76. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ HIỂU BIẾT CÁN BỘ, KHÉO DÙNG CÁN BỘ TRONG TÁC PHẨM SỬA ĐỔI LỐI LÀM VIỆC

-1-1- 1 -- -

1
T tëng Hå chÝ Minh
vỊ " hiĨu biÕt c¸n bé, khÐo dïng c¸n bé "
trong t¸c phÈm "sửa đổi lối làm việc"

Hồ Chí Minh: Toàn tập,
Nxb, CTQG Hà Nội, 1995,
Tập 5, trang 229 - 306

Đảng Cộng sản Việt Nam, do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng
lập, giáo dục và rèn luyện là nhân tố quyết định mọi thắng
lợi và phát triển của cách mạng nớc ta. Suốt cuộc đời hoạt
động cách mạng sôi nổi và phong phú, Chủ tịch Hồ Chí
Minh luôn quan tâm chăm lo xây dựng, giáo dục và rèn
luyện Đảng Cộng sản Việt Nam - thật sự trở thành một Đảng
mác xít vững mạnh để lÃnh đạo nhân dân thực hiện
thắng lợi mục tiêu cách mạng.
T tởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt
Nam đợc thể hiện trong những tác phẩm, những bài nói, bài
viết. Đặc biệt, mỗi khi cách mạng Việt nam chuyển sang giai
đoạn mới có tính chất bớc ngoặt, Hồ Chí Minh lại có những bài
nói, bài viết và những tác phẩm quan trọng thể hiện t duy
biện chứng thống nhất xuyên suốt về công tác củng cố đội
ngũ những ngời tiên phong của giai cấp công nhân, của nhân
dân lao động và của cả dân tộc. tác phẩm "Sửa đổi lối làm
việc" đà đợc Chủ tịch Hồ Chí Minh viết vào tháng 10 năm
1947, kịp thời đáp ứng cho công tác xây dựng đảng trong
điều kiện mới.
Hoàn cảnh lịch sử ra đời của tác phẩm

2

-2-2- 2 -- -

Những năm 40 của thế kỷ XX, sau khi Hồng quân Liên Xô
chiến thắng phát xít Đức. Hàng loạt các nớc xà hội chủ nghĩa
ra đời. Cuộc đấu tranh giữa hai hệ thống xà hội chủ nghĩa
và t bản chủ nghĩa tiếp tục diễn ra trên cơ sở mới, đó là
phong trào vô sản trên phạm vi toàn thế giới ngày càng phát
triển mạnh mẽ, nhiều nớc ®Õ qc suy u, chiÕn tranh ®Õ
qc bÞ thu hĐp, nớc Mỹ vợt lên cầm đầu các nớc đế quốc.
Các dân tộc thuộc địa đang đấu tranh mở rộng nền dân
chủ hoặc giành chính quyền, phong trào đấu tranh giành
độc lập dân tộc ngày càng phát triển, phong trào dân chủ,
hòa bình và độc lập dân tộc, hầu hết do các Đảng Cộng sản
lÃnh đạo đang lan rộng khắp thế giới. Các nớc ở khu vực Đông
Dơng nằm trong phạm vi trung tâm mâu thuẩn giữa các nớc
đế quốc chủ yếu. Đế quốc Anh, Pháp, Mỹ chú trọng dàn xếp
bố trí chiến lợc để chống phong trào cộng sản và uy hiếp
phong trào cách mạng giải phóng dân tộc của các dân tộc
nhỏ. Các nớc ở Đông Dơng (Việt Nam, Lào, Căm-pu-chia), dới sự
lÃnh đạo của Đảng Cộng sản đà và đang trở một mặt trận
chống thực dân Pháp xâm lợc.
ở Việt Nam, sau ngày tuyên bố độc lập (2-9-1945) từ
một nớc thuộc địa nửa phong kiến trở thành một quốc gia
độc lập có chủ quyền - Đảng ta từ một Đảng hoạt động bí
mật, bất hợp pháp trở thành Đảng cầm quyền. Các thế lực
đế quốc, phản động trong nớc và quốc tế luôn tìm mọi

cách để chống phá cách mạng Việt Nam. Thực dân Pháp
đợc quân đội Anh tiếp sức đà quay lại xâm lợc nớc ta lần


3

-3-3- 3 -- -

thø hai, ngµy 19/ 12/ 1946 chđ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu
gọi toàn quốc kháng chiến. Đây là một giai đoạn lịch sử
đặc biệt khó khăn, vận mệnh của dân tộc, của đất nớc
và của Đảng ta đứng trớc tình thế hết sức ngặt nghèo, nh
"ngàn cân treo sợi tóc" - trong hoàn cảnh đó Đảng ta đÃ
thực hiện sách lợc, tuyên bố "tự giải tán" - thực chất là đi
vào hoạt động bí mật.
Sau cách mạng Tháng Tám thành công, Đảng ta trở
thành Đảng cầm quyền, nhiệm vụ của Đảng đà thay đổi
căn bản và có sự phát triển mới, Đảng vừa phải lÃnh đạo
toàn dân tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân
Pháp xâm lợc, vừa phải lÃnh đạo xây dựng phát triển kinh
tế và xây dựng chính quyền non trẻ, vừa kháng chiến, vừa
kiến quốc; chống cả giặc đói, giặc dốt và cả giặc ngoại
xâm. Trong điều kiện khó khăn nh vậy, để lÃnh đạo toàn
quân, toàn dân chống thù trong, giặc ngoài, bảo vệ và
củng cố chính quyền cách mạng Đảng cần phải đợc xây
dựng, chỉnh đốn để

nâng cao năng lực lÃnh đạo, sức

chiến đấu đáp ứng với yêu cầu tình hình nhiệm vụ. Khi

cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp lần thứ hai bớc vào
giai đoạn gay go, quyết liệt, trong khi chính quyền cách
mạng còn non trẻ, còn thiếu kinh nghiệm trong quản lý,
điều hành đất nớc xây dựng chế độ xà hội mới. Lúc bấy
giờ, Chính phủ và ủy ban kháng chiến các nơi đà mở rộng
cho các lực lợng nhân, chí sỹ tham gia. Dù chính quyền
vẫn giữ vững sự tập trung, nhng trên thực tế ở nhiỊu n¬i


4

-4-4- 4 -- -

bộ máy hành chính kháng chiến và các tổ chức đoàn thể
hoạt động thiếu đồng bộ, chồng chéo kém hiệu quả.
Cuộc kháng chiến đà làm cho nền kinh tế nớc ta vốn đÃ
kiệt quệ lại bị đảo lộn, đời sống của nhân dân hết sức
khó khăn. Song Đảng ta lÃnh đạo công cuộc kháng chiến
kiến quốc vẫn củng cố và giữ vững đợc chính quyền cách
mạng, xây dựng, bảo vệ và phát triển lực lợng, phát động
toàn quốc kháng chiến.
Thời gian nắm chính quyền cha nhiều (gần hai năm),
nhng đà xuất hiện trong bộ máy của Đảng và Nhà nớc, trong
cán bộ, đảng viên mầm mống những căn bệnh nh: quan
liêu, bàn giấy, óc bè phái, quân phiệt, hẹp hòi ích kỷ, kiêu
ngạo... Hồ Chí Minh cho rằng những khuyết điểm đó nếu
không đợc phát hiện và khắc phục kịp thời sẽ dẫn tới sự
suy thoái, biến chất của đội ngũ cán bộ, đảng viên làm
giảm hiệu lực lÃnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nớc.
Hồ Chí Minh đà gửi th cho các đồng chí ở Bắc bộ và Trung

bộ, Ngời đà nghiêm khắc phê phán một số cơ quan của
Đảng và Nhà nớc mắc bệnh làm trái phép nớc, t tởng chia rẽ,
kiêu ngạo... và Hồ Chí Minh yêu cầu phải kịp thời khắc
phục khuyết điểm, phát huy u điểm, đoàn kết nội bộ,
mở rộng hàng ngũ, chấn chỉnh công tác để lÃnh đạo
kháng chiến đi tới thắng lợi.
Sau một thời gian thực hiện Hồ Chí Minh thấy sự
chuyển biến trong Đảng cha nhiều, cán bộ, đảng viên cha
thật sự cố gắng sửa chữa khuyết điểm. Để kịp thời nâng


-5-5- 5 -- -

5

cao trình độ t tởng lý luận, tình cảm cách mạng, tác
phong công tác và phong cách lÃnh đạo của cán bộ, đảng
viên làm cho Đảng trong sạch vững mạnh lÃnh đạo cuộc
kháng chiến toàn dân, toàn diện thì phải xây dựng các
nhân tố. Trong đó, nhân tố đặc biệt quan trọng nhất,
quyết định nhất bảo đảm cho kháng chiến thắng lợi là
phải củng cố và tăng cờng sự lÃnh đạo của Đảng. Vào tháng
10 năm 1947, tại thôn Điềm mạc, xà Thanh Định, huyện
Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đà viết
tác phẩm "Sửa đổi lối làm việc".
T tởng xuyên suốt của tác phẩm nhằm mục đích nâng
cao trình độ lý luận, t tởng, phẩm chất đạo đức, tình
cảm cách mạng, phong cách lÃnh đạo của Đảng, tác phong
công tác của ngời cán bộ cách mạng. Trong tác phẩm "Sửa
đổi lối làm việc" Hồ Chí Minh đà phê phán và coi: "Chủ

nghĩa cá nhân là nh một thứ vi trùng rất độc, do nó mà
sinh ra các thứ bệnh rất nguy hiểm"

(1)

, nh bệnh: tham lam,

lời biếng, kiêu ngạo, hiếu danh, thiếu kỷ luật, óc hẹp hòi,
óc địa phơng, óc lÃnh tụ, hữu danh vô thực, kéo bè kéo
cánh... đồng thời Ngời vạch ra nguyên nhân và phơng hớng
khắc phục. Có nh

vậy, Đảng mới thực sự là lực lợng tiên

phong, u tú nhất của xà hội, là đầu tàu của lịch sử.
Trong khuôn khổ bài luận này, xin đề cập t tởng Hồ chÝ
Minh vỊ "hiĨu biÕt c¸n bé, khÐo dïng c¸n bé " trong tác
phẩm "sửa đổi lối làm việc".


-6-6- 6 -- -

6

Hå ChÝ Minh quan niƯm: c¸n bé là những ngời đem chính
sách của Đảng, của chính phủ giải thích cho dân chúng
hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân
chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ để đặt
chính sách cho đúng. Nh vậy, cán bộ là "cầu nối" giữa
Đảng, cơ quan Nhà Nớc với nhân dân. Không có cán bộ, thì

không có đờng lối

__________________

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 255.

đúng và nếu khi đà có đờng lối đúng thì không có
ngời tổ chức cho dân chúng thực hiện. Vì vậy, Hồ Chí
Minh luôn luôn đánh giá vai trò to lớn của cán bộ Ngời nói:
"Cán bộ là cái gốc của mọi công việc"

(1)

và "Công việc

thành công hoặc thất bại ®Ịu do c¸n bé tèt hay kÐm"

(2)

.

Nhng ®Ĩ ph¸t huy đợc vai trò của cán bộ thì Đảng phải
luôn luôn quan tâm đến công tác cán bộ, coi đây là một
nội dung quan trọng hàng đầu của công tác tổ chức. Theo
Hồ Chí Minh công tác cán bộ phải đợc tiến hành thờng xuyên
liên tục; phải chú trọng giáo dục đào tạo, bồi dỡng kiến thức
toàn diện cho cán bộ; phải thơng yêu, chăm sóc bảo vệ cán
bộ; phải có thái độ chân thành thân thiết đối với những
cán bộ bị mắc sai lầm. Hồ Chí Minh đa ra luận điểm "phải
hiểu biết cán bộ, khéo dùng cán bộ". Đây là hai vấn đề rất

quan trọng trong "chính sách cán bộ" và nó có quan hệ chặt
chẽ với nhau.
Để sử dụng đúng cán bộ phù hợp với năng lực và nhiệm
vụ thì điều trớc hết những ngời làm công tác cán bộ phải


7

-7-7- 7 -- -

hiểu biết và đánh giá đúng cán bộ. Dĩ nhiên đây là một
việc làm không đơn giản. Vì "biết ngời, cố nhiên là khó. Tự
biết mình, cũng không phải là dễ"(3). Rõ ràng đối với mỗi
cán bộ, đảng viên ai cũng có cái tốt và cái xấu, nhng để hiểu
đợc tờng tận những u điểm, nhợc điểm của từng cán bộ
thì đòi hỏi phải có một quá trình làm việc nghiêm túc
của những ngời làm công tác cán bộ hoặc của
Đảng nói chung. Trong mỗi cán bộ luôn tự biết đánh giá
đúng bản thân mình, thì mới có thể đánh giá đúng ngời
khác. "Nếu không biết sự phải trái ở mình, thì chắc
không thể nhận rõ ngời cán bộ tốt hay xấu" (4). Ngời còn chỉ
ra những chứng bệnh thờng gặp trong vấn đề đánh giá
cán bộ nh
__________________
(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 269.
(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 273.
(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 277.
(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 277.

"tự cao, tự đại, a ngời ta nịnh mình; do lòng yêu, ghét

của mình mà đối
với ngời; đem một cái khuôn khổ nhất định, chật hẹp mà
lắp vào tất cả mọi ngời khác nhau. phạm một trong bốn
bệnh đó thì cũng nh mắt đà mang kính có màu, không
bao giờ thấy rõ cái mặt thật của những cái mình trông" (1).
Song song với việc chỉ rõ những "căn bệnh" thờng gặp
trong công tác đánh giá cán bộ, ngời còn đa ra những yêu
cầu rất cụ thể để khắc phục những căn bệnh đó. Đồng


8

-8-8- 8 -- -

thời chỉ ra cách thức, phơng pháp thực sự khoa học để
đánh giá và hiểu biết đúng c¸n bé. Hå ChÝ Minh cho r»ng:
"Muèn biÕt râ c¸n bộ, muốn đối đÃi một cách đúng đắn
các hạng ngời, trớc hết phải sửa những khuyết điểm của
mình"(2). Điều đó có nghĩa là nếu ngời làm công tác cán
bộ công tâm, vô t, có đạo đức trong sáng, am hiểu chủ trơng chính sách của Đảng, Nhà nớc; có năng lực chuyên môn
nghiệp vụ giỏi thì mới có thể hiểu và đánh giá đúng cán
bộ. Hồ Chí Minh viết : "Mình càng ít khuyết điểm thì
cách xem xét cán bộ càng đúng"(3). Ngời yêu cầu, trong
đánh giá cán bộ phải thực sự khách quan, phải xem xét
toàn diện, vừa mang tính lịch sử, lại vừa cụ thể. Xem xét
cán bộ phải có cái quan sát toàn diện trên lập trờng của ngời cách mạng đợc trang bị thế giới quan duy vật và phơng
pháp t duy biện chứng. "Vì vậy, cách xem xét cán bộ,
quyết không nên chấp nhất, vì nó cũng phải biến hóa" (4).
Điều này có nghĩa là trong xem xét đánh giá cán bộ luôn
luôn đặt trong sự vận động, biến đổi, không thể có thái

độ quy chụp, thành kiến hoặc dựa trên kinh nghiệm đÃ
có. Bởi trong thực tiễn cách mạng có cán bộ trớc đây rất
tốt, dù khó khăn gian khổ đều ra sức cố gắng hoàn thành
nhiệm vụ, nhng "có ngời khi trớc theo cách mạng mà nay lại
phản cách

__________________

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 277.
(2), (3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 278.
(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 278.


9

mạng"

(1)

-9-9- 9 -- -

. Nh vậy xem xét đánh giá cán bộ cho đúng, thực

sự là công việc khó khăn. Song không có nghĩa là không
làm đợc, mà điều quan trọng là Đảng, Nhà nớc và những
ngời làm công tác cán bộ đà thực sự gơng mẫu, đà có
những chủ trơng chính sách đúng đắn hay cha; đà thực
hiện tốt cách thức, phơng pháp mà Hồ Chí Minh đà chỉ
dẫn: " Nhận xét cán bộ không nên chỉ xét ngoài mặt mà
còn phải xem tính chất của họ. Không chỉ xem một việc,

một lúc mà phải toàn cả lịch sử, toàn cả công việc của
họ"(2). Đồng thời ngời còn chỉ ra cách nhận biết, đánh giá
thế nào là ngời cán bộ tốt hay không tốt. Hiểu cán bộ
đúng, cốt làm cho điểm tốt của họ càng tốt thêm và
"khéo sửa chữa chỗ xấu cho họ". Hiểu cán bộ, xem xét
đánh giá cán bộ phải dựa trên "những khuôn khổ" - tức là
những tiêu chuẩn cán bộ chứ không xuất phát từ sự áp đặt,
chủ quan, có nh vậy thì mới "hiểu biết cán bộ" đúng và là
cơ sở để giúp cho công việc sử dụng cán bộ đúng.
Nh vậy, trong công tác cán bộ không những làm tốt việc lựa
chọn, đánh giá và đào tạo cán bộ, mà còn phải khÐo sư
dơng c¸n bé - "khÐo dïng c¸n bé". Hå Chí Minh cho rằng: "
mục đích khéo dùng cán bộ, cốt để thực hành đầy đủ
chính sách của Đảng và Chính phủ"(3). Khéo dùng cán bộ,
chính là biết sắp xếp bố trí, sử dụng cán bộ, biết phân
phối công tác cho họ một cách đúng đắn và cả việc bổ
nhiệm, đề bạt chức danh cho cán bộ. Đây là một nội dung
rất quan trọng trong công tác cán bộ. Bởi tõ viƯc bè trÝ, sư


10

- 10 - 10 - 10 -- -

dơng c¸n bé đà phản ánh quan điểm lập trờng, phơng
châm, phơng hớng nguyên tắc của Đảng trong công tác cán
bộ, thể hiện tính khoa học và nghệ thuật của ngời làm
công tác cán bộ, mới tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ hoàn
thành nhiệm vụ và giúp họ không ngừng tiến bộ. Để sử
dụng đúng cán bộ,

__________________

(1), (2), Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 278.
(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 279.

ngời làm công tác cán bộ phải có tinh thần rộng rÃi, gần gủi
ngời mà mình không a, phải độ lợng, chí công, vô t, không
có thái độ thành kiến hẹp hòi và phải quan tâm, chịu khó
huấn lun, gi¸o dơc rÌn lun c¸n bé. Hå ChÝ Minh coi:
"Vấn đề cán bộ là một vấn đề rất trọng yếu rất cần
kíp"(1). Và Ngời chỉ rõ: "Kinh nghiệm cho ta biết: mỗi lần
xem xét lại nhân tài, một mặt thì tìm thấy những nhân
tài mới, một mặt khác thì những ngời hủ hóa cũng lòi
ra"(2). Theo Hồ Chí Minh: "Cất nhắc cán bộ, phải vì công
tác, tài năng, vì cổ động cho đồng chí khác thêm hăng
hái. Nh thế công việc nhất định chạy"(3). Ngời chỉ dẫn
việc phân phối, cất nhắc cán bộ còn phải đúng chỗ,
đúng lúc, đúng việc. Nh vậy, trong bố trí, sử dụng cán bộ
không đợc giản đơn, hòa đồng nh nhau, mà phải dựa trên
vị trí từng loại cán bộ, phù hợp với từng chuyên môn, nghiệp
vụ cụ thể, phải lựa chọn chính xác, công minh trong mọi
việc bố trí, sử dụng cán bộ đều phải tính toán, bàn bạc
thận trọng. "Trớc khi cất nhắc cán bộ phải nhận xét rõ


- 11 - 11 - 11 -- -

11

ràng. Chẳng những xem xét công tác của họ, mà còn phải
xem cách sinh hoạt của họ. Chẳng những xem xét cách viết,
cách nói của họ, mà còn phải xem xét việc làm của họ có
đúng với lời nói, bài viết của họ hay không"(4) .
Trong quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ, Hồ Chí Minh rất
coi trọng việc kết hợp giữa các thế hệ cán bộ. Ngời yêu cầu
giữa cán bộ cũ, cán bộ tuổi già với cán bộ trẻ tuổi phải luôn
luôn doàn kết, thơng yêu nhau, giúp đỡ nhau để cùng tiến
bộ. Ngời phê phán thái độ bảo thủ, hẹp hòi đối với cán bộ
trẻ, đồng thời nhắc nhở cán bộ trẻ phải khiêm tốn học hỏi
cán bộ già, không kiêu căng tự mÃn. Ngời yêu cầu Đảng ta
phải kết hợp cán bộ già với cán bộ trẻ không nên coi thờng
cán bộ trẻ. Còn cán bộ trẻ thì không

__________________

(1), (2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 274.
(3), (4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 281.

đợc kiêu ngạo, phải khiêm tốn học hỏi các đồng chí già cã
kinh nghiƯm. §ång thêi, trong t tëng Hå ChÝ Minh về sử
dụng cán bộ, Đảng phải biết trọng dụng ngời tài giỏi, vì đó
là vốn quí, là tài sản của nớc nhà và biết sử dụng cả ngời
ngoài Đảng, vì trong thực tế có ngời tuy cha vào Đảng do
một vài vấn đề gì đó nhng họ thực sự có ích cho cách
mạng, những ngời này thậm chí còn hơn những đảng viên
mang danh cộng sản nhng lại tham ô hủ hóa, không có đạo
đức còn làm hại cho nớc, cho dân.
Để "khéo dùng cán bộ", thì ngời lÃnh đạo, ngời làm công tác
cán bộ vừa phải luôn luôn lắng nghe ý kiến đóng góp phê

12

- 12 - 12 - 12 -- -

b×nh m×nh, bëi: " Ngời lÃnh đạo muốn biết rõ u điểm,
khuyết điểm của mình, muốn biết công tác của mình
tốt hay xấu, không gì bằng khuyên cán bộ mình mạnh bạo
đề ra ý kiến và phê bình"(1). Trớc khi có quyết định sử
dụng cán bộ, cần phải đề cao trí tuệ tập thể, phát huy
quyền làm chủ của mọi cán bộ, không chỉ trong cơ quan lÃnh
đạo mà ngay với những cán bộ đợc giao công tác mới và luôn
tôn trọng ý kiến của họ. Không nên dùng mệnh lệnh áp đặt,
nhng cũng không nên
quá khắt khe, quá đòi hỏi tính toàn diện trong cất nhắc cán
bộ. Phải mạnh dạn cất nhắc những ngời có triển vọng, cần
nhìn xa, trông rộng, giàu lòng vị tha, nhân ái. Phải quan
tâm giúp đỡ cán bộ, Hồ Chí Minh viết: " Khi giao công tác
cho cán bộ cần phải chỉ đạo rõ ràng, sắp đặt đầy đủ.
Vạch rõ những điểm chính, và những khó khăn có thể xảy
ra. Những vấn đề đà quyết định rồi, thả cho họ làm,
khuyên gắng họ cứ cả gan mà làm"(2).
Vấn đề "khéo dùng cán bộ" theo t tởng Hồ Chí Minh những
ngời làm công tác cán bộ, phải tránh những chứng bệnh thờng gặp: " Ham dùng ngời bà con, anh em quen biết; ham
dùng những kẻ khéo nịnh hót mình, những ngời tính tình
hợp với mình". Vì những căn bệnh đó là vi phạm
__________________
(1), (2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, trang 280.

13

- 13 - 13 - 13 -- -

nguyên tắc, là tiếp tay cho những thói h, tật xấu, là che
chở dung túng làm cho cán bộ càng h hỏng. Kết quả là
không hoàn thành nhiệm vụ đợc giao.
Nh vậy, theo quan điểm Hồ Chí Minh về vấn đề hiểu
biết và sử dụng đúng cán bộ là nhiệm vụ quan trọng của
Đảng và những ngời làm công tác cán bộ. Để hiểu và sử dụng
đúng cán bộ, phải đứng vững trên lập trờng giai cấp công
nhân, phải khách quan, vô t trong xem xét cán bộ có lý, có
tình, có trớc, cã sau, trong nhiỊu mèi quan hƯ cđa hä... sư
dơng cán bộ phải căn cứ từ yêu cầu nhiệm vụ làm chính,
đồng thời coi trọng năng lực cán bộ, phải chu đáo thận trọng,
nhng không quá cầu toàn; phải thực sự công tâm, vô t, tôn
trọng ý kiến cán bộ; phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa các
nguyên tắc trong từng hoàn cảnh cụ thể, giữa quá trình lịch
sử và năng lực hiện tại, bảo đảm thấu tình, đạt lý và có tính
kế thừa giữa các thế hệ cán bé.
Sù vËn dơng t tëng Hå ChÝ Minh
vỊ "hiĨu biÕt cán bộ, khéo dùng cán bộ"
trong công tác xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội
hiện nay
Cán bộ trong quân đội là một bộ phận cán bộ của
Đảng, Nhà nớc hoạt động trong lĩnh vực quân sự. Họ là lực
lợng quyết định sự nghiệp xây dựng, chiến đấu và trởng
thành của quân đội, lực lợng nòng cốt trong xây dựng nền
quốc phòng toàn dân. Vì vậy, xây dựng đội ngũ cán bộ

trong quân đội vững mạnh là nhiệm vụ của Đảng, Nhà nớc,


14

- 14 - 14 - 14 -- -

quân đội và cũng là trách nhiệm của dân. Để xây dựng
đội ngũ cán bộ quân đội trong thời kỳ thời kỳ mới có số lợng, cơ cấu hợp lý, đồng bộ, chất lợng cao, đòi hỏi phải thực
hiện bằng nhiều giải pháp. Trong đó, đặc biệt quan tâm
đến công tác cán bộ nói chung cũng nh vấn đề xem xét,
đánh giá sử dụng cán bộ nói riêng.
Trong những năm qua, trớc những thách thức mới " Tuyệt
đại bộ phận cán bộ, đảng viên giữ đợc phẩm chất đạo đức,
lối sống cách mạng, đề cao đợc trách nhiệm chính trị đối với
nhiệm vụ... đặc biệt là ý chí vơn lên, tinh thần tự lực, tự cờng, khắc phục khó khăn hoàn thành nhiệm vụ đợc giao"(1). Đó
là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố, song yếu tố then chốt
quyết định là Đảng bộ quân đội đà quán triệt thực hiện tốt
các Nghị quyết của Đảng về công tác xây dựng đảng và
công tác cán bộ. Đặc biệt là Nghị quyết hội nghị Ban chấp
hành Trung ơng 3, Nghị quyết hội nghị Ban chấp hành Trung
ơng 6 (Khóa VIII) Nghị quyết 93, Nghị quyết 94 của Đảng ủy
quân sự Trung ơng.
Tuy nhiên, trớc những diễn biến phức tạp của tình hình
quốc tế và trong nớc, sự tác động mặt trái của nền kinh tế
thị trờng, cùng với sự hoạt động chống phá của các thế lực thù
địch "một bộ phận các bộ, đảng viên giảm sút ý chí, phai
nhạt lý tởng ... một số ít biểu hiện cơ hội, thực dụng, tham
nhũng, cá biệt có ngời suy thoái về đạo đức lối sống" (2).
Những u, khuyết điểm của cán bộ trong quân đội có

nhiều nguyên nhân, trong đó, nguyên nhân cơ bản là tõ


15

- 15 - 15 - 15 -- -

công tác cán bộ. Vì vậy, để xây dựng đội ngũ cán bộ trong
quân đội vững mạnh về mọi mặt, đáp ứng với yêu cầu
nhiệm vụ trong giai đoạn mới của cách mạng. Đòi hỏi phải tiến
hành đồng bộ với nhiều chủ trơng, biện pháp, bởi vì "công
tác cán bộ trong quân đội là công tác đối với lực lợng nòng
cốt của quân đội... có ý nghĩa quyết định trong việc nâng
cao sức mạnh về mọi mặt của quân đội, góp phần bảo
đảm cho quân đội luôn luôn sẵn sàng chiến đấu và chiến
đấu thắng lợi trong mọi tình huống"(3).
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX xác định: Xây dựng
Quân đội nhân dân theo hớng cách mạng, chính quy, tinh
nhuệ, từng bớc hiện đại, có bản chính trị vững vàng... để
thực hiện nhiệm vụ xây dựng quân đội trong giai đoạn
hiện nay. Đòi hỏi trớc hết phải tiến hành công tác xây dựng
đảng gắn liền với công tác xây dựng đội ngũ cán bộ trong
quân đội.
__________________
(1), (2) Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ quân đội lần thứ VII.
(3) Nghị quyết 94/ ĐUQS T .

Công tác cán bộ trong đội bao gồm nhiều vấn đề từ
việc quy hoạch, xây dựng kế hoạch đào tạo, huấn luyện, rèn
luyện, quản lý, bố trí sử dụng cán bộ đến công tác chính

sách đối với cán bộ... trong đó, công tác xem xét, đánh giá
và bố trí, sử dụng cán bộ là nội dung rất quan träng. Qu¸n
triƯt t tëng Hå ChÝ Minh vỊ vÊn đề này. Phải trên cơ sở
yêu cầu nhiệm vụ của quân đội và thực trạng công tác cán


16

- 16 - 16 - 16 -- -

bé trong nh÷ng năm qua, để tiếp tục quán triệt thực hiện
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX với phơng hớng: "Đánh giá và sử dụng đúng cán bộ trên cơ sở tiêu
chuẩn, lấy hiệu quả công tác thực tế và sự tín nhiệm của
nhân dân làm thớc đo chủ yếu; có phơng pháp khoa học,
khách quan, công tâm, theo quy trình chặt chẽ, phát huy
dân chủ, dựa vào tập thể và nhân dân để tuyển chọn
cán bộ. đổi mới, trẻ hóa đội ngũ cán bộ lÃnh đạo và quản
lý, kết hợp các độ tuổi, bảo đảm tính
liên tục, kế thừa và phát triển"(1). Vấn đề xem xét đánh
giá cán bộ phải tiếp tục đổi mới về quan điểm và phơng
pháp, bởi vì đánh giá, nhận xét cán bộ là công việc hệ
trọng là vấn đề hết sức nhạy cảm và phức tạp. Nó không
những là khâu mở đầu quyết định việc bố trí, sử dụng
cán bộ đúng hay sai, mà còn là một trong những nhân tố
trực tiếp tác động đến tâm t, tình cảm, ý thức trách
nhiệm, phấn đấu cống hiến của cán bộ trong quá trình
thực hiện nhiệm vụ. Để xem xét và đánh giá đúng cán bộ,
đòi hỏi phải có quan điểm đúng đắn và phơng pháp
khoa học, khách quan, công tâm theo một quy trình dân
chủ. Việc đánh giá cán bộ phải "trên cơ sở dựa vào tiêu

chuẩn, nhng lấy hiệu quả công tác làm chính" (1). Phải đặt
ngời cán bộ ở những môi trờng cụ thể, trong mối quan hệ
biện chứng với cơng vị chức trách đợc giao; phải xem xét
cả mặt khách quan, chủ quan trong cả quá trình phát


17

- 17 - 17 - 17 -- -

triĨn cđa c¸n bộ; bảo đảm chế độ tập thể, dân chủ trong
xem xét

__________________

(1) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, trang 141 - 142.

đánh giá cán bộ. Không đánh giá nhận xét cán bộ một cách
cảm tính, chủ quan, tài năng và cống hiến của cán bộ phải
đợc kiểm nghiệm qua thực tiễn. Nh vậy việc đánh giá,
nhận xét cán bộ phải thận trọng, đòi hỏi cấp ủy và ngời
làm công tác cán bộ phải có quan điểm và phơng pháp
khoa học. Khi đánh giá xem xét cán bộ phải gắn với cơng
vị, chức trách cụ thể, căn cứ vào các tiêu chuẩn chung của
cán bộ và tiêu chuẩn cụ thể của từng loại hình cán bộ đÃ
đợc xác định trong Nghị quyết 94 của Đảng ủy quân sự
Trung ơng.
Việc bố trí sắp xếp sử dụng, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ
là việc làm thờng xuyên của cấp ủy đảng. Để thực hiện
tốt vấn đề này, trớc hết phải quan tâm xây dựng cấp ủy

trong sạch vững mạnh, xứng đáng là cơ quan lÃnh đạo của
đơn vị thuộc quyền, thực sự là một tập thể dân chủ đàn
kết, có
phơng pháp làm việc khoa học, vừa bảo đảm đúng
nguyên tắc, vừa thấu tình đạt lý. Bố trí, sử dụng cán bộ
phải bám sát tiêu chuẩn và năng lực, sở trờng của cán bộ,
đề bạt, bổ nhiệm đúng lúc, đúng ngời đúng việc. Đồng
thời phải có cơ chế chính sách khuyến khích cán bộ
không ngừng phấn đấu vơn lên đảm nhiệm các công việc
cao hơn, cống hiến đợc nhiều hơn.


18

- 18 - 18 - 18 -- -

Đối với các đơn vị cơ sở, việc bố trí, sử dụng cán bộ
đòi hỏi phải xuất phát từ quy hoạch xây dựng đội ngũ cán
bộ đà đợc Đảng ủy xác định và cấp trên phê chuẩn. Căn cứ
vào nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ tổ chức để bố trí, sử
dụng cán bộ và phải luôn luôn lấy tiêu chuẩn đà đợc quy
định cụ thể để sắp xếp bố trí cán bộ cho đúng, cho phù
hợp. Không thể vì ý muốn chủ quan hay vì tình cảm cá
nhân. Khi bố trí, sử dụng cán bộ cần phải quan tâm đến
các loại hình cán bộ, trong đó đặc biệt chú ý cán bộ chủ
trì, cán bộ làm công tác chuyên môn, cán bộ khoa học kỹ
thuật. Đối với các loại hình
__________________
(1) Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ quân đội lần thứ VII.

cán bộ này cần có sự lựa chọn, xem xét cụ thể chính xác,
công minh. Bởi vì, đây là vấn đề trực tiếp tác động ảnh
hởng rất lớn đến chất lợng, hiệu quả hoàn thành nhiệm vụ
và xây dựng đơn vị.
Cùng với việc thực hiện các giải pháp nêu trên, trong
công tác bố trí, sắp xếp cán bộ còn phải giải quyết tốt
các mối quan hệ giữa nguyên tắc với hoàn cảnh cụ thể của
từng cán bộ, giữa quá trình cống hiến với năng lực hiện tại,
giữa yêu cầu nhiệm vụ của tổ chức với nhu cầu, nguyện
vọng cá nhân. Quán triệt phơng châm có tuần tự, có nhảy
vọt, có vào, có ra và có tính kế thừa trong đội ngũ cán bộ.
Vì vậy, trong bố trí, sử dụng cán bộ phải có sự kết hợp giữa
cán bộ lớn tuổi và cán bộ trẻ, bảo đảm bố trí đúng ngời,


19

- 19 - 19 - 19 -- -

®óng viƯc, ®óng sở trờng của cán bộ. Đồng thời phải quan
tâm bồi dỡng nhân tài và kiên quyết sàng lọc cán bộ chất lợng kém.
Tóm lại: Học tập và làm theo t tëng Hå ChÝ Minh vỊ
"hiĨu biÕt c¸n bé, khÐo dïng cán bộ" trong quá trình đổi mới
công tác cán bộ hiện nay. Trớc hết, phải đổi mới về quan
niệm và phơng pháp công tác cán bộ trong đánh giá, tuyển
chọn, sử dụng, bố trí cán bộ, nhất là cán bộ chủ chốt. Chú
trọng đào tạo bồi dỡng, trọng dụng nhân tài, tạo môi trờng
thuận lợi cho những ngời có đức, có tài, cả những ngời
trong Đảng và ngoài Đảng đều cã thĨ cèng hiÕn søc lùc,
trÝ lùc tµi lùc cho đất nớc. Trong công tác cán bộ, cần trẻ

hóa đội ngũ cán bộ và trân trọng phát huy những cán bé
cao ti cã nhiỊu kiÕn thøc, kinh nghiƯm, søc kháe tốt,
lập trờng chính trị vững vàng. Việc đánh giá, lựa chọn, bố
trí và sử dụng cán bộ lÃnh đạo phải quán triệt t tởng Hồ
Chí Minh, nhất là những vấn đề nh bản lĩnh chính trị,
lòng trung thành với với Tổ quốc với nhân dân, với chế độ
xà hội chủ nghĩa, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xà hội, giữ gìn đạo đức và lối sống lành mạnh,
thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô t, không tham
nhũng và không có những tiêu cực khác, có ý thức tổ chức
kỷ luật, có năng lực và phẩm chất đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ đợc giao.
T tởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ trong tác phẩm
"Sửa đổi lối làm việc" đà và đang trở thành "cÈm nang", lµ


20

- 20 - 20 - 20 -- -

kim chØ nam và mặt trời soi sáng cho công cuộc xây dựng,
chỉnh đốn Đảng , công cuộc đổi mới đất nớc - đó luôn luôn
là vấn đề nóng hổi bức xúc, bởi vì sự nghiệp cách mạng của
Đảng và nhân dân ta không ngừng phát triển. T tởng Hồ Chí
Minh về xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền Nhà nớc,
xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên đà và đang soi sáng và
mÃi mÃi soi sáng con đờng cách mạng Việt Nam đi tới mục tiêu
dân giàu nớc mạnh, xà hội công bằng, dân chủ văn minh.