Luận văn thạc sĩ phát triển dịch vụ phi tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần công thương việt nam chi nhánh thái nguyên​

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRIỆU HỒNG NHUNG

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG TẠI NGÂN
HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI
NHÁNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRIỆU HỒNG NHUNG

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG TẠI NGÂN
HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI
NHÁNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số: 60.34.01.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN VĂN HỢI

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn “Phát triển
dịch vụ phi tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi

nhánh Thái Nguyên” là trung thực, là kết quả nghiên cứu của riêng tôi.
Các t i iệu số liệu sử dụng trong luận văn do chi nhánh Vietinbank Thái Nguyên
cung cấp và do cá nhân tôi thu thập từ các nguồn khảo sát điều tra và các ết quả
nghi n cứu c i n quan đến đề t i đ đƣ c công bố Các tr ch d n trong
uận văn đều đ đƣ c ch r nguồn gốc
Thái Nguyên, ngày 10 tháng 11 năm 2015
Tác giả luận văn

Triệu Hồng Nhung

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài: “Phát triển dịch vụ phi tín dụng tại ngân
hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam chi nhánh Thái Nguyên” tôi đ
nhận đƣ c sự hƣớng d n giúp đỡ động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin
đƣ c bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đ tạo điều kiện

giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu đề tài này.
Tôi xin chân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nh trƣờng Phòng Đ o tạo, các khoa,
phòng của Trƣờng Đại học inh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguy n đ
tạo điều kiện giúp đỡ tơi về mọi mặt trong q trình học tập và hồn thành luận văn n y

Tơi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo vi n hƣớng d n
PGS.TS. Trần Văn H i các nhà khoa học, các thầy
Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên.
Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đ ng g p nhiều ý kiến quý báu của cán bộ nhân
vi n chi nhánh Vietinban Thái Nguy n đặc biệt
phòng ban đ giúp đỡ và cung cấp cho tôi những tài liệu quý báu. Tôi xin cảm ơn sự
động vi n giúp đỡ của bạn bè v gia đình đ giúp tơi thực hiện luận văn n y
Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đ
Thái Nguyên, ngày 10 tháng 11 năm 2015
Tác giả luận văn

Triệu Hồng Nhung

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN......................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii
MỤC LỤC...............................................................................................................iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................ vi
DANH MỤC BẢNG...............................................................................................vii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ SƠ ĐỒ............................................................................. viii
MỞ ĐẦU.................................................................................................................. 1

1 T nh cấp thiết của đề t i...........................................................................................1
2 Mục ti u nghi n cứu................................................................................................1
3 Đối tƣ ng v phạm vi nghi n cứu của đề t i...........................................................2
4 Ý nghĩa hoa học v thực tiễn của đề t i................................................................2
5 Những đ ng g p mới của uận văn...........................................................................2
6 Bố cục của uận văn................................................................................................3
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG
CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI......................................................................4

1 1 Cơ sở ý uận về dịch vụ của ngân h ng thƣơng mại............................................4
111

hái niệm........................................................................................................4

1 1 2 Đặc điểm..........................................................................................................6
1.1.3. Phân loại..........................................................................................................7
1 2 Dịch vụ phi t n dụng của ngân h ng thƣơng mại................................................ 10
1 2 1 Cơ sở hình th nh............................................................................................. 10
122

hái niệm...................................................................................................... 11

1 2 3 Đặc điểm......................................................................................................... 12
1 2 4 Các oại dịch vụ phi t n dụng.......................................................................... 12
1 3 Cơ sở ý uận về phát triển dịch vụ phi t n dụng của ngân h ng thƣơng mại......22
131

hái niệm...................................................................................................... 22

1 3 2 Vai trò của việc phát triển dịch vụ phi t n dụng của ngân h ng thƣơng mại .. 25

1 3 3 Các ch ti u đánh giá sự phát triển dịch vụ phi t n dụng của ngân h ng
thƣơng mại................................................................................................... 28
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


iv
1 3 4 Các nhân tố ảnh hƣởng đến sự phát triển dịch vụ phi t n dụng của ngân
h ng thƣơng mại........................................................................................... 30
1.4. Cơ sở thực tiễn về phát triển dịch vụ phi t n dụng của ngân h ng thƣơng mại..38
141

inh nghiệm về phát triển dịch vụ phi t n dụng của một số NHTM tr n
thế giới.......................................................................................................... 38

142

inh nghiệm về phát triển dịch vụ phi t n dụng của một số ngân h ng
thƣơng mại Việt Nam................................................................................... 40

1 4 3 B i học

inh nghiệm cho Vietinban - Chi nhánh Thái Nguyên....................41

Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................... 43
2 1 Câu hỏi nghi n cứu của đề t i............................................................................. 43
2 2 Phƣơng pháp nghi n cứu................................................................................... 43
2 2 1 Chọn điểm nghi n cứu..................................................................................... 43
2 2 2 Phƣơng pháp thu thập dữ iệu......................................................................... 43
2 2 3 Phƣơng pháp phân t ch số iệu....................................................................... 45
2 3 Hệ thống ch ti u nghi n cứu............................................................................... 47

Chƣơng 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CƠNG THƢƠNG VIỆT NAM - CHI
NHÁNH THÁI NGUYÊN.......................................................................... 49
3.1. Tổng quan về ngân h ng thƣơng mại cổ phần Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh

Thái Nguyên................................................................................................. 49
3 1 1 Quá trình hình th nh v

phát triển.................................................................. 49

3 1 2 Chức năng nhiệm vụ v

quyền hạn............................................................... 50

3.1.3. Cơ cấu tổ chức............................................................................................... 51
314

ết quả hoạt động inh doanh giai đoạn 2012 - 2014....................................55

315

hái quát sự phát triển dịch vụ phi t n dụng của Vietinban

Chi nhánh

Thái Nguyên................................................................................................. 58
3 2 Thực trạng về phát triển dịch vụ phi t n dụng tại Vietinban

Thái Nguy n.......59

3.2.1. Đo ƣờng mức độ phát triển dịch vụ phi t n dụng tại Vietinban

Thái

Nguyên qua các ch ti u đánh giá.................................................................. 59
3 3 2 Phân t ch ết quả điều tra về các nhân tố ảnh hƣởng đến phát triển dịch
vụ phi t n dụng của Vietinban Thái Nguy n................................................ 70
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


v
3 4 Đánh giá chung về thực trạng phát triển dịch vụ phi t n dụng của ngân h ng
Vietinbank Thái Nguyên............................................................................... 84
3 4 1 Những ết quả đạt đƣ c................................................................................. 84
3 4 2 Những hạn chế v nguy n nhân...................................................................... 85
Chƣơng 4. GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ PHI TÍN
DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG
VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN.......................................................93

4 1 Định hƣớng v mục ti u phát triển dịch vụ phi t n dụng của Vietinban
Thái Nguyên................................................................................................. 93
4 1 1 Định hƣớng phát triển.................................................................................... 93
4 1 2 Mục ti u phát triển.......................................................................................... 94
4 2 Giải pháp phát triển dịch vụ phi t n dụng tại Vietinban

Thái Nguy n..............95

4.2.1. Giải pháp chung về phát triển dịch vụ phi t n dụng tại Vietinban
Thái Nguy n...95
4 2 2 Các giải pháp hác.......................................................................................104

4.3 Một số iến nghị.............................................................................................106
431

iến nghị với cơ quan Nh nƣớc.................................................................106

432

iến nghị với Ngân h ng nh nƣớc.............................................................108

433

iến nghị với Hiệp hội ngân h ng................................................................108

KẾT LUẬN..........................................................................................................110
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................111
PHỤ LỤC.............................................................................................................112

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
STT

CHỮ VIẾT T
1

CP

2

DT

3

DV

4

DVBH

5

DVNH

6

DVNQ

7

DVPTD

8

DVTT

9

DVTV

10

KDNT

11

LN

12

NH

13

NHNN

14

NHTM

15

NVCK

16

QLTT

17

TMCP

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


vii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2 1
Bảng 2 2
Bảng 3 1
Bảng 3 2
Bảng 3 3
Bảng 3 4
Bảng 3 5
Bảng 3 6
Nguy n v
Bảng 3 7
Bảng 3 8
Bảng 3 9
Bảng 3 10
Bảng 3 11
Bảng 3 12
Bảng 3 13
Bảng 3 14
Bảng 3 15
Bảng 3 16
Bảng 3 17
Bảng 3 18

Số ƣ ng phiếu điều tra phân oại theo đối tƣ ng hách h ng..............44
M h a câu hỏi phỏng vấn sự đánh giá của hách h ng đối với các
dịch vụ phi t n dụng của Vietinban Thái Nguy n 44
ết quả hoạt động
inh doanh của ngân h ng Vietinban
chi
nhánh Thái Nguyên 2012 - 2014 55
Doanh số các dịch vụ phi t n dụng chủ yếu của Vietinban
Thái Nguy n
59
Cơ cấu thu nhập - chi ph từ dịch vụ phi t n dụng của Vietinban
Thái Nguyên 60
Thị phần dịch vụ phi t n dụng của Vietinban
Thái Nguy n v
một số ngân h ng 62
Mức tăng trƣởng số ƣ ng dịch vụ phi t n dụng của Vietinban
Thái Nguyên 2012 - 2014 64
Số ƣ ng dịch vụ phi t n dụng chủ yếu của Vietinban Thái
một số Ngân h ng tr n cùng
địa b n năm 2014
66
Tỷ trọng dịch vụ phi t n dụng đƣ c sử dụng tại chi nhánh
Vietinbank Thái Nguyên 67
Số ƣ ng máy ATM POS của Vietinban Thái Nguy n v một số
ngân hàng 69
Minh họa ết quả iểm định Cronbach’s A pha cho các biến...............72
Phân t ch mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố tới việc phát triển
dịch vụ phi t n dụng của chi nhánh Vietinban Thái Nguy n 73
Đánh giá về nguồn ực ngân h ng Vietinban Chi nhánh Thái Nguy n....74
Đánh giá về mạng ƣới nh phân phối của chi nhánh Vietinban

Thái Nguyên 76
Đánh giá về ch nh sách
hách h ng của chi nhánh Vietinban
Thái Nguyên 77
Đánh giá về hoạt động quảng cáo v tiếp thị của chi nhánh
Vietinbank Thái Nguyên 78
Đánh giá về uy t n thƣơng hiệu của Vietinban Thái Nguy n...............79
Đánh giá về phát triển dịch vụ phi t n dụng của Vietinban
Chi
nhánh Thái Nguyên 80
Phân t ch tƣơng quan giữa các nhân tố................................................. 82
Mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố tới sự phát triển dịch vụ phi tín
dụng của Vietinban
Thái Nguy n
83


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


viii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ:
Biểu đồ 3 1 Thị phần của Vietinban

Thái Nguy n so với các Ngân h ng trên
cùng địa b n 63

Biểu đồ 3 2 Mức độ tăng trƣởng số

ƣ ng máy ATM

POS của chi nhánh

Vietinbank Thái Nguyên 2012 - 2014
Biểu đồ 3 3

ết quả thống

69

nhân hẩu học........................................................ 71

Sơ đồ:
Sơ đồ 3 1 Cơ cấu tổ chức của Vietinbank chi nhánh Thái Nguyên........................51

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh hội nhập inh tế quốc tế nhƣ hiện nay các NHTM đang từng
bƣớc mở rộng mạng ƣới đổi mới hình thức hoạt động đa dạng h a sản phẩm dịch vụ
nhằm nâng cao năng ực cạnh tranh tr n thị trƣờng Nhƣng một thực tế đặt ra
với đa phần các NHTM trong nƣớc

doanh thu chủ yếu v n tập trung ở các hoạt

động dịch vụ truyền thống nhƣ tiền gửi cho vay bảo

nh rất t nguồn thu từ dịch

vụ hác Điều n y chứng tỏ phát triển dịch vụ đặc biệt

các dịch vụ phi t n dụng là

một uật tất yếu đối với các NHTM
NHTM cổ phần Công thƣơng Việt Nam (Vietinban )
đầu của Việt Nam đ

thực hiện cổ phần hố th nh cơng

một Ngân h ng h ng
Để giữ vững vị thế của

mình trƣớc xu thế hội nhập địi hỏi Vietinban phải hông ngừng nâng cao năng ực
cạnh tranh n i chung v năng ực cạnh tranh của các sản phẩm dịch vụ n i ri ng Ch nh
vì thế m Ban nh đạo Vietinban uôn chú trọng phát triển đa dạng hố oại
hình dịch vụ ngo i các sản phẩm dịch vụ truyền thống nhƣ: cho vay huy động vốn
thanh toán để tăng doanh thu i nhuận v phân tán rủi ro và Vietinbank Thái
Nguy n cũng

hông nằm ngo i quy uật đ

Trong tƣơng ai từ nay đến năm 2020

Thái Nguy n đƣ c quy hoạch th nh t nh trung tâm của vùng

đòi hỏi các dịch vụ

Ngân h ng phải phát triển hơn nữa mới đáp ứng đƣ c nhu cầu ng y c ng đa dạng của
khách hàng. Xuất phát từ thực tế đ

tôi đ chọn đề t i: “Phát triển dịch vụ phi tín

dụng tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh
Thái Nguyên” m uận văn thạc sỹ inh tế
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Nghi n cứu sự phát triển dịch vụ phi t n dụng tr n hai h a cạnh quy mô v chất
ƣ ng để thấy đƣ c ƣu điểm v hạn chế trong việc phát triển dịch vụ phi t n dụng tại

NHTM Cổ phần Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguy n Tr n cơ sở đ uận
văn đề ra các giải pháp phát triển dịch vụ phi t n dụng của NHTM Cổ phần Công
thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


2
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hoá những vấn đề ý uận cơ bản về dịch vụ phi t n dụng của Ngân

h ng tại các NHTM
- Phân t ch đánh giá thực trạng cung ứng dịch vụ phi t n dụng của Vietinban

Thái Nguy n trong giai đoạn hiện nay đánh giá những mặt đạt đƣ c những vấn đề
hạn chế cịn tồn tại v tìm ra nguy n nhân của những hạn chế đ
- Đề xuất các giải pháp v đƣa ra một số iến nghị với các cơ quan chức

năng nhằm phát triển dịch vụ phi t n dụng tại Vietinban Thái Nguy n
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Sự phát triển dịch vụ phi t n dụng của Ngân h ng TMCP Công thƣơng Việt
Nam - CN Thái Nguyên.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Thời gian: Nghi n cứu từ năm 2012 - 2014.

- Về hông gian: Tr n địa b n t nh Thái Nguy n
- Nội dung: Đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ phi t n dụng của Ngân h

ng TMCP Công thƣơng Việt Nam - CN Thái Nguy n; Đƣa ra một số giải pháp phát
triển dịch vụ phi t n dụng của Ngân h ng TMCP Công thƣơng Việt Nam - CN Thái
Nguyên.
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

Luận văn

cơng trình hoa học c ý nghĩa ý uận v thực tiễn thiết thực

tài iệu giúp ngân h ng Công thƣơng Thái Nguy n phát triển dịch vụ phi t n dụng
Luận văn nghi n cứu

há to n diện v

c hệ thống những giải pháp phát

triển dịch vụ phi t n dụng tại Ngân h ng công thƣơng Thái Nguy n c
thực cho việc phát triển các dịch vụ Vietinban

ý nghĩa thiết

Thái Nguy n v đối với các đơn vị

c điều iện tƣơng tự
5. Những đóng góp mới của luận văn
Tr n cơ sở

ế thừa nền tảng

ý uận v thực tiễn của nhiều nghi n cứu từ

trƣớc về phát triển dịch vụ phi t n dụng của NHTM

uận văn c

mới hác biệt với các cơng trình nghi n cứu trƣớc đây cụ thể:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

một số đ ng g p


3
- Dựa tr n cơ sở so sánh chi ph v i ch để xác định giới hạn của việc tăng quy

mô các DVPTD của NHTM Công thƣơng Việt Nam - CN Thái Nguyên. Bởi thông
qua việc so sánh giữa chi ph v i ch sẽ biết đƣ c chi ph bỏ ra là bao nhiêu
v

i nhuận thu về từ việc đầu tƣ cho DVPTD đạt đƣ c

sở

hách quan nhất để Chi nhánh quyết định đầu tƣ tiếp hay tạm ngƣng ạ

nhuận thu về sẽ phản ánh chân thực nhất hiệu quả của hoạt động
sẽ giúp Chi nhánh ra quyết định cuối cùng mở rộng quy mô hay
quy mô để phát triển các DVPTD của chi nhánh Vietinban
- Tr n cơ sở nguồn số iệu thứ cấp từ báo cáo t i ch nh của NHTM Công

thƣơng Việt Nam - CN Thái Nguy n tác giả đ xử ý số iệu nhằm phân t ch đánh giá v
cho thấy sự tác động t ch cực của DVPTD đến tình hình v ết quả inh doanh của
NHTM Công thƣơng Việt Nam - CN Thái Nguyên.
- Tác giả đ thực hiện hảo sát bằng phiếu điều tra đối với nhân vi n ngân h ng

Vietinban Thái Nguy n v thông qua việc xử ý nguồn số iệu thu thập n y
để thấy r tác động của các nhân tố đến phát triển DVPTD nhƣ thế n o
- Tác giả đ

sử dụng tối đa nguồn số

iệu thứ cấp để thực hiện phân t ch,

đánh giá thực trạng phát triển DVPTD giai đoạn 2012 - 2014 Từ đ

đƣa ra một số

giải pháp phát triển DVPTD v iến nghị với các cơ quan hiệp hội để nhằm ho n thiện
v phát triển hơn nữa DVPTD của Ngân h ng thƣơng mại n i chung v Vietinbank
Thái Nguyên nói riêng.

6. Bố cục của luận văn
Ngo i phần mở đầu v

ết uận bố cục của đề t i bao gồm 4 chƣơng:

Chương 1: Cơ sở ý uận v thực tiễn về dịch vụ phi t n dụng của Ngân h ng
thƣơngmại;
Chương 2: Phƣơng pháp nghi n cứu;
Chương 3: Thực trạng phát triển dịch vụ phi t n dụng tại Ngân h ng thƣơng
mại Cổ phần Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên;
Chương 4: Giải pháp v một số iến nghị phát triển dịch vụ phi t n dụng tại
Ngân h ng thƣơng mại Cổ phần Cơng thƣơng Việt Nam - chi nhánh Thái Ngun.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


4
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DỊCH VỤ PHI TÍN DỤNG
CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1. Cơ sở lý luận về dịch vụ của ngân hàng thƣơng mại
1.1.1. Khái niệm
C rất nhiều hái niệm hác nhau về dịch vụ của NHTM cụ thể:
Trong WTO, trong bảng phân oại các dịch vụ của Tổ chức thƣơng mại thế giới
dịch vụ t i ch nh đƣ c xếp v o phân ng nh thứ 7 trong 12 phân ng nh dịch vụ WTO
phân oại dịch vụ th nh 12 ng nh: 1 Dịch vụ inh doanh; 2 Dịch vụ i n ạc; 3 Dịch
vụ xây dựng v thi công; 4 Dịch vụ phân phối; 5 Dịch vụ giáo dục; 6 Dịch vụ môi
trƣờng; 7 Dịch vụ t i ch nh; 8 Dịch vụ i n quan đến sức hỏe v dịch vụ x hội; 9
Dịch vụ du ịch v dịch vụ i n quan đến ữ h nh; 10 Dịch vụ giải tr văn h a v thể
thao; 11 Dịch vụ vận tải; 12 Các dịch vụ hác - Phạm Anh Thúy (2013). Trong

GATS, dịch vụ ngân h ng đƣ c đặt trong nội h m dịch vụ t i ch nh
Theo GATS
nh cung cấp dịch vụ t i ch nh của một th nh vi n thực hiện
gồm mọi dịch vụ bảo hiểm v dịch vụ
h ng v dịch vụ t i ch nh hác (trừ bảo hiểm) - Phạm Anh Thúy (2013).
Trong đ
- Nhận tiền gửi hoặc đặt cọc v
- Cho vay dƣới các hình thức bao gồm: T n dụng ti u dùng t n dụng thế chấp

bao ti u n v t i tr các giao dịch thƣơng mại;
- Cho thuê tài chính;
- Mọi dịch vụ thanh toán v chuyển tiền bao gồm: thẻ t n dụng thẻ thanh toán

v báo n

séc du ịch v hối phiếu ngân h ng;

- Bảo nh v cam ết;
- inh doanh t i

hoản của mình hoặc của hách h ng dù tại sở giao dịch v

tr n thị trƣờng hông ch nh thức hoặc các giao dịch hác về công cụ thị trƣờng tiền
tệ ngoại hối; các sản phẩm t i ch nh phái sinh; các h p đồng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

ỳ hạn hoặc h p đồng


5

quyền chọn; các sản phẩm dựa tr n tỷ giá hối đoái v

i suất gồm các sản phẩm

nhƣ: hoán đổi h p đồng tỷ giá ỳ hạn; chứng hoán c thể chuyển nhƣ ng;
- Tham gia v o việc phát h nh mọi oại chứng

hoán ể cả bảo nh phát h nh

v cháo bán nhƣ đại ý v cung cấp dịch vụ i n quan tới việc phát h nh đ ;
- Môi giới tiền tệ;

- Quản ý t i sản nhƣ tiền mặt hoặc quản ý danh mục đầu tƣ quản ý quỹ hƣu

tr dịch vụ bảo quản ƣu giữ v t n thác;
- Các dịch vụ thanh toán v

quyết toán t i sản t i ch nh

hoán các sản phẩm t i ch nh phái sinh v

bao gồm: Chứng

các cơng cụ thanh tốn hác;

- Cung cấp v chuyển thông tin t i ch nh xử ý dữ iệu t i ch nh v
i n quan của các nh cung cấp dịch vụ t i ch nh

phần mềm

hác;

- Các dịch vụ về tƣ vấn trung gian môi giới v các dịch vụ t i ch nh phụ tr

hác i n quan

ể cả tham hảo v phân t ch t n dụng nghi n cứu tƣ vấn đầu tƣ v

danh mục đầu tƣ tƣ vấn hoạch định chiến ƣ c doanh nghiệp.
Nhƣ vậy theo GATS dịch vụ ngân h ng đƣ c đặt trong nội h m của dịch vụ
t i ch nh Với cách định nghĩa nhƣ vậy rất

h tách bạch đâu

thuần túy n n c nhiều ngƣời hắc phục bằng cách hỗn h p

dịch vụ ngân h ng
dịch vụ ngân h ng và

các dịch vụ t i ch nh hác (trừ bảo hiểm)
Luật các tổ chức t n dụng của Việt Nam (2010) cũng chƣa đƣa ra đƣ c một
hái niệm cụ thể hoặc giải th ch từ ngữ đối với hái niệm dịch vụ ngân h ng m ch
đề cập đến thuật ngữ “hoạt động ngân h ng” trong

hoản 12 điều 4: “việc

inh

doanh cung ứng thƣờng xuy n một hoặc một số các nghiệp vụ sau đây: Nhận tiền
gửi; cấp t n dụng; cung ứng dịch vụ thanh toán qua t i

hoạt động inh doanh tiền tệ v đâu
r Đây

hoản” Tuy nhi n đâu

dịch vụ ngân h ng thì chƣa c

sự phân định

một trong những điểm bất cập của Luật tổ chức t n dụng của Việt Nam.

Nhƣ vậy dịch vụ ngân h ng

một bộ phận của dịch vụ t i ch nh thuộc ĩnh vực

inh doanh tiền tệ v các nghiệp vụ c i n quan trong q trình ƣu thơng tiền tệ
Bản thân ngân h ng

một dạng inh doanh ngoại tệ thu ph của

đƣ c xét thuộc nh m ng nh dịch vụ hoạt động ngân h ng

hách h ng

hông trực tiếp tạo ra sản

phẩm cụ thể nhƣng với việc đáp ứng các nhu cầu về tiền tệ về vốn về thanh toán
cho khách h ng ngân h ng đ

gián tiếp tạo ra sản phẩm dịch vụ trong nền inh tế

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


6
Từ những định nghĩa tr n tuy c những cách hiểu hác nhau nhƣng c thể đƣa ra
hái niệm về dịch vụ ngân h ng nhƣ sau:
Dịch vụ ngân hàng là các nghiệp vụ ngân hàng cung cấp cho khách hàng
những tiện ích theo nhu cầu của khách hàng như nhận tiền gửi, cho vay, thanh
toán, các dịch vụ về ngoại hối, bảo lãnh, tư vấn,… 1.1.2. Đặc điểm
- Thứ nhất, quá trình cung ứng dịch vụ v ti u dùng dịch vụ diễn ra đồng thời:

Phan Thị Thu H (2013) - Quá trình cung cấp v ti u dùng DVNH đƣ c diễn
ra đồng thời
ứng dịch vụ

Đ

chia cắt đƣ

c

cho vay… Điều n y
đƣ

c cung cấp trực tiếp cho

thƣờng tạo dựng duy trì v
hác bằng cách nâng cao chất ƣ
sc

hách h ng trong đội ngũ nhân vi n NH v

t nh đặc biệt của hoạt động dịch vụ n y
- Thứ hai, t nh hông ổn định v
Phan Thị Thu H
Dịch vụ gắn chặt với ngƣời cung cấp dịch vụ
ngƣời thực hiện dịch vụ (trình độ
cung ứng dịch vụ thì chất ƣ
- Thứ ba, t nh hông ƣu giữ đƣ c:

Phan Thị Thu H (2013) - Các DVNH của NHTM mang t nh vơ hình do vậy
cũng hơng thể ƣu ho đƣ c Trong hi đ nhu cầu dịch vụ thƣờng giao động ớn c thời
điểm nhu cầu tăng đột biến song các NH cũng hông thể sản xuất sẵn rồi đem cất trữ:
V dụ dịch vụ thanh toán v chuyển tiền tại thời điểm cuối năm rất ớn
nhƣng các NH phải tăng cƣờng phƣơng tiện cũng nhƣ nguồn nhân ực để đảm bảo
thực hiện các giao dịch hiệu quả nhất Ch nh vì vậy chi ph DVNH tƣơng đối cao
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


7
- Thứ tư, dịch vụ mang t nh vơ hình:

Phan Thị Thu H (2013) - Đây ch nh
với các dịch vụ của các ng nh sản xuất
hơng thể nhìn thấy đƣ
cứ dịch vụ n o
biết chắc chắn số tiền của mình c đƣ c an to n hay
hách h ng c đúng hẹn hay hông? Do vậy
inh doanh NH phải dựa tr n cơ sở òng tin

việc củng cố v
hách h ng bằng cách nâng cao chất ƣ
của dịch vụ quảng cáo tăng hình ảnh v
để hách h ng tham gia v o hoạt động tuy n truyền và giới thiệu hình ảnh cho NH
1.1.3. Phân loại
Căn cứ theo tính chất dịch vụ thì DVNH đƣ c phân th nh hai oại : Dịch vụ t n
dụng NH v dịch vụ phi t n dụng NH
- Dịch vụ t n dụng NH Nguyễn Văn Tiến (2014) - Quan hệ t n dụng thể hiện

sự vay mƣ nsự chuyển nhƣ ng tạm thời một ƣ ng giá trị t i sản từ ngƣời sở
hữu sang ngƣời sử dụng trong một
hay tin tƣởng ngƣời sử dụng t i sản hiệu quả để c
trị

ớn hơn giá trị ban đầu Nhƣ vậy phạm trù t n dụng gắn với chuyển nhƣ

ƣ

ng t i sản c

giá trị

ớn hơn giá trị ban đầu v

năng ho n trả đúng hạn
Ng y nay
tạm thời thì ta đi vay
do c

nhiều hạn chế trong quan hệ t n dụng trực tiếp n

hụt vốn

hông gặp nhau về hông gian thờ

đặc biệt
đƣ

độ tin cậy
c

phải c

Để chắp nối nhu cầu đầu tƣ v

một ngƣời thứ ba đứng ra huy độn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


tr n cơ sở vốn huy động đƣ c cấp t n dụng cho những ngƣời c
tạm thời

Thực hiện chức năng trung g

trong đ

chủ yếu

vốn” giữa các chủ thể
giữ vai trò

quan hệ t n dụng gián tiếp m ngƣời tiết
h ng thực hiện đầu tƣ vốn v o các chủ thể c
Từ những phân t ch tr n c
để tổ chức cá nhân sử dụng một
hoản tiền theo nguy n tắc c ho n trả bằng nghiệp vụ cho vay
thuê tài chính, bao thanh tốn bảo
Trong thực tế chúng ta thƣờng nhầm
động cho vay
động t n dụng của NH phong phú v
ch

một hình thức của t n dụng NH Nhƣ vậy

dung cho vay
trọng nhất v
hiểu theo nghĩa rộng
- Dịch vụ phi t n dụng NH Nguyễn Văn Tiến (2014): Đ
iền với việc thu ph
các doanh nghiệp các tổ chức
dịch vụ n y
vụ

inh doanh ngoại hối v ng bạc đá quý…
Căn cứ theo cách thức cung cấp dịch vụ c

dịch vụ ngân h ng bán buôn v dịch vụ ngân h ng bán ẻ
- Dịch vụ NH bán buôn Phạm Anh Thúy (2013):

Xuất phát từ cách hiểu truyền thống trong ĩnh vực thƣơng mại h ng h a bán
bn hình thức mua bán h ng h a thông qua trung gian - đại ý (có thể c nhiều cấp

trung gian đại ý…) để bán với hối ƣ ng ớn m hông bán nhỏ ẻ trực tiếp
cho ngƣời sử dụng Ngƣ c ại DVNH bán ẻ
trực tiếp bán cho ngƣời sử dụng ngƣời ti u dùng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

hình thức bán h ng m

ngƣời bán


Các DVNH hiện nay bao gồm nhiều dịch vụ
ý đầu tƣ ủy thác
Do vậy
oại hình dịch vụ
ẻ

điều rất

tƣơng tự nhƣ bán buôn bán
phân

oại Với cách thức nhƣ vậy c

thông qua các trung gian t i ch nh (các NHTM
trƣờng t i ch nh (nhƣ thị trƣờng tiền tệ
đối với các công ty tập đo n
V DVNH bán ẻ Phạm Anh Thúy (2013) đƣ c hiểu
trực tiếp đến các cá nhân gia đình các doanh nghiệp nhỏ v
vụ nhỏ ẻ đối với các công ty tổ chức

Phân loại theo thời gian xuất hiện thì DVNH đƣ c phâ
Dịch vụ NH truyền thống:
ý n i đến hoạt động của các DV đ thực hiện trong nhiều năm tr n nền công nghệ cũ

quen thuộc với hách h ng C thể ể đến một số DVNH truyền thống nhƣ: dịch vụ t n
dụng dịch vụ thanh toán dịch vụ inh doanh ngoại tệ dịch vụ ủy thác…
Dịch vụ NH hiện đại:
của các NH

đƣ

hách h ng

C

quản ý tiền mặt dịch vụ thanh toán điện tử dịch vụ cho thu t i ch nh
ngân h ng tại nh
Ng y nay hoạt động ngân h ng tr n to n thế giới đ
Đặc biệt

công n

DVNH n i chung
truyền thống v các oại DVNH hiện đại để đánh giá về thực trạng môi trƣờng pháp ý
cơ hội v thách thức… Để c định hƣớng v giải pháp th ch h p cho việc phát triển thị
trƣờng DVNH trong hoạt động inh doanh của NHTM
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


10

1.2. Dịch vụ phi tín dụng của ngân hàng thƣơng mại
1.2.1. Cơ sở hình thành
Dịch vụ phi t n dụng của NHTM đƣ c hình th nh nhƣ sau:
- Sự phát triển của nền inh tế v nhu cầu sử dụng DVNH của hách h ng: Cơ

sở
inh tế về các dịch vụ t i ch nh gắn
dụng thu nhập
chức

cá nhân

vị tr

hết sức quan trọng trong sự tồn tại v

cầu

mong m

hách h ng n
ƣ ng dịch vụ v
ro cao: Hiện nay hoạt động t n dụng
ệch

i suất giữa

cả đầu v o) dần bị thu hẹp đ
NHTM Vì vậy các NHTM muốn tồn tại v
tốt hơn

ựa chọn phát triển DVPTD Từ đ

doanh

giảm thiểu rủi ro t n dụng tr n cơ sở đa dạn

cận phát triển DVPTD trong điều
pháp hữu hiệu để thực hiện tái cơ cấu hoạt động
trong

inh doanh v giảm tình trạng n
- Sự phát triển của hoa học v công nghệ ngân h ng: với chi ph hoạt động cao

hơn từ nhiều năm gần đây các NH đ v đang chuyển sang sử dụng hệ thống hoạt
động tự động v điện tử thay thế cho hệ thống dựa tr n ao động thủ công Đặc
biệt

trong công việc nhận tiền gửi thanh tốn b

triển của hoa học v cơng nghệ NH đ
triển một cách nhanh ch ng
máy rút tiền tự động ATM
24/24h

máy thanh tốn tiền (POS) đƣ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


11

h ng bách h a si u thị… V hệ thống máy vi t nh hiện đại xử ý h ng ng n giao dịch
một cách nhanh ch ng tr n to n thế giới
1.2.2. Khái niệm
Trong hoạt động dịch vụ truyền thống của NHTM thì DVPTD với hoạt động
thanh toánhoạt động ti u biểu nhất m
mặt v thanh toán hơng bằng tiền mặt Đây cũng
thơng qua hình thức gửi tiền v o NH với t nh tiện
hác của NHTM đều hƣớng tới mục ti u
dịch vụ v sử dụng hiệu quả thu nhập của các hách h ng thông qua DVPTD
DVPTD c thể phát sinh đồng thời với hoạt động của DVTD (huy động vốn
v cung cấp vốn) của NHTM nhằm đáp ứng nhu cầu tiền gửi v

tiền vay của hách

h ng nhƣ mong muốn B n cạnh đ một số DVPTD hoạt động độc ập với hoạt động t
n dụng nhƣ: Thu hồi tiền ti u thụ sản phẩm cho hách h ng Thanh toán chi trả các
yếu tố đầu v o của quá trình sản xuất; Chuyển tiền ƣơng qua t i hoản; Chuyển tiền
nộp ngân sách nh nƣớc cho hách h ng… thông qua các dịch vụ sử dụng thẻ ATM
séc chuyển tiền
Để nhận biết dịch vụ NH n o
-

DVPTD c thể dựa v o các yếu tố sau:

hi hách h ng thực hiện giao dịch với NH thì NH hơng phải sử dụng đến

nguồn ực (hoặc nếu c thì sử dụng hơng nhiều nguồn vốn) để thực hiện giao dịch.
- hi hách h ng giao dịch với NH thì
hi NH thực hiện cung ứng các dịch vụ cho

hách h ng phải chi trả một

hoản ph

hách h ng Thu nhập của NH úc n y

đƣ c thực hiện dƣới dạng thu ph chứ hông phải thực hiện dƣới dạng thu

i v trả

i ( i suất) nhƣ DVTD
Từ những phân t ch tr n tác giả đƣa ra quan điểm về DVPTD nhƣ sau: “Dịch
vụ phi tín dụng là dịch vụ được ngân hàng cung cấp tới khách hàng để đáp ứng
nhu cầu về tài chính, tiền tệ của khách hàng nhằm trực tiếp hoặc gián tiếp đem
lại cho ngân hàng một khoản thu nhập bằng các khoản phí xác định thu được từ
khách hàng, khơng bao gồm dịch vụ tín dụng”.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


12
1.2.3. Đặc điểm
B n cạnh những đặc điểm chung của DVNH (T nh vơ hình; t nh hơng thể tách
rời; t nh hông ổn định; t nh hông ƣu giữ đƣ c) thì DVPTD cịn c những đặc điểm ri
ng sau:
- Ngo i phải đầu tƣ nguồn vốn ban đầu để trang bị cơ sở hạ tầng công nghệ

ngân h ng v đầu tƣ nguồn nhân ực hi thực hiện giao dịch về DVPTD các NHTM
hông phải sử dụng đến nguồn vốn hoặc phải c sử dụng thì cũng sử dụng khơng
nhiều nguồn vốn của mình để thực hiện nghĩa vụ ngay hi giao ết h p đồng V đây
một trong những i thế m NH n n hai thác để phát triển các oại hình DVPTD

- Các DVPTD của NH c

hả năng mang ại

i nhuận cao cho NHTM bởi chi

ph giao dịch m NH bỏ ra thƣờng rất thấp m chủ yếu tận dụng v o cơ sở hạ tầng
công nghệ đ đƣ c đầu tƣ trƣớc đ Đây đƣ c coi

một ĩnh vực inh doanh hiệu

quả thu hút các NHTM hiện đại tr n thế giới
- DVPTD của NHTM đƣ c xếp v o những ĩnh vực inh doanh tƣơng đối an to n

rủi ro thấp Vì thế mở rộng DVPTD sẽ giúp cho NHTM hạn chế đƣ c những
rủi ro nhƣ rủi ro i suất đặc biệt
- Các DVPTD của NH c
dịch vụ n địi hỏi đi

rủi ro t n dụng
t nh hỗ tr

cao v

èm với nhau sự tồn tại v

với các dịch vụ hác Do đ

ết chặt chẽ với nhau Các

phát triển của DV n y gắn iền

DVPTD của NH đòi hỏi sự phát triển đồng bộ

- DVPTD vô cùng đa dạng phong phú v
tr n thế giới c

in

hông ngừng phát triển Hiện nay

rất nhiều oại hình DVPTD Với mỗi oại hình dịch vụ các NH đều

đa dạng các oại hình cung cấp
- C nhiều oại DVPTD ra đời v phát triển với sự hỗ tr của công nghệ thông

tin

hách h ng

hông cần đến ngân h ng m

giao dịch thông qua các

c thể ngồi tại nh để thực hiện các

nh giao dịch hiện đại nhƣ: E-Ban ing Home Ban ing…

1.2.4. Các loại dịch vụ phi tín dụng
Dựa tr n cơ sở phân oại DVNH nhƣ đ phân t ch thì căn cứ v o thời gian xuất

hiện v t nh chất của DVNH DVPTD đƣ c chia

m hai oại:

1.2.4.1. Dịch vụ phi tín dụng truyền thống
- Dịch vụ thanh tốn:
Đây

hoạt động điển hình v

c vai trị chìa

dịch vụ của NHTM đối với hách h ng n i chung v
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

h a cho hoạt động cung ứng
hách h ng cá nhân n i ri ng


13
Ng y nay dịch vụ thanh toán đƣ c tổ chức cung ứng cho ngƣời ti u dùng qua các
nh phân phối trực tiếp v gián tiếp dựa tr n hệ thống
nghệ xử ý hiện đại
dịch vụ thanh toán c
nƣớc m còn tr n phạm vi to n cầu
Các NHTM hi cung cấp dịch vụ thanh toán cho
một tổ chức trung gian thực hiện thanh toán thay cho
cứ v o phạm vi thực hiện dịch vụ thanh toán bao gồm: DV thanh toán trong nƣớc
v dịch vụ thanh toán quốc tế
+ Dịch vụ thanh toán trong nƣớc: Nền

thanh toán h ng h
NHTM đáp ứng nhu cầu rất
khách hàng c
doanh chứng
đầu tƣ tự động để sinh
theo quy định về quản
gửi thanh tốn
nhiệm chi hay
* Phát h nh v
khơng dùng tiền mặt do ngƣời
ệnh cho ngƣời thực hiện thanh toán trả
ngƣời thụ hƣởng
Các b n tham gia trong giao dịch séc bao gồm: Ngƣời
toán là NH m
quyền NH trả tiền cũng đồng thời
nộp séc v o đƣ c gọi
Bằng phƣơng thức thanh toán séc
ngƣời bán h ng Trong quá
bán phải c sự tin tƣởng hoặc quan hệ
đại sự hỗ tr
rộng phạm vi sử dụng séc trong nƣớc v quốc tế
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN


14
* Ủy nhiệm thu:ệnh của ngƣời chuyển tiền để ghi c t i hoản của ngƣời

thụ hƣởng tại NH hƣởng v tr ch n t i
ệnh Hình thức thanh tốn ủy nhiệm thu phải c
thụ hƣởng v

hƣởng tới NH hƣởng
Ủy nhiệm thu thƣờng đƣ
h ng h a định
cung cấp v
thoại… Trong thanh toán ủy nhiệm thu
vụ cho nhiều ngƣời mua
nhƣng c

thể

trƣờng h

pny

của ngƣời mua để nhờ thu hộ hoặc gửi h a đơn v
nhờ NH n y thu hộ Ƣu điểm của ủy nhiệm thu
xử ý tự động cho hối ƣ
ra những tiện
đồng thời
trƣờng dịch vụ
* Ủy nhiệm chi:
của ngƣời chuyển tiền tại NH phát ệnh v
NH hƣởng Trong hình thức ủy nhiệm chi
mình thực hiện tr ch t i
hƣởng

tổ chức hoặc cá nhân v

do cá nhân Đối với việc thanh tốn cho mục đ ch thƣơng mại thì ủy nhiệm chi
thƣờng thực hiện đối với các hoản thanh toán m ngƣời mua c

ƣ ng h ng dịch vụ trƣớc
thức thanh toán n y đƣ c
hiện ủy nhiệm chi để chuyển tiền tới ngƣời hƣởng bất
trong nƣớc qua các nh thanh toán điện tử
on ine trong hệ thống một NH
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN