(Luận văn thạc sĩ) Quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn quận Nam Từ Liêm – Thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI

LƢU TRẦN MINH ANH

QUẢN LÝ THU BHXH TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN
NAM TỪ LIÊM – THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Hà nội, Năm 2020


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI

LƢU TRẦN MINH ANH

QUẢN LÝ THU BHXH TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN
NAM TỪ LIÊM – THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số

: 8340410

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
TS Chu Thị Thủy

Hà nội, 2020

i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan:
(i) Luận văn này là sản phẩm nghiên cứu của tôi, (ii) Số liệu trong luận văn
được điều tra trung thực, (iii) Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.

Tác giả luận văn

Lƣu Trần Anh Minh


ii

LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin được gửi lời cảm ơn đến tất cả quý thầy cô đã giảng dạy
trong chương trình đào tạo cao học chuyên ngành Quản lý kinh tế, lớp
CH24B.QLKT, những người đã truyền đạt cho tôi những kiến thức hữu ích làm cơ
sở cho tơi thực hiện tốt luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Chu Thị Thủy đã tận tình hướng dẫn cho
tơi trong thời gian thực hiện luận văn, đã chỉ bảo cho tôi nhiều kinh nghiệm thực
hiện đề tài.
Tôi cũng xin cảm ơn đến tất cả các anh, chị, đồng nghiệp đã giúp đỡ tơi trong
q trình thu thập tài liệu, số liệu, thông tin của luận văn.
Sau cùng tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình đã luôn tạo điều kiện tốt
nhất cho tôi trong suốt quá trình học cũng như thực hiện luận văn.
Mặc dù đã hết sức cố gắng, nhưng do trình độ cịn hạn chế và thời gian hạn
hẹp, chắc chắn luận văn còn có những thiếu sót nhất định. Rất mong thầy cơ và bạn

đọc góp ý.
Xin trân trọng cám ơn!
Tác giả luận văn

Lƣu Trần Anh Minh


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... 0
LỜI CẢM ƠN.............................................................................................................ii
MỤC LỤC ..................................................................................................................ii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................... vi
DANH MỤC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ .....................................................................vii
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 0
1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................................... 1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ......................................................................... 3
3. Các mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 4
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 5
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................... 5
6. Ý nghĩa của nghiên cứu ........................................................................................ 6
7. Kết cấu của đề tài .................................................................................................. 6
CHƢƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN, HUYỆN ........................................................................... 7
1.1. Khái niệm về quản lý thu bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội quận, huyện7
1.1.1. Khái niệm bảo hiểm và bảo hiểm xã hội ......................................................... 7
1.1.2. Thu bảo hiểm xã hội ........................................................................................ 8
1.1.3. Khái niệm quản lý và quản lý thu bảo hiểm xã hội ...................................... 11
1.1.4. Cơ quan bảo hiểm xã hội quận, huyện và vai trò thu bảo hiểm xã hội....... 13

1.2. Nội dung quản lý thu bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội quận, huyện .... 16
1.2.1. Các chính sách pháp luật về thu bảo hiểm xã hội ........................................ 16
1.2.2. Lập và giao kế hoạch thu bảo hiểm xã hội ................................................... 19
1.2.3. Xác định đối tượng tham gia và căn cứ đóng bảo hiểm xã hội ................... 21
1.2.4. Tổ chức thu và đôn đốc các đơn vị nộp bảo hiểm xã hội ............................. 25
1.2.5. Thanh tra, kiểm tra thu bảo hiểm xã hội ...................................................... 27
1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn quận,
huyện. ....................................................................................................................... 28


iv

1.3.1. Yếu tố khách quan.......................................................................................... 28
1.3.2. Yếu tố chủ quan.............................................................................................. 29
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TRÊN
ĐỊA BÀN QUẬN NAM TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ .............................................. 31
HÀ NỘI .................................................................................................................... 31
2.1. Giới thiệu chung về quận Nam Từ Liêm và bảo hiểm xã hội quận Nam Từ
Liêm , thành phố Hà Nội ........................................................................................ 31
2.1.1. Đặc điểm địa lý, đặc điểm tự nhiên và tình hình kinh tế xã hội quận Nam
Từ Liêm ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH. ........................................................ 31
2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của Bảo hiểm xã hội quận Nam Từ Liêm32
2.2. Thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội trên đại bàn quận Nam Từ Liêm,
thành phố Hà Nội. ................................................................................................... 39
2.2.1. Thực trạng ban hành và thực hiện các chính sách pháp luật về BHXH .... 39
2.2.2. Thực trạng lập kế hoạch thu BHXH tại BHXH Quận Nam Từ Liêm ........ 41
2.2.3. Xác định đối tượng tham gia và căn cứ thu Bảo hiểm xã hội ..................... 42
2.2.5. Thanh tra, kiểm tra thu bảo hiểm xã hội ...................................................... 55
2.3. Đánh giá thực trạng chung qua nghiên cứu quản lý thu bảo hiểm xã hội
trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội. ......................................... 55

2.3.1. Những thành công ......................................................................................... 55
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ................................................................... 57
CHƢƠNG 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN QUẢN
LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NAM TỪ LIÊM,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG THỜI GIAN TỚI ............................................ 63
3.1. Phƣơng hƣớng và nhiệm vụ quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn quận
Nam Từ Liêm giai đoạn 2020 – 2025. .................................................................... 63
3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa
bàn quận Nam Từ Liêm giai đoạn 2020 – 2025 .................................................... 64
3.2.1. Hoàn thiện lập kế hoạch thu Bảo hiểm xã hội ............................................. 64
3.2.2. Hoàn thiện tổ chức thu bảo hiểm xã hội ...................................................... 67


v

3.2.3. Đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về BHXH đến các đối tượng ................. 70
3.2.3. Hoàn thiện thanh tra, kiểm tra thu bảo hiểm xã hôi.................................... 72
3.3. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý thu BHXH trên địa bàn quận
Nam Từ Liêm, TP Hà Nội ...................................................................................... 73
3.3.1. Đối với cơ quan quản lý nhà nước ................................................................ 73
3.3.2. Đối với tổ chức cơng đồn và đại diện người sử dụng lao động trên địa bàn
TP Hà Nội ................................................................................................................. 75
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 76
TÀI LIỆU THAM KHẢO


vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt

Giải nghĩa

BHTN

Bảo hiểm thất nghiệp

BHXH

Bảo hiểm xã hội

BHYT

Bảo hiểm y tế

DN

Doanh nghiệp

DNNN

Doanh nghiệp nhà nước

DSPHSK

Dưỡng sức phục hồi sức khỏe

ĐTNN

Đầu tư nước ngồi

HCSN

Hành chính sự nghiệp

HTX

Hợp tác xã

NLĐ

Người lao động

NSDLĐ

Người sử dụng lao động

KCB

Khám chữa bệnh

TNLĐ-BNN

Tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp

TP

Thành phố

SXKD

Sản xuất kinh doanh


vii

DANH MỤC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ
Bảng 2.1: Chi tiết đội ngũ cán bộ của BHXH Nam Từ Liêm (2019) .................................. 38
Bảng 2.2: Tình hình thu BHXH trên địa bàn quận Nam Từ Liêm giai đoạn....................... 41
2017 – 2019 ......................................................................................................................... 41
Bảng 2.3: Số đơn vị sử dụng lao động tham gia BHXH bắt buộc giai đoạn (2017 – 2019) 44
Bảng 2.4: So sánh số đơn vị sử dụng lao động tham gia BHXH bắt buộc giai đoạn (2017 –
2019) .................................................................................................................................... 45
Bảng 2.5: Số lao động tham gia BHXH bắt buộc trong khối DNNQD 2017– 2019 ........... 48
Bảng 2.6: So sánh số người lao động tham gia BHXH bắt buộc giai đoạn ......................... 49
(2017 – 2019) ....................................................................................................................... 49
Bảng 2.7: Tình hình nợ đọng BHXH trên địa bàn quận Nam Từ Liêm .............................. 50
2017 - 2019 .......................................................................................................................... 50
Bảng 2.8: So sánh tỷ lệ nợ đọng BHXH giai đoạn (2017 – 2019) ...................................... 50
Bảng 2.9: Phân loại nợ đọng tính đến 31/12/2019............................................................... 50
Bảng 2.10: Kết quả thực hiện kế hoạch kiểm tra 2019 ........................................................ 55
Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy của BHXH quận Nam Từ Liêm ....................................... 36


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bảo hiểm xã hội (BHXH) gắn liền với sự phát triển kinh tế và xã hội, nên
việc xác định đúng vai trò của BHXH trong cuộc sống, sự tác động của BHXH đối

với đời sống của người lao động, với xã hội là một vấn đề cần đặt ra nghiêm túc.
Cùng với công cuộc đổi mới đang diễn ra trên khắp các lĩnh vực, chính sách bảo
hiểm xã hội cũng từng bước được sửa đổi để phù hợp với sự phát triển chung của
nền kinh tế - xã hội. Vì vậy, nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về bảo hiểm xã
hội là một vấn đề cấp bách và cơ bản, không những của các nhà nghiên cứu, nhà
quản lý, mà còn cả những người lao động với tư cách vừa là đối tượng, vừa là chủ
thể của chính sách bảo hiểm xã hội.
Quỹ BHXH là một bộ phận cốt lõi khơng thể thiếu được và có thể nói nó giữ
vai trò quan trọng nhất trọng hoạt động BHXH. Việc thu quỹ BHXH ảnh hưởng
trực tiếp đến việc chi trả các chế độ cho NLĐ và đảm bảo sự ổn định của chính sách
BHXH trong tương lai. Do vậy, quản lý thu BHXH là nhiệm vụ quan trọng của
ngành BHXH. Để quản lý thu BHXH đạt hiệu quả cao thì việc quản lý thu BHXH
phải được tổ chức chặt chẽ, thống nhất, khoa học trong cả hệ thống, từ lập kế hoạch,
phân cấp thu, quản lý tiền thu BHXH…
Thực tiễn hoạt động thu BHXH giai đoạn vừa qua trên địa bàn quận Nam Từ
Liêm tuy đã đạt được một số thành quả song hoạt động thu BHXH trên địa bàn
quận Nam Từ Liêm cũng không tránh khỏi những hạn chế. Có rất nhiều ngun
nhân dẫn đến tình trạng trên, một trong số những nguyên nhân là quản lý thu chưa
phù hợp, sự phối hợp giữa các đơn vị liên quan thiếu chặt chẽ, nhịp nhàng và đồng
bộ. Tuy nhiên, trong thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN của các DN cịn
gặp nhiều khó khăn, hạn chế, đặt ra những vấn đề cần quan tâm giải quyết, như sau:
Khơng có cơ quan quản lý nhà nước nào chịu trách nhiệm và nắm rõ số DN
ngoài nhà nước ở từng thời điểm có bao nhiêu đơn vị cịn đang tồn tại, hoạt động,
quản lý sử dụng lao động như thế nào? Tên của chủ DN là gì? Địa chỉ ở đâu? Việc
sản xuất kinh doanh ra sao? Chấp hành pháp luật thế nào?


2

Việc đăng ký tham gia BHXH của các DN còn hạn chế, nhiều DN trốn đóng,

khơng đăng ký tham gia hoặc đăng ký tham gia không đủ số người thuộc diện theo
quy định trong khi việc quản lý lao động tại các DN cịn rất nhiều bất cập.
Tình trạng nợ đọng tiền đóng BHXH xảy ra thường xun, thậm chí có
những DN lạm dụng quỹ BHXH chiếm dụng tiền đóng của NLĐ để sử dụng làm
vốn sản xuất kinh doanh... Do đó, đã ảnh hưởng khơng nhỏ đến việc thực hiện chế
độ, chính sách BHXH đối với NLĐ và kết quả thu BHXH.
Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về chính sách BHXH của cơ quan
BHXH và các đơn vị chưa thường xuyên công tác kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật
đối với các chủ sử dụng lao động cố tình khơng đóng, đóng khơng đúng, khơng kịp
thời hay khơng đầy đủ BHXH cho NLĐ cịn chưa thực sự quyết liệt; giải quyết nợ
đọng BHXH là một trong những vấn đề gây bức xúc hiện nay.
Quản lý thu BHXH ảnh hưởng trực tiếp đến chi BHXH và quá trình thực
hiện chính sách BHXH trong tương lai. Do BHXH cũng như các loại hình bảo hiểm
khác đều dựa trên nguyên tắc có đóng có hưởng, việc thu nộp BHXH đã đặt ra yêu
cầu thu đúng, thủ đủ, kịp thời. Nếu khơng thu được thì quỹ BHXH sẽ khơng có
nguồn để chi trả các chế độ BHXH cho người lao động. Do đó, thực hiện thu
BHXH có một vai trị quyết định, then chốt trong quá trình đảm bảo ổn định cho
cuộc sống của người lao động cũng như các đơn vị sử dụng lao động được hoạt
động bình thường.
Do vậy, quản lý thu BHXH là nhiệm vụ quan trọng và khó khăn của ngành
BHXH. Để khắc phục những hạn chế nêu trên, nhằm mở rộng và tăng trưởng nguồn
thu BHXH, phát triển bền vững quỹ BHXH, rất cần có những giải pháp thiết thực,
hiệu lực và hiệu quả trong thời gian tới.
Từ nhận định nêu trên, học viên đã lựa chọn đề tài:
“Quản lý thu BHXH trên địa bàn quận Nam Từ Liêm – Thành phố Hà
Nội ” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình.
Với mục tiêu giúp các cơ quan chức năng quản lý thu BHXH trên địa bàn
quận Nam Từ Liêm nâng cao năng lực, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình.

3

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Các cơng trình nghiên cứu liên quan đến vấn đề quản lý thu bảo hiểm xã hội
tại Việt Nam đã được công bố, đáng chú ý như:
- Năm 2000, Bảo hiểm xã hội Việt Nam có đề tài nghiên cứu khoa học
“Nghiên cứu xây dựng luận cứ khoa học cơ bản để hoàn thiện hệ thống Bảo hiểm xã
hội ở Việt Nam”; do Tiến sĩ Kinh tế Nguyên Huy Ban chủ đề tài.
Tác giả đã nêu những quan điểm và định hướng cơ bản để phát triển BHXH
ở Việt Nam, đồng thời đề ra một số giải pháp cho việc hoạch định chính sách
BHXH ở Việt Nam, phân tích đánh giá những thành tựu, cũng như những mặtđạt
được của hệ thống chính sách BHXH và tổ chức thực hiện chính sách đó ở Việt
Nam.
- Năm 2005, Bảo hiểm xã hội Việt Nam có đề tài nghiên cứu khoa học cấp
Bộ mã số CB2005-10-51: “Nghiên cứu xây dựng lộ trình thực hiện Bảo hiểm xã hội
đối với người lao động ở Việt Nam”; do Tiến sĩ Nguyên Tiến Phúc chủ đề tài.
Đề tài đánh giá thực trạng về lao động và việc làm của Việt Nam trong thời
gian qua, nêu được các thành tựu cũng như mặt hạn chế yếu kém ảnh hưởng đến thu
nhập và khả năng tham gia BHXH của người lao động như thế nào. Đồng thời đề tài
cũng sơ lược về quá trình phát triển kinh tế, xã hội ở nước ta trong những năm gần
đây, nêu rõ những thành tựu và những tồn tại ảnh hưởng trực tiếp đến việc xây dựng
lộ trình thực hiện BHXH ở nước ta trong thời gian tới.
- Năm 2008, Bảo hiểm xã hội Việt Nam có đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ
mã số CB2008-08-05: “Cơ sở khoa học xây dựng dữ liệu phục vụ cho mục tiêu tính
tốn cấn đối quỹ Bảo hiểm xã hội” do TS Trịnh Thị Hoa làm chủ nhiệm đề tài. Đề tài
đánh giá được thực trạng hoạt động thống kê hiện nay của BHXH Việt Nam. Hoàn
thiện hệ thống dữ liệu phục vụ hoạt động thống kê trong tính tốn cân đối quỹ BHXH.
Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ: “Chiến lược phát triển bảo hiểm xã hội
phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội đến năm 2020” chủ nhiệm đề tài là TS.
Nguyễn Huy Ban.

Đề tài tập trung nghiên cứu mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và phát


4

triển BHXH, những mục tiêu cơ bản trong phát triển nền kinh tế và xã hội ở Việt
Nam; hoạt động BHXH là nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế; những yêu
cầu để phát triển BHXH đáp ứng sự phát triển kinh tế và xã hội. Đề tài đã nêu
những quan điểm và định hướng cơ bản để phát triển BHXH ở Việt Nam, đồng thời
đề ra một số giải pháp cho việc hoạch định chính sách BHXH ở Việt Nam, như dự
báo dân số và lao động đến năm 2020; vấn đề BHXH cho các loại hình lao động
thuộc các khu vực kinh tế khác nhau; các nguồn đóng góp, mức đóng góp và cơ chế
quản lý sử dụng quỹ BHXH.
Các cơng trình nghiên cứu trên đề cập tới thực trạng chất lượng quản lý thu
Bảo hiểm xã hội trong cơ quan, đơn vị bảo hiểm xã hội thời gian qua. Đó là hướng
nghiên cứu rộng, xung quanh vấn đề thu bảo hiểm xã hội nói chung hoặc nghiên
cứu trên phương diện triết học, xã hội học, kinh tế học hay nghiên cứu sâu vào một
trong những khía cạnh của BHXH. Ngồi ra, trong thực tiễn thực hiện chính sách
BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn quuận Nam Từ Liêm, bên cạnh những kết quả
đã đạt được còn phát sinh một số vấn đề cần quan tâm giải quyết, đó là:
- Nhận thức, hiểu biết về BHXH của người lao động và DN còn hạn chế; ý
thức chấp hành pháp luật về BHXH chưa cao.
- Quá trình quản lý thu BHXH đối với các DN cịn gặp khó khăn như: Việc
quản lý đối với DN và người lao động thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH; những vi
phạm pháp 5 luật về BHXH chủ yếu diễn ra tại các doanh nghiệp với chiều hướng
ngày càng gia tăng. Do đó, đề tài có tính cấp thiết cả về mặt lý luận và thực tiễn.
3. Các mục tiêu nghiên cứu
- Về lý luận: Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý thu BHXH
thơng qua việc trình bày khái quát về hoạt động thu BHXH, nội dung quản lý thu
BHXH, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH của cơ quan BHXH,

nghiên cứu kinh nghiệm quản lý thu BHXH của các địa phương khác để rút ra bài
học kinh nghiệm cho BHXH quận Nam Từ Liêm.
- Về thực tiễn: Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH, chỉ ra
những thành công, hạn chế và nguyên nhân của những thành công, hạn chế trong


5

quản lý thu BHXH trên địa bàn quận Nam Từ Liêm giai đoạn 2017 - 2019.
- Đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý thu BHXH trên
địa bàn quận Nam Từ Liêm giai đoạn 2020 – 2025.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Những quy phạm pháp luật về BHXH liên quan đến quản lý thu BHXH, các
quy định nghiệp vụ về quản lý thu BHXH của BHXH Việt Nam được áp dụng trên
địa bàn quận Nam Từ Liêm.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Không gian nghiên cứu: Phạm vi của đề tài chỉ tập trung nghiên cứu thực trạng
quản lý thu BHXH trên địa bàn quận Nam Từ Liêm – TP Hà Nội.
- Thời gian nghiên cứu: Các dữ liệu nghiên cứu sử dụng trong luận văn được thu
thập từ năm 2017 đến năm 2019. Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH
trên địa bàn quận Nam Từ Liêm 2020 – 2025.
- Nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu các vấn đề về thu, nộp BHXH của NLĐ,
NSDLĐ và cơ quan BHXH, các yếu tố ảnh hưởng đến số thu BHXH, đối tượng nộp
BHXH, phương thức thu, quy trình tổ chức quản lý thu, nguyên nhân trốn tránh nộp
BHXH, những biện pháp chống thất thu BHXH.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Luận văn sử dụng phương pháp tiếp cận thực tế quan sát, điều tra, thu thập số
liệu, phương pháp xử lý tài liệu lý luận, thực tế như thống kê, so sánh, tổng hợp và phân
tích số liệu.

- Phương pháp dự đốn, so sánh, phân tích định hướng hoạt động để xây dựng
giải pháp phù hợp.
Nguồn dữ liệu: Luận văn sử dụng dữ liệu được thu thập từ BHXH thành phố
Hà Nội; BHXH quận Nam Từ Liêm và các nguồn bên ngồi khác, bao gồm:
- Sách, giáo trình về quản lý thu BHXH
- Dữ liệu thu thập từ tài liệu, thông tin báo cáo của BHXH thành phố Hà Nội:
+ Tài liệu giới thiệu về cơ quan: Lịch sử hình thành, cơ cấu tổ chức, chức năng,


6

nhiệm vụ, quyền hạn, các quy định ban hành về quản lý thu BHXH quận Nam Từ Liêm.
+ Các báo cáo hoạt động thu BHXH của đơn vị giai đoạn 2017 – 2019 và định
hướng hoạt động của cơ quan đến năm 2025.
- Dữ liệu được thu tập từ các nguồn bên ngoài khác: Tài liệu trên Website của
cơ quan BHXH, tạp chí BHXH, các bài viết của chuyện gia kinh tế...
6. Ý nghĩa của nghiên cứu
- Luận văn góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý thu BHXH của cơ
quan BHXH.
- Phân tích thực trạng, từ đó đề ra những giải pháp cụ thể khả thi nhằm hoàn
hiện quản lý thu BHXH tại BHXH quận Nam Từ Liêm, góp phần phát triển bền vững
quỹ BHXH cũng như đảm bảo ổn định chính trị - xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội.
7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo; phụ lục, luận
văn được kết cấu thành 3 chương chính:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu bảo hiểm xã hội trên
địa bàn quận, huyện.
Chương 2: Thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn quận Nam Từ
Liêm, TP Hà Nội.
Chương 3: Đề xuất giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý thu bảo

hiểm xã hội trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội thời gian tới.


7

CHƢƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN, HUYỆN
1.1. Khái niệm về quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn quận, huyện
1.1.1. Khái niệm bảo hiểm và bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm xã hội là một trong những loại hình bảo hiểm ra đời khá sớm và
đến nay đã được thực hiện ở tất cả các nước trên thế giới. BHXH là một trong
những chính sách xã hội cơ bản nhất của mỗi quốc gia, thể hiện trình độ văn minh,
tiềm lực và sức mạnh kinh tế cũng như khả năng quản lý của quốc gia đó.
Mầm mống của BHXH xuất hiện từ thế kỉ XIII tại Nam Âu, tuy nhiên nó chỉ
mang tính sơ khai, với phạm vi nhỏ hẹp. Thời gian từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII
một số nghiệp đồn thợ thủ cơng ra đời, trong nghề nghiệp để bảo vệ lẫn nhau họ đã
thành lập nên các quỹ tương trợ (năm 1973 ở Anh đã thành lập hội “bằng hữu” để
giúp đỡ các hội viên khi bị ốm đau, tai nạn nghề nghiệp).
Mặc dù đã có q trình phát triển tương đối dài, nhưng cho đến nay cịn có
nhiều khái niệm về BHXH, chưa có khái niệm thống nhất. Bởi lẽ, BHXH được tiếp
cận từ nhiều góc độ khác nhau thì các quan điểm đưa ra cũng khác nhau:
- Theo PGS.TS. Nguyễn Văn Định (2007), Bảo hiểm xã hội là “sự đảm bảo
thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập đối với người lao động khi họ gặp phải
những biến cố làm giảm hoặc mất khả năng lao động, mất việc làm trên cơ sở hình
thành và sử dụng một quỹ tiền tệ tập trung nhằm đảm bảo đời sống cho người lao
động và gia đình họ, góp phần bảo đảm an tồn xã hội.”[24, tr.53].
Nhưng nếu tiếp cận từ góc độ khác, BHXH lại có thể được khái niệm hẹp hơn:
Từ góc độ pháp luật: BHXH là một chế độ pháp định bảo vệ NLĐ, sử dụng
tiền đóng góp của NLĐ, NSDLĐ và được tài trợ, bảo hộ của Nhà nước nhằm trợ
cấp vật chất cho người được bảo hiểm và gia đình trong trường hợp bị giảm hoặc

mất thu nhập bình thường do ốm đau, tai nạn lao động, thai sản, hết tuổi lao động
theo quy định của pháp luật hoặc chết.
Từ góc độ tài chính: BHXH là thuật (kỹ thuật) chia sẻ rủi ro và tài chính giữa


8

những người tham gia bảo hiểm theo quy định của pháp luật.
Từ góc độ chính sách xã hội: BHXH là một chính sách xã hội nhằm đảm bảo
đời sống vật chất cho NLĐ khi họ không may gặp phải các “rủi ro xã hội”, nhằm
góp phần đảm bảo an tồn xã hội…
- Theo quy định tại Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội: “BHXH là sự bảo đảm
thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của NLĐ khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập
do ốm đau, thai sản, TNLĐ, BNN, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ
sở đóng vào quỹ BHXH”[30, tr.2].
Như vậy, BHXH là Sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho
người lao động, khi họ gặp phải biến cố, rủi ro làm suy giảm sức khỏe, mất khả năng
lao động, mất việc làm, chết; gắn liền với quá trình tạo lập một quỹ tiền tệ tập trung
được hình thành bởi các bên tham gia BHXH đóng góp và việc sử dụng quỹ đó cung
cấp tài chính nhằm đảm bảo mức sống cơ bản cho bản thân NLĐ và những người ruột
thịt của NLĐ trực tiếp phải nuôi dưỡng, góp phần đảm bảo an tồn xã hội.
1.1.2. Thu bảo hiểm xã hội
1.1.2.1. Khái niệm
Thu BHXH là “việc Nhà nước dùng quyền lực của mình bắt buộc các đối
tượng phải đóng BHXH theo mức phí quy định hoặc cho phép một số đối tượng tự
nguyện tham gia, lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập
của mình. Trên cơ sở đó, hình thành nên một quỹ tiền tệ tập trung nhằm mục đích
đảm bảo cho các hoạt động BHXH.”
1.1.2.2. Vai trò thu bảo hiểm xã hội
Quỹ BHXH hiện đang được thực hiện nhằm đạt mục tiêu là một công quỹ

độc lập với ngân sách nhà nước, nhằm đảm bảo về tài chính để chi trả các chế độ
BHXH cho NLĐ. Vì thế cơng tác thu BHXH ngày càng trở thành khâu quan trọng
và quyết định đến sự tồn tại và phát triển của việc thực hiện chính sách BHXH.
- Thu BHXH là hoạt động thường xuyên và đa dạng của ngành BHXH nhằm
đảm bảo nguồn quỹ tài chính BHXH đạt được tập trung thống nhất: Thu đóng góp
BHXH là hoạt động của các cơ quan BHXH từ Trung ương đến địa phương cùng


9

với sự phối hợp của các ban ngành chức năng trên cơ sở quy định của pháp luật về
thực hiện chính sách BHXH nhằm tạo ra nguồn tài chính tập trung từ việc đóng góp
của các bên tham gia BHXH. Đồng thời tránh được tình trạng nợ đọng BHXH từ
các cơ quan đơn vị, từ người tham gia BHXH. Qua đó, đảm bảo sự cơng bằng trong
việc thực hiện và triển khai chính sách BHXH nói chung và giữa những người tham
gia BHXH nói riêng.
- Để chính sách BHXH được diễn ra thuận lợi thì thu BHXH có vai trị như
một điều kiện cần và đủ trong quá trình tạo lập cùng thực hiện chính sách BHXH:
Bởi đây là đầu vào, là nguồn hình thành cơ bản nhất trong quá trình tạo lập quỹ
BHXH. Đồng thời đây cũng là một khâu bắt buộc đối với người tham gia BHXH
thực hiện nghĩa vụ của mình. Do vậy cơng tác thu BHXH là một cơng việc địi hỏi
độ chính xác cao, thực hiện thường xuyên, liên tục, kéo dài trong nhiều năm và có
sự biến động về mức đóng và số lượng người tham gia.
- Thu BHXH vừa đảm bảo cho quỹ BHXH được tập trung về một mối, vừa
đóng vai trị như một công cụ thanh kiểm tra số lượng người tham gia BHXH biến
đổi ở từng khối lao động, cơ quan, đơn vị ở từng địa phương hoặc trên phạm vi tồn
quốc. Bởi cơng tác thu BHXH cũng địi hỏi phải được tổ chức tập trung thống nhất có
sự ràng buộc chặt chẽ từ trên xuống dưới, đảm bảo an tồn tuyệt đối về tài chính, đảm
bảo độ chính xác trong ghi chép kết quả đóng BHXH của từng cơ quan đơn vị cũng
như của từng người lao động. Hơn nữa, hoạt động thu BHXH là hoạt động liên quan

đến quyền lợi và nghĩa vụ của cả một đời người và có tính kế thừa, số thu BHXH một
phần dựa trên số lượng người tham BHXH để tạo lập lên quỹ BHXH, cho nên nghiệp
vụ của công tác thu BHXH có một vai trị hết sức quan trọng và rất cần thiết trong
thực hiện chính sách BHXH. Bởi đây là khâu đầu tiên giúp cho chính sách BHXH
thực hiện được các chức năng cũng như bản chất của mình.
- Hoạt động thu BHXH ở hiện tại ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động chi và
q trình thực hiện chính sách BHXH trong tương lai. Do BHXH cũng như các loại
hình bảo hiểm khác đều dựa trên cơ sở nguyên tắc có đóng có hưởng BHXH đã đặt
ra yêu cầu quy định đối với công tác thu nộp BHXH. Nếu không thu được BHXH


10

thì quỹ BHXH khơng có nguồn để chi trả cho các chế độ BHXH cho NLĐ. Vậy
hoạt động thu BHXH ảnh hưởng trực tiếp đến công tác chi và quá trình thực hiện
chính sách BHXH. Do đó, thực hiện cơng tác thu BHXH đóng một vai trị quyết
định, then chốt trong quá trình đảm bảo ổn định cho cuộc sống của NLĐ cũng như
các đơn vị doanh nghiệp được hoạt động bình thường.
1.1.2.3. Nguyên tắc thu bảo hiểm xã hội
Một là, thu bảo hiểm xã hội dựa trên các văn bản pháp luật; Hai là, thu đúng
đối tượng, thu đủ số lượng và đảm bảo đúng thời gian quy định; Ba là, bảo đảm
quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia BHXH; Bốn là, bảo đảm hoạt động
thu BHXH ổn định, bền vững, hiệu quả.
1.1.2.4. Phương thức thu bảo hiểm xã hội
Có 3 phương thức chính để thực hiện thu BHXH đó là:
- Thu phí trực tiếp từ người lao động: Phương thức này thường được áp dụng
ở các nước mà chế độ BHXH đã được phổ cập rộng rãi và người dân sử dụng phổ
biến tài khoản các nhân để chi tiêu, chi trả các khoản trong cuộc sống.
- Thu phí BHXH thơng qua hệ thống thuế: Phương thức này áp dụng rộng rãi
ở các nước có hệ thống BHXH phát triển và có chế độ thuế thu nhập phổ biến. Bằng

phương thức này khi mọi người trong xã hội đóng thuế thu nhập cũng tức là đã
đóng BHXH. Phương thức này có ưu điểm là: Hiệu quả thu phí BHXH là tối đa,
khơng có tình trạng trốn đóng BHXH, chi phí cho cơng tác thu BHXH rất nhỏ…
nhưng nhược điểm của nó lại là làm sai lệch bản chất của việc đóng BHXH.
- Thu phí gián tiếp thông qua đơn vị sử dụng lao động: Đây là phương thức
thu phí phổ biến ở nhiều nước trên thế giới hiện nay. Với hình thức này, hàng tháng
các đơn vị sử dụng lao động phải có trách nhiệm đóng đầy đủ và đúng thời gian quy
định cho cơ quan BHXH. Kết quả thu có tốt hay khơng phụ thuộc phần lớn vào ý
thức tự giác của người sử dụng lao động. Nhược điểm của phương thức này là phí
BHXH có thể bị sử dụng sai mục đích, tình trạng trốn đóng hoặc kéo dài thời gian
đóng diễn ra phổ biến, quyền lợi của người lao động bị đe dọa.
Ngồi ra cịn có thể thu phí BHXH thơng qua hệ thống các đại lý thu cấp dưới.


11

1.1.3. Khái niệm quản lý và quản lý thu bảo hiểm xã hội
1.1.3.1. Khái niệm quản lý
Trên thực tế tồn tại nhiều cách tiếp cận khái niệm “quản lý”. Thông thường,
quản lý đồng nhất với các hoạt động tổ chức chỉ huy, điều khiển, động viên, kiểm
tra, điều chỉnh…
Nguyễn Minh Đạo (1997) (Cơ sở khoa học quản lý, NXB Chính trị quốc gia,
Hà Nội 1997), "Quản lý là sự tác động chỉ huy, điều khiển, hướng dẫn các quá trình
xã hội và hành vi hoạt động của con người nhằm đạt tới mục tiêu đã đề ra"
Theo Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2002), Giáo trình khoa học
quản lý, “Quản lý là sự tác động có hướng đích của chủ thể quản lý đến một hệ
thống nào đó nhằm biến đổi nó từ trạng thái này sang trạng thái khác theo nguyên
lý phá vỡ hệ thống cũ để tạo lập hệ thống mới và điều khiển hệ thống”
(Khoa học quản lý, tập I, Trường ĐH KTQD, Hà Nội 2001), "Quản lý là việc
đạt tới mục đích của tổ chức một cách có kết quả và hiệu quả thơng qua q trình

lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra các nguồn lực của tổ chức"
Từ những quan niệm này cho thấy, quản lý là một hoạt động liên tục và cần
thiết khi con người kết hợp với nhau trong tổ chức. Đó là q trình tạo nên sức
mạnh gắn liền các hoạt động của các cá nhân với nhau trong một tổ chức nhằm đạt
được mục tiêu chung. Quản lý bao gồm các yếu tố sau:
- Chủ thể quản lý là tác nhân tạo ra các tác động và đối tượng bị quản lý tiếp
nhận trực tiếp các tác động của chủ thể quản lý và các khách thể khác chịu các tác
động gián tiếp từ chủ thể quản lý. Tác động có thể liên tục nhiều lần.
- Muốn quản lý thành công, trước tiên cần phải xác định rõ chủ thể, đối
tượng và khách thể quản lý. Điều này đòi hỏi phải biết định hướng đúng.
- Chủ thể quản lý phải thực hành việc tác động và phải biết tác động. Vì thế
chủ thể phải hiểu đối tượng và điều khiển đối tượng một cách có hiệu quả.
- Chủ thể có thể là một người, một nhóm người; cịn đối tượng có thể là con
người (một hoặc nhiều người), giới vô sinh hoặc giới sinh vật.
Tóm lại, quản lý là một q trình tác động, gây ảnh hưởng của chủ thể quản


12

lý đến khách thể quản lý một cách hợp quy luật nhằm đạt được mục tiêu chung.
Quản lý bao giờ cũng là một tác động hướng đích, có xác định mục tiêu, thể hiện
mối quan hệ giữa chủ thể quản lý (quản lý, điều khiển) và đối tượng quản lý (chịu
sự quản lý), đây là quan hệ giữa lãnh đạo và bị lãnh đạo, khơng đồng cấp và có tính
bắt buộc. Nó diễn ra trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người với nhiều cấp độ,
nhiều mối liên hệ với nhau.
1.1.3.2. Khái niệm quản lý thu bảo hiểm xã hội
Theo tác giả, khái niệm của quản lý: "Quản lý là sự tác động có tổ chức có
hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đã đề ra”
Theo quan điểm của tác giả: “Quản lý thu BHXH là quá trình tác động của
các cơ quan BHXH một cách có hiệu lực, hiệu quả thơng qua việc xây dựng, ban

hành chính sách, pháp luật về thu BHXH; tổ chức bộ máy và quy trình thu BHXH;
thanh tra, kiểm tra việc chấp hành thu BHXH nhằm đạt được mục tiêu thu đúng, thu
đủ, thu kịp thời số tiền đóng BHXH từ các đối tượng tham gia BHXH”
Đối với hoạt động BHXH thì quản lý được bao gồm cả quản lý các đối tượng
tham gia và thụ hưởng, quản lý thu, quản lý chi trả và quản lý nguồn quỹ từ đầu tư
tăng trưởng.
Quản lý thu giữ vai trò quan trọng và quyết định sự thành công trong việc
thực hiện BHXH. Nguồn quỹ BHXH được hình thành chủ yếu từ sự đóng góp của
NLĐ và NSDLĐ. Đây là nguồn thu chính, lớn nhất và đóng vai trị quyết định. Do
đó, quản lý thu cần tập trung quản lý được đối tượng. Đây là công việc đầu tiên mà
cơ quan BHXH nên thực hiện khi triển khai BHXH.
- Quản lý đối tượng nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ không những đảm bảo
quyền lợi của NLĐ mà còn đảm bảo khả năng chi trả của quỹ BHXH và từ đó đảm
bảo cho chính sách BHXH được thực hiện nghiêm túc.
- Quản lý đối tượng bao gồm các nội dung: Quản lý đối tượng thuộc diện
tham gia BHXH; quản lý quỹ lương của doanh nghiệp; quản lý đối tượng đăng ký
tham gia BHXH và quản lý quá trình tham gia BHXH của đối tượng thơng qua sổ
bảo hiểm.


13

- Trên cơ sở quản lý được đối tượng thuộc diện tham gia BHXH và quỹ
lương của doanh nghiệp cơ quan BHXH sẽ có căn cứ để buộc các doanh nghiệp
phải tham gia đầy đủ, thực hiện BHXH cho NLĐ.
- Quản lý đối tượng tham gia BHXH và quá trình đóng BHXH của đối tượng
nhằm duy trì nguồn thu và tránh được hiện tượng gian lận nhằm trục lợi bảo hiểm.
1.1.4. Cơ quan bảo hiểm xã hội quận, huyện và vai trò thu bảo hiểm xã hội
1.1.4.1. Khái niệm
Là cơ quan nằm trong hệ thống tổ chức của BHXH tỉnh, TP tổ chức thực

hiện các chính sách chế độ BHXH và quản lý tài chính BHXH trên địa bàn quận,
huyện. BHXH quận, huyện chịu sự lãnh đạo quản lý trực tiếp của giám đốc BHXH
tỉnh, TP và chịu sự quản lý hành chính trên địa bàn lãnh thổ của uỷ ban nhân dân
quận, huyện. BHXH có tư cách pháp nhân, có trụ sở đặt tại huyện, có con dấu và có
tài khoản riêng, BHXH quận, huyện khơng có cơ cấu tổ chức trực thuộc. BHXH cấp
quận, huyện có trách nhiệm, quyền hạn như sau:
i. Phân cấp quản lý thu
Thực hiện điều lệ BHXH hiện hành điều 39 và điều 40 quy định "việc tổ chức
thu BHXH do tổ chức Việt Nam hiện" và "quỹ BHXH Việt Nam được quản lý thống
nhất theo chế độ quản lý của nhà nước, hạch toán độc lập và được nhà nước hỗ trợ".
Qũy BHXH duy nhất được hình thành và quản lý tại BHXH Việt Nam. Trên cơ sở xác
định chính xác và quản lý chặt chẽ các đối tượng phải thu BHXH cơ quan BHXH phải
quản lý số tiền thu được thu đúng chế độ thống kê và kế toán hiện hành của nhà nước
đối với các đơn vị sự nghiệp. Quản lý thu được tiến hành như sau:
- Cơ quan BHXH cấp cơ sở sau khi thu phí bảo hiểm của các đối tượng phải
chuyển về kho loại cùng cấp. Đồng thời phải báo cáo cho cơ quan BHXH tỉnh,
thành phố và ngành kho bạc huyện chuyển lên kho bạc tỉnh, thành và kho bạc tỉnh
thành phải thông báo cho cơ quan BHXH cùng cấp. Những đối tượng phải thu
thuộc cấp tỉnh, thành, ngành đảm nhiệm BHXH cấp này phải nộp qua kho bạc cùng
cấp và thông báo cho cơ quan BHXH trung ương đến BHXH Việt Nam, cụ thể việc
phải cấp quản lý được thực hiện như sau:


14

+ BHXH Việt Nam (Ban thu BHXH) chịu trách nhiệm tổng hợp, phân loại
đối tượng tham gia BHXH; hướng dẫn, chỉ đạo, tổ chức, quản lý thu BHXH; cấp sổ
BHXH cấp thể BHXH, phải khám chữa bệnh, kiểm tra, đối chiếu, tình hình thu nộp
BHXH, cấp sổ BHXH và thẩm định số thu BHXH.
+ BHXH tỉnh thành phố trực thuộc trung ương (gọi chung là BHXH tỉnh).

BHXH tỉnh (phòng thu BHXH) trực tiếp thu: Các đơn vị do trung ương quản
lý đóng trụ sở trên địa bàn tỉnh, thành phố; các đơn vị trên địa bàn cho tỉnh quản lý;
các doanh nghiệp có vốn đầu nước ngồi, tổ chức quốc tế, lao động lượng đồng tại
doanh nghiệp lực lượng vũ trang, các đơn vị đưa lao động Việt Nam đi làm việc có
thời hạn ở nước ngồi, những đơn vị BHXH huyện khơng đủ điều kiện thu thì
BHXH trích trực tiếp thu.
Phịng thu BHXH có trách nhiệm: Tổ chức, hướng dẫn thu BHXH cấp, ghi,
xác nhận trên sổ BHXH, cấp thẻ BHTY, phiếu khám chữa bệnh đối với các đơn vị
do tỉnh quản lý, hướng dẫn BHXH huyện quản lý thu BHXH, cấp, ghi, xác nhận
trên sổ BHXH, cấp thẻ BHTY, phiếu khám chữa bệnh cho đối tượng do huyện quản
lý; định kỳ quý, năm thẩm định số thu BHXH, đối với BHXH huyện, phối hợp với
phòng kế hoạch tài chính lập và giao kế hoạch, quản lý tiền thu BHXH, BHYT trên
địa bàn tỉnh quản lý.
BHXH quận, huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh (gọi chung là BHXH
huyện) trực tiếp thu BHXH: Các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn huyện quản
lý, các đơn vị ngoài quốc doanh, ngồi cơng lập, các xã, phường, thị trấn; các đơn vị
khác do BHXH tỉnh giao nhận vụ thu, hướng dẫn, tổ chức thực hiện hiệu quản lý
thu, nộp BHXH. Cấp, hướng dẫn sử dụng số BHXH, BHYT phiếu khám chữa bệnh
đối với cơ quan đơn vị quản lý đối tượng. thực hiện hiệu quản lý thu, nộp BHXH.
Cấp, hướng dẫn sử dụng số BHXH, BHYT phiếu khám chữa bệnh đối với cơ quan
đơn vị quản lý đối tượng
ii. Lập và nhận kế hoạch thu BHXH hàng năm
BHXH huyện căn cứ vào danh sách lao động, quỹ lương trích nộp BHXH
của các đơn vị và đối tượng tham gia BHXH do BHXH huyện quản lý, thực hiện


15

kiểm tra đối chiếu tổng hợp và lập hai bản kế hoạch thu BHXH năm sau: một bản
lưu lại BHXH huyện, 01 bản gửi cơ quan BHXH tỉnh trước ngày 20/10.

BHXH tỉnh căn cứ danh sách lao động, quỹ lương trích nộp BHXH của các
đơn vị do BHXH tỉnh trực tiếp thu, thực hiện kiểm tra, đối chiếu lập kế hoạch thu
BHXH năm sau: Đồng thời tổng hợp kế hoạch thu BHXH của BHXH các huyện lập
02 bản, 01 bản lưu tại tỉnh, 01 bản gửi cơ quan BHXH Việt Nam trước ngày 31/10.
BHXH Việt Nam căn cứ tình hình thực hiện kế hoạch năm của BHXH các địa
phương và tình hình phát triển kinh tế xã hội, căn cứ kế hoạch thu BHXH do BHXH
các tỉnh và BHXH khối lực lượng vũ trang lập, giao sổ kiểm tra về thu BHXH cho
BHXH các tỉnh, BHXH khối lực lượng vũ trang trước ngày 15/11 hàng năm.
iii. Quản lý tiền thu BHXH
Chậm nhất vào cuối tháng, cơ quan đơn vị quản lý đối tượng phải nộp đủ số
tiền đã được xác định vào tài khoản chuyên thu của cơ quan BHXH nơi đăng ký
tham gia BHXH. Nếu chậm từ 30 ngày trở lên so với kỳ hạn phải nộp thì ngồi việc
phải xử lý theo vi phạm của pháp luật xử phạt hành chính về BHXH, cơ quan, đơn
vị cịn phải nộp tiền lãi theo mức lãi suất tiền vay quá hạn do ngân hàng nhà nước
Việt Nam quy định tại thời điểm tuy nộp BHXH tỉnh huyện yêu cầu kho bạc, ngân
hàng trích từ tài khoản của cơ quan, đơn cử chuyển vào tài khoản của cơ quan
BHXH khoản tiền phải nộp BHXH (kể cả tiền lãi do chậm nộp) mà khơng cần có sự
chấp nhận thanh tốn của cơ quan, đơn vị.
BHXH huyện chuyển tiền thu BHXH về tài khoản chuyển thu của BHXH
tỉnh vào ngày 10 và ngày 25 hàng tháng. Riêng tháng cuối năm chuyển toàn bộ số
tiền thu BHXH của huyện về BHXH tỉnh trước 24 giờ ngày 31/12.
iv. Chế độ báo cáo
BHXH huyện: Lập số theo dõi đối chiếu thu nộp BHXH, sổ chi tiết thu
BHXH và báo cáo tháng, quý, năm gửi về BHXH tỉnh. Đối với báo cáo tháng trước
ngày 22 tháng, đối với báo cáo quý trước ngày 15 tháng đầu quý sau, với báo cáo
năm trước ngày 20/01 năm sau:
BHXH trích lập theo dõi đối chiếu thu nộp BHXH, số chi tiết thu BHXH và


16

báo cáo tháng, quý, năm gửi về BHXH tỉnh. Đối với báo cáo tháng trước ngày 25
hàng tháng, đối với báo cáo quý trước ngày 25 tháng đầu quý sau, báo cáo năm
trước ngày 31 tháng 01 năm sau.
1.1.4.2. Vai trò thu BHXH của cơ quan BHXH quận, huyện
Với quan điểm hệ thống an sinh xã hội phải đa dạng, tồn diện, có tính chia sẻ
giữa nhà nước, xã hội và người dân, đảm bảo sự bền vững và công bằng, vai trò, sứ
mệnh của BHXH trong giai đoạn hiện nay rất quan trọng, hướng tới tăng cường, nâng
cao chất lượng cuộc sống của người dân, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội bền
vững, BHXH là trụ cột trong các chính sách chủ đạo về an sinh xã hội. Thực hiện
đảm bảo về tài chính để cân đối thu – chi, thực hiện chi trả các chế độ cho người lao
động tham gia BHXH. Tuy nhiên muốn chi thì phải thu, có thu mới có chi.
- Thu có đủ, đúng, kịp thời thì chi trả mới nhanh chóng, kịp thời.
- Thu đúng, thu đủ góp phần đảm bảo quyền lợi cho người lao động được
tham gia đầy đủ.
- Thu đúng, thu đủ nhằm đảm bảo cân đối quỹ BHXH
- Thu đúng, thu đủ đảm bảo sự công bằng giữa những người lao động, đảm
bảo công bằng trong xã hội.
Như vậy có thể nói thu BHXH đóng vai trò rất quan trọng, là yếu tố quyết
định sự tồn tại và phát triển của qũy BHXH và hoạt động của ngành BHXH.
1.2. Nội dung quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn quận, huyện
1.2.1. Các chính sách pháp luật về thu bảo hiểm xã hội
Sau một thời gian triển khai thi hành Luật BHXH, Chính phủ, các bộ,
ngành đã chủ động xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành
tương đối đầy đủ hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật
BHXH, Luật Việc làm, Luật An toàn, vệ sinh lao động… Điều này đã tạo điều kiện
thuận lợi cho cơng tác tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH. Cơ quan
quản lý nhà nước cũng đã kịp thời nghiên cứu, đề xuất với cấp có thẩm quyền
hướng xử lý các vướng mắc liên quan đến các quy định mới của Luật BHXH năm
2014 như hướng dẫn thực hiện chính sách BHXH bắt buộc đối với người lao động