Giao an tu chon NV89

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 1,2. Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y :. VAI TRß Vµ T¸C DôNG CñA DÊU C¢U TRONG V¡N B¶N NGHÖ THUËT.. A. Môc tiªu: Qua bài học, học sinh nắm đợc những kiến thức và kỹ năng sau: Các loại dấu câu và cách sử dụng dấu câu trong những mục đích nói và viết cụ thể: - ý nghĩa, hiệu quả biểu đạt của việc sử dụng dấu câu trong các văn bản nghệ thuËt. - C¶m nh©n ,ph©n tÝch vai trß, t¸c dông cña dÊu c©u trong c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt. - Sö dông thµnh th¹o dÊu c©u trong nh÷ng ng÷ c¶nh nãi vµ viÕt cô thÓ. B.ChuÈn bÞ: GV: Tµi liÖu dÊu c©u vµ t¸c dông cña dÊu c©u trong v¨n b¶n nghÖ thuËt, c¸c bµi tËp HS: Ôn tập các kiểu câu chia theo mục đích nói. C.KiÓm tra bµi cò: kh«ng. D.TiÕn tr×nh lªn líp: Hoạt động của thầy-trò a) Hoạt động 1: Ôn tập về các loại dấu câu đã học. - Kẻ bảng, nêu câu hỏi để học sinh thùc hiÖn ? Em đã đợc học về các dấu câu ở các líp 6,7,8; h·y cïng c¸c b¹n trong nhãm liÖt kª c¸c lo¹i dÊu c©u, chøc năng của từng loại dấu câu đã học theo b¶ng sau: Cho hs th¶o luËn theo nhãm Gọi đại diện nhóm lên bảng điền theo mÉu. Gäi hs kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV kÕt luËn.. Néi dung.. STT DÊu c©u 1 DÊu (.) 2 DÊu (?) 3 DÊu (!) 4 DÊu (,). C. n¨ng. VÝ dô. …………… …................ ………… …………… T¸ch vÕ ………… ………… …………. b) Hoạt động 2: Bài tập. * Bµi tËp 1. GV hø¬ng dÉn HS thùc hiÖn c¸c bµi tËp 1,2,3,4,5. ? §Æt dÊu phÈy, dÊu chÊm phÈy vµo chæ thÝch hîp.. ? §Æt dÊu chÊm hái, dÊu chÊm than vµo chæ thÝch hîp.. * Bµi tËp 2: ? §Æt dÊu c©u vµo chæ thÝch hîp cho ®o¹n v¨n sau:. 2. Bµi tËp. 2.1 Bµi tËp 1: a) “Ngêi ta nhí nhµ, nhí cöa, nhí nh÷ng nÐt mÆt thơng yêu, nhớ những con đờng đã đi về năm trớc,nhớ ngời bạn chiếu chăn dắt tay nhau đi trên những con đờng vắng vẻ ngào ngạt mùi hoa xoan cßn th¬m m¸t h¬n c¶ hoa cau, hoa bëi; Ngêi ta nhí heo may giÕng vµng. Ngêi ta nhí c¸ mÌ, rau rót ; Ngêi ta nhí tr¨ng b¹c, chÐn vµng...” (Vò B»ng-Th¬ng nhí mêi hai) b) “ Ngµy mai d©n ta sÏ sèng sao ®©y? S«ng Hång ch¶y vÒ ®©u? Vµ lÞch sö? Bao giê d¶i Trêng S¬n bõng giÊc ngñ C¸nh tay thÇn Phï §æng sÏ v¬n m©y? Råi cê sÏ ra sao? TiÕng h¸t sÏ ra sao? Nô cêi sÏ ra sao? Ôi độc lập!” 2.2 Bµi tËp 2. “NguyÔn Tr·i vµ NguyÔn KhuyÕn lµ hai nhµ th¬ sống ở hai giai đoạn khác nhau nhng họ đã gặp.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> nhau ở một điểm chung đó là niềm yêu mến những làng quê bình dị, những phong cảnh đẹp của đất nớc. Nhng khác với thơ Nguyễn Trãi và một số nhà th¬ cæ kh¸c, th¬ NguyÔn khuyÕn lµ sù kÕt hîp hµi hoà giữa ớc lệ và tả thực nên cảnh quê hơng đất nớc trong thơ ông hiện lên với những nét đặc trng kh«ng thÓ lÉn. Th¬ «ng mang ®Ëm h¬i thë cuéc sèng cña lµng quª. Sau NguyÔn KhuyÕn cã nhiÒu nhà thơ đã tiếp thu những nét nghệ thuật đặc sắc của thơ cổ và thơ hiện đại, làm nên những bức tranh phong cảnh sinh động và đẹp đẽ.”. * Bµi tËp 3 Ghi chữ Đ vào trớc câu đặt dấu đúng, chữ S vào trớc câu đặt dấu câu sai. 2.3 Bµi tËp 3. Con đờng nằm giữa hàng cây, toả rợp bóng mát. Con đờng nằm giữa hàng cây toả rợp bóng mát. §éng Phong Nha gåm: §éng kh« vµ §éng níc. §éng Phong Nha gåm (§éng kh« vµ §éng níc) N¬i ®©y võa cã nÕt hoang s¬, bÝ hiÓm; l¹i võa rÊt thanh tho¸t vµ giµu chÊt th¬. N¬i ®©y võa cã nÕt hoang s¬, bÝ hiÓm. L¹i võa rÊt thanh tho¸t vµ giµu chÊt th¬. Trªn m¸i trêng, chim bå c©u gï thËt khÎ, vµ t«i võa nghe võa tù nhñ: - Liệu ngời ta có bắt cả chúng nó củng hót theo tiếng đức không nhỉ. Hơng cứ trầm trồ khen những bông hoa đệp quá! Hơng cứ trầm trồ khen những bông hoa đệp quá. *đHãy so sánh và chỉ ra sự khác nhau về sắc thái ý nghĩa do có sự thay đổi về dấu câu của tõng cÆp c©u díi ®©y? a, Mẹ đã về. Mẹ đã về! b, B¸c t«i. Cô NguyÔn §¹o Qu¸n- lµ ngêi gi÷ cuèn gia ph¶ Êy. B¸c t«i (Cô NguyÔn §¹o Qu¸n) lµ ngêi gi÷ cuèn gia ph¶ Êy. c, Đến bao giờ mẹ mới đợc gặp con? Đến bao giờ mẹ mới đợc gặp con! - Gv gọi hs phân tích ý nghĩa các dấu câu đặt sau các câu đã cho. E. Cñng cè- dÆn dß. * Cñng cè: Nêu các loại dấu câu và cách sử dụng dấu câu trong những mục đích nói và viết cụ thể. * DÆn dß: T×m trong sgk hoÆc trong s¸ch tham kh¶o2 nh÷ng ®o¹n v¨n, ®o¹n th¬ cã sö dông dÊu c©u nh mét biÖn ph¸p tu tõ vµ ph©n tÝch vai trß, t¸c dông cña chóng. * Rót kinh nghiÖm …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… TiÕt 3,4. Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y :. Vai trß vµ t¸c dông cña dÊu c©u trong v¨n b¶n nghÖ thuËt. (tiÕp ). A. Mục tiêu: Giúp HS nắm đợc các kiến thức và kỹ năng sau: - ý nghĩa, hiệu quả biểu đạt của việc sử dụng dấu câu trong các văn bản nghệ thuật. - C¶m nhËn, ph©n tÝch vai trß, t¸c dông cña dÊu c©u trong v¨n b¶n nghÖ thuËt. B. ChuÈn bÞ: GV: Tham kh¶o tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. HS: T×m nh÷ng ®o¹n v¨n, ®o¹n th¬ cã sö dông dÊu c©u nh mét biÖn ph¸p tu tõ. C. KiÓm tra bµi cò: Gv sö dông b¶ng phô ghi ®o¹n v¨n.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gọi 1 hs lên đặt dấu gạch ngang, dấu ngoặc đơn vào chỗ thích hợp: “… Thôi thì bây giờ mọi sự ông đã thơng cho cháu cả rồi, hôm nay tiện đợc ngày, tôi củng biện cơi trầu đến kêu với ông để ông cho cháu đợc lễ các cụ trớc là lễ gia tiên, sau lµ lÔ b¸c nhµ ta, sau n÷a «ng l¹i cho ch¸u lÔ s«ng «ng, (ch¼ng cã tiÒn b¹c g¹o lîn, hay m©m cao cæ ®Çy th× cñng ph¶i lÊy ®Çu lµm lÔ gäi lµ chót lßng thµnh cña con, ch¸u c¸c cụ) rồi xin phép ông để chúng tôi đa cháu về nhà làm ăn.” D. TiÕn tr×nh lªn líp: Hoạt động của thầy- trò a) Hoạt động 1: Bài tập 4 Gv cho hs đọc các đoạn văn và trả lời câu hái: ? Cïng mét néi dung th«ng tin (å h¾n kªu) nhng sau mçi c©u t¸c gi¶ l¹i dung c¸c dÊu c©u kh¸c nhau. Em h·y so s¸nh vµ nhËn ra mục đích và tác dụng của dấu câu trong 2 c©u v¨n trªn. Hs phân tích làm rõ đợc: + C©u 1: DÊu chÊm löng mang ý nghÜa miªu t¶, diÔn t¶ mét hµnh vi l¹ lïng vña PhÝ PhÌo. + C©u 2: DÊu chÊm than mang ý nghÜa c¶m th¸n, diÔn t¶ ng¹c nhiªn, bÊt ngê cña ngêi chøng kiÕn tríc hµnh vi l¹ lïng cña ChÝ PhÌo  sö dông dÊu c©u nh mét biÖn ph¸p tu tõ. Dấu chấm than đặt sau câu văn thứ ba có ý nghÜa g×? NÕu thay b»ng dÊu chÊm th× ý nghĩa câu văn có gì thay đổi? Hs ph©n tÝch:  ThÓ hiÖn t©m tr¹ng khao kh¸t cña Liªn vÒ mét n¬i n¸o nhiÖt kh¸c xa víi kh«ng khÝ u buån n¬i Liªn ®ang sèng.. Néi dung * §o¹n 1: Bçng choang 1 c¸i th«i ph¶i råi, h¾n ®Ëp c¸i chai vµo cét cæng… å h¾n kªu… H¾n võa chöi võa kªu lµng nh bÞ ngêi ta c¾t häng. å h¾n kªu lªn!. * §o¹n 2: Liên cầm tay em không đáp. Chuyền tàu đêm nay không đông nh mọi khi, tha v¾ng ngêi vµ h×nh nh kem s¸ng h¬n. Nhng hä ë hµ néi vÒ! Liªn lÆng theo m¬ tëng…. ? Theo cách viết thông thờng, em sẽ đặt dÊu g× sau c©u thø hai? Theo em, tác giả đặt dấu chấm vào câu văn víi dông ý g×? HS phân tích đợc: - DÊu c©u: dÊu hai chÊm - DÊu chÊm cã t¸c dông thÓ hiÖn sù c¬ng quyÕt cña ngêi nãi. * §o¹n 3: Trong t/p Ch÷ ngêi tö tï – HuÊn Cao – Theo em, tại sao tác giả lại dùng dấu chấm một ngời tù tài hoa và đầy khí phách đã trả löng trong c©u “VËy mµ díi m¾t t«i th×…”? lêi viªn qu¶n ngôc: Nõu kh«ng dïn dÊu chÊm löng th× cã c¸ch -Ng¬i hái ta muèn g×? ta chØ muèn cã mét diễn đặt tơng đơng nào? điều. Là nhà ngơi đừng đặt chân vào đây. Cách diễn đạt nào hay hơn? HS ph©n tÝch: - Dấu chấm lửng diễn đạt ý cha trọn vẹn. Trong trêng hîp nµy, dïng dÊu chÊm löng * §o¹n 4: hay hơn vì tâm trạng của ngời anh đã đợc Trong truyÖn ng¾n Bøc tranh cña em g¸i lµm râ ë phÇn tríc cña truyÖn. tôi nhà văn Tạ Duy Anh đã diễn đạt tâm trạng của ngời anh khi đứng trớc bức tranh b) Hoạt động 2: Bài tập 5. cña em g¸i m×nh: - GV cho HS ph©n tÝch ý nghÜa tu tõ cña dÊu “T«i giËt s÷ng ngêi…” c©u: dÊu chÊm, dÊu chÊm löng, dÊu chÊm VËy mµ díi m¾t t«i th× ….

<span class='text_page_counter'>(4)</span> than trong c¸c vÝ dô: - HS ph©n tÝch t¸c dông cña dÊu c©u: + DÊu chÊm than. + DÊu chÊm löng. + DÊu chÊm.  Sự im lặng và xúc động thiêng liêng đến tËn cïng gi©y phót B¸c trë vÒ Tæ quèc sau 30 n¨m xa c¸ch. * - HS ph©n tÝch c©u 1: - Dấu chấm đột ngột giữa dòng thơ (chấm để kết thúc một câu ngắn gọn và mở đầu mét c©u cã liªn tõ) t¹o nªn mét c¸ch ng¾t câu đặc biệt. -> BiÓu hiÖn t×nh c¶m s©u l¾ng thiÕt tha, mét t©m tr¹ng quyÕn luyÕn, mét niÒm tiÕc nuối đến xót xa của Bác khi đứng trên bong tàu rời quê hơng ra đi tìm đờng cứu nớc. - Diễn tả sự xúc động sâu xa của tác giả trớc giờ khắc trọng đại đó - GV gäi HS ph©n tÝch tiÕp c¸c c©u 2,3 (VD2) * - GV gäi HS ph©n tÝch dÊu chÊm löng dïng trong ®o¹n. HS phân tích đợc: + DÊu chÊm löng thÓ hiÖn lßng tù hµo vÒ thµnh tÝch cña c¸c chiÕn sÜ. ->Thái độ mỉa mai đối với địch. c) Hoạt động 3: Đọc bài tham khảo. -GV cho HS đọc bài “Dấu câu và tác dụng cña dÊu c©u trong v¨n b¶n nghÖ thuËt”. GV sử dụng máy chiếu, gọi 2 HS đọc, cả líp chó ý theo dâi.. Con đã nhận ra con cha?- Mẹ vẫn hồi hộp.. * VÝ dô 1: ¤i! S¸ng xu©n nay,xu©n 41 Tr¾ng rõng biªn giíi në hoa m¬ B¸c vÒ... Im lÆng con chim hãt Th¸nh thãt bê lau,vui ngÈn ng¬… (Tè H÷u – Theo ch©n B¸c). * VÝ dô 2: Đất nớc đẹp vô cùng. Nhng Bác phải ra đi. * * * Luận cơng đến Bác Hồ. Và Ngời đã khóc. * * * GiÆc níc ®uæi xong råi. Trêi xanh thµnh tiÕn h¸t ( ChÕ Lan Viªn – Ngêi ®i t×m h×nh cña níc ). * VÝ dô 3: Mét håi kÌn róc Tõ c¸c ngän nói cña trî chiÕn, tiÕng sóng chờ đợi gần một ngày trời bắt đầu nổ. Một trận đấu hoả lực, một trận đấu mócchê bắt đầu bằng… toàn các thứ đạn của địch chiếm đợc buổi sáng. (TrÇn §¨ng). E. Cñng cè, dÆn dß. - Nªu vai trß, t¸c dông cña dÊu c©u trong c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt. - Gv cho HS c¸c c©u hái vÒ nhµ luyÖn tËp: 1, ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n cã dïng dÊu hai chÊm, dÊu ngoÆc kÐp. 2, ViÕt c©u hoÆc ®o¹n v¨n cã dïng dÊu chÊm löng, cho biÕt gi¸ trÞ sö dông cña dÊu c©u nµy. 3, ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông dÊu phÈy, dÊu chÊm phÈy; chØ ra sù kh¸c nhau về công dụng của hai dấu đó. * Bæ sung ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… TiÕt 5, 6. Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y:. Vai trß vµ t¸c dông cña dÊu c©u Trong v¨n b¶n nghÖ thuËt (tiÕp theo).. A. Môc tiªu: - HS sö dông thµnh th¹o dÊu c©u trong nh÷ng ng÷ c¶nh nãi vµ viÕt cô thÓ. B. ChuÈn bÞ: - GV: ChuÈn bÞ bµi tËp, tµi liÖu vÒ dÊu c©u..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - HS: Làm các bài tập đã cho ở tiết 3,4. C. Bµi cò: Nªu nhËn xÐt cña em vÒ c¸ch sö dông dÊu chÊm löng trong c¸c c©u th¬ díi ®©y: Mai sau… Mai sau… Mai sau… §Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh. (NguyÔn Duy). D. TiÕn tr×nh lªn líp: Hoạt động của thầy - trò a) Hoạt động 1: Luyện tập GV nªu yªu cÇu bµi tËp: ? T×m trong SGK, S¸ch tham kh¶o nh÷ng ®o¹n v¨n, ®o¹n th¬ cã sö dông dÊu c©u nh mät biÖn ph¸p tu tõ vµ ph©n tÝch vai trß, t¸c dông cña chóng.. Viết đoạn văn ngắn (chủ đề tự chọn) trong đó dùng dấu hai chấm để báo hiệi lời trích dẫn và dùng dấu ngoặc kép để đ đóng khung lêi trÝch dÉn. GV cho HS trình bày đoạn văn đã chuẩn bị . GV gäi c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. ? Viết một câu hoặc một đoạn văn, trongđó cã dïng dÊu chÊm löng vµ cho biÕt gi¸ trÞ sö dông cña lo¹i dÊu nµy. GV gäi HS tr×nh bµy. Gäi c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV cho HS viết đoạn văn ngắn (chủ đề tự chän) cã sö dông dÊu phÈy, d¸u chÊm phÈy vµ chØ ra sù kh¸c nhau vÒ c«ng dông cña hai loại dấu cau đó. GV gäi HS tr×nh bµy bµi tËp võa thùc hiÖn. GV gäi HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. ViÕt 2 c©u cïng néi dung th«ng tin nhng dïng dÊu c©u kh¸c nhau(mét c©u dïng dÊu chÊm vµ mét c©u dïng dÊu chÊm than) ph©n tích sự khác nhau về ý nghĩa của hai câu đó. HS nªu vµ ph©n tÝch vÝ dô . GV tuyên dơng những em cho ví dụ đúng, phân tích đợc ý nghĩa của việc sử dụng dấu c©u. GV cho ®iÓm nh÷ng bµi lµm kh¸.. Néi dung Bµi tËp 1 1) §o¹n v¨n : Nµo lµ ga Tiªn An – ga Hµ Thanh – ga Qu¶ng TrÞ – ga Mü Ch¸nh – ga HiÒn SÜ – ga V¨n X¸ - ga An Hoµ - ga HuÕ- ga An Cùu –ga H¬ng Thuû – ga Phó Bµi – ga Nong – ga Truåi – ga Cçu Hai – ga Níc Ngät – ga Thõa Lu – ga L¨ng C« ga Liªn ChiÓu – ga Nam ¤ - ga TuaRan. Nhấn mạnh, làm nổi bật những cái đợc liÖt kª trong tuú bót Nhí HuÕ cña NguyÔn Tu©n. 2). 3). 4). 5). VD: _ Anh Êy ®i råi. - Anh Êy ®i råi! Ph©n tÝch: C©u 1 cã tÝnh chÊt nh mét th«ng b¸o kh¸ch quan. C©u 2 diÔn t¶ t©m tr¹ng buån nhí cña mét ngêi khi cã ngêi th©n ®i xa. ViÕt mét c©u hoÆc mét ®o¹n v¨n ng¾n trong 6)VD: đó sử dụng dấu chấm hỏi và dấu chấm than - Anh mµ còng cã lßng tèt thÕ c¬ µ ( ?! ) dfdặt trong ngoặc đơn với hàm ý châm biếm 7) nghi ngê. GV lu ý ®©y lµ bµi tËp khã, HS cÇn chän tình huống để đặt câu. ? ViÕt lêi b×nh vÒ c«ng dông dÊu chÊm löng.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> trong hai c©u th¬ sau: Anh đi đó, anh về đâu C¸nh buåm n©u… C¸nh buåm n©u… C¸nh buåm... (Nguyễn Bính – Không đề). HS ph©n tÝch. T×m c¸c mÉu chuyÖn vui nãi vÒ viÖc sö dông dấu câu không thích hợp dẫn đến việc hiểu sai ý nghÜa cña c©u. Ph©n tÝch: Do anh nhÇm tëng chæ ng¾t qu·ng lµ ng¾t c©u nªn anh hiiªñ lêi dÆn cña bè lµ: -§õng uèng trµ! Uèng rîu con nhÐ! -Đừng đánh cờ! Đánh bạc con nhé! b) Hoạt động 2: Tài liệu tham khảo. GV cung cÊp mét sè ®o¹n v¨n b×nh vÒ vai trß vµ t¸c dông cña dÊu c©u.. 7. 7. 8) VD: Mét «ng bè s¾p mÊt, gäi con trai tíi để trối trăng. Ông cụ thều thào dặn con: - §õng uèng trµ … uèng rîu con nhÐ! - Đừng đánh cờ … đánh bạc con nhé! Anh con trai vèn cã hiÕu, lu«n nghe lêi bè. Sau khi bố qua đời, anh đã lao vào uống rợu, đánh bạc đến nỗi bán cả sản nghiệp do bố để lại.. 1) §êng xa, g¸nh nÆng, bíc ch©n ®i tho¨n tho¾t. Dốc núi, đèo cao, đòn gánh kĩu kịt. (ThÐp Míi) _Phèi hîp hai tõ l¸y, dÊu phÈy c¾t hai c©u văn ra nhiều đoạn đều nhau, đối nhau diễn tả cái nhịp nhàng, nhún nhẩy của đòn gánh tre trªn vai nh÷ng ngêi d©n c«ng ®i chiÕn dÞch. (§inh Träng L¹c) 2) ¤ng gi¸o nãi ph¶i! KiÕp con chã lµ kiÕp khổ thì ta hoá kiếp cho nó để nó làm kiếp ngêi, may ra cã sung síng h¬n mét chót… KiÕp ngêi nh kiÕp t«i ch¼ng h¹n!.. DÊu chÊm löng ë ®©y g¾n víi ph¬ng tiÖn im lÆng diÔn t¶ sù nghÑn ngµo, ngËp ngõng. (§inh Träng L¹c ) 3) “Không đợc! Ai cho tao lơng thiện? Làm thế nào cho mất đợc những vết mảnh chảitên mặt này? Tao khong thể là ngời lơng thiện đợc nữa. Biết không! Chỉ còn mét c¸ch… BiÕt kh«ng! ChØ cßn mét c¸ch lµ… c¸i nµy! BiÕt kh«ng!...”H¾n rót dao ra, x«ng vµo, B¸ KiÕn ngåi nhám dËy, ChÝ Phèo đã văng dao tới rồi. =>NhÞp ®iÖu nhanh , gÊp g¸p, hÖ thèng dÊu c©u,, nhÞp ®iÖu, ng÷ ®iÖu gãp phÇn diÔn t¶ rÊt thanh c«ng t©m tr¹ng dån nÐn, uÊt øc vµ t×nh thÕ gÊp g¸p,khÈn tr¬ng cña mµn bi kÞch nµy. (NguyÔn §¨ng M¹nh - §ç Ngäc Thèng) *) §o¹n v¨n tham kh¶o: Nhí qu¸, bÊt cø c¸i g× cña Hµ Néi còng nhí, bÊt cø c¸i g× cña B¾c ViÖt còng nhí, nhớ từ cánh đồng lúa con gái còn mơn mën nhí ®i, nhí tõ tiÕng h¸t cña ngêi mÑ ru con buæi tra hÌ mµ nhí l¹i; Nhí hoa sÊu rụng đầu đờng hàng trống,nhớ quả bàng rụng ở Hải Hởu rụng xuống bờ sông đào, nhí sen Linh §êng th¬m ngµo ng¹t c¶ bÇu trêi mµ nhí lªn, nhí nh·n Hng Yªn, v¶i.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Vô B¶n, c¸ Anh Vò ViÖt tr×, na L¸ng, bëi Vặn Phớc, cam Bố Hạ, đào Sa Pa mà nhớ xuèng. (Vò B»ng – Th¬ng nhí mêi hai)  T¹o nªn giäng ®iÖu da diÕt, gÊp g¸p, diÔn t¶ niÒm nhí nhung, thæn thøc ch¸y báng cø ¨m ¾p, cø trµo tu«n kh«ng thÓ k×m gi÷ đợc, những cảm xúc chất chứa nỗi lòng đau đáu khắc khoải của ngời con đi xa hớng về đất Bắc. E. Cñng cè – dÆn dß: * Cñng cè: * DÆn dß: - T×m nh÷ng lêi b×nh hay vÒ viÖc sö dông dÊu c©u trong nh÷ng v¨n b¶n v¨n häc T×m hiÓu mét sè yÕu tè h×nh thøc nghÖ thuËt cÇn chó ý khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh. *) Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… TiÕt 7, 8 Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y:. Mét sè yÕu tè h×nh thøc nghÖ thuËt cÇn chó ý khi ph©n tÝch th¬ trì t×nh. A. Môc tiªu: Gióp HS: Nắm đợc nọi dung và kỹ năng cơ bản : Những yếu tố hình thức nghệ thuật mà các nhà thơ thờng dùng để biểu hiện tình cảm , t tởng của mình trong thơ trữ tình và những điều cần chú ý khi phân tích các yếu tố đó. B. ChuÈn bÞ: GV: SGK, tµi liÖu vÒ ph©n tÝch th¬. HS: Ôn lại một số vấn đề về thơ trữ tình. C. KiÓm tra bµi cò: ( 7’) Ph©n tÝch vai trß t¸c dông cña dÊu phÈy trong ®o¹n v¨n sau: “Cối xay tre, nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc” (C©y tre ViÖt Nam –ThÐp Míi) HS: DÊu phÈy thÓ hiÖn trän vÑn mäi sù nhäc nh»n c¬ cùc cña ngêi n«ng d©n . D. TiÕn tr×nh lªn líp: Hoạt động của thầy - trò. Néi dung a) Hoạt động 1:(47’) Một số vấn đề về thơ 1) tr÷ t×nh. ? H·y kÓ mét sè bµi th¬ em thuéc trong SGK Ng÷ v¨n 6,7,8 HS kÓ tªn t¸c phÈm GV treo b¶ng tªn c¸c bµi th¬ ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tr÷ t×nh, tù sù ? Hai c¸ch thÓ hiÖn nµy cã g× kh¸c nhau Cã b¹n gi¶i thÝch tr÷ t×nh lµ tÝnh t×nh c¶m, cßn tù sù lµ kÓ l¹i, thuËt l¹i sù viÖc. C¸ch giải thích đó có gì đúng, cha đúng? Khi đọc t/p Lão Hạc hay Tắt Đèn, em có thÊy nhµ v¨n Nam Cao vµ Ng« TÊt Tè xuÊt hiÖn trùc tiÕp kh«ng? Cã khi nµo Nam Cao T¸c gi¶ thÓ hiÖn c¶m xóc gi¸n tiÕp th«ng nãi trùc tiÕp trong truyÖn “T«i th¬ng L·o qua hÖ thèng h×nh tîng nh©n vËt, c¸c sù kiÖn Hạc lắm không”? Ngợc lại khi đọc đoạn thơ xã hội và diễn biến của câu chuyện – nhà sau: văn đã Nay xa c¸ch lßng t«i lu«n tëng nhí. giÊu m×nh. Mµu níc xanh, c¸ b¹c chiÕc buåm v«i.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Tho¸ng con thuyÒn rÏ sãng ch¹y ra kh¬i T«i thÊy nhí c¸i mïi nång mÆn qu¸! ( Quª h¬ng – TÕ Hanh ) Th× t/c nhí nhung víi quª h¬ng trong ®o¹n thơ có phải đã đợc Tế Hanh phát biểu một T¸c gi¶ trùc tiÕp béc lé c¶m xóc cña m×nh. c¸ch trùc tiÕp kh«ng? Nhµ th¬ c«ng khai vµ trùc tiÕp nãi lªn nh÷ng Cã ngêi khi ph©n tÝch bµi th¬ B¸nh tr«i níc t×nh c¶m, suy nghÜ cña chÝnh m×nh. cña Hå Xu©n H¬ng chØ tËp trung ph©n tÝch hình tợng chiếc bánh trôi, từ đó làm nổi bật phẩm chất cao đẹp và số phận chìm nổi của ngêi phô n÷ ViÖt Nam. Theo em , c¸ch ph©n tích đó còn thiếu điều gì quan trọng đối với th¬ tr÷ t×nh? ? Cã hai ý kiÕn kh¸c nhau khi ph©n tÝch bµi th¬ Lîm cña Tè H÷u: 1. TËp trung ph©n tÝch vµ lµm næi bËt vÎ đẹp của hình tợng Lợm ( Vui tơi, nhí nh¶nh, dòng cam, l¹c quan…) 2. TËp trung ph©n tÝch nh÷ng t×nh c¶m yêu thơng trân trọng của nhà thơ đói víi chó bÐ trong bµi th¬ ?ý kiÕn cña em thÕ nµo? T¹i sao em lùa chọn , đề xuất ý kiến nh thế. ? Qua các bài thơ trữ tình đã học, hãy xác định xem yếu tố hình thức nghệ thuật nào đA. Thể thơ. îc chó ý khi ph©n tÝch. Nh÷ng yÕu tè nµo Ýt B. VÇn th¬. thấy đợc chú ý phân tích và yếu tố nào cha C. Thanh ®iÖu – b»ng tr¾c. biÕt b»ng c¸ch ghi kÝ hiÖu vµo tríc ch÷ c¸i D. NhÞp th¬. cña c¸c yeÐu tè . E. Tõ ng÷, h×nh ¶nh. + Yếu tố đợc chú ý F. C¸c biÖn ph¸p tu tõ. + Yếu tố ít đợc chú ý G. Kh«ng gian vµ thêi gian + YÕu tè cha biÕt b) Hoạt động 2:(30’) Bài đọc: Những yếu tố 2) h×nh thøc nghÖ thuËt cÇn chó ý khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh. Dàn ý bài đọc: GV cho HS đọc bài đọc I. §Æc trng cña th¬ tr÷ t×nh vµ mét sè lçi ( 5 HS đọc) cÇn tr¸nh khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh. GV chú ý cho HS khi đọc: II. Mét sè yÕu tè h×nh thøc nghÖ thuËt Bài đọc có mấy phần? Mỗi phần nêu nội cÇn chó ý khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh: dung lín g×? 1, NhÞp th¬ Lập dàn ý đại cơng bài đọc. 2, VÇn th¬ ? Những hình thức nghệ thuật nào thờng đợc 3, Tõ ng÷ vµ c¸c biÖn ph¸p tu tõ c¸c nhµ th¬ sö dông trong th¬ tr÷ t×nh? 4, Kh«ng gian vµ thêi gian Ngoµi c¸c h×nh thøc nghÖ thuËt mµ bµi viÕt đã nêu còn có hình thức nào khác không? Tr¸nh c¸c lçi: H·y liÖt kª vµ cho vÝ dô cô thÓ? - ChØ ph©n tÝch néi dung vµ t tëng t/p Bài đọc giúp em hiểu thêm điều gì và tránh kh«ng hÒ thÊy vai trß cña h×nh thøc nghÖ đợc những lỗi gì khi phân tích, cảm thụ thơ thuËt. tr÷ t×nh? - Có chú ý đến hình thức nghệ thuật nhng tách rời các hình thức nghệ thuật ấy ra HS nêu đợc một số lỗi cần tránh khi phân khái néi dung. tÝch th¬ tr÷ t×nh - Suy diÔn m¸y mãc, gîng Ðp phi lý c¸c néi dung vµ vai trß, ý nghÜa cña c¸c h×nh thøc nghÖ thuËt E. Cñng cè, dÆn dß: 4’ * Cñng cè: Nªu mét sè yÕu tè h×nh thøc nghÖ thuËt cÇn chó ý khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh. *Dăn dò: Đọc lại các bài thơ đã học ở các lơp 6, 7, 8..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Phân tích đợc một số yéu tố hình thức nghệ thuật đã nêu. */ Rót kinh nghiÖm: ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… TiÕt 9,10. Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y:. Mét sè yÕu tè h×nh thøc nghÖ thuËt cÇn chó ý khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh. A. Mục tiêu: Giúp HS nắm đợc: - Các yếu tố nghệ thuật mà các nhà thơ thờng dùng để biểu hiện tình cảm, t tởng của mình và những điều cần chú ý khi phân tích các yếu tố nghệ thuật đó. - Biết vận dụng những hiểu biết ban đầu để phân tích một số tác phẩm trữ tình. B.ChuÈn bÞ: GV: Chọn một số bài tập để HS làm tại lớp, bảng phụ. HS: §äc l¹i c¸c bµi th¬ tr÷ t×nh SGK líp 6, 7, 8. C. Bµi cò : Nªu c¸c yÕu tè nghÖ thuËt cÇn chó ý khi ph©n tÝch t¸c phÈm th¬ tr÷ t×nh. D. TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động của thầy – trò. a) Hoạt động 1: Bài tập 1. GV cho HS đọc các đoạn thơ và trả lời các câu hái ( GV sö dông b¶ng phô) ? H·y chØ ra c¸c ch÷ mang vÇn trong 3 ®o¹n th¬ và xác định đó là những vần gì. ? Cách gieo vần trong đoạn thơ thứ 3 có gì đặc biệt? Gieo vần nh thế đã giúp đợc gì cho việc biÓu hiÖn néi dung ®o¹n th¬. (VÇn : an, ¬ng, ¾ng, äng  khóc nh¹c ng©n nga diÔn t¶ niÒm vui ph¬i phíi… tríc mïa xuân đất nớc) - GV cho HS đọc các câu thơ ? Thèng kª c¸c ch÷ mang thanh b»ng, thanh tr¾c trong ba ®o¹n th¬ sau.C¸ch sö dông thanh bằng, thanh trắc của tác giả có gì đặc biệt? Thanh b»ng thêng diÔn t¶ nh÷ng g× nhÑ nhµng, ªm ¸i, b©ng khu©ng; Ngîc l¹i thanh tr¾c thêng diÔn t¶ nh÷ng g× tróc tr¾c, nÆng nÒ… Dựa vào đặc điểm này phân tích đặc điểm sử dông thanh b»ng, tr¾c trong c¸c c©u th¬ trªn. Néi dung - TiÕng suèi trong nh … … - GËm mét khèi c¨m hên … … Gi¬ng m¾t bÐ giÓu oai linh rõng th¼m - Em ¬i Ba Lan mïa tuyÕt tan §êng B¹ch D¬ng s¬ng tr¾ng n¾ng tµn Anh ®i nghe tiÕng ngêi xa väng Một giọng thơ ngâm một gọng đàn. (Tè H÷u) - Ô ! Hay buồm vơn cây ngô đồng Vµng r¬i ! Vµng r¬i ! Thu mªnh m«ng. (BÝch Khª) - §o¹n trêng thay lóc ph©n ly Vã cÇu khÊp khÓnh, b¸nh xe gËp gµnh. (NguyÔn Du) - Tµi cao phËn thÊp chÝ khÝ uÊt Giang Hå mª ch¬i quªn quª h¬ng. (T¶n §µ). b) Hoạt động 2: Bài tập 2 Khi đọc bài thơ Lợm đến những dòng thơ nh: Ra thÕ Lîm ¬i!... hoÆc: Th«i råi, Lîm ¬i! Vµ: Lîm ¬i, cßn kh«ng? Có bạn vẫn đọc theo ngữ điệu nh khi đọc các câu khác trong bài. Theo em nh thế đúng kh«ng? V× sao? c) Hoạt động 3: Bài tập 3 Đọc những câu thơ sau và chỉ ra cách đọc đúng nhất. Hãy đọc và ngắt nhịp cho chính xác.. - Một chiếc xe đạp/ băng vào bóng tối. (Xu©n DiÖu) - Cµng nh×n ta/ l¹i cµng say. (Tè H÷u) - Non cao/ tuæi vÉn cha giµ..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> (T¶n §µ) - Sau lng thÒm/ n¾ng/ l¸ r¬i ®Çy. (NguyÔn §×nh Thi) d) Hoạt động 4: Bài tập 4. - Më ®Çu bµi th¬ Héi T©y, NguyÔn KhuyÕn viÕt: K×a héi Th¨ng B×nh tiÕng ph¸o reo Bao nhiêu cờ kéo với đèn treo Chữ kìa trong câu thơ trên đã giúp nhà thơ diễn tả đợc điều gì? - §äc c¸c c©u th¬: + Tho¾t tr«ng lên lît mµu da Ăn gì cao lớn đẫy đà làm sao. + Bác Dơng thôi đã thôi rồi Níc m©y man m¸c ngËm ngïi lßng ta. Cã ý kiÕn cho r»ng khi ph©n tÝch c©u th¬ trªn cña NguyÔn Du chØ cÇn chó ý c¸c ch÷ lên lît, ăn gì là đủ.ý kiến của em thế nào? Cã ngêi nãi trong bµi th¬ Khãc D¬ng Khuª, NguyÔ KhuyÕn viÕt thõa mét ch÷ th«i vµ cã thÓ thay vào đó bằng chữ mất. ý kiến của em thế nµo? e) Hoạt động 5: Bài tập 5. T×m vµ ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong ®o¹n th¬ sau: HS: so s¸nh.. - Kìa: cho thấy Nguyễn Khuyến nh đứng t¸ch ra khái c¸I héi t©y ån µo ®Çy nh÷ng trß nh¨ng nhÝtdo bän thùc d©n bµy ra mµ quan s¸t, mµ ngÉm nghÜ, mµ c¨n giËn , mà đau đớn chua xót. - Lên lît:  thÇn th¸icña Tó Bµ. - Ăn gì  liệt mụ vào 1 giống loài gì đó.. Chóng ®em bom ngh×n c©n Giéi lªn trang giÊy tr¾ng Máng nh mét ¸nh tr¨ng ngÇn HiÒn nh l¸ mäc mïa xu©n ¤i tõng trang giÊy Trong lòng anh, đập khẽ, đêm nay Nh bµn tay vÉy Nh bµn tay rßng rßng m¸u ch¶y (ChÝnh H÷u). g) Hoạt động 6: Bài tập 6. Ca dao cã c©u: Ngêi sao mét hÑn th× nªn Ngêi sao chÝn hÑn th× quªn c¶ mêi. Chờ em đã tám hôm nay H«m qua lµ chÝn, h«m nay lµ mêi. ? BiÖn ph¸p tu tõ sö dông trong c©u ca dao trªn lµ biÖn ph¸p nµo. C¸c biÖn ph¸p Êy gióp t¸c giả dân gian thể hiện đợc tâm trạng gì của nh©n vËt tr÷ t×nh ? - Th«n §oµi ngåi nhí th«n §«ng ? H·y su tÇm mét sè c©u th¬ cã chøa biÖn Mét ngêi chÝn nhí, mêi mong mét ngêi. ph¸p tu tõ trªn. - Nhà em cách bốn quả đồi Cách ba ngọn núi, cách đôi cánh rừng. (NguyÔn BÝnh) h) Hoạt động 7: Bài tập 7. §äc c©u th¬: Còng cê, còng biÓn, còng c©n ®ai Còng gäi «ng nghe cã kÐm ai. ? Thái độ của tác giả trong 2 câu thơ trên là thái độ, tình cảm nh thế nào? Biện pháp tu từ nào trong câu thơ đã giúp tác giả thể hiện đợc điều đó? Hãy phân tích để làm sáng tỏ điều đó. i) Hoạt động 8: Bài tập 8. đọc các câu thơ sau:. - Còng: ®iÖp ng÷ hµm ý mÜa mai..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> a) Trong nh tiÕng h¸t bay qua §ôc nh tiÕng suèi míi sa nöa vêi. TiÕng khoan nh giã tho¶ng ngoµi Tiếng mau sầm sập nh trời đổ ma. ( NguyÔn Du) b) Bá nhµ lò trÎ l¬ x¬ ch¹y Mất ổ đàn chim dáo dát bay. (NguyÔn §×nh ChiÓu) c) Ta ®i tíi kh«ng thÓ g× chia c¾t Mũi Nam Quan đến mũi Cà Mau. Trêi ta chØ mét trªn ®Çu B¾c Nam liÒn mét biÓn Lßng ta kh«ng giíi tuyÕn Lßng ta chung mét Cô Hå Lòng ta chung một Thủ đô Lòng ta chung một cơ đồ Việt Nam. (Tè H÷u) ? Trong các câu thơ trên, nhà thơ đã dùng biện ph¸p tu tõ g×. ? Chóng cã t¸c dông nh thÕ nµo trong viÖc biÓu hiÖn néi dung t tëng t×nh c¶m cña nhµ th¬. HS ph©n tÝch, tr×nh bµy.. a) đối. b) đảo ngữ. c) ®iÖp ng÷.. E. Cñng cè – DÆn dß:  Cñng cè: (Qua bµi tËp)  DÆn dß: Về nhà đọc các bài thơ: Thu điếu, Mời trầu, Thề non nớc, Tràng giang. Tập phân tích các bài thơ đó. * Rót kinh nghiÖm: ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………. TiÕt 11, 12. Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y:. Mét sè yÕu tè h×nh thøc nghÖ thuËt cÇn chó ý khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh.. A. Môc tiªu: Giup HS : 1. Nắm đợc các yếu tố hình thức nghệ thuật cần chú ý khi phân tích thơ trữ tình. 2. LuyÖn c¸ch ph©n tÝch th¬ qua c¸c yÕu tè nghÖ thuËt thÓ hiÖn trong bµi th¬. 3. Gi¸o dôc ý thøc t×m hiÓu vÒ t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt. B. ChuÈn bÞ: - GV: §äc tµi liÖu, so¹n bµi. - HS : §äc nh÷ng bµi th¬ ë c¸c líp 6, 7, 8. C. Bµi cò: Em hiÓu thÕ nµo lµ tr÷ t×nh vµ tù sù ? Hai c¸ch thÓ hiÖn nµy cã g× kh¸c nhau ? D. TiÕn tr×nh lªn líp: Hoạt động của thầy và trò. a) Hoạt động 1: Đặc trng của thơ trữ tình. ? Thơ trữ tình có đặc trng nh thế nào. Trong đó t¸c gi¶ béc lé t×nh c¶m nh thÕ nµo? - HS t×m hiÓu, ph¸t biÓu. - GV n©ng cao: + H×nh thøc h×nh nghÖ thuËt thÓ hiÖn hÖ thèng cảm xúc tình cảm tâm trạng đợc xem là đặc trng næi bËt cña th¬ tr÷ t×nh.. Néi dung - T¸c gi¶ trùc tiÕp béc lé t×nh c¶m..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> GV ®a vd: Nay xa c¸ch lßng t«i lu«n tëng nhí Mµu níc xanh, c¸ b¹c … Tho¸ng con thuyÒn … T«i thÊy nh¬ c¸i mïi nång mÆn qu¸. (TÕ Hanh)  Nçi nhí quª h¬ng da diÕt. ? Khi ph©n tÝch th tr÷ t×nh cÇn chó ý ®iÒu g× ? HS ph¸t biÓu. GV cho vd: Bµi Mêi trÇu cña Hå Xu©n H¬ng. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tõ ng÷ t/g sö dông trong bµi th¬. - HS nhËn xÐt. - Gv tæng kÕt: Ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh tríc hÕt lµ tiÕp xóc víi h×nh thøc nghÖ thuËt ng«n tõ. - GV cho HS đọc bài thơ của Nguyễn Khuyến “Göi quan tuÇn phñ mÊt cíp”. NhËn xÐt vÒ tõ lÌn trong c©u: “T«i nghe kÎ cíp nã lÌn «ng”. - HS ph¸t biÓu c¶m nhËn . - Gv phân tích: Thái độ hả hê, vui sớng của NguyÔn KhuyÕn. Hoạt động 2: Một số yếu tố, hình thức nghệ thuật cÇn chó ý khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh. - Gv cho Hs đọc bài thơ “ Tiếng chổi tre” của Tố H÷u. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nhÞp ®iÖu trong bµi th¬. - HS: Nhịp điệu không đều nhau, mô phỏng tiếng chổi trên đờng. ? Nªu t¸c dông cña viÖc thÓ hiÖn nhÞp ®iÖu.  Hình ảnh ngời lao động làm việc cần mẫn. - Hs rót ra vai trß cña nhÞp ®iÖu trong th¬. ? Nªu mét sè c©u th¬ mµ nhÞp ®iÖu gióp béc lé néi dung. - HS cho vd: Non cao tuæi vÉn cha giµ. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ vÇn trong th¬. Cã nh÷ng läai vÇn nµo? Hs: VÇn lµ lµ mét ©m kh«ng cã thanh ®iÖu do nguyªn ©m hoÆc nguyªn ©m kÕt hîp víi phô ©m t¹o nªn. ? Nªu vÝ dô nh÷ng thÓ th¬ thêng cã vÇn. - HS: Th¬ lôc b¸t, th¬ §êng luËt. … - GV cho HS thö ph©n tÝch vÇn trong bµi th¬ Thu ®iÕu. - HS: VÇn eo  gîi kh«ng gian bÞ thu gän. Gv cho Hs phân tích bài thơ Qua đèo ngang. ? NhËn xet vÒ biÖn ph¸p tu tõ vµ tõ ng÷ sö dông trong bµi th¬. Nªu t¸c dông cña nã ?. - Ph©n tÝch néi dung t tëng thÓ hiÖn qua h×nh thøc nghÖ thuËt.. - TiÕp víi th¬ tr÷ t×nh lµ tiÕp xóc víi nghÖ thuËt nh«n tõ.. 1) NhÞp th¬.. 2) VÇn th¬ - VÇn chÝnh: VÇn cã ©m gièng nhau. Vd: Tiếng thơ ai động đất trời Nghe nh n«n níc väng lêi ngh×n thu. (Tè H÷u) - VÇn th«ng: Cã ©m na n¸ gièng nhau. Vd: Nh©n t×nh nh¾m m¾t cha xong BiÕt ai hËu thÕ khãc cïng Tè Nh. - VÇn liÒn, vÇn ch©n: Vd: Ch¼ng ph¶i r»ng ng©y ch¼ng ph¶i ®Çn. Bëi v× nhµ khã ho¸ bÇn thÇn. … - VÇn c¸ch: - VÇn hçn hîp: Vd:Thu ®iÕu, Trµng giang. 3) Tõ ng÷ vµ biÖn ph¸p tu tõ..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - §¶o ng÷: NhÊn m¹nh sù v¾ng vÎ, hiu quạnh của khung cảnh đèo ngang. - Từ ngữ đối lập: Trêi non níc sự cô đơn. Ta víi ta E. Cñng cè – DÆn dß:  Cñng cè: Nªu nh÷ng h×nh thøc nghÖ thuËt cÇn chó ý khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh?  DÆn dß: T×m hiÓu tiÕp mét sè yÕu tè kh¸c trong th¬ tr÷ t×nh : Kh«ng gian, thêi gian. * Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………… TiÕt 13, 14 Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y:. C¸c yÕu tè h×nh thøc nghÖ thuËt khi ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh.. A Môc tiªu: - Nắm đợc các yếu tố hình thức nghệ thuật khi phân tích thơ trữ tình. - RÌn luyÖn kü n¨ng ph©n tÝch th¬ tr÷ t×nh. - Gi¸o dôc t×nh c¶m yªu v¨n häc, cã ý thÝch s¸ng t¸c. B. ChuÈn bÞ: Gv: §äc tµi liÖu, so¹n bµi. Hs: t×m hiÓu mét sè biÖn ph¸p tu tõ trong c©u – Thêi gian. Kh«ng gian trong th¬ tr÷ t×nh. C. Bµi cò: Tr×nh bµy t©m tr¹ng cña Bµ HuyÖn Thanh Quan qua bµi th¬ Qua §Ìo Ngang. C. TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động của thầy và trò Néi dung a) Hoạt động 1: Một số biện pháp nghệ thuật khi phân tÝch th¬ tr÷ t×nh. Gv cho HS đọc bài thơ Đề đền Sầm Nghi Đống của Hå Xu©n H¬ng ? NhËn xÐt nh÷ng tõ ghÐ m¾t, k×a, vÝ ®©y mµ n÷ sÜ sö dông trong bµi th¬ HS: Thể hiện tháiđộ thiếu kính trọng đói với viên tớng bÊt tµi ? Ph©n tÝch tõ mµ trong bµi th¬ “B¸nh tr«i níc” . HS: Thể hiện sự đối lập giữa một bên là sự vùi dập của xã hội với một bên là tâm hồn đẹp đẽ của ngời phụ nữ. ? Em rót ra ®iÒu g× vÒ viÖc sö dông tõ ng÷ trong c©u. Phân tích t/p văn học đặc biệt là ? Muèn ph©n tÝch tèt tõ ng÷ ta cÇn n¾m v÷ng ®iÒu g×. th¬ tr÷ t×nh kh«ng thÓ tho¸t ly vµ HS: N¾m v÷ng nghÜa cña tõ( nghÜa chung vµ nghÜa bá qua yÕu tè tõ ng÷. trong văn bản cụ thể)- luôn đặt câu hỏi: ? T¹i sao t/g dïng tõ nµy mµ kh«ng dïng tõ kh¸c. ? T¹i sao tõ ng÷ nµy l¹i xuÊt hiÖn nhiÒu nh thÕ.? Cã bao nhiêu từ đồng nghĩa với từ ấy. ? Có thể thay từ ngữ ấy bằng một từ ngữ khác đợc không. GV cho vÝ dô vÒ c©u th¬: Suèi tu«n dßng lÖ chê mong th¸ng ngµy ( ThÒ non níc – T¶n §µ) ? Từ tuôn có thể thay bằng từ khô đợc không. ? C¸ch sö dông tõ nµo hay h¬n..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> b) Hoạt động 2: Hình ảnh trong thơ ? H×nh trong th¬ do yÕu tè nµo t¹o nªn HS: Hình ảnh do từ ngữ quy định GV: Cho mét sè vÒ tõ ng÷ gîi h×nh ¶nh: + Gîi t©m tr¹ng: xao xuyÕn, b©ng khu©ng… + Gîi ©m thanh: th¸nh thãt, r× rµo… + C¶m gi¸c: xanh ng¾t… - Vd: Cá non xanh rîn ch©n trêi Cµnh lª tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa ? trong bµi Thu §iÕu, cho c¸c tõ: “tùa gèi «m cÇn”. Em h·y cho biÕt tõ ng÷ Êy gîi h×nh ¶nh cña ai? Nh thÕ nµo? HS: ¤ng c©u trong tr¹ng th¸i suy t ? Nªu nhËn xÐt cña em vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ trong v¨n häc. c) Hoạt động 3: Không gian và thời gian trong thơ trữ t×nh. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ thêi gian vµ kh«ng gian trong th¬ tr÷ t×nh. Cho vÝ dô: HS: Vd về bài thơ: Qua đèo ngang hoặc một số bài thơ kh¸c GV cho vÝ dô: Bµi th¬ §Êt Níc cña NguyÔn §×nh Thi - Mïa thu nay kh¸c råi Ta đứng vui say giữa đất trời Trong biÕc, nãi cêi, thiÕt tha. E. Cñng cè, dÆn dß: - Cñng cè: Nªu nhËn xÐt cña em vÒ thêi gian, kh«ng gian trong bµi th¬ C¶nh Khuya cña Hå ChÝ Minh - Dặn dò: Ôn lại một số biện pháp tu từ đã học. Rót kinh nghiÖm: ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………... TiÕt 15,16 Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y:. Vai trß,T¸c dông cña mét sè biÖn ph¸p tu tõ tiÕng viÖt trong ph©n tÝch t¸c phÈm v¨n häc.. A. Môc tiªu: Gióp HS: - Nắm đợc một số kiến thức cơ bản, hệ thống hoá các biện pháp tu từ tiếng Việt đã học. HiÓu thªm c¸c biÖn ph¸p tu tõ tiÕng ViÖt th«ng dông kh¸c. - N©ng cao kü n¨ng ph©n tÝch vai trß vµ t¸c dông cña mét sè biÖn ph¸p tu tõ tiÕng ViÖt thêng gÆp trong t/p v¨n häc - Gióp HS yªu thÝch m«n ng÷ v¨n B. ChuÈn bÞ: GV: §äc tµi liÖu, so¹n bµi HS: Ôn tập, nắm lại một số biện pháp tu từ đã học C. Bµi cò: Phân tích giá trị biểu cảm của 8 câu cuối đoạn trích Kiều ở lầu Ngng Bích. Tác giả đã sử dông nh÷ng biÖn ph¸p tu tõ nµo? HS: §iÖp ng÷..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> D. TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt đông của thầy trò a) Hoạt động 1: Ôn lại các biện pháp tu từ đã học. ? Em đã học những biện pháp tu từ tiếng Việt nào. HS liệt kê các biện pháp tu t đã học. GV tæng hîp. ? Nêu định nghĩa của từng biện pháp tu từ . Khi dïng phÐp Èn dô nh÷ng tõ so s¸nh nh: nh , giống nh, tựa nh, hơn kém…có đợc sử dụng kh«ng? HS: Không, chỉ cần lời, sự vật, trạng thái đợc so s¸nh ? Cho mét sè vÝ dô vÒ so s¸nh, Èn dô. HS nªu vÝ dô: + Thân em nh tấm lụa đào PhÊt ph¬ gi÷a chî biÕt vµo tay ai. + Ngêi cha m¸i tãc b¹c §èt löa cho anh n»m. ? BiÖn ph¸p ho¸n dô trong v¨n b¶n nghÖ thuËt cã vai trß nh thÕ nµo. HS nªu, cho vÝ dô: ¸o chµm ®a buæi ph©n ly CÇm tay nhau biÕt nãi g× h«m nay. phân tích: áo chàm đợc dùng là phép hoán dụ, lấy tên một loại áo thông dụng của ngời Việt bắc để gäi ngêi ViÖt b¾c. Gîi h×nh ¶nh con ngêi ch©n ph¬ng, méc m¹c vµ gÇn gòi, ch©n ph¬ng. ? Khi ph©n tÝch mét v¨n b¶n nghÖ thuËt cã sö dông nhiÒu biÖn ph¸p tu tõ, cÇn lu ý ®iÒu g×. b) Hoạt động 2: Bài tập. ? Khi miêu tả vẻ đẹp của chị em Thuý kiều, NguyÔn Du viÕt: V©n xem trang träng kh¸c vêi Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang Hoa cêi ngäc thèt ®oan trang M©y thua níc tãc tuyÕt nhêng mµu da. ? Nêu biện pháp nghệ thuật mà t/g đã sử dụng HS: C¸ch nãi Èn dô ? Phép nhân hoa trong các câu ca dao sau đợc tạo ra b»ng c¸ch nµo. + Tr©u ¬i ta b¶o tr©u nµy …Ta đây trâu đấy ai mà quản công HS: trß chuyÖn, coi vËt nh con ngêi ? T×m mét sè ®o¹n th¬, v¨n cã sö dông phÐp nh©n ho¸ HS: - “DÕ mÌn phiªu lu ký” (T« Hoµi) - “Nhí con s«ng quª h¬ng” (TÕ Hanh). Néi dung. - So s¸nh, Èn dô, ho¸n dô, nh©n ho¸, nãi gi¶m, nãi tr¸nh, ®iÖp ng÷, liÖt kª… - So s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸ cã biÖn ph¸p tu tõ ng÷ nghÜa gÇn nhau. + Èn dô lµ biÕn thÓ cña so s¸nh hay gäi lµ so s¸nh ngÇm + Nh©n ho¸ lµ biÕn thÓ cña Èn dô nhằm làm đối tợng đợc nói đến trở nªn gÇn gòi víi con ngêi.. - Hoán dụ đợc sử dụng với biện pháp khắc sâu, nhấn mạnh một đặc điểm tiêu biểu nào đó của đối tợng đợc nói đến trong văn bản - C¸c biÖn ph¸p tu tõ tiÕng ViÖt da dạng, phong phú sử dụng đúng sẽ làm tăng sức biểu đạt. - CÇn chØ ra vai trß, t¸c dông cña biÖn pháp tu từ đó khi thể hiện nội dung v¨n b¶n, néi dung t tëng cña t/g. 1. - ¦íc lÖ tîng trng.. 2.. - Nh©n ho¸.. E. Cñng cè, dÆn dß: * Củng cố: Phép nhân hoá có đặc điểm nào giống nhau? * Dặn dò: ôn tập về các phép tu từ khác đã học. Tìm ví dụ về cácbiện pháp tu từ đó. Rót kinh nghiÖm: ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………...

<span class='text_page_counter'>(16)</span> TiÕt 17, 18 Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y:. Vai trß, T¸c dông cña mét sè biÖn ph¸p tu tõ tiÕng viÖt trong ph©n tÝch t¸c phÈm v¨n häc.. A. Môc tiªu: Gióp HS: - hệ thống hoá các biện pháp tu từ tiếng Việt đã học. Chỉ ra đợc vai trò và tác dụng biểu đạt của chúng trong tácphẩm văn học. - N©ng cao kü n¨ng ph©n tÝch vai trß vµ t¸c dông cña mét sè biÖn ph¸p tu tõ tiÕng ViÖt thêng gÆp trong t/p v¨n häc - Gióp HS yªu thÝch m«n ng÷ v¨n B. ChuÈn bÞ: GV: §äc tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô HS: Ôn tập, nắm lại một số biện pháp tu từ đã học, tìm một số ví dụ. C . Bµi cò: Nêu các biện pháp tu từ tiêng Việt đã học. Nêu một ví dụ về biện pháp ẩn dụ, phân tích vai trò, tác dụng của biện pháp tu từ đó trong văn cảnh. D.TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt đông của thầy trò a)Hoạt động 1: Bài tập 1 GV treo b¶ng phô ghi c¸c vÝ dô HS nhËn xÐt vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷. ChØ rá sù gièng nhau vµ gäi tªn biÖn ph¸p tu tõ mµ c¸c c©u thơ đó đã sử dụng. + Cã tµi mµ cËy chi tµi Ch÷ tµi liÒn víi ch÷ tai mét vÇn + Chµng Cãc ¬i! Chµng Cãc ¬i! ThiÕp bÐn duyªn chµng cã thÕ th«i! Nòng nọc đứt đuôi từ đây nhé Ngh×n vµng kh«n chuéc dÊu b«i v«i. + Tr¨ng bao nhiªu tuæi tr¨ng giµ Nói bao nhiªu tuæi gäi lµ nói non? ? Hãy phân tích nét độc đáo trong nghệ thuật sử dông ng«n tõ ë bµi th¬ cña Hå Xu©n H¬ng. b) Hoạt động 2: Bài tập 2 Nªu tªn c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong c¸c ®o¹n th¬, v¨n sau. Ph©n tÝch ý nghÜa, t¸c dông? - Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶ Có sức ngời sỏi đá cũng thành cơm. ( Bài ca vỡ đất – Hoàng Trung Thông ) - Đớc mọc san sát đến tận mũi đớc cuối cùng, th¼ng ®uét nh h»ng hµ sa sè c©y dï xanh c¾m trªn b·i c¸t. (S«ng níc Cµ Mau- §oµn Giái) - Tởng chừng Cu Ba là cả một cánh đồng liền không bờ ruộng, không chân trời, trông độc mét gièng mÝa mµ th«i. MÝa san s¸t nh thµnh, c©y nä lÊn c©y kia mµ mäc. ThÕ mÝa nh níc vì bê… MÝa bña v©y lÊy nh÷ng gèc cä… Cã khi đến hàng chục cây số, mía chen chúc nhau kh«ng mét khe nµo hë. (MÝa Cu Ba – ThÐp Míi) - Kh«ng chóng ta thµ hi sinh tÊt c¶ chø kh«ng. -. Néi dung Tõ gÇn ©m -> ch¬i ch÷ §iÓn cè -> tõ gÇn nghÜa Tõ tr¸I nghÜa Từ đồng âm: non. - Cãc, nßng näc, trêng tõ vùng Nòng nọc đứt đuôi -> thể hiện sự chia l×a DÊu b«i v«i -> thÓ hiÖn t×nh nghÜa thuû chung. -Ho¸n dô -> søc m¹nh cña con ngêi chiến thắng khó khăn, đói nghèo. - So s¸nh gîi h×nh ¶nh - Nh©n ho¸ - So s¸nh, ®iÖp ng÷  Gîi h×nh ¶nh, thÓ hiÖn sù m¹nh mÏ, khoÎ kho¾n cña c©y mÝa Cu-Ba..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> chịu mất nớc, nhất định không chịu làm nô lệ! ( Hå ChÝ Minh ) - Mét tiÕng chim ng©n Mét lµn giã biÓn Mét sím mai xu©n tríc c¨n hÇm d· chiÕn. ( D¬ng H¬ng Ly ) - Lom khom díi nói tiÒu vµi chó Lác đác bên sông chợ mấy nhà. ( Bµ HuyÖn Thanh Quan) - Nhí ai ra ngÈn vµo ng¬ - Nhí ai, ai nhí, b©y giê nhí ai ( Ca dao ) HS ph©n tÝch gi¸ trÞ cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ thÓ hiÖn trong c¸c ®o¹n v¨n, th¬. ? T×m 5 c©u thµnh ng÷ hoÆc ca dao cã sö dông biÖn ph¸p tu tõ gièng c¸c ®o¹n trªn. HS chia 2 nhãm, thi nhau t×m c¸c thµnh ng÷, ca dao có sử dụng các biện pháp tu từ đã nêu. c) Hoạt động 3: Bài tập 3. HS lµm c¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm GV treo b¶ng phô, mçi b¶ng lµ mét bµi tËp 1. H×nh ¶nh nµo sau ®©y trong bµi th¬ “Ma” cña TrÇn §¨ng Khoa kh«ng ph¶i lµ nh©n ho¸? A. C©y dõa s¶i tay b¬i B. Cá gµ rung tai C. Bè em ®i cµy vÒ D. Kiến hành quân đầy đờng 2. Phép nhân hoá trong bài ca dao “ Trâu ơi ” đợc t¹o ra b»ng c¸ch nµo? A. Dùng từ chỉ hoạt động của ngời để chỉ hoạt động của vật. B. Dùng từ gọi ngời để gọi vật. C. Trß chuyÖn víi vËt nh víi ngêi. D. Dùng từ chỉ tâm t t/c của ngời để chỉ vật 3. Trong c¸c c©u v¨n sau, c©u nµo kh«ng cã sö dông so s¸nh? A. Trªn g¸c cao nh×n xuèng, hå nh mét chiÕc g¬ng bÇu dôc lín, sang long lanh. B. CÇu Thª Hóc mµu son, cong cong nh con t«m, dẫn vào đền Ngọc Sơn. C. Rồi cả nhà tôi- trừ tôi – vui nh tết, khi bé Phơng đợc mời tham gia trại thi vẽ quốc tế. D. MÆt chó bÐ to¶ ra mét thø ¸nh s¸ng rÊt l¹. 4. So sánh nào không phù hợp khi tả cảnh một đêm tr¨ng s¸ng? A. Trăng sáng dịu dàng nh ánh sáng một ngọn đèn đờng. B. ¸nh tr¨ng bËp bïng nh ¸nh löa. C. Díi ¸nh tr¨ng, nh÷ng chiÕc l¸ s¸ng bãng nh võa đợc rẩy nớc. D. VÇng tr¨ng tr«i nhÑ nhµng trªn bÇu trêi nh mét con thuyÒn. 5. Trong bµi “ Vît Th¸c ” cña Vâ Qu¶ng, hai so sánh “ Nh một pho tợng đồng đúc ” “ Nh một hiệp sÜ cña Trêng S¬n oai linh hïng vü” cho thÊy dîng H¬ng Th lµ ngêi nh thÕ nµo? A.KhoÎ m¹nh , v÷ng ch¾c, dòng m·nh, hµo hïng. B. M¹nh khoÎ, kh«ng sî khã kh¨n, gian khæ.. - Điệp ngữ -> khẳng định ý chí của mét d©n téc - §iÖp ng÷, liÖt kª -> gîi sù chó ý - §¶o ng÷ -> nhÊn m¹nh sù v¾ng vÎ, tha thít cña bãng d¸ng con ngêi - §iÖp ng÷. 1. - §¸p ¸n: C 2. - §¸p ¸n: C. 3. - §¸p ¸n: D. 4.. - §¸p ¸n: B. 5..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> C. Dµy d¹n kinh nghiÖm chÌo thuyÒn vît th¸c. D. Chậm chạp nhng khoẻ mạnh, khó ai địch nổi 6. Tìm những từ ngữ thích hợp để hoàn thiện phép so s¸nh trong c©u ca dao sau: - Cæ tay em tr¾ng… §«i m¾t em liÕc… dao cau MiÖng cêi … hoa ng©u Cái khăn đội đầu... hoa sen 7. Trong nh÷ng tÝnh tõ sau, tÝnh tõ nµo kh«ng thÓ ®iÒn vµo chç trèng cña thµnh ng÷ “… nh lim ”. A. §á B. N©u C. BÒn D. Tr¾ng. 8. §äc c¸c c©u v¨n sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: ? C¸c so s¸nh trªn cã cïng lo¹i kh«ng ? C¸c so s¸nh trªn cïng lo¹i so s¸nh g× ? T¸c dông cña phÐp so s¸nh trong c¸c c©u v¨n trªn lµ g× - ở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt, ®en nh h¹t võng, chóng bay theo thuyÒn tõng bầy nh những đám mây nhỏ - Trông hai bên bờ, rừng đớc dựng lên cao ngất nh hai d·y trêng thµnh v« tËn. - Dợng Hơng Th nh một pho tợng đồng đúc. - Dîng H¬ng Th nh mét hiÖp sÜ cña T.S¬n oai linh hïng vÜ.. - §¸p ¸n: A. 6. - §¸p ¸n: … nh ngµ … nh lµ … nh thÓ … nh thÓ 7. - §¸p ¸n: D 8. - §¸p ¸n: cã - So s¸nh ngang b»ng - Gîi h×nh ¶nh, gîi c¶m, miªu t¶ sù vật, sự việc cụ thể, sinh động. E. Cñng cè – DÆn dß: - Cñng cè: ? Nªu vai trß, t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ : nh©n ho¸, ch¬I chö, so s¸nh, liÖt kª. - DÆn dß: + ¤n tËp tiÕp nh÷ng biÖn ph¸p tu tõ cßn l¹i. + T×m hiÓu thªm c¸c biÖn ph¸p tu tõ kh¸c: c©u hái tu tõ, … *RótkinhnghiÖm…………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… TiÕt 19, 20. Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y:. Vai trß, T¸c dông cña mét sè biÖn ph¸p tu tõ tiÕng viÖt qua thùc hµnh ph©n tÝch t¸c phÈm v¨n häc.. A. Môc tiªu: Gióp HS: - Nhận biêt và nắm vững một số biện pháp tu từ tiếng Việt thờngđợc sử dụng trong các t¸c phÈm v¨ häc. - LuyÖn tËp, b×nh vÒ vai trß, t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ tiÕng ViÖt trong viÖc thÓ hiÖný nghÜa cña ®o¹n v¨n, ®o¹n th¬. - Båi dìng t©m hån yªu v¨n häc. B. ChuÈn bÞ: GV: §äc tµi liÖu, so¹n bµi, b¶ng phô HS: t×m mét sè vÝ dô vÌ ®o¹n th¬, ®o¹n v¨n cã sö dông c¸ bÞªn ph¸p tu tõ vµ b×nh cho đoạn văn, đoạn thơ đó. C . Bµi cò: Gv kiÓm tra phÇn chuÈn bÞ cña HS D.TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt đông của thầy trò Hoạt động 1: Luỵện tập. - HS cho vd vµ b×nh: VD: Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.. Néi dung 1. T×m hai lêi b×nh hay vÒ iÖc sö dông biÖn ph¸p tu tõ cña mét ®o¹n thơ, đoạn văn nào đó..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> -> Mặt trời ở câu thứ nhất đợc dùng với nghĩa gốc chØ mÆt trêi thËt ®ang ngµy ngµy to¶ s¸ng trªn bÇu trêi th× mÆt trêi ë c©u thø hai lµ h×nh ¶nh Èn dô biÓ thị sự cao đẹp, vĩnh hằng, sự toả sáng từ con ngời B¸c. B¸c ®ang yªn nghÜ trong l¨ng nhng B¸c vÉn m·i m·i lµ ¸nh s¸ng k× diÖu lu«n to¶ s¸ng chãi läi vµ rùc rì  thÓ hiÖn lßng t«n kÝnh thiªng liªng cña nhan ®an đối với Bác. - HS viÕt lêi b×nh trong 10 phót. GV gäi 1-2 em tr×nh bµy. - HS kh¸c nhËn xÐt, gãp ý. VD: Lèi so s¸nh nãi chung lµ t×m mèi liªn hÖ sinh động để cụ thể hoá những cảm xúc và ý nghĩ trừu tợng. Phổ biến nhất là lối liên tởng từ trừutợng sang cô thÓ, tõ thÕ giíi v« h×nh sang thÕ giíi cã thùc. Vd: - ThÊy b¹n mµ ch¼ng thÊy chµng. B©ng khu©ng nh mÊt l¹ng vµng trªn tay. - B©y giê anh lÊy ngêi ta Nh giao c¾t ruét em ra lµm mêi. (Ca dao) Nçi nhí tiÕc b©ng khu©ng cña ngêi con g¸i trong trêng hîp thÊy b¹n mµ ch¼ng thÊy ngêi yªu lµ mét c¸i g× rÊt trõu tîng, khã t¶ cña t©m tr¹ng. C¸ch so sánh trên dẽ dàng làm rõ đợc tâm trạng đó. Mất lạng vàng trên tay là hình tợng rất cụ thể, rất thực đồng thời cũng diễn tả đợc nỗi bâng khuâng nhớ tiếc một cái gì không đền bù đợc, không lấy lại đợc. - Câu hai thì nói đợc nỗi đau tinh thần đợc lộ tả bằng nỗi đau tột độ của thể xác: nh dao cắt ruột … - GV sö dông b¶ng phô cã ghi bµi th¬. - HS đọc, nêu các phép nhân hoá, các phép nhân hoá đợc tạo ra băng cách nào. -> dùng từ chỉ của ngời để chỉ hoạ động của vật. VD: Hµng bëi ®u ®a BÕ lò con §Çu trßn träc lãc. - HS viÕt ba c©u v¨n cã sö dông phÐp nh©n ho¸ theo ba c¸ch sau: a) Dùng từ chỉ hoạt động của ngời để chỉ hoạt động của vật. b) Dùng từ gọi ngời để gọi vật. c) Trß chuyÖn víi vËt nh víi ngêi. - HS lµm bµi tËp. - Gv sö dông b¶ng phô ghi c¸c ®o¹n v¨n: * §o¹n 1: Cïng trong l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng, ý thiÕp ai sÇ h¬n ai ? (Chinh phô ng©m) * §o¹n 2: “ Vẻ đẹp của Ba Vì biến ảo từng mùa trong năm, tõng giê trong ngµy. Thêi tiÕ thanh tÞnh, trêi trong trÎo, ngåi phãng tÇm m¾t qua nh÷ng thung lòng xanh biÕc, Ba V× hiÖn lªn nh mét hßn ngäc bÝch. VÒ chiÒu, s¬ng mï to¶ biÕc, Ba V× nçi bång bÒnh nh vÞ. 2. ViÕt lêi b×nh (10 c©u v¨n cã sö dông biÖn ph¸p tu tõ ) cho mét ®o¹n v¨n, ®o¹n th¬ mµ em thÝch.. 3. Em h·y t×m 3 VD vÒ phÐp nh©n ho¸ trong bµi th¬ “Ma” cña TrÇn §¨ng Khoa vµ nªu râ c¸c nhân hoá đó đợc tạo ra bằng c¸ch nµo.. 4. Sö dông phÐp nh©n ho¸.. 5.Ph©n tÝch vÎ dÑp cña ®o¹n th¬, ®o¹n v¨n. §iÖp ng÷..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> thàn bất tử ngự trên sóng. Những đám mây nhuộm mµu biÕn ho¸ mu«n h×nh, ngh×n d¹ng tùa nh nhµ ¶o thuËt cã phÐp t¹o ra mét ch©n trêi rùc rì. Khi vÇng s¸ng nan qu¹t khÐp l¹i dÇn, tr¨ng vµng mÞn nh mét nèt nh¹c bay lªn bÇu trêi, ru ngñ mu«n thÇn tho¹i. Ôm quanh Ba Vì là bát ngát đồng bằng, mênh mông hå níc víi nh÷ng suèi Hai, §ång M«, Ao Vua… nçi tiếng vẫy gọi. Mớt mát rừng keo những đảo Hồ, đảo Sến … xanh ngát bạch đàn những đồi Mảng, đồi Hßn … Rõng Êu th¬, rõng thanh xu©n… ph¬i phíi mïa héi ®ua chen cu¨ c©y cèi. ” (Vâ V¨n Trùc – Vêi Vîi Ba V×) - HS ph¸t biÓu, b×nh. Hoạt động 2: Một số biện pháp tu từ thông dụng kh¸c - Gv giíi tiÖu mét sè biÖn ph¸p tu tõ th«ng dông kh¸c cha cã ch¬ng tr×nh phÇn tu tõ tiÕng ViÖt. GV nªu vÝ dô:. Råi B¸c ®i dÐm ch¨n Tõng ngêi tõng ngêi mét Sî ch¸u m×nh dËt thét B¸c nhãn ch©n nhÑ nhµng.. -. 1. biÖn ph¸p hoµ hîp. sö dông c¸c tõ ng÷ cã tÝnh chÊt chung hoÆc cao quý, trang träng, hoÆc gi¶n dÞ méc m¹c.. HS ph©n tÝch: Đoạn thơ tái hiện hình ảnh một vị lãnh tụ vĩ đại qua những hành động cử chỉ rất đời thờng thể hiện rõ sự ch¨m sãc tËn t×nh, tØ mØ cña B¸c, sù th¬ng yªu cña Bác của Bác dành cho các chiến sĩ – tấm lòng nh ngời cha làm xúc động nhà thơ, ngời đọc. GV nªu vÝ dô: - Qu¸ niªn tr¹c ngo¹i tø tuÇn Mµy r©u nh½n nhôi ¸o quÇn b¶nh bao 2. BiÖn ph¸p t¬ng ph¶n Tríc thÇy sau tí x«n xao Sö dông c¸c tõ ng÷ cã tÝnh chÊt Nhµ b¨ng ®a mèi ríc vµo lÇu trang tr¸I ngîc nhau: c¸c tõ ng÷ cao GhÕ trªn ngåi tãt sç sµng… quý đối chọi với các từ ngữ giản - Tõ trang träng: qu¸ niªn, ngo¹i tø tuÇn, nhµ b¨ng, dÞ, méc m¹c. lầu trang đối chọi với các từ mộc mạc: mày râu nhẵn nhôi, lao xao, tãt, sç sµng  kh¾c ho¹ râ b¶n chÊt cña tªn con bu«n v« häc, th« lç. VD: - §µn «ng n«ng næi giÕng kh¬i Đàn bà sâu sắc nh cơi đựng trầu 3.Biện pháp đồng nghĩa- trái nghĩa.  Sự sâu sắc của đàn bà thua kém rất nhiều sự nông - BiÖn ph¸p tu tõ ng÷ nghÜa. nổi của đàn ông. T¸c dông: NhÊn m¹nh mét ®iÒu - Cai Lệ tát vào mặt chị Dậu một cái đánh bốp … gì đó mà tránh đợc sự lặp lại từ Søc lÎo khoÎo cña anh chµng nghiÖn ch¹y kh«ng kÞp ngữ đã dùng, đem lại sự sinh với sức xô đẩy của ngời đàn bà lực điền, hắn ngả động, gợi hình, gợi cảm cho câu chổng quèo trên mặt đất… v¨n, ®o¹n v¨n.  nÐt nghÜa riªng t¹o ra sù râ nÐt vÒ ch©n dung nh©n vËt. VD : C©y tre viÖt nam! C©y tre xanh, nhòn nhÆn, ngay th¼ng, thuû chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của ngêi hiÒn, lµ tîng trng cao quý cña d©n téc viÖt Nam.. 4.Tu tõ có ph¸p - Cây tre Việt Nam  Câu đặc biệt..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> VD: - Nhí níc ®au lßng con quèc quèc Th¬ng nhµ mái miÖng c¸i gia gia - G¸c m¸i ng «ng vÒ viÔn phè Gâ sõng môc tö l¹i c« th«n VD: “ Lîng xu©n dï quyÕt hÑp hßi C«ng ®eo ®uæi ch¼ng thiÖt thßi l¾m ru? ” ( NguyÔn Du ). - PhÐp tu tõ liÖt kª c¸c phÈm chÊt cña c©y tre. 5.Biện pháp đảo ngữ. - §¶o trËt tù c©u nh»m t¹o ra mét trËt tù kh¸c cã ý nghÜa nghÖ thuËt. + Thay đổi tiết tấu câu văn, gây Ên tîng, gîi mµu s¾c biÓu c¶m nhê vµo viÖc ®a néi dung cÇn nhÊn m¹nh lªn ®Çu c©u. 6. C©u hái tu tõ. Loại câu hỏi không cần đợc trả lời  T¹o sù chó ý.. VD: “ Lµn thu thuû nÐt xu©n s¬n …ho¹ hai” ( NguyÔn Du) - Hơng trời đắm nguyệt say hoa T©y thi mÊt vÝa, H»ng nga giËt m×nh Câu cẩm tú đàn anh họ Lý 7. ¦íc lÖ tîng trng. NÐt ®an thanh bËc chÞ chµng v¬ng T¸c dông: Tinh tÕ, hµm sóc, uyªn ( NguyÔn Gia ThiÒu- Cung o¸n ng©m khóc) b¸c. - họ Lý, tức Lý Bạch- nhà thơ tài hoa đời Đờng - chàng Vơng, tức Vơng Duy- danh hoạ đời Đờng. - H¹n chÕ: G©y khã hiÓu cho ngêi đọc, ngời nghe nếu không nắm bắt đợc những tầng nghĩa sâu xa của ớc lệ tîng trng. IV. Cñng cè – dÆn dß: - Củng cố: GV đọc thêm phần tài liệu tham khảo. - Dặn dò: Về nhà đọc lại các bài về văn nghị luận SGK lớp 7,8. *Rót kinh nghiÖm: ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….

<span class='text_page_counter'>(22)</span>