ĐÁNH GIÁ NĂNG lực CẠNH TRANH của NGÂN HÀNG THƯƠNG mại cổ PHẦN VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG CHI NHÁNH HUẾ

Khóa luận tốt nghiệp đại học

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH


KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG - CHI NHÁNH
HUẾ

Sinh Viên thực hiện:
Thân Trọng Bảo Ngọc
Lớp: K42QTKD Tổng Hợp
Niên khóa: 2008-2012

Thân Trọng Bảo Ngọc

Giáo Viên Hướng Dẫn:
Tiến sỹ: Nguyễn Thị Minh Hòa

i


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Huế, 2012
Cộng Hịa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
……………..

ĐÁNH GIÁ CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP
Qua thời gian thực tập từ ngày 01/02/2012 đến ngày 31/03/2012, ngân
hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) chi nhánh Huế có nhận xét về thực tập
của sinh viên Thân Trọng Bảo Ngọc như sau:
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Huế, ngày

Thân Trọng Bảo Ngọc

tháng

năm

ii

Khóa luận tốt nghiệp đại học

Để hồn thành khóa luận tốt nghiệp này, trước hết tôi xin gửi lời
cảm ơn đến quý thầy, cô giáo Trường Đại Học Kinh Tế - Đại Học
Huế đã tận tình dạy dỗ, cung cấp cho tôi những kiến thức quý báu trong
những năm học vừa qua. Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành, và
sâu sắc đến cô giáo: Tiến Sỹ- Nguyễn Thị Minh Hịa đã rất tận tình
hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và thực hiện tốt
đề tài khóa luận tốt nghiệp này.
Trong thời gian thực tập tại Ngân hàng thương mại cổ phần Việt
Nam Thịnh Vượng-chi nhánh Huế, tôi đã được các anh chị trong
phịng giao dịch VPBank Phú Hội chỉ bảo tận tình, tạo mọi điều kiện
thuận lợi, truyền đạt những kiến thức thực tế và cung cấp những thông tin
cần thiết phục vụ cho việc hoàn thành tốt đề tài nghiên cứu của mình. Tơi
xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo Ngân hàng thương mại
cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng-chi nhánh Huế, cùng các anh chị
trong phòng Kinh Doanh, phịng Hành Chính và một số phịng, ban
khác tại chi nhánh đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực tập vừa qua.
Cuối cùng, tôi xin được cảm ơn những người thân trong gia đình và
bạn bè đã hết lịng ủng hộ, giúp đỡ tơi rất nhiều trong thời gian vừa qua.
Xin chân thành cảm ơn !
Huế, ngày 7 tháng 5 năm 2012.
Sinh viên thực hiện.
Thân Trọng Bảo Ngọc.
Thân Trọng Bảo Ngọc

iii

Khóa luận tốt nghiệp đại học

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU
ACB:

Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu

DongA:

Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á

HĐQT:

Hội đồng quản trị

NHNN:

Ngân hàng nhà nước.

PGD:

Phòng giao dịch

Sacombank:

Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gịn Thương Tín

Techcombank:

Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam

Vietcombank:

Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam

Vietinbank:

Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam

VPBank:

Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng

WTO:

Tổ chức thương mại thế giới

Thân Trọng Bảo Ngọc

iv


Khóa luận tốt nghiệp đại học

MỤC LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ...............................................................................................1
1.1. Sự cần thiết của đề tài..........................................................................................1
1.2. Mục tiêu của đề tài..............................................................................................2
1.2.1. Mục tiêu chung.............................................................................................2

1.2.2. Mục tiêu cụ thể.............................................................................................2
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................2
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài...................................................................2
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài......................................................................2
1.4. Kết cấu cấu của đề tài..........................................................................................3
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.............................................4
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CẠNH TRANH, CHIẾN LƯỢC
CẠNH TRANH VÀ TĂNG CƯỜNG CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG..........4
1.1. Những vấn đề lý luận về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh...............................4
1.1.1. Khái niệm cạnh tranh....................................................................................4
1.1.2. Khái niệm năng lực cạnh tranh.....................................................................4
1.1.3. Các quan điểm về các cấp cấp độ cạnh tranh................................................5
1.1.4. Khái niệm về chiến lược cạnh tranh..............................................................5
1.2. Những vấn đề cơ bản về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại...........5
1.2.1. Khái niệm ngân hàng thương mại.................................................................5
1.2.2. Cạnh tranh trong hoạt động của các ngân hàng thương mại.........................6
1.2.3. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại...........................................7
Chương 2: ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG
PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................................................12
2.1. Đặc điềm chung của đối tượng nghiên cứu.......................................................12
2.1.1. Tổng quan về ngân hàng VPBank...............................................................12
2.1.2. Các hoạt động chủ yếu của ngân hàng VPBank..........................................15
2.1.3. Đặc điểm về nhân sự...................................................................................15
2.1.4. Kết quả kinh doanh của ngân hàng VPBank...............................................18
2.2. Phương pháp nghiên cứu đề tài.........................................................................20
2.2.1. Phương pháp thu thập tài liệu, điều tra phỏng vấn......................................20
2.2.2. Các phương pháp tổng hợp, xử lý và phân tích số liệu...............................22

Thân Trọng Bảo Ngọc

v


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Chương 3: ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG.........23
3.1. Quan điểm của ngân hàng VPBank về năng lực cạnh tranh..............................23
3.2. Thực trạng năng lực cạnh tranh của ngân hàng theo các chỉ tiêu định lượng....24
3.2.1. Vốn chủ sỡ hữu, huy động vốn và các chỉ tiêu sinh lời...............................24
3.2.2. Chất lượng tài sản có và năng lực tín dụng.................................................29
3.2.3. Thị phần......................................................................................................32
3.2.4. Năng suất lao động của nhân viên...............................................................34
3.3. Thực trạng năng lực cạnh tranh theo các chỉ tiêu định tính...............................35
3.3.1. Năng lực cơng nghệ....................................................................................35
3.3.2. Nguồn nhân lực và đào tạo.........................................................................36
3.3.3. Nguồn lực quản lý và cơ cấu tổ chức..........................................................38
3.3.4 Hệ thống mạng lưới phân phối và mức độ đa dạng hóa dịch vụ cung cấp
.............................................................................................................................. 40
3.4. Đánh giá năng lực cạnh tranh............................................................................46
3.4.1. Chấm điểm và đánh giá năng lực................................................................46
3.4.2. Đánh giá năng lực cạnh tranh thông qua cảm nhận khách hàng..................47
Chương 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH
TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VPBANK CHI
NHÁNH HUẾ.............................................................................................................69
4.1. Định hướng của ngân hàng thương mại cổ phần VBBank.................................69
4.2. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của chi nhánh ngân hàng VPBank.....71
4.2.1. Nhóm giải pháp tăng cường nguồn lực tài chính........................................71
4.2.2. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực cung cấp sản phẩm, dịch vụ................72
4.2.3. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, quản trị và điều hành....74
4.2.4. Nhóm giải pháp tăng khả năng tiếp cận với khách hàng.............................75

4.2.5. Nhóm giải pháp đẩy mạnh hoạt động Marketing........................................75
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................76
1. Kết luận................................................................................................................76
2. Kiến nghị.............................................................................................................. 77
2.1. Kiến nghị với chi nhánh ngân hàng VPBank.................................................77
2.2. Kiến nghị với ngân hàng nhà nước................................................................77
3. Hạn chế của đề tài................................................................................................78
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................79

Thân Trọng Bảo Ngọc

vi


Khóa luận tốt nghiệp đại học

PHỤ LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................1
1.1 Sự cần thiết của đề tài..............................................................................................1
1.2. Mục tiêu của đề tài..................................................................................................2
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................................2
1.4 Kết cấu cấu của đề tài..............................................................................................3
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.................................................5
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CẠNH TRANH, CHIẾN LƯỢC
CẠNH TRANH VÀ TĂNG CƯỜNG CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG ...............5
1.1 Những vấn đề lý luận về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh....................................5
1.1.1 Khái niệm cạnh tranh............................................................................................5
1.1.2 Khái niệm năng lực cạnh tranh.............................................................................5
1.1.3 Các quan điểm về các cấp cấp độ cạnh tranh........................................................6
1.1.4 Khái niệm về chiến lược cạnh tranh......................................................................6

1.2 Những vấn đề cơ bản về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại................6
1.2.1 Khái niệm ngân hàng thương mại.........................................................................6
1.2.2 Cạnh tranh trong hoạt động của các ngân hàng thương mại..................................7
1.2.2.1 Đặc trưng của cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại.................................7
1.2.2.2 Những công cụ cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại...............................7
1.2.2.3 Lợi ích cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại............................................8
1.2.3 Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại...................................................8
1.2.3.1 Định nghĩa năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại...............................8
1.2.3.2 Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại...............8
CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU............................................................................................................14
2.1 Đặc điềm chung của đối tượng nghiên cứu............................................................14
2.1.1 Tổng quan về ngân hàng VPBank.......................................................................14
2.1.2 Các hoạt động chủ yếu của ngân hàng VPBank..................................................17
2.1.3 Đặc điểm về nhân sự...........................................................................................17
2.1.3.1 Sơ đồ tổ chức ngân hàng VPBank chi nhánh Huế............................................17
Thân Trọng Bảo Ngọc

vii


Khóa luận tốt nghiệp đại học

2.1.3.2 Chức năng nhiệm vụ của các phòng ban..........................................................18
2.1.4 Kết quả kinh doanh của ngân hàng VPBank.......................................................20
2.2 Phương pháp nghiên cứu đề tài..............................................................................22
2.2.1 Phương pháp thu thập tài liệu, điều tra phỏng vấn..............................................22
2.2.1.1 Sơ cấp..............................................................................................................22
2.2.1.2 Thứ cấp............................................................................................................23
2.2.2 Các phương pháp tổng hợp, xử lý và phân tích số liệu.......................................24

CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG .........26
3.1 Quan điểm của ngân hàng VPBank về năng lực cạnh tranh...................................26
3.2 Thực trạng năng lực cạnh tranh của ngân hàng theo các chỉ tiêu định lượng.........27
3.2.1 Vốn chủ sỡ hữu, huy động vốn và các chỉ tiêu sinh lời.......................................27
3.2.2 Chất lượng tài sản có và năng lực tín dụng.........................................................32
3.2.3 Thị phần..............................................................................................................35
3.2.4 Năng suất lao động của nhân viên.......................................................................38
3.3 Thực trạng năng lực cạnh tranh theo các chỉ tiêu định tính....................................39
3.3.1 Năng lực cơng nghệ............................................................................................39
3.3.2 Nguồn nhân lực và đào tạo..................................................................................40
3.3.3 Nguồn lực quản lý và cơ cấu tổ chức..................................................................42
3.3.4 Hệ thống mạng lưới phân phối và mức độ đa dạng hóa dịch vụ cung cấp..........44
3.4 Đánh giá năng lực cạnh tranh.................................................................................50
3.4.1 Chấm điểm và đánh giá năng lực........................................................................50
3.4.2 Đánh giá năng lực cạnh tranh thông qua cảm nhận của khách hàng...................51
CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH
TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VPBANK CHI NHÁNH
HUẾ............................................................................................................................. 75
4.1. Định hướng của ngân hàng thương mại cổ phần VBBank....................................75
4.2 Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của chi nhánh ngân hàng VPBank..........77
4.2.1 Nhóm giải pháp tăng cường nguồn lực tài chính.................................................77
4.2.2 Nhóm giải pháp nâng cao năng lực cung cấp sản phẩm, dịch vụ........................78
4.2.3 Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, quản trị và điều hành.....80
Thân Trọng Bảo Ngọc

viii


Khóa luận tốt nghiệp đại học

4.2.4 Nhóm giải pháp tăng khả năng tiếp cận với khách hàng.....................................81
4.2.5 Nhóm giải pháp đẩy mạnh hoạt động Marketing................................................81
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................83
1. Kết luận.................................................................................................................... 83
2. Kiến nghị.................................................................................................................84
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................86
PHỤ LỤC

Thân Trọng Bảo Ngọc

ix


Khóa luận tốt nghiệp đại học

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1 : Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ngân hàng TMCP VPBank Huế
.................................................................................................................. 1820
Bảng 2: Số mẫu theo tỷ lệ các phường.....................................................................2224
Bảng 3: Chức năng, nhiệm vụ, mục tiêu của ngân hàng VPBank............................2427
Bảng 4: Dư nợ cho vay của chi nhánh ngân hàng VPBank-Huế qua các năm.........3134
Bảng 5: Tình hình lao động của VPBank chi nhánh Huế qua 3 năm 2009 – 2011
.................................................................................................................. 3640
Bảng 6: Số tỉnh thành có mặt và số lượng các chi nhánh cấp 1 của các ngân hàng
.................................................................................................................. 4044
Bảng 7: Các sản phẩm đối với khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng VPBank
.................................................................................................................. 4246
Bảng 8: Các sản phẩm dành cho khách hàng cá nhân của ngân hàng VPBank............48
Bảng 9: Các dịch vụ ngân hàng điện tử của ngân hàng VPBank..............................4550
Bảng 10: Xếp hạng năng lực cạnh tranh của các chi nhánh ngân hàng th ương

mại ở Huế.................................................................................................4650
Bảng 11: Thống kê số người sử dụng dịch vụ của các ngân hàng............................4954
Bảng 12: Thống kê các dịch vụ của ngân hàng được sử dụng..................................5054
Bảng 13: Phối hợp hai biến “ dịch vụ được sử dụng” và “ ngân hàng”....................5156
Bảng 14: Tầm quan trọng của các yếu tố khi lựa chọn ngân hàng...........................5358
Bảng 15: Cronbach's Alpha của ngân hàng VPBank...................................................59
Bảng 16: Kiểm định số lượng mẫu thích hợp...............................................................61
Bảng 17: Kiểm định số lượng mẫu thích hợp...............................................................61
Bảng 18: Kiểm định số lượng mẫu thích hợp...............................................................62
Bảng 19: Kiểm định số lượng mẫu thích hợp...............................................................62
Bảng 20: Kiểm định số lượng mẫu thích hợp...............................................................63
Bảng 21: Kiểm định số lượng mẫu thích hợp...............................................................63
Bảng 22: Kiểm định số lượng mẫu thích hợp...............................................................64
Thân Trọng Bảo Ngọc

x


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Bảng 23: Kết quả phân tích nhân tố khám phá của ngân hàng VPBank.......................65
Bảng 24: Tên các biến..................................................................................................68
Bảng 25 : Nhân số của các nhân tố..............................................................................69

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 1 : Vốn điều lệ của ngân hàng VPBank qua các năm.................................1315
Biểu đồ 2: Vốn chủ sỡ hữu của chi nhánh ngân hàng VPBank-Huế........................2428
Biểu đồ 3: Vốn chủ sỡ hữu các chi nhánh ngân hàng thương mại Huế năm 2011
...................................................................................................................... 2528
Biểu đồ 4: Hệ số an toàn vốn của chi nhánh ngân hàng VPBank-Huế qua các năm

...................................................................................................................... 2629
Biểu đồ 5: Tổng nguồn huy động của chi nhánh ngân hàng VPBank-Huế qua các năm
...................................................................................................................... 2730
Biểu đồ 6: Lợi nhuận ròng của chi nhánh ngân hàng VPBank-Huế qua các năm
...................................................................................................................... 2730
Biểu đồ 7: ROA của chi nhánh ngân hàng VPBank-Huế qua các năm....................2831
Biểu đồ 8: ROE của chi nhánh ngân hàng VPBank-Huế qua các năm....................2932
Biểu đồ 9: Tài sản của chi nhánh ngân hàng VPBank-Huế qua các năm.................2933
Biểu đồ 10: Doanh số cho vay, doanh số thu nợ của chi nhánh ngân hàng VPBank
qua các năm..................................................................................................3033
Biểu đồ 11 :Thị phần của việc huy động vốn năm 2011..........................................3235
Biểu đồ 12:Thị phần của hoạt động tín dụng năm 2011..........................................3336
Biểu đồ 13 :Thị phần dịch vụ thẻ thanh toán năm 2011...........................................3337
Biểu đồ 14: Năng suất lao động của nhân viên chi nhánh ngân hàng VPBank-Huế
năm 2011......................................................................................................3438
Biểu đồ 15: Năng suất lao động của nhân viên các chi nhánh ngân hàng ở Huế
năm 2011......................................................................................................3539
Biểu đồ 16: Mức lương trung bình của nhân viên ở các chi nhánh ngân hàng thương
mại Huế năm 2011........................................................................................3842
Thân Trọng Bảo Ngọc

xi


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Biểu đồ 17: Trình độ của ban giám đốc ngân hàng VPBank năm 2011...................3943
Biểu đồ 18: Số lượng các phòng giao dịch của các ngân hàng ở Huế năm 2011.....4145
Biểu đồ 19: Số quầy ATM của các chi nhánh ngân hàng thương mại ở Huế năm 2011
...................................................................................................................... 4246

Biểu đồ 20: Tỷ lệ nam nữ trong mẫu điều tra..........................................................4751
Biểu đồ 21: Tỷ lệ độ tuổi của mẫu...........................................................................4752
Biểu đồ 22: Tỷ lệ các ngành nghề của mẫu.............................................................4852
Biểu đồ 23: Tỷ lệ sử dụng các dịch vụ của ngân hàng.............................................4853
Biểu đồ 24: Biểu đồ Radar của các chi nhánh ngân hàng ở Huế.................................71

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1: Cơ cấu tổ chức chi nhánh ngân hàng VPBank-Huế...................................1517

Thân Trọng Bảo Ngọc

xii


Khóa luận tốt nghiệp đại học

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Sự cần thiết của đề tài
Từ khi gia nhập WTO nền kinh tế Việt Nam phát triển rất mạnh mẽ với tốc độ tăng
trưởng bình quân hơn 8% một năm. Để tương thích với sự phát triển kinh tế thì hệ thống
ngân hàng cũng mở rộng và phát triển theo. Số lượng các ngân hàng thương mại tăng lên
đáng kể, tổng mức tín dụng của tồn bộ hệ thống ngân hàng Việt Nam đã lên tới 125135% GDP, ngoài ra nhiều dịch vụ và tiện ích mới ra đời để phục vụ tốt hơn nhu cầu của
người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên trong hệ thống ngân hàng Việt Nam còn tồn tại
nhiều bất cập như: Hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện có khoảng 80 ngân hàng lớn, nhỏ,
mặc dù trong số đó có khoảng 30 ngân hàng quốc doanh nhưng các ngân hàng nhỏ cũng
rất nhiều. Tuy số ngân hàng nhiều như vậy, nhưng các chỉ tiêu về phát triển ngân hàng lại
chưa cao. Cụ thể là hệ số sử dụng tiền mặt trong nền kinh tế cũng cịn rất cao, tỷ lệ người
dân có tài khoản ngân hàng cũng còn thấp, hệ số giao dịch qua ngân hàng chưa cao. Các
ngân hàng Việt Nam hiện đang không có đủ vốn để cho vay, trong khi đó tỉ lệ nợ xấu và
mức độ rủi ro tăng, ảnh hưởng đến nền kinh tế. Ngoài ra do số lượng các ngân hàng quá

nhiều và tình trạng huy động vốn của các ngân hàng nhỏ gặp khó khăn nên dẫn đến cuộc
chạy đua lãi suất huy động, tại một vài thời điểm lãi suất huy động lên đến 19 % một năm,
người dân đổ xô gửi tiền vào ngân hàng. Sự lựa chọn ngân hàng lúc này phụ thuộc vào lãi
suất huy động, ngân hàng nào có lãi suất huy động cao thì người dân sẽ gửi tiền nhiều vào
đó. Để khắc phục tình trạng này thì cuối năm 2011 NHNN đã đề ra các biện pháp nhằm
giữ vững trần huy động lãi suất là 14 % một năm như xử lý giám đốc chi nhánh vi phạm,
không cấp phép mở thêm chi nhánh cho ngân hàng vi phạm trong một năm… Chính các
biện pháp này đã làm thị trường ngân hàng tạm thời ổn định. Khi mức lãi suất huy động
trong tồn bộ hệ thống bằng nhau thì người dân khơng cịn dựa vào lãi suất để quyết định
ngân hàng gửi nữa, họ dựa vào uy tín của ngân hàng, chất lượng phục vụ, sự tiện lợi …
Các ngân hàng lại bước vào cuộc chạy đua nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng.
Ngân hàng VP bank-chi nhánh Huế cũng đang đứng trước tình trang cạnh tranh gay gắt,
buộc ngân hàng phải xác định và đánh giá lại những điểm mạnh, điểm yếu, thách thức cơ
hội cũng như thị phần và vị trí của ngân hàng trong tâm trí khách hàng tiềm năng. Từ đó
đưa ra những biện pháp để nâng cao nâng lực cạnh tranh của ngân hàng.

Thân Trọng Bảo Ngọc

1


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Chính vì những lý do trên mà tôi quyết định thực hiện đề tài “ Đánh giá năng
lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng-chi
nhánh Huế”
1.2. Mục tiêu của đề tài
Đề tài nghiên cứu muốn hướng đến các mục tiêu
1.2.1. Mục tiêu chung
 Khái quát được các vấn đề chung về cạnh tranh, năng lực cạnh tranh và biện

pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng.
 Đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng VPBank-chi nhánh Huế.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
 Đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng VPBank-chi nhánh Huế thông
qua các chỉ tiêu định tính và định lượng.
 Đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng VPBank-chi nhánh Huế thông
qua nghiên cứu khách hàng, từ đó phân tích lợi thế khác biệt của thương hiệu VPBank
so với các ngân hàng thương mại cổ phần khác trong tâm trí của khách hàng.
 Từ việc phân tích năng lực cạnh tranh để đưa ra xếp hạng năng lực cạnh tranh
của ngân hàng VPBank-chi nhánh Huế.
 Đưa ra các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng VPBankchi nhánh Huế.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng VPBank-chi nhánh Huế và các
ngân hàng Vietcombank-chi nhánh Huế, ngân hàng Vietinbank-chi nhánh Huế, ngân
hàng ACB-chi nhánh Huế, ngân hàng DongA-chi nhánh Huế, ngân hàng Sacombankchi nhánh Huế, ngân hàng Techcombank-chi nhánh Huế. Từ đó đưa ra các biện pháp
để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
1.3.2.1 Phạm vi không gian
Đề tài được thực hiện nghiên cứu tại ngân hàng VPBank chi nhánh Huế và chi
nhánh của các ngân hàng Vietcombank, Vietinbank, ACB, DongA, Techcombank,
Sacombank.
Thân Trọng Bảo Ngọc

2


Khóa luận tốt nghiệp đại học

1.3.2.2. Phạm vi thời gian

 Số liệu thứ cấp: thu thập các số liệu, tài liệu trong giai đoạn từ năm 20092011 từ các phòng ban có liên quan, đặc biệt là phịng kinh doanh, từ báo chí,
internet...
 Số liệu sơ cấp: được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp các nhà quản lý
cấp cao, các phòng ban khác trong ngân hàng và các khách hàng từ tháng 2 đến tháng
4 năm 2012.
1.3.2.3 Giới hạn nghiên cứu
Vì giới hạn về thời gian và nguồn lực nên trong phạm vi nghiên cứu của đề tài
chỉ khảo sát các khách hàng về năng lực trong hoạt động huy động vốn và cung cấp dịch
vụ tài chính trung gian của 7 chi nhánh ngân hàng thương mại tại Huế.
1.4. Kết cấu cấu của đề tài
Đề tài gồm ba phần
 Phần I: Đặt vấn đề
 Phần II: Nội dung và kết quả nghiên cứu
+ Chương 1: trong phần này chúng tôi sẽ đề cập đến những vấn đề lý luận về
cạnh tranh, năng lực cạnh tranh và các yếu tố cấu thành nên năng lực cạnh tranh của
ngân hàng. Ngồi ra trong chương này sẽ trình bày một cách sơ lược và cơ bản về
ngân hàng thương mại, các hoạt động của ngân hàng thương mại.
+ Chương 2: trong chương này chúng tôi sẽ giới thiệu tổng quan về ngân hàng
VPBank, tình hình nhân sự, các hoạt động chính cũng như kết quả kinh doanh của
ngân hàng. Ngồi ra trong chương này cịn nói rõ về phương pháp nghiên cứu đề tài
như phương pháp thu thập số liệu cũng như phương pháp phân tích xử lý số liệu.
+ Chương 3: trong chương này sẽ tiến hành phân tích và đánh giá năng lực
cạnh tranh của ngân hàng bằng các chỉ tiêu định lượng, định tính cũng như phân tích
hình ảnh của thương hiệu VPBank trong tâm trí khách hàng tiềm năng. Từ đó đưa ra
bảng đánh giá năng lực cạnh tranh giữa các ngân hàng và đề ra các giải pháp để nâng
cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng VPBank-chi nhánh Huế.
Phần III: Kết luận và kiến nghị

Thân Trọng Bảo Ngọc

3


Khóa luận tốt nghiệp đại học

PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CẠNH TRANH, CHIẾN LƯỢC CẠNH
TRANH VÀ TĂNG CƯỜNG CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG
1.1. Những vấn đề lý luận về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh
1.1.1. Khái niệm cạnh tranh
Theo Michael Porter (1980) thì: “Cạnh tranh là giành lấy thị phần. Bản chất của
cạnh tranh là tìm kiếm lợi nhuận, là khoản lợi nhuận cao hơn mức lợi nhuận trung bình
mà doanh nghiệp đang có. Kết quả q trình cạnh tranh là sự bình qn hóa lợi nhuận
trong ngành theo chiều hướng cải thiện sâu dẫn đến hệ quả giá cả có thể giảm đi.”
Như vậy, cạnh tranh là một công cụ mạnh mẽ và là một yêu cầu tất yếu cho sự
phát triển kinh tế của mỗi doanh nghiệp và mỗi quốc gia.
1.1.2. Khái niệm năng lực cạnh tranh
Theo Fafchamps, sức cạnh tranh của doanh nghiệp là khả năng doanh nghiệp đó
có thể sản xuất sản phẩm với chi phí biến đổi trung bình thấp hơn giá của nó trên thị
trường, có nghĩa là doanh nghiệp nào có khả năng sản xuất ra những sản phẩm có chất
lượng tương tự như sản phẩm của doanh nghiệp khác nhưng có chi phí thấp hơn thì
được coi là có năng lực cạnh tranh.
Một quan niệm khác cho rằng: “Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp được
hiểu là tích hợp các khả năng và nguồn nội lực để duy trì và phát triển thị phần, lợi
nhuận và định vị những ưu thế cạnh tranh của doanh nghiệp đó trong mối quan hệ với
đối thủ cạnh tranh trực tiếp và tiềm tàng trên một thị trường mục tiêu xác định”.
Theo PGS, TS Nguyễn Thị Quy, “năng lực cạnh tranh của một doanh nghiệp là
khả năng doanh nghiệp đó tạo ra, duy trì và phát triển những lợi thế nhằm duy trì và
mở rộng thị phần; đạt được mức lợi nhuận cao hơn mức trung bình của ngành và liên

tục tăng đồng thời đảm bảo sẹ hoạt động an tồn và lành mạnh, có khả năng chống đỡ
và vượt qua những biến động bất lợi của môi trường kinh doanh.”
Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp thể hiện qua hiệu quả kinh doanh của
doanh nghiệp, được đo thông qua lợi nhuận, thị phần của doanh nghiệp, thể hiện qua

Thân Trọng Bảo Ngọc

4


Khóa luận tốt nghiệp đại học

chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Đồng thời năng lực cạnh tranh của doanh
nghiệp cũng thể hiện qua năng lực cạnh tranh của các sản phẩm và dịch vụ mà doanh
nghiệp kinh doanh.
1.1.3. Các quan điểm về các cấp cấp độ cạnh tranh
 Năng lực cạnh tranh quốc gia: Là năng lực của một nền kinh tế đạt được tăng
trưởng bền vững, thu hút được đầu tư, bảo đảm ổn định kinh tế, xã hội, nâng cao đời
sống người dân.
 Năng lực cạnh tranh doanh nghiệp: Được đo bằng khả năng duy trì và mở
rộng thị phần, thu lợi nhuận của doanh nghiệp trong mơi trường cạnh tranh trong và
ngồi nước. Một doanh nghiệp có thể kinh doanh một hay nhiều sản phẩm dịch vụ, vì
vậy, người ta cịn phân biệt năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp với năng lực cạnh
tranh của sản phẩm dịch vụ.
 Năng lực cạnh tranh của sản phẩm, dịch vụ: Năng lực cạnh tranh của sản
phẩm dịch vụ được đo bằng thị phần của sản phẩm hay dịch vụ trên thị trường.
Ba cấp độ năng lực cạnh tranh có mối quan hệ qua lại mật thiết với nhau, tạo
điều kiện cho nhau, chế định và phụ thuộc lẫn nhau.
1.1.4. Khái niệm về chiến lược cạnh tranh
Năm 1962, chiến lược được Chandler định nghĩa như là: “Việc xác định các

mục tiêu, mục đích cơ bản dài hạn của doanh nghiệp và việc áp dụng một chuỗi các
hành động cũng như sự phân bổ các nguồn lực cần thiết để thực hiện mục tiêu này”.
Chiến lược cạnh tranh được chia làm 3 loại: chiến lược cấp đơn vị kinh doanh,
chiến lược cấp công ty và chiến lược cấp chức năng.
1.2. Những vấn đề cơ bản về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại
1.2.1. Khái niệm ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại giữ một vai trò hết sức quan trọng trong nền kinh tế của
mỗi quốc gia. Ngân hàng thương mại được xem là một doanh nghiệp hoạt động trên
lĩnh vực tiền tệ, với chức năng là trung gian tín dụng. Các ngân hàng thương mại vừa
là chủ thể đi vay vừa là người cho vay. Từ đó nghiệp vụ hoạt động chủ yếu của ngân
hàng thương mại là nghiệp vụ huy động vốn và nghiệp vụ sử dụng vốn.

Thân Trọng Bảo Ngọc

5


Khóa luận tốt nghiệp đại học

1.2.2. Cạnh tranh trong hoạt động của các ngân hàng thương mại
1.2.2.1. Đặc trưng của cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại
Môi trường hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại có sự cạnh
tranh ngày càng gay gắt. Do xuất phát từ những đặc thù của hoạt động kinh doanh
ngân hàng và những ảnh hưởng của hoạt động ngân hàng đối với nền kinh tế, cạnh
tranh của ngân hàng thương mại có những đặc trưng riêng. Đó là:
 Các ngân hàng thương mại vừa cạnh tranh gay gắt vừa hợp tác với nhau.
 Cạnh tranh ngân hàng luôn phải hướng tới một thị trường lành mạnh, tránh
khả năng xảy ra rủi ro hệ thống.
 Cạnh tranh ngân hàng luôn phụ thuộc vào các yếu tố bên ngồi như mơi
trường kinh doanh, doanh nghiệp, dân cư.

1.2.2.2. Những công cụ cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại thực chất là một doanh nghiệp, cạnh tranh giữa các ngân
hàng thương mại là một tất yếu. Cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại thể hiện ở
những khía cạnh như sau:
 Gia tăng các sản phẩm dịch vụ mới tiện ích: Các sản phẩm dịch vụ, nhất là
dịch vụ ngân hàng bán lẻ, ngày càng đa dạng và phong phú hơn. Sự cạnh tranh giữa
các ngân hàng ngày một quyết liệt hơn đóng vai trị tích cực hơn trong nền kinh tế.
Cạnh tranh mạnh mẽ và sôi động nhất là phát triển thị trường dịch vụ ngân hàng bán lẻ
hiện đại trong dân cư và cung cấp cho các doanh nghiệp.
 Cải tiến hiện đại hóa cơng nghệ ngân hàng: Thị trường công nghệ ngân hàng
đang hứa hẹn rộng mở và phát triển mạnh trong thời gian tới khi các ngân hàng trong
nước đẩy mạnh phát triển các dịch vụ trên nền tảng đổi mới công nghệ, nhằm tăng
cường cạnh tranh, chuẩn bị cho hội nhập.
 Nâng cao năng lực tài chính: Năng lực tài chính của ngân hàng thương mại
được thể hiện rõ và quan trọng nhất ở quy mô vốn chủ sở hữu hay cịn được gọi là vốn
tự có. Vốn tự có là yếu tố quyết định sức mạnh tài chính của một ngân hàng thương
mại. Các ngân hàng thương mại đang chạy đua và tìm mọi cách để tăng vốn tự có
nhằm phát triển các nguồn vốn huy động khác và bảo vệ các ngân hàng thương mại
trước những rủi ro.
Thân Trọng Bảo Ngọc

6


Khóa luận tốt nghiệp đại học

1.2.2.3. Lợi ích cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại
Cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại sẽ làm thu hẹp chênh lệch lãi suất
cho huy động và cho vay; đa dạng hoá dịch vụ; tạo sức ép áp dụng công nghệ ngân
hàng hiện đại… Từ đó tạo ra các sản phẩm dịch vụ tiện ích với các chi phí đáp ứng với

địi hỏi của người tiêu dùng.
1.2.3. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại
1.2.3.1. Định nghĩa năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại
Theo Michael Porter, “Để có thể cạnh tranh thành cơng, các doanh nghiệp phải
có được lợi thế cạnh tranh dưới hình thức hoặc là có được chi phí sản xuất thấp hơn,
hoặc là có khả năng khác biệt hoá sản phẩm để đạt được những mức giá cao hơn trung
bình. Để duy trì lợi thế cạnh tranh, các doanh nghiệp cần ngày càng đạt được những
lợi thế cạnh tranh tinh vi hơn, qua đó có thể cung cấp những hàng hố hay dịch vụ có
chất lượng cao hơn hoặc sản xuất có hiệu suất cao hơn”.
Ngân hàng thương mại cũng là một doanh nghiệp và là doanh nghiệp đặc biệt vì
kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ. Cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh ngân hàng là
cạnh tranh trong nội bộ ngành. Từ những quan điểm trên, áp dụng đối với các ngân
hàng thương mại thì các nhà nghiên cứu cho rằng: “Năng lực cạnh tranh của một ngân
hàng là khả năng ngân hàng đó tạo ra, duy trì và phát triển những lợi thế nhằm duy trì
và mở rộng thị phần, đạt được mức lợi nhuận cao hơn mức trung bình của ngành và
liên tục tăng đồng thời đảm bảo sự hoạt động an toàn và lành mạnh, có khả năng
chống đỡ và vượt qua những biến động bất lợi của môi trường kinh doanh”.
1.2.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại.
1.2.3.2.1. Các chỉ tiêu định tính
a. Uy tín và thương hiệu của ngân hàng thương mại.
Uy tín và thương hiệu của ngân hàng là những dấu hiệu (hữu hình và vơ hình)
đặc biệt để nhận biết một sản phẩm dịch vụ nào đó được cung cấp bởi một ngân hàng
thương mại. Thương hiệu là một loại tài sản của ngân hàng thương mại, thường được
cấu thành từ một cái tên, hay các chữ, các cụm từ, một logo, một biểu tượng, một hình
ảnh hay sự kết hợp của các yếu tố trên. Uy tín và thương hiệu được thể hiện số năm
hoạt động và chất lượng dịch vụ mà một ngân hàng thương mại cung cấp cho khách
hàng. Một ngân hàng thương mại được gọi là có thương hiệu khi được nhiều khách
hàng thừa nhận và đánh giá cao về chất lượng dịch vụ.
Thân Trọng Bảo Ngọc

7


Khóa luận tốt nghiệp đại học

b. Năng lực cơng nghệ
Trong lĩnh vực ngân hàng, cơng nghệ đang ngày càng đóng vai trò như là một
trong những nguồn lực tạo ra lợi thế cạnh tranh quan trọng nhất của mỗi ngân hàng.
Công nghệ ngân hàng không chỉ bao gồm những công nghệ mang tính tác nghiệp như
hệ thống thanh tốn điện tử, hệ thống ngân hàng bán lẻ, máy rút tiền tự động ATM…
Cơng nghệ trong lĩnh vực ngân hàng cịn bao gồm hệ thống thông tin quản lý MIS, hệ
thống báo cáo rủi ro… trong nội bộ ngân hàng. Khả năng nâng cấp và đổi mới công
nghệ của các ngân hàng thương mại cũng là chỉ tiêu phản ánh năng lực công nghệ của
một ngân hàng. Năng lực công nghệ không chỉ thể hiện ở số lượng, chất lượng công
nghệ hiện tại mà còn bao gồm cả khả năng mở (nghĩa là khả năng đổi mới) của các
công nghệ hiện tại về mặt kỹ thuật cũng như kinh tế.
c. Nguồn nhân lực
Nguồn nhân lực là nguồn lực không thể thiếu của bất kỳ doanh nghiệp cũng
như ngân hàng nào. Năng lực cạnh của nguồn nhân lực của một doanh nghiệp nói
chung thể hiện ở những yếu tố như: trình độ đào tạo, trình độ thành thạo nghiệp vụ,
động cơ phấn đấu, mức độ cam kết gắn bó với doanh nghiệp. Nhân sự của một ngân
hàng là yếu tố mang tính kết nối các nguồn lực của ngân hàng, đồng thời cũng là cái
gốc của mọi cải tiến hay đổi mới. Trình độ, hay kỹ năng của người lao động là những
chỉ tiêu quan trọng thể hiện chất lượng của nguồn nhân lực. Động cơ phấn đấu và mức
độ cam kết gắn bó cũng là những chỉ tiêu quan trọng phản ánh một ngân hàng có lợi
thế cạnh tranh từ nguồn nhân lực của mình hay khơng.
d. Năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức
Năng lực quản lý phản ánh năng lực điều hành của HĐQT cũng như Ban giám
đốc của một ngân hàng. Năng lực quản lý quyết định hiệu quả sử dụng các nguồn lực
của ngân hàng. Một HĐQT hay một Ban giám đốc yếu kém, khơng có khả năng đưa ra

những chính sách, chiến lược hợp lý, thích ứng với những thay đổi của thị trường… sẽ
làm lãng phí các nguồn lực và làm yếu đi năng lực cạnh tranh của ngân hàng đó.
Năng lực quản lý của HĐQT cũng như Ban giám đốc bị chi phối bởi cơ cấu tổ
chức của ngân hàng thương mại. Cơ cấu tổ chức là một chỉ tiêu quan trọng phản ánh
cơ chế phân bổ các nguồn lực của một ngân hàng có phù hợp với quy mơ trình độ quản
lý của ngân hàng; phù hợp với đặc trưng cạnh tranh của ngành và yêu cầu của thị
trường hay không.
Thân Trọng Bảo Ngọc

8