CƠ sở lý LUẬN về QUẢN lý bồi DƯỠNG kỹ NĂNG CHỦ NHIỆM lớp CHO GIÁO VIÊN các TRƯỜNG TRUNG học cơ sở HUYỆN THANH hà TỈNH hải DƯƠNG đáp ỨNG yêu cầu đổi mới GIÁO dục

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG KỸ
NĂNG CHỦ NHIỆM LỚP CHO GIÁO VIÊN CÁC
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN THANH HÀ
TỈNH HẢI DƯƠNG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI
GIÁO DỤC

Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề
Các cơng trình nghiên cứu về cơng tác chủ nhiệm lớp
Ở Việt Nam, từ trước đến nay đã có nhiều tác giả
cũng đã quan tâm nghiên cứu vấn đề công tác chủ nhiệm
lớp:
Đề cập đến công tác chủ nhiệm lớp cũng đã có những
cơng trình, đề tài nghiên cứu, đó là: “Một số biện pháp
tăng cường quản lý của Hiệu trưởng đối với công tác chủ
nhiệm lớp trong các trường THPT tỉnh Bắc Ninh” luận
văn Thạc sĩ của Nguyễn Khắc Hiền (ĐHSP Hà Nội, 2005);
“Một số giải pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trường
phổ thông Dân tộc nội trú Trung ương” luận văn Thạc sĩ
của Lê Phú Thắng (ĐHSP Vinh, 2010); “Trí tuệ xúc cảm
của giáo viên chủ nhiệm lớp THCS” Luận án Tiến sĩ của


Nguyễn Thị Dung (Viện Khoa học Giáo dục, 2008);
“Phương pháp công tác của giáo viên chủ nhiệm trường
THPT” của Hà Nhật Thăng (NXB ĐHQG Hà Nội, 2000) và
đặc biệt tại Hội thảo bàn về công tác GVCN ở trường phổ
thông do Bộ GD & ĐT tổ chức vào tháng 8/2010 có nhiều
bài viết của các nhà khoa học và các nhà QLGD có giá trị,
đó là: “Nâng cao chất lượng công tác giáo viên chủ nhiệm
lớp đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông trong giai
đoạn hiện nay” của PGS. TS Bùi Văn Quân; “Một vài điểm

mới trong công tác chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông” của
PGS. TS Hà Nhật Thăng; “Phương hướng nâng cao năng
lực giáo dục cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường
phổ thông” của PGS. TS Nguyễn Dục Quang; “Giáo viên
chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông quan niệm và một số
kiến giải” của PGS.TS Đặng Quốc Bảo; “Sứ mệnh và vai
trò của giáo viên chủ nhiệm” của PGS.TS Mạc Văn Trang;
“Nâng cao năng lực làm công tác chủ nhiệm cho giáo viên”
của PGS.TS Nguyễn Văn Khôi; “Giáo viên chủ nhiệm với
công tác giáo dục đạo đức cho học sinh” của Hoàng Thị
Nga... (Kỉ yếu Hội thảo của Bộ Giáo dục & Đào tạo, tháng
8 - 2010)...


Ngồi ra, phải kể đến một số cơng trình nghiên cứu về
công tác chủ nhiệm lớp tiêu biểu như sau:
Tác giả Nguyễn Thanh Bình với cơng trình “Cơng
tác chủ nhiệm lớp ở các trường THPT”. Giáo viên chủ
nhiệm lớp có vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục học
sinh, chính vì vậy tác giả đã đưa ra các u cầu về năng lực,
phẩm chất, trình độ của giáo viên trong cơng trình này,
nhằm nâng cao hiệu quả làm việc của giáo viên chủ nhiệm
lớp.
Trong tác phẩm “Một số vấn đề trong công tác chủ
nhiệm lớp ở trường THCS hiện nay" [12], tác giả Nguyễn
Thị Kim Dung đã đề cập đến thực trạng công tác chủ nhiệm
lớp ở trường phổ thơng hiện nay. Từ thực trạng đó, tác giả
nhấn mạnh tầm quan trọng trong đào tạo bồi dưỡng kỹ
năng nghiệp vụ cho sinh viên sư phạm, khi sinh viên ra
trường nhất thiết phải được trang bị kỹ năng làm công tác

CNL (kỉ yếu hội thảo khoa học “Nâng cao chất lượng
nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên các trường Đại học sư
phạm”).
Các cơng trình nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng kỹ năng
chủ nhiệm lớp


Việc nghiên cứu, đánh giá và xây dựng cơ sở lý luận
cho việc bồi dưỡng kỹ năng nói chung và bồi dưỡng kỹ
năng chủ nhiệm lớp nói riêng, đã được rất nhiều tác giả đưa
ra, có thể kể đến một số cơng trình tiêu biểu sau:
Dự án phát triển Giáo dục THCS II [11]. Mục tiêu
của dự án bao gồm: Cần tăng cường đổi mới chương trình
của sách giáo khoa, nhấn mạnh tập trung bồi dưỡng cho
giáo viên để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục
THCS; Chỉ đạo tăng cường các hoạt động tiếp cận giáo dục
nhằm đem lại sự công bằng cho học sinh THCS tại các
vùng khó khăn; Đẩy mạnh việc tăng cường năng lực quản
lý giáo dục và phân tầng các cấp quản lý từ cấp Bộ, tới các
cấp quản lý địa phương, đến nhà trường.
Đề tài khoa học“Phát triển giáo dục Việt Nam đáp
ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế" (Đặng Thành Hưng)
với mục tiêu: Xác định những yêu cầu của hội nhập kinh tế
quốc tế đối với GD&ĐT và đề xuất một số định hướng giải
pháp phát triển Giáo dục Việt Nam đáp ứng những yêu cầu
đó. Một trong những giải pháp đề xuất là: Xây dựng và tăng
cường năng lực đội ngũ GV và CBQL, đã chú ý đến vấn đề
bồi dưỡng giáo viên [22].
Năm 1999, trong Tạp chí phát triển Giáo dục số 1,
Phạm Quang Huân có bài “Nâng cao chất lượng tổ chức

hoạt động tự học, tự bồi dưỡng của GV trường phổ thông”,
đã đề cập đến sự cần thiết phải bồi dưỡng để nâng cao năng
lực cho đội ngũ GV và GVCNL [21].
Luận văn Thạc sĩ khoa học chuyên ngành quản lý và
tổ chức cơng tác văn hố, giáo dục của tác giả Phùng
Thanh Kỷ với đề tài: “Một số giải pháp tăng cường quản
lý công tác bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ GV THCS Hà
Nội trong giai đoạn hiện nay” đã tập trung vào vấn đề bồi
dưỡng thường xuyên cho đội ngũ GVTHCS [26].
Luận văn Thạc sĩ quản lý giáo dục của tác giả Trần
Thu Hà với đề tài: “Biện pháp quản lý việc bồi dưỡng
năng lực sư phạm cho giáo viên của Hiệu trưởng các
trường THPT tỉnh Sóc Trăng” [16].
Luận văn Thạc sĩ quản lý giáo dục của tác giả Nguyễn
Lương Thị Hằng với đề tài: “Biện pháp quản lý công tác
đào tạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng các
trường THPT tỉnh Lạng Sơn đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục” [20].
Luận văn Thạc sỹ quản lý giáo dục của tác giả Vi Bích
Hạnh đề cập đến vấn đề “Quản lý công tác bồi dưỡng giáo
viên THCS thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh” [19].
Luận văn Thạc sỹ quản lý giáo dục của tác giả Đàm


Thị Thanh Tâm với đề tài "Tổ chức bồi dưỡng đội ngũ
GVCN lớp theo chương trình bồi dưỡng thường xuyên ở
các trường THCS thành phố Hạ Long - tỉnh Quảng Ninh"
[30].

Tất cả những cơng trình trên đều đã đề cập đến hoạt
động của GVCNL cũng như vấn đề bồi dưỡng đội ngũ
GVCN cho các trường phổ thông. Tuy nhiên, các biện pháp
chưa cụ thể, chưa vận dụng hết các chức năng của quản
lý, đặc biệt là chưa đi sâu vào quản lý các hoạt động bồi
dưỡng các kỹ năng chủ nhiệm lớp. Do vậy việc nghiên cứu
các biện pháp “Quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng
chủ nhiệm lớp cho giáo viên các trường THCS huyện
Thanh Hà tỉnh Hải Dương đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục” có ý nghĩa quan trọng về mặt lý luận và thực tiễn
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tại trường THCS
huyện Thành Hà tỉnh Hải Dương đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục.
Bối cảnh đổi mới giáo dục và những yêu cầu đặt ra đối
với công tác giáo dục học sinh và công tác chủ nhiệm lớp
Bối cảnh đổi mới giáo dục


Thế giới ngày nay có rất nhiều thay đổi nhanh chóng
và phức tạp, điều này địi hỏi giáo dục Việt Nam cần có sự
thay đổi và bắt kịp với xu hướng mới của thế giới. Vấn đề
tồn cầu hóa và hội nhập hóa tác động đến tất cả các lĩnh
vực của nước ta, trong đó phải kể đến lĩnh vực giáo dục.
Việc này địi hỏi cơng tác giáo dục cần phải áp dục khoa
học công nghệ và truyền thông vào quá trình giảng dạy, đây
cũng được coi là điều kiện để đổi mới về nội dung, phương
pháp giáo dục, thực hiện một nền giáo dục mở, thu hẹp
khoảng cách không gian và thời gian, thích ứng với nhu cầu
của từng người học.
Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã chỉ

rõ trong Nghị quyết 29 - NQ/TƯ ngày 04/11/2013 của Ban
chấp hành Trung ương Đảng, cụ thể như sau:
“Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học
theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học;
khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy
móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự
học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri
thức, kỹ năng, phát triển năng lực.Chuyển từ học chủ yếu


trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý
các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông
trong dạy và học”[dẫn theo 32].
“Xây dựng và chuẩn hóa nội dung giáo dục phổ thơng
theo hướng hiện đại, tinh gọn, bảo đảm chất lượng, tích
hợp cao ở các lớp học dưới và phân hóa dần ở các lớp
học trên; giảm số môn học bắt buộc; tăng môn học, chủ đề
và hoạt động giáo dục tự chọn. Biên soạn sách giáo khoa,
tài liệu hỗ trợ dạy và học phù hợp với từng đối tượng
học”[dẫn theo 32].
Những yêu cầu đặt ra đối với việc giáo dục học sinh
Theo chương trình giáo dục phổ thơng mới hiện nay,
u cầu đặt ra đối với việc giáo dục học sinh đó là cần hình
thành và phát triển cho học sinh cả về kiến thức lẫn năng
lực phẩm chất cho học sinh. Trong đó cần chú trọng đến các
phẩm chất chủ yếu như sau: Chăm học, chăm làm, trung
thực, sống có có trách nhiệm, biết yêu thương con người,
biết yêu thương đất nước….

Chương trình giáo dục phổ thơng mới u cầu giáo
dục cần phát triển cho học sinh theo những năng lực
chung và năng lực chuyên môn, cụ thể như sau:
Những năng lực chung đó là: Năng lực tự học, năng
lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực sáng tạo, năng lực
giải quyết vấn đề…. Nhóm năng lực này được hình thành
và phát triển thơng qua q trình dạy và học tất cả các môn
học và hoạt động giáo dục theo chương trình quy định của
Bộ giáo dục và Đào tạo.
Những năng lực chun mơn đó là: Năng lực sử dụng
ngơn ngữ, năng lực sử dụng công nghệ thông tin, năng lực
tìm hiểu vấn đề, năng lực thể chất, năng lực thẩm mỹ…
những năng lực này được hình thành thơng qua một số môn
học nhất định.
Những yêu cầu đặt ra đối với công tác chủ nhiệm
Trước yêu cầu phát triển nước ta hiện nay, đòi hỏi sự
nghiệp giáo dục phải phát triển mạnh mẽ, đi trước một
bước, để tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng. Muốn làm
được điều này địi hỏi giáo viên phải là người có tâm, có tài,
có năng lực chun mơn tốt, hay nói cách khác giáo viên phải
là giỏi toàn diện.


Đứng trước những yêu cầu về đổi mới giáo dục hiện
nay đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm lớp phải có năng lực
cụ thể như sau:
Giáo viên chủ nhiệm phải là người có tri thức về
chun mơn nghiệp vụ giảng dạy: Điều này địi hỏi giáo

viên phải có am hiểu sâu rộng về mơn học, nắm vững nội
dung, chương trình môn học theo yêu cầu của Bộ giáo dục
và Đào tạo...
Giáo viên chủ nhiệm phải có kỹ năng, năng lực dạy
học tốt để có thể áp dụng linh hoạt các phương pháp và hình
thức tổ chức dạy học mới, theo định hướng phát triển năng
lực cho học sinh, thông qua đó kích thích, gây hứng thú và
tăng cường sự tương tác trong quá trình học tập của học
sinh.
Biết khai thác và sử dụng linh hoạt các phương tiện
dạy học truyền thống và hiện đại: biết ứng dụng công
nghệ thông tin và các trang thiết bị hiện đại vào quá trình
dạy học. Giáo viên phải có năng lực sử dụng máy tính,
biết khai thác mạng internet để tạo ra bài học thêm phong
phú đa dạng, từ đó giúp học sinh thêm yêu thích và tự giác
học tập.


Giáo viên chủ nhiệm phải có kỹ năng xây dựng và
quản lý hồ sơ dạy học. Điều này tạo điều kiện để CBQL và
giáo viên trong nhà trường dễ dàng theo dõi và quản lý học
sinh.
Một trong những yêu cầu đối với người giáo viên chủ
nhiệm đó là cần đánh giá kết quả học tập của học sinh một
cách chính xác, cơng bằng, khách quan, thơng qua đó giúp
nhà trường, giáo viên, phụ huynh học sinh nắm bắt được
quá trình học tập của học sinh và giúp học sinh tự điều
chỉnh quá trình học tập của mình.
Giáo viên chủ nhiệm lớp cần được trang bị kỹ năng tư
vấn học đường...từ đó giúp đỡ, định hướng q trình học

tập của học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm cần có kỹ năng giao tiếp tốt, cần
tạo lập được môi trường trong lớp học được thiên thiện, cởi
mở, hợp tác, an toàn và lành mạnh cho học sinh phát triển.
Giáo viên chủ nhiệm cần có khả năng tự bồi dưỡng, tự
nghiên cứu để cập nhật, bổ sung kiến thức và kỹ năng mới,
từ đó nâng cao chất lượng hiệu quả công việc đang làm.
Một số khái niệm cơng cụ có liên quan đến đề tài


Khái niệm giáo viên chủ nhiệm, kỹ năng chủ nhiệm
lớp và kỹ năng chủ nhiệm lớp ở trường THCS
Giáo viên chủ nhiệm là giáo viên được Hiệu trưởng
phân công quản lý, giáo dục học sinh một lớp học, thực
hiện các yêu cầu của nhà trường nhằm đạt mục tiêu giáo
dục đề ra.
Kỹ năng chủ nhiệm lớp là khả năng người chủ
nhiệm lớp vận dụng kiến thức khi tương tác với học sinh
nhằm giải quyết công tác một cách hiệu quả theo mục tiêu
đề ra.
Để giáo viên có thể làm tốt cơng tác chủ nhiệm lớp,
điều này địi hỏi giáo viên phải có kỹ năng cứng và kỹ năng
mềm, cụ thể như sau:
Kỹ năng cứng là những kỹ năng liên quan đến trình độ
chun mơn và nghiệp vụ của người giáo viên. Những kỹ
năng này được hình thành thơng qua q trình được đào tạo
trong trường sư phạm và quá trình tự bồi dưỡng của giáo
viên trong nhà trường nhằm đáp ứng tốt hơn các yêu cầu
nghề nghiệp của giáo viên theo chuẩn yêu cầu của Bộ giáo
dục và đào tạo.

Kỹ năng mềm là những kỹ năng mà người giáo viên
sử dụng để giúp cho quá trình dạy học được hiệu quả hơn,
cụ thể như: Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tổ chức hoạt động
giáo dục, kỹ năng quản lý, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng
giải quyết..v.v..
Tóm lại, Kỹ năng chủ nhiệm lớp là sự tổng hợp của
c ả kỹ năng cứng và kỹ năng mềm. Trong hoạt công tác chủ
nhiệm lớp giáo viên là chủ thể quản lý, học sinh là đối tượng
được quản lý, điều này đòi hỏi giáo viên phải vận dụng một
cách linh hoạt cả kỹ năng cứng và kỹ năng mềm để tác
động vào đối tượng học sinh nhằm đạt được mục tiêu đã đề
ra. Kỹ năng cứng là điều kiện cần và kỹ năng mềm là điều
kiện đủ trong công tác chủ nhiệm lớp. Trong đó kỹ năng
cứng sẽ đem lại sự thành công trong việc khẳng định năng
lực chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng mềm sẽ tạo nên sự
thành công trong việc tạo ra uy tín của người giáo viên.
Kỹ năng chủ nhiệm lớp ở trường THCS
Kỹ năng chủ nhiệm lớp có vai trị quan trọng, quyết
định trong việc thành cơng của công tác chủ nhiệm lớp ở
trong các trường THCS. Điều này đòi hỏi các cấp quản lý,
nhà trường cần khơng ngừng giúp giáo viên hồn thiện kỹ
năng, năng lực cho người giáo viên, thơng q đó giúp giáo


viên hồn thành tốt cơng tác chủ nhiệm lớp. Mặt khác cần
tăng cường nhận thức cho giáo viên về vai trị của cơng tác
chủ nhiệm lớp trong việc điều khiển, tác động, thúc đẩy làm
thay đổi về mặt nhận thức và hoàn thiện nhân cách của học

sinh.
Từ khái niệm kỹ năng chủ nhiệm, có thể định nghĩa kỹ
năng chủ nhiệm lớp ở trường THCS là khả năng người chủ
nhiệm lớp vận dụng các kỹ năng cứng và kỹ năng mềm
trong quá trình tương tác với học sinh THCS nhằm giải
quyết các nhiệm vụ của công tác chủ nhiệm lớp một cách
hiệu quả theo mục tiêu đã đề ra.
Hay nói cách khác, kỹ năng chủ nhiệm lớp ở trường
THCS được hiểu là những thao tác, những chương trình
hành động cụ thể của người giáo viên T H C S nhằm thực
hiện tốt nhiệm vụ giáo dục học sinh THCS.
Khái niệm bồi dưỡng kỹ năng chủ nhiệm lớp ở trường
THCS
Bồi dưỡng là q trình tác động có mục đích, có kế
hoạch nhằm bổ sung, bồi đắp những thiếu hụt về tri thức,
cập nhật cái mới trên cơ sở “nuôi dưỡng” những cái đã có,
từ đó bổ sung và làm cho chúng phát triển thêm. Bồi dưỡng


giáo viên chủ nhiệm lớp chính là làm tăng thêm, phong phú
thêm ở họ khả năng hoàn thành nhiệm vụ với hiệu quả cao.
Từ các quan niệm nêu trên về khái niệm của bồi
dưỡng, có thể thấy:
+ Chủ thể BD là những người tham gia trực tiếp vào
quá trình bồi dưỡng, là những cá nhân đã được đào tạo và
có năng lực trình độ chun mơn nghiệp vụ nhất định.
+ BD thực chất là một quá trình làm tăng cường tri
thức, kỹ năng để khơng ngừng nâng cao trình độ chuyên
môn trong một lĩnh vực hoạt động cụ thể nào đó.
+ Mục đích BD nhằm nâng cao phẩm chất và năng

lực chun mơn nghiệp vụ để người lao động có cơ hội
củng cố và phát triển kiến thức, kỹ năng, năng lực của bản
thân nhằm nâng cao hiệu quả công việc đang làm.
Như vậy, có thể định nghĩa: Bồi dưỡng kỹ năng chủ
nhiệm lớp ở các trường THCS là cung cấp, trang bị thêm
cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm những kiến thức, kỹ năng
chủ nhiệm lớp để họ đủ khả năng thực hiện nhiện vụ quản
lý, giáo dục học sinh đem lại hiệu quả cao hơn.
Khái niệm quản lý, quản lý bồi dưỡng kỹ năng chủ
nhiệm lớp ở trường trung học cơ sở


QLGD là quản lý một hệ thống xã hội hết sức năng
động và phức tạp, nó khơng chỉ đơn thuần là sử dụng sức
mạnh luật pháp mà còn sử dụng hàng loạt những biện pháp
đối nhân xử thế để điều khiển, định hướng, điều chỉnh,
tác động vào toàn bộ hệ thống thúc đẩy nó đạt tới mục
tiêu mong muốn khả thi. Đối tượng của quản lý GD chủ
yếu là con người, đồng thời mục tiêu QL cũng chính là
hình thành và phát triển nhân cách của con người, do đó
phương pháp QL càng trở nên phong phú, đa dạng và phức
tạp hơn. Có thể hiểu quản lý như sau:
Quản lý đó là sự tác động có mục đích, có tổ chức và
có sự định hướng của nhà quản lý lên đối tượng quản lý
bằng một hệ thống các biện pháp để tạo điều kiện phát
triển của đối tượng theo mục tiêu đề ra.
Như vậy, quá trình quản lý bao gồm các thành phần
chủ yếu như sau: Chủ thể quản lý, đối tượng quản lý, và
mục tiêu quản lý. Những thành phần này có quan hệ mật
thiết với nhau, để tạo nên sự hoạt động hiệu quả của bộ

máy.
Quản lý bao gồm bốn chức năng cơ bản như sau:
Chức năng lập kế hoạch


Chức năng tổ chức
Chức năng chỉ đạo
Chức năng kiểm tra
Quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng chủ nhiệm lớp ở
trường THCS là nhà quản lý vận dụng các chức năng, biện
pháp quản lý để cung cấp, trang bị thêm kiến thức, kỹ năng
chủ nhiệm lớp để họ đủ khả năng thực hiện nhiện vụ quản
lý, giáo dục học sinh một cách hiệu quả.
Kỹ năng chủ nhiệm lớp của giáo viên đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay
Kỹ năng xây dựng kế hoạch và tổ chức giáo dục đạo đức
cho học sinh
Nội dung kỹ năng xây dựng kế hoạch và tổ chức giáo
dục đạo đức cho học sinh:
Học sinh cần nhận thức được những điểm mạnh và
điểm yếu của bản thân, từ đó có những biện pháp điều chỉnh
hành vi ứng xử cho phù hợp với từng mối quan hệ. Giáo
viên cần trang bị cho học sinh những kỹ năng sống quan
trọng để giúp học sinh có thể sinh tồn và phát triển trong
mơi trường nhà trường, cũng như môi trường xã hội. Vấn đề


này càng trở nên quan trọng khi hiện nay vẫn cịn một bộ
phận học sinh có hành vi cư xử chưa phù hợp, gây phản
cảm, gây khó chịu cho mọi người xung quanh.

Học sinh cần nhận thức được những giá trị quan trọng
đối với bản thân mình. Việc nhận thức đúng có ý nghĩa cực
kỳ quan trọng, bởi vì nếu học sinh nhận thức được chân giá
trị của con người và đời người. Học sinh sẽ nhận thức được
hạn chế của bản thân, từ đó có nhu cầu và động lực để
khơng ngừng hồn thiện bản thân.
Học sinh cần tự tin về giá trị và những điểm mạnh của
bản thân, đây chính là cơ sở tiền đề để phát triển hành vi, ứng
xử của học sinh cho phù hợp và tích cực. Giáo viên cần có
các biện pháp để khích lệ học sinh phát huy những điểm
mạnh và giá trị đó, đồng thời giúp học sinh cố gắng khắc
phục những hành vi, thói quen xấu, tiêu cực.
Học sinh cần nhận thức được những hành vi tiêu cực sẽ
mang đến những hậy quả gì, trên cơ sở đó tạo động lực để
học sinh thay đổi thói quan và hành vi cũ. Mặc khác, giáo
viên cần kết hợp với tập thể lớp để giúp học sinh nhận thức
những hành vi xấu, chưa đúng, có thể gây tổn thương cho
người khác… Giúp học sinh nhận thức được nếu thay đổi


hành vi sẽ đem lại những lợi ích trong tương lai như: được
nhiều người yêu quý, giúp đỡ, tạo được sự thành công trong
cuộc sống, nâng cao chất lượng sống của bản thân. Sau khi
nhận thức được những hành vi đạo đức chưa đúng, giáo viên
cần giúp học sinh lên kế hoạch thay đổi hành vi xấu. Mặt
khác giáo viên chủ nhiệm và tập thể lớp phải không ngừng
theo dõi, khích lệ, động viên học sinh thực hiện kế hoạch đã
lập ra.
Giáo viên cần có kỹ năng kiểm sốt cảm xúc của bản
thân để có hành vi cư xử cho phù hợp, tránh việc gây tổn

thương đến cảm xúc và thể chất của học sinh.
Kỹ năng xây dựng, sử dụng hồ sơ học sinh
Hồ sơ học sinh là toàn bộ những thơng tin, tư liệu có
liên quan đến HS, được GVCN tổ chức thu thập, phân
tích, sử lí và tập hợp lại một cách có hệ thống, làm cơ sở
theo dõi quá trình phát triển của HS, đồng thời để tác
động giáo dục dến HS một cách phù hợp nhất.
Kỹ năng xây dựng hồ sơ học sinh: Giáo viên chủ
nhiệm lớp cần tìm hiểu, nằm bắt được thơng tin về học sinh
trong lớp thông qua các kênh khác nhau như: Thông qua
học bạ, thông qua giáo viên dạy học, thông qua giáo viên
chủ nhiệm cũ, tiến hành hoạt động trò chuyện với học sinh,


lập phiếu điều tra về các thông tin cá nhân của học sinh; từ
đó đẩy mạnh hoạt động phân loại học sinh để có biện pháp
quản lý giáo dục phù hợp…Trên cơ sở đó GVCN xây dựng
các hồ sơ học sinh của lớp chủ nhiệm như đã nói ở trên,
ngồi ra mỗi GVCN có thể có các hồ sơ riêng để thuận tiện
cho cơng tác CNL của mình.
Trên cơ sở các thông tin về HS GVCN cần phân loại
học sinh của lớp, đây có thể coi là căn cứ quan trọng để tiến
hành hoạt động lựa chọn Ban cán sự lớp, ban chấp hành chi
đội, lựa chọn học sinh giỏi…; đồng thời đây cũng là căn
cứ để đưa ra những biện pháp phù hợp cho từng nhóm đối
tượng HS. Để đảm bảo tính hiệu quả trong cơng tác giáo
dục HS.
Sử dụng hồ sơ học sinh: Hồ sơ HS cần được cập nhật
thường xuyên để nắm bắt kịp thời các thay đổi của học
sinh, trên cơ sở đó các lực lượng giáo dục có các tác động

phối hợp. Bên cạnh đó cũng phải đảm bảo bí mật thơng tin
của học sinh (mỗi lực lượng giáo dục sẽ được biết về
thông tin ở các nội dung có liên quan).
Kỹ năng tổ chức hoạt động tự quản của học sinh
Yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thơng mới đó
là tăng cường năng lực tự quản của học sinh và của tập thể
lớp. Giáo viên cần lựa chọn được đội ngũ cán bộ lớp có


năng lực, tích cực với các hoạt động của lớp. Giáo viên
cũng không ngừng tăng cường hoạt động bồi dưỡng cho đội
ngũ cán bộ lớp để đẩy mạnh hoạt động tự quan trong lớp
học, thông qua thực hiện các nhiệm vụ, các hoạt động của
lớp được hiệu quả, cụ thể như sau:
Hồn thiện tổ chức lớp:
Để có thể lựa chọn được đội ngũ cán sự lớp có đủ
năng lực, nhiệt tình trong cơng tác quản lý lớp, giáo viên
chủ nhiệm lớp cần phải căn cứ vào các cơ sở như: Thông
qua học bạ của học sinh, thông qua việc thu thập thông tin
cá nhân, căn cứ vào sự tin tưởng của tập thể lớp, căn cứ vào
ý thức tổ chức và kỷ luật, căn cứ vào sự tin nhiệm và tính
gương mẫu của học sinh…. Sau khi lựa chọn được Ban cán
sự tốt, giáo viên chủ nhiệm lớp sẽ phân công nhiệm vụ phù
hợp với năng lực và sự yêu thích của học sinh. Để hoạt
động của ban cán sự lớp được hiệu quả, đòi hỏi giáo viên
CNL phải thường xuyên tổ chức họp mặt để tổng kết công
việc, đánh giá hiệu quả, rút kinh nghiệm những mặt chưa
làm được và giao nhiệm vụ mới. Việc lựa chọn đúng nguồn
cán bộ lớp là rất quan trọng, tránh tình trạng thuờng xuyên
thay đổi ban cán sự, tuy nhiên giáo viên CNL cũng khơng

lên phó mặc việc quản lý lớp cho ban cán sự.


Giáo viên CNL cần có sự phân cơng trách nhiệm rõ
ràng cho từng vị trí trong bộ máy ban cán sự lớp:
+ Lớp trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý hoạt
động chung của cả lớp. Giáo vên CNL sẽ điều hành trực
tiếp lớp trưởng để nhằm đạt được các mục tiêu trong hoạt
động quản lý lớp học và lớp trưởng sẽ là người chịu trách
nhiệm trước giáo viên CNL.
+ Lớp phó phụ trách học tập: Là người chịu trách
nhiệm trong việc duy trì nề nếp học tập, khơng ngừng nâng
cao chất lượng học tập trong tập thể lớp. Có trách nhiệm tổng
hợp, đánh giá hoạt động học tập của từng thành viên, của cả
lớp, chịu trách nhiệm báo cáo hoạt động học tập cho giáo
viên và lớp trưởng.
+ Lớp phó phụ trách lao động: là người chịu trách
nhiệm trong việc phân công, theo dõi, đôn đốc hoạt động vệ
sinh lớp, khu vực, hoạt động lao động theo sự phân công
của nhà trường và là người tổng hợp kết quả lao động của
từng thành viên để đưa ra nhận xét vào tiết sinh hoạt cuối
tuần.
+ Lớp phó phụ trách Văn - Thể: Là người chịu trách
nhiệm tổ chức, phân công, đôn đốc các hoạt động văn nghệ
và hoạt động thể dục giữa giờ của lớp, có trách nhiệm tổng


hợp để đưa ra các nhận xét đánh giá vào tiết sinh hoạt cuối
tuần.
+ Tổ trưởng: Là người chịu trách nhiệm quản lý

chung của một nhóm thành viên trong tổ và chịu sự điều
hành của lớp trưởng và lớp phó.
+Tổ phó: Là người giúp việc cho tổ trưởng nhằm nâng
cao hiệu quả quản lý của nhóm học sinh trong tổ, chịu trách
nhiệm điều hành tổ khi mà tổ trưởng vắng mặt.
+ Nhiệm vụ đội cờ đỏ: Là người chịu trách nhiệm
kiểm tra đánh giá học sinh trong việc thực hiện các nội quy
của lớp học và của nhà trường, đưa ra các nhận xét đánh giá
vào tiết sinh hoạt cuối tuần.
+ Ngồi ra cịn có các cán sự chức năng như: cán sự
môn học, cán sự vệ sinh, cán sự tài chính, cán sự văn nghệ,
cán sự thể thao… Nhằm giúp cho hoạt động quản lý lớp học
được chuyên môn hóa, khơng ngừng phát triển năng lực
tồn diện của học sinh.
+ Thư kí lớp: Là người chịu trách nhiệm ghi biên bản
lớp học. Ngồi ra thư kí lớp học cịn có trách nhiệm bảo
quản biên bản họp lớp… .
Thực hiện chức năng tổ chức, quản lý. Giáo viên chủ
nhiệm lớp cần phải có năng lực tổ chức và quản lý lớp học.


Giáo viên CNL cần phải lập sơ đồ tổ chức lớp học, ngồi
ra cần thường xun ln chuyển vị trí ngồi học. Để bảo vệ
đôi mắt học sinh, cũng như tạo sự công bằng cho học sinh
trong tổ chức lớp học. Việc thường xuyên luân chuyển vị trí
ngồi sẽ giúp học sinh hòa đồng, gần gũi, thân thiện với cả
lớp. Việc xác định vị trí ngồi của học sinh cần phải đảm bảo
các nội dung như sau: Học sinh giỏi ngồi gằn học sinh yếu,
học sinh cao ngồi sau học sinh thấp, học sinh mắt yếu được
ưu tiên ngồi gần bảng, ban cán sự lớp dàn trải đều trong

không gian lớp….
Kỹ năng tư vấn, tham vấn cho học sinh
Học sinh THCS là lứa tuổi cịn có ít kinh nghiệm sống,
các em chưa biết tổ chức hoạt động học tập và sinh hoạt
hiệu quả, chính vì vậy khả năng tự quản còn chưa tốt. Tuy
nhiên ở lứa tuổi này các em có nhu cầu khẳng định mình rất
cao, dẫn đến việc có nhiều em học sinh có những hành vi,
quan niệm, suy nghĩ… còn sai lệch, chưa đúng. Điều này
đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm vừa là người thầy, vừa là
chuyên gia tư vấn để định hướng, giúp đỡ các em học sinh
các thắc mắc về vấn đề học tập, cũng như các vấn đề trong
cuộc sống thường ngày. Giáo viên CNL cần giúp học sinh
điều chỉnh các hành vi, niềm tin chưa đúng, giúp học sinh


kịp thời điều chỉnh hành vi, lấy lại sự cân bằng cho bản thân
để kịp thời tránh được những hành vi nguy hiểm như: Bạo
lực học đường, trầm cảm, tự tử… những vấn đề này đang
trở thành vấn nạn của toàn xã hội.
Để kỹ năng tham vấn, tư vấn được phát huy hiệu quả,
giáo viên chủ nhiệm lớp cần tôn trọng, luôn luôn lắng nghe
học sinh, tạo ra niềm tin cho học sinh, giúp các em có khả
năng tự quyết định các hành vi đúng. Những lỗi mà học sinh
THCS thường hay gặp phải là:
Hay có suy luận dựa trên vốn kinh nghiệm cịn ít, dẫn
đến việc bóp méo sự thật.
Hay đánh giá thông tin, sự việc không hợp lý, đơi khi
cịn phóng đại và xun tạc nội dung thơng tin.
Nói tóm lại, giáo viên chủ nhiệm lớp cần thực hiện
nhiều vai trò như người thầy, người mẹ (người cha), người

chị (người anh), người bạn….để tư vấn, tham vấn cho học
sinh, giúp học sinh có những hành vi và nhận thức đúng,
tránh được những vấn đề đáng tiếc xảy ra. Ngồi ra, giáo
viên CNL cần có kỹ năng trao đổi thơng tin, tư vấn gia đình
để kết hợp giáo dục học sinh THCS, giúp các em trở thành
con ngoan, trò giỏi, là nhân tố thúc đẩy sự phát triển chung
của toàn xã hội.
Kỹ năng phối hợp các lực lượng giáo dục trong giáo
dục học sinh