Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quy hoạch: Giải pháp tổ chức không gian xanh trong khu đô thị mới Mỗ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI

ĐỖ MINH HUYỀN

GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN XANH TRONG KHU
ĐÔ THỊ MỚI MỖ LAO, PHƯỜNG MỖ LAO, QUẬN HÀ
ĐÔNG, HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT

HÀ NỘI, NĂM 2014


BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI

ĐỖ MINH HUYỀN
KHÓA: 2012 - 2014
GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN XANH TRONG KHU ĐÔ THỊ MỚI MỖ LAO,
PHƯỜNG MỖ LAO, QUẬN HÀ ĐÔNG, HÀ NỘI

Chuyên ngành: Quy hoạch
Mã số: 60.58.01.05

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUY HOẠCH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS.KTS. LƯƠNG TÚ QUYÊN
TS.KTS. NGUYỄN THÁI HUYỀN

HÀ NỘI, NĂM 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ này là cơng trình nghiên cứu khoa học
độc lập của tôi. Các số liệu khoa học, kết quả nghiên cứu của Luận văn là trung
thực và có nguồn gốc rõ ràng.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Đỗ Minh Huyền


LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành sâu sắc tới PGS.TS.KTS. Lương
Tú Quyên và TS. KTS Nguyễn Thái Huyền những người thầy trực tiếp tận tình
hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo đã chỉ bảo, dạy dỗ tác
giả trong suốt quá trình học tập.
Tác giả xin trân trọng cảm, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Xây dựng,
Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, Khoa Sau Đại học đã tạo điều kiện và giúp
đỡ tác giả trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn.
Xin trân trọng cảm ơn.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Đỗ Minh Huyền


1

MỤC LỤC
Lời cảm ơn
Lời cam ñoan
Mục lục
Danh mục các bảng, biểu
Danh mục các hình vẽ
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................. 2
Phương pháp nghiên cứu................................................................................ 2
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của ñề tài: ........................................................ 3
Các khái niệm (thuật ngữ) sử dụng trong Luận văn. .................................. 3
PHẦN NỘI DUNG .......................................................................................... 6
CHƯƠNG 1. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC KHÔNG GIAN XANH
TRONG KHU ĐÔ THỊ MỚI MỖ LAO, PHƯỜNG MỘ LAO, QUẬN HÀ
ĐÔNG, HÀ NỘI .............................................................................................. 6
1.1. Thực trạng tổ chức không gian xanh tại quận Hà Đông .................. 6
1.1.1. Thực trạng hệ thống không gian xanh trên địa bàn quận Hà
Đơng .................................................................................................................. 6
1.1.2. Thực trạng tổ chức khơng gian xanh ở một số khu đơ thị mới tại
quận Hà Đông.................................................................................................... 8

2

1.2. Thực trạng tổ chức không gian xanh tại khu ñô thị mới Mỗ Lao,
phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội........................................................ 18
1.2.1. Giới thiệu về khu đơ thị mới Mỗ Lao ......................................... 18
1.2.2. Khái quát chung trong việc tổ chức khơng gian xanh khu đơ thị
mới Mỗ Lao ..................................................................................................... 20
1.2.3. Thực trạng tổ chức không gian xanh vườn hoa trung tâm ......... 23
1.2.4. Thực trạng tổ chức không gian xanh trong khu nhà ở ................ 23
1.2.5. Thực trạng tổ chức không gian xanh ven hồ .............................. 24
1.2.6. Thực trạng tổ chức khơng gian xanh đường phố ........................ 25
1.2.7. Thực trạng tổ chức không gian xanh chuyên dụng..................... 26
1.2.8. Thực trạng tổ chức khơng gian xanh theo chiều đứng ............... 27
1.3. Những tồn tại và bất cập trong tổ chức khơng gian xanh tại khu đơ
thị mới Mỗ Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội ............................ 27
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ KHOA HỌC TỔ CHỨC KHÔNG GIAN XANH
TRONG KHU ĐÔ THỊ MỚI MỖ LAO, PHƯỜNG MỘ LAO, QUẬN HÀ
ĐÔNG, HÀ NỘI ............................................................................................ 30
2.1. Cơ sở lý luận không gian xanh đơ thị ............................................ 30
2.1.1. Chức năng và lợi ích của cây xanh ............................................. 30
2.1.2. Phân loại cây xanh trong ñô thị .................................................. 33
2.1.3. Các nguyên tắc tổ chức không gian xanh trong các khu đơ thị
mới tại Hà Nội [17] ......................................................................................... 37
2.1.4. Bố cục không gian xanh trong khu ñô thị mới [17].................... 39


3

2.1.5. Xu hướng tổ chức không gian xanh trong các khu đơ thị mới tại

Hà Nội ............................................................................................................. 41
2.2. Cơ sở pháp lý tổ chức không gian xanh ........................................ 42
2.2.1. Các văn bản pháp lý .................................................................... 42
2.2.2. Các quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy phạm ........................................ 44
2.2.3. Qui ñịnh, ñịnh hướng quy hoạch khơng gian xanh trong đồ án
điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng quận Hà Đơng đến năm 2020 ........... 46
2.3. Các yếu tố tác động tổ chức khơng gian xanh ............................... 50
2.3.1. Điều kiện tự nhiên....................................................................... 50
2.3.2. Yếu tố văn hóa xã hội ................................................................. 51
2.3.3. Yếu tố khoa học kỹ thuật ............................................................ 51
2.3.4. Yếu tố kinh tế .............................................................................. 52
2.3.5. Yếu tố thẩm mỹ........................................................................... 52
2.3.6. Yếu tố công năng ........................................................................ 53
2.4. Các bài học kinh nghiệm tổ chức không gian xanh trong nước và
trên thế giới ..................................................................................................... 54
2.4.1. Trên thế giới ................................................................................ 54
2.4.2. Tại Việt Nam .............................................................................. 58
2.4.3. Các bài học kinh nghiệm ............................................................ 60
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN XANH TRONG
KHU ĐÔ THỊ MỚI MỖ LAO, PHƯỜNG MỘ LAO, QUẬN HÀ ĐƠNG,
HÀ NỘI .......................................................................................................... 62
3.1. Quan điểm và mục tiêu .................................................................. 62


4

3.1.1. Quan ñiểm ................................................................................... 62
3.1.2. Mục tiêu ...................................................................................... 63
3.2. Các nguyên tắc tổ chức không gian xanh ...................................... 63
3.3. Các giải pháp tổ chức khơng gian xanh trong khu đơ thị mới Mỗ

Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội ............................................... 65
3.3.1. Giải pháp tổng thể tổ chức không gian xanh khu đơ thị mới Mỗ
Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội ............................................... 65
3.3.2. Tổ chức không gian xanh vườn hoa trung tâm ........................... 73
3.3.3. Tổ chức không gian xanh khu cây xanh chuyên dụng (công viên
cây xanh khu nghĩa trang) ............................................................................... 78
3.3.4. Tổ chức không gian xanh theo chiều đứng ................................. 80
3.3.5. Tổ chức khơng gian xanh trong khu ở ........................................ 84
3.3.6. Tổ chức không gian xanh trên mái tòa nhà chung cư cao tầng .. 88
3.3.7. Tổ chức khơng gian xanh đường phố ......................................... 90
3.3.8. Tổ chức không gian xanh ven hồ ................................................ 92
3.3.9. Giải pháp quản lý và thực hiện ................................................... 93
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 96
1. KẾT LUẬN ................................................................................................ 96
2. KIẾN NGHỊ ............................................................................................... 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


1

PHẦN MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài
Q trình quy hoạch xây dựng và phát triển đơ thị, khơng gian xanh là
một thành phần quan trọng khơng thể thiếu, góp phần ñể ổn ñịnh, tiết kiệm tối
ña năng lượng, phát triển bền vững mơi trường sinh thái đơ thị.
Cây xanh là yếu tố chính trong việc cải thiện mơi trường, đóng góp
những giá trị thẩm mỹ trong việc tạo dựng bản sắc đơ thị, tạo nên hình ảnh
của một khu đơ thị có chất lượng sống tốt. Tại nhiều khu đơ thị mới ở Hà
Nội, khơng gian xanh vẫn chưa được ñầu tư ñúng mức. Trong cơ cấu quy

hoạch của các khu đơ thị mới hiện nay, mật độ xây dựng thường ñược ñẩy lên
cao ñến mức tối ña do lợi nhuận mà cắt giảm diện tích cơng viên, vườn hoa,
sân bãi thể dục thể thao. Ngồi ra, tại đại đa số các khu đơ thị mới ở Hà Nội
những khơng gian xanh ít ỏi cịn lại cũng khơng được tổ chức và chăm sóc
đúng mức, cây xanh trồng bất chấp điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng cũng như
cảnh quan đơ thị.
Khu đơ thị mới Mỗ Lao quận Hà Đơng đã ñược UBND thành phố Hà
Nội chấp thuận ñiều kiện bố trí kế hoạch chuẩn bị đầu tư dự án cây xanh,
cảnh quan nhằm xây dựng mới hoàn chỉnh các hạng mục cây xanh trên các
tuyến ñường, cây xanh sân vườn, cảnh quan các khu công viên, vườn hoa...
Mặc dù khu đơ thị đã cơ bản hồn thành hạ tầng cơ sở, tuy nhiên, việc tổ chức
không gian xanh ở Mỗ Lao gần như chưa ñược triển khai hoặc triển khai vô
cùng chậm chạp. Một số khu vực trong quy hoạch chi tiết 1/500 là đất dành
cho cây xanh thì trên thực tế đã bị chuyển đổi sang mục đích khác, hoặc
những khu đất đã được dành lại để làm khơng gian xanh thì lại chưa được chú
trọng trồng và phối kết cây xanh. Tất cả những ñiều này gây ảnh hưởng đến
mỹ quan khu đơ thị và khơng đáp ứng ñược sự mong mỏi của người dân sinh


2

sống tại đây, đó là mong muốn được sống trong một khu đơ thị mới có một hệ
thống các khơng gian xanh từ bồn hoa, cây xanh ñường phố, vườn hoa cho
đến các cơng viên vừa và nhỏ để phục vụ nhu cầu giao tiếp, nghỉ ngơi, vui
chơi giải trí cho người già, trẻ em và cư dân đơ thị sau ngày làm việc.
Trước thực trạng này, luận văn chọn ñề tài nghiên cứu “Giải pháp tổ
chức không gian xanh trong khu đơ thị mới Mỗ Lao, quận Hà Đơng, Hà Nội”
nhằm tạo lập hệ thống không gian xanh bản sắc, các giải pháp hợp lý để
nhanh chóng hình thành và đưa khơng gian xanh vào phục vụ cuộc sống của
người dân trong khu đơ thị mới này.

Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các giải pháp tổ chức không gian xanh trong khu đơ thị mới
Mỗ Lao theo hướng tiết kiệm, sinh thái, ñáp ứng nhu cầu nghỉ ngơi, vui chơi
giải trí và giao tiếp của người dân, góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng
môi trường sống và cảnh quan trong các khu đơ thị mới tại Hà Nội nói chung
và trong khu đơ thị mới Mỗ Lao nói riêng.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Các khơng gian xanh trong khu đơ thị mới Mỗ
Lao, phường Mộ Lao quận Hà Đông, Hà Nội.
- Phạm vi nghiên cứu: Các giải pháp tổ chức không gian xanh trong
khu đơ thị mới Mỗ Lao, phường Mộ Lao quận Hà Đông, Hà Nội theo Quy
hoạch chung thành phố Hà Nội ñến năm 2030.
Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp tiếp cận hệ thống và cấu trúc.
- Phương pháp ñiều tra, khảo sát thực ñịa, phỏng vấn.


3

- Phương pháp xử lý thơng tin, phân tích, tổng hợp.
- Phương pháp nhận dạng, chẩn đốn và dự báo.
- Phương pháp thực nghiệm, kiểm chứng, tham khảo kinh nghiệm trong
và ngoài nước.
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của ñề tài:
Ý nghĩa thực tiễn:
+ Các kết quả nghiên cứu của đề tài có thể áp dụng trong quy hoạch
xây dựng khu đơ thị mới Mỗ Lao quận Hà Đơng thành một khu đơ thị mới có
cảnh quan đẹp, mơi trường sống thân thiện, tiện nghi trên cơ sở tổ chức tốt
các khơng gian xanh

+ Kết quả của đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho cơng tác quy
hoạch, thiết kế đơ thị các khơng gian xanh trong các khu đơ thị mới trên địa
bàn quận Hà Đơng và một số địa điểm khác có điều kiện tương tự tại Hà Nội.
Ý nghĩa lý luận:
Kết quả của ñề tài góp phần bổ sung lý thuyết về việc tổ chức khơng
gian xanh trong các khu đơ thị mới Hà Nội. Các mơ hình, giải pháp đề xuất
đảm bảo tính khoa học và thực tiễn, ñáp ứng các yêu cầu phát triển của các
khu đơ thị mới tại quận Hà Đông hiện nay.
Các khái niệm (thuật ngữ) sử dụng trong Luận văn.
- Đơ thị mới: Đơ thị mới là đơ thị dự kiến hình thành trong tương lai
theo định hướng quy hoạch tổng thể hệ thống đơ thị quốc gia, ñược ñầu tư xây
dựng từng bước ñạt các tiêu chí của đơ thị theo quy định của pháp luật (Theo
Luật Quy hoạch đơ thị số 30/2009/QH12). [23]


4

- Khu đơ thị mới: Là một khu vực trong ñô thị, ñược ñầu tư xây dựng
mới ñồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và nhà ở (Theo Luật Quy
hoạch đơ thị số 30/2009/QH12). [23]
- Khơng gian đơ thị: Là khơng gian bao gồm các vật thể kiến trúc đơ
thị, cây xanh, mặt nước trong đơ thị có ảnh hưởng trực tiếp đến cảnh quan đơ
thị (Theo Luật Quy hoạch đơ thị số 30/2009/QH12). [23]
- Cảnh quan đơ thị: Là khơng gian cụ thể có nhiều hướng quan sát ở
trong đơ thị như khơng gian trước tổ hợp kiến trúc, quảng trường, ñường phố,
hè, ñường ñi bộ, công viên, thảm thực vật, vườn cây, vườn hoa, ñồi, núi, gò
ñất, ñảo, cù lao, triền ñất tự nhiên, dải đất ven bờ biển, mặt hồ, mặt sơng,
kênh, rạch trong đơ thị và khơng gian sử dụng chung thuộc ñô thị (Theo Luật
Quy hoạch ñô thị số 30/2009/QH12). [23]
- Quản lý cây xanh đơ thị bao gồm: Quy hoạch, trồng, chăm sóc, ươm

cây, bảo vệ và chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đơ thị. (Theo Nghị định
64/2010/NĐ- CP) [15]
- Khơng gian xanh trong khu đơ thị mới bao gồm: Công viên, vườn
hoa, vườn dạo, hồ nước (tự nhiên hoặc nhân tạo), quảng trường, các khu vực
công cộng khác trồng cây xanh, thảm cỏ…
- Cây xanh đơ thị: Là cây xanh sử dụng công cộng, cây xanh sử dụng
hạn chế và cây xanh chun dụng trong đơ thị (Theo Nghị ñịnh 64/2010/NĐCP) [15]
Cấu trúc luận văn:
- Phần mở ñầu: Giới thiệu lý do chọn đề tài; mục đích nghiên cứu; ñối
tượng và phạm vi nghiên cứu; phương pháp nghiên cứu; ý nghĩa lý luận và
thực tiễn của ñề tài; cấu trúc đề tài và giải thích thuật ngữ.


5

- Phần nội dung: Bao gồm 03 chương:
+ Chương 1: Thực trạng tổ chức khơng gian xanh trong khu đơ thị mới
Mỗ Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội.
+ Chương 2: Cơ sở khoa học tổ chức không gian xanh trong khu đơ thị
mới Mỗ Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội.
+ Chương 3: Giải pháp tổ chức khơng gian xanh trong khu đơ thị mới
Mỗ Lao, phường Mộ Lao, quận Hà Đông, Hà Nội.
- Phần kết luận và kiến nghị: Tổng hợp các nội dung, kết quả nghiên
cứu và kiến nghị.


THƠNG BÁO
Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui
lịng liên hệ với Trung Tâm Thơng tin Thư viện
– Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.

Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội
Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội.
Email:

TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN


96

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. KẾT LUẬN
Tổ chức không gian xanh trong khu đơ thị mới Mỗ Lao quận Hà
Đơng là một việc làm thiết yếu nhằm giải quyết nhu cầu sinh hoạt của người
dân, cải thiện chất lượng môi trường sống, cân bằng sinh thái và nâng cao
chất lượng mỹ quan đơ thị trong q trình quy hoạch xây dựng phát triển đơ
thị, đặc biệt là trong nền kinh tế thị trường cùng với nhu cầu phát triển mạnh
mẽ về nhà ở.
Tổ chức khơng gian xanh trong khu đơ thị mới Mỗ Lao quận Hà
Đơng là đã giải quyết ñược sự hài hòa thống nhất giữa cảnh quan tự nhiên và
cảnh quan nhân tạo, ñáp ứng và làm thỏa mãn nhu cầu nghỉ ngơi, thư giãn và
vui chơi giải trí của người dân theo xu hướng cân bằng sinh thái và phát triển
bền vững.
Tại Việt Nam, hầu như tổ chức khơng gian xanh trong khu đơ thị
mới chưa được quan tâm ñúng mức ngay từ giai ñoạn quy hoạch chi tiết, thiết
kế đơ thị, thiết kế kiến trúc cảnh quan cho ñến giai ñoạn triển khai ñầu tư xây
dựng cũng như là quản lý duy tu, bảo dưỡng nên hệ thống khơng gian xanh đã
ít lại bị chuyển đổi sang mục đích khác.
Luận văn đã nghiên cứu các cơ sở khoa học cho việc tổ chức không
gian xanh dựa trên các quan ñiểm lý luận, kinh nghiệm tổ chức không gian
xanh truyền thống ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Từ đó, luận văn đã

phân tích và nghiên cứu những mơ hình, giải pháp thích hợp với những ñặc
thù riêng của khu ñô thị mới Mỗ Lao quận Hà Đơng nhằm mục đích hồn
thiện việc tổ chức khơng gian xanh, cảnh quan kiến trúc trong khu đơ thị mới
này để phù hợp với các khơng gian chức năng, ñảm bảo tính hiệu quả về sử
dụng, kinh tế xã hội, kỹ thuật, thẩm mỹ và bảo vệ môi trường ñô thị.


97

Luận văn đề xuất các giải pháp tổ chức khơng gian xanh trong khu
đơ thị mới bao gồm: khơng gian xanh theo diện (điển hình là tổ chức khơng
gian xanh khu công viên cây xanh nghĩa trang); không gian xanh theo điểm
(mơ hình “vườn chia sẻ” tại khu ở và mơ hình tổ chức khơng gian xanh theo
chiều đứng và trên mái một số khu nhà chung cư cao tầng); không gian xanh
theo tuyến ( tổ chức không gian xanh ñường phố và không gian xanh ven hồ).
2. KIẾN NGHỊ
Huy ñộng sự tham gia của cộng ñồng vào quá trình quản lý ñầu tư
xây dựng và quản lý khai thác sử dụng, bảo vệ, duy tu bảo dưỡng hệ thống
không gian xanh trong khu đơ thị mới Mỗ Lao quận Hà Đông. Cùng với các
biện pháp quản lý tốt cùng với sự tham gia của cộng ñồng dân cư, các giải
pháp tổ chức khơng gian xanh mới có thể áp dụng sớm vào thực tế và ñạt
ñược hiệu quả và hiệu suất sử dụng, ñáp ứng mọi nhu cầu sử dụng của người
dân.
Tổ chức không gian xanh cần chú ý ñến việc quy hoạch hệ thống
cây xanh, mặt nước ngay từ khâu thiết kế các ñồ án quy hoạch chi tiết và thiết
kế đơ thị, cần giám sát chặt chẽ các chỉ tiêu về ñất ñai, ñặc biệt là ñất cây
xanh trước khi phê duyệt. Cần có những hướng dẫn cụ thể trong quy hoạch
kiến trúc cảnh quan và tổ chức khơng gian xanh trong các đồ án.
Tổ chức khơng gian xanh trong khu đơ thị mới cần giải quyết ñồng
bộ về quy hoạch, kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, mơi trường cũng

như các vấn đề về lựa chọn chủng loại cây và các tiện ích đơ thị.
Rà sốt, tận dụng các khơng gian quy hoạch là xanh nhưng chưa
ñược ñầu tư ñúng mức ñể phát triển mơ hình “vườn chia sẻ”.


98

Tổ chức khơng gian xanh trong khu đơ thị mới cần phải được quan
tâm nhiều hơn trong thời kỳ đơ thị hóa để đáp ứng đầy đủ các nhu cầu hiện tại
và tương lai.
Bổ sung hoàn chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật, các tiêu chuẩn,
quy chuẩn về quy hoạch, thiết kế, xây dựng hệ thống không gian xanh công
cộng.