Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kiến trúc: Đặc điểm và giá trị kiến trúc của That Luông Viêng Chăn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI
----------------------------------------

SENGTAVANH DOUANGSITHON

ĐẶC ĐIỂM VÀ GIÁ TRỊ KIẾN TRÚC CỦA THAT LUÔNG
VIÊNG CHĂN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KIẾN TRÚC

Hà Nội – 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI
-------------------------------------

SENGTAVANH DOUANGSITHON
KHÓA 2014-2016

ĐẶC ĐIỂM VÀ GIÁ TRỊ KIẾN TRÚC CỦA THAT LUÔNG
VIÊNG CHĂN

Chuyên ngành: Kiến trúc

Mã số: 60.58.01.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ KIẾN TRÚC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. KHUẤT TÂN HƯNG

Hà Nội – 2016


LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian học tập và nghiên cứu tại trường đại học kiến trúc Hà
Nội, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của Khoa sau đại học, các thầy cơ
giáo đã tận tình trang bị cho tơi những kiến thức bổ ích về nghề. Đến nay tơi
đã hồn thành luận văn của mình.
Tơi xin trân trọng cảm ơn trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, khoa sau
đại học và các thầy cô giáo đã giúp đỡ tơi hồn thành khóa học. Đặc biệt tơi
xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến TS. Khuất Tân Hưng, người đã trực
tiếp hướng dẫn nghiên cứu, chỉ bảo, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
trong suốt q trình thực hiện luận văn này.
Tơi cũng xin cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ tơi trong
q trình sưu tầm tài liệu cũng như các ý kiến góp ý cho việc hồn thành luận
văn này.
Hà Nội, tháng 6 năm 2016
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

SENGTAVANH DOUANGSITHON

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ này là cơng trình nghiên cứu khoa
học độc lập của tôi. Các số liệu khoa học, kết quả nghiên cứu của Luận văn là
trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

SENGTAVANH DOUANGSITHON


MỤC LỤC
Lời cảm ơn
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các bảng, biểu
Danh mục các hình vẽ, sơ đồ
PHẦN MỞ ĐẦU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Lý do chọn đề tài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Mục tiêu nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Phương pháp nghiên cứu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
PHẦN NỘI DUNG

...........................................4

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ THAT LUÔNG VÀ KIẾN TRÚC CHÙA
THÁP Ở VIÊNG CHĂN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
1.1.

Bối cảnh tự nhiên và văn hóa xã hội của Viêng Chăn. . . . . . . . . . . . . 4
1.1.1. Điều kiện tự nhiên. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
1.1.2. Điều kiện kinh tế. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
1.1.3. Điều kiện văn hóa – xã hội. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.2.

Khái quát về kiến trúc chùa tháp ở Viêng Chăn. . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.2.1. Đặc điểm vị trí. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.2.2. Đặc điểm nghệ thuật kiến trúc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
1.2.3. Vai trò của kiến trúc chùa tháp trong đời sống văn hóa xã hội của
Viêng Chăn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16


1.3.

Thực trạng và q trình phát triển That Lng. . . . . . . . . . . . . . . . . 20
1.3.1. Vị trí và mối liên hệ riêng của That Luông. . . . . . . . . . . . . . . 20
1.3.2. Lịch sử ra đời và các giai đoạn phát triển. . . . . . . . . . . . . . . . 22
1.3.3. Hiện trạng That Luông trong thời kỳ đương đại. . . . . . . . . . . 26

1.4.

Các nghiên cứu liên quan đến đề tài. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

CHƯƠNG II: NHỮNG ĐẶC ĐIỂM KIẾN TRÚC CỦA THAT LUÔNG. . 35
2.1.

Đặc điểm tổng thể. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
2.1.1. Định hướng cơng trình và cách tiếp cận. . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

2.1.2. Quan hệ của That Lng với các cơng trình tơn giáo lân cận. . 35

2.2.

Đặc điểm kiến trúc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
2.2.1. Đặc điểm mặt bằng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
2.2.2. Đặc điểm mặt đứng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
2.2.3. Đặc điểm cấu trúc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
2.2.4. Đặc điểm vật liệu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

2.3.

Đặc điểm của các thành phần kiến trúc khác trong quần thể . . . . . . . 43
2.3.1. Cửa vào chính. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
2.3.2. Nhà thờ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
2.3.3. Tháp bao quanh ngọn tháp lớn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
2.3.4. Hệ thống trường lang xung quanh tháp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

2.4.

Đặc điểm sân vườn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

2.5.

Đặc điểm hoạt động. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
2.5.1. Hoạt động lễ hội. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
2.5.2. Hoạt động tín ngưỡng thường ngày. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
2.5.3. Các chức năng mới (bảo tàng, du lịch). . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

CHƯƠNG III: NHỮNG GIÁ TRỊ KIẾN TRÚC VÀ ĐỊNH HƯỚNG BẢO
TỒN, PHÁT HUY GIÁ TRỊ CỦA THAT LUÔNG. . . . . . 57
3.1.

Các tiêu chí đánh giá giá trị. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

3.2.

So sánh giá trị That Luông với các tháp tại các địa phương khác. . . . 61
3.2.1. Sự tương đồng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
3.2.2. Sự khác biệt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

3.3.

Đánh giá giá trị kiến trúc của That Luông. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
3.3.1. Giá trị lịch sử. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
3.3.2. Giá trị văn hóa – tâm linh. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
3.3.3. Giá trị kiến trúc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
3.3.4. Giá trị nghệ thuật, tạo hình. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
3.3.5. Giá trị sử dụng (tín ngưỡng, tham quan, du lịch). . . . . . . . . . . 75

3.4.

Định hướng phát huy giá trị kiến trúc That Luông. . . . . . . . . . . . . . 75
3.4.1. Về quy hoạch tổng thể That Luông. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
3.4.2. Về các công năng sử dụng That Luông. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
3.4.3. Về các chi tiết cấu tạo và nghệ thuật kiến trúc của That Luông.76

3.5.

Định hướng phát huy các giá trị phi vật thể của That Luông. . . . . . . 77
3.5.1. Phát huy giá trị lễ hội. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
3.5.2. Đề xuất chính sách quản lý khu di tích That Lng. . . . . . . . . 77

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Kết luận . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Kiến nghị . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

TÀI LIỆU THAM KHẢO.


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CHDCND Lào

Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

ASEAN

Association of South East Asian Nations
( Hiệp Hội Các Quốc Gia Đông Nam Á )

UNESCO

United Nations Educational, Scientific and
Cultural Organization.
( Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của
Liên Hiệp Quốc )

DANH MỤC HÌNH MINH HỌA
Số hiệu hình

Tên Hình

Hình 1.1

Bản đồ thủ đơ Viêng Chăn và Bản đồ nước CHDCND Lào

Hình 1.2

Quy hoạch phát triển đất đai và mật độ dân cư Viêng Chăn

Hình 1.3

Dụng cụ nấu bếp và các món ăn trun thống của Lào

Hình 1.4

Một số trang phục của người dân Lào

Hình 1.5

Nấu cơm và Câu cá

Hình 1.6

Buộc cổ tay

Hình 1.7

Phong tục cưới của Lào

Hình 1.8

Tổ chức lễ Ma Chay


Hình 1.9

Vị trí các Chùa, Tháp ở thủ đơ Viêng Chăn

Hình 1.10

Những ngơi nhà truyền thống của người dân được xây
nhiều lớp mái

Hình 1.11

Nóc các mái nhà được thiết kế theo nhiều kiểu cách khác
nhau

Hình 1.12

Những hoạ tiết được trang trí cơng phu trên trần nhà của
một ngơi đền cổ và Màu vàng là màu chủ đạo trong các
ngôi chùa của Lào

Hình 1.13

Hình tượng Đức Phật trên song cửa sổ Khải Hồn mơn ở
Thủ đơ Viêng Chăn

Hình 1.14

Những hoạt động lễ hội trong các ngơi chùa của Lào

Hình 1.15

Lễ cưới tổ chức tại nhà cơ dâu

Hình 1.16

Mộ đặt trong đất Chùa

Hình 1.17

Các hoạt động tổ chức tại That Lng

Hình 1.18

Vị trí Khn viên That Lng

Hình 1.19

Tồn bộ khung cảnh khn viên That Lng đã được thay
đổi

Hình 1.20

Hiện trạng tồn bộ cơng trình

Hình 1.21

Cây xanh trong khu That Lng

Hình 1.22

Tháp thờ và khu chùa với kích thước lớn nhỏ khác nhau
trong khu That Lng

Hình 1.23

Các tượng trang trí màu vàng cùng màu với That Luông


Hình 1.24

Chùa Xiang Thong

Hình 1.25

Chùa Wi Sun Na Rat

Hình 1.26

Chùa Mai Su Wan Na Phum Aham

Hình 2.1

Khn viên That Lng và các cơng trình quan trọng xung
quanh Tháp

Hình 2.2

Mặt bằng That Lng

Hình 2.3

Dãy hoa sen ơm láy chân tháp

Hình 2.4

Mặt đứng That Lng

Hình 2.5

Mặt đứng That Lng

Hình 2.6

Cấu trúc và Các vật liệu

Hình 2.7

Cổng bước một, đặt ở 4 phía của trường lang xung quanh
tháp

Hình 2.8

Cổng bước hai, lên tháp lớn và vị trí cổng của hai bước vào

Hình 2.9

Nhà thờ

Hình 2.10

Tháp bao quanh ngọn tháp lớn

Hình 2.11

Tồn bộ hệ thống các cơng trình quanh tháp

Hình 2.12

Hệ thống bên trong khơng gian tháp

Hình 2.13

Hệ thống sân cỏ xung quanh ngơi tháp


Hình 2.14

Tượng phật được cất giữ trên hành lang bao quanh ngơi
tháp

Hình 2.15

Sân vườn trong khn viên tháp

Hình 2.16

Tồn bộ khn viên lớn

Hình 2.17

Tiểu cảnh từng góc

Hình 2.18

Rước kiệu tháp

Hình 2.19

Buổi sáng, người dân chuẩn bị thức ăn khất thực cho các
nhà sư

Hình 2.20

Lễ rước nến và đốt pháo bơng giã hội

Hình 2.21

Nghệ thuật diễn tại lễ hội

Hình 2.22

Mơn chơi Tikhy

Hình 2.23

Phong phú món ăn

Hình 2.24

Các hoạt động thường ngày của các sư thầy

Hình 2.25

Các hoạt động của khách du lịch và người dân sống xung
quanh tháp

Hình 2.26

Đầu tượng Phật cổ

Hình 2.27

Tượng Phật bị phá hủy

Hình 2.28
Hình 2.29

Đỉnh tháp đầu tiên (bị sóng chớp đánh) và Bài thánh ca
ngơi tháp
Tượng Phật cũ vẫn còn nguyên vẹn

Hình 2.30

Các miếng đá ong trưng bày trên hành lang xung quanh
tháp

Hình 3.1

Tháp Inh Hăng

Hình 3.2

Các biểu tượng có hình của That Lng

Hình 3.3

Bản sao That Lng ở Ấn Độ

Hình 3.4

Bản sao That Lng ở Nhật Bản

Hình 3.5

Bản sao của That Luông ở Lào
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU

Số hiệu
bảng, biểu

Tên bảng, biểu

Sơ đồ 3.1

Giá trị của That Luông

Bảng 1.1

Sự thay đổi của That Luông qua các thế kỷ

Bảng 1.2

Thống kê tên gọi và ý nghĩa của 30 ngọn tháp nhỏ xung
quanh

Bảng 2.1

Thống kê các loại vật liệu

Bảng 2.2

Thống kê các loại cây xanh

Bảng 3.1

Thống kê Sự khác biệt trên tổng thể

Bảng 3.2

Thống kê Sự khác biệt trên mặt bằng

Bảng 3.3

Thống kê Sự khác biệt trên mặt đứng



1

PHẦN MỞ ĐẦU
 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
That Luông (Tháp Luổng) là biểu tượng của Phật giáo và nền chủ
quyền của Lào. Đây là cơng trình kiến trúc đặc biệt và quan trọng nhất ở Lào.
Người Lào cho rằng, những người truyền đạo đến từ Ấn Độ lần đầu tiên xây
dựng lăng tẩm ở khu vực này vào năm 236 Phật lịch (Trước cơng ngun 307
năm). Cơng trình này được xây dựng để cất giữ xương chậu của Đức Phật.
Khi Đức vua Say Ya Xêt Tha Thi Lat dời kinh đô Lan Xang từ Luang Pra
Bang đến Lào vào giữa thế kỷ 16, đã ra lệnh xây dựng That Luông. Công việc
xây dựng bắt đầu năm 1566. Do được phủ vàng nên That Luông liên tục bị
người Miến Điện, người Xiêm và người Hoa cướp bóc. Sự xâm lược của
người Xiêm năm 1828 dẫn đến sự sụp đổ hoàn toàn của thủ đơ và That Lng
hồn tồn bị bỏ bê. Kiến trúc hiện tại được người Pháp xây lại vào những năm
1930 dựa trên những bản vẽ chi tiết từ những năm 1860 của kiến trúc sư, nhà
thám hiểm người Pháp Louis Delaporte.
That Luông là ngôi chùa cổ, lớn nhất của Lào và được đánh giá như
một cơng trình kiến trúc văn hóa mang tính tơn giáo đặc sắc, là biểu tượng
của trí tuệ và sự sáng tạo. Hằng năm cứ vào trăng tròn tháng 11 dương lịch,
hội tại That Luông được tổ chức ba ngày ba đêm với các nghi thức long trọng
như lễ tắm Phật (xông phạ), lễ Dâng Cơm (tặc bạt), lễ Cầu phúc (khỏ
phon)…..Đối với mỗi dân tộc, mỗi quốc gia, di sản văn hóa được xem là báu

vật thiêng liêng mà mỗi thế hệ phải có trách nhiệm phát huy và bảo tồn cho
các thế hệ tiếp theo. Một xã hội không thể tồn tại và phát triển nếu không dựa
trên nền tảng các giá trị văn hố. Nhiều giá trị văn hóa đã vượt ra ngồi khn
khổ của một dân tộc, một quốc gia và có ảnh hưởng tồn cầu, đó là di sản văn
hóa thế giới. Phát huy và bảo tồn các giá trị văn hóa là hai mặt của một thể
thống nhất, có tác động tương hỗ lẫn nhau trong q trình phát triển của mỗi


2

xã hội mà văn hóa được xem là nền tảng. Việc phát huy đặc điểm và các giá
trị văn hoá sẽ có tác dụng làm tăng ý thức, trước hết là của mỗi thành viên
trong cộng đồng dân tộc và của bè bạn quốc tế đối với trách nhiệm bảo tồn
các giá trị văn hóa. Ngược lại việc bảo tồn sẽ là cơ sở và tạo ra cơ hội có được
các giá trị văn hóa để tự hào, để giới thiệu với các dân tộc khác, các quốc gia
khác trên thế giới. Nhiều giá trị văn hóa chỉ có thể cảm nhận được trong
những khung cảnh thực của tự nhiên, của nếp sống truyền thống cộng đồng
mà khơng thể có phim ảnh, diễn xuất nào có thể chuyển tải được. Trong cơng
tác bảo tồn các giá trị văn hố địi hỏi có kinh phí cho hoạt động thu thập,
nghiên cứu di sản; bảo vệ, tu sửa, tôn tạo, v.v. bên cạnh những yêu cầu về
kinh nghiệm, về đội ngũ, về trình độ khoa học cơng nghệ, v.v. trong lĩnh vực
bảo tồn. Nguồn kinh phí dành cho hoạt động bảo tồn di sản văn hóa từ ngân
sách nhà nước và hợp tác quốc tế thường rất hạn hẹp so với nhu cầu thực tế.
Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả của công tác bảo tồn các giá trị
trong công trinh. [4,5]
Như vậy việc nghiên cứu về những đặc điểm và giá trị kiến trúc của các
cơng trình nói chung và nói riêng với cơng trình có những các đặc điểm và giá
trị kiến trúc nổi tiếng và đã nhập vào danh sách di sản văn hóa thế giới như
That Lng của Viêng Chăn là rất đặc biệt và có ý nghĩa cao, gồm cả công tác
bảo tồn và phát huy các đặc điểm và các giá trị kiến trúc thiêng riêng của tự

cơng trình hiện có mà trong thâm tâm người Lào, That Luông được xem như
ngọn lửa vàng, ln cháy sáng thắp cho họ sự cuồng nhiệt, lịng tin vào cuộc
sống và niềm tự hào lịch sử. Ngày nay, That Luông là nơi người dân Phật
Giáo thường đến vào những dịp lễ hội, ngày nghỉ. Cịn về phía khách du lịch
That Luông là điểm tham quan và là điểm hành hương khơng thể thiếu trong
một chương trình du lịch, giúp phát triển nền kinh tế trong nước và đòi hỏi về
mặt quản lý và nghiên cứu cũng như các ngành nghề khác trong tương lai.


3

 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU:
 Xác định đặc điểm kiến trúc của That Luông.
 Đánh giá giá trị kiến trúc của That Luông.
 Định hướng phát huy các đặc điểm và giá trị kiến trúc của That Luông.
 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
 Đối tượng nghiên cứu:
Quần thể kiến trúc That Luông ở thủ đô Viêng Chăn, Lào.
 Phạm vi nghiên cứu:
Đặc điểm và giá trị kiến trúc That Luông ở thủ đô Viêng Chăn, Lào.
 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
 Thu thập và tổng hợp các tài liệu liên quan đến đề tài và các đối tượng
nghiên cứu.
 Điều tra, khảo sát hiện trạng làm cơ sở để tổng hợp, hệ thống hóa để
xác định các đặc điểm và giá trị kiến trúc của cơng trình.
 Nghiên cứu và đưa ra những vấn đề tồn tại và các yếu tố ảnh hưởng đến
đặc điểm và giá trị kiến trúc.
 Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI:
Nghiên cứu của luận văn góp phần làm rỏ hơn các đặc điểm và giá
trị kiến trúc của That Luông bổ sung vào kho tư liệu kiến trúc chùa tháp

của thủ đơ Viêng Chăn nói riêng và nước Lào nói chung, từ đó năng cao ý
thức giữ gìn và phát huy giá trị thơng qua các hoạt động văn hóa, tín
ngưỡng và phát triển du lịch.
Đây cũng sẽ là một trong những nguồn cung cấp cứ liệu khoa học
quan trọng làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo về di sản kiến trúc độc
đáo này.


THƠNG BÁO
Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui
lịng liên hệ với Trung Tâm Thơng tin Thư viện
– Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội
Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội.
Email:

TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN


78

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
 Kết luận
Giá trị trong di tích lịch sử, là cái vơ giá, bảy tỏ sự xuất hiện cái đến
trước và sau, trong đó chúng ta có thể nhìn thấy sự thay đổi về cuộc sống, mơi
trường thiên nhiên qua các cơng trình vĩ đại ấy. Sự tồn tại của các giá trị trong
cơng trình kiến trúc đưa ra rất nhiều điều đặc biệt, mang tính bản sắc đến cuộc
sống văn hóa con người. Ngồi ra, sự thiêng liêng quý giá về Phật giáo còn
tạo thêm sự đặc trưng cho con người cũng như cơng trình. Luận văn có thể
thống kê các đặc điểm và giá trị kiến trúc của That Luông như sau:

 Xác định được các đặc điểm kiến trúc của That Luông:
-

Trên tổng thể Tháp Lng, chúng ta có thể nhìn thấy sự thay đổi về

phong cảnh và các cảnh quan xung quanh khn viên tháp rất nhiều, đó
thuộc vào các yếu tố về kinh tế xã hội, nhưng vẫn nhìn thấy những nếp
sống, văn hóa truyền thống liên quan đến ngơi tháp và cả khn viên Tháp
Lng, chính là con đường lớn nhở xung quanh khuôn viên và trong không
gian khuôn viên, các hướng vào tháp vẫn được giữ nguyên, cây cỏ và các
cơng trình phất giáo quan trọng được xây dựng để tạo nên một khơng gian
tín ngưỡng.
-

Đối với mặt đứng ngơi tháp, về quy mơ, chiều dai, chiều cao, có thể nói

đay là một cơng trình khổng lồ nhất của đất nước, các chi tiết mang tính
giản dị nhưng rất có ý nghĩa từng các bậc tháp, những các chi tiết trang trí,
vật liệu và mầu sắc cũng đã kể lại lịch sử của đất nước và các mỗi quan hệ
quả người dân về công tác tu bổ và bảo trì bảo dưỡng.
-

Các khơng gian trên mặt bằng cũng được bố trí liên quan đến cơng

năng sử dụng, đó chính là các hoạt động về tôn giáo, mỗi không gian được
phân chia rõ ràng để tạo ra những không gian cơng cộng dành cho người
dân thường và khơng gian tín ngưỡng dành cho các nhà sư.


79

 Đánh giá được các giá trị kiến trúc của That Luông:
-

Giá trị lịch sử: kể lại được những sự liên quan về lối sống con người và

các truyền thiết tôn giáo đức phật, sự thay đổi và những ảnh hưởng từ thiên
nhiên và các yếu tố cần thiết thực tế qua các thế kỷ, đã thể hiện rất rõ bởi
những sự tiếp tục về các hoạt động quen thuộc giưa người dân với ngơi
tháp.
-

Giá trị văn hóa – tâm linh: chúng ta khơng thể tách ra giữa văn hóa và

tâm linh, đến nay người dân vẫn giữ được những thủ tục về ăn mặc truyền
thống độc đáo, nó diễn ra trong ngày lễ hội quan trọng, các hoạt động
thường ngày để tỏ ra sự tôn trọng cho những các không gian tĩn ngưỡng
hoặc không gian đặc biệt.
-

Giá trị kiến trúc: với mơ hình có nguồn gốc từ Ấn Độ, hịa hợp với

những hình thức giản dị mang bản sắc kiến trúc Lào cổ xưa, cùng với các
giá trị của mỗi chi tiết, đây là một trong những hình thức tiêu nhất đất
nước. Các bậc tháp đều được phân chia theo các ý nghĩa của rất có giá trị,
như là: dục giới, sắc giới và vô sắc giới, nhằm đạt đến trạng thái vô tướng
và siêu thế giới.
-

Giá trị nghệ thuật, tạo hình: có thể nói đây là một biểu tượng thay mặt

cho người dân và đất nước Lào.Đến nay đã có nhiều cơng trình bắt trước
một số chi tiết đặc biệt, như là phần đỉnh tháp, bê chân (cách hoa sen).
Hoặc vẽ vào các hình lá cờ của các Bộ hoặc cơ quan để tỏ ra sự tôn trọng
cao nhất đối với ngơi tháp.
-

Giá trị sử dụng (tín ngưỡng, tham quan, du lịch): có thể nói Thap

Lng vừa là cơng trình tiêu biểu, vừa là địa điểm thể hiện khá đầy đủ về
văn hóa, phật giáo tiểu thừa và là vị trí để mọi người có thể vào tham quan
tìm hiểu tróng những các giá trị của nó. Các hoạt động văn hóa thường
ngày liên quan đến con người và các nhà sư vẫn được tiếp tục. các không


80

gian bên trong được dùng để trưng bày các đồ vật cổ, dành đón tiếp những
người du lịch và các nhà nghiên cứu.
 Đề xuất được một số Định hướng phát huy giá trị kiến trúc của That
Luông:
- Về tổng thể:
o Bảo tồn cùng với việc duy trì các giá trị lịch sử về không gian cảnh
quan, môi trường sinh thái bao quanh.
o Thống nhất trong cộng đồng về bản sắc kiến trúc, cụ thể vào từng vị
trí cần được bảo vệ các chức năng cũ và mới.
o Xác định cụ thể ranh giới hoặc khuôn viên khu đất cần bảo tồn.
- Về các công năng sử dụng:
o Bảo tồn song song với việc đưa ra các giải pháp quản lý chặt chẽ và
hợp lý về hình thức kiến trúc với các khơng gian của ngơi tháp.

o Phân tích rõ các không gian kiêng kị, không gian đặc biệt và không
gian công cộng.
- Về các chi tiết cấu tạo và nghệ thuật kiến trúc:
o Cơng trình cần được tu bổ thường xuyên.
o Cấu tạo nên chú ý vào các chi tiết của nó, nhất là vị trí rễ bị ảnh
hưởng.
o Nên quan tâm đến việc sửa chữa, không nên tự tay làm. phải ghi lại
các chi tiết cần sửa chữa và chọn cách bảo trì bảo dưỡng cho hợp lý.
- Về phát huy các giá trị phi vật thể:
o giá trị lễ hội: Khuyến khích người dân trên tồn quốc vào tham gia với
các hoạt động lễ hội quan trọng và nâng cao ý thức về việc bảo tồn
cho cá nhân, nhóm và tồn bộ các lứa tuổi.


81

 Kiến nghị
Thực tiễn hiện nay đã cho thấy những đặc điểm và giá trị trên của cơng
trình có nguy cơ ảnh hưởng bởi quá trình phát triển và tác động của đơ thị
hóa.Từ đó luận văn đề xuất một vài kiến nghị như sau:
¬ Để cùng giữ gìn các cơng trình di tích lịch sử, điều quan trọng là nên
phải lập các phương pháp nghiên cứu và cách bảo tồn, tu bổ, bảo dưỡng,
nhằm cụ thể vào từng vị trí hoặc từng cơng trình. Tạo điều kiện và đầu tư
vào công tác nghiên cứu và thu thập các tài liệu liên quan.
¬ Đưa ra các chính sách quản lý chặt chẽ, nhưng phải hài hòa giữa con
người, thiên nhiên và cơng trình di tích lịch sử đó. Lập trương trình quảng
cáo để nâng cao ý thức yêu quý các giá trị. Và cùng phát triển việc nâng
cao chất lượng nội dung của các tiêu chí đánh giá, bổ dung các nguyên tắc
nghiên cứu dủ tiêu chuẩn quốc gia cũng như tiêu chuẩn quốc tế trong tương
lai.

¬ Đề xuất các nguyên tắc và đưa vào kế hoạch bảo tồn và phát huy giá trị
kiến trúc để cải thiện vào công trình đã có và chưa được nghiên cứu mai
sau.


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt:
1. Trần Thu Hằng (2011), Đặc điểm kiến trúc chùa Việt vùng đồng bằng
bắc bộ, Luận văn thạc sĩ, trường ĐH kiến trúc Hà Nội.
2. Phanousone LATSAVONG (2011), Những đặc điểm nghệ thuật kiến
trúc của chùa Xiêng thong ở cổ đô Luang Phabang, Luận văn thạc sĩ,
trường ĐH kiến trúc Hà Nội.
3. Nguyễn Thị Thu Nguyệt (2015), Đặc điểm và giá trị không gian kiến
trúc, cảnh quan Làng Phong Nam Xã Hòa Châu-Đà Nẵng, Luận văn
thạc sĩ, trường ĐH kiến trúc Hà Nội.
4. www.wikipedia.org/wiki/Thạt_Luông
Tiếng Lào:
຋

5.

ຌ

຋ຈ

ຄ

ຄ຅ຌ (2000), ຎ

ຈຂອຄ

຋ຈ

ຄ

ຄ຅ຌ.

( Bảo tàng That Luông Viêng Chăn (2000), Lịch sử của That Luông
Viêng Chăn. )
6. ກ ຆ ຄ ກ ຋ກ ຌ ກ
ກ

ກຍກຈ

ຍ ຍ

ແ
ຈ຋

຋ຳມ ກ ຌ (1980), ຂຉກ ຄຂອຄ ຈຊ ມຌຉ
ຌ

ຊຌແ

ຊ ຌຍ ຌ,

ກ຋ 647/

ຄ

ຌ຋ 22/12/1981.
( Bộ Giáo dục Thể thao và Tôn giáo (1980), Nghị quyết về Quy định
của Bảo tàng và Địa điểm cổ, số 647/GD.TG, ngày 22/12/1981.)
7. ກ ຆ ຄຂມຌຂ
ກ

ກຍກຈ

ຌ ແ
ຍ ຍ

຋

ຈ຋ ຌ ຋
ຌ

ຊຌແ

(1989), ຂຉກ ຄຂອຄ ຈຊ ມຌຉ
ຊ ຌຍ ຌ,

ກ຋ 127/ຂ ຋

ຄ

ຌ຋ 18/8/1989.
( Bộ Thơng tin và Văn hóa (1989), Nghị quyết về Quy định của Bảo
tàng và Địa điểm cổ, số 127/TT.VH, ngày 18/8/1989.)

ຊ ຍຌ຃ຌ຃ ຏຄ ມອຄ (2010), ແຏຌຏຄ ຈ຋ ຌ ຋ຈຌ ແ

8.

ຎ ຆ ກອຌ ຌ ຃ອຌ
ມອຄ, ຌ ຃ອຌ

ຄ

ຄ

ຄ຅ຌ ແຉຎ 2000

ອຈ 2010,

຃ ມໜ ແໜຌ
ຊ ຍຌ຃ຌ຃ ຏຄ

ຄ຅ຌ.

( Học viện nghiên cứu đô thị (2010), Quy hoạch phát triển đất đai và
mật độ dân cư Viêng Chăn từ năm 2000 đến 2010, Học viện nghiên cứu
đô thị, Thủ đô Viêng Chăn. )
9. ມ

ຄ (1972), ຎ

ຈ ຈ

ແຉຍ ຌ ຊຄ ຈຉ

ຈ຋ XIX,

ມ຋ໂ ຄ ມ ກ ຆ ຄ ກ .
( Mạ Hả Sỉ La Vị Lạ Vông (1972), Lịch sử Lào từ thượng cổ đến thế kỷ
XIX, NXB giáo dục.)
10. ມ
ຈ

ຄ (1969), ຎ
ຄ

ຄ຅ຌ, ມ຋

ຈ

ຣ ຅ຈ ໂ ກ ຅ ມ ຌ

ຣ ຋

ຈແ ຄຆ ຈ.

( Mạ Hả Sỉ La Vị Lạ Vông (1969), Lịch sử Tháp Lô kạ Chu La Mạ Ni
hoặc That Luang Viêng Chăn, NXB Thư viện Quốc gia.)
11. ມ

ຄ (1996), ຈ ຍ ອຄ, ມ຋

ຈແ ຄຆ ຈ.

( Mạ Hả Sỉ La Vị Lạ Vông (1996), Tục lễ mười hai, NXB Thư viện
Quốc gia.)
ແ ຄຆ ຈ

12.

(2005), ກຈ

ງມ

ຈກແ ຄຆ ຈ,

ກ຋ 127/

,

ຄ

ຌ຋ 9/11/2005.
( Quốc hội Lào (2005), Luật Di sản Quốc gia, số 08/Q.H.L, ngày
9/11/2005.)
13. ຌ ງກ ຈຊ ມຌຉ
ຎ

ຈ ຈແ

.ຎ.ຎ.
຋ມ ຆຈ

(1993), ຈຳ ຈ

ຈຍຆ ຈ,

ຈ ງມ

ຈກ

ຈ຋ ຌ ຋

ກ຋ 174/ຌງ, ຄ ຌ຋ 13/11/1993

( Thủ tướng CHDCND Lào (1993), Nghị định về việc Di sản lịch sử
văn hóa và tự nhiên Cấp quốc gia, số 174/CH, ngày 13/11/1993.)


14.www.facebook.com/

ຌຍ ຌຌ savanbarnna

15.www.facebook.com/history of Laos ຎ

ຈ ຈ

.

16.www.laopostcard.com
17.www.thichdibui.blogspot.com
18.www.wikipedia.org/wiki/Laos
Tiếng Pháp:
19.HENRI PARMENTIER (1954), L’ART du LAOS, NXB Hà Nội.
Tiếng Thái:

20. บุนมี

เทบสี เมือง

ความเป็ นมาของชนชาติลาว: อาณาจักรลาวล้านช้าง

(2011),

ตอนต้น, สํานักพิมพ์สุขภาพใจ.
( Bun Mi Thếp Sỉ Mương (2011), Lý lịch các dân tộc Lào - Vương
Quốc Lao Lane Xang, NXB Sục Kha Phạp chay.)
21. ผศ.

สาธิต ทิมวัฒนบรรเทิง

(2007),

การวิจยั ศิลปะลายลาวที่ปรากฏอยูท่ ี่พระธาตุ

อิงฮัง แขวงสะหวันนะเขต (2007), วารสารวิชาการศึกษาศาสตร์ .
( PGS. Sá Thịt Thim Vặt Thà Nà Băn Thơn (2007), Nghiên cứu về xuất
hiện trong các nghệ thuật Lào. Phra That (Tháp) Ing Hang tỉnh
Savannakhet (2007), Tạp chí Giáo dục.)
22. ศักดิ์ชยั

สายสิ งห์

(2012),

เจดีย ์ พระพุทธรู ป ฮูปแต้ม, สิ ม, ศิลปะลาวและอีสาน,

สํานักพิมพ์ มิวเซียมเพรส.
( Sặc xạy Saí xỉn (2012), Chùa tháp, tượng Phật, bản vẽ, Sim, nghệ
thuật Lào và Thái Lan, NXB Bảo tàng Press.)
23.www.thailandoutdoor.com
24.www.thebestinsure.com
25.www.komchadluek.net