SKKN một số giải pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường tiểu học nga phượng 2

MỤC LỤC

0


TT

Nội dung

Trang

1
1.1

Mở đầu
Lí do chọn đề tài

1
1

1.2

Mục đích nghiên cứu

2

1.3

Đối tượng nghiên cứu

2

1.4

Phương pháp nghiên cứu

2

2
2.1
2.2

Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm
Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Thực trạng của vấn đề nghiên cứu

2
2
3

2.3

Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề

6

2.3.1
2.3.2
2.3.3
2.3.4
2.3.5

2.3.6
2.4
3
3.1
3.2

Nâng cao nhận thức cho giáo viên, phụ huynh học sinh về kỹ
năng sống và giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
Giúp giáo viên xác định rõ nội dung, nguyên tắc giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh trong nhà trường.
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua các môn học,
trong mỗi giờ lên lớp của giáo viên.
Tăng cường tổ chức các hình thức hoạt động NGLL theo chủ
điểm để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động lao động.
Phối hợp với các lực lượng ngoài nhà trường giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh.
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản than, đồng nghiệp và nhà trường.
Kết luận, kiến nghị
Kết luận
Kiến nghị
Tài liệu tham khảo
Danh mục SKKN được Hội đồng SKKN ngành GD xếp loại

6
6
8
11
16

17
18
19
19
20

1. Mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài
1


Điều 2, Luật Giáo dục năm 2019 đã nêu: “Mục tiêu giáo dục nhằm phát
triển toàn diện con người Việt Nam có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe,
thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm chất, năng lực và ý thức cơng dân; có lịng
u nước, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội; phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; nâng cao
dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự
nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế”. [1]
Bậc Tiểu học là bậc học nền tảng vì vậy ngay từ những ngày đầu đến
trường các em cần được quan tâm giáo dục kỹ năng sống, nhằm giúp các em rèn
luyện hành vi, có trách nhiệm đối với bản thân, với gia đình, cộng đồng và xã
hội. Sớm giáo dục kỹ năng sống giúp các em có được những trải nghiệm để có
khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống, xây dựng mối
quan hệ tốt đẹp với bạn bè, gia đình và xã hội; sống tích cực, vui vẻ, an tồn và
lành mạnh. Nếu các em khơng được giáo dục kỹ năng sống các em dễ bị lôi kéo
vào các hành vi tiêu cực, bạo lực, lối sống ích kỷ, dễ bị kích động… dẫn đến
lệch lạc nhân cách. Người thiếu kỹ năng sống dễ bị vấp váp, dễ bị thất bại trong
cuộc sống; thiếu kỹ năng sống là một nguyên nhân nảy sinh nhiều vấn đề xã hội.
Trong thực tế các nhà trường nói chung và trường tiểu học nói riêng một số
lượng học sinh thiếu kỹ năng sống khơng ít, thể hiện: khi có người khách đến

lớp các em không chào hoặc chào rất nhỏ, thiếu tự nhiên; ít khi dùng lời nói
“Cảm ơn”, “Xin lỗi”… Nhiều học sinh khi tham gia thảo luận ngại nói ra những
khó khăn của bản thân, một số khơng biết giao tiếp theo những quy tắc tối thiểu
trong gia đình và ngoài xã hội; nhiều học sinh thiếu kỹ năng tự phục vụ cho bản
thân kể cả vệ sinh cá nhân, kỹ năng làm một số việc đơn giản như dọn dẹp, sắp
xếp đồ dùng học tập, phòng học, nhà cửa…Đặc biệt một số em khơng biết xử lý
một số tình huống trong cuộc sống, rất rụt rè, thiếu tự tin trong giao tiếp, thiếu
bản lĩnh khi gặp khó khăn.
Nhà trường là mơi trường giáo dục mà ở đó trẻ khơng chỉ được học các
kiến thức văn hóa, khoa học mà là nơi để các em học cách để tồn tại và phát
triển, học cách để chung sống hòa nhập với cộng đồng. Các hoạt động trong nhà
trường là môi trường tốt nhất để các em rèn kỹ năng sống. Bởi vì hoạt động giáo
dục bao gồm hoạt động trên lớp và hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm rèn luyện
kỹ năng, phát triển năng lực, bồi dưỡng năng khiếu, giúp đỡ học sinh yếu kém
sao cho phù hợp với đặc điểm tâm lý, sinh lý của lứa tuổi học sinh tiểu học.
Hoạt động giáo dục trên lớp được tiến hành thông qua việc dạy học các môn học
bắt buộc và tự chọn. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp bao gồm các hoạt
động ngoại khóa, hoạt động vui chơi, thể dục thể thao, tham quan du lịch, giao
lưu văn hóa, hoạt động bảo vệ mơi trường, lao động cơng ích và các hoạt động
xã hội khác. [2]. Vì vậy có thể nói, kỹ năng sống của học sinh được hình thành
thơng qua hoạt động học tập và các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường.
Nhận thức rõ tầm quan trọng và sự cần thiết của việc giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh phổ thơng nói chung, học sinh Tiểu học nói riêng, trong q trình
chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ năm học, tôi đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu:
"Một số giải pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh ở Trường Tiểu học Nga Phượng 2, Nga Sơn, Thanh hóa" để góp
2


phần vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục kỹ năng sống và góp phần

vào thực hiện mục tiêu giáo dục con người phát triển toàn diện về Đức - Trí
-Thể - Mỹ.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu, cơ sở lí luận, thực trạng đề xuất một số biện pháp
chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong trường
tiểu học.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Học sinh Trường Tiểu học Nga Phượng 2 - Nga Sơn - Tỉnh Thanh Hóa.
- Các phương pháp cách thức để giúp học sinh rèn kỹ năng sống.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Đọc và nghiên cứu một số tài liệu về rèn
kỹ năng sống cho học sinh trong trường tiểu học.
- Phương pháp khảo sát thực tế: Điều tra các tình huống xem kĩ năng sống
của các em trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm và sau khi áp dụng sáng
kiến kinh nghiệm.
- Phương pháp điều tra, quan sát: Quan sát các kĩ năng trong mọi sinh hoạt
trên trường.
- Phương pháp thực hành: Cho các em được tiếp xúc với các tình huống
trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày để các em được va chạm với những tình
huống trong cuộc sống và biết cách xử lí các tình huống.
- Phương pháp thực nghiệm: Thực nghiệm một số biện pháp chỉ đạo rèn kỹ
năng sống cho hoc sinh trong nhà trường để đúc rút kinh nghiệm.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1 Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
Kỹ năng là năng lực hay khả năng chuyên biệt của một cá nhân về một
hoặc nhiều khía cạnh nào đó được sử dụng để giải quyết tình huống hay cơng
việc nào đó phát sinh trong cuộc sống.
Kỹ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, giúp giải quyết hoặc
đáp ứng các nhu cầu cụ thể, trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của con
người. Kỹ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong

não bộ của con người. Kỹ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, thông
qua giáo dục hoặc rèn luyện của con người.
Tổ chức Y tế Thế giới WHO định nghĩa kỹ năng sống là "Khả năng thích
nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó hiệu quả với nhu
cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày".
Trong giáo dục tiểu học, kỹ năng sống có thể là một tập hợp những khả
năng được rèn luyện và đáp ứng các nhu cầu cụ thể của cuộc sống hiện đại hóa;
ví dụ: Cuộc sống bao gồm quản lý tài chính (Cá nhân), chuẩn bị thức ăn, vệ
sinh, cách diễn đạt, và kỹ năng tổ chức. Đôi khi kỹ năng sống, nhưng không
phải luôn luôn, khác biệt với các kỹ năng nghiệp vụ (Trong nghề nghiệp).
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cịn có thể quan niệm là việc tổ chức
các hoạt động giáo dục đa dạng, phong phú nhằm kích thích học sinh tham gia
một cách tích cực chủ động vào các q trình hoạt động, qua đó hình thành hoặc
thay đổi hành vi của trẻ theo hướng tích cực nhằm góp phần phát triển nhân cách
3


tồn diện; giúp học sinh có thể sơng an tồn, khỏe mạnh và tích cực, chủ động
trong cuộc sống hằng ngày. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là giáo dục cho
các em có cách sống tích cực trong xã hội hiện đại, là xây dựng hoặc thay đổi ở
các em các hành vi theo hướng tích cực phù hợp với mục tiêu phát triển toàn
diện nhân cách người học trên cơ sở giúp học sinh có tri thức, giá trị, thái độ và
kỹ năng phù hợp.
Như chúng ta đã biết mục tiêu của giáo dục là giúp học sinh phát triển tồn
diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển
năng lực các nhân, tính năng động và sáng tạo hình thành nhân cách con người
Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị
cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc. Chính vì vậy kỹ năng sống rất cần thiết với mỗi cá nhân nhất
là hình thành từ lứa tuổi tiểu học.

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
* Về phía nhà trường:
Trường tiểu học Nga Phượng 2 năm học 2020-2021 có 11 lớp với tổng số
347 học sinh.
Số lượng giáo viên: 17. Trình độ đào tạo: Đại học: 14, Cao đẳng: 3
Trường đã được công nhận trường chuẩn Quốc gia mức độ 2. Nhiều năm
liền trường đat danh hiệu Tập thể Lao động Xuất sắc, được nhận bằng khen của
Bộ GD&ĐT, Chủ tịch UBND Tỉnh, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Ban
giám hiệu nhà trường nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục KNS
cho học sinh nên đặc biệt chú trọng đến việc "Rèn kỹ năng sống" cho học sinh
thông qua các hoạt động trong nhà trường. Và coi đây là một trong những yếu tố
quan trọng hàng đầu trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục.
Xây dựng kế hoạch thực hiện cụ thể. Trong hoạt động chuyên môn, nhà
trường thường xuyên nghiên cứu, cải tiến nâng cao chất lượng giảng dạy theo
hướng phát huy tính tích cực của học sinh, không ngừng đổi mới PPDH phù hợp
với nội dung chương trình. Nhà trường đã tiến hành triển khai đồng bộ đến toàn
thể cán bộ giáo viên về việc tăng cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh
thông qua việc lồng ghép trong các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp. Yêu cầu mỗi thầy, cô giáo cần tâm huyết, trách nhiệm hơn trong việc giáo
dục đạo đức, nhân cách cho học sinh. Mỗi giáo viên trong nhà trường không chỉ
nâng cao chất lượng chuyên mơn nghiệp vụ, mà cịn thường xun quan tâm đến
đời sống, tâm tư tình cảm của học sinh. Yêu cầu là như vậy nhưng kết quả của
việc rèn kĩ năng sống cho HS chưa thực sự đáp ứng với yêu cầu của xã hội hiện
nay. Bởi vì, cơ sở vật chất, thiết bị trong trường học mới chỉ đáp ứng nhu cầu
giảng dạy kiến thức cho học sinh, chưa đáp ứng được hoạt động giáo dục KNS.
Công tác đào tạo, bồi dưỡng tập huấn cho đội ngũ cán bộ, giáo viên dạy KNS
gặp khó khăn; hình thức tổ chức KNS chưa phong phú linh hoạt, phương pháp
hạn chế, kinh phí hạn chế....
* Về phía giáo viên:
4

Qua việc theo dõi quá trình thực hiện nhiệm vụ giáo dục của giáo viên ở
trường, qua trao đổi trực tiếp và kiểm tra kế hoạch bài dạy cũng như giờ lên lớp
của giáo viên, tôi thấy nhận thức về tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh ở phần đa số giáo viên chưa cao, nhiều giáo viên chưa xác
định được kĩ năng cơ bản cần giáo dục trong mỗi tiết dạy, trong các hoạt động
giáo dục được thực hiện tại trường. Giáo viên chưa có kỹ năng tiếp cận và giáo
dục KNS cho học sinh. Hoặc đã xác định được kỹ năng cần giáo dục nhưng
không hướng dẫn học sinh thực hiện.
- Giáo viên còn lúng túng cả về nội dung và phương pháp pháp giáo dục;
nhận thức còn mơ hồ, chưa rõ, chưa đầy đủ là rèn kỹ năng sống cho học sinh là rèn
những gì?
- Giáo viên đã thực hiện tích hợp giáo dục KNS cho học sinh thông qua các
môn học và cụ thể vào các bài học nhưng còn chung chung, chưa đi sâu, chưa có
phương pháp cụ thể thuyết phục, chưa thể hiện thường xuyên rõ nét.
- Giáo viên chưa chịu khó tìm tịi các hình thức và phương pháp tổ chức
cho các hoạt động một cách phong phú và đa dạng nên chưa gây được sự hứng
thú của học sinh.
- Một bộ phận giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh mà chỉ chú trọng truyền thụ kiến thức ở sách giáo khoa nên
chưa quan tâm hướng dẫn các em tham gia các hoạt động do Đội tổ chức một
cách tích cực.
* Về phía học sinh:
- Học sinh đã có những hiểu biết về KNS, nên rất yêu thích tham gia các
hoạt động mang tính giáo dục KNS trong lớp học và nhà trường. Nhưng khả
năng tiếp nhận của các em chưa tốt.
- Học sinh học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe và làm theo thầy cơ giáo, ít
sáng tạo, tính tự giác chưa cao, lười hoạt động.
- Học sinh tham gia các hoạt động tập thể do nhà trường tổ chức chưa tích

cực, chưa thật mạnh dạn.
- Nhiều học sinh chỉ có học kiến thức, khả năng ứng phó với các tình huống
trong cuộc sống kém, tính tự tin ít, tự ti nhiều.
- Kỹ năng giao tiếp hạn chế, còn e dè sợ sệt chưa mạnh dạn tham gia các
hoạt động tập thể một cách tích cực.
- Bên cạnh đó có nhiều em thiếu kĩ năng làm việc nhà, kĩ năng tự phục vụ,
kĩ năng giao tiếp với ông bà, cha mẹ và những người xung quanh. Nhiều em
khơng tự dọn dẹp phịng ở của chính mình, khơng giúp đỡ bố mẹ bất kì việc gì
ngồi việc học.
Đa số kĩ năng sống của các em chưa cao. Chỉ một số em có hành vi, thói
quen, kĩ năng tốt. Cịn phần lớn các em có nhận xét, đánh giá về sự việc nhưng
chưa có thái độ và cách ứng xử, cách xưng hô chuẩn mực. Học sinh thể hiện kĩ
năng còn đại khái, chưa mạnh dạn thể hiện kĩ năng của bản thân. Các em cịn
ngại nói, ngại viết, khả năng tự học, tự tìm tịi, khả năng làm việc theo nhóm...
cịn hạn chế.
5


Để xác minh điều đó, tơi tiến hành khảo sát quan sát học sinh qua các hoạt
động thực tế trong học tập cũng như trong khi tham gia các hoạt động tập thể do
trường tổ chức ở học sinh khối lớp 3,4, 5 thu được kết quả như sau:
Tổng số học sinh được khảo sát : 197 em
Mức độ đạt được
Kỹ năng sống
Đạt yêu
Chưa đạt
Tốt
Khá
cầu
yêu cầu

SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
KN giải quyết vấn đề
40 20,3 40 20,3 54 27,4 67
32
Kĩ năng giao tiếp
50 25,3 51 25,9 47 23,9 49 24,9
KN ra quyết định
43 21,8 45 22,8 51 25,9 58 29,5
Kĩ năng xử lý tình huống
40 20,3 47 23,9 51 25,9 59 29,9
Kĩ năng biết lắng nghe
hợp tác
Kĩ năng thể hiện sự tự tin
Kĩ năng tự phục vụ…

43

21,8

47

23,9

51

25,9

56

28,4

43 21,8 54 27,4 47 23,9 53 26,9
50 25,3 43 21,8 54 27,4 50 25,4
KN chia sẻ thông cảm
50 25,3 40 20,3 54 27,4 53 26,9
Qua thống kê khảo sát đã cho thấy số học sinh có kỹ năng sống ở mức độ
tốt và khá còn chiếm tỷ lệ thấp, số học sinh có kỹ năng sống chưa đạt yêu cầu
chiếm tỷ lệ cao.
* Về phía phụ huynh:
Phụ huynh đã có những nhận thức đúng về việc giáo dục KNS cho con em
mình. Nhưng bên cạnh đó vẫn còn nhiều phụ huynh chưa nhận thức được ý
nghĩa, tầm quan trọng của việc giáo dục KNS cho con em mình nên có những
quan niệm sai lệch trong q trình tham gia giáo dục cũng như chưa có mong
muốn con em mình được giáo dục KNS thường xuyên.
- Quan niệm của đa số phụ huynh cho rằng con em mình chỉ cần học giỏi
Tốn, Tiếng việt mà khơng cần tham gia bất kỳ các hoạt động khác.
- Phụ huynh học sinh chỉ khuyến khích các con tìm kiến thức mà qn
hướng cho con em mình làm tốt hoạt động đồn thể, hoạt động xã hội và cách
ứng xử trong gia đình.
- Theo guồng quay của xã hội, một số gia đình bố mẹ chỉ quan tâm, mải lo
đến việc làm kinh tế mà qn mất gia đình là chiếc nơi của con trẻ, quên đi việc
cần tạo một môi trường gia đình đầm ấm, người lớn gương mẫu, quan tâm dạy
dỗ trẻ.

- Một số gia đình hồn tồn phó mặc việc dạy dỗ con em cho nhà trường.
Cũng có những gia đình có điều kiện kinh tế, q chiều chuộng con dẫn đến các
em thiếu sự sáng tạo, luôn ỷ lại, phụ thuộc vào người lớn; mỗi khi gặp các tình
huống trong thực tế lúng túng khơng biết xử lý thế nào, hạn chế trong việc tự
bảo vệ bản thân mình.
Để nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong trường
tiểu học, tôi xin đề xuất một số giải pháp chỉ đạo sau:

6


2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Nâng cao nhận thức cho giáo viên, phụ huynh học sinh về kỹ năng
sống và giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
Khởi nguồn của mọi thành công đều bắt đầu từ nhận thức. Chính vì thế, khi
thực hiện chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, điều đầu tiên người cán
bộ quản lí cần quan tâm đó là nâng cao nhận thức của cán bộ giáo viên, phụ
huynh và học sinh đối với vấn đề này.
Trước tiên cần giúp giáo viên, học sinh, phụ huynh trong trường hiểu được:
Kĩ năng sống là những kĩ năng tâm lý - xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại và
thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc sống có
nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại…Kĩ năng sống đơn
giản là tất cả điều cần thiết chúng ta phải biết để có được khả năng thích ứng với
những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh nhằm rèn luyện cho các em có thói quen rèn luyện sức khỏe, ý thức tự
bảo vệ bản thân, phịng ngừa tai nạn giao thơng, đuối nước và các tai nạn thương
tích khác, thói quen và kĩ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm; rèn luyện kĩ năng
ứng xử văn hóa, chung sống hịa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội.
Tiếp đến là phải giúp mọi người hiểu rõ: Kỹ năng sống khơng phải là cái có
sẵn, con người khơng phải sinh ra đã có kỹ năng sống. Kỹ năng sống được hình

thành theo một quá trình, hình thành một cách tự nhiên qua những va chạm,
những trải nghiệm trong cuộc sống và qua giáo dục mà có.
Thực hiện nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên và học sinh, nhà trường
đã triển khai và cung cấp đầy đủ các Chỉ thị của Bộ Giáo dục, các văn bản
hướng dẫn của các ngành, các cấp có liên quan đến giáo dục kỹ năng sống cho
giáo viên, học sinh. Tổ chức cho cán bộ giáo viên nghiên cứu các văn bản của
các cấp có liên quan đến nội dung trên thơng qua các buổi sinh hoạt chuyên môn
của tổ, khối, thông qua công tác bồi dưỡng thường xuyên.
Biện pháp tiếp theo nhà trường lựa chọn để nâng cao nhận thức cho giáo
viên và phụ huynh, học sinh đó là tuyên truyền. Hình thức tun truyền được
thực hiện thơng qua hội nghị, các buổi họp phụ huynh toàn trường, các buổi
chào cờ, các buổi sinh hoạt lớp, thông qua hệ thống khẩu hiệu được treo quanh
trường, trong các phòng chức năng như: “Trường lớp khang trang, xanh, sạch,
đẹp - Thầy cô mẫu mực, trò chăm ngoan”; “Hãy nhớ đánh răng sáng và tối bạn
nhé”; “Nói lời hay, làm việc tốt”...
Tóm lại: Đây là một nội dung hết sức quan trọng. Bởi vì, qua tuyên truyền,
giáo viên, phụ huynh học sinh hiểu rõ hơn về kỹ năng sống. Từ đó, mỗi giáo
viên, phụ huynh mới ý thức được trách nhiệm cũng như vai trị của mình trong
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả, đồng thời giúp học sinh nhận
thức đúng và hành động đúng, và các em mới tự giác trong học tập và rèn luyện,
hình thành và phát triển nhân cách tốt. Giáo dục kĩ năng sống chỉ thật sự có hiệu
quả khi người thầy có tâm huyết, sự kiên nhẫn và phải có thời gian.
2.3.2.Giúp giáo viên xác định rõ nội dung, nguyên tắc giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh trong nhà trường
Để thực hiện rèn kỹ năng sống cho học sinh thật hiệu quả trong nhà trường
thì giáo viên cần phải xác định được nội dung và nguyên tắc giáo dục kỹ năng
7


sống. Vì vậy, tơi đã chỉ đạo đưa các nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học

sinh thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, các chuyên đề, các buổi hội thảo
cấp trường, cụm trường nhằm giúp giáo viên hiểu rõ hơn về nội dung và nguyên
tắc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Cũng như trao đổi bàn bạc đưa ra các
biện pháp thực hiện có hiệu quả.
a. Nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh:
Nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tập trung vào các kỹ năng
tâm lý - xã hội là những kỹ năng được vận dụng trong những tình huống hàng
ngày, những tình huống của cuộc sống. Những nội dung này hết sức đơn giản,
gần gũi với trẻ em, là những kiến thức tối thiểu để các em có thể tự lập. Và mục
đích quan trọng nhất là giúp các em tự tin hơn, tự lập hơn trong cuộc sống. Nội
dung giáo dục kỹ năng sống chia thành 2 nhóm:
* Nhóm Kỹ Năng giao tiếp - Hịa nhập cuộc sống:
- Các em biết giới thiệu về bản thân, về gia đình, về trường lớp học và bạn
bè thầy cơ giáo.
- Biết chào hỏi lễ phép trong nhà trường, ở nhà và ở nơi cơng cộng.
- Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi. Thực tế trong nhà trường, thông qua môn
Đạo đức, các hoạt động tập thể HS được dạy cách lễ phép nhưng khi đi vào thực
tế nhiều em thiếu kỹ năng giao tiếp, khơng có thói quen chào hỏi, tự giới thiệu
mình với người khác, thậm chí có nhiều em cịn khơng dám nói hoặc khơng biết
nói lời xin lỗi khi các em làm sai.
- Biết phân biệt hành vi đúng sai, phòng tránh tai nạn. Đây là kỹ năng quan
trọng mà không phải em nào cũng xử lý được nếu chúng ta không rèn luyện
thường ngày.
- Biết giúp đỡ khi thấy người khác khó khăn, hoạn nạn,…
* Nhóm kỹ năng trong học tập, lao động - Vui chơi giải trí:
- Các kỹ năng nghe, đọc, nói, viết, kỹ năng quan sát, kỹ năng đưa ra ý kiến
chia sẻ trong nhóm.
- Kỹ năng giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung.
- Kỹ năng kiểm sốt tình cảm - kỹ năng kìm chế thói hư tật xấu sở thích cá
nhân có hại cho bản thân và người khác.

- Kỹ năng hoạt động nhóm trong học tập vui chơi và lao động.
Khi đã xây dựng được nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, thì tổ
chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sinh cần:
- Bám sát vào nội dung của giáo dục kỹ năng sống và vận dụng linh hoạt
các nội dung của giáo dục kỹ năng sống tuỳ theo từng hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp và điều kiện cụ thể.
- Xác định rõ các nội dung giáo dục kỹ năng sống (Xác định rõ các kỹ năng
sống cần hình thành và phát triển cho học sinh) để tích hợp vào nội dung của
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
- Tạo ra động lực cho học sinh, làm cho học sinh tham gia một cách tích
cực vào q trình hình thành kỹ năng sống nói chung và kỹ năng giải quyết vấn
đề, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng tự nhận thức về bản thân, kỹ năng ứng phó
với cảm xúc...
b. Các nguyên tắc giáo dục giáo dục kỹ năng sống cho học sinh:
8


Kỹ năng sống là những kỹ năng tâm lý - xã hội cơ bản cần thiết chúng ta
phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày
trong cuộc sống.
Vì thế giáo viên cần nắm rõ nắm rõ 5 nguyên tắc về giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh:
+ Tương tác: Các kĩ năng thương lượng, kĩ năng giải quyết vấn đề … được
hình thành tốt trong quá trình HS tương tác với bạn bè và những người xung
quanh. Tạo điều kiện để các em có dịp thể hiện ý kiến của mình và xem xét ý
kiến của người khác... Do vậy GV cần tổ chức các hoạt động có tính chất tương
tác trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để giáo dục kỹ năng sống
cho các em.
+ Trải nghiệm: Cần phải có thiết kế và tổ chức hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp cho HS được hoạt động thực, có cơ hội thể hiện ý tưởng, có cơ hội

xử lí các tình huống cũng như phản biện…Kỹ năng sống chỉ được hình thành
khi người học trải nghiệm qua thực tế và nó có kĩ năng khi các em được làm
việc đó.
+Ngun tắc tiến trình và ngun tắc thay đổi hành vi: Giáo viên không thể
giáo dục kỹ năng sống trong một lần mà kỹ năng sống là một quá trình từ nhận
thức - hình thành thái độ - thay đổi hành vi. Thay đổi hành vi của một con người
đặc biệt hành vi tốt là q trình khó khăn. Do vậy giáo dục kỹ năng sống không
thể là ngày một ngày hai mà phải là một quá trình và cần duy trì.
+Thời gian và mơi trường giáo dục: Giáo dục giáo dục kỹ năng sống được
thực hiện mọi lúc mọi nơi; giáo dục kỹ năng sống được giáo dục trong mọi mơi
trường như gia đình, nhà trường, xã hội; cần phải tạo điều kiện tối đa cho HS
tham gia vào các tình huống thật trong cuốc sống.
Do đó trong q trình tổ chức hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp tăng
cường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phải đảm bảo thực hiện tốt các
nguyên tắc giáo dục kỹ năng sống.
Tóm lại: Một khi giáo viên đã hiểu và nắm chắc được các nguyên tắc này
thì sẽ chủ động được việc xây dựng các nội dung, hình thức tổ chức phù hợp,
phong phú, thu hút được sự tham gia tích cực của học sinh.
2.3.3.Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua các môn học, trong
mỗi giờ lên lớp của giáo viên
Các môn học ở bậc tiểu học dù ít hay nhiều đều có chứa nội dung giáo dục
kỹ năng sống, nhất là các môn như: Tiếng Việt; Đạo đức; Khoa học, Tự nhiên xã
hội.... Nhiệm vụ của người hiệu trưởng là phải làm sao để giáo viên có thể tự
giác, tích cực thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh qua mỗi giờ lên lớp.
Trước tiên nhà trường phải cung cấp đầy đủ tài liệu, trang thiết bị dạy học
tới giáo viên. Mỗi giáo viên đều được trang cấp cuốn “Giáo dục kỹ năng sống
trong các môn học ở tiểu học” ở khối lớp mình phụ trách để giúp giáo viên nắm
rõ nội dung và cách thức giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thơng qua các mơn
học. Bên cạnh đó phải bổ sung thường xuyên cho thư viện những cuốn sách,
tranh ảnh có nội dung giáo dục kỹ năng sống như sách truyện, tài liệu, tranh ảnh

về phòng ngừa thảm họa, phịng chống tai nạn thương tích... các thiết bị phục vụ
9


cho việc thực hành, thí nghiệm như bộ đồ dùng cắt, thêu, may; bộ lắp ghép, bộ
đồ dùng thí nghiệm...
Bước tiếp theo rất quan trọng đó là yêu cầu giáo viên khi lập kế hoạch bài
học phải đưa ngay nội dung giáo dục kỹ năng sống vào phần mục tiêu và xác
định cách thực hiện giáo dục kỹ năng sống đó trong hoạt động lên lớp. Mặc dù
yêu cầu này được thực hiện từ rất lâu nhưng vẫn còn nhiều giáo viên thực hiện
chưa tốt. Có giáo viên qn khơng đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống vào khi
lập kế hoạch bài học, có giáo viên đã xác định được mục tiêu giáo dục kỹ năng
sống của bài nhưng trong các hoạt động dạy học lại không thể hiện được... Để
giáo viên không quên tôi yêu cầu giáo viên khi lên kế hoạch dạy học phải đưa
nội dung giáo dục kỹ năng sống theo từng môn học, từng tuần học vào sổ báo
bài giảng, khi lập kế hoạch dạy học phải đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống
vào phần mục tiêu. Hàng tuần yêu cầu phụ trách chuyên môn, tổ trưởng chuyên
môn kiểm giáo án để đôn đốc nhắc nhở.
Mỗi giáo viên phải tự thống kê để nắm được nội dung giáo dục kỹ năng
sống trong mỗi môn học để chủ động soạn giảng cho có hiệu quả. Chẳng hạn
trong mơn Tiếng Việt có nhiều bài học có thể giáo dục kĩ năng sống cho các em,
đó là các kĩ năng giao tiếp xã hội, kỹ năng thể hiện sự cảm thông, kỹ năng xác
định giá trị bản thân, kỹ năng đảm nhận trách nhiệm phù hợp với lứa tuổi, kỹ
năng ra quyết định, ứng phó. Phân mơn Tập làm văn giúp các em biết: Viết thư,
Điền vào giấy tờ in sẵn, Giới thiệu địa phương, Kể chuyện được chứng kiến
hoặc tham gia,... (được lồng cụ thể qua các tình huống giao tiếp). Bên cạnh đó,
nhiều bài Luyện từ và câu có nội dung rèn luyện các nghi thức lời nói, nhiều bài
Tập đọc giới thiệu những văn bản mẫu chuẩn bị cho việc hình thành một số kĩ
năng giao tiếp cộng đồng như mẫu đơn, thư.… hoặc cung cấp những câu chuyện
mà qua đó học sinh có thể rút ra những nội dung rèn kĩ năng sống.

Một bước khơng thể thiếu trong q trình chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh qua các môn học là chất lượng mỗi giờ lên lớp. Qua sinh hoạt
chuyên môn, người cán bộ quản lý phải giúp giáo viên xác định được nội dung,
phương pháp, hình thức tổ chức dạy học của từng tiết học để hình thành những
kiến thức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
Đối với môn Tiếng Việt, giáo viên cần phải vận dụng nhiều phương pháp
dạy phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh như: thực hành giao
tiếp, trò chơi học tập, phương pháp nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp tổ
chức hoạt động nhóm, phương pháp hỏi đáp,…Thông qua các hoạt động học
tập, được phát huy trải nghiệm, rèn kĩ năng hợp tác, bày tỏ ý kiến cá nhân, đóng
vai,…học sinh có được cơ hội rèn luyện, thực hành nhiều kĩ năng sống cần thiết.

10


Học sinh thảo luận nhóm trong giờ học

Ở mơn Đạo đức, để các chuẩn mực đạo đức, pháp luật xã hội trở thành tình
cảm, niềm tin, hành vi và thói quen của học sinh. Giáo viên phải sử dụng
phương pháp dạy học đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng
tạo của học sinh. Tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động học tập phong
phú, đa dạng như: kể chuyện theo tranh; quan sát tranh ảnh, băng hình, tiểu
phẩm; phân tích, xử lí tình huống; chơi trị chơi, đóng tiểu phẩm, múa hát, đọc
thơ, vẽ tranh,…Sử dụng nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực như:
học theo nhóm, theo dự án, đóng vai, trị chơi,…Và chính thơng qua việc sử
dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực đó, học sinh đã được tạo cơ hội
để thực hành, trải nghiệm nhiều kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi. Đó
là lối sống lành mạnh, các hành vi ứng xử phù hợp với nền văn minh xã hội. Lối
sống, hành vi như gọn gàng, ngăn nắp, nói lời đẹp, chăm sóc bố mẹ, ông bà, hợp
tác, giúp đỡ, chia sẻ với bạn…

Ngồi ra, cịn phải chú ý rèn luyện sức khoẻ và ý thức bảo vệ sức khoẻ, kĩ
năng phòng chống tai nạn giao thơng, đuối nước và các thương tích khác qua
các môn Khoa học, Tự nhiên và xã hội. Qua các môn học này giáo viên giúp học
sinh hiểu rằng ăn uống đủ chất và hợp lí giúp cho chúng ta khoẻ mạnh, phòng
tránh được một số bệnh lây qua đường tiêu hóa, biết những việc nên làm và
khơng nên làm để phịng tránh tai nạn đuối nước, có ý thức tự giác làm vệ sinh
cá nhân hằng ngày, tự giác thực hiện nếp sống vệ sinh, khắc phục những hành vi
có hại cho sức khoẻ. Biết tham gia các hoạt động và nghỉ ngơi một cách hợp lí
để có sức khoẻ tốt. Giáo dục cho các em tránh các tai nạn trên đường: không
được chạy lao ra đường, khơng được bám bên ngồi ơ tơ, khơng được thị tay,
chân, đầu ra ngoài khi đi trên tàu, xe, thực hiện nghiêm túc các quy định khi
tham gia giao thông, chủ động đội mũ bảo hiểm trước khi ngồi trên xe gắn máy,
xe mô tô. Giáo viên cần quan tâm hướng dẫn học sinh kỹ năng đội mũ bảo hiểm
đúng cách.

11


Hình ảnh hướng dẫn học sinh lớp 1 đội mũ bảo hiểm đúng cách
Bên cạnh, trong thời điểm dịch bệnh Covid 19 diễn biến phức tạp tôi chỉ
đạo giáo viên tăng cường công tác tuyên truyền và hướng dẫn học sinh các kỹ
năng phòng chống Covid 19 với những khuyến cáo của Bộ y tế, thực hiện tốt
“5k” dưới nhiều hình thức. Như hướng dẫn học sinh trong các tiết sinh hoạt đầu
giờ, sinh hoạt lớp hoặc có thể lồng ghép trong các tiết học. Vì vậy học sinh
trường tơi đã thực hiện rất tốt các biện pháp phòng dịch khi ở nhà và đến trường.

Học sinh thực hiện nghiêm túc đeo khẩu trang khi đến trường
và thời điểm dịch bệnh diễn ra phức tạp
Tóm lại: Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn học,
bài học là vô cùng cần thiết và quan trọng. Qua đó giúp học sinh được tìm hiểu

kỹ hơn, được trải nghiệm, thực hành nhiều với các kỹ năng thực tế. Vì trong
cơng tác chỉ đạo cần phải sát sao u cầu mọi giáo viên phải tuân thủ và thục
hiện tốt theo quy định của chương trình đã đề ra.
2.3.4. Tăng cường chỉ đạo tổ chức các hình thức hoạt động NGLL để
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
Các hoạt động ngồi giờ lên có vai trị hết sức quan trọng trong việc giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh, Thông qua các hoạt động tập thể, nhiều khả năng
của học sinh được bộc lộ, các em được rèn luyện nhiều kĩ năng sống như kĩ
12


năng giao tiếp, kĩ năng hợp tác, biết chia sẻ trách nhiệm, kỹ năng thể hiện sự tự
tin, kỹ năng tổ chức điều hành, kỹ năng lao động, kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng
tìm kiếm và xử lý thơng tin… Các hoạt động với nhiều hình thức tổ chức nhằm
thu hút các em tham gia hoạt động một cách tích cực.
Để hoạt động có hiệu quả, ngay từ đầu năm học, Hiệu trưởng căn cứ vào
chủ đề năm học, chủ đề từng tháng để xây dựng kế hoạch hoạt động. Từ đó chỉ
đạo nhà trường, phối hợp với Đội TNTP và các cá nhân, tổ chức đoàn thể cùng
tham gia đồng bộ tổ chức thực hiện. Đi sâu vào chỉ đạo và giám sát một cách sát
sao để hoạt động đạt hiệu quả thiết thực.
Trong năm học vừa qua, việc tổ chức các hoạt động tập thể ở nhà trường đã
diễn ra rất hiệu quả. Các giờ sinh hoạt tập thể, các hoạt động với quy mô nhỏ ở
khối lớp tôi yêu cầu giáo viên chủ nhiệm soạn và lên kế hoach như một bài
giảng của giờ học chính khóa. Hình thức tổ chức các hoạt động tơi cho phép
giáo viên có thể linh hoạt lựa chọn sao cho vẫn đảm bảo được mục tiêu giáo dục,
đồng thời vẫn tạo điều kiện để học sinh thư giãn sau những ngày học căng
thẳng. Với quy mô cấp trường chỉ đạo Đội phối hợp với các tổ chức đoàn thể để
xây dựng kế hoạch và tổ chức thật tốt các hoạt động như:
- Tháng 9 có ngày tết trung thu. Do tình hình dịch bệnh Covid 19 diễn biến
phức tạp nên không thể tổ chức với quy mô cấp trường tôi yêu cầu giáo viên chủ

nhiệm tổ chức cho học sinh vui đón tết trung thu tại lớp. Nhà trường phối hợp
với liên Đội, Đoàn thanh niên cử người sắm vai chú Cuội và chị Hằng Nga đến
trao quà cho các bạn có hồn cảnh đặc biệt khó khăn và trao quà tết trung thu
cho các lớp. Đây là hình ảnh tổ chức tết trung thu của một số lớp.

13


Các lớp đã tổ chức rất tốt hoạt động này. Học sinh vui tươi, hào hứng tham
gia tích cực, chủ động, sáng tạo, đoàn kết để tạo ra sản phẩm của lớp mình. Bên
cạnh đó cịn tạo khơng khí thi đua vui tươi, phấn khởi trong học tập. Và rèn kĩ
năng giao tiếp, kĩ năng ra quyết định, nhiều học sinh được thể hiện năng khiếu
và sự hiểu biết của mình.
- Tháng 11 để chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam nhằm phát huy truyền
thông ‘Tôn sư trong đạo’’,“Uống nước nhớ nguồn’’;“Ăn quả, nhớ kẻ trồng
cây”nhà trường đã tổ chức một số nội dung như: làm báo tường, trình diễn thời
trang, văn nghệ. Qua các hoạt động các em có cơ hội được thể hiện tình cảm và
năng khiếu cũng như khả năng giao tiếp của mình với nhiều hình thức: Múa, hát,
biểu diễn thời trang, các điệu nhảy, tự sáng tác thơ về mái trường, về thầy cô
giáo. Bên cạnh đó cịn bồi dưỡng tình cảm thầy trị và tình yêu quê hương đất
nước trong các em. Đồng thời qua giao lưu học sinh cũng được trao dồi thêm
vốn sống, mạnh dạn, tự tin, biết hòa nhập và các hoạt động có tính tập thể cao.

Tiết mục đạt giải nhì của lớp 3B
phần thi văn nghệ

Tiết mục đạt giải nhất phần thi văn
nghệ của lớp 2B

- Tháng 12 có ngày kỷ niệm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam

(22/12), để nhớ ơn công lao của các anh hùng liệt sĩ, những thế hệ cha anh đi
trước, tôi giao nhiệm vụ cho tổng phụ trách đội tuyên truyền ý nghĩa ngày này
dưới cờ, giáo viên chủ nhiệm tuyên truyền trong sinh tiết sinh hoạt ngoài giờ lên
lớp và mời bác Cựu chiến binh đến trường tổ chức buổi nói chuyện truyền thống
cho học sinh nghe. Ngồi ra cịn tổ chức cho học sinh dâng hương, chăm sóc đài
tưởng niệm.
Thực hiện tốt hoạt động này góp phần giáo dục truyền thống cách mạng,
lòng yêu nước, tự hào dân tộc, trách nhiệm của các em trong công cuộc xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc đồng thời hình thành nhân cách cho các em.

14


Học sinh dâng hương, hoa và chăm sóc nhà bia tưởng niệm liệt sĩ

- Với ý thức lá lành đùm lá rách, tết vì người nghèo trong dịp tết nguyên
đán nhà trường kết hợp với hội CTĐ, đoàn xã quên góp ủng hộ tặng quà các bạn
nghèo trong dịp tết với số tiền 10,5 triệu đồng.

Trao quà cho các bạn nghèo trong dịp tết nguyên Đán

- Tháng 3 với chủ đề “Ngày hội thiếu niên vui khỏe”. Ngoài việc tuyên
truyền về ngày thành lập Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh. Tơi u cầu
bí thư chi đồn xây dựng kế hoạch tuyên truyền giáo dục cho học sinh không để
xảy ra bạo lực học đường, phòng tránh đuối nước và kỹ năng bảo vệ bản thân
trước những người lạ có ý định xấu với mình.

Hình ảnh Bí thư Chi Đồn trường tun truyền giáo dục học sinh
khơng gây bạo lưc hoc đường và phòng tránh đuối nước.
15

Ngồi ra cịn tổ chức một số trị chơi dân gian cho học sinh toàn trường.
Với việc tổ chức được các trị chơi dân gian có tác dụng rất bổ ích đối với mỗi
học sinh, không chỉ rèn luyện cho các em khoẻ mạnh về thể chất, kĩ năng ứng xử
hợp lý các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kĩ năng làm việc, mà cịn
góp phần giáo dục học sinh về tinh thần tập thể, tinh thần kỉ luật, ý chí vươn lên
giành chiến thắng, rèn luyện thể chất, sức mạnh, sức dẻo dai và sức chịu đựng
của con người, khả năng ứng xử văn hố, tính tự lập, chủ động, sự phán đốn, óc
tư duy sáng tạo, đặc biệt là biết yêu thương con người, yêu thiên nhiên cuộc
sống xung quanh mình, góp phần ngăn chặn khơng va chạm với những trò chơi
trực tuyến bạo lực và các tệ nạn xã hội khác. Khi tham gia chơi giúp học sinh
thư giãn, bớt căng thẳng sau những giờ học văn hố. Đây là một số hình ảnh tổ
chức trong ngày 26/3.

Trị chơi dân gian chuyền bóng qua đầu và kéo co

Giao lưu bóng đá giữa các khối
lớp 4,5

Đồng diễn múa hát sân trường

Như vậy, thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp đã tạo điều kiện cho
các em tham gia các hoạt động trải nghiệm nhiều hơn. Từ đó các em được rèn
luyện các kỹ năng giao tiếp, xử lý tình huống, kỹ năng giải quyết vấn đề, và
cũng là sân chơi bổ ích để các em có cơ hội phát huy sở trường năng lực của
mình tốt hơn. Bên cạnh đó các em cịn có nhiều những hiểu biết về ý nghĩa của
các ngày lễ lớn.
16

Nhà trường cần tổ chức tốt các hoạt động NGLL để giúp các em rèn luyện
kỹ năng sống. Thông qua hoạt động NGLL còn rèn luyện thêm cho học sinh một
số hành vi đạo đức như: Giữ gìn trật tự nơi công cộng, tinh thần giúp đỡ bạn bè,
khả năng giao tiếp, tạo điều kiện cho các em tự tin, mạnh dạn khi tiếp xúc nơi
đông người, giúp các em cịn rụt rè sẽ vui vẻ, linh hoạt hồ nhập cùng với tập
thể, bạn bè. Thông qua các hoạt động tập thể, các em sẽ được vận dụng vốn kiến
thức, ngôn ngữ để giải quyết những vấn đề trong đời sống. Giúp các em có
hướng nhận thức, biết điều chỉnh hành vi đạo đức lối sống cho mình. Hiểu biết
về truyền thống văn hoá đấu tranh cách mạng của quê hương đất nước, về Bác
Hồ, về Đảng, Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh và nhiệm vụ của người
học sinh.
2.3.5.Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động lao động
Hiện nay, số đông học sinh được sinh ra và lớn lên trong gia đình ít con,
điều kiện kinh tế khá giả. Vì vậy, các em được bố mẹ nng chiều, ít được tham
gia các hoạt động lao động phù hợp lứa tuổi. Điều này được minh chứng bởi
việc quét trực nhật, lau chùi sắp xếp bàn ghế trong lớp học, quét vệ sinh sân
trường, chăm sóc bồn hoa cây cảnh. Phụ huynh sẵn sàng bỏ tiền thuê bảo vệ
trường làm thay, cũng cơng việc tương tự ở gia đình ơng bà, bố mẹ, anh chị làm
hộ. Đó chính là ngun nhân học sinh khơng có ý thức lao động lành mạnh,
không hiểu được giá trị của lao động, các em thờ ơ khi được giao nhiệm vụ.
Nhận thấy được cần phải giáo dục cho học sinh có được kỹ năng cơ bản này. Tôi
đã chú trọng giao cho giáo viên chủ nhiệm trực tiếp điều hành hướng dẫn, tập
cho học sinh lao động từ việc đơn giản đến phức tạp tuỳ theo mức độ và lứa
tuổi, với mục tiêu dần dần hình thành trong các em thực hiện nhiệm vụ một cách
có ý thức trách nhiệm. Quét vệ sinh lớp học, lau chùi bàn ghế học sinh phải tự
tay thực hiện hàng ngày vào đầu buổi học, nội dung này được đội Cờ đỏ theo
dõi đánh giá chấm điểm đưa vào bình xét xếp loại lớp cuối tuần. Lao động vệ
sinh chung được ban lao động phân công và theo dõi, tuỳ theo mức độ hồn
thành cơng việc hàng tuần để chấm điểm xếp loại theo tháng.

Hình ảnh lao động làm cỏ bồn hoa cây cảnh và trồng cây đầu xn
Bên cạnh đó Đội cịn phân cơng cho các lớp chăm sóc bồn hoa cây cảnh,
vườn thuốc nam. Và hàng tháng xây dựng tiêu chí đánh giá lớp học thân thiện.
Với những công việc được phân công và đưa vào đánh giá thi đua đã hình thành
cho các em ý thức, trách nhiệm với công việc, Thường xuyên phải thực hiện nên
17


sẽ trở thành thói quen và kỹ năng tốt. Các lớp lúc nào cũng sạch sẽ tháng mát,
nhiều cây xanh, rất thân thiện. Tạo môi trường tốt để các em học tập và vui chơi.

Hình ảnh học sinh tham gia trang trí lớp học thân thiện

Như vậy, thơng qua lao động giúp các em gắn bó với đời sống xã hội, góp
phần làm cho trẻ hiểu thêm về giá trị lao động từ đó giúp các em có ý thức lao
động lành mạnh, u thích, tơn trọng những sản phẩm lao động tự tay mình và
người khác làm ra. Lao động giúp các em vận dụng kiến thức vào đời sống như:
Trực nhật, vệ sinh lớp học, sân trường, chăm sóc bồn hoa, cây cảnh … làm cho
trường lớp đẹp hơn. Đây là hoạt động diễn ra thường xuyên và thật sự cần thiết
giúp các em thích nghi với cuộc sống xung quanh, tạo cho các em thêm kỹ năng
thích nghi sau này dù có rơi vào hồn cảnh nào thì các em vẫn có thể tồn tại
được nhờ các em biết lao động.
2.3.6. Phối hợp với các lực lượng ngoài nhà trường giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh
Nhận thức được mối quan hệ nhà trường - gia đình và xã hội, Ban giám
hiệu chúng tôi đã thường xuyên phối kết hợp với cha mẹ học sinh, các tổ chức
xã hội, tổ chức đồn thể cập nhật thơng tin, phản ánh tìm biện pháp giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động thiết thực của địa phương như:
thực hiện an tồn giao thơng, giữ vệ sinh đường làng, ngõ xóm…

Trong năm học, nhà trường có kế hoạch phối kết hợp với các lực lượng xã
hội như tổ chức các buổi nói chuyện và mời cơng an xã cùng tham dự tuyên
truyền về phòng chống tội phạm và các tệ nạn xã hội đặc biệt là tệ nạn ma túy,
cờ bạc…nhằm giáo dục cho các em tránh xa các tệ nạn đó. Tuyên truyền cho các
em thực hiện không đốt pháo và các chất gây nổ, khơng mua và khơng sử dụng
những trị chơi nguy hiểm: súng nước, kiếm, dao,… Phối hợp với các đoàn thể
của xã (Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Mặt trận Tổ quốc...) tổ chức cho các em
lao động, tổng vệ sinh đường làng, ngõ xóm. Qua đó giáo dục học sinh ý thức
giữ gìn và bảo vệ cảnh quan mơi trường trong lành. Trong dịp nghỉ, Hội phụ nữ,
Đoàn thanh niên tổ chức các hoạt động vui chơi, thể dục thể thao, văn nghệ, tổ
chức trại hè nhằm phát triển nhân cách, giúp các em trở thành con người phát
triển toàn diện.
Bên cạnh đó nhà trường cịn liên hệ phối hợp với các tổ chức xã hội từ
thiện để tổ chức các buổi giao lưu mang đầy ý nghĩa. Điển hình là nhà trường đã
được Hội bác sỹ tình nguyện Hà Nội về giao lưu, hướng dẫn các em vệ sinh răng
18


miệng, rửa tay với xà phòng, phòng tránh các bệnh thông thường và tặng sách
vở cho các em học sinh.

Buổi giao lưu của các em học sinh với Hội Bác sỹ tình nguyện Hà Nội

Tóm lại: Trong cơng tác chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong
nhà trường, người cán bộ quản lý cần phải biết kết hợp nhiều biện pháp, tiến
hành một cách thường xuyên, liên tục, lâu dài thì mới từng bước đạt được mục
tiêu, kế hoạch của năm học, tạo ra những chuyển biến sâu sắc về nhận thức của
học sinh. Học sinh ngoan, học tập chăm chỉ, có kĩ năng sống tốt sẽ góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện của nhà trường.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,

với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
Qua quá trình nghiên cứu và triển khai áp dụng các giải pháp chỉ đạo nâng
cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở Trường tiểu học Nga
Phượng 2 đã cho thấy kết quả rất tốt. Đó là đã tạo tinh thần đồn kết, gắn bó,
quan tâm giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, các em cảm thấy rất vui và biết thêm
nhiều kiến thức. Qua các hoạt động giáo dục phát huy được tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh.
Bên cạnh đó học sinh đã có có thái độ và hành vi tích cực, có khả năng nhìn
nhận vấn đề, giải quyết tình huống theo hướng tích cực, biết thích nghi với từng
hồn cảnh cụ thể; có tinh thần tự chủ, có cách suy nghĩ, thái độ và hành vi tích
cực; hình thành lối sống lành mạnh, có đạo đức, có văn hóa, giao tiếp hiệu quả
với mọi đối tượng. Các em đã tích cực tham gia hoạt động văn hóa, nghệ thuật,
hoạt động xã hội, hoạt động ngoại khóa, hoạt động tham quan, dã ngoại; qua các
hoạt động đoàn, đội, … Đây được xem là bước tiến quan trọng góp phần tạo
điều kiện cho việc hoàn thiện nhân cách các em ngay từ khi cịn ngồi trên ghế
nhà trường.
Khơng những vậy, thơng qua các giải pháp thực hiện như đã nêu trên cịn
giúp các em có được kĩ năng cơ bản trong học tập, làm việc, vui chơi giải trí
như: Các kĩ năng nghe, đọc, nói, viết, quan sát, đưa ra ý kiến chia sẻ trong
nhóm; Kĩ năng giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung; Kĩ năng làm việc theo
nhóm; Các kĩ năng tư duy logic, sáng tạo. Trong giao tiếp các em biết chào hỏi
lễ phép trong nhà trường, ở nhà và ở nơi công cộng; Biết phân biệt hành vi đúng
- sai, phòng tránh tai nạn; Kĩ năng trình bày ý kiến, diễn đạt, thuyết trình trước
19


đám đơng; Kĩ năng ứng phó với tình huống bạo lực trong học sinh (khi tình
trạng bạo lực trong học sinh thường xảy ra), …
Kết quả khảo sát vào tháng 4/2021 đối với tổng số 197 học sinh khối 3,4,5:
Mức độ đạt được

Kỹ năng sống
Đạt yêu
Chưa đạt
Tốt
Khá
yêu cầu
cầu
SL
%
SL
%
SL
%
SL %
KN giải quyết vấn đề
75
38,2
65
32,9
57
28,9 0
0
Kĩ năng giao tiếp
77
39,1
71
36,0
49
24,9 0
0

KN ra quyết định
73
37,0
66
33,5
58
29,5 0
0
Kĩ năng xử lý tình huống
71
36,1
67
34,0
59
29,9 0
0
Kĩ năng biết lắng nghe 74
37,6
67
34,0
56
28,4 0
0
hợp tác
Kĩ năng thể hiện sự tự tin
Kĩ năng tự phục vụ…

KN chia sẻ thông cảm

70

84
84

35,5
42,7
42,7

74
63
60

37,6
31,9
30,4

53
50
53

26,9
25,4
26,9

0
0
0

0
0
0

3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
Qua thời gian nghiên cứu, thử nghiệm và áp dụng một số giải pháp chỉ đạo
nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường tiểu học
Nga Phượng 2 đã có những thành công nhất định. Bản thân rút ra được bài học
kinh nghiệm sau:
- Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên phải nhận thức rõ tầm quan trọng, sự
cần thiết của việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường. Phải
nhiệt tình và tâm huyết.
- Chỉ đạo sát sao giáo viên thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
thông qua các hoạt động học tập và hoạt động giáo dục trong nhà trường.
- Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh phải từ những việc làm cụ thể, đa
dạng nên đòi hỏi người giáo viên phải vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo cho
phù hợp với nhu cầu, trình độ của học sinh, đặc điểm hoàn cảnh của nhà trường,
địa phương.
- Giáo dục kĩ năng sống không phải chỉ riêng của nhà trường mà là của cả
xã hội, cộng đồng, cần phải có sự cố gắng, lòng quyết tâm cao độ của những
người làm cơng tác giáo dục để có thể trang bị cho các em những hành trang tri
thức để các em làm nền tảng vững bước vào đời.
- Cần phải tuyên truyền để giáo viên, phụ huynh học sinh có nhận thức
đúng đắn về việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong việc thực hiện mục
tiêu đào tạo cũng như trong điều kiện kinh tế xã hội cụ thể.
- Chỉ đạo Tổng phụ trách Đội xây dựng kế hoạch hoạt động theo các chủ đề
của từng tháng với nội dung hoạt động phải phong phú đa dạng, hấp dẫn phù
hợp với điều kiện cụ thể và phải phù hợp với đặc tâm sinh lý của học sinh.
- Biết phối hợp thường xuyên chặt chẽ và đồng bộ với các lực lượng trong
và ngoài nhà trường để để thực hiện tốt giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
20

Ngoài ra phát huy được các nguồn lực (nhân lực, vật chất, trí lực) tạo thành sức
mạng tổng hợp
3.2. Kiến nghị
- Tổ chức các chuyên đề bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên về
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Đặc biệt là giáo viên TPT Đội về tổ chức
các hoạt động ngoài giờ lên lớp.
- Tăng cường cơ sở vật chất trường học tạo điều kiện thuận lợi cho q
trình tổ chức các hoạt động ngồi giờ lên lớp đạt hiệu quả cao.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Nguyễn Đình Tuấn

Nga Sơn, ngày 15 tháng 4 năm 2021
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, khơng sao chép nội dung của người khác
Người viết

Mai Thị Lan

21


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Giáo dục năm 2019 ;
2. Tài liệu hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của nhà xuất bản Hà Nhật
Thăng. NXB giáo dục ;
3. Một số tài liệu khác có liên quan đến đề tài trên mạng Enternet ;
4. Ngô Thị Tuyển (Chủ biên). Hoạt động ngồi giờ lên lớp có nội dung thân

thiện môi trường dành cho các trường Tiểu học ;
4. Ngô Thị Tuyển - Cẩm nang giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.

22


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ
CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN.
Họ tên tác giả: Mai Thị Lan
Chức vụ và đơn vị công tác: Hiệu trưởng - Trường Tiểu học Nga Phượng 2
TT
1
2

3

4
5

6

Tên đề tài SKKN
Tổ chức hoạt động nhi đồng
trong trường tiểu học
Rèn ký năng giải toán băng
sơ đồ đoạn thẳng cho học
sinh lớp 4
Kinh nghiệm thiết kế và tổ

chức trị chơi dạy học bài tập
chính tả lớp 3 theo hướng
tích cực hóa hoạt động học
sinh
Ứng dụng cơng nghệ thơng
tin vào quản lý
Chỉ đạo nâng cao giáo dục
đạo đức cho học sinh
Một số biện pháp chỉ đạo
nâng cao hiệu quả hoạt động
Đội TNTP Hồ Chí Minh
nhằm phát huy tích cực trong
giáo dục đạo đức cho học
sinh ở Trường Tiểu hoc Nga
Phượng 2.

Cấp đánh giá
xếp loại
(Phịng, Sở,
Tỉnh...)
Sở GD&ĐT
Thanh Hóa

Kết quả
Năm học
đánh giá
đánh giá
xếp loại
xếp loại
(A,B,C)

C

2001 - 2002

Sở GD&ĐT
Thanh Hóa

C

2003 - 2004

Sở GD&ĐT
Thanh Hóa

C

2005 - 2006

B

2010 - 2011

C

2013 - 2014

B

2018 - 2019

Sở GD&ĐT
Thanh Hóa
Sở GD&ĐT
Thanh Hóa

Sở GD&ĐT
Thanh Hóa

23