(Luận văn thạc sĩ) quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn mĩ thuật ở các trường tiểu học huyện phụng hiệp, tỉnh hậu giang
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.16 MB, 141 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP
TRẦN HỮU TRUNG
QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG DẠY HỌC MÔN MĨ THUẬT
Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN PHỤNG HIỆP,
TỈNH HẬU GIANG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14
Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM VĂN KHANH
ĐỒNG THÁP - NĂM 2019
i
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp, tác giả
đã nhận được rất nhiều giúp đỡ hướng dẫn của quý thầy, cô Trường Đại học Đồng
Tháp.
Tác giả xin chân thành cảm ơn lãnh đạo nhà trường, quý thầy, cô Trường Đại
học Đồng Tháp, quý thầy cô nghiên cứu khoa học từ các tỉnh đến và phòng sau Đại
học Trường Đại học Đồng Tháp. Quý thầy, cô đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡtác
giả hồn thành chương trình học tập và có được những kiến thức, kỹ năng cần thiết
để nghiên cứu, thực hiện luận văn này.
Với tình cảm và lịng biết ơn chân thành, tác giả xin cảm ơn sâu sắc đến Tiến sĩ
Phạm Văn Khanh - Người trực tiếp hướng dẫn tác giả trong suốt q trình nghiên
cứu và hồn thành luận văn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Phụng Hiệp,
lãnh đạo, giáo viên, học sinh các trường tiểu học ở huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu
Giang đã cung cấp thông tin, tư liệu và tham gia đóng góp ý kiến, giúp đỡ, ủng hộ
tác giả trong thời gian qua.
Xin gửi đến Trường Đại học Đồng Tháp, thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và gia
đình lời cảm ơn sâu sắc vì ln bên cạnh động viên, khích lệ, tạo mọi điều kiện
thuận lợi giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện luận văn nhưng chắc
chắn sẽ khơng tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự
đóng góp ý kiến quý báu của thầy, cô các nhà khoa học và bạn bè đồng nghiệp để
luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả
Trần Hữu Trung
ii
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả luận văn xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tác giả
được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ Phạm Văn Khanh.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là chính xác, trung thực chưa được
cơng bố trong bất kì cơng trình nghiên cứu nào trước đây. Nếu sai tác giả hoàn toàn
chịu trách nhiệm.
Tác giả luận văn
Trần Hữu Trung
iii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... i
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC............................................................................................................. iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................ xi
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................... xii
DANH MỤC SƠ ĐỒ .......................................................................................... xiii
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài................................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .................................................................. 3
3.1. Khách thể nghiên cứu ..................................................................................... 3
3.2. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học ........................................................................................... 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 4
6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 4
6.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận .................................................. 4
6.1.1. Phương pháp phân tích, tổng hợp ................................................................ 4
6.1.2. Phương pháp khái quát hóa ......................................................................... 5
6.1.3. Phương pháp sơ đồ hóa ................................................................................ 5
6.1.4. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê tốn học ..................................... 5
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ..................................................... 5
6.2.1. Phương pháp tọa đàm ................................................................................... 5
6.2.2. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động............................................ 5
6.2.3. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia .............................................................. 5
7. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................... 5
8. Những đóng góp của đề tài ................................................................................ 6
8.1. Về mặt lý luận ................................................................................................. 6
iv
8.2. Về mặt thực tiễn .............................................................................................. 6
9. Cấu trúc của đề tài............................................................................................. 6
NỘI DUNG ............................................................................................................ 7
CHƯƠNG 1 ........................................................................................................... 7
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG DẠY HỌC MÔN MĨ THUẬT Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC ..................... 7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ........................................................................ 7
1.1.1. Những nghiên cứu và ứng dụng ở nước ngoài ............................................ 7
1.1.2. Những nghiên cứu và ứng dụng ở trong nước............................................. 9
1.2. Các khái niệm cơ bản có liên quan đến đề tài ............................................. 13
1.2.1. Quản lý và quản lý giáo dục ....................................................................... 13
a. Quản lý .............................................................................................................. 13
b. Quản lý giáo dục ............................................................................................... 15
c. Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn mĩ thuật ................... 16
1.2.2. Quản lý nhà trường và hoạt động dạy học tiểu học.................................... 17
a. Quản lý nhà trường ........................................................................................... 17
b. Hoạt động dạy học tiểu học ............................................................................... 18
1.2.3. Công nghệ thông tin và ứng dụng công nghệ thông tin ............................. 20
1.2.4. Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin ...................................................... 22
1.2.5. Hoạt động dạy học môn mĩ thuật................................................................ 22
1.3. Lý luận về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn mĩ thuật ở
trường tiểu học .................................................................................................... 23
1.3.1. Vai trò tác động của ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn mĩ
thuật ở các trường tiểu học .................................................................................. 23
1.3.2. Nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn mĩ thuật ở
trường tiểu học ..................................................................................................... 24
a. Ứng dụng công nghệ thông tin trong chuẩn bị bài giảng ................................... 24
b. Ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức giảng dạy trên lớp ....................... 26
c. Ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra, đánh giá học sinh ...................... 27
v
d. Ứng dụng công nghệ thông tin trong lưu trữ sản phẩm của dạy học .................. 28
1.4. Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn mĩ thuật ở
trường tiểu học .................................................................................................... 28
1.4.1. Lập kế hoạch ứng dụng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn
mĩ thuật................................................................................................................. 28
1.4.2. Tổ chức, ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn mĩ thuật ....... 30
1.4.3. Chỉ đạo ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn mĩ thuật ......... 31
1.4.4. Kiểm tra đánh giá kết quả ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học mĩ
thuật………………………………………………………………………………..33
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học môn mĩ thuật ở các trường tiểu học ............................................................. 35
1.5.1. Yếu tố chủ quan .......................................................................................... 35
a. Hiệu lực quản lý của nhà trườngvề ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy
học35
b. Trình độ chuyên môn về công nghệ thông tin của đội ngũ giáo viên tiểu học ..... 36
1.5.2. Yếu tố khách quan ...................................................................................... 37
a. Đặc điểm nhận thức và tiếp thu tin học của học sinh tiểu học ............................ 37
b. Cơ sở vật chất, thiết bị công nghệ thông tin tại trường tiểu học ......................... 38
Tiểu kết chương 1 ................................................................................................ 38
CHƯƠNG 2: ........................................................................................................ 40
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG
DẠY HỌC MÔN MĨ THUẬT Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN
PHỤNG HIỆP, TỈNH HẬU GIANG .................................................................. 40
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu
Giang40
2.1.1. Về kinh tế - xã hội ....................................................................................... 40
2.1.2. Về phát triển giáo dục ................................................................................. 42
a. Thuận lợi: .......................................................................................................... 42
b. Khó khăn: .......................................................................................................... 43
vi
c. Mạng lưới trường học ........................................................................................ 43
d. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên ................................................. 43
đ. Về qui mô học sinh ............................................................................................ 44
2.2. Giới thiệu về khảo sát thực trạng................................................................. 44
2.2.1. Mục đích khảo sát ....................................................................................... 44
2.2.2. Khách thể khảo sát ..................................................................................... 45
2.2.3. Nội dung khảo sát ....................................................................................... 45
2.2.4. Phương thức khảo sát................................................................................. 45
2.2.5. Cách thức xử lý số liệu ............................................................................... 45
2.3. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn mĩ thuật ở
các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang ................................... 46
2.3.1. Thực trạng nhận thức về vị trí, vai trị, tầm quan trọng của ứng dụng cơng
nghệ thơng tin trong dạy học môn mĩ thuật ở các trường tiểu học ...................... 46
2.3.2.Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học của
giáo viên ............................................................................................................... 47
2.3.3. Thực trạng về nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn
mĩ thuật ở các trường tiểu học ............................................................................. 48
a. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin vào chuẩn bị bài giảng ..................... 48
b. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin vào tổ chức giảng dạy trên lớp ......... 49
c. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin vào kiểm tra đánh giá học sinh......... 51
d. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin vào lưu trữ, tìm kiếm tài liệu dạy
học52
2.4. Thực trạng về quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn
mĩ thuật ở các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang................. 55
2.4.1. Thực trạng về lập kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
môn mĩ thuật ........................................................................................................ 55
2.4.2. Thực trạng tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn mĩ
thuật. ..................................................................................................................... 57
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện ứng dụng CNTT trong dạy học môn mĩ thuật. . 60
vii
2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá việc ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học môn mĩ thuật ........................................................................................... 61
2.4.5. Thực trạng nhận thức về sự cần thiết ứng dụng công nghệ thông tin và
năng lực của cán bộ giáo viên .............................................................................. 63
2.5. Thực trạng về các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học môn mĩ thuật ở các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp,
tỉnh Hậu Giang .................................................................................................... 65
2.5.1. Những yếu tố chủ quan.............................................................................. 65
a. Hiệu lực quản lý ứng dụng công nghệ thông tin của hiệu trưởng về dạy học mơn
mĩ thuật tại các trường tiểu học ............................................................................. 65
b. Trình độ chuyên môn về công nghệ thông tin của đội ngũ và giáo viên tiểu học 67
2.5.2. Những yếu tố khách quan.......................................................................... 67
a. Đặc điểm nhận thức và tiếp thu tin học của học sinh tiểu học ............................ 67
b. Cơ sở vật chất, thiết bị công nghệ thông tin tại các trường tiểu học ................... 68
2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học môn mĩ thuật ở các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu
Giang........................................................................................................................71
2.6.1. Nhận xét...................................................................................................... 71
a. Mặt mạnh .......................................................................................................... 71
b. Mặt yếu............................................................................................................. 72
2.6.2. Đánh giá chung .......................................................................................... 72
2.6.3. Cơ hội .......................................................................................................... 73
2.6.4. Thách thức ................................................................................................... 73
Tiểu kết chương 2 ................................................................................................ 73
CHƯƠNG 3 ......................................................................................................... 76
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG
DẠY HỌC MÔN MĨ THUẬT Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN
PHỤNG HIỆP, TỈNH HẬU GIANG .................................................................. 76
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................... 76
viii
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ............................................................. 76
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................... 76
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ .............................................................. 77
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ................................................................ 77
3.2. Các biện pháp ............................................................................................... 78
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao năng lực về quản lý và ứng dụng công nghệ thông
tin trong dạy học môn mĩ thuật cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh ở các
trường tiểu học ..................................................................................................... 78
a. Mục đích của biện pháp ..................................................................................... 78
b. Nội dung của biện pháp ..................................................................................... 79
c. Cách thức thực hiện biện pháp........................................................................... 80
d. Những điều kiện thực hiện biện pháp ................................................................. 82
3.2.2. Biện pháp 2. Xây dựng tốt kế hoạch quản lý ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học môn mĩ thuật cho học sinh tiểu học .............................................. 82
a. Mục đích của biện pháp ..................................................................................... 82
b. Nội dung của biện pháp ..................................................................................... 83
c. Cách thức thực hiện biện pháp........................................................................... 84
d. Những điều kiện thực hiện biện pháp ................................................................. 85
3.2.3. Biện pháp 3: Đẩy mạnh tổ chức thực hiện kế hoạch ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học môn mĩ thuật cho học sinh tiểu học ............................... 85
a. Mục đích của biện pháp ..................................................................................... 85
b. Nội dung của biện pháp ..................................................................................... 86
c. Cách thức thực hiện biện pháp........................................................................... 87
d. Những điều kiện thực hiện biện pháp ................................................................. 88
3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cường chỉ đạo sâu sát hoạt động ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học môn mĩ thuật ở các trường tiểu học ............................... 88
a. Mục đích của biện pháp ..................................................................................... 88
b. Nội dung của biện pháp ..................................................................................... 89
c. Cách thức thực hiện biện pháp........................................................................... 90
ix
d. Những điều kiện thực hiện biện pháp ................................................................. 92
3.2.5. Biện pháp 5: Thường xuyên kiểm tra, đánh giá công tác ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học môn mĩ thuật. ........................................................ 92
a. Mục đích của biện pháp ..................................................................................... 92
b. Nội dung của biện pháp ..................................................................................... 93
c. Cách thức thực hiện biện pháp........................................................................... 94
d. Những điều kiện thực hiện biện pháp ................................................................. 96
3.2.6. Biện pháp 6: Sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất phục vụ ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học môn mĩ thuật .................................................................. 97
a. Mục đích của biện pháp ..................................................................................... 97
b. Nội dung của biện pháp ..................................................................................... 98
c. Cách thức thực hiện biện pháp........................................................................... 99
d. Những điều kiện thực hiện biện pháp ............................................................... 100
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................ 101
3.3.1. Vai trị, vị trí của các biện pháp trong hệ thống ....................................... 101
3.3.2. Mối quan hệ giữa các biện pháp............................................................... 101
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................ 104
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................. 104
3.4.2. Khách thể khảo nghiệm ............................................................................ 104
3.4.3. Cách thức tiến hành và kết quả khảo nghiệm .......................................... 105
Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 110
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................... 111
1. Kết luận .......................................................................................................... 111
1.1. Về mặt lý luận ............................................................................................. 111
1.2. Về thực tiễn ................................................................................................. 111
1.3. Về các biện pháp đề xuất ............................................................................ 112
2. Khuyến nghị ................................................................................................... 113
2.1. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Phụng Hiệp............................ 113
2.2. Đối với các trường tiểu học trên địa bàn huyện Phụng Hiệp.................... 113
x
2.3. Đối với GV chủ nhiệm và GV dạy môn mĩ thuật. ..................................... 114
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 115
PHỤ LỤC .............................................................................................................P1
Mẫu các phiếu khảo sát .......................................................................................P1
Câu hỏi xin ý kiến chuyên gia .............................................................................P8
Phiếu khảo sát học sinh .....................................................................................P10
xi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CHỮ VIẾT TẮT
TỪ, CỤM TỪ ĐƯỢC VIẾT TẮT
CB
Cán bộ
CSVC
Cơ sở vật chất
CNTT
Công nghệ thông tin
GD
Giáo dục
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
NXB
Nhà xuất bản
NV
Nhân viên
PPDH
Phương pháp dạy học
QL
Quản lý
QLGD
Quản lý giáo dục
QĐ
Quyết định
xii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Các cấp học trên địa bàn huyện Phụng Hiệp .......................................... 44
Bảng 2.2. Tổng hợp nhận thức về sự cần thiết ứng dụng CNTT trong dạy học môn
mĩ thuật ................................................................................................ 46
Bảng 2.3. Đánh giá mức độ ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học của GV .... .47
Bảng 2.4. Tổng hợp ý kiến về các nội dung ứng dụng CNTT vào chuẩn bị bài giảng
của đội ngũ GV môn mĩ thuật ở các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp .. 49
Bảng 2.5. Tổng hợp ý kiến về các nội dung ứng dụng CNTT vào tổ chức giảng dạy
trên lớp của đội ngũ GV môn mĩ thuật ở các trường huyện Phụng Hiệp.... 50
Bảng 2.6. Tổng hợp ý kiến về các nội ứng dụng CNTT vào kiểm tra đánh giá học
sinh học môn mĩ thuật ở các trường huyện Phụng Hiệp ........................ 52
Bảng 2.7. Tổng hợp ý kiến về các nội dung ứng dụng CNTT vào lưu trữ, tìm kiếm
dữ liệu dạy học ở các trường huyện Phụng Hiệp ................................... 52
Bảng 2.8. Thái độ của học sinh tham gia học tập đối với các hình thức giảng dạy
của GV ................................................................................................. 54
Bảng 2.9. Thực trạng quản lý về lập kế hoạch ứng dụng CNTT trong dạy học môn
mĩ thuật ................................................................................................ 55
Bảng 2.10. Thực trạng tổ chức thực hiện hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học môn
mĩ thuật ................................................................................................ 57
Bảng 2.11. Tổng hợp ý kiến đánh giá quản lý chỉ đạo ứng dụng CNTT
trong hoạt động dạy học môn mĩ thuật ở các trường tiểu học
trong huyện Phụng Hiệp ....................................................................... 60
Bảng 2.12. Thực trạng biện pháp kiểm tra, đánh giá ứng dụng CNTT vào dạy học môn
mĩ thuật ....................................................................................................... 62
Bảng 2.13. Tổng hợp ý kiến đánh giá của đội ngũ CBQL về sự cần thiết phải quản
lý ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học ........................................ 64
Bảng 2.14. Thực trạng hiệu lực quản lý chuyên môn tại trường tiểu học ................ 66
Bảng 2.15. Thực trạng biện pháp về QL CSVC phục vụ ứng dụng CNTT vào dạy học
môn mĩ thuật ........................................................................................... 69
Bảng 3.1. Kết quả đánh giá về tính cần thiết của các biện pháp quản lý ............... 105
Bảng 3.2. Kết quả đánh giá về tính khả thi của các biện pháp quản lý ................. 107
xiii
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Mối liên hệ giữa các thành tố của quá trình dạy học.............................. 18
Sơ đồ: 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất ............................................ 103
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thời đại kinh tế tri thức, với những tác động của cách mạng cơng
nghiệp 4.0, CNTT và những ứng dụng của nó ảnh hưởng ngày càng sâu rộng,
mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực
GD&ĐT. Theo xu thế đó, ở nước ta Bộ GD&ĐT đã có chủ trương và yêu cầu
đẩy mạnh ứng dụng CNTT ở tất cả các cấp học, ngành học. Vì vậy, hiện nay
các cấp QLGD, các trường học đều xem CNTT như là một công cụ hỗ trợ đắc
lực nhất cho công tác QL và đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các môn
học trong nhà trường.
Riêng đối với môn mĩ thuật tiểu học, việc triển khai phương pháp dạy
học mới đã được Bộ GD&ĐT, các cấp QLGD quan tâm chỉ đạo ứng dụng.
Tuy vậy, trên cơ sở chương trình giáo dục mĩ thuật hiện hành, việc triển khai
thực hiện còn nhiều bất cập: điều kiện dạy và học mĩ thuật của GV và HS cịn
nhiều khó khăn; trình độ chuyên môn, năng lực của GV mĩ thuật tiểu học còn
chưa đồng đều. Ở nhiều nơi, GV mĩ thuật không được đào tạo chuyên sâu,
chưa được tập huấn phương pháp mới hoặc chưa hiểu đúng tinh thần của
phương pháp mới nên cịn gặp khó khăn, lúng túng trong dạy học theo chủ đề,
chưa tạo hứng thú cho HS. GV mĩ thuật ít sử dụng giáo án điện tử trong giảng
dạy. Thật vậy để tạo được những hình ảnh đẹp, sống động trên các slide đòi
hỏi phải mất nhiều thời gian chuẩn bị và thiết kế, đây chính là điều mà GV rất
ái ngại. Điều này đòi hỏi GV mĩ thuật ở các trường phải thành thạo về máy
tính và các thiết bị đi kèm khi sử dụng giáo án điện tử. Người GV phải vất vả
gấp nhiều lần so với cách dạy truyền thống với phấn trắng, bảng đen, tranh
ảnh tự làm. Ngoài ra, để soạn bài tốt GV phải mất thời gian tìm hình ảnh, âm
thanh, tư liệu dẫn chứng phù hợp với nội dung bài giảng. Mặt khác, khi sử
dụng phương pháp mới kết hợp với giáo án điện tử đòi hỏi người dạy học phải
2
sử dụng thành thạo phần mềm ứng dụng và cần phải có tính sáng tạo, tính
thẩm mĩ, sự nhạy bén để tìm kiếm tư liệu phục vụ bài soạn.
Từ năm học 2014 - 2015, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo triển khai phương
pháp dạy - học mĩ thuật mới, vận dụng những quy trình dạy học mỹ thuật của
dự án: Hỗ trợ giáo dục mĩ thuật tiểu học “Support to arts education in primary
schools” (SAEPS) tại Việt Nam, là một dự án trong chương trình hợp tác văn
hóa Việt Nam - Đan Mạch được thực hiện ở tất cả các trường tiểu học trên
toàn quốc. Bên cạnh việc triển khai các khoá tập huấn về phương pháp và
cách tổ chức các hoạt động dạy học mĩ thuật mới theo tinh thần của dự án. Dự
án còn cung cấp tài liệu dạy học mĩ thuật dành cho GV tiểu học là sự đúc kết
những kinh nghiệm quý báu từ Vương quốc Đan Mạch và các nền GD tiên
tiến trên thế giới. Tài liệu được biên soạn với sự giúp đỡ tận tình, tâm huyết
của Giáo sư Anne Kirsten Fugl - Trường Đại học Zealand, Vương quốc Đan
Mạch, đã truyền cảm hứng và giúp cho các GV mĩ thuật tiểu học có thể vận
dụng linh hoạt phương pháp dạy học mới vào thực tiễn một cách hiệu quả với
mục tiêu:
Kích thích sự tương tác, tư duy sáng tạo và phát triển nhận thức giúp
HS có được các khả năng:
Biểu đạt sáng tạo và giao tiếp thơng qua hình ảnh.
Khám phá, hiểu và đề cao văn hố thơng qua nghệ thuật tác động
thị giác.
Hình thành các kỹ năng sống và phát triển năng lực cá nhân thơng qua
việc học mơn mĩ thuật.
u thích cái đẹp và biết vận dụng vào cuộc sống sinh hoạt, học tập
hằng ngày.
Từ những yêu cầu đổi mới QL giáo dục, đổi mới phương pháp dạy học
ở tiểu học hiện nay có yêu cầu đẩy mạnh QL ứng dụng CNTT trong dạy học.
3
Điều đó giúp cho các GV mĩ thuật tiểu học hiểu rõ những vấn đề chung về
dạy học mĩ thuật theo phương pháp mới ở tiểu học, nắm vững các quy trình
dạy mĩ thuật theo phương pháp mới, có kỹ năng trong việc xây dựng kế hoạch
dạy học theo chủ đề ở từng khối lớp và có thể vận dụng linh hoạt, sáng tạo
các phương pháp dạy học mĩ thuật mới vào chương trình giáo dục mĩ thuật
hiện hành. Đồng thời qua đó hướng tới mục tiêu giáo dục mĩ thuật theo định
hướng phát triển năng lực cho HS và thực hiện kế hoạch dạy học theo hướng
tích cực, ứng dụng CNTT trong các tiết dạy đạt hiệu quả cao nhất. Muốn thực
hiện được điều này, các trường tiểu học cần QL tốt hoạt động ứng dụng
CNTT trong dạy học.
Với những lý do nêu trên, tác giả thấy cần phải nghiên cứu sâu hơn
những vấn đề QL hoạt động ứng dụng CNTT vào dạy học môn mĩ thuật ở các
trường tiểu học, vì thế tác giả chọn đề tài: “Quản lý ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học môn mĩ thuật ở các trường tiểu học huyện Phụng
Hiệp, tỉnh Hậu Giang” để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về QL ứng dụng CNTT
trong dạy học môn mĩ thuật, đề tài đề xuất những biện pháp QL ứng dụng
CNTT trong dạy học môn mĩ thuật nhằm nâng cao chất lượng dạy học mĩ
thuật ở các trường tiểu học huyện Huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác QL ứng dụng CNTT trong dạy học môn mĩ thuật ở các trường
tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
QL ứng dụng CNTT trong dạy học môn mĩ thuật ở các trường tiểu học
huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang.
4
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề tài “QL ứng dụng CNTT trong dạy học môn mĩ thuật ở các
trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang” hệ thống hóa được cơ sở
lý luận và đánh giá đúng thực trạng về ứng dụng CNTT trong dạy học môn mĩ
thuật (theo phương pháp mới) ở các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh
Hậu Giang thì sẽ đề xuất được những biện pháp QL khả thi, cần thiết nhằm
nâng cao chất lượng dạy học môn mĩ thuật cho HS tiểu học huyện Phụng
Hiệp, tỉnh Hậu Giang trong thời gian tới.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về QL ứng dụng CNTT trong dạy học môn
mĩ thuật ở các trường tiểu học.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng về QL ứng dụng CNTT trong dạy học
môn mĩ thuật ở các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang giai
đoạn hiện nay.
- Đề xuất các biện pháp QL ứng dụng CNTT trong dạy học môn mĩ thuật
ở các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang giai đoạn hiện nay.
- Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
6.1.1. Phương pháp phân tích, tổng hợp
Nghiên cứu tư liệu, tài liệu, sách báo, tạp chí, cơ sở lý luận về ứng dụng
CNTT trong dạy học mĩ thuật nhằm phân tích, tổng hợp theo các nội dung,
yêu cầu nghiên cứu của đề tài liên quan đến QL ứng dụng công CNTT trong
giảng dạy của GV để xây dựng khái niệm và làm cơ sở cho khung lý luận của
đề tài. Phương pháp này sẽ được sử dụng để phân tích các kết quả khảo sát,
điều tra thực tiễn trong nghiên cứu của đề tài.
5
6.1.2. Phương pháp khái quát hóa
Trên cơ sở những số liệu, nhận xét, đánh giá thu thập được từ các trường
tiểu học khác nhau, đề tài sẽ khái quát thành nhận định chung, nhất quán về
thực trạng QL hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học môn mĩ thuật ở các
trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang.
6.1.3. Phương pháp sơ đồ hóa
Sử dụng phương pháp sơ đồ hóa để thể hiện các vấn đề lý luận phức tạp
thành sơ đồ dễ nhận biết. Qua các số liệu đã phỏng vấn, điều tra, phương pháp
này sẽ nghiên cứu chuyển thành các sơ đồ, biểu đồ trực quan.
6.1.4. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê tốn học
Tính tốn, xử lý các số liệu thông tin tổng hợp điều tra bằng phương
pháp thống kê được thu thập nhằm so sánh, đánh giá của các kết quả điều tra,
khảo sát.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
6.2.1. Phương pháp tọa đàm
Trao đổi trực tiếp thông tin với CB QL chuyên mơn các trường tiểu học,
GV, HS để có được thơng tin tổng hợp, số liệu phục vụ cho công tác nghiên
cứu của đề tài.
6.2.2. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
Nghiên cứu họat động dạy học ứng dụng CNTT môn mĩ thuật của GV
qua xem xét bài soạn, dự giờ trên lớp… để thu thập phân tích thực tiễn rút ra
những kết luận, đánh giá cần thiết của đề tài.
6.2.3. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
Hỏi ý kiến chuyên gia về các nội dung quan trọng cần nghiên cứu của đề
tài nhằm khảo nghiệm các biện pháp về tính cần thiết, tính khả thi của các
biện pháp trong đề tài đã đề xuất.
7. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu hoạt động QL ứng dụng CNTT trong dạy học môn mĩ
6
thuật ở các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang.
Giới hạn nghiên cứu của đề tài là các biện pháp QL hoạt động ứng dụng
CNTT vào dạy học môn mĩ thuật ở các trường tiểu học chỉ thực hiện trên địa
bàn huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang.
8. Những đóng góp của đề tài
8.1. Về mặt lý luận
Hệ thống hóa các cơ sở lý luận về dạy học mĩ thuật, ứng dụng CNTT
trong dạy học nói chung và mơn mĩ thuật nói riêng.
8.2. Về mặt thực tiễn
Khảo sát, đánh giá thực trạng về QL ứng dụng CNTT trong dạy học
môn mĩ thuật ở các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang.
Đưa ra đề xuất các biện pháp khả thi, giúp GV mĩ thuật ứng dung
CNTT có hiệu quả cao trong dạy học môn mĩ thuật ở các trường tiểu học
huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang hiện nay.
9. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham
khảo và phụ lục. Nội dung đề tài gồm có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về QL ứng dụng CNTT trong dạy học môn mĩ
thuật ở trường tiểu học.
Chương 2: Thực trạng về QL ứng dụng CNTT trong dạy học môn mĩ
thuật ở các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang.
Chương 3: Biện pháp QL ứng dụng CNTT trong dạy học môn mĩ thuật
ở các trường tiểu học huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang.
7
NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ
THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC MÔN MĨ THUẬT Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu và ứng dụng ở nước ngoài
Các nước trên thế giới có nền giáo dục phát triển đều chú trọng việc ứng
dụng CNTT. Để ứng dụng CNTT được như ngày nay các nước đã trải qua rất
nhiều các chương trình quốc gia hội nghị, hội thảo về tin học hoá cũng như
ứng dụng CNTT vào các lĩnh vực khoa học kỹ thuật và trong mọi lĩnh vực
của đời sống xã hội, đặc biệt là ứng dụng vào khoa học công nghệ và GD. Các
nước coi đây là vấn đề then chốt của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, là
chìa khố để xây đựng và phát triển cơng nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước,
tăng trường nền kinh tế để xây dụng và phát triển nền kinh tế tri thức, hội
nhập với các nước trong khu vực và trên toàn thế giới như các nước như:
Nước Anh, Mỹ, Trung Quốc, Australia, Canada, Nhật Bản, Hàn Quổc,
Singapore, Đan Mạch.... Vì vậy, họ đã thu được những thành cơng rất lớn trên
nhiều lĩnh vực như: Điện tử, sinh học, y tế, giáo dục, công nghệ, vũ trụ...
Trước sự thay đổi nhanh chóng của nền kinh tế thế giới đang từng bước
tiến lên nền kinh tế tri thức. Vì vậy, việc đào tạo ra con người có trình độ là
u cầu tất yếu để đáp ứng cho xu thế phát triển. Từ đó hiệu quả và chất
lượng của GD&ĐT sẽ là yếu tố then chốt quyết định sự tồn tại, phát triển của
mỗi quốc gia. Việc áp dụng những tiến bộ của nền kinh tế tri thức vào GD mà
đặc biệt CNTT chính là một trong những giải pháp hiệu quả để góp phần nâng
cao chất lượng GD. Điều này đặt ra vấn đề cho các nhà QLGD là: Làm thế
nào để thúc đẩy việc ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học?
8
Tuy nhiên, việc ứng dụng CNTT trong GD còn gặp phải những trở ngại.
Giáo Sư David Mousund, Trường Đại học Oregon Australia, khi nghiên cứu
về thúc đẩy phát triển ứng dụng CNTT trong GD, đã đưa ra nhận xét “Lĩnh
vực CNTT đang thay đổi nhanh chóng đến mức nó vượt quá khả năng cập
nhật của đa số nhà lãnh đạo khiến họ ngần ngại”. Điều đó có nghĩa là một
trong những trở ngại lớn của việc ứng dụng CNTT là kiến thức về CNTT của
các nhà QLGD thường đi sau sự phát triển. Thêm vào đó, ơng cũng khẳng
định: “Những tư tưởng chủ đạo cơ bản về việc ứng dụng CNTT trong GD tuy
đã thay đổi nhưng thay đổi rất chậm”. Đây có thể coi là hệ quả của chính sự
ngần ngại của các nhà lãnh đạo khi ứng dụng CNTT.
Tuy vậy đến cuối những năm 90 việc ứng dụng CNTT đã được nghiên
cứu và đưa vào lĩnh vực GD ngày càng mạnh mẽ ở các nước Bắc Mỹ,
Tây Âu.
Ở Singapore thơng qua một đạo luật về tin học hóa (năm 1981) quy
định ba nhiệm vụ: Một là, thực hiện việc tin học hóa mọi cơng việc hành
chính và hoạt động của chính phủ. Hai là, phối hợp GD&ĐT và tin học. Ba là,
phát triển và thúc đẩy công nghiệp dịch vụ tin học ở Singapore.
Ở Australia vào tháng 3 năm 2000, trong quyễn “Cơ cấu chiến lược cho
nền kinh tế thông tin”, đã khẳng định: Tất cả mọi HS sẽ rời trường học như
những người sử dụng tin cậy, sáng tạo và hiệu quả những công nghệ mới, bao
gồm CNTT và viễn thông, và những HS này cũng ý thức được tác động của
những ngành công nghệ này lên xã hội. Tất cả các trường đều hướng tới việc
kết hợp CNTT và viễn thông vào trong hệ thống của họ, để cải thiện khả năng
học tập của HS, để đem lại nhiều cơ hội học tập hơn cho người học.
Ở các nước Bắc Âu việc ứng dụng CNTT vào trong GD, dạy học được
thực hiện rộng rãi trong các nhà trường nhất là các ứng dụng vào các môn học
9
khác nhau kể cả các môn học khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và các môn
nghệ thuật.
Ở Đan Mạch, hệ thống GD&ĐT của Đan Mạch là một hệ thống GD
toàn diện chất lượng cao, hoạt động hiệu quả đem lại cơ hội GD cho mọi trẻ
em, người công dân.
Việc ứng dụng CNTT trong dạy học ở Đan Mạch trở nên phổ biến đối
với tất cả các môn học. Đối với môn mĩ thuật, GD Đan Mạch xem môn học
này là mơn có nhiều ưu thế trong ứng dụng CNTT với các phần mềm ngày
càng tiên tiến và các ưu thế kỹ thuật cao của máy tính, mơn mĩ thuật trở nên là
một môn học tạo ra nhiều cảm hứng, thoải mái cho người học qua các hình
ảnh, tranh vẽ, màu sắc trên màn hình người học sẽ đến với mơn mĩ thuật nhẹ
nhàng hấp dẫn. Đó là phương pháp mới trong GD thẫm mĩ cho HS, nhất là
với HS tiểu học.
Qua phương pháp này mơn mĩ thuật ngồi chức năng GD thẫm mĩ còn
là con đường hướng HS qua GD thẫm mĩ hình thành tư duy sáng tạo, GD kỹ
năng sống, hiểu biết về văn hóa, phát triển năng lực cá nhân.
“Phương pháp Đan Mạch” trong dạy học môn mĩ thuật đã trở thành
một dự án giữa Bộ GD&ĐT Việt Nam và Bộ GD Đan Mạch, từ năm học
2015-2016. Phương pháp được áp dụng rộng rãi [2].
Như vậy có thể nói trên thế giới có nhiều cơng trình nghiên cứu và ứng
dụng CNTT trong GD cũng như QL hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học
nói chung và kể cả dạy học mĩ thuật nói riêng.
1.1.2. Những nghiên cứu và ứng dụng ở trong nước
Ứng dụng CNTT giúp đổi mới phương pháp dạy của GV và phương
pháp học của HS. Giờ học với sự hỗ trợ của CNTT sẽ trở nên sinh động, hấp
dẫn, nhiều hứng thú. Hơn thế nữa, người học có thể học ở mọi lúc, mọi nơi.
Đó chính là lý do khiến cho việc ứng dụng CNTT trong các môn học cần thiết
10
hơn, môn mĩ thuật trở thành môn học đặc biệt cần tới sự hỗ trợ của CNTT
rất nhiều.
Môn học mĩ thuật cũng như các mơn khác khơng nên bó buộc HS trong
giờ học chính quy khơ cứng, HS cần học bất cứ khi nào và bằng bất cứ cách
nào họ muốn, với các tư liệu từ các thư viện violet, từ một thế giới ảo web
rộng lớn cho sự thay đổi, học hỏi và giao tiếp.
Vì thế, vấn đề học mĩ thuật ở Việt Nam trong những năm qua đã nhận
sự quan tâm thỏa đáng của các cấp lãnh đạo và của các nhà QL và được sự hỗ
trợ của Vương quốc Đan Mạch. Dự án Hỗ trợ GD mĩ thuật cấp Tiểu học đã
triển khai thí điểm dạy mơn mĩ thuật theo phương pháp của Đan Mạch (dạy
mĩ thuật theo phương pháp mới) ở một số địa phương từ năm học 2011 2012. Đến nay, kết thúc Dự án, Bộ GD&ĐT đã tập huấn cho CBQL, GV cốt
cán của 63 tỉnh/thành phố về dạy học mĩ thuật theo phương pháp mới và cung
cấp tài liệu “Tài liệu dạy học mĩ thuật dành cho giáo viên tiểu học” tới tất cả
các trường tiểu học trên cả nước để triển khai thí điểm đại trà từ năm học
2015 – 2016 đến nay [23].
Cùng với vai trò phát triển nền mĩ thuật hội họa trên thế giới trong thời
kỳ hội nhập, vấn đề ứng dụng CNTT trong giáo dục thẩm mĩ cũng được đặc
biệt quan tâm. Theo tin thần băn bản về tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng
dụng CNTT trong ngành GD giai đoạn 2008 - 2012 nêu rõ “CNTT là công cụ
đắc lực hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập và đổi mới QLGD”,
và “Đẩy mạnh một cách hợp lý việc triển khai và ứng dụng CNTT trong đổi
mới PPDH ở từng cấp học, ngành học” [4].
Từ tầm quan trọng của việc ứng dụng CNTT vào GD ngày 25/01/2017,
Thủ tướng Chính phủ ra QĐ số 117/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Tăng cường
ứng dụng CNTT trong QL và hỗ trợ các hoạt động dạy - học, nghiên cứu khoa
học góp phần nâng cao chất lượng GD&ĐT giai đoạn 2016 - 2020, định
11
hướng đến năm 2025” Theo đó, đến năm 2020, phấn đấu 100% các cơ quan
QL nhà nước về GD&ĐT, các cơ sở GD&ĐT thực hiện QL hành chính xử lý
hồ sơ công việc trên môi trường mạng; 70% cuộc họp giữa các cơ quan QL
nhà nước và cơ sở GD&ĐT được áp dụng hình thức trực tuyến. [8]
Bộ GD&ĐT đã ban hành kế hoạch về việc thực hiện Đề án “Tăng
cường ứng dụng CNTT trong QL và hỗ trợ các hoạt động dạy - học, nghiên
cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng GD&ĐT giai đoạn 2016 - 2020,
định hướng đến năm 2025”; thông tư số: 21/2017/TT-BGDĐT ngày
06/9/2017 về Quy định ứng dụng CNTT trong hoạt động bồi dưỡng, tập huấn
qua mạng Internet cho GV, NV và CB QL giáo dục đề án đưa ra vấn đề đẩy
mạnh ứng dụng CNTT đổi mới nội dung, phương pháp dạy - học, kiểm tra
đánh giá và nghiên cứu khoa học. Cụ thể, tiếp tục xây dựng và thường xuyên
cập nhật kho học liệu số dùng chung phục vụ GD mầm non, GD phổ thơng và
GD thường xun trong tồn ngành, gồm: Bài giảng điện tử, học liệu số đa
phương tiện, sách giáo khoa điện tử, phần mềm mô phỏng và các học
liệu khác.
Tiếp tục xây dựng và thường xuyên cập nhật hệ thống ngân hàng câu
hỏi trực tuyến của các môn học và phần mềm kiểm tra, đánh giá tập trung qua
mạng phục vụ HS, giáo viên GD phổ thông và GD thường xuyên; ứng dụng
dạy - học thông minh ở các cơ sở GD&ĐT, địa phương có đủ điều kiện trên
nguyên tắc thiết thực, hiệu quả.
Ngoài ra, tiếp tục xây dựng và hồn thiện cổng thư viện số (giáo trình,
bài giảng, học liệu số) liên thông, chia sẻ học liệu với các cơ sở đào tạo đại
học nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu, đào tạo trong GD đại học; triển khai
hệ thống học tập trực tuyến tại các cơ sở đào tạo đại học; lựa chọn, sử dụng
các bài giảng trực tuyến của nước ngoài phù hợp với điều kiện trong nước;
