Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện kế toán trách nhiệm tại Công ty cổ phần Dược phẩm Cửu Long

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LÊ THỊ THANH NGỌC

HỒN THIỆN KẾ TỐN TRÁCH NHIỆM TẠI
CƠNG TY CỔ PHẦN DƯỢC PHẨM CỬU LONG
(PHARIMEXCO)

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LÊ THỊ THANH NGỌC

HỒN THIỆN KẾ TỐN TRÁCH NHIỆM TẠI
CƠNG TY CỔ PHẦN DƯỢC PHẨM CỬU LONG
(PHARIMEXCO)
Chuyên ngành: KẾ TOÁN
Mã số: 60340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Người hướng dẫn khoa học: TS. HUỲNH ĐỨC LỘNG

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2015

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan luận văn “Hồn thiện kế tốn trách nhiệm tại Cơng ty Cổ phần
Dược phẩm Cửu Long” là do chính bản thân tơi tự nghiên cứu và hoàn thành dưới sự
hướng dẫn của TS. Huỳnh Đức Lộng – Người hướng dẫn khoa học.
Các số liệu thu thập và kết quả phân tích nêu trong luận văn là trung thực và chưa
từng được ai công bố trong bất kỳ một cơng trình khoa học nào.
Người cam đoan

Lê Thị Thanh Ngọc


MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG DOANH
NGHIỆP ......................................................................................................................... 5
1.1

Khái niệm và vai trò của KTTN ............................................................................. 5

1.1.1 Khái niệm KTTN ................................................................................................. 5
1.1.2 Vai trò KTTN ......................................................................................................... 6
1.1.2.1 KTTN cung cấp thông tin cho việc thực hiện chức năng tổ chức và điều hành
của DN ........................................................................................................................ 6
1.1.2.2 KTTN cung cấp thông tin cho việc thực hiện chức năng kiểm soát DN ....... 6

1.1.2.3 KTTN khuyến khích nhà quản lý hướng đến mục tiêu chung của tổ chức .... 7
1.2

Sự phân cấp quản lý ............................................................................................... 8

1.2.1 Sự phân cấp quản lý ............................................................................................. 8
1.2.2 Ưu điểm của phân cấp quản lý ............................................................................. 8
1.2.3 Nhược điểm của phân cấp quản lý ....................................................................... 9
1.2.4 Mối quan hệ của sự phân cấp quản lý và kế toán trách nhiệm ............................ 9
1.3 Nội dung của KTTN .............................................................................................. 10
1.3.1 Các trung tâm trách nhiệm ................................................................................... 10
1.3.1.1. Trung tâm chi phí: (Cost Center) ................................................................. 10
1.3.1.2. Trung tâm doanh thu (Revenue Center): ...................................................... 11
1.3.1.3. Trung tâm lợi nhuận: .................................................................................... 12


1.3.1.4. Trung tâm đầu tư:........................................................................................... 12
1.3.2 Các chỉ tiêu đánh giá thành quả của trung tâm trách nhiệm .............................. 13
1.3.3 Báo cáo thành quả của trung tâm trách nhiệm ..................................................... 17
1.3.3.1. Báo cáo đánh giá thành quả của trung tâm chi phí: ..................................... 17
1.3.3.2 Báo cáo thành quả của trung tâm doanh thu: ............................................... 18
1.3.3.3 Báo cáo thành quả của trung tâm lợi nhuận: ................................................ 19
1.3.3.4 Báo cáo thành quả của trung tâm đầu tư: ..................................................... 20
1.4

Một số nội dung liên quan đến KTTN ................................................................. 21

1.4.1 Hệ thống dự toán ngân sách ................................................................................. 21
1.4.2 Phân bổ chi phí cho các trung tâm trách nhiệm .................................................... 22
1.4.3 Phân tích biến động chi phí ................................................................................ 23

KẾT LUẬN CHƯƠNG I ............................................................................................ 25
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG KẾ TỐN TRÁCH NHIỆM TẠI CƠNG TY CỔ
PHẦN DƯỢC PHẨM CỬU LONG (PHARIMEXCO) .......................................... 26
2.1 Tình hình tổ chức quản lý và tổ chức cơng tác kế tốn tại Công ty Cổ phần Dược
phẩm Cửu Long (PHARIMEXCO) ............................................................................... 26
2.1.1 Tình hình tổ chức quản lý tại Cơng ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long
(PHARIMEXCO) ........................................................................................................ 26
2.1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ................................................................... 26
2.1.1.2 Chức năng, nhiệm vụ và nguyên tắc hoạt động: ........................................... 26
2.1.1.3 Quy mô hoạt động kinh doanh ...................................................................... 27
2.1.1.4 Tổ chức bộ máy quản lý của công ty ............................................................ 28
2.1.1.5 Một số chỉ tiêu kết quả kinh doanh ............................................................... 30
2.1.1.6 Những thuận lợi, khó khăn và định hướng phát triển .................................. 30
2.1.2 Tình hình tổ chức cơng tác kế tốn tại Cơng ty cổ phần dược phẩm Cửu Long
(PHARIMEXCO) ........................................................................................................ 32
2.1.2.1 Các chính sách và chế độ kế toán áp dụng: .................................................. 32
2.1.2.2 Hình thức tổ chức hệ thống sổ sách kế tốn: ................................................ 33


2.1.2.3 Tổ chức bộ máy kế toán ................................................................................ 33
2.2 Thực trạng hệ thống kế tốn trách nhiệm tại Cơng ty cổ phần dược phẩm Cửu Long
(Pharimexco) .................................................................................................................. 34
2.2.1 Sự phân cấp quản lý tại công ty: .......................................................................... 34
2.2.2 Chỉ tiêu đánh giá và báo cáo thành quả của các bộ phận tại công ty ................... 43
2.2.2.1 Đánh giá thành quả của bộ phận chỉ phát sinh chi phí ................................. 43
2.2.2.2 Đánh giá thành quả của bộ phận phát sinh doanh thu .................................. 46
2.2.2.3 Đánh giá thành quả trung tâm lợi nhuận:..................................................... 51
2.2.2.4 Đánh giá thành quả của trung tâm đầu tư .................................................... 52
2.3 Đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế tốn trách nhiệm tại Cơng Ty Cổ Phần
Dược Phẩm Cửu Long (PHARIMEXCO) ..................................................................... 53

2.3.1 Những ưu điểm của hệ thống kế toán trách nhiệm .............................................. 53
2.3.2 Những hạn chế của hệ thống kế toán trách nhiệm ............................................... 53
2.3.3 Nguyên nhân dẫn đến những hạn chế của hệ thống kế tốn trách nhiệm tại cơng
ty...... .... ........................................................................................................................ 55
KẾT LUẬN CHƯƠNG II........................................................................................... 57
CHƯƠNG III: HỒN THIỆN HỆ THỐNG KẾ TỐNTRÁCH NHIỆM TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC PHẨM CỬULONG (PHARIMEXCO) ................. 58
3.1 Quan điểm hồn thiện hệ thống kế tốn trách nhiệm tại Công Ty Cổ Phần Dược
Phẩm Cửu Long (PHARIMEXCO) ............................................................................... 58
3.1.1 Phù hợp với mơ hình tổ chức quản lý .................................................................. 58
3.1.2 Phù hợp với yêu cầu và trình độ quản lý ........................................................... 59
3.1.3 Phù hợp giữa lợi ích và chi phí .......................................................................... 59
3.1.4 Đảm bảo tính hữu hiệu của kế tốn trách nhiệm ............................................... 60
3.2 Hồn thiện hệ thống kế tốn trách nhiệm tại Cơng Ty Cổ Phần Dược Phẩm Cửu
Long (PHARIMEXCO) ................................................................................................. 60
3.2.1 Tổ chức lại sự phân cấp quản lý........................................................................... 60
3.2.2 Tổ chức các trung tâm trách nhiệm tại công ty .................................................... 64


3.2.3 Hoàn thiện các chỉ tiêu đánh giá thành quả của từng bộ phận tại công ty cổ phần
dược phẩm Cửu Long .................................................................................................. 66
3.2.3.1 Chỉ tiêu đánh giá thành quả của trung tâm chi phí ....................................... 66
3.2.3.2 Chỉ tiêu đánh giá thành quả của trung tâm doanh thu................................... 68
3.2.3.3 Chỉ tiêu đánh giá thành quả của trung tâm lợi nhuận ................................... 69
3.2.3.4 Chỉ tiêu đánh giá thành quả của trung tâm đầu tư ........................................ 70
3.2.4 Hoàn thiện hệ thống báo cáo đánh giá trách nhiệm .............................................. 73
3.2.4.1 Báo cáo trách nhiệm của trung tâm chi phí....................................................... 73
3.2.4.2 Báo cáo trách nhiệm của trung tâm doanh thu.............................................. 75
3.2.4.3 Báo cáo trách nhiệm của trung tâm lợi nhuận .............................................. 76
3.2.4.4 Báo cáo trách nhiệm của trung tâm đầu tư .................................................. 77

3.2.5 Các giải pháp khác đê tổ chức thực hiện việc hoàn thiện kế toán trách nhiệm: .. 77
KẾT LUẬN CHƯƠNG III ......................................................................................... 85
KẾT LUẬN .................................................................................................................. 86
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

KTTN

: Kế toán trách nhiệm

DN

: Doanh nghiệp

HĐQT

: Hội đồng quản trị

ĐHĐCĐ

: Đại hội cổ đông

CBCNV

: Cán bộ công nhân viên

GTGT

: Giá trị gia tăng

TSCĐ

: Tài sản cố định

HTK

: Hàng tồn kho

NVL

: Nguyên vật liệu

XNK

: Xuất nhập khẩu

Phòng KH – TH

: Phòng Kế hoạch tổng hợp

LDLK

: Liên doanh liên kết

NVLTT

: Nguyên vật liệu trực tiếp

NCTT

: Nhân công trực tiếp

SXC

: Sản xuất chung

TH

: Thực hiện

KH

: Kế hoạch


DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1 Báo cáo thành quả quản lý chi phí của các phân xưởng sản xuất ...................... 16
Bảng 1.2 Báo cáo thành quả quản lý doanh thu ................................................................ 17
Bảng 1.3 Báo cáo đánh giá thành quả của trung tâm lợi nhuận ........................................17
Bảng 1.4 Báo cáo thành quả của trung tâm đầu tư .......................................................... 18
Bảng 1.5: Tổng hợp chỉ tiêu đánh giá và trách nhiệm của các trung tâm trách nhiệm
trong doanh nghiệp ............................................................................................................. 20
Bảng 1.5: Các dự toán của các trung tâm trách nhiệm ..................................................... 20
Bảng 1.6: Cơng thức tính và diễn giải biến động do khối lượng và biến động do giá ......21
Bảng 2.1: Cơ cấu nhân sự tại Pharimexco ......................................................................... 26
Bảng 2.2 : Bảng tổng hợp kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty năm

2013 –2014 ........................................................................................................................ 28
Bảng 2.3: Bảng kế hoạch chỉ tiêu tài chính năm 2015 ....................................................... 30
Bảng 2.4: Báo cáo chi phí quản lý tại Pharimexco Quý IV/ 2014 ..................................... 43
Bảng 2.5: Báo cáo thành quả chi phí sản xuất theo mặt hàng Quý IV/2014 tại nhà máy
sản xuất Dược phẩm ........................................................................................................... 45
Bảng 2.6: Báo cáo tình hình thực hiện chi phí sản xuất Quý IV/2014 .............................. 47
Bảng 2.7: Báo cáo tình hình tiêu thụ các mặt hàng của cơng ty Q VI/2014 .................. 49
Bảng 2.8: Báo cáo tình hình tiêu thụ tại khu vực miền Nam Quý IV/2014....................... 49
Bảng 2.9: Phân tích tình hình thực hiện doanh thu tại khu vực miền nam Quý IV/2014 ..50
Bảng 2.10: Báo cáo tình hinh thực hiện kế hoạch kinh doanh tồn công ty Quý IV/201450
Bảng 2.11: Báo cáo thực hiện chi phí tại khu vực miền Nam Quý IV/2014 ..................... 51
Bảng 2.12: Báo cáo thực hiện chi phí tại khu vực tại các chi nhánh Quý IV/2014 ........... 52
Bảng 2.13: Báo cáo lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh Quý IV/2014 .................... 53
Bảng 2.14: Bảng báo cáo tình hình thực hiện của trung tâm đầu tư Quý IV/2014 ............ 55
Bảng 3.1: Bảng phân loại chi phí theo mức độ hoạt động tại Pharimexco ........................ 69


Bảng 3.2: Bảng chỉ tiêu đánh giá thành quả của các trung tâm trách nhiệm ..................... 73
Bảng 3.3: Báo cáo phân tích biến động chi phí NVLTT tại nhà máy sản xuất Dược
phẩm ................................................................................................................................... 76
Bảng 3.4 Báo cáo phân tích biến động về chi phí nhân cơng trực tiếp tại nhà máy sản
xuất Dược phẩm ................................................................................................................. 76
Bảng 3.5 Báo cáo phân tích biến động về biến phí sản xuất chung tại nhà máy sản xuất
Dược phẩm ......................................................................................................................... 76
Bảng 3.6 Báo cáo phân tích biến động về định phí sản xuất chung tại nhà máy sản xuất
Dược phẩm ......................................................................................................................... 76
Bảng 3.7: Báo cáo đánh giá thành quả của trung tâm chi phí sản xuất tại nhà máy sản
xuất Dược phẩm ................................................................................................................. 76
Bảng 3.8: Báo cáo đánh giá thành quả của trung tâm chi phí sản xuất ............................. 76
Bảng 3.9: Báo cáo tổng hợp chi phí sản xuất các mặt hàng Quý IV/2014 ........................ 76

Bảng 3.10 Báo cáo đánh giá thành quả của trung tâm chi phí khơng định mức được ..... 76
Bảng 3.11 : Báo cáo tình hình tiêu thụ các mặt hàng của công ty Quý VI/2014 ............... 77
Bảng 3.12: Báo cáo đánh giá thành quả của trung tâm doanh thu mặt hàng dược phẩm
Quý IV/2014....................................................................................................................... 77
Bảng 3.13: Báo cáo đánh giá thành quả trung tâm lợi nhuận ............................................ 77
Bảng 3.14: Báo cáo phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận tiêu thụ sản phẩm... 78
Bảng 3.15: Báo cáo đánh giá thành quả của trung tâm đầu tư........................................... 78
Bảng 3.16: Bảng mã tài khoản ........................................................................................... 80
.......................................................................................................................................... 78


DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ SƠ ĐỒ

Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý Công ty cổ phần dược phẩm Cửu Long...... 27
Sơ đồ 2.2: Minh họa trình tự phần mềm kế tốn máy................................................... 32
Sơ đồ 2.3: Sơ đồ tổ chức kế tốn tại cơng ty cổ phần dược phẩm Cửu Long............... 33
Sơ đồ 2.4: Quy trình kiểm tra chất lượng sản phẩm .................................................... 38
Sơ đồ 2.5: Sơ đồ phân phối tiêu thụ sản phẩm của Pharimexco .................................. 42
Sơ đồ 2.6: Tổng quát quy trình sản xuất ....................................................................... 44
Sơ đồ 3.1: Bộ máy quản lý Công ty Cổ phần dược phẩm Cửu Long ........................... 63
Sơ đồ 3.2: Tổ chức trung tâm trách nhiệm.................................................................... 66


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Kế tốn trách nhiệm là nội dung cơ bản của kế toán quản trị, là một quá trình, tập
hợp, xử lý và báo cáo các thông tin dựa trên dữ liệu kế toán của từng nhà quản trị, được
dùng để kiểm tra các quá trình hoạt động và đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ ở

từng bộ phận nhằm đạt được mục tiêu chung của tổ chức. Từ đó xác định trách nhiệm
của từng bộ phận, của mỗi cá nhân phụ trách bộ phận. Càng ngày, kế tốn trách nhiệm
càng có vai trị và vị trí quan trọng trong quản lý ở các doanh nghiệp trên thế giới. Đối
với các doanh nghiệp Việt Nam, kế toán trách nhiệm là một lĩnh vực vẫn cịn khá mới
mẻ. Vì vậy, việc nghiên cứu và tổ chức vận dụng, hồn thiện kế tốn trách nhiệm là một
yêu cầu cấp thiết, đặc biệt là các công ty với quy mô lớn, phạm vi hoạt động rộng, cơ
cấu tổ chức gắn với trách nhiệm của nhiều đơn vị, cá nhân.
Công ty cổ phần Dược Phẩm Cửu Long (PHARIMEXCO) là cơng ty đã có trên 35
năm kinh nghiệm hoạt động trong ngành dược. Với quy mô to lớn, hệ thống quản lý với
nhiều phân cấp và cơ chế quản lý tài chính rất đa dạng khiến cho việc đánh giá trách
nhiệm vấn đề phát sinh còn nhiều khó khăn cả về thời gian tìm ra ngun nhân phát
sinh, trách nhiệm thuộc về bộ phận nào, cá nhân nào,... cịn nhiều hạn chế. Nhà quản trị
nếu khơng có hệ thống kế tốn trách nhiệm phù hợp làm cơng cụ đắc lực, dễ dẫn đến
việc không điều chỉnh kịp thời những vấn đề trên, đặc biệt là khi có những quyết định
của trưởng các bộ phận gây ảnh hưởng đến mục tiêu chung của tổ chức mà không được
xử lý kịp thời, có khả năng gây ảnh hưởng xấu tới sự phát triển lâu dài của công ty.
Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về xây dựng giải pháp quản lý tồn diện. Pharimexco
vẫn chưa có sự rõ ràng về trách nhiệm và quyền hạn được giao cho các cấp, vì vậy nâng
cao năng lực quản lý và đánh giá được thành quả của các đơn vị, bộ phận là một trong
những vấn đề cấp thiết của công ty. Việc vận dụng tốt hệ thống kế toán trách nhiệm sẽ
giúp công ty đánh giá được thành quả hoạt động của từng bộ phận công ty, xác định
được trách nhiệm của các bộ phận, từ đó có những điều chỉnh kịp thời để giúp công ty
từng bước phát triển hơn, vững vàng hơn.


2
Thơng qua nghiên cứu thực trạng hệ thống kế tốn trách nhiệm tại công ty cổ phần
dược phẩm Cửu Long (PHARIMEXCO), tác giả thấy được hệ thống kế toán trách
nhiệm còn nhiều hạn chế. Nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh và tăng tính
cạnh tranh của cơng ty, tác giả đã chọn đề tài “Hồn thiện kế tốn trách nhiệm tại

Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Cửu Long (PHARIMEXCO)” để làm đề tài luận văn
thạc sĩ của mình.
2. Tổng quan những cơng trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
-

Luận án tiến sĩ kinh tế “Xây dựng hệ thống báo cáo đánh giá trách nhiệm quản

trị trong công ty niêm yết ở Việt Nam” của Ts. Trần Văn Tùng. Đây là một trong
những tài liệu rất hữu ích cho việc nghiên cứu về kế toán trách nhiệm. Đề tài đã hệ
thống lại những nghiên cứu về mặt lý luận liên quan đến kế toán trách nhiệm, rút ra
những vấn đề thích hợp với điều kiện Việt Nam, áp dụng lý luận vào thực tiễn các công
ty niêm yết ở Việt Nam. Bao gồm việc xác lập hệ thống báo cáo đánh giá trách nhiệm
quản trị ứng với từng turng tâm trách nhiệm, xác định các phương pháp kỹ thuật để lập
các báo cáo và xử lý nguồn thông tin phục vụ lập từng báo cáo cụ thể.
-

Luận án tiến sĩ kinh tế “Tổ chức kế toán trách nhiệm trong các tổng công ty xây

dựng” của thầy Nguyễn Hữu Phú. Đây là một tài liệu hữu ích trong việc nghiên cứu về
kế tốn trách nhiệm. Tác giả thơng qua các nghiên cứu về kế toán trách nhiệm tại các
quốc gia trên thế giới đề xuất tổ chức 3 loại trung tâm trách nhiệm, đánh giá thành quả
của các trung tâm trách nhiệm trên mặt định tính và định lượng, xây dựng hệ thống
đánh giá trách nhiệm từ cấp thấp đến cấp cao nhất trong tồn Tổng cơng ty xây dựng
làm cơ sở đánh giá tình hình thực hiện của các bộ phận. Hệ thống đánh giá được thiết
lập bao hàm cả vấn đề kinh tề, môi trường và xã hội.
-

Sách: “Mơ hình báo cáo đánh giá trách nhiệm quản trị trong cơng ty niêm yết”

do nhóm tác giả PGS.TS Phạm Văn Dược – Ts. Huỳnh Đức Lộng – Ts. Trần Văn Tùng

–Ts. Phạm Xuân Thành – Ts. Trần Phước, NXB Phương Đông xuất bản năm
2010. Trong tài liệu này, các tác giả đã trình bày những nghiên cứu về mặt lý luận
của hệ thống báo cáo trách nhiệm nói chung, đưa ra mơ hình cơ cấu tổ chức mang
tính phổ biến trong các công ty niêm yết, xây dựng hệ thống định mức – tiêu chuẩn


3
liên quan đến chỉ tiêu của các báo cáo trách nhiệm, xác định các phương pháp phân
bổ chi phí, định giá sản phẩm, dịch vụ chuyển giao nội bộ. Ngoài ra tài liệu đã nêu lên
một số giải pháp hỗ trợ nhằm xây dựng và ứng dụng hệ thống báo cáo đánh giá trách
nhiệm quản trị trong công ty niêm yết.
-

Luận văn thạc sĩ kế tốn: “Hồn thiện hệ thống kế tốn trách nhiệm tại cơng ty

cơng ty dược – trang thiết bị y tế Bình Định” của tác giả Lê Văn Tân bảo vệ năm 2013.
Đề tài tập trung nghiên cứu và tìm hiểu hệ thống kế tốn trách nhiệm tại cơng ty. Từ đó
đưa ra giải pháp để hồn thiện.
-

Ngồi các tài liệu chính nêu trên, một số tài liệu có liên quan đến nội dung kế

tốn trách nhiệm mà tác giả tham khảo có thể liệt kê như:
•

Bài báo: “Một số vấn đề về kế tốn trách nhiệm ở các doanh nghiệp niêm

yết” của tác giả PGS.Ts Phạm Văn Đăng.
•

Bài báo: “Kế tốn trách nhiệm – Vũ khí của cơng ty” lớn đăng trên Website

Nhịp cầu đầu tư.
•

...

3. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn
-

Hệ thống hố các lý luận liên quan đến kế toán trách nhiệm.

-

Phân tích thực trạng hệ thống kế tốn trách nhiệm tại Công Ty Cổ Phần Dược

Phẩm Cửu Long (PHARIMEXCO).
-

Đánh giá ưu nhược điểm về kế tốn trách nhiệm tại cơng ty đồng thời đưa ra

những giải pháp hoàn thiện hệ thống kế tốn trách nhiệm, giúp bộ máy quản trị tại
cơng ty đánh giá được một cách đúng đắn thành quả của các bộ phận trong việc
hướng tới mục tiêu chung của tổ chức, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý của DN.
4. Câu hỏi nghiên cứu
-

Khái niệm, vai trò, nội dung kế tốn trách nhiệm trong doanh nghiệp là gì?

Những vấn đề liên quan đến kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp.

-

Thực trạng các chỉ tiêu trình bày trên các báo cáo trách nhiệm tại Pharimexco

gồm những chỉ tiêu nào và các báo cáo trách nhiệm nào công ty đang sử dụng?
-

Báo cáo trách nhiệm hiện hành có cung cấp đủ thông tin để đánh giá thành quả


4
quản lý cho từng bộ phận và người quản lý bộ phân không?
-

Yếu tố nào liên quan gây ảnh hưởng đến kế tốn trách nhiệm tại cơng ty? Ảnh

hưởng như thế nào?
5. Đối tượng nghiên cứu của luận văn:
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hệ thống kế toán trách nhiệm tại công ty cổ
phần dược phẩm Cửu Long.
6. Phạm vi nghiên cứu của luận văn
➢ Không gian: đề tài tập trung đi vào nghiên cứu hệ thống kế toán trách nhiệm
trong phạm vi một doanh nghiệp cụ thể là Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Cửu Long.
➢

Thời gian: Số liệu khảo sát năm 2014.

7. Điểm mới của đề tài:
Đánh giá tình trạng kế tốn trách nhiệm tại Cơng ty Cổ Phần Dược Phẩm Cửu Long
từ đó đưa ra giải pháp góp phần hồn thiện hệ thống kế tốn trách nhiệm tại công ty.

8. Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp nghiên cứu của luận văn là phương pháp định tính:
-

Sử dụng phương pháp tìm hiểu số liệu, phân tích trường hợp, so sánh các tài liệu

siêu tầm về kế toán trách nhiệm, từ đó hệ thống hóa lý luận về kế toán trách nhiệm.
-

Sử dụng phương pháp quan sát, siêu tầm, phân tích, tổng hợp số liệu, lập bảng

khảo sát để tìm hiểu và để đánh giá thực tế.
-

Sử dụng phương pháp phân tích, so sánh, lý luận để đưa ra giải pháp hồn thiện

hệ thống kế tốn trách nhiệm tại công ty cổ phần dược phẩm Cửu Long (Pharimexco).
9. Bố cục luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và phụ lục, luận văn được chia làm 03 chương:
Chương I: Tổng quan về kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp
Chương II: Thực trạng hệ thống kế toán trách nhiệm tại Cơng Ty Cổ Phần Dược
Phẩm Cửu Long (PHARIMEXCO)
Chương III: Hồn thiện hệ thống kế tốn trách nhiệm tại Cơng Ty Cổ Phần Dược
Phẩm Cửu Long (PHARIMEXCO).


5

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM
TRONG DOANH NGHIỆP

1.1 Khái niệm và vai trò của KTTN
1.1.1 Khái niệm KTTN
KTTN là một bộ phận của kế toán quản trị. Kế toán quản trị sử dụng hệ thống
KTTN để phân loại cấu trúc tổ chức thành các trung tâm trách nhiệm, trên cơ sở đó
đánh giá kết quả của từng bộ phận dựa trên trách nhiệm được giao cho bộ phận đó.
Cho đến nay, ngồi quan điểm đầu tiên về KTTN được đề cập trong tác phẩm
"Basic organizational planning to tie in with responsibility accounting" của Ailman,
H.B.1950, đã xuất hiện khá nhiều quan điểm khác nhau từ những tác giả khác nhau ở
nhiều quốc gia trên thế giới. Các quan điểm như:
- Theo các tác giả Anthony A.Atkinson, Rajiv. D.Banker, Robert S.Kaplan and
S.mark Young: KTTN là một hệ thống kế tốn có chức năng thu thập, tổng hợp và báo
cáo các dữ liệu kế tốn có liên quan đến trách nhiệm của từng nhà quản lý riêng biệt
trong một tổ chức, cung cấp thông tin nhằm đánh giá trách nhiệm và thành quả mỗi nhà
quản lý tạo ra các báo cáo chứa cả những đối tượng có thể kiểm sốt và khơng thể
kiểm sốt đối với một cấp quản lý.
- Nhóm tác giả Clive Emmanuel, David Otley and Kenneth Mar-chant lại xác
định KTTN là sự thu thập tổng hợp và báo cáo những thơng tin tài chính về những
trung tâm khác nhau trong một tổ chức (những trung tâm trách nhiệm), cũng cịn được
gọi là kế tốn hoạt động hay kế toán khả năng sinh lợi.
- Các quan điểm khác: KTTN là một hệ thống tạo ra những thông tin tài chính và
phi tài chính có liên quan về những hoạt động thực tế và được lập kế hoạch của những
trung tâm trách nhiệm trong một công ty. Những bộ phận chủ yếu bao gồm: hệ thống
dự toán ngân sách, các báo cáo kết quả hoạt động, các báo cáo về sự biến động và
những mức giá chuyển nhượng sản phẩm, dịch vụ nội bộ giữa các bộ phận trong công
ty.


6
Các quan điểm trên thể hiện cách thức nhìn nhận về KTTN của các tác giả đều thể
hiện được bản chất của KTTN thông qua việc bổ sung lẫn nhau tạo ra cái nhìn tồn

diện hơn về KTTN.
Tóm lại, theo tác giả KTTN là một công cụ ghi nhận, đo lường và đánh giá trách
nhiệm quản lý,thành quả quản lý của từng bộ phận, cá nhân phụ trách quản lý bộ phận
trong việc thực hiện mục tiêu chung của tổ chức, của tồn DN thơng qua các báo cáo
trách nhiệm.
1.1.2 Vai trị KTTN
1.1.2.1 KTTN cung cấp thơng tin cho việc thực hiện chức năng tổ chức và
điều hành của DN
Tổ chức là q trình sắp xếp, bố trí các cơng việc, giao quyền hạn và phân phối
nguồn lực của tổ chức sao cho chúng được hình thành và hoạt động theo những nguyên
tắc nhất định phù hợp, hành động để đạt đến mục tiêu chung của tổ chức.
Điều hành là việc điều khiển hoạt động của các bộ phận, cá nhân trong q trình
thực hiện cơng việc, đảm bảo cơng việc có được thực hiện đúng với mục đích đặt ra và
có những biện pháp sửa chữa cần thiết hoặc hành động để đưa công việc vào đúng tiêu
chuẩn, sao cho giữ được tình hình cân đối tốt.
KTTN giúp xác định các trung tâm trách nhiệm, qua đó DN có thể hệ thống hố các
cơng việc của từng trung tâm mà thiết lập các chỉ tiêu đánh giá thành quả hoạt động
của mỗi bộ phận, cá nhân phụ trách bộ phận được phân cấp quản lý trong DN. Từ đó
giúp xác định sự đóng góp của từng đơn vị, bộ phận vào lợi ích của tồn bộ tổ chức.
Việc thiết kế các trung tâm trách nhiệm giúp nhà quản trị kiểm tra, đánh giá hoạt
động của từng bộ phận; từ đó có những điều chỉnh về hoạt động của các bộ phận cho
thích hợp. Nói cách khác, việc thiết kế các trung tâm trách nhiệm mang lại cho DN sự
tiếp cận tốt hơn với thông tin, cung cấp thông tin cho việc thực hiện chức năng tổ chức
và điều hành DN.
1.1.2.2 KTTN cung cấp thông tin cho việc thực hiện chức năng kiểm soát
DN


7
Kiểm sốt là q trình giám sát các hoạt động của một cá nhân, nhóm hay tổ chức

nhằm bảo đảm cho các thành viên đó thực hiện tất cả các nhiệm vụ đã được thông qua
kế hoạch và trong trường hợp cần thiết đưa ra các quyết định để điều chỉnh nhằm khắc
phục sai lệch kịp thời nếu phát sinh trong phạm vi quyền hành của người kiểm sốt.
Thơng qua các báo cáo thành quả hoạt động của các bộ phận, nhà quản lý có thể
phân tích, đánh giá chi phí, doanh thu và lợi nhuận thực hiện của từng bộ phận. KTTN
giúp nhà quản lý theo dõi kế hoạch được thực hiện ra sao, có vấn đề phát sinh trong
q trình thực hiện hay khơng và ngun nhân xuất phát từ bộ phận nào. Điều này đảm
bảo mọi hoạt động trong DN đều có địa chỉ trách nhiệm. Từ đó nhận diện các vấn đề
hạn chế và có sự điều chỉnh kịp thời về mục tiêu bộ phận để đem lại kết quả kinh
doanh tốt nhất. Đây là nguồn thông tin để nhà quản lý nâng cao hiệu suất sử dụng vốn,
tăng doanh thu, giảm chi phí một cách hợp lý và tối đa hoá lợi nhuận đồng thời đảm
bảo vẫn đi đúng mục tiêu đã xác định.
1.1.2.3 KTTN khuyến khích nhà quản lý hướng đến mục tiêu chung của tổ
chức
Mục tiêu của DN là toàn bộ kết quả cuối cùng hay trạng thái mà DN muốn đạt tới
trong một khoảng thời gian nhất định. Mục tiêu là kết quả cụ thể của DN cần đạt khi
thực hiện chiến lược.
Trong một tổ chức có nhiều bộ phận, thường các cấp quản lý ở từng bộ phận không
biết được quyết định của bộ phận mình sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các bộ phận
khác; thậm chí đơi khi quyết định của họ sẽ chệch hướng so với mục tiêu mà nhà quản
trị cấp trên đề ra. Do đó mục tiêu của các trung tâm trách nhiệm phải được gắn liền với
mục tiêu chung của DN. Để làm được điều đó, các nhà quản lý cấp cơ sở phải có đầy
đủ thơng tin để quản lý bộ phận của mình đi đúng hướng và phù hợp với mục tiêu
chung của tổ ch�g
TÀI SẢN
A. TÀI SẢN NGẮN HẠN
I. Tiền và các khoản tương đương tiền
Chi tiết:
II. Đầu tư tài chính ngắn hạn
Chi tiết:

III. Các khoản phải thu ngắn hạn
Chi tiết:
IV. Hàng tồn kho
Chi tiết:
V. Tài sản ngắn hạn khác
Chi tiết:
B. TÀI SẢN DÀI HẠN
I. Các khoản phải thu dài hạn
Chi tiết:
II. Tài sản cố định
Chi tiết:
III. Bất động sản đầu tư
Chi tiết:
IV. Các khoản đầu tư tài chính dài hạn
Chi tiết:
V. Tài sản dài hạn khác
Chi tiết:
TỔNG CỘNG TÀI SẢN
NGUỒN VỐN
A - NỢ PHẢI TRẢ
I. Nợ ngắn hạn
Chi tiết:
II. Nợ dài hạn
Chi tiết:
B - VỐN CHỦ SỞ HỮU
I. Vốn chủ sở hữu
Chi tiết:
II. Nguồn kinh phí và quỹ khác
Chi tiết:
TỔNG CỘNG NGUỒN VỐN

Số cuối năm

Số đầu năm


PHỤ LỤC 9
HÌNH ẢNH MỘT SỐ SẢN PHẨM TIÊU BIỂU CỦA PHARIMEXCO


PHỤ LỤC 9
MỘT SỐ HÌNH ẢNH TẠI PHARIMEXCO

Nguồn: Pharimexco


PHỤ LỤC 10
SƠ ĐỒ 2.5: SƠ ĐỒ QUY TRÌNH KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM

Nguồn: Pharimexco


PHỤ LỤC 11

CÁC CHI NHÁNH CỦA PHARIMEXCO
TRÊN CẢ NƯỚC

Nguồn: Pharimexco

PHỤ LỤC 12

Sơ đồ 2.6: Sơ đồ phân phối tiêu thụ sản phẩm của Pharimexco
Sơ đồ hệ thống phân phối dược phẩm OTC

Nguồn: Pharimexco

Nguồn: Pharimexco

Nguồn: Pharimexco


PHỤ LỤC 13

Sơ đồ 2.7: Tổng quát quy trình sản xuất

Nguồn: Pharimexco


PHỤ LỤC 14
Bảng 3.1: Bảng phân loại chi phí theo mức độ hoạt động tại Pharimexco
Khoản mục chi phí
Chi phí NVL trực tiếp

Biến Định Chi phí
phí phí hỗn hợp
x

Chi phí nhân cơng trực tiếp

x

Chi phí điện phục vụ trực tiếp cho
sản xuất

x

Giá vốn hàng bán
Chi phí hoa hồng, khuyến mãi

x
x

Chi phí vận chuyển hàng bán

x

Chi phí lương nhân viên quản lý
Chi phí khấu hao TSCĐ

x
x

Chi phí điện phục vụ khối văn phịng

x

Chi phí sửa chữa bảo trì

x

Chi phí bảo hiểm hàng hóa, tài sản

x

Chi phí thơng tin liên lạc

x

Cơng tác phí

x

Chi phí tiếp khách, giao tế

x

Chi phí huấn luyện, đào tạo

x

Chi phí th văn phịng

x

Chi phí văn phịng phẩm

x

Chi phí quản cáo tiếp thị

x

Chi phí bảo hành sản phẩm
Chi phí dịch vụ mua ngồi
Thuế, phí và lệ phí
Chi phí bằng tiền khác

x

Thuyết minh
Biến đổi tỷ lệ thuận với giá trị
sản phẩm tạo ra trong kỳ và
bằng 0 khi sản lượng sản xuất
Có 1 phần định phí là lương cơ
bản, phần lương còn lại tỷ lệ
thuận với sản lượng sản phẩm
sản xuất
Chiếm 70% chi phí điện tồn
cơng ty hàng tháng và được
theo dõi riêng, sẽ bằng 0 khi
ngưng sản xuất
Tỷ lệ thuận với doanh thu tiêu
Tỷ lệ thuận với doanh thu tiêu
Phụ thuộc lượng hàng bán
trong kỳ
Theo mức cố định hàng tháng
Khấu hao hàng năm nên ổn
Ổn định hàng tháng, không phụ
thuộc vào kết quản sản xuất

Thực hiện định kỳ hàng tháng
và khá ổn định
Thực hiện theo hợp đồng bảo
hiểm nên cố định hàng năm
Theo hợp đồng hoặc theo cước
thuê bao hàng tháng nên cố
định hoặc khơng có biến động
lớn giữa các tháng
Không phụ thuộc vào mức hoạt
động SXKD
Không phụ thuộc vào mức hoạt
động SXKD
Có kế hoạch hàng năm nên
tương đối ổn định
Theo hợp đồng hàng năm
Khá ổn định và Không phụ
thuộc vào mức hoạt động
Thực hiện theo kế hoạch hàng
năm
Tỷ lệ phần trăm trên doanh thu
tiêu thụ

x
x
x
Nguồn: nghiên cứu của tác giả