71. NGUYÊN TẮC TỔ CHỨC CƠ BẢN VỀ XÂY DỰNG ĐẢNG KIỂU MỚI CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN TRONG TÁC PHẨM “MỘT BƯỚC TIẾN, HAI BƯỚC LÙI” CỦA V.I.LÊNIN, Ý NGHĨA XÂY DỰNG CHỈNH ĐỐN ĐẢNG TA HIỆN NAY

1
Để nhận tài liệu liên hệ: Zalo 0978494441

TIỂU LUẬN
NGUYÊN
NGUYÊN TẮC
TẮC TỔ
TỔ CHỨC
CHỨC CƠ
CƠ BẢN
BẢN VỀ
VỀ XÂY
XÂY DỰNG
DỰNG ĐẢNG
ĐẢNG KIỂU
KIỂU MỚI
MỚI
CỦA
CỦA GIAI
GIAI CẤP
CẤP CÔNG
CÔNG NHÂN
NHÂN TRONG
TRONG TÁC
TÁC PHẨM
PHẨM “MỘT
“MỘT BƯỚC
BƯỚC TIẾN,
TIẾN,
HAI
HAI BƯỚC

BƯỚC LÙI”
LÙI” CỦA
CỦA V.I.LÊNIN,
V.I.LÊNIN, Ý
Ý NGHĨA
NGHĨA XÂY
XÂY DỰNG
DỰNG CHỈNH
CHỈNH ĐỐN
ĐỐN
ĐẢNG
ĐẢNG TA
TA HIỆN
HIỆN NAY
NAY

Hà
Hà Nội
Nội -- 2021
2021


2

MỞ ĐẦU
Nghiên cứu quá trình phát triển lịch sử thế giới cuối thế kỷ XIX đầu thế
kỷ XX chúng ta thấy rằng, đây là thời kỳ đánh dấu bước ngoặt quan trọng của
phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Là giai đoạn chủ nghĩa tư bản phát
BẮC
THÁNG

triển cao chuyển sang
giaiNINH,
đoạn chủ
nghĩa 55đếNĂM
quốc.2013
Tính chất phản động của
BẮC
NINH,
THÁNG
NĂM
2013
nó đã bao trùm trên tất cả mọi lĩnh vực, cản trở sự phát triển của xã hội lồi
người. Trong khi đó từ năm 1898 - 1903 là thời kỳ tan rã về tư tưởng và tổ
chức trong Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga. Cùng với sự phát triển của
chủ nghĩa tư bản, giai cấp công nhân lớn mạnh không ngừng cả về số lượng
và chất lượng. Phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân phát triển cả về bề
rộng, chiều sâu và diễn ra ngày càng mạnh mẽ ở nhiều nước Châu Âu đã
chứng minh rằng: giai cấp công nhân hồn tồn có khả năng đồn kết xung
quanh mình những người bị áp bức và bóc lột để lật đổ chủ nghĩa tư bản, xây
dựng xã hội mới.
Sau khi Ph.Ăngghen mất (1895), những người đứng đầu của quốc tế II
và những người đứng đầu các đảng dân chủ-xã hội ở tây âu đã xét lại chủ
nghĩa Mác, từ bỏ những tư tưởng cốt lõi của chủ nghĩa Mác, âm mưu hạn chế
phong trào công nhân trong khuôn khổ đấu tranh địi những cải cách cục bộ
mang tính chất cải lương, không nhằm mục tiêu lật đổ giai cấp tư sản và chủ
nghĩa tư bản. Họ đã biến Quốc tế II và các Đảng dân chủ-xã hội thành những
Đảng cải lương, hồn tồn mất tính giai cấp và tính chiến đấu của Đảng cách
mạng của giai cấp công nhân. Bằng trí tuệ và uy tín của mình V.I.Lênin cùng
bạn bè đã đấu tranh kiên quyết chống lại quan điểm sai lầm của chủ nghĩa cơ
hội trong quốc tế II, đồng thời vấn đề có ý nghĩa quyết định đối với sự nghiệp

cách mạng của giai cấp vô sản là phải đập tan chủ nghĩa cơ hội, bảo vệ sự


3

trong sáng của học thuyết Mác trên các lĩnh vực, trong đó có học thuyết về
đảng, xây dựng các đảng thực sự cách mạng của giai cấp công nhân.
Mùa xuân năm 1898, một nhóm Mác xít đã nhóm họp ở Minxcơ tiến
hành Đại hội lần thứ nhất, tuyên bố thành lập Đảng Công nhân dân chủ - xã
hội Nga, Đại hội chưa thông qua được cương lĩnh và điều lệ mà chỉ làm được
một việc duy nhất là bầu được Ban Chấp hành Trung ương. Tuy nhiên, Đại
hội vừa kết thúc thì tồn bộ Ban chấp hành Trung ương bị chính quyền Nga
Hồng bắt giữ. Do đó, trên thực tế Đảng vẫn chưa hình thành. Đại hội I của
Đảng khơng thành cơng đã làm cho các tổ chức Mác xít và phong trào cơng
nhân Nga rơi vào tình trạng dao động về tư tưởng, phân tán về tổ chức. Nhờ
có tác phẩm “Làm gì” và một loạt bài báo khác của V.I.Lênin trên báo “Tia
lửa” những quan điểm tư tưởng cơ hội của phái “kinh tế” bị bóc trần và bị
đánh bại một bước, tạo điều kiện cho việc thành lập một Đảng tập trung thống
nhất. V.I.Lênin và Ban biên tập của tờ báo Tia lửa tiến hành làm công tác
chuẩn bị cho Đại hội II.
Tháng 7 năm 1903 Đại hội II Đảng công nhân dân chủ - xã hội Nga đã
được triệu tập, Đại hội II diễn ra cuộc đấu tranh gay gắt, quyết liệt giữa phái
Bơnsêvích đứng đầu là V.I.Lênin và phái Mensêvích đứng đầu là Mác-tốp và
Ác-xen-xrốt. Cuối cùng Cương lĩnh, điều lệ được thông qua, Ban Chấp hành
Trung ương và Ban biên tập của tờ báo Tia lửa đã được bầu. Đó là một bước
tiến lớn của phong trào công nhân Nga và những người dân chủ - xã hội. Tuy
nhiên sau Đại hội phái Mensêvích đã phản kích lại : xuyên tạc kết quả Đại
hội, chiếm Ban biên tập báo Tia lửa, vu khống bịa đặt, nói xấu V.I.Lênin và
những người Bơnsêvích. Đảng lại lâm vào khủng hoảng, chia rẽ về mặt tổ
chức. Đó là những bước lùi lớn của phong trào. Thực tiễn đặt ra cho V.I.Lênin

và những người Bơnsêvích nhiệm vụ phải đánh bại bọn cơ hội, bảo vệ Đảng,
bảo vệ những quan điểm mác xít về mặt tổ chức trong Đảng. Đáp ứng tình


4

hình đó V.I.Lênin đã viết tác phẩm “Một bước tiến hai bước lùi”, tháng 5 năm
1904.
So với thời kỳ C.Mác-Ph.Ăngghen , hai ơng chưa có một tác phẩm nào
chun về nghiên cứu, xây dựng Đảng. Thì đến thời kỳ V.I.Lênin - Người đã
phát triển sáng tạo các luận điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen về Đảng vơ sản
và hồn chỉnh học thuyết xây dựng Đảng của chủ nghĩa Mác. Những tư tưởng
về xây dựng Đảng - Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân được thể hiện
trong nhiều Tác phẩm; Tác phẩm “Làm gì”, “Một bước tiến, hai bước lùi”…,
là những tác phẩm chuyên bàn về xây dựng Đảng. Trong phạm vi bài thu
hoạch, chủ yếu luận giải những nguyên tắc cơ bản về xây dựng Đảng kiểu
mới của giai cấp công nhân trong tác phẩm “Một bước tiến, hai bước lùi” của
V.I.Lênin, từ đó nêu lên ý nghĩa xây dựng, chỉnh đốn Đảng ta hiện nay.
I. Những nguyên tắc cơ bản về xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp
công nhân.
Trong khi phê phán những quan điểm tư tưởng cơ hội về mặt tổ chức của
phái thiểu số, V.ILênin làm sáng tỏ những quan điểm Mác xít, khẳng định
những nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng kiểu mới.
1. Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân; kế thừa tư tưởng
của C.Mác trong “Tuyên ngôn của Đảng công sản”, đồng thời đấu tranh
chống lại quan điểm phái thiểu số chủ trương xố nhồ ranh giới giữa Đảng
với giai cấp, hạ thấp vai trò của Đảng. V.I.Lênin kịch liệt phản đối điều đó và
xác định : “Đảng là của giai cấp nhưng là đội tiên phong của giai cấp chứ
khơng phải tồn bộ giai cấp là Đảng” 1 V.I..Lênin khẳng định: Đảng là một bộ
phận ưu tú, giác ngộ cách mạng nhất, là lãnh tụ chính trị, bộ tham mưu chiến

đấu của giai cấp công nhân, là đội tiền phong, là người lãnh đạo quảng đại
quần chúng giai cấp cơng nhân; tồn thể(hay hầu như tồn thể) giai cấp này
1

Sđ d, tr 289.


5

hành động dưới sự kiểm soát và lãnh đạo của các tổ chức đảng, nhưng họ
không gia nhập tất cả và không được gia nhập tất cả vào Đảng. Đảng là của
giai cấp, Đảng gắn liền, không tách rời giai cấp, nhưng Đảng khơng phải tồn
bộ giai cấp. Khơng được lẫn lộn giữa Đảng với giai cấp. Đảng chỉ thu hút vào
đội ngũ của mình những người giác ngộ nhất, có ý thức tổ chức và kỷ luật cao
nhất trong giai cấp cơng nhân và nhân dân lao động.
Vai trị tiên phong của Đảng thể hiện một cách toàn diện cả về lý luận và
thực tiễn, cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Tiên phong cả ở đường lối đúng
đắn, ở năng lực lãnh đạo quần chúng cũng như ở tinh thần tận tụy gương mẫu
hy sinh của các tổ chức đảng và của đội ngũ đảng viên. Tồn bộ giai cấp cơng
nhân phải hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng, không được lẫn lộn Đảng tức
là đội tiên phong của giai cấp cơng nhân với tồn bộ giai cấp, và các tổ chức
khác của giai cấp công nhân. Đảng phải tập hợp, lãnh đạo quần chúng nâng
cao trình độ giác ngộ cho quần chúng lên ngang tầm trình độ của những người
cách mạng, khơng theo đi quần chúng, khơng được hạ thấp trình độ tổ chức
của Đảng ngang với trình độ của quần chúng. Người chỉ ra: “Nếu chúng ta
quên mất sự khác nhau giữa đội tiên phong và tất cả số quần chúng hướng
theo đội tiên phong đó, nếu chúng ta quên mất rằng đội tiên phong có nghĩa
vụ thường xuyên phải nâng các tầng lớp ngày càng đơng đảo đó lên trình độ
tiên tiến ấy” 1.
Sự tiên phong về mặt tổ chức của Đảng cịn thể hiện ở chỗ Đảng là đội

ngũ có tổ chức chặt chẽ nhất của giai cấp công nhân. Lênin chỉ rõ: “Đảng là
tổng hợp các tổ chức gắn với nhau thành một khối”. Sự có tổ chức của đảng
theo Lênin đó khơng phải là sự cộng lại một cách đơn giản các tổ chức, mà
đảng phải là một hệ thống nhất những tổ chức ấy, là sự kết hợp các tổ chức ấy
thành một chỉnh thể thống nhất. Đảng phải có những nguyên tắc tổ chức, phải
1

Sđ d, tr 290.


6

tuân theo nguyên tắc thiểu số phục tùng đa số, có cơ quan lãnh đạo cấp trên
và cơ quan lãnh đạo cấp dưới…Sự tổ chức của Đảng đòi hỏi người Đảng viên
không những phải thừa nhận cương lĩnh của đảng, mà còn phải tham gia hoạt
động trong một tổ chức cơ sở của Đảng để chiến đấu cho thắng lợi của đường
lối, chính sách của đảng bằng hành động cách mạng thực tế, phải chịu sự
giám sát của tổ chức đảng, phải có tính tổ chức và kỷ luật cao. Lênin đã đấu
tranh không khoan nhượng chống chủ nghĩa cơ hội trên những vấn đề tổ chức
đảng. Cuộc đấu tranh của Người chống phái Mensơvích trong Đảng cơng
nhân dân chủ xã hội Nga là cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội của quốc
tế II trên vấn đề tổ chức và đặt cơ sở lý luận vững chắc cho việc xây dựng
đảng kiểu mới về mặt tổ chức.
2. Đảng là bộ phận có tổ chức của giai cấp cơng nhân; trong hệ thống
tổ chức của giai cấp công nhân, Đảng không phải là tổ chức duy nhất, mà
Đảng là tổ chức chặt chẽ của giai cấp công nhân, là người lãnh đạo các tổ
chức khác trong hệ thống đó. Người chỉ rõ: :Đảng là đội tiền phong của giai
cấp vô sản, đội tiền phong trực tiếp nắm chính quyền, đó là người lãnh đạo”.
Chúng ta là đảng của giai cấp, bởi vậy hầu như toàn bộ giai cấp… cần phải
hoạt động dưới sự lãnh đạo của đảng ta” 1. Đảng là đội tiên phong của giai cấp

thì phải có tổ chức chặt chẽ, vững chắc, có kỷ luật nghiêm minh và thống
nhất. Đó là sức mạnh của Đảng, V.I.Lênin cịn nhấn mạnh rằng : Trong cuộc
đấu tranh chống giai cấp tư sản, giai cấp vơ sản khơng có vũ khí nào tốt hơn
là sự tổ chức. Tổ chức quả là một vũ khí nhờ đó mà giai cấp vơ sản sẽ tự giải
phóng. Đối với giai cấp vơ sản thì tổ chức là vũ khí đấu tranh giai cấp. Trong
cuộc đấu tranh để giành chính quyền, giai cấp vơ sản khơng có vũ khí nào
khác hơn là sự tổ chức. Sự thống nhất tư tưởng của giai cấp vô sản dựa trên

1

S đ d,tr 289.


7

cơ sở những nguyên lý chủ nghĩa Mác được củng cố bằng sự thống nhất vật
chất của tổ chức.
Trong khi V.I.Lênin phê phán quan điểm của phái Mensêvích về cái gọi
là nội dung quan trọng hơn hình thức, cương lĩnh quan trọng hơn tổ chức. Thì
người chỉ rõ : “Sự thống nhất trong những vấn đề cương lĩnh và sách lược là
điều kiện tất yếu, nhưng chưa đầy đủ để đảm bảo sự thống nhất và sự tập
trung hố cơng tác của Đảng… Muốn đạt được sự thống nhất trên đây, thì cịn
phải có sự thống nhất về tổ chức nữa” 1. Giai cấp vơ sản có thể trở thành và
nhất định trở thành lực lượng bất khả chiến thắng, chính vì sự thống nhất của
nó về mặt tư tưởng trên cơ sở các nguyên tắc của chủ nghĩa Mác, được củng
cố bằng sự thống nhất vật chất của tổ chức, chính các tổ chức này đã đồn kết
được hàng triệu người lao động vào đội quân của giai cấp cơng nhân.
V.I.Lênin địi hỏi, Đảng đã là đội tiền phong của giai cấp cơng nhân thì phải
hết sức có tổ chức. Chỉ có tính tổ chức cao mới có thể biến Đảng thành một tổ
chức vững mạnh và có khả năng chiến đấu, mới có thể đem lại cho đảng

những sức mạnh nhiều lần vượt xa số lượng của nó. “Tổ chức”, V.I.Lênin
nhấn mạnh: “Nhân sức mạnh lên hàng chục lần”. Chỉ có tổ chức cao Đảng
mới có thể bảo đảm được sự thống nhất ý chí và hành động trong hàng ngũ
của mình. V.I.Lênin viết: Sự giác ngộ của đội tiền phong, ngồi ra, cịn thể
hiện ở chổ, nó biết tự tổ chức lại. Mà một khi đã được tổ chức lại, thì nó có ý
chí thống nhất, với cái ý chí thống nhất đó của một nghìn người, của một trăm
nghí người, của một triệu người tiên tiến sẽ trở thành ý chí của giai cấp. Và
V.I.Lênin đã nhấn mạnh: Người nào làm yếu- dù chỉ có một chút thôi- kỷ luật
sắt trong Đảng vô sản(nhất là khi nó cầm quyền) kế đó thực tế đã giúp giai
cấp tư sản chống lại giai cấp vô sản. Đảng là một chỉnh thể có cố kết vững
chắc, có kỷ luật nghiêm minh chặt chẽ, qui định rõ những mối quan hệ giữa
1

Sđd. tr.244-245


8

cá nhân, với tổ chức, giữa bộ phận này với bộ phận khác, giữa bộ phận với
toàn bộ v.v…
3. Đảng là tổ chức cao nhất của giai cấp công nhân; là tổ chức cao
nhất của giai cấp công nhân, Đảng giữ vai trò lãnh đạo, chỉ đường, dẫn lối cho
tất cả các tổ chức khác của giai cấp công nhân, của tất cả những người lao
động. V.I.Lênin còn khẳng định rằng: Khơng có một tổ chức vững vàng gồm
những người lãnh đạo để bảo đảm cho sự liên tục trong cơng tác, thì khơng
thể có phong trào cách mạng vững chắc được.
Theo V.I.Lênin: Đảng chẳng những là đội tiên phong có tổ chức mà cịn
là tổ chức cao nhất của giai cấp công nhân. Sự khác nhau giữa Đảng với các
tổ chức khác của giai cấp công nhân là ở chỗ : Đảng là lãnh tụ chính trị của
giai cấp, là lực lượng lãnh đạo mọi tổ chức và toàn thể giai cấp. Đảng gồm

những đại biểu ưu tú tiên tiến, giác ngộ tích cực nhất của giai cấp và được tổ
chức chặt chẽ. Trình độ tổ chức của Đảng là cao nhất, chặt chẽ nhất. Không
được nhầm lẫn giữa trình độ tổ chức cao của Đảng với địa vị của Đảng trong
xã hội.
Đảng có trách nhiệm và khả năng lãnh đạo tất cả các tổ chức khác của
giai cấp công nhân, tập hợp, hướng dẫn các tổ chức khác của giai cấp hướng
vào thực hiện mục tiêu chung là lật đổ chủ nghĩa tư bản, xây dựng thành công
chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. V.I.Lênin chỉ ra rằng: “Chúng ta là
Đảng của giai cấp, bởi vậy hầu như toàn bộ giai cấp (và trong thời kỳ chiến
tranh, trong thời kỳ nội chiến thì tồn bộ giai cấp không trừ một người nào
cả) cần phải hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng ta, phải triệt để siết thật
chặt hàng ngũ chung quanh Đảng” 1.
Trong tiết một của Điều lệ Đảng, V.I.Lênin đòi hỏi người đảng viên phải
thừa nhận cương lĩnh và Điều lệ của Đảng, tham gia một trong những tổ chức
1

Sđd. tr.289


9

Đảng, nhằm làm cho Đảng thực sự trở thành tổ chức cao nhất của giai cấp
công nhân.
Để bảo đảm cho Đảng thực sự là tổ chức cao nhất của giai cấp công
nhân, Đảng chỉ kết nạp những phần tử ưu tú, tiên tiến, giác ngộ lý luận có ý
thức tổ chức kỷ luật cao, có khả năng tuyên truyền, vận động giáo dục và thu
phục được quần chúng. Đảng là một tổ chức chặt chẽ nhất, là một khối thống
nhất ý chí và hành động, có kỷ luật tự giác, nghiêm minh.
4. Tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng; để
xứng đáng với vị trí, vai trị đội tiên phong có tổ chức và là tổ chức cao nhất

của giai cấp công nhân, xứng đáng với vai trị lãnh tụ chính trị của giai cấp thì
Đảng phải được tổ chức, sinh hoạt và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân
chủ. Nguyên tắc tập trung dân chủ là thuộc tính vốn có trong bản chất của các
đảng cách mạng của giai cấp công nhân. Không thể nào có được một đảng
thực sự cách mạng, một chính đảng Mác xít mà lại khơng có tập trung và dân
chủ, V,I,Lênin chỉ ra rằng: “Có quán triệt đầy đủ nguyên tắc tập trung dân chủ
trong đảng và có chấp hành kỷ luật nghiêm minh thì mới biến được uy thế của
các tư tưởng thành uy thế quyền lực khiến các cơ quan cấp dưới phải phục
tùng các cơ quan cấp trên của Đảng. V.I.Lênin đòi hỏi trong đảng phải có chế
độ tập trung chặt chẽ, có kỷ luật nghiêm minh, nếu thiếu nó thì Đảng có thể
biến thành một câu lạc bộ cãi vã, sẽ mất hết sức chiến đấu. Mặt khác trong
Đảng phải có dân chủ. Nếu trong Đảng khơng có dân chủ. Đảng đó sẽ có
nguy cơ thoái hoá thành một tổ chức quan liêu.
Ở thời kỳ này, V.I.Lênin đặc biệt nhấn mạnh chế độ tập trung trong Đảng
nhằm chống lại quan điểm của bọn cơ hội đồng thời để khắc phục tình trạng
tiểu tổ, phân tán tản mạn, lối làm việc thủ công nghiệp cục bộ địa phương của
các tổ chức đảng. Theo V.I.Lênin, Đảng phải có cương lĩnh điều lệ thống
nhất, do Đại hội vạch ra. Toàn Đảng phải nghiêm chỉnh chấp hành cương lĩnh,


10

Điều lệ, nghị quyết của Đảng. Đảng phải có một cơ quan lãnh đạo thống nhất,
toàn Đảng phục tùng sự lãnh đạo của Ban chấp hành trung ương, đảng viên
phải tự giác phục tùng tổ chức, kỷ luật của Đảng, cấp dưới phục tùng cấp trên,
thiểu số phục tùng đa số, cá nhân phục tùng tổ chức.
Trong và sau Đại hội II, phái Mensêvích cùng các phần tử hội khác đã
kịch liệt chống lại chế độ tập trung, nhằm kéo lùi Đảng trở lại thời kỳ phân
tán, tiểu tổ. Chúng cho rằng nếu theo nguyên tắc do V.I.Lênin đề ra là biến
Đảng thành cỗ máy, mỗi đảng viên chỉ như những ốc vít, những bánh xe,

thiếu tính chủ động, sáng tạo.
V.I.Lênin đã phê phán quan điểm đó và khẳng định: “Trước kia Đảng ta
chưa phải là một khối chính thức có tổ chức, mà chỉ là một tổng số những
nhóm riêng biệt và do đó, giữa các nhóm ấy khơng thể có những quan hệ nào
khác, ngồi sự tác động về mặt tư tưởng. Hiện nay chúng ta đã trở thành một
Đảng có tổ chức, điều đó có ý nghĩa là chúng ta đã tạo ra một quyền lực, biến
uy tín về tư tưởng thành uy tín về quyền lực, khiến cấp dưới phải phục tùng
cấp trên của Đảng…”1.
Vạch trần quan điểm cơ hội chủ nghĩa của phái Mensêvích, V.I.Lênin chỉ
ra: “Lẽ tự nhiên là chủ nghĩa cơ hội về mặt cương lĩnh thì gắn liền với chủ
nghĩa cơ hội về mặt sách lược và gắn liền với chủ nghĩa cơ hội trong các vấn
đề tổ chức” 2. Và Người khẳng định: “Bênh vực chế độ tự trị, chống lại chế độ
tập trung là một đặc điểm có tính ngun tắc của chủ nghĩa cơ hội trong các
vấn đề tổ chức” 3. V.I.Lênin nhấn mạnh tập trung khơng có nghĩa là xem nhẹ
dân chủ, tập trung phải đi đôi với dân chủ, tập trung và dân chủ là hai mặt
không tách rời trong chế độ tổ chức của Đảng vô sản.

1
2
3

Sđd. tr.428-429,
tr.468, tr.468.
tr.468, tr.468.


11

5. Đảng liên hệ mật thiết với quần chúng, là hiện thân của mối liên
hệ giữa đội tiên phong với giai cấp công nhân và nhân dân lao động;

nguồn sức mạnh của Đảng là ở mối liên hệ với quần chúng. V.I.Lênin nói: Chỉ
trơng vào bàn tay của những người cộng sản để xây dựng xã hội cộng sản, đó
là một tư tưởng hết sức ngây thơ. Những người cộng sản chỉ là một giọt nước
trong đại dương nhân dân và họ chỉ giành được thắng lợi trong trường hợp
dẫn dắt được quần chúng cơng nhân, nơng dân và tồn thể nhân dân lao động
đi theo mình thực hiện mục đích đã dề ra. “Nguy cơ xa rời quần chúng” là
một trong những tai hoạ lớn nhất đối với Đảng, có khả năng giết chết sự
nghiệp cách mạng và sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Đảng liên hệ chặt chẽ với quần chúng là tất yếu khách quan, bởi bì Đảng
là đội tiên phong của giai cấp cơng nhân chứ khơng phải bao gồm tồn bộ giai
cấp. Cho nên Đảng muốn tồn tại, phát triển và có đủ lực lượng, sức mạnh
hồn thành sứ mệnh lịch sử của mình thì phải liên hệ chặt chẽ với giai cấp
cơng nhân và nhân dân lao động. Đó là điều kiện bảo đảm cho Đảng có sức
mạnh và phát triển, là nhân tố cơ bản quyết định thắng lợi của sự nghiệp cách
mạng. V.I.Lênin cho rằng: “Muốn trở thành một Đảng dân chủ - xã hội thì cần
phải được sự ủng hộ của chính giai cấp” 1. Mối liên hệ giữa Đảng với quần
chúng không phải do số lượng đảng viên nhiều hay ít, mà do chất lượng đội
ngũ đảng viên quyết định: “Các tổ chức đảng của chúng ta bao gồm những
người dân chủ - xã hội chân chính mà càng mạnh mẽ bao nhiêu, và trong nội
bộ Đảng càng ít có tình trạng dao động và khơng kiên định bao nhiêu, thì ảnh
hưởng của Đảng đối với những người trong quần chúng công nhân chung
quanh Đảng và chịu sự lãnh đạo của Đảng sẽ càng rộng rãi, càng nhiều mặt,
càng phong phú, càng hiệu quả bấy nhiêu”2.

1
2

Sđd. tr.293.
Sđd. tr288-289.

12

Để giữ vững và tăng cường mối liên hệ giữa Đảng với quần chúng,
V.I.Lênin chỉ rõ : Đảng phải tuyên truyền, giác ngộ, tập hợp quần chúng; tổ
chức vận động quần chúng, phát huy vai trò của quần chúng trong sự nghiệp
cách mạng. Người chỉ rõ : “Đảng phải hết sức và sẽ hết sức làm cho tinh thần
của mình thấm sâu vào các nghiệp đoàn và làm cho các tổ chức ấy chịu ảnh
hưởng của mình”1.
Đảng phải đề phịng và khắc phục các khuynh hướng quan liêu xa rời
quần chúng, vượt quá xa trình độ của quần chúng, hoặc hạ thấp mình ngang
hàng với quần chúng, đồng thời cũng đề phịng khuynh hướng theo đi quần
chúng. V.I.Lênin dạy rằng: “Chúng ta sẽ chỉ tự lừa dối mình, nhắm mắt trước
những nhiệm vụ bao la của chúng ta, thu hẹp những nhiệm vụ đó lại nếu
chúng ta quên mất sự khác nhau giữa đội tiên phong và tất cả số quần chúng
hướng theo đội tiên phong đó; Nếu chúng ta quên mất rằng đội tiên phong có
nghĩa vụ thường xuyên phải nâng các tầng lớp ngày càng đơng đảo đó lên
trình độ tiên tiến ấy”2
6. Tự phê bình và phê bình là quy luật phát triển của Đảng; theo
V.I.Lênin: Đảng phải thường xun tự phê bình và phê bình, có như vậy Đảng
mới phát triển, tiến bộ, mới được quần chúng tin tưởng và tơn trọng. V.I.Lênin
địi hỏi phải tự vạch ra sai lầm khuyết điểm, phân tích rõ nguyên nhân và tìm
ra hướng khắc phục. Người dạy: “Nếu một chính Đảng nào khơng dám nói
thật bệnh tật của mình ra, khơng dám chuẩn đốn bệnh một cách thẳng tay, và
tìm phương cứu chữa bệnh đó, thì Đảng đó sẽ không xứng đáng được người
ta tôn trọng”3. Và Người coi đây là một trong những căn cứ quan trọng để
xem xét một Đảng có thật sự Mác xít chân chính hay không ?

1

Sđd. tr2294.

2

Sđd. tr 289- 290.
Sđd. tr 366.

3


13

Theo V.I.Lênin tự phê bình là rất cần thiết nhưng phải khoa học, nghiêm
túc và khéo léo, kiên trì thuyết phục bằng chân lý không được dùng những thủ
đoạn cực đoan. Phê bình phải được tiến hành một cách có tổ chức, có ngun
tắc đảm bảo được tính trung thực, thẳng thắn về sự tiến bộ của toàn Đảng và
mỗi đảng viên. Đảng phải kiên quyết trong tự phê bình và phê bình để khẳng
định phát huy ưu điểm, phát hiện, khắc phục khuyết điểm, tăng cường đoàn
kết thống nhất, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Người
đã vạch mặt bọn cơ hội chủ nghĩa (phái thiểu số) đã phê bình vơ ngun tắc:
“Những câu chuyện ngồi lê đơi mách ở bên ngồi đại hội thì chẳng khác nào
dùng thủ đoạn đơm đặt”1. Người cho rằng đó là hành vi vu khống, là hành
động thiếu nhân cách và không xứng đáng.
2. Ý nghĩa xây dựng chỉnh đốn Đảng ta hiện nay.
Tác phẩm “Một bước tiến, hai bước lùi” ra đời đã góp phần vạch trần
đặc điểm, bản chất của chủ nghĩa cơ hội về mặt tổ chức, bảo vệ tính Đảng của
giai cấp cơng nhân, đã phát triển và cụ thể hoá học thuyết củaC.Mác – Ph.Ăng
ghen về Đảng cộng sản, vạch ra một cách đầy đủ và hoàn chỉnh những
nguyên tắc tổ chức cơ bản của chính Đảng cách mạng của giai cấp vơ sản.
Tác phẩm xác định rõ vai trò quan trọng của công tác xây dựng Đảng về tổ

chức và chỉ ra mối quan hệ biện chứng giữa xây dựng Đảng về tổ chức
với xây dựng Đảng về chính trị và tư tưởng.
Trong công tác xây dựng đảng về mặt tổ chức phải xây dựng một điều lệ
thống nhất, một kỷ luật thống nhất, một cơ quan lãnh đạo tập trung thống nhất
có uy tín và quyền lực, Đảng phải xây dựng và hoạt động theo nguyên tắc tập
trung dân chủ, thường xuyên tự phê bình và phê bình. Đảng viên của Đảng
phải có ý thức tổ chức kỷ luật, người đảng viên dù ở cương vị nào cũng phải
1

Sđd. tr 404.


14

tham gia một trong những tổ chức của Đảng, chịu sự quản lý, giáo dục, phân
công, kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng.
Ra đời cách đây một thế kỷ (1904 - 2004) tác phẩm “Một bước tiến, hai
bước lùi” đặt cơ sở cho sự nghiệp xây dựng Đảng của giai cấp vơ sản trên
tồn thế giới và đã cống hiến lớn lao cho phong trào cộng sản và công nhân
quốc tế. Hiện nay, phong trào cách mạng thế giới đã có nhiều biến đổi, song
những luận điểm V.I.Lênin đề cập trong tác phẩm vẫn còn nguyên giá trị
trong xây dựng chính Đảng của giai cấp cơng nhân.
Nghiên cứu nắm vững những quan điểm tư tưởng trong tác phẩm, nắm
vững học thuyết Mác-Lênin về xây dựng Đảng, trung thành và vận dụng sáng
tạo những nguyên lý là vấn đề cơ bản lâu dài và cũng là vấn đề cấp thiết trong
công tác xây dựng Đảng và là trách nhiệm của mọi cán bộ, đảng viên. Đối với
Đảng Cộng sản Việt Nam, tác phẩm “Một bước tiến, hai bước lùi” đã và vẫn
là những chỉ dẫn có tính ngun tắc trong quá trình xây dựng và chỉnh đốn
Đảng hiện nay. Để giữ vững và vận dụng sáng tạo những nguyên tắc tổ chức
cơ bản về xây dựng đảng kiểu mới của giai cấp công nhân trong tác phẩm

“một bước tiến, hai bước lùi” của V.I.Lênin, trong xây dựng chỉnh đốn Đảng
ta hiện nay.
Một là: Đảng phải kiên định với lập trường quan điểm của giai cấp
công nhân, kiên định với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, tuyệt
đối trung thành với lợi ích của giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động và của
cả dân tộc, phấn đấu cho mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Bất kỳ
trong tình huống nào, dù tình hình thế giới và trong nước có khó khăn và phức
tạp đến đâu, Đảng không chao đảo dao động xa rời mục tiêu lý tưởng đó. Đây
cũng là nguyện vọng của nhân dân ta, là vấn đề có tính quy luật của cuộc đấu
tranh vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Điều này được Chủ
tịch Hồ Chí Minh khẳng định “Khơng có gì q hơn độc lập tự do”. Đảng ta


15

xác định chỉ có độc lập dân tộc thực sự và chủ nghĩa xã hội chân chính mới
khắc phục được sự bất bình đẳng, bảo đảm được quyền con người, bình đẳng
về chủ quyền, quyền tự quyết về vận mệnh của mình và thủ tiêu được mọi đặc
quyền, đặc lợi hoàn toàn về chất của chủ nghĩa tư bản.
Hai là, Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm
nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động. Trong bất kỳ tình
huống nào Đảng ta cũng phải kiên định với chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể nước ta để hoàn
chỉnh cương lĩnh, đường lối. Từ thực tiễn tổng kết, khái quát, bổ sung, phát
triển lý luận, làm phong phú thêm học thuyết cách mạng và khoa học, vũ khí
tinh thần của giai cấp cơng nhân. Trong q trình lãnh đạo cách mạng Việt
Nam đã chứng minh rằng: khi nào Đảng ta nắm vững, vận dụng sáng tạo chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn Việt Nam thì chúng
ta có đường lối, phương pháp đúng đắn cách mạng thắng lợi. Ngược lại, nếu
không nắm vững, vận dụng khơng sáng tạo, cách mạng sẽ gặp khó khăn.
Trong sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố hiện nay, Đảng ta ln kiên trì

với chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh đồng thời phát huy tư
duy độc lập sáng tạo, để đề ra đường lối, chính sách phù hợp với quy luật
khách quan, với thực tiễn đất nước. Đảng ta đã cụ thể hoá đờng lối thành các
chủ trương, chính sách trên tất cả các lĩnh vực để Nhà nước tổ chức thực hiện.
Báo cáo Chính trị Đại hội IX khẳng định: “Đảng và nhân dân ta quyết tâm
xây dựng đất nớc Việt Nam theo con đờng xã hội chủ nghĩa”. Đồng thời, chỉ
rõ: “Khẳng định lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền
tảng tư tưởng kim chỉ nam cho hành động là lập trường quan điểm nhất quán
của Đảng ta, là bớc phát triển quan trọng trong nhận thức và tư duy lý luận
của Đảng ta”1. Trong báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX
Đảng Cộng sản Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX Nxb ST, H, 2001, tr. 83 84.
1


16

về công tác xây dựng đảng tại Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ X có nêu là:
“Tiếp tục tự đổi mới, tự chỉnh đốn Đảng, tăng cường bản chất giai cấp cơng
nhân và tính tiên phong, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của
Đảng; xây dựng Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng,
tổ chức, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức cách mạng trong sáng,
có tầm trí tuệ cao, có phương thức lãnh đạo khoa học, ln gắn bó với nhân
dân, phát huy sức mạnh tồn dân tộc, đẩy mạnh công cuộc đổi mới, sớm đưa
nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển”.
Ba là: Đảng phải được tổ chức chặt chẽ và hoạt động theo nguyên tắc tập
trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thường xuyên tự phê bình
và phê bình, giữ gìn đồn kết thống nhất trong Đảng. Mọi hành động chia rẽ,
bè phái, buông lỏng kỷ luật đều trái với nguyên tắc tập trung dân chủ.
Để hoạt động có hiệu quả theo nguyên tắc này, Đảng phải thường
xuyên giáo dục, bồi dưỡng lập trường quan điểm, ý thức tổ chức kỷ luật của

giai cấp công nhân cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Xây dựng đội ngũ cán bộ,
đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành, tận tuỵ, có kiến thức
văn hố, khoa học kỹ thuật, có năng lực tổ chức, năng lực quản lý ngang tầm
với đòi hỏi của một đảng cầm quyền. Đối với cán bộ, đảng viên: phải rèn
luyện tính tổ chức, tính kỷ luật, tự giác đặt mình trong sự quản lý của chi bộ,
tham gia sinh hoạt Đảng đầy đủ, tuân thủ nghiêm kỷ luật của Đảng, không để
đảng viên nào đứng ngoài sự quản lý của tổ chức. Thực hiện nghiêm chế độ tự
phê bình và phê bình, chống cách làm hình thức, chiếu lệ, khơng chịu sửa
chữa khuyết điểm. Nghiêm cấm mọi biểu hiện trấn áp, trù dập ngời phê bình
cũng nh lợi dụng phê bình để vu cáo, đả kính cá nhân gây rối nội bộ… Tất cả
những tổ chức đảng, cá nhân đảng viên vi phạm nguyên tắc trên đều phải được sử lý nghiêm túc và kịp thời.


17

Bốn là: Đảng phải thường xuyên củng cố mối quan hệ mật thiết với
nhân dân, lãnh đạo, xây dựng và làm nịng cốt trong khối đại đồn kết tồn
dân, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, phát huy đầy đủ
quyền làm chủ tập thể của nhân dân. Lịch sử quá trình lãnh đạo của Đảng đã
chứng minh rằng, ở đâu và lúc nào tổ chức Đảng, cán bộ, đảng viên thường
xuyên chăm lo lợi ích cho nhân dân, thì ở đó Đảng và dân có mối liên hệ tốt
đẹp. Cán bộ, đảng viên được dân tin, dân phục, dân yêu. Trái lại, ở đâu và lúc
nào tổ chức Đảng, cán bộ, đảng viên xa dân, quay lưng lại với dân, quan liêu,
trù dập, ức hiếp nhân dân thì ở đó sẽ bị dân ốn ghét, xa lánh…
Hiện nay, do yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng, trước những âm mưu
của các thế lực thù địch ln tìm mọi cách để lơi kéo, kích động, chia rẽ Đảng
với dân, tách dân ra khỏi sự lãnh đạo của Đảng. Do đó củng cố và tăng cường
mối liên hệ giữa Đảng với dân càng có ý nghĩa quan trọng hơn bao giờ hết.
Đảng Cộng sản Việt Nam không những là đại biểu cho lợi ích của giai
cấp cơng nhân, mà cịn đại biểu cho lợi ích của nhân dân lao động và của cả

dân tộc. Vì vậy, mà Đảng đã phấn đấu hy sinh cho lợi ích của giai cấp, của
nhân dân và của dân tộc. Đảng không những thường xuyên giữ vững và tăng
cường bản chất giai cấp cơng nhân mà cịn, phát triển tinh hoa và truyền
thống dân tộc lên một tầm cao mới, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá Việt
Nam. Cho nên, sức mạnh của Đảng không ngừng được giữ vững và phát huy.
Có thể nói rằng, Đảng Cộng sản Việt Nam chẳng những là đội tiên phong
chính trị của giai cấp công nhân, mang bản chất cách mạng và khoa học mà
Đảng còn là đội tiên phong của cả dân tộc. Đảng mang trong mình những
phẩm chất tốt đẹp của dân tộc Việt Nam anh hùng.
Trong bối cảnh quốc tế cũng như khu vực hiện nay. Quân đội nhân dân
Việt Nam là công cụ bạo lực sắc bén, là lực lượng chính trị, lực lượng chiến
đấu trung thành và tin cậy của Đảng, Nhà nước xã hội chủ nghĩa và của nhân


18

dân. Chúng ta phải không ngừng phấn đấu học tập, rèn luyện, nâng cao bản
lĩnh chính trị và trình độ trí tuệ, phát huy truyền thống và bản chất tốt đẹp của
người quân nhân - đảng viên cộng sản, góp phần giữ vững và tăng cường bản
chất giai cấp công nhân của Đảng, quân đội luôn tuyệt đối trung thành với
Đảng với Tổ quốc với nhân dân trong mọi tình huống, ln hồn thành xuất
sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, nhà nước và nhân dân giao phó. “Đất nước ta
ngày càng lớn mạnh. Thế giới đang thay đổi rất nhanh. Nước ta phải sớm trở
thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Nhân dân ta phải được
hưởng cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc.
Đại hội X của Đảng nêu cao ý chí sắt đá của tồn Đảng, tồn dân, toàn
quân ta, triệu người như một, năng động và sáng tạo, nắm bắt thời cơ, vượt
qua thử thách, quyết tâm đổi mới toàn diện và mạnh mẽ theo con đường xã
hội chủ nghĩa, nhằm thực hiện bằng được mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh”, sánh vai cùng các nước trên thế giới trong

nhịp bước khẩn trương của thời đại”1.

1

Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, Hà Nội 2006, trang 139