(Luận văn thạc sĩ) xử lý VI PHẠM HÀNH CHÍNH đối với NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN TRÊN địa bàn THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

…………/…………

……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HỒ XUÂN ANH

XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI
NGƢỜI CHƢA THÀNH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ

LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 60 38 01 02

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. LƢƠNG THANH CƢỜNG

H

HI N H

- NĂM 2018

LỜI CAM ĐOAN
Tôi tên là Hồ Xuân Anh, học viên lớp cao học Luật Hiến pháp và Luật
Hành chính (Mã số: 60 38 01 02) của Học viện Hành chính Quốc gia.
Luận văn “Xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên trên
địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế” do tôi thực hiện dưới sự hướng
dẫn khoa học của PGS.TS. Lương hanh Cường.
ôi xin cam đoan tất cả nội dung được sử dụng, nghiên cứu trong luận
văn này là trung thực và là kết quả nghiên cứu là của bản thân. Các số liệu, hồ
sơ và trích dẫn trong nội dung luận văn là chính xác và trung thực.
Thừa Thiên Huế, tháng 5 năm 2018
Ngƣời cam đoan

Hồ Xuân Anh


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tôi xin được gửi lời cảm ơn chân thành tới tồn thể các
Thầy, Cơ giáo của Học viện Hành chính Quốc gia, những người đã truyền thụ
kiến thức, hướng dẫn, tư vấn cho tôi trong suốt thời gian học tập cũng như
trong thời gian tôi thực hiện luận văn này.
Để hoàn thành các nội dung nghiên cứu của luận văn này, ngoài sự cố
gắng của bản thân, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều tập thể và
cá nhân. Tơi xin cảm ơn chân thành tới các tập thể và cá nhân vì sự giúp đỡ
q báu đó.
ơi xin được bày tỏ lịng biết ơn đối với gia đình, những người thân và
bạn bè đã chia sẻ cùng tơi những khó khăn, động viên và tạo mọi điều kiện
thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận văn này.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn đến PGS.TS. Lương hanh Cường,
người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tơi trong q trình nghiên cứu và hồn
thành luận văn này.

Do giới hạn về mặt thời gian và trình độ nghiên cứu nên luận văn
khơng tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tơi rất mong nhận được sự đóng
góp ý kiến của các Thầy, cô giáo để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Thừa Thiên Huế, tháng 5 năm 2018
Tác giả

Hồ Xuân Anh


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục chữ viết tắt
Danh mục các biểu đồ
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
Chương 1: LÝ LUẬN VÀ PHÁP VỀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH
ĐỐI VỚI NGƢỜI CHƢA THÀNH NIÊN .................................................... 9
1.1. Khái niệm người chưa thành niên ........................................................... 9
1.2. Xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên ................... 10
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm, căn cứ và hình thức xử lý vi phạm hành
chính đối với người chưa thành niên ........................................................ 10
1.2.2. Thẩm quyền, thủ tục xử lý vi phạm hành chính đối với người
chưa thành niên ......................................................................................... 29
1.3. Các yếu tố tác động đến xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa
thành niên ..................................................................................................... 43
1.3.1. Tình hình vi phạm hành chính do người chưa thành niên thực hiện .... 43

1.3.2. Năng lực thực thi công vụ của người có thẩm quyền xử lý vi
phạm hành chính đối với người chưa thành niên ..................................... 44
1.3.3. Điều kiện cơ sở vật chất phục vụ việc thi hành quyết định xử lý
vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên ................................. 45
Tiểu kết chương 1: ......................................................................................... 46
Chương 2: THỰC TRẠNG XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI
NGƢỜI CHƢA THÀNH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HUẾ .. 48


2.1. Tình hình vi phạm hành chính do người chưa thành niên thực hiện trên
địa bàn thành phố Huế và nguyên nhân ....................................................... 48
2.1.1. Khái quát về tình hình vi phạm hành chính trên địa bàn thành phố
Huế trong thời gian vừa qua ..................................................................... 48
2.1.2. Tình hình vi phạm hành chính do người chưa thành niên thực
hiện trên địa bàn thành phố Huế ............................................................... 52
2.2. Phân tích thực trạng xử lý vi phạm hành chính và thi hành quyết định
xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên trên địa bàn thành
phố Huế ........................................................................................................ 62
2.2.1. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính ................................ 63
2.2.2 Các biện pháp xử lý hành chính ................................................... 66
2.3. Đánh giá xử lý vi phạm hành chính và thi hành quyết định xử lý vi phạm
hành chính đối với người chưa thành niên trên địa bàn thành phố Huế............ 71
2.3.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân ............................................... 71
2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ............................................................. 76
Tiểu kết chương 2: ......................................................................................... 79
Chương 3: PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM XỬ LÝ VI PHẠM
HÀNH CHÍNH ĐỐI VỚI NGƢỜI CHƢA THÀNH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ......................................... 81
3.1. Phương hướng bảo đảm xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa
thành niên trên địa bàn thành phố Huế ........................................................ 81

3.1.1. Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và xã hội
trong phịng ngừa, phát hiện, ngăn chặn vi phạm pháp luật hành chính đối
với người chưa thành niên nói riêng ......................................................... 81
3.1.2. Chú trọng kết hợp giữa xử lý vi phạm hành chính với sự giáo dục
của gia đình, nhà trường, xã hội ............................................................... 82


3.1.3. Lựa chọn hình thức xử lý vi phạm hành chính phù hợp với từng
trường hợp cụ thể ...................................................................................... 82
3.1.4. Bảo đảm, bảo vệ quyền của người chưa thành niên trong q
trình xử lý vi phạm hành chính ................................................................. 83
3.2. Giải pháp bảo đảm xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành
niên trên địa bàn thành phố Huế .................................................................. 83
3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện pháp luật, thể chế xử lý vi phạm hành chính
đối với người chưa thành niên .................................................................. 84
3.2.2. Xác định cụ thể trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong
xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên ........................ 87
3.2.3. Phịng ngừa, ngăn chặn có hiệu quả những vi phạm hành chính
do người chưa thành niên thực hiện.......................................................... 89
3.2.4. ăng cường trách nhiệm của gia đình, nhà trường, xã hội trong
giáo dục người chưa thành niên ................................................................ 92
3.2.5. Các giải pháp khác ...................................................................... 95
Tiểu kết chương 3: ......................................................................................... 98
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 101
PHỤ LỤC


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BPXLHC

: Biện pháp xử lý hành chính

CHXHCN

: Cộng hịa xã hội chủ nghĩa

HĐND

: Hội đồng Nhân dân

NCTN

: Người chưa thành niên

TAND

: Tòa án Nhân dân

THCS

: rung học cơ sở

THPT

: rung học phổ thông

TTATGTTTATXH
Đ

Đ

: rật tự an tồn giao thơng
: rật tự an tồn xã hội
: rật tự đô thị

UBMTTQ

: Ủy ban Mặt trận ổ quốc

UBND

: Ủy ban Nhân dân

VPPL

: Vi phạm pháp luật

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa

XLVPHC

: Xử lý vi phạm hành chính


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Trang
Biểu đồ 2.1: Thống kê tình hình vi phạm hành chính trên địa bàn TP Huế theo
hình thức xử phạt (trong các năm từ 2014 đến 2017). Nguồn từ tổng hợp

các báo cáo năm của Công an Thành phố Huế ....................................... 49
Biểu đồ 2.2:Thống kê tình hình vi phạm hành chính trên địa bàn Thành phố
Huế theo hình thức xử phạt ( rong các năm 2014 - 2017)..................... 50
Biểu đồ 2.3: Thống kê số vụ việc vi phạm hành chính do người chưa thành niên
thực hiện trên địa bàn thành phố Huế (trong các năm từ 2014 đến 2017). .. 52
Biểu đồ 2.4: Thống kê số vụ việc vi phạm hành chính do người chưa thành
niên thực hiện trên địa bàn thành phố Huế (trong các năm từ 2014 đến
2017), phân loại theo độ tuổi .................................................................. 55
Biểu đồ 2.5: Thống kê số vụ việc vi phạm hành chính do người chưa thành
niên thực hiện trên địa bàn thành phố Huế (trong các năm từ 2014 đến
2017), phân loại theo độ tuổi. ................................................................. 56
Biểu đồ 2.6: Thống kê số vụ việc vi phạm hành chính do người chưa thành
niên thực hiện trên địa bàn thành phố Huế (trong các năm từ 2014 đến
2017), phân loại theo độ tuổi .................................................................. 57
Biểu đồ 2.7: Thống kê số vụ việc vi phạm hành chính do người chưa thành
niên thực hiện trên địa bàn thành phố Huế (trong các năm từ 2014 đến
2017), phân loại theo giới tính ................................................................ 57
Biểu đồ 2.8: Thống kê số vụ việc vi phạm hành chính do người chưa thành
niên thực hiện trên địa bàn thành phố Huế (trong các năm từ 2014 đến
2017), phân loại theo lĩnh vực vi phạm .................................................. 58
Biểu đồ 2.9: Thống kê số vụ việc vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh,
trật tự an toàn xã hội do người chưa thành niên thực hiện trên địa bàn
thành phố Huế (trong các năm từ 2014 đến 2017). ................................ 59


Biểu đồ 2.10: Thống kê số vụ việc vi phạm hành chính ................................. 60
trong lĩnh vực trật tự án tồn giao thông do người chưa thành niên thực hiện
trên địa bàn thành phố Huế (trong các năm từ 2014 đến 2017) ............. 60
Biểu đồ 2.11: Số liệu so sánh giữa các hình thức xử phạt vi phạm hành chính
do người chưa thành niên thực hiện trên địa bàn thành phố Huế (trong

các năm từ 2014 đến 2017) ..................................................................... 64


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Thanh thiếu niên trẻ, người chưa thành niên được xác định là hạnh
phúc của mỗi gia đình, là thế hệ tương lai của đất nước, là lớp người sẽ kế tục
sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, có vai trị xung kích quan trọng trong các cuộc
cách mạng dân tộc và q trình xây dựng thành cơng XHCN, xây dựng đất
nước Việt Nam giàu đẹp. Chính vì tầm quan trọng như vậy, nên vấn đề chăm
sóc, giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ và đấu tranh phòng, chống, ngăn chặn thế hệ
trẻ, người chưa thành niên có hành vi vi phạm pháp luật được Đảng và Nhà
nước CHXHCN Việt Nam đặc biệt quan tâm. Đảng và Nhà nước luôn coi
người chưa thành niên, đặc biệt là những người dưới 16 tuổi, là những người
chưa trưởng thành, còn non nớt về thể chất, trí tuệ. Do đó, họ cần được đối xử
khác với cách đối xử dành cho người đã thành niên và cần được gia đình, xã
hội và Nhà nước bảo vệ, chăm sóc đặc biệt. Quan điểm, chính sách cơ bản
này đã được thể hiện nhất quán, xuyên suốt trong Hiến pháp nước CNXHCN
Việt Nam và được cụ thể hóa trong một số các Bộ luật, luật quan trọng ở cả
hai hệ thống hành chính và hình sự, được quy định riêng (có chương riêng,
các điều khoản riêng) về các loại trách nhiệm pháp lý đối với các hành vi vi
phạm pháp luật áp dụng đối với người chưa thành niên.
Trong những năm qua thực hiện công cuộc đổi mới dưới sự lãnh đạo
của Đảng cộng sản Việt Nam, tình hình kinh tế - xã hội của đất nước đã có
những bước phát chuyển biến tích cực; an ninh chính trị được giữ vững, trật
tự an tồn xã hội được đảm bảo. Hệ thống pháp luật nói chung, và pháp luật
về xử lý vi phạm hành chính ngày càng được bổ sung, hoàn thiện hơn đã quy
định cụ thể, chặt chẽ việc áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối
với người chưa thành niên.

1


Luật Xử lý vi phạm hành chính được Quốc hội nước CHXHCN Việt
Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 3 thơng qua ngày 20/6/2012, có hiệu lực từ ngày
01/7/2013, cùng với các nghị định, thông tư hướng dẫn liên quan trong trong
lĩnh vực này cũng đã tương đối đầy đủ, là cơ sở pháp lý quan trọng góp phần
bảo đảm trật tự kỷ cương quản lý hành chính, an ninh, trật tự an tồn xã hội,
bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức.
Đối với đối tượng người chưa thành niên vi phạm, Luật XLVPHC đã
dành một phần riêng để quy định về chính sách xử lý đối với người chưa
thành niên vi phạm hành chính và quy định về các biện pháp thay thế xử lý vi
phạm hành chính (bao gồm nhắc nhở, quản lý tại gia đình); điều kiện, thẩm
quyền và thủ tục áp dụng các biện pháp thay thế. Ðây là một nội dung mới,
tiến bộ, thể hiện chính sách nhất quán của Ðảng và Nhà nước ta thường xuyên
quan tâm đến đối tượng người chưa thành niên nói chung, người chưa thành
niên vi phạm pháp luật nói riêng, nâng cao một bước phát triển về thể chế
pháp lý bảo vệ quyền con người trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Đồng thời
góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, thực hiện tốt việc phịng, chống,
ngăn ngừa, xử lý và tun truyền có hiệu quả những hành vi vi phạm của các
đối tượng là người chưa thành niên.
Tuy vậy về tổng thể hệ thống pháp luật này vẫn còn tản mạn, phân tán
trong nhiều luật, văn bản pháp luật khác nhau, khó khăn cho việc nghiên cứu, áp
dụng, thực thi. Đặc biệt đối tượng áp dụng là người chưa thành niên do đặc thù
về thể chất và trí tuệ nên việc xử lý người chưa thành niên vi phạm pháp luật nói
chung, vi phạm hành chính nói riêng là vấn đề hết sức phức tạp và khó khăn.
Trên thực tế, tình hình vi phạm pháp luật hành chính do người chưa thành niên
thực hiện có chiều hướng gia tăng và có diễn biến phức tạp, phổ biến và rất đáng
lo ngại, được đánh giá là nguy hiểm cho xã hội, với nhiều vấn đề mới nảy sinh
trên thực tiễn mà các qui định pháp luật có thể chưa theo kịp để điều chỉnh.

2


rước tình hình đó, việc nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện
những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến qui định của pháp luật về
người chưa thành niên, về xử lý vi phạm hành chính áp dụng đối với người
chưa thành niên, trên cơ sở đó đưa ra những giải pháp, kiến nghị đề xuất để
tiếp tục hoàn thiện pháp luật hiện hành và giải quyết những vướng mắc của
thực tiễn áp dụng là việc làm cần thiết. Điều này khơng những có ý nghĩa
quan trọng về mặt lý luận mà cịn có ý nghĩa cả về thực tiễn trong giai đoạn
xây dựng Nhà nước pháp quyền hiện nay ở Việt Nam, và đảm bảo cho pháp
luật thực thi đạt được hiệu quả cao nhất, góp phần ngăn ngừa, đấu tranh,
phịng chống những hành vi vi phạm pháp luật do chủ thể là người chưa thanh
niên thực hiện, vừa không lạm dụng các biện pháp cưỡng chế hạn chế quyền
và lợi ích của người chưa thành niên, vừa quản lý, giáo dục có hiệu quả với
đối tượng này.
Điều này đặc biệt có ý nghĩa hơn đối với sự vươn mình, thay đổi và
phát triển của địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam, hiện
nay bên cạnh những thành quả tốt đẹp đạt được đã xuất hiện một thực trạng
đáng lo ngại là người chưa thành niên vi phạm pháp luật đang dần gia tăng.
Hậu quả tiêu cực của người chưa thành niên vi phạm pháp luật không chỉ ảnh
hưởng một cách không tốt đến tình hình kinh tế - xã hội, trật tự an toàn xã hội
đang trên đà phát triển của thành phố Huế mà còn ảnh hưởng lớn đến những
giá trị tốt đẹp, chuẩn mực sống, giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc ta nói
chung và các giá trị Huế nói riêng.
Với những lý do trên tác giả đã lựa chọn đề tài “Xử lý vi phạm hành
chính đối với người chưa thành niên trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa
Thiên Huế” làm luận văn tốt nghiệp bậc học thạc sỹ, chuyên ngành Luật Hiến
pháp và Luật hành chính (mã số 60 38 01 02).

3


2. Tình hình nghiên cứu
Xử lý vi phạm hành chính nói chung và xử phạt vi phạm hành chính nói
riêng là công cụ quan trọng trong hoạt động quản lý nhà nước nhằm duy trì trật
tự, kỷ cương trong quản lý hành chính của Nhà nước. Đồng thời đây cũng là
vấn đề trực tiếp liên quan đến cuộc sống hàng ngày của tồn xã hội. rong đó
có vấn đề đặc biệt quan trọng là xử lý vi phạm hành chính với đối tượng áp
dụng là người chưa thành niên theo quan điểm Đảng và Nhà nước ta.
Chính vì vậy nên việc nghiên cứu trong lĩnh vực này nhận được nhiều
quan tâm và đã có nhiều tác giả, chuyên gia, nhà nghiên cứu tiến hành thực
hiện. Tuy vậy, nhìn chung các cơng trình, nghiên cứu này chủ yếu đề cập đến
pháp luật về xử lý vi phạm hành chính nói chung, tổng quan.
rong đó có thể tìm hiểu một số cơng trình khoa học sau:
Đầu tiên là luận án tiến sỹ luật, chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật
Hành chính về “Biện pháp xử lý người chưa thành niên vi phạm pháp luật”
của tác giả Hồng Minh Khơi, Đại học luật thành phố Hồ Chí Minh (2014) có
phạm vi nghiên cứu rộng. Luận án này trên cơ sở tiếp cận những khái niệm
chung nhất về các yếu tố cấu thành vi phạm pháp luật và căn cứ làm phát sinh
trách nhiệm pháp lý của người chưa thành niên vi phạm pháp luật, luận án đã
xây dựng lý luận về bản chất, đặc điểm của người chưa thành niên vi phạm
pháp luật thuộc đối tượng áp dụng các biện pháp xử lý hành chính và bản
chất, đặc điểm của các biện pháp đó. Làm rõ các yếu tố đặc thù và tính tồn tại
khách quan của chúng với tư cách là phạm trù pháp lý cần được Pháp điển
hóa. Đồng thời, từ cơ sở lý luận trên, hệ thống những nội dung cơ bản hình
thành khung lý thuyết của luận án đã được nghiên cứu và làm sáng tỏ.
Luận văn thạc sỹ luật học về “Pháp luật hành chính về quyền của người
chưa thành niên” của tác giả Lê Thị Ngọc Thanh (2010) nghiên cứu các vấn

đề lý luận và pháp lý hành chính về quyền của người chưa thành niên: khái

4


niệm, nội dung cơ bản của quyền con người; khái niệm, đặc điểm, nội dung
quyền của người chưa thành niên; cơ sở pháp lý hành chính Việt Nam về
quyền của người chưa thành niên; hực trạng pháp luật hành chính về quyền
của người chưa thành niên, nhận xét, đánh giá thực trạng pháp luật hành chính
về quyền của người chưa thành niên cuối cùng là phương hướng và giải pháp
hoàn thiện quy định pháp luật hành chính về quyền của người chưa thành niên
ở nước ta trong giai đoạn hiện nay.
Luận văn thạc sỹ luật học về “Hoàn thiện pháp luật về xử lý hành chính
với người chưa thành niên” của tác giả Nguyễn Ngọc Bích, Đại học Luật Hà
Nội (2003); Luận văn thạc sỹ luật học về “Pháp luật về xử phạt vi phạm hành
chính: Lý luận và thực tiễn” của tác giả Bùi Tiến Đạt, Khoa Luật - Đại học
Quốc gia Hà Nội (2008); Luận văn “Xử lý vi phạm hành chính đối với người
chưa thành niên - Lý luận và thực tiễn”, tác giả Đồng Thúy An (2011)… Các
nghiên cứu này nghiên cứu một cách tổng quan những vấn đề lý luận liên
quan đến xử lý vi phạm hành chính, về chủ thể là người chưa thành niên…
Tuy vậy các nghiên cứu liệt kê trên được tiến hành đã lâu, trước thời
điểm Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 ban hành, và cho đến nay thì hệ
thống pháp luật hành chính và xử lý vi phạm hành chính đã có thay đổi một
cách tồn diện.
Bên cạnh đó, có một số các bài viết nghiên cứu, báo cáo đánh giá như:
“Báo cáo sơ kết 03 năm thực hiện Nghị định số 81/2013/NĐ-CP ngày 19/7/2013
của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi
phạm hành hành chính” của Bộ ư pháp (2016), ”Xử lý vi phạm hành chính đối
với người chưa thành niên”, tác giả Phạm Hồng Giang, Tạp chí Dân chủ và Pháp
luật, số chuyên đề Pháp luật về xử lý vi phạm hành chính (2013),.. chủ yếu đánh

giá một cách tổng quan chung về tình hình thực hiện pháp luật xử lý vi phạm
hành chính. Và rất nhiều bài báo, bài viết các tác giả trên các tạp chí, diễn đàn,

5


hội thảo.. nhưng chỉ tiếp cận, đề cập, phân tích, hoặc dự báo, bình luận từng vấn
đề, khía cạnh của xử lý vi phạm hành chính, chứ chưa tập trung phân tích xử lý
vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên.
uy nhiên đến nay chưa có cơng trình nghiên cứu nào về thực trạng vi
phạm hành chính đối với người chưa thành niên trên địa bàn thành phố Huế
(tỉnh Thừa Thiên Huế), phân tích đánh giá nguyên nhân và đề xuất các giải
pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc xử lý vi phạm hành chính đối với người
chưa thành niên trên địa bàn thành phố Huế.
Vì vậy có thể nói đề tài thạc sỹ nghiên cứu về “Xử lý vi phạm hành
chính đối với người chưa thành niên trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa
Thiên Huế” tại thời điểm này là mới, và không trùng lặp với các cơng trình
nghiên cứu có liên quan.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích của luận văn
Mục đích nghiên cứu của luận văn là đưa ra những giải pháp bảo đảm xử lý
vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên trên địa bàn thành phố Huế.
3.2. Nhiệm vụ của luận văn
Để thực hiện mục đích trên, nhiệm vụ luận văn được xác định là:
- Nghiên cứu làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận tổng quan và thực
trạng quy định pháp luật hiện hành về người chưa thành niên, về xử lý vi
phạm hành chính đối với người chưa thành niên trong thực tiễn hiện nay.
- Phân tích, đánh giá từ các số liệu, vụ việc xử lý vi phạm hành chính
đối với người chưa thành niên trên địa bàn thành phố Huế, để từ đó:
+ Chỉ ra thực trạng vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên

trên địa bàn thành phố Huế và nguyên nhân của thực trạng đó;
+ Đánh giá tổng quát các yếu tố tác động đến việc xử lý vi phạm hành
chính đối với người chưa thành niên trên địa bàn thành phố Huế.

6


- Đề xuất giải pháp bảo đảm xử lý vi phạm hành chính đối với người
chưa thành niên trên địa bàn thành phố Huế.
4. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài được xác định là những vấn đề lý luận
và thực tiễn của xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài sẽ tập trung đi vào nghiên cứu xử lý vi phạm hành chính đối với
người chưa thành niên.
- Về mặt không gian: thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam.
- Về mặt thời gian: trong giai đoạn 2014 - 2017.
- Về nội dung: pháp luật về xử lý vi phạm hành chính đối với người
chưa thành niên.
5. Phƣơng pháp luận và nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ
nghĩa Duy vật biện chứng và chủ nghĩa Duy vật lịch sử.
5.2. Phương pháp cụ thể
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau:
Về phương pháp nghiên cứu, luận văn sử dụng các phương pháp:
Phương pháp so sánh, phương pháp tổng hợp, phương pháp phân tích để làm
rõ thêm các thực trạng, nguyên nhân vi phạm hành chính đối với người chưa
thành niên (chương 1, chương 2); Thu thập và so sánh số liệu để đánh giá và

đề xuất các giải pháp đảm bảo xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa
thành niên (chương 3).

7


6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Đóng góp về mặt lý luận: Góp phần bổ sung thêm, hệ thống hóa, làm
rõ thêm lý luận về xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên.
- Những kết quả nghiên cứu của luận văn là tài liệu có giá trị tham khảo
cho các cơ quan Nhà nước trong q trình hồn thiện pháp luật về xử lý vi
phạm hành chính đối với người chưa thành niên; tham khảo trong học tập,
nghiên cứu về luật Hành chính.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn bao gồm: Phần mở đầu, nội dung, kết luận và danh mục tài
liệu tham khảo.
Phần nội dung của luận văn được chia thành 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về xử lý vi phạm hành chính đối với
người chưa thành niên.
Chương 2: hực trạng xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa
thành niên trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh hừa hiên Huế.
Chương 3: Phương hướng, giải pháp bảo đảm xử lý vi phạm hành
chính đối với người chưa thành niên trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh
hừa hiên Huế.

8


Chương 1:
LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH

ĐỐI VỚI NGƢỜI CHƢA THÀNH NIÊN
1.1. Khái niệm ngƣời chƣa thành niên
Người chưa thành niên là những người chưa hoàn toàn phát triển đầy
đủ về nhân cách (thể chất và tinh thần), chưa có đầy đủ quyền lợi và nghĩa vụ
của một công dân. Do sự phát triển của từng quốc gia khác nhau, nên khái
niệm người chưa thành niên ở các quốc gia cũng khác nhau, bên cạnh việc
đưa ra khái niệm này thì Cơng ước về Quyền trẻ em vẫn còn những điều
khoản để ngỏ cho các nước quy định về độ tuổi cho người chưa thành niên,
thậm chí ngay trong một quốc gia các văn bản pháp luật cũng quy định không
thống nhất về vấn đề này.
Điều 1 Công ước quốc tế về quyền trẻ em được Đại hội đồng Liên hợp
quốc thông qua ngày 20/11/1989 có ghi: “ rong phạm vi Cơng ước này, trẻ
em có nghĩa là người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp luật pháp áp dụng đối với
trẻ em có quy định tuổi thành niên sớm hơn”.
Như vậy người chưa thành niên là những người chưa trưởng thành do họ
còn non nớt về thể chất và trí tuệ. Do đó, người chưa thành niên cần được đối
xử khác với cách đối xử dành cho người đã thành niên và cần được gia đình, xã
hội và Nhà nước bảo vệ, chăm sóc đặc biệt. Quan điểm, chính sách cơ bản này
đã được thể hiện trong Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam cũng như trong
một số luật quan trọng ở cả hệ thống hành chính và hình sự. heo đó, độ tuổi
người chưa thành niên được xác định thống nhất trong Hiến pháp, Bộ luật Hình
sự, Bộ luật tố tụng hình sự, Bộ luật Lao động, Bộ luật Dân sự, Luật xử lý vi
phạm hành chính và một số văn bản quy phạm pháp luật khác. Tất cả các văn
bản pháp luật đó đều quy định tuổi của người chưa thành niên là dưới 18 tuổi

9


và quy định riêng những chế định pháp luật đối với người chưa thành niên
trong từng lĩnh vực cụ thể. Tuy vậy, cần lưu ý khái niệm người chưa thành niên

khác với khái niệm trẻ em. heo Điều 1 Luật Bảo vệ, chăm sóc và Giáo dục trẻ
em năm 2004: “ rẻ em là công dân Việt Nam dưới 16 tuổi”.
Tóm lại: Người chưa thành niên là người dưới 18 tuổi, chưa phát triển
hoàn thiện về thể chất và tinh thần, chưa có đầy đủ các quyền và nghĩa vụ
pháp lý như người đã thành niên.
1.2. Xử lý vi phạm hành chính đối với ngƣời chƣa thành niên
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm, căn cứ và hình thức xử lý vi phạm hành
chính đối với người chưa thành niên
1.2.1.1. Khái niệm xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên
- Khái niệm vi phạm hành chính:
Khái niệm vi phạm hành chính lần đầu tiên được nêu ra trong Pháp lệnh Xử
phạt vi phạm hành chính ngày 30/11/1989. Và được khẳng định lại trong Luật xử
lý vi phạm hành chính được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam khóa XIII, kỳ
họp thứ 3 thông qua ngày 20/6/2012, được Chủ tịch nước ký lệnh cơng bố số
13/2012/L-CTN ngày 02/7/2012, có hiệu lực từ ngày 01/7/2013.
Tại khoản 1 Điều 2 của Luật XLVPHC 2012 đã chỉ rõ: “Vi phạm hành
chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của
pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định
của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính”. Như vậy, Luật XLVPHC
khơng đưa ra định nghĩa trực tiếp vi phạm hành chính, mà quy định gián tiếp
thơng qua giải thích từ ngữ được hiểu và khái niệm vi phạm hành chính cũng
đã được đề cập rất rõ ràng.
rên cơ sở quy định này, cho thấy vi phạm hành chính có các đặc điểm sau:
Thứ nhất, vi phạm hành chính là hành vi có lỗi;

10


Thứ hai, vi phạm hành chính xâm hại tới hoạt động quản lý nhà nước
mà không phải là tội phạm;

Thứ ba, vi phạm hành chính phải bị xử phạt hành chính (tức là phải
chịu một hoặc nhiều hình thức xử phạt đã được quy định trong Luật XLVPHC
2012 như cảnh cáo; phạt tiền; tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành
nghề có thời hạn…).
Mặc dù đây là một khái niệm đã được “luật hóa”; tuy nhiên theo quan
điểm của một số nhà nghiên cứu thì khái niệm này vẫn còn một số điểm chưa
thực sự hợp lý như:
Ấn định khách thể của vi phạm hành chính là hoạt động quản lý nhà
nước như tại khoản 1, Điều 2 Luật XLVPHC 2012 thực chất khơng nói lên
được khách thể của vi phạm mà chỉ nói lên được tính trái luật của hành vi, bởi
ở đây chúng ta thấy khách thể của vi phạm pháp luật luôn là quan hệ xã hội
chứ khách thể không thể là “quy định…” như đã được miêu tả tại khoản 1,
Điều 2 Luật XLVPHC.
Hơn thế, nội hàm của “quản lý nhà nước” là vô cùng rộng, chính vì vậy
khi đồng nhất khách thể của vi phạm hành chính với “trật tự quản lý nhà
nước” dễ tạo ra sự lúng túng khi tiếp cận khái niệm khoa học, bởi suy cho
cùng tất cả các ngành luật đều bảo vệ “trật tự quản lý nhà nước”.
Cũng tại khoản 1, Điều 2 Luật XLVPHC 2012 sử dụng cụm từ “mà
không phải là tội phạm” để xác định hành vi nào là hành vi bị xử lý hành
chính, thay vì bị xử lý hình sự khi hành vi đó vi phạm các “quy định về quản
lý nhà nước” dễ làm cho chủ thể có thẩm quyền áp dụng pháp luật nhầm
tưởng mình có thẩm quyền để xác định hành vi nào là vi phạm hành chính,
hành vi nào là vi phạm pháp luật hình sự (tội phạm), bởi trên thực tế việc xác
định hành vi nào là vi phạm hành chính, hành vi nào là tội phạm thuộc thẩm
quyền của các nhà làm luật chứ không phải của chủ thể áp dụng pháp luật.

11


Bên cạnh đó, theo quan điểm của một số nhà khoa học thì khơng nên

“định nghĩa khái niệm của ngành luật này thông qua khái niệm của một ngành
luật khác”. Dấu hiệu cuối cùng trong khái niệm vi phạm hành chính cũng như
vi phạm pháp luật nói chung là phải chịu một biện pháp chế tài cụ thể nào đó,
mà trong khái niệm này thì đó là “phải bị xử phạt hành chính”, tức là phải chịu
ít nhất một trong năm hình thức xử phạt đã được Luật XLVPHC quy định.
Tóm lại, từ các phân tích trên, có thể đưa đến khái niệm vi phạm hành
chính như sau: Vi phạm hành chính là hành vi do cá nhân, tổ chức có năng lực
trách nhiệm hành chính thực hiện, xâm hại vào các quan hệ được luật hành chính
bảo vệ mà theo quy định của pháp luật thì phải chịu trách nhiệm hành chính.
- Khái niệm xử lý vi phạm hành chính
Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự có tính chất bắt buộc chung do
nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận, thể hiện ý chí nhà nước của giai cấp thống trị
trên cơ sở ghi nhận các nhu cầu về lợi ích của tồn xã hội, được đảm bảo thực
hiện bằng nhà nước nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội với mục đích trật tự
và ổn định xã hội vì sự phát triển bền vững của xã hội. Pháp luật có ba chức
năng: điều chỉnh, bảo vệ và giáo dục. Sở dĩ pháp luật có chức năng bảo vệ vì
trong xã hội vẫn tồn tại những “vi phạm pháp luật” - là hành vi nguy hiểm
cho xã hội, xâm hại đến các lợi ích ủa xã hội, quyền và lợi ích của cơng dân,
do người có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện một cách có lỗi. Và người
vi phạm pháp luật phải chịu trách nhiệm pháp lý - hậu quả của vi phạm pháp
luật và được thể hiện trong việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng các
biện pháp cưỡng chế (hay là chế tài xử lý).
Như đã nói trên, xử lý vi phạm hành chính là cơng cụ quan trọng trong
hoạt động quản lý nhà nước nhằm duy trì trật tự, kỷ cương hành chính trong
đời sống kinh tế - xã hội của đất nước.

12


Khoản 2 Điều 2 của Luật XLVPHC đề cập: “Xử phạt vi phạm hành

chính là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện
pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm
hành chính theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính”.
Dễ thấy vi phạm hành chính là một trong những loại vi phạm pháp luật
xảy ra khá phổ biến và có ảnh hưởng lớn tới xã hội. Vi phạm hành chính là
hành vi hành động hoặc không hành động) trái pháp luật, có lỗi (cố ý hoặc vơ
ý) do cá nhân có năng lực trách nhiệm hành vi hành chính hoặc tổ chức thực
hiện, xâm phạm trật tự nhà nước và xã hội, trật tự quản lý, sở hữu của Nhà
nước, của tổ chức và của cá nhân, xâm phạm các quyền, tự do và lợi ích hợp
pháp của cơng dân mà theo quy định của pháp luật phải chịu trách nhiệm hành
chính. Và chủ thể thực hiện vi phạm hành chính phải chịu trách nhiệm hành
chính - là hậu quả của vi phạm hành chính, thể hiện ở sự áp dụng bởi cơ quan
nhà nước, người có thẩm quyền những chế tài pháp luật hành chính đối với chủ
thể vi phạm hành chính theo thủ tục do luật hành chính quy định. Đó là sự phản
ứng tiêu cực của Nhà nước đối với người thực hiện vi phạm hành chính, kết
quả là chủ thể thực hiện vi phạm hành chính phải gánh chịu những hậu quả bất
lợi, thiệt hại về vật chất và tinh thần so với tình trạng ban đầu của họ.
Trong thực tiễn, nhà nước ta thực hiện các hoạt động “xử phạt vi phạm
hành chính” “để đấu tranh phịng ngừa và chống vi phạm hành chính, góp
phần giữ vững an ninh, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ lợi ích của Nhà nước,
quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, tăng cường pháp chế xã hội chủ
nghĩa, nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước”.
- Khái niệm xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên
Xử lý vi phạm hành chính với người chưa thành niên là hoạt động
cưỡng chế, áp dụng các biện pháp hạn chế những quyền và lợi ích nhất định

13


của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc người có thẩm quyền với người

chưa thành niên là chủ thể thực hiện hành vi vi phạm hành chính.
Đây cũng chính là giai đoạn mà sự can thiệp của Nhà nước cịn nhằm
mục đích giáo dục, quản lý, phịng ngừa đối với người chưa thành niên đã có
những biểu hiện sai lệch trong hành vi.
Do các đặc thù của lứa tuổi chưa thành niên, mà những quy định của pháp
luật về xử lý vi phạm hành chính phải phù hợp với những đặc điểm đặc thù của
đối tượng là người chưa thành niên. Và khi áp dụng pháp luật xử lý hành chính
vào thực tiễn đảm bảo tính khả thi của những quy định do luật định.
1.2.1.2. Đặc điểm người chưa thành niên
Việc tìm hiểu đặc điểm người chưa thành niên là điều quan trọng đối
với cơ quan pháp luật nói chung, và các cơ quan tiến hành xử lý vi phạm hành
chính đối với người chưa thành niên nói riêng.
Người chưa thành niên là người chưa phát triển đầy đủ, tồn diện về thể
lực, trí tuệ, tinh thần cũng như chưa có đầy đủ quyền và nghĩa vụ cơng dân.
Chình vì vậy mà họ có những đặc điểm riêng về tâm lý và các nghiên cứu
khoa học về tâm lý học đã phân tích rõ các đặc điểm này, đó là:
- Về trạng thái cảm xúc
Người chưa thành niên là người đang trong q trình phát triển cả về sinh
lí, tâm lí và ý thức. Đây là giai đoạn diễn ra những biến cố rất đặc biệt, đó là sự
phát triển cơ thể mất cân bằng nên đã dẫn đến tình trạng mất cân bằng tạm thời
trong cảm xúc của người chưa thành niên. Trên thực tế, trạng thái thần kinh, trạng
thái cảm xúc khơng cân bằng có thể là yếu tố gây nên các hành vi lệch chuẩn. Có
khơng ít trường hợp, do xuất phát từ những mâu thuẫn nhỏ, nhưng khơng kiềm
chế được sự nóng giận q khích mà người chưa thành niên đã phạm phải hành
động sai lầm, thậm chí là thực hiện hành vi phạm tội.

14


- Về nhận thức pháp luật

Có thể nói, lứa tuổi chưa thành niên là giai đoạn phát triển như “vũ
bão” về mặt sinh học nhưng lại thiếu cân đối về mặt trí tuệ. Đó là lứa tuổi mà
kinh nghiệm trong cuộc sống cịn q ít ỏi, đặc biệt là khả năng nhận thức về
pháp luật còn nhiều hạn chế. Một phần không nhỏ người chưa thành niên thực
hiện hành vi phạm tội chỉ để thỏa mãn nhu cầu, hứng thú không đúng đắn của
cá nhân, không quan tâm đến hậu quả nguy hiểm cho xã hội. Chỉ khi được
giải thích, phân tích thì các em mới hiểu rằng hành vi của mình là phạm tội.
- Về nhu cầu độc lập
Nhu cầu độc lập có thể được hiểu là việc cá nhân tự hành động và tự ra
quyết định theo ý kiến riêng mà không muốn bị ảnh hưởng của người khác.
Nhưng chúng ta cũng cần lưu ý rằng, nhu cầu độc lập khơng chỉ có mặt tích
cực mà cịn có mặt tiêu cực nếu một khi nó phát triển theo hướng thái quá.
Đặc biệt, ở lứa tuổi chưa thành niên, nhu cầu độc lập thái quá thường biểu
hiện ra bên ngoài dưới dạng các hành vi như ngang bướng, cố chấp, dễ tự ái,
gây gổ, phô trương. ất cả những hành vi này của người chưa thành niên đều
mang tính chất của hành vi lệch chuẩn, dễ dẫn tới các hành vi phạm tội.
- Về nhu cầu khám phá cái mới
Tìm hiểu, khám phá cái mới là một trong những nhu cầu của các em ở
lứa tuổi chưa thành niên. uy vậy, sự tò mò và khám phá cái mới cũng có thể
trở thành một trong những nguyên nhân dẫn tới hành vi phạm tội của các em,
nếu các em thiếu sự hướng dẫn, kiểm tra, giám sát của gia đình, xã hội, khơng
tự chủ được bản thân và khơng phân biệt được phải trái, đúng sai .
Như đã phân tích trên, điểm đặc thù của người chưa thành niên là sự
hạn chế về nhận thức, do vậy việc xử lý họ chủ yếu nhằm giáo dục, qua đó
giúp họ nhận thức được sai lầm và tuân thủ quy định của pháp luật. Và xuất
phát từ những đặc điểm khác biệt về thể chất và tinh thần của người chưa

15

thành niên so với người trưởng thành mà pháp luật xử lý vi phạm hành chính
có quy định riêng đối với người chưa thành niên vi phạm.
Người chưa thành niên là người chưa phát triển đầy đủ về thể chất, tâm
sinh lí, chưa thể nhận thức đầy đủ tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi
mà mình thực hiện. Nhận thức của họ thường non nớt, thiếu chính chắn và
đặc biệt họ dễ bị kích động, lơi kéo bởi những người xung quanh, nếu ở môi
trường xấu và khơng được chăm sóc giáo dục chu đáo, người chưa thành niên
dễ bị ảnh hưởng thói hư tật xấu dẫn đến có những hành vi vi phạm pháp luật.
Bên cạnh đó, so với người đã thành niên thì ý thức hành vi vi phạm của người
chưa thành niên nói chung chưa sâu sắc, và người chưa thành niên cũng dễ
tiếp thu sự giáo dục của xã hội, nhà trường cũng như gia đình để điều chỉnh
hành vi. Việc am hiểu về những vấn đề, đặc điểm riêng, tính cách của người
chưa thành niên giúp cho việc đánh giá, nhận xét được một cách xác đáng về
tính chất, mức độ của hành vi vi phạm, nguyên nhân, điều kiện, động cơ mục
đích cũng như nhân thân của người chưa thành niên, để rồi từ đó có thể áp
dụng biện pháp xử lý thích hợp.
1.2.1.3. Nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính đối với người chưa thành niên
Việc xử lý người chưa thành niên vi phạm pháp luật nói chúng, vi
phạm hành chính nói riêng, phải đáp ứng được mục đích chính là giáo dục,
giúp đỡ các em sửa chữa sai lầm và trở thành người có ích cho xã hội. Theo
đó, việc xử lý người chưa thành niên vi phạm chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ
họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có ích cho xã
hội. Các em được gia đình, nhà trường và xã hội giáo dục, giúp đỡ để sửa
chữa sai lầm, có ý thức tơn trọng pháp luật, tơn trọng quy tắc của đời sống xã
hội và sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Việc tổ chức giáo
dục trẻ em vi phạm pháp luật chủ yếu được thực hiện tại cộng đồng hoặc đưa
vào trường giáo dưỡng.

16