸ng suốt, một vị tớng tài ba,
dụng binh nh thần.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

GV: Các tác giả Ngô Gia văn phái là
những cựu thần chịu ơn sâu nghĩa
nặng của nhà Lê nhng tại sao lại viết
về Quang Trung hay nh thÕ.

?Theo em nguồn cảm hứng nào đã
chi phối ngòi bút tác giả khi tạo
dựng hình ảnh ngời anh hùng dân
tộc này?

GV: Tuy c¸c t¸c giả Ngô Gia văn
phái là những cựu thần chịu ơn sâu
nghĩa nặng của nhà Lê nhng họ

không thể bỏ qua sự thực là ông
vua Lê Chiêu Thống hèn nhát cõng
rắn cắn gà nhà và chiến công của
Quang Trung là niềm tự hào lớn của
cả dân tộc. Bởi thÕ hä vÉn cã thĨ
viÕ thùc vµ hay nh vËy về ngời anh
hùng dân tộc Nguyễn Huệ.

GV khái quát chuyển ý phÇn 2.

GV yêu cầu học sinh theo dõi phần
Lại nói Tơn Sĩ Nghị đến hết.

?Qn, tớng nhà Thanh đợc miêu tả
nh thế nào?

?NhËn xÐt cđa em vỊ qu©n tíng nhµ
Thanh

?Cùng với Tơn Sĩ Nghị Vua tơi Lê
Chiêu Thống đợc giới thiệu nh thế
nào?

?Em suy nghÜ g× vỊ h/ả vua tôi nhà
Lê?

?So sánh cách viết của tác giả ở hai
cuộc tháo chạy. Ngòi bút của tác

-Nghe

HS suy nghĩ
trả lời

-Đọc

-Miêu tả

-Nhận xét
Miêu tả

HS nhận xét
-So sánh giải
thích

với tính cách quả cảm, mạnh mẽ, trí tuệ
sáng suốt, nhạy bén.

-Các tác giả tôn trọng lịch sử và ý thức
dân tộc.

.

<b>2</b>.Phần <b>2</b>: Sự thất bại thảm hại của quân
t ớng nhà Thanh và số phận của vua bọn
vua tôi phản n ớc hại dân.

*Quân, tớng nhà Thanh.

-Tng: Tụn S Ngh kộo sang An Nam là

nhằm mục đích riêng nên không muốn
tốn một giọt máu nào. Chỉ lảng vảng ở
bên bờ sông để doạ dẫm..

+Tôn Sĩ Nghị là kẻ bất tài cầm qn mà
khơng biết tình hình thực h nh thế nào.
+Khơng chút đề phịng, chăm chú vào
việc yến tiệc...

+Khi qn Tõy Sn tin ỏnh thỡ s mt
mt...

-Quân: Chỉ lảng vảng hai bên bờ sông...
+Sợ chạy chen nhau mà chết...

-Đội quân ô hợp, không có kỉ luật, tớng
bất tài.

* Vua tôi Lª Chiªu Thèng.

-Vì lợi ích riêng đã đem cả vận mệnh
dân tộc đặt vào tay kẻ thù xâm lợc.
-Luôn phải cầu cạnh van xin, khơng có t
cách của bậc qn vơng.

-Chạy bán sống bán chết theo Tôn Sĩ
Nghị...ăn mặc giống ngời mãn Thanh cuối
cùng phải gửi nắm xơng tàn ni t
khỏch quờ ngi.

-Vua tôi nhà Lê bất tài, phản nớc hại
dân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

giả khi miêu tả hai cuộc tháo chạy
có gì khác biệt? HÃy giải thÝch t¹i
sao?

GV khái quát hai tiết học
Yêu cầu h/s đọc ghi nh.

?Dựa theo tác phẩm viết đoạn văn
ngắn miêu tả chiÕn c«ng cđa Quang
Trung trong cc hành binh thần
tốc?

-c ghi nh
-Lm c lp

+Đoạn văn dới, nhịp điệu chậm hơn,
miêu tả tỉ mỉ giọt nớc mắt của ngời thổ
hào, nớc mắt tủi hồ của Vua tôi nhà Lê...
-Vì các tác giả dù sao cũng là những
cựu thần của vua Lê nên không tránh
khỏi sự mủi lßng.

-Lời văn trần thuật, kể chuyện đan xen
miêu tả sinh động, cụ thể gây ấn tợng
mạnh.

III.Tỉng kÕt

*Ghi nhí SGK/73.
IV. Lun tËp.

-Cần nêu đợc cuộc tiến công thần tốc
của Quang Trung, hình tợng ngời anh
hùng.

*Hoạt động 4: H ớng dẫn học sinh học ở nhà. ( 1’ )

-Tóm tắt đợc hồi thứ 14.

-Phân tích đợc hình tợng ngời anh hùng Quang Trung qua cuộc hành quân thần tốc.
-Viết đoạn văn nêu cảm nhận về hình tợng ngời anh hùng.

</div>

<!--links-->