Ảnh hưởng trách nhiệm xã hội và sự gắn bó nhân viên đến kết quả hoạt động doanh nghiệp nghiên cứu trường hợp các doanh nghiệp phía nam

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG AI HOC L C H NG

Lể THANH TI P

NH H
VIểN

NG TRÁCH NHI M Xĩ H I VĨ S
N K T QU HO T

C U TR

G N Bị NHỂN

NG DOANH NGHI P: NGHIểN

NG H P CÁC DOANH NGHI P PHệA NAM

LU N ÁN TI N S QU N TR KINH DOANH

ng Nai, n m 2018


B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG AI HOC L C H NG

Lể THANH TI P

NH H
VIểN

NG TRÁCH NHI M Xĩ H I VĨ S
N K T QU HO T

C U TR

G N Bị NHỂN

NG DOANH NGHI P: NGHIểN

NG H P CÁC DOANH NGHI P PHÍA NAM
Ngành: Qu n tr kinh doanh
Mã s : 9340101
LU N ÁN TI N S QU N TR KINH DOANH

NG I H NG D N KHOA H C:
TS. NGÔ QUANG HUÂN
TS.
H U TÀI

ng Nai, n m 2018



i
L I CAM OAN

Tôi xin cam đoan lu n án ti n s kinh t v i tên đ tƠi ắ nh h

ng trách nhi m xã

h i vƠ s g n bó nhơn viên đ n k t qu ho t đ ng doanh nghi p: Nghiên c u tr

ng h p

các doanh nghi p phía Nam’’; lƠ cơng trình nghiên c u riêng c a tơi v i s h

ng d n

c a c hai giáo viên h

ng d n lƠ TS. Ngô Quang Huân và NGND TS.

Các s li u, k t qu nêu trong lu n án lƠ trung th c vƠ ch a t ng đ

H u TƠi
c ai công b

trong b t k công trình nƠo khác.
ng Nai, ngày 02 tháng 8 n m 2018

Lê Thanh Ti p



ii
L IC M

Trong quá trình h c t p t i Tr

ng

N

ai Hoc L c H ng vƠ nghiên c u đ tƠi, bên

c nh s n l c vƠ c g ng h c h i c a b n thơn cịn có s đóng góp r t l n t phía NhƠ
tr

ng trong v n đ truy n đ t ki n th c, t o đi u ki n thu n l i trong môi tr

ng h c t p

c ng nh trong nghiên c u. Vì v y, tôi xin g i l i c m n chơn thƠnh vƠ sơu s c nh t đ n:
T t c các Th y, Cô lƠ nh ng Phó giáo s ; Ti n s có thƠnh tích đóng góp r t l n
trong cơng tác giáo d c vƠ đƠo t o đư tham gia gi ng d y truy n đ t ki n th c m t cách
t t nh t trong su t th i gian tôi h c t p
Xin c m n Tr

Tr

ng ai Hoc L c H ng.

ng ai Hoc L c H ng, đ c bi t lƠ Th y Cô cùng t t c các cán b

c a Khoa đƠo t o Sau đ i h c đư t o đi u ki n thu n l i v th i gian, trang thi t b h c t p
cùng môi tr

ng h c t p r t t t.

Xin c m n Lưnh đ o các Doanh nghi p đư t o đi u ki n v th i gian c ng nh
đi u ki n lƠm vi c đ cho tôi c p nh t thông tin, s li u, kh o sát vƠ vi t bƠi trong th i
gian lƠm lu n án.
c bi t, chơn thƠnh đ ng c m n TS Ngô Quang Huơn vƠ NGND TS
Tài đư t n tình h

ng d n tôi hoƠn thƠnh lu n án nƠy.

Cu i cùng, tôi mu n g i l i c m n sơu s c đ n t t c b n bè, ng
đình nh ng ng

H u

i thơn, gia

i ln k p th i đ ng viên vƠ giúp đ tôi th i gian h c t p, nghiên c u.

Xin chơn thƠnh c m n!



iii
M CL C
L I CAM OAN ............................................................................................................... i
L I C M N ....................................................................................................................ii
M C L C ....................................................................................................................... iii
DANH M C T

VI T T T ..........................................................................................vii

DANH M C B NG ........................................................................................................ ix
DANH M C HỊNH ......................................................................................................... xi
TịM T T .......................................................................................................................... 1
CH

NG 1: T NG QUAN NGHIÊN C U ................................................................... 3

1.1

LỦ do ch n đ tƠi lu n án .....................................................................................3

1.2

Cơu h i nghiên c u .............................................................................................. 6

1.3 M c tiêu nghiên c u ................................................................................................ 8
1.4

it

1.5 Ph

ng vƠ ph m vi nghiên c u ...........................................................................8
ng pháp nghiên c u .........................................................................................8

1.5.1 Ph

ng pháp đ nh tính ......................................................................................8

1.5.2 Ph

ng pháp đ nh l

ng ..................................................................................9

1.6 ụ ngh a khoa h c vƠ th c ti n c a lu n án .............................................................. 9
1.7 K t c u c a đ tƠi ...................................................................................................10
Tóm t t ch
CH

ng 1 .........................................................................................................10

NG 2 ..................................................................................................................... 11

C S Lụ THUY T VÀ MỌ HỊNH NGHIÊN C U ................................................... 11
2.1 T ng quan v trách nhi m xư h i c a doanh nghi p .............................................11
2.1.1 Khái ni m trách nhi m xư h i.........................................................................11
2.1.2 L i ích c a vi c th c hi n CSR c a doanh nghi p .........................................15
2.1.3 Các cách ti p c n trách nhi m xư h i ............................................................. 17
2.1.4 Các quan đi m lỦ thuy t v trách nhi m xư h i .............................................20
2.2 S g n bó c a nhơn viên ........................................................................................31
2.2.1 Khái ni m s g n bó c a nhơn viên ................................................................ 31


iv
2.2.2 Vai trị c a s g n bó trong t ch c ................................................................ 33
2.2.3 S ti n tri n trong nghiên c u s g n bó c a nhơn viên ................................ 34
2.2.4 o l

ng s g n bó t ch c ............................................................................35

2.2.5 M i quan h c a trách nhi m xư h i v i g n bó t ch c ................................ 37
2.3 Nh n d ng t ch c vƠ k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p .................................39
2.3.1 Khái ni m nh n d ng t ch c .........................................................................39
2.3.2 Khái ni m k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p .............................................40
2.4 T ng quan các nghiên c u đư l
2.4.1 T ng quan các nghiên c u n

c kh o ............................................................... 41
c ngoƠi ........................................................... 41

2.4.2 T ng quan các nghiên c u trong n

c ........................................................... 46

2.4.3 ánh giá chung các nghiên c u tr

c ............................................................ 47

2.5 Gi thuy t nghiên c u và mơ hình .........................................................................51
2.5.1 Gi thuy t nghiên c u:....................................................................................51
2.5.2. Mơ hình nghiên c u đ xu t ..........................................................................57
Tóm t t ch
CH

ng 2 .........................................................................................................58

NG 3: THI T K NGHIÊN C U ....................................................................... 59

3.1 Quy trình nghiên c u ............................................................................................. 59
3.2 Thi t k nghiên c u ............................................................................................... 61
3.2.1 Thi t k nghiên c u đ nh tính .........................................................................61
3.2.2 Nghiên c u đ nh l

ng ...................................................................................62

3.3 K t qu nghiên c u đ nh tính vƠ thang đo nghiên c u ..........................................66
Tóm t t ch
CH

ng 3 .........................................................................................................71

NG 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ........................................ 72

4.1 Mô t m u nghiên c u ........................................................................................... 72
4.2 Ki m đ nh Cronbach’s Alpha ................................................................................73
4.2.1 Thang đo trách nhi m xư h i đ i v i các bên liên quan .................................74


v
4.2.3 Thang đo CSR đ i v i nhân viên ...................................................................75
4.2.4 Thang đo CSR đ i v i khách hƠng .................................................................76
4.2.5 Thang đo s g n bó vì tình c m .....................................................................76
4.2.6 Thang đo s g n bó đ duy trì ........................................................................77
4.2.7 Thang đo s g n bó vì đ o đ c .......................................................................77
4.2.8 Thang đo nh n d ng t ch c ...........................................................................78
4.2.9 Thang đo k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p ..............................................78
4.3 Phơn tích nhơn t khám phá EFA ..........................................................................79

4.3.1 K t qu phơn tích nhơn t khám phá EFA ......................................................79
4.3.2 Xác đ nh mơ hình hi u ch nh ..........................................................................81
4.4 Phơn tích nhơn t kh ng đ nh CFA ........................................................................82
4.5 Ki m đ nh mơ hình lỦ thuy t .................................................................................85
4.5.1 Ki m đ nh gi thuy t b ng mơ hình c u trúc tuy n tính (SEM) ....................85
4.5.2 Phân tích Bootstrap .........................................................................................88
4.6 Th o lu n k t qu nghiên c u ................................................................................90
4.6.1 Th o lu n v y u t trách nhi m xư h i..........................................................90
4.6.2 Th o lu n v y u t s g n bó ........................................................................96
4.6.3 Th o lu n v y u t nh n d ng t ch c ..........................................................99
4.6.4 Th o lu n v y u t k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p............................100
CH

NG 5: K T LU N VÀ HÀM ụ QU N TR .................................................... 102

5.1 K t lu n ................................................................................................................102
5.2 HƠm Ủ qu n tr .....................................................................................................105
5.2.1 HƠm Ủ v trách nhi m xư h i c a doanh nghi p ..........................................105
5.2.2 HƠm Ủ v s g n bó ......................................................................................112
5.2.3 HƠm Ủ v nh n d ng t ch c ........................................................................114
5.3 H n ch c a đ tƠi vƠ đ xu t h

ng nghiên c u ................................................116


vi
DANH M C CÁC CỌNG TRỊNH NGHIÊN C U C A TÁC GI
LIÊN QUAN

ẩ CỌNG B Cị

N LU N ÁN...................................................................................... 118

TÀI LI U THAM KH O .................................................................................................. i
PH L C 1 ..................................................................................................................xxiv
PH L C 2 ..................................................................................................................xxvi
PH L C 3 ...............................................................................................................xxxvii
PH L C 4 .................................................................................................................. xliii
PH L C 5 ...................................................................................................................xlix
PH L C 6 ................................................................................................................. lxvii


vii
DANH M C T

VI T T T

ACS:

Affective Commitment Scales (G n bó vì tình c m)

AMOS:

Analysis of Moment Structures

BHXH:

B o hi m xư h i

CCS:

Continuance Commitment Scales (G n bó đ duy trì)

CFA:

Confirmation Factor Analysis

CoC:

Code of Conduct

CP:

Trách nhi m xư h i đ i v i chính ph

CSR:

Trách nhi m xư h i

CKTC:

Cam k t t ch c

DD:

G n bó vì đ o đ c

DN:

Doanh nghi p

DNNVV:

Doanh nghi p nh vƠ v a

DT:

G n bó đ duy trì

EFA:

Exploratory Factor Analysis

FDI:

Foreign Direct Investment (V n đ u t n

ISO:

International Standardization Organization (T ch c qu c t

c ngoƠi)

v tiêu chu n hóa)
ILO:

International Labor Organization (T ch c lao đ ng qu c t )

KH:

Trách nhi m xư h i đ i v i khách hƠng

KMO:

Kaiser-Meyer-Olkin

KQH :

K t qu ho t đ ng

NCS:

Normative Commitment Scales (G n bó vì đ o đ c)

ND:

Nh n d ng t ch c

NLCT:

N ng l c c nh tranh

NV:

Trách nhi m xư h i đ i v i nhơn viên

PDCA:

Plan ậ Do ậ Check ậ Act

QTNNL:

Qu n tr ngu n nhơn l c

SEDEX:

Supplier Ethical Data Exchange

SEM:

Structural Equation Modeling (Mơ hình c u trúc tuy n tính)

SGB:

S g n bó

SIT:

Social Identity Theory (Lý thuy t b n s c xư h i)


viii
TNXH:

Trách nhi m xư h i

TNCP:

Trách nhi m xư h i đ i v i chính ph

TNKH:

Trách nhi m xư h i đ i v i khách hƠng

TNNV:

Trách nhi m xư h i đ i v i nhơn viên

TNX:

Trách nhi m xư h i đ i v i các bên liên quan

TPCT:

Thành ph C n Th


ix
DANH M C B NG
B ng 2.1 Cách ti p c n chu i giá tr ................................................................................ 19
B ng 2.2 T ng quan các nghiên c u có liên quan ........................................................... 48
B ng 3.1 Thang đo trách nhi m xư h i đ i v i các bên liên quan .................................. 67
B ng 3.2 Thang đo trách nhi m xư h i đ i v i chính ph .............................................. 67
B ng 3.3 Thang đo trách nhi m xư h i đ i v i nhơn viên ............................................... 68
B ng 3.4 Thang đo trách nhi m xư h i đ i v i khách hƠng ............................................ 68
B ng 3.5 Thang đo s g n bó vì tình c m ....................................................................... 69
B ng 3.6 Thang đo s g n bó đ duy trì .......................................................................... 69
B ng 3.7 Thang đo s g n bó vì đ o đ c ........................................................................ 70
B ng 3.8 Thang đo nh n d ng t ch c ............................................................................ 70
B ng 3.9 Thang đo k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p ................................................ 71

B ng 4.1 Mô t m u nghiên c u ...................................................................................... 73
B ng 4.2 K t qu Cronbach’s Alpha c a thang đo trách nhi m xư h i đ i v i các bên
liên quan ........................................................................................................................... 74
B ng 4.3 K t qu Cronbach’s Alpha c a thang đo trách nhi m xư h i đ i v i chính ph 74
B ng 4.4 K t qu Cronbach’s Alpha c a thang đo trách nhi m xư h i đ i v i nhơn viên
L n 1 ................................................................................................................................ 75
B ng 4.5 K t qu Cronbach’s Alpha c a thang đo trách nhi m xư h i đ i v i nhơn viên
L n 2 ................................................................................................................................ 75
B ng 4.6 K t qu Cronbach’s Alpha c a thang đo trách nhi m xư h i đ i v i khách
hàng .................................................................................................................................. 76
B ng 4.7 K t qu Cronbach’s Alpha c a thang đo s g n bó vì tình c m ...................... 76
B ng 4.8 K t qu Cronbach’s Alpha c a thang đo s g n bó đ duy trì ......................... 77
B ng 4.9 K t qu Cronbach’s Alpha c a thang đo s g n bó vì đ o đ c ....................... 77
B ng 4.10. K t qu Cronbach’s Alpha c a thang đo nh n d ng t ch c ........................ 78
B ng 4.11 K t qu Cronbach’s Alpha c a thang đo k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p78
B ng 4.12 KMO and Bartlett's Test thang đo trách nhi m xư h i ................................... 79
B ng 4.13 K t qu phơn tích EFA .................................................................................. 80
B ng 4.14

t tên l i các bi n ......................................................................................... 81

B ng 4.15 H s h i quy ch a chu n hóa ....................................................................... 84
B ng 4.16 H s h i quy chu n hóa c a mơ hình lỦ thuy t ............................................ 87


x
B ng 4.17 Ki m đ nh gi thuy t ...................................................................................... 88
B ng 4.18

cl

ng Bootstrap v i mơu N = 1000........................................................ 89

B ng 4.19 K t qu th ng kê mô t thang đo trách nhi m xư h i đ i v i các bên liên
quan .................................................................................................................................. 91
B ng 4.20 K t qu th ng kê mô t thang đo trách nhi m xư h i đ i v i chính ph ....... 92
B ng 4.21 K t qu th ng kê mô t thang đo trách nhi m xư h i đ i v i nhơn viên ....... 93
B ng 4.22 K t qu th ng kê mô t thang đo trách nhi m xư h i đ i v i khách hƠng ..... 95
B ng 4.23 K t qu th ng kê mô t thang đo s g n bó vì tình c m ................................ 97
B ng 4.24 K t qu th ng kê mô t thang đo s g n bó đ duy trì................................... 98
B ng 4.25 K t qu th ng kê mô t thang đo s g n bó vì đ o đ c ................................. 99
B ng 4.26 K t qu th ng kê y u t nh n d ng t ch c ................................................. 100
B ng 4.27 K t qu th ng kê y u t k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p..................... 100


xi
DANH M C HỊNH
Hình 2.1: Mơ hình ắkim t tháp trách nhi m xư h i ....................................................... 17
(Ngu n: Carroll Archie, 1999) ........................................................................................ 17
Hình 2.2: Các đ i t

ng tác đ ng c a trách nhi m xư h i .............................................. 18

Hình 2.3 Mơ hình nghiên c u .......................................................................................... 57
Hình 3.1 Quy trình nghiên c u ..................................................................................... 60
Hình 4.1. Mơ hình nghiên c u hi u ch nh ....................................................................... 82
Hình 4.2 K t qu CFA chu n hóa mơ hình đo l

ng t i h ng ........................................ 83

Hình 4.3 K t qu SEM mơ hình nghiên c u tác gi đ xu t ........................................... 86



1
TịM T T
Nghiên c u nƠy đ

c ti n hƠnh v i tên đ tƠi ắ nh h

ng trách nhi m xư h i

vƠ s g n bó nhơn viên đ n k t qu ho t đ ng doanh nghi p: Nghiên c u tr

ng

h p các doanh nghi p phía Nam’’, v i m c tiêu khám phá thang đo v trách nhi m
xư h i, s g n bó nhơn viên vƠ k t qu ho t đ ng doanh nghi p. Sau quá trình l

c

kh o lỦ thuy t và xem xét quá trình phát tri n lỦ thuy t v trách nhi m xư h i, s
g n bó vƠ k t qu ho t đ ng trong th i gian qua. D a trên c s lỦ thuy t nƠy,
nghiên c u đư xác đ nh kho ng tr ng v lỦ thuy t v trách nhi m xư h i vƠ s g n
bó tác đ ng đ n k t qu ho t đ ng thông qua bi n trung gian lƠ nh n d ng t ch c.
Thơng qua đó, tác gi đư xơy d ng mơ hình lỦ thuy t cho nghiên c u t ng quát đ
nghiên c u t i các doanh nghi p phía Nam, Vi t Nam. Bên c nh đó, nghiên c u xác
đ nh m c đ tác đ ng gi a các nhơn t trách nhi m xư h i, s g n bó nhơn viên vƠ
k t qu ho t đ ng doanh nghi p. T đó, đ xu t các hƠm Ủ qu n tr giúp các doanh
nghi p phía Nam có nh ng đ i sách thi t th c trong vi c th c thi trách nhi m xư h i

vƠ t o s g n bó cho nhơn viên đ i v i t ch c c a mình.
Ph
qua hai ph

ng pháp nghiên c u đ

c tác gi s d ng đ ki m đ nh mơ hình thơng

ng pháp đó lƠ nghiên c u đ nh tính vƠ nghiên c u đ nh l

ng.

Nghiên c u đ nh tính thơng qua l y Ủ ki n c a 20 chuyên gia b ng cách th o
lu n tay đơi vƠ th o lu n nhóm dùng đ khám phá, đi u ch nh vƠ xơy d ng thang đo
các khái ni m trong mơ hình nghiên c u. Thang đo đ

c đánh giá s b thông qua

k thu t ki m đ nh h s tin c y Cronbach’s Alpha vƠ phơn tích nhơn t khám phá
EFA. K t qu sau nghiên c u s b lƠ n n t ng chính th c cho vi c thi t k l i b ng
cơu h i ph c v cho ho t đ ng nghiên c u chính th c sau nƠy.
Nghiên c u đ nh l

ng thông qua k thu t ph ng v n tr c ti p v i s quan

sát n = 1000 nhơn viên lƠ nh ng nhƠ qu n lỦ c p trung t i các doanh nghi p 100%
v nn

c ngoƠi vƠ doanh nghi p t nhơn trong n

Tp. H Chí Minh. Nghiên c u đ nh l
lỦ thuy t đư đ
phân tích đ

c t i Long An, Bình D

ng vƠ

ng v i m c tiêu lƠ đ ki m đ nh l i mơ hình

c xơy d ng, ki m tra m i liên h gi a các nhơn t . Ph

ng pháp

c s d ng trong ho t đ ng nghiên c u chính th c đó lƠ phơn tích nhân

t kh ng đ nh CFA vƠ mơ hình c u trúc tuy n tính SEM.
Thơng qua k t qu ki m đ nh cho th y các thang đo đ u đ t đ tin c y vƠ giá
tr cho phép. K t qu cho th y trách nhi m xư h i g m 4 thƠnh ph n chính đó lƠ


2
trách nhi m xư h i doanh nghi p đ i v i chính ph , trách nhi m xư h i doanh
nghi p đ i v i các bên liên quan, trách nhi m xư h i doanh nghi p đ i v i nhơn
viên vƠ trách nhi m xư h i đ i v i khách hƠng. S g n bó nhơn viên đo l

ng thơng

qua các bi n: s g n bó vì tình c m, s g n bó đ duy trì vƠ s g n bó vì đ o đ c.
Nhơn t ‘’nh n d ng t ch c’’ lƠ bi n trung gian có tác đ ng d

ng đ n k t q a

ho t đ ng doanh nghi p.
K t qu ki m đ nh mơ hình trách nhi m xư h i vƠ s g n bó nhơn viên đ n
k t qu ho t đ ng doanh nghi p, thông qua bi n trung gian lƠ ắnh n d ng t ch c’’
t i các doanh nghi p phía Nam đư đóng góp m t ph n nh vƠo h th ng thang đo
trách nhi m xư h i, s g n bó vƠ nh n d ng t ch c.

i u nƠy s giúp các doanh

nghi p Vi t nam nói chung vƠ doanh nghi p phía Nam nói riêng hi u rõ v đ c
đi m trách nhi m xư h i, s g n bó đ t đó có các đ i sách phù h p trong vi c phát
tri n doanh nghi p theo h

ng b n v ng.

K t qu nghiên c u cho th y trách nhi m xư h i vƠ s g n bó nhơn viên nh
h

ng tích c c đ n k t qu ho t đ ng thông qua bi n trung gian lƠ nh n d ng t

ch c.
nh h

ơy lƠ đi m m i c a nghiên c u nh m xác đ nh y u t nh n d ng t ch c có
ng đ n k t qu ho t đ ng doanh nghi p.

đ nh trách nhi m xư h i có nh h

ng th i nghiên c u c ng xác

ng tích c c đ n s g n bó nhơn viên. T đó, m

ra m t cái nhìn m i cho các doanh nghi p phía Nam lƠ mu n nhơn viên g n bó v i
doanh nghi p thì ph i th c thi trách nhi m xư h i m t cách đ y đ .
Nghiên c u đư phát hi n ra bi n trung gian m i lƠ ắnh n d ng t ch c’’ có
nh h

ng tích c c đ n k t qu ho t đ ng doanh nghi p. Vi c nh n d ng m t t

ch c theo h
h n.

ng t t s góp ph n lƠm cho doanh nghi p có k t qu ho t đ ng t t

ng th i qua nghiên c u nƠy đư đ a ra đ

c m t s hƠm Ủ chính sách v

trách nhi m xư h i, s g n bó nhơn viên vƠ nh n d ng t ch c. i u nƠy s giúp các
nhƠ qu n tr t i các doanh nghi p phía Nam có cái nhìn t ng th v m i liên h gi a
b ba trách nhi m xư h i, s g n bó vƠ k t qu ho t đ ng doanh nghi p.


3
CH

NG 1: T NG QUAN NGHIểN C U

Gi i thi u
Ch

ng 1 tác gi trình bƠy các n i dung t ng quát cho lu n án nh lỦ do ch n đ tƠi

cho lu n án, cơu h i nghiên c u, m c tiêu nghiên c u, đ i t
ph

ng nghiên c u,

ng pháp nghiên c u bao g m nghiên c u đ nh tính vƠ nghiên c u đ nh l

ng, Ủ

ngh a th c ti n vƠ Ủ ngh a khoa h c c a lu n án; sau cùng lƠ n i dung k t c u c a
lu n án đ

c trình bƠy theo d ng n m ch

ng.

1.1 LỦ do ch n đ tƠi lu n án
Chúng ta đang s ng trong m t th i đ i m i, th i đ i cách m ng 4.0. Các xu
h

ng qu c t đang d n chi m vai trò quan tr ng. Bên c nh đó ho t đ ng giao l u

kinh t , v n hóa, th

ng m i gi a các n

c đang ngƠy cƠng thay đ i vƠ phát tri n,

s c nh tranh gi a các doanh nghi p, gi a các đ a ph

ng vƠ các qu c gia ngƠy m t

kh c nghi t. Chính vì th các doanh nghi p, các t ch c c n nghiên c u các ph
th c m i nh m nơng cao kh n ng, n ng l c c nh tranh theo h

ng phát tri n n

đ nh b n v ng khác bi t so v i đ i th (Porter vƠ Siggelkow, 2008). N u tr
các chi n l

c mƠ các công ty th

ng

ng s d ng nh nơng cao ch t l

c đơy,

ng s n ph m

hƠng hóa, đa d ng m u mư, ch c n ng c a s n ph m d ch v ầ đ nơng cao kh
n ng c nh tranh, thì ngƠy nay nh m xơy d ng th
tr

ng thì gi i pháp đang đ

ng hi u c a DN trên th

ng

c các DN u tiên s d ng lƠ xây d ng v n hóa DN,

đ o đ c kinh doanh đang d n mang l i hi u qu t t cho DN. VƠ m t xu h

ng m i

đư vƠ đang l n m nh trên th gi i, tr thƠnh m t yêu c u ắm m” b t bu c đ i v i
các DN trong quá trình h i nh p chính lƠ DN c n th c hi n t t trách nhi m xư h i
(CSR) (Tsai vƠ c ng s , 2012).
Khái ni m v CSR đư xu t hi n t khá lơu trên th gi i vƠ đư tr thƠnh m t
tiêu chí đánh giá b t bu c

nhi u n

c phát tri n. Thu t ng CSR chính th c xu t

hi n khi H.R. Bowen (1953) v i nghiên c u ắTrách nhi m xư h i c a doanh nhơn”
(Social Responsibilities of the Businessmen). H.R. Bowen (1953) th c hi n nghiên
c u nh m ắkêu g i ng
c a ng

i qu n lỦ tƠi s n không lƠm t n h i đ n các quy n vƠ l i ích

i khác, kêu g i lòng t thi n nh m b i hoƠn nh ng thi t h i do các DN làm

t n h i cho xư h i”. Nh ng cho đ n th i đi m hi n t i khái ni m CSR đang đ

c

nhi u nhƠ nghiên c u đ nh ngh a theo nhi u cách khác nhau. M t s tác gi cho
r ng ắtrách nhi m xư h i hƠm Ủ nơng hƠnh vi c a DN lên m t m c phù h p v i các


4
quy ph m, giá tr vƠ k v ng xư h i đang ph bi n” (Prakash, Sethi, 1975). Ngoài ra
Archie. B Carroll (1979) đ nh ngh a r ng ắTrách nhi m xư h i c a doanh nghi p
bao g m s mong đ i c a xư h i v kinh t , lu t pháp, đ o đ c vƠ lòng t thi n đ i
v i các t ch c t i m t th i đi m nh t đ nh”
Hi n đang t n t i hai quan đi m khác nhau v CSR (Liu và Jie, 2015). Theo
quan đi m th nh t thì ắDN khơng có trách nhi m gì đ i v i xư h i mƠ ch có trách
nhi m v i c đông vƠ ng

i lao đ ng c a DN, cịn NhƠ n

c ph i có trách nhi m

v i xư h i; DN đư có trách nhi m thông qua vi c n p thu cho nhƠ n
(Friedman, 2009). Ng

c”

c l i, nh ng tác gi khác cho r ng ắv i t cách lƠ m t trong

nh ng ch th c a n n kinh t th tr

ng, các DN đư s d ng các ngu n l c c a xư

h i, khai thác các ngu n l c t nhiên vƠ trong quá trình đó, h gơy ra nh ng t n h i
không t t đ i v i môi tr

ng t nhiên. Vì v y, ngoƠi vi c đóng thu , DN cịn có

trách nhi m xư h i đ i v i các bên có liên quan nh mơi tr

ng, c ng đ ng, ng

i

lao đ ng, v. v..” (Lin vƠ c ng s , 2009)
NgoƠi ra, m t s nghiên c u khác t p trung vƠo các tác đ ng c a ho t đ ng
xư h i c a t ch c đ n nh ng nhơn viên hi n t i (Brammer, 2007; Maignan, 1999;
Peterson, 2004; Riordan, 1997; Rupp, 2006; Viswesvaran, 1998; Wood and Jones,
1995). Riordan (1997) cho r ng, CSR s
vi c a ng

nh h

ng đ n thái đ , quan đi m vƠ hƠnh

i lao đ ng. Viswesvaran vƠ c ng s (1998) phơn tích liên k t gi a CSR

c a DN vƠ hƠnh vi ch ng đ i c a nhơn viên. Nghiên c u c a Maigan vƠ c ng s
(1999) cho bi t đ nh h

ng th tr

ng vƠ v n hóa mang tính ch t nhơn v n s c i

thi n s cam k t c a nhơn viên, lòng trung thƠnh c a khách hƠng vƠ hi u qu kinh
doanh. Brammer (2007) nghiên c u v

nh h

ng c a nh ng ho t đ ng CSR lên s

cam k t c a t ch c.
Th c ti n cho th y, th c hi n CSR c a các doanh nhơn Vi t Nam th i k h i
nh p kinh t qu c t hi n nay vƠ nhi u n m t i ngƠy cƠng đ
n

c các doanh nhơn

c ta nh n th c sơu s c vƠ đó c ng chính lƠ nh ng đóng góp c a các DN, doanh

nhơn vƠo vi c phát tri n kinh t b n v ng, thông qua nh ng ho t đ ng nh m nơng
cao ch t l

ng đ i s ng c a ng

i lao đ ng vƠ gia đình h , có l i cho c DN c ng

nh s phát tri n chung c a c ng đ ng xư h i.
n

c ta, trong th i gian qua, các nhƠ nghiên c u th

ng s d ng khái

ni m c a Nhóm phát tri n kinh t t nhơn c a Ngơn hƠng th gi i v CSR. Theo đó,


5
ắTrách nhi m xư h i c a DN lƠ s cam k t c a DN đóng góp vƠo vi c phát tri n
kinh t b n v ng, thông qua nh ng ho t đ ng nh m nơng cao ch t l
c a ng

ng đ i s ng

i lao đ ng vƠ các thƠnh viên gia đình h , cho c ng đ ng vƠ toƠn xư h i,

theo cách có l i cho c DN c ng nh phát tri n chung c a xư h i” (Nguy n V ,
2012).
Th c t cho th y, nh ng DN th c hi n t t CSR thì l i ích c a DN đó khơng
nh ng khơng gi m đi mƠ cịn t ng thêm m t cách đáng k . Nh ng l i ích mƠ DN
thu đ
th

c khi th c hi n CSR bao g m gi m chi phí, t ng doanh thu, t ng giá tr

ng hi u, gi m t l nhơn viên thôi vi c, t ng n ng su t vƠ thêm c h i ti p c n

nh ng th tr

ng m i (McDonald vƠ Rundle-Thiele, 2008; Forte, 2013).

G n bó v i t ch c lƠ c m nh n tơm lỦ c a ng
c a mình, lƠ m t y u t quan tr ng nh h

i lao đ ng đ i v i t ch c

ng đ n thái đ

lƠm vi c c a h

(Mowday vƠ các c ng s , 1982). G n bó t ch c ph n ánh m i quan h c a ng
lao đ ng v i m t t ch c vƠ có nh h
v i t ch c (Meyer vƠ Allen, 1997). Ng

i

ng đ n quy t đ nh duy trì vi c lƠm lơu dƠi
i lao đ ng gia nh p các t ch c vì m t s

nhu c u c a cá nhơn, mong mu n trau d i k n ng vƠ s k v ng. H hy v ng s
lƠm vi c trong m t mơi tr

ng n i mƠ h có th s d ng kh n ng c a mình nh m

đáp ng nhu c u c a t ch c. N u m t t ch c t o ra các c h i cho nhân viên thì
m c đ cam k t v i t ch c c a nhân viên có th t ng theo (Vakola vƠ Nikolaou,
2005). G n bó v i t ch c lƠ m t ch đ thu hút đ

c s quan tơm l n t các nhƠ

nghiên c u trên th gi i t nh ng n m 70 c a th k 20 vƠ nh ng lu n đi m nghiên

c u v g n bó v i t ch c v n ti p t c đ
v g n bó v i t ch c đ

c phát tri n t i ngƠy nay. Nh ng v n đ

c đ t ra vô cùng quan tr ng đ i v i lưnh đ o c a các t

ch c (O'Reily và Tushman, 1997). M t trong nh ng lỦ do n i tr i đ

c lỦ gi i b i

s nh n đ nh c a các nghiên c u v g n bó v i t ch c lƠ m t y u t chính nh m
xác đ nh hƠnh vi lƠm vi c c a nhân viên (Meyer vƠ c ng s , 2004; Meyer và
Herscovitch, 2002; Mowday vƠ c ng s , 1979).

c bi t, v i s gia t ng v c t c

đ l n quy mô trong nh ng thay đ i c a t ch c, các nhƠ qu n tr đang khơng
ng ng tìm tòi các cách th c nh m thúc đ y s g n bó ch t ch h n c a nhân viên
trong t ch c, thơng qua đó gia t ng l i th c nh tranh (Lok và Crawford, 2001).
Schuster (1998) đ c p ắm t th i đ i trong đó các t ch c th

ng xuyên ph i đ i

m t v i s c n thi t ph i thay đ i m t cách ph c t p, thì g n bó v i t ch c c a


6
ng

i lao đ ng đ

c coi lƠ m t ngu n l c có giá tr vơ cùng quan tr ng nh m thích

ng m t cách nhanh chóng v i nh ng đòi h i thay đ i”.
Hi n nay, trên th gi i c ng nh trong n

c, vi c nghiên c u v v n đ nƠy

còn khá h n ch . Riêng v i Vi t Nam, CSR ch đ
(Tr n Anh Ph
t

c hi u nh lƠ ho t đ ng t thi n

ng, 2009), ch a đi sơu nghiên c u các lo i CSR c a DN đ n các đ i

ng khác. Do v y, đ các nhƠ qu n tr có th đánh giá đúng vƠ hi u rõ h n v

nh ng tác đ ng vƠ hi u qu c a CSR và SGBNV đ n KQH
ch n nghiên c u đ tƠi: ắ nh h

DN, tác gi đư l a

ng trách nhi m xư h i vƠ s g n bó nhơn viên đ n

k t qu ho t đ ng doanh nghi p: Nghiên c u tr

ng h p các doanh nghi p phía

Nam”.
1.2 Cơu h i nghiên c u
Tr i qua quá trình l

c kh o lỦ thuy t, có r t nhi u nghiên c u đ

c các tác gi

nghiên c u ti n hƠnh kh o sát nh m đánh giá m c đ tác đ ng c a trách nhi m
xư h i vƠ s g n bó nhơn viên đ n k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p. Tuy
nhiên, có r t ít nghiên c u xem xét m t cách khép kín s tác đ ng c a trách
nhi m xư h i vƠ s g n bó nhơn viên đ n k t qu ho t đ ng. Vì v y, cơu h i
nghiên c u trong lu n án nƠy đ

c xác đ nh nh sau:

Thang đo v trách nhi m xư h i, s g n bó nhơn viên vƠ k t qu ho t đ ng
doanh nghi p?
Thông qua vi c l
tr

c kh o lỦ thuy t cho th y r ng, ph n l n các nghiên c u

c ch ti n hƠnh nghiên c u các thƠnh ph n c a CSR hay thƠnh ph n SGB

đ n KQH

mƠ ch a xác đ nh m i quan h gi a CSR, SGB và KQH

c nh đó, các nghiên c u tr

c ch a xác đ nh thang đo v CSR, thang đo v

SGBNV vƠ thang đo v KQH
đ

c đo l

DN. Bên

trong tr

ng h p c th t i Vi t Nam. CSR

ng thông qua các y u t : trách nhi m xư h i đ i v i các bên liên

quan, trách nhi m xư h i đ i v i chính ph ; trách nhi m xư h i đ i v i nhơn
viên vƠ trách nhi m xư h i đ i v i khách hƠng (Duygu Turker, 2008; Imran Ali
vƠ c ng s , 2010). S tác đ ng c a các y u t này s

nh h

ng đ n s tác đ ng

c a trách nhi m xư h i đ n k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p.
gi c ng đư l

c kh o vƠ xác đ nh SGBNV ch u nh h

ng th i, tác

ng c a các y u t lƠ s

g n bó vì tình c m; s g n bó đ duy trì vƠ s g n bó vì đ o đ c (Mowday vƠ
c ng s , 1979; Meyer Allen, 1991). Do đó, s tác đ ng c a các y u t nƠy c ng


7
s

nh h

ng đ n s tác đ ng c a SGBNV đ n KQH . NgoƠi ra, nghiên c u

c ng xét đ n s tác đ ng c a CSR đ n SGBNV. Vi c nghiên c u tìm hi u s
tác đ ng c a CSR đ n SGBNV và KQH ; vƠ s tác đ ng c a SGBNV đ n k t
qu ho t đ ng s giúp các nhƠ đi u hƠnh doanh nghi p có c s ra các quy t
đ nh qu n tr phù h p v i tình hình th c t . Do v y, cơu h i nghiên c u k đ n
đ

c đ t ra nh sau:

M cđ

nh h

ng c a trách nhi m xư h i đ n s g n bó c a nhơn viên vƠ đ n

k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p; nh h

ng c a s g n bó nhơn viên đ n

k t qu ho t đ ng doanh nghi p nh th nƠo?
Các nghiên c u tr

c đó t i Vi t Nam c ng d ng l i

m c đ nghiên c u

r i r c, dƠn tr i, ch a xem xét m t cách t ng quát v m i quan h gi a CSR,
SGBNV và KQH DN. Chính đi u nƠy s lƠm cho s nhìn nh n, xem xét v
CSR và SGBNV riêng r nhau, ch a xem xét khép kín v m i quan h nƠy trong
th c t ho t đ ng c a DN. Thông qua xác đ nh m i quan h tác đ ng gi a b ba
là CSR, SGBNV và KQH DN s giúp cho các DN có các gi i pháp đ th c thi
phù h p nh m lƠm gia t ng k t qu ho t đ ng, mang l i l i ích nh t đ nh c ng
nh s phát tri n b n v ng cho DN. Do đó, cơu h i nghiên c u sau cùng nh
sau:
Các hƠm Ủ chính sách nƠo góp ph n nơng cao nh n th c v trách nhi m xư h i
vƠ s g n bó c a nhơn viên?
Nghiên c u nƠy nh m đ a ra các hƠm Ủ v qu n tr , giúp doanh nghi p hi u
đúng v các ho t đ ng đ i v i t ng đ i t

ng thu c trách v trách nhi m xư h i,

lƠm rõ vƠ xóa b hi u nh m lƠ trách nhi m xư h i ch lƠ lƠm thi n nguy n hay t
thi n mƠ trách nhi m xư h i ph i h
đ n nhơn viên vƠ sau cùng lƠ h
đ i sách cho t ng đ i t

ng đ n chính ph , đ n các bên liên quan,

ng đ n khách hƠng. Qua đó, DN ph i có nh ng

ng mình quan tơm đ n đ nh m lƠm tròn trách nhi m

v trách nhi m xư h i t i n i doanh nghi p ho t đ ng nói riêng vƠ cho c xư h i
nói chung. NgoƠi ra, nó c ng ít nhi u tác đ ng đ n s g n bó nhơn viên trong
doanh nghi p.

i u nƠy giúp doanh nghi p có nh ng chính sách c th đ lƠm

gia t ng SGBNV đ n t ch c mình. SGB xem xét đ n các y u t g n bó vì tình
c m, s g n bó đ duy trì vƠ g n bó vì đ o đ c. T đó, DN s có nh ng chính
sách th c thi phù h p v CSR và SGBNV trong t ch c c a mình.


8
1.3 M c tiêu nghiên c u
Trong lu n án nƠy, m c tiêu nghiên c u chính lƠ xác đ nh m i quan h tác
đ ng nh h

ng c a CSR và SGBNV đ n KQH

DN; CSR nh h

ng đ n

SGBNV nh m lƠm c s khoa h c đ đ a ra các hƠm Ủ qu n tr cho các doanh
nghi p t i khu v c phía Nam. D a trên các cơu h i nghiên c u đư trình bƠy

ph n

trên, lu n án th c hi n đ hoƠn thƠnh các m c tiêu c th sau đơy:
- Khám phá thang đo v trách nhi m xư h i, s g n bó nhơn viên vƠ k t qu
ho t đ ng doanh nghi p;
- Xác đ nh m c đ tác đ ng c a trách nhi m xư h i vƠ s g n bó nhơn viên
đ n k t qu ho t đ ng doanh nghi p;
-

a ra các hƠm Ủ chính sách cho các nhƠ qu n tr doanh nghi p phía Nam,

Vi t Nam đ nơng cao kh n ng nh n bi t đúng đ n v trách nhi m xư h i, s g n
bó nhơn viên nh m qu n lỦ hi u qu h n.
1.4

it

ng vƠ ph m vi nghiên c u

-

it

ng NC: CSR, s g n bó c a nhơn viên và KQH

c a các DN t i

khu v c phía Nam c a Vi t Nam.
-

it

ng kh o sát: nhân viên qu n lỦ c p trung t i các DN t i khu v c

phía Nam, c th

Bình D

ng, Long An vƠ Tp. H Chí Minh.

- Ph m vi NC là các DN t i khu v c phía Nam, đó là các cơng ty có 100%
v nđ ut n

c ngoƠi vƠ DN t nhơn trong n

c ho t đ ng trong các ngƠnh nh

ngh nh : d ch v , tiêu dùng nhanh, may m c vƠ s n xu t cơng nghi p ầ.
c ng chính lƠ nh ng l nh v c đang phát tri n vƠ thu hút đ
lu n hi n nay. Các công ty đ

ơy

c s quan tơm c a d

c ch n có v trí đ a lỦ vƠ đi u ki n phát tri n trên các

l nh v c khác nhau, nh m xem xét m t cách toƠn di n các nhơn t CSR và s g n
bó c a nhơn viên nh h

ng đ n KQH .

- Th i gian nghiên c u vƠ m u kh o sát đ nh l

ng vƠ đ nh tính di n ra trong

n m 2016-2017.
1.5 Ph

ng pháp nghiên c u

1.5.1 Ph

ng pháp đ nh tính

Xác đ nh m c tiêu nghiên c u vƠ tham kh o các tƠi li u liên quan đ n nh m
đánh giá nh h

ng CSR vƠ s g n bó nhơn viên đ n KQH c a DN.

Xác đ nh mơ hình nghiên c u, l p b ng cơu h i s b .