(Sáng kiến kinh nghiệm) tích hợp giáo dục kỹ năng giao tiếp, ứng xử cho học sinh trong nhà trường thông qua dạy học phần công dân với đạo đức lớp 10

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC
TRƯỜNG THPT BÌNH XUYÊN

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN

Tên sáng kiến: Tích hợp giáo dục kỹ năng giao tiếp, ứng xử
cho học sinh trong nhà trường thông qua dạy học phần
công dân với đạo đức lớp 10

Tác giả sáng kiến : Triệu Thị Mỹ Hạnh
Mã sáng kiến: 31.53.01

Vĩnh Phúc, năm 2019


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC
TRƯỜNG THPT BÌNH XUYÊN

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
BÁO CÁO KẾT QUẢ

NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN

Tên sáng kiến: Tích hợp giáo dục kỹ năng giao tiếp, ứng xử cho
họcsáng
sinhkiến:
trong
nhà
trường

thông
qua dạy
học
phần
cơng
Tên
Phát
triển
năng lực
giải quyết
vấn đề
qua
dạy học
tíchdân
với đạo đức lớp 10
hợp chủ đề: Phân bón hóa học và sức khỏe cộng đồng.

Tác giả sáng kiến:
Mã sáng kiến: 31.53.01

Vĩnh Phúc, năm 2019

2


NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
GT, ƯX
KN
THPT
GV

HS
NL
SGK
GDCD
GD & ĐT

Giao tiếp, ứng xử
Kỹ năng
Trung học phổ thông
Giáo viên
Học sinh
Năng lực
Sách giáo khoa
Giáo dục công dân
Giáo dục và đào tạo

MỤC LỤC
1. Lời giới thiệu

Trang
5

2. Tên sáng kiến

5
3


3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến

5

4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử

5

5. Mô tả bản chất của sáng kiến

5

6. Những thông tin cần được bảo mật

48

7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:

48

8. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp

49

dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá
nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến
9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp

49

dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp

50

dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử

52

hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu
TÀI LIỆU THAM KHẢO

51

4


BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Môi trường giáo dục là nơi đào tạo những lớp người có tri thức để phục vụ
xã hội. Thế hệ trẻ là tương lai của đất nước, là giường cột của nước nhà. Môi
trường giáo dục lành mạnh là điều kiện tiên quyết để đào tạo thế hệ trẻ trở thành
những cơng dân tốt có tài năng, đạo đức. Trường học là nơi rèn đức, luyện tài,
trang bị kiến thức cho học sinh. Trong môi trường này, học sinh phải biết về
trách nhiệm và nghĩa vụ của bản thân đối với thầy cô, bạn bè và các mối quan hệ
khác.Vậy thực trạng văn hoá học đường ngày nay như thế nào? Phần lớn thế hệ
trẻ trong nhà trường hiện nay có kiến thức rất rộng, nhanh nhạy trong nắm bắt
thơng tin, có sức khoẻ tốt, tinh thần cầu thị trong học tập, khả năng ứng dụng
những kiến thức học vào thực tiễn cao, q trọng thầy cơ, đồn kết với bạn bè
sống có kỷ cương, khơng ngừng phấn đấu vươn nên trong học tập và trong cuộc

sống. Nhưng cũng có một bộ phận khơng nhỏ thế hệ trẻ đang ứng xử một cách
vơ văn hố. Nhà tư vấn tâm lý Phạm Thị Thuý cho rằng: Văn hoá giao tiếp, ứng
xử học đường Việt Nam đã ở vào cấp độ báo động đỏ. Quá nhiều hành vi thiếu
văn hoá của cả học sinh và giáo viên. Văn hoá học đường đang xuống cấp
nghiêm trọng, đó là sự xuống cấp đáng sợ nhất của một nền giáo dục.Vì vậy cần
có trang bị cho học sinh những kỹ năng giao tiếp và ứng xử trong học đường là
vô cùng quan trọng. Với lí do đo đó tơi đã chọn đề tài “Tích hợp giáo dục kỹ
năng giao tiếp, ứng xử cho học sinh trong nhà trường thông qua dạy học
phần công dân với đạo đức lớp 10” làm đề tài nghiên cứu sáng kiến kinh
nghiệm của mình.
2. Tên sáng kiến: Tích hợp giáo dục kỹ năng giao tiếp, ứng xử cho học sinh
trong nhà trường thông qua dạy học phần công dân với đạo đức lớp 10
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
- Áp dụng cho học sinh lớp 10 trường THPT A
4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử:
- Áp dụng thử từ tháng 1 năm 2019
5


5. Mô tả về bản chất sáng kiến:
- Sáng kiến của tơi gồm hai phần phần chính
I. Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài.
II. Dạy học tích hợp kỹ năng giao tiếp, ứng xử cho học sinh trong các bài
giảng đạo đức GDCD lớp 10.
5.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài
5.1.1. Cơ sở lí luận về kỹ năng giao tiếp và ứng xử
Khi bàn về bản chất của con người C. mác khẳng định bản chất của con
người là tổng hòa của các quan hệ xã hội, điều đó có nghĩa là cuộc sống của con
người chỉ thực sự có ý nghĩa khi họ được sống trong các mối quan hệ xã hội,
trong mối liên hệ giao tiếp với mọi người xung quanh. “Kỹ năng giao tiếp là một

trong những kỹ năng mềm cực kì quan trọng của thế kỉ 21, đó là một tập hợp
những quy tắc, nghệ thuật, cách ứng xử, đối đáp được đúc rút qua kinh nghiệm
thực tế hằng ngày, giúp mọi người giao tiếp hiệu quả, thuyết phục hơn khi áp
dụng thuần thục kỹ năng giao tiếp. Giao tiếp là điều có tính sống cịn đối với bất
kì mối quan hệ nào của nhân loại. Kỹ năng giao tiếp là phương tiện tiên quyết
cho sự thành bại trong giao tiếp. Mục đích của giao tiếp là truyền tải được những
thơng điệp từ người nói đến người nghe và ngược lại. Giao tiếp là hoạt động
thường nhật xảy ra ở mọi lúc, mọi nơi và là cầu nối giữa người nói với người
nghe”.
Ứng xử là biểu hiện của giao tiếp, là sự phản ứng của con người trước tác
động của người khác với mình trong một hoạt động nhất định được thể hiện qua
thái độ, hành vi, cử chỉ, cách nói năng của con người nhằm đạt kết quả tốt trong
mối quan hệ giữa con người với nhau. Dù xét trong bất kì hồn cảnh nào, một
mối quan hệ, những tình huống, cơng việc cụ thể ra sao thì kỹ năng giao tiếp là
vô cùng quan trọng bởi lẽ chỉ khi chúng ta có kĩ năng giao tiếp tốt mới có khả
năng truyền tải những thơng tin một cách tốt nhất đến người nghe, ký năng giao
tiếp là phương tiện tiên quyết quyết định sự thành bại của một mối quan hệ nhất
định.

6


Trong xã hội chúng ta ngày nay do mặt trái của nền kinh tế thị trường mà
thái độ giao tiếp, ứng xử của các thành viên trong xã hội đang mất dần đi giá trị,
nét đẹp troang văn hóa giao tiếp truyền thống của con người Việt Nam như thái
độ tơn trọng, lễ phép, kính trên nhường dưới với người lớn tuổi, sự chân thực,
gần gũi, cởi mở, quan tâm, chia sẻ giúp đỡ lẫn nhau…thay vào đó cuộc sống của
con người trở nên vội vã, xơ bồ. Điều đó khiến con người ta trở nên dễ nổi cáu,
nói năng cộc cằn, ứng xử thơ lỗ thậm chí là thiếu văn hóa biểu hiện phổ biến ở
khá nhiều người. Đặc trưng này biểu hiện ở nhiều lứa tuổi, nhiều tầng lớp khác

nhau trong xã hội nhưng nguy hại hơn nó đang để lại những hệ lụy tiêu cực cho
những thế hệ trẻ, những chủ nhân tương lai của đất nước thời kì mới,nhất là ở
lứa tuổi THPT đang tiếp thu tri thức, rèn luyện nhân cách để trở thành những
người cơng dân tồn diện phục phụ đắc lực cho sự nghiệp xây dựng và phát triển
đất nước. Trong quá trình nghiên cứu và giám sát những hoạt động giao tiếp,
ứng xử của HS tôi nhận thấy một bộ phận học sinh THPT cịn có sự thiếu hụt, có
lỗ hổng về văn hóa trong giao tiếp, ứng xử. Khơng ít học sinh nói năng thơ lỗ,
tục tĩu, đánh nhau, đưa hình lên mạng xã hội như một thú vui mà không lường
trước được hậu quả nghiêm trọng của những hành vi ứng xử thiếu văn hóa đó
như bỏ nhà đi hay tự tử vì xấu hổ…
5.1.2. Cơ sở thực tiễn của vấn đề giáo dục kỹ năng giao tiếp, ứng xử của
học sinh trong nhà trường
*Văn hóa giao tiếp, ứng xử giữa học sinh với giáo viên trong nhà trường.
Môi trường học đường là nơi văn hoá GT, ƯX được coi trọng, được xây
dựng và phát huy nhưng hiện nay lại đang diễn ra những điều thiếu văn hố.
Trong mơi trường giáo dục hai mối quan hệ chính là quan hệ giữa thầy và trò và
quan hệ giữa các trò với nhau. Trong đó mối quan hệ giữa thầy và trị là mối
quan hệ cốt lõi nhất để xây dựng môi trường giáo dục.
Từ trước đến nay, chúng ta vẫn nghe nhiều về đạo thầy - trò (Đạo làm
thầy và đạo làm trò). Quan hệ thầy trò xưa kia là mối quan hệ đáng kính và đáng
chân trọng. Người xưa có câu “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” nghĩa là dạy một chữ
cũng là thầy mình mà dạy nửa chữ cũng là thầy và lấy ông thầy làm trung tâm,
7


học trò nhất nhất phải nghe theo, coi thầy là tấm gương để học theo. Cách đây
hơn hai nghìn năm Khổng Tử bàn đến mối quan hệ Quân - Sư - Phụ (Vua - thầy
- cha) tức là học trò kính thầy như kính vua, kính cha. Những quan niệm coi
thầy là cha còn ăn sâu tới nỗi khi thầy chết học trò để tang như để tang cha mẹ.
Mỗi khi muốn hỏi thầy hoặc trao đổi vấn đề gì phải thưa gửi lễ phép đàng

hoàng. Đứng trước mặt thầy phải chỉnh tề, nhã nhặn, gặp thầy phải cúi chào từ
xa, khoanh hai tay trước ngực khi nào thầy trả lời mới được ngửng lên. Nhưng
ngày nay học trò của chúng ta đã không thể làm đủ lễ nghi với thầy cơ họ lại cịn
xun tạc, làm biến tướng các nghi lễ, thiếu sự tôn trọng với thầy cô, coi thường
việc học. Ví dụ như: Cách chào của học trị khi gặp thầy cơ, họ vừa đi thậm chí
là chạy ù ù qua thầy cô vừa chào “cô ạ”, “thầy ạ” để tiết kiệm từ và nói cho
nhanh hơn nữa học trị chào thầy cơ (nếu là cơ giáo) “Quạ! Quạ!”, (nếu là thầy)
“Thạ! Thạ!” rồi cười hô hố rất phản cảm làm cho giáo viên chẳng thể hiểu học
trò chào mình hay chào cái gì?. Sau lưng học trị gọi thầy cơ mình là ơng nọ, bà
kia tệ hại hơn là gọi bằng đại từ nhân xưng “nó”. Khi làm bài kiểm tra không tốt
bị thầy cho điểm kém khơng vừa ý mình học trị sẵn sàng lơi bài kiểm tra ra xé
trước mặt thầy cô để tỏ thái độ. Có trường hợp trị vì mâu thuẫn nhỏ, xung đột ý
kiến hoặc bị giáo viên phạt mà quay ra thù thầy cơ, tạt a-xít vào thầy cơ, kể cả
việc th người giết chết thầy cơ mình. Nhìn lại xem đây là lối ứng xử gì?
Những năm gần đây hiện tượng tiêu cực trong giáo dục khơng phải là ít.
Những sự việc như học trị biếu phong bì cho thầy cơ đổi lại thầy cơ cho học trị
điểm cao (mặc dù bài làm rất kém) để học trò đỡ tốn cơng học. Biếu xén thầy cơ
để tránh bị kỉ luật…nó đã góp phần làm biến tướng và thương mại hố quan hệ
thầy trị, làm cho thầy khơng cịn là thầy, khơng được tơn trọng, khơng uy
nghiêm, được học trị coi là tấm gương để noi theo học tập, trò cũng chẳng phải
trị, chẳng lễ phép, kính trọng thầy và chăm chỉ học hành tu dưỡng.Thái độ thiếu
trung thực của các em với các thầy cô giáo trong các bài kiểm tra tra thể hiện
việc quay cóp bài, gian lận thi thi cử, gây ra lỗi lầm nhưng không dám nhận lỗi
một cách trung thực…

8


Đối với thầy cơ, ở đâu đó chúng ta cịn thấy những thầy giáo không đủ tư
cách làm tấm gương cho học trị, những cơ giáo thiếu tinh thần trách nhiệm,

chúng ta cảm thấy thật đau lòng khi nghe sự vi phạm trong đạo đức của người
được gọi là thầy với các em học trị của mình (hiệu trường trường dân tộc nội trú
ở Phú Thọ xâm hại bảy em học sinh nam cuả trường này, hay mới đây một thầy
giáo 55 tuổi ở Kiên giang có quan hệ tình cảm với nữ sinh lớp 10 khiến nữ sinh
mang bầu, rồi cô giáo lên đứng lớp không giảng bài suốt ba tháng trời ở thành
phố Hồ Chí Minh… và nhiều vụ việc khác nữa đã được phán ánh trên các
phương tiện thông tin đại chúng…Việc xây dựng được môi trường giáo dục mà
ở đó thầy đúng nghĩa là thầy, trị đúng nghĩa là trị, trong mơi trường giáo dục đó
chỉ có tình u thương, sự kính trọng, bao dung biết ơn và hồ hiếu đó là mơ
ước của tất cả mọi người. Nhưng đáng buồn thay thực trạng văn hoá GT, ƯX
của thế hệ trẻ trong nhà trường đang xuống cấp một cách nghiêm trọng cả về
đạo đức lối sống và ý thức sống. Đã đến lúc chúng ta phải thấy được sự cần thiết
của việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối ứng xử có văn hố cho thế hệ trẻ. Xây
dựng một thế hệ trẻ có sức khoẻ, có trí lực, lịng nhiệt huyết, ln trau dồi về lý
tưởng và đạo đức cách mạng. Ngoài ra trong cuộc sống ln chấp hành nghiêm
chỉnh các chủ trương chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước, gương
mẫu trong cộng đồng, làm trịn bổn phận của người cơng dân.
5.1.3. Văn hóa giao tiếp và ứng xử giữa học sinh với học sinh trong nhà
trường THPT
* Ngôn ngữ giao tiếp của học sinh trong nhà trường THPT
Vấn đề văn hóa ngơn ngữ, giao tiếp và ứng xử của giới trẻ nói chung và học
sinh trong nhà trường THPT nói riêng hiện nay đang là những vấn đề đáng bàn
luận đến bởi thực trạng và hậu quả của nó. Ngơn ngữ là phương tiện giao tiếp
của con người và xã hội lồi người nhằm mục đích truyền đạt và hiểu biết lẫn
nhau của các thành viên trong xã hội. Ngôn ngữ khơng chỉ truyền đạt thơng tin
mà cịn tác động đến nhân cách, đến sự hình thành nhân cách và biến đổi theo
chiều hướng tốt hoặc xấu của mỗi con người. Trong môi trường học đường, nơi
trang bị cho mỗi công dân những tri thức khoa học, những giá trị tạo nên nhân
9

cách tốt đẹp của một con người lại có một thực tế đáng buồn đó là việc sử dụng
ngơn ngữ văn hóa, giao tiếp của các bạn học sinh chưa trong sáng, lành mạnh
thậm chí là tục tĩu. Đó là trào lưu “mốt” sử dụng tiếng lóng, ngoại ngữ, ngơn
ngữ @ để giao tiếp trở thành yếu tố khẳng định đẳng cấp của mình. Những hiện
tượng biến đổi ngơn ngữ Tiếng Việt như: gọi đơn vị tiền tệ bằng K, chê người
khác là “cùi bắp” “cục gạch”, “sến”. Lại thêm cả kiểu ghép nửa tây, nửa ta hết
sức khập khiễng như “ugly tiger”( xấu hổ) y2k ( thế hệ năm 2000) hoặc nhại
âm, cắt âm. Hậu quả là việc sử dụng những ngôn ngữ lệch lạc như vậy của các
em học sinh làm mất dần đi sự trong sáng của Tiếng Việt. Bên cạnh việc sử
dụng ngôn ngữ Tiếng Việt chưa trong sáng còn là việc các em học sinh nói
chuyện giao tiếp với nhau bằng những ngơn ngữ tục tĩu, hiện tượng các em nói
tục chửi bậy, thiếu lễ độ, thiếu chuẩn mực trong trường học ngày càng phổ biến
ở cả học sinh nam và học sinh nữ, những điều bất thường ấy lại được các bạn
học sinh coi đó là những điều bình thường. Trong phiếu điều tra để thực hiện đề
tài nghiên cứu này tôi đã điều tra ở 80 em học sinh ở các lớp 10A5, 10A6, ở
trường THPT A nơi tôi đang công tác với câu hỏi đó là: em có nói tục, chửi bậy
trong trường học khơng ? thì có đến 70% số em được hỏi trả lời là có, 10% các
em trả lời thỉnh thoảng có nói, 2% trả lời khơng bao giờ nói, số cịn lại các em
trả lời là thường xun nói. Những hành vi nói tục, chửi bậy trong giao tiếp ứng
xử giữa bạn học sinh cũng rất nhiều, thậm chí phổ biến. Có những bạn học sinh
về nhà ln ngoan ngỗn lễ phép với ơng bà, cha mẹ, đến trường vâng lời thầy
cơ giáo, học giỏi nhưng có vơ tình nghe được những cuộc nói chuyện, giao tiếp
giữa các bạn cùng lớp cùng nhóm với nhau thì mới thấy được đủ mọi thứ ngôn
ngữ tục tĩu được các bạn văng ra như khơng kiểm sốt được, đặc biệt khi tham
gia các trang mạng xã hội lại càng thấy rõ hơn ngôn ngữ giao tiếp của các bạn
trên mạng là đáng phê phán, lên án như thế nào, những cụm từ nói tục, chửi bậy,
nói lóng được các ban học sinh sử dụng như những “hot trend” những lời nói,
hành vi không thể chấp nhận với đối tượng học sinh đang được giáo dục về văn
hóa, đạo đức trong nhà trường.

10


Như vậy có thể thấy hiện tượng nói tục, chửi bậy trong giao tiếp của học
sinh đang ở trong tình trạng phổ biến làm cho đạo đức, nhân cách của học sinh
bị xuống cấp nghiêm trọng, bị suy đồi về đạo đức, biến các em trở thành những
con người thiếu học thức, vơ văn hóa. Việc nói tục chửi bậy còn ảnh hưởng rất
lớn đến người khác, nhất là trong trường hợp nói tục, chửi bậy với mục đích
lăng mạ, sỉ nhục người khác. Hành động đó làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến
danh dự, lòng tự trọng của người bị lăng mạ, do đó có thể gây ra những tâm lí
bức bối, ức chế, khơng kiểm sốt được bản thân và tìm mọi cách đánh bạn để trả
thù đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng bạo lực trong
học đường hiện nay.
*Tình trạng bạo lực học đường trong trường THPT
Bạo lực học đường đã trở thành một nỗi ám ảnh của rất nhiều phụ huynh
và học sinh trong các nhà trường. Theo kế quả nghiên cứu trên các diễn đàn và
công tác nghiên cứu khoa học cũng như quan sát và tìm hiểu thực tiễn có thể
thấy có rất nhiều ngun nhân dẫn tới tình trạng bạo lực học đường. Có thể kể ra
những nguyên nhân chủ yếu như đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh THPT đó
là bên cạnh sự phát triển về trí tuệ sự tự ý thức trong giai đoạn này các em đặc
biệt có sự phát triển mạnh mẽ về tính tự trọng. Các em khơng chịu được sự xúc
phạm của người khác đối với mình. Một câu nói hay một hành động xúc phạm
của bạn có thể là nguyên nhân gây xung đột, ẩu đả, cũng vì lẽ đó mà khơng ít
những vụ bạo lực học đường xảy ra từ những lời nói tưởng chừng rất đơn giản
như nghe thấy bạn khác trong trường, trong lớp đang bị một bạn khác nói xấu
mình, nhìn đểu mình, hay sự phân biệt đẳng cấp của con nhà giàu với nhà
nghèo, coi thường miệt thị bạn bè. Vì những mâu thuẫn bất hòa chưa giải quyết
được mà giải quyết bằng việc gọi “đồng đội” đến đánh hội đồng, làm nhục
người khác .Tâm lí “anh chị” của các lớp học trên dẫn đến tình trạng “ma cũ bắt

nạt ma mới” diễn ra ở hầu như các trường học. Ngoài ra một nguyên nhân lớn
dẫn đến tình trạng bạo lực học đường là do các em chưa được trang bị đầy đủ,
thiếu hụt về kỹ năng sống. Khi được hỏi về việc đã được tập huấn, học về KNS
bao giờ chưa thì có đến 90% các em chưa có nhận thức đúng về KNS, hầu các
11


em đều có nhu cầu được học, tập huấn về KNS đó là lí do các em cịn rất lúng
túng khi xử lí các tình huống thường gặp trong cuộc sống, khơng ít những vụ
bạo lực học đường xuất phát từ những lí do nhỏ nhặt như đùa nghịch quá, xích
mích nhỏ trong lớp, bị mách tội với thầy cơ, nhìn thấy ghét là đánh… vấn đề đặt
ra là trước những tình huống này là sự thiếu hụt về KNS của học sinh trong đó
đặc biệt là khả năng giải quyết xung đột, khả năng giao tiếp, khả năng thương
thuyết. Nếu học sinh có kỹ năng giao tiếp tốt sẽ khơng để xảy ra nhiều mâu
thuẫn, xung đột, nếu có kỹ năng giải quyết xung đột thì những mâu thuẫn, xung
đột cũng không thể trở thành hành vi bạo lực. Thiếu những kỹ năng cơ bản này
là nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng bạo lực học đường hiện nay ở học
sinh. Theo thống kê của Bộ giáo dục đào tạo, từ đầu năm học 2019 cả nước đã
xảy ra 310 vụ học sinh đánh nhau ở trong và ngồi trường học, trong đó có các
vụ án hình sự ngày càng gia tăng. Học sinh đánh nhau không chỉ dùng chân tay
hay cặp sách nữa mà là những hình ảnh các học em sinh mặc đồng phục tuổi từ
10 đến 18 cầm dao, phớ, kiếm và cả súng tự chế hay súng mua chui trên thị
trường để “Xử nhau”…
*Tình bạn, tình u tuổi học trị
Học sinh ở lứa tuổi THPT ngoài mối quan hệ với cha mẹ, người thân và
thầy cơ thì mối quan hệ bạn bè được các em đặc biệt coi trọng. Ở giai đoạn này
mối quan hệ của các em ngày càng mở rộng, nhu cầu giao tiếp với bạn bè cùng
lứa tuổi phát triển mạnh mẽ. Bạn bè cùng lớp, cùng trường, bạn học ở các
trường khác nhau, bạn học cùng giới, bạn bè khác giới, bạn bè tham gia trong
những nhóm hoạt động xã hội …Sự giao tiếp, ứng xử giữa các em ở giai đoạn

này nhìn chung rất cởi mở, bởi tính chất hồn nhiên nghịch nghợm của tuổi học
trò. Đa số các em có ý thức xây dựng mối quan hệ bạn bè lành mạnh, tích cực
giúp đỡ nhau trong học tập cũng như trong cuộc sống hằng ngày. Song bên cạnh
đó mối quan hệ bạn bè ở lứa tuổi THPT trong trường học hiện nay rất phức tạp,
những hành vi không có văn hóa của một bộ phận học sinh với nhau trong nhà
trường. Có nhiều nguyên nhân khác nhau như sự phân biệt đẳng cấp của con nhà
giàu với con nhà nghèo dẫn đến coi thường miệt thị lẫn nhau,sự mâu thuẫn trong
12


tình cảm về tình bạn, tình yêu, việc mâu thuẫn về quan điểm sống dẫn đến việc
chia bè kéo cánh sự mất đoàn kết trong tập thể lớp học, trường học diễn ra
nhiều…
Ngày nay với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, với những
điện thoại thông minh, các em sử dụng điện thoại nhiều hơn, các em nhiều bạn
bè hơn ở phạm vi ngoài trường học, lớp học đó là những bạn bè ảo trên mạng xã
hội, nhiều em chỉ chú ý tương tác với những bạn ảo trên mạng xã hội mà trở nên
ít giao tiếp với bạn bè thực của mình trong lớp học. Nhiều bạn rơi vào tình trạng
bị stress, trầm cảm, nghiện facebook nghiêm trọng…Đó là những hệ lụy tiêu cực
mà mạng xã hội để lại nếu chúng ta sử dụng chúng sai cách.
Văn hố ứng xử giữa học trị với nhau ngày nay mang nhiều màu sắc biến
tướng. Tình trạng kết bè, kết phái tạo thành băng, hội cũng là vấn đề nhức nhối,
nó khơng những làm ảnh hưởng đến mơi trường giáo dục mà còn làm cho xã hội
quan tâm lo lắng. Hiện tượng lập băng nhóm rồi đi cướp, trấn lột, dằn mặt lẫn
nhau, thanh toán ân oán cá nhân của học trị làm gióng lên hồi chng cảnh tỉnh
đối với các nhà làm công tác giáo dục và quản lí giáo dục.
Ở lứa tuổi THPT các em khơng chỉ dừng lại ở tình bạn cùng tuổi mà đã xuất
hiện những tình cảm, tình u lứa của tuổi học trị, đó là những tình cảm đẹp đẽ,
trong sáng đầu đời. Với những bạn học sinh có nhận thức đúng đắn và được giáo
dục định hướng rõ ràng, tình yêu học trò sẽ là chiếc đòn bẩy thúc đẩy nhau cùng

tiến bộ trong học tập. Bởi ở tuổi ấy các bạn sợ bị so sánh với người yêu. Do đó
các bạn sẽ cố gắng học để ít nhất bằng người yêu mình trong học tập và sâu nữa
là sự cố gắng trong cuộc sống. Nếu các bạn xây dựng tình yêu của mình thật đơn
giản, thật tích cực nó mới trở thành một phần thanh xuân tươi đẹp nhất. Tuy
nhiên tình yêu tuổi học trò cũng một con dao hai lưỡi, chỉ cần sử dụng khơng
đúng cách nó sẽ làm các bạn bị thương. Nếu các bạn không làm chủ được chính
mình, khơng đủ mạnh mẽ để dùng lí trí lấn át con tim thì sẽ để lại hệ lụy khơn
lường. Đầu tiên phải nói đến là sự sa sút kết quả trong học tập. Trên lớp các bạn
không nghe thầy cô giáo giảng bài mà chỉ chú tâm cho việc nhắn tin và viết thư
tình…ngồi giờ học các bạn dành thời gian cho nửa kia, hò hẹn, nhung nhớ, bài
13


vở bị các bạn gác hết sang một bên. Vì vậy các bạn sao nhãng học hành. Tiếp
đến tình yêu có thể để lại hậu quả về tình dục. Đây là một trong những hệ lụy
nguy hiểm mà tình yêu tuổi học trị gây ra. Tuổi dậy thì, tâm lí các em bị thay
đổi. Các em tò mò hơn, hiếu kì về giới tính, từ đó dấn đến những hành vi không
đúng đắn gây hậu quả to lớn ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm hồn. Và một trong
những tác hại của việc yêu sớm đối với các em ở lứa tuổi này đó là ảnh hưởng
tâm lí sau chia tay. Khi yêu các em vẽ ra cho mình một bức tranh quá hoàn hảo
toàn màu hồng để khi chia tay các em cảm thấy bị sốc, cảm thấy như mình bị
mất tất cả, thậm chí có nhiều em rơi vào trạng thái trầm cảm, có những suy nghĩ
tiêu cực, những hành vi dại dột như tự tử.
* Lối sống thờ ơ, vô cảm trong giao tiếp ứng xử với bạn bè xung quanh
Tình u thương con người đó là sự gắn kết lẫn nhau giữa các cá nhân trong
xã hội gần như đã trở thành xa xỉ trong xã hội hiện đại trong đó có cả học sinh,
đó là lối sống ích kỉ, thờ ơ với bạn bè, khơng quan tâm đến cảm xúc của bạn bè
xung quanh, đặt cái tơi của mình lên trên tất cả, tự cho mình đặc quyền như thế
vì ở nhà lúc nào mình cũng là “số một” do sự nuông chiều quá mức của gia
đình. Có những bạn học sinh nhìn bạn bè của mình bị bắt nạt, đánh đập nhưng

vơ cảm thơ ơ, thậm chí quay video để đăng lên mạng xã hội câu like… lối sống
vị kỉ này của các em một phần do tác động mặt trái của thời kì cách mạng 4.0
với các phương tiên công nghệ thông tin hiện đại, nhiều em chỉ thu mình trong
thế giới cuẩ game online, của mạng xã hội facebook, Zalo mà quên đi sự tương
tác, quan tâm đến những người bạn xung quanh mình trong lớp học. Cùng với
đó là cách giáo dục của gia đình là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến lối sống vô
cảm, thơ ơ của các em với bạn bè xung quanh. Ngày càng nhiều phụ huynh
chiều con quá mức cần thiết, họ sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu của con một cách
vô điều kiện và thiếu suy nghĩ. Họ dạy con cái của mình biết phịng và tránh cái
ác, cái xấu nhưng không dạy con biết cách chia sẻ và quan tâm, sống có trách
nhiệm với người thân, bạn bè. Với cách tiếp nhận một chiều như vậy làm cho
học sinh ngày càng vơ tâm ích kỉ hơn. Sự lãnh cảm vô tâm của học sinh với
nhau hay tình yêu thương, giá trị làm người của con người bị mất đi đó chính là
14


sự xuống cấp của nền đạo đức xã hội, làm kìm hãm sự tiến bộ và phát triển của
xã hội.
* Ý thức tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường
Việt Nam đang là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của
hiện tượng biến đổi khí hậu, chúng ta đang nỗ lực triển khai mọi biện pháp để
giữ gìn và bảo vệ mơi trường. Có thể thấy cùng với toàn xã hội, ngành giáo dục
và các nhà trường đã không ngừng tuyên truyền, phổ biến giáo dục, xây dựng ý
thức, trách nhiệm cho các em học sinh trong việc bảo vệ môi trường và rõ ràng ở
đây vai trị của nhà trường là vơ cùng quan trọng. Tại Trường THPT A nơi tôi
đang công tác tôi nhận thấy việc lao động vệ sinh dọn dẹp sân trường, lớp học
được Ban giám hiệu nhà trường, Đoàn Thanh niên, giáo viên chủ nhiệm các lớp
làm tương đối quy củ và tốt song vẫn cịn đâu đó một bộ phận các em chưa có ý
thức trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường ngay trong trường học và lớp học của
mình như việc bỏ rác (quà ăn vặt, giấy rác…) ngay trong ngăn bàn học của

mình. Đặc biệt là ý thức của các em trong việc giữ gìn vệ sinh chung ở khu vực
vệ sinh của các em là rất kém làm cho môi trường khu vực này trở nên vơ cùng
ơ nhiễm…
* Sự thiếu trung thực trong học đường
Có thể thấy trung thực là một giá trị sống rất quan trọng trong nhân cách của
mỗi con người đó là giá trị đạo đức tốt đẹp làm nên phẩm chất con người, người
có nhân phẩm được xã hội ln tơn trọng và đánh giá cao. Song thực tế cho thấy,
học sinh ngày nay dù đã được gia đình và nhà trường dạy bảo, giáo dục về lòng
trung thực nhưng lối sống không trung thực của các em lại hiện hữu trong mọi
mối quan hệ và mọi môi trường sống của các em, đặc biệt là trong môi trường
học đường. Việc nói dối thầy cơ, nói dối bạn bè, khơng dám nhận lỗi khi mắc
khuyết điểm, không trung thực trong học tập như chép bài của bạn, quay cóp
trong thi cử, ăn trộm đồ của nhau…vẫn còn rất phổ biến trong các trường học.
* Thái độ ứng xử của các em đối với các hoạt động tập thể như các buổi
chào cờ đầu tuần, các tiết ngoại khóa, các buổi lao động tập thể chưa thực sự tốt.
Đó là sự lề mề, chậm giãi khi có tiếng trống báo hiệu tập chung, xếp hàng chỉnh
15


đốn hàng ngũ cịn lộn xộn, nhốn nháo, ngồi nói chuyện, đùa nghịch với thái độ
chưa nghiêm túc. Các em thể hiện thái độ chưa tích cực trong các buổi lao động
tập thể dù thầy cô chủ nhiệm nhắc nhở, đôn đốc rất sát sao. Ý thức tham gia giao
thông của các em cũng chưa tốt, biểu hiện ở việc nhiều học sinh đi xe máy điện
không đội mũ bảo hiểm bị các chú công an giao thông thổi phạt, vợt đèn đỏ khi
đi qua ngã tư đường, dàn ngàng ngang ra đi trên trường, tụ tập chờ đợi nhau
trước cổng trường gây nên sự ùn tắc, mất ổn định trước cổng trường.
Từ thực trạng trên, theo tôi để giáo dục văn hoá GT,ƯX cho học sinh trong
học đường trước hết phải giáo dục, uốn nắn những lệch lạc về chuẩn mực trong
thái độ, hành vi ứng xử của học sinh đối với thầy cô giáo, giữa học sinh với học
sinh trong trường học. Để bù đắp cho những lỗ hổng về sự thiếu hụt của những

kỹ năng sống, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp và ứng xử cho các em học sinh, ở
trường THPT A nơi trường tôi đang công tác và giảng dạy đã thực hiện rất nhiều
phương pháp khác nhau như mời chuyên gia về tư vấn cho các em học sinh, giáo
dục cho các em thơng qua những hoạt động ngoại khóa của nhà trường với sự
kết hợp của Đoàn thanh niên, các tổ bộ môn, giáo viên giáo dục công dân…và
đã đang lại những hiệu ứng tích cực đáng kể. Song với tư cách là giáo viên dạy
bộ môn giáo dục công dân trong nhà trường tơi nhận thấy việc tích hợp giáo dục
kỹ năng giao tiếp, ứng xử cho các em học sinh ngay trong các nội dung bài
giảng về giáo dục đạo đức lối sống là một biện pháp hữu hiệu phù hợp, mang lại
hiệu quả thiết thực nhất vì hoạt động giáo dục này gắn với nội dung của từng bài
học sẽ giúp các em có thời gian tiếp cận chiều sâu kiến thức với các kỹ năng GT,
ƯX được tiếp nhận qua từng chuỗi hoạt động trong các bài học, tạo ra hứng thú
cho các em trong quá trình tiếp nhận các giá trị giáo dục.
Dạy học tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đã trở thành xu thế
trong việc xác định nội dung dạy học trong nhà trường phổ thơng và trong xây
dựng chương trình các môn học ở nhiều quốc gia trên thế giới. Quan điểm tích
hợp được xây dựng trên cơ sở những quan niệm tích cực về q trình học tập và
q trình dạy học. Thực hiện dạy học tích hợp giúp cho q trình học tập khơng
bị cơ lập với cuộc sống hằng ngày, các kiến thức được gắn liền với kinh nghiệm
16


sống của học sinh và được liên hệ với các tình huống cụ thể, có ý nghĩa với học
sinh. Khi đó học sinh được dạy sử dụng những kiến thức đã học trong các tình
huống cụ thể và việc giảng dạy kiến thức khơng chỉ là lí thuyết mà cịn thiết thực
phục vụ cho cuộc sống con người để giúp các em trở thành những người lao
động, người công dân tốt.
Nhận thức được tầm quan trọng trong quan điểm về dạy học tích hợp này
ngay từ năm học 2011 – 2012 Giám đốc sở GD & ĐT Vĩnh Phúc đã Ban hành
quyết định 491/QĐ – SGD & ĐT – GDTrH ngày 09/09/2011 quy định việc tích

hợp các nội dung về các kỹ năng sống, an tồn giao thơng, tích hợp tư tưởng Hồ
Chí Minh, phịng chống tham nhũng và các tệ nạn xã hội vào các nội dung bài
học cho phù hợp. Thực hiện quyết định của Giám đốc Sở GD & ĐT tôi và các
đồng nghiệp trong nhà trường đã thực hiện việc tích hợp các nội dung trên ở tất
cả các bài học, khối lớp cho phù hợp với tri thức của bài học. Cụ thể đối với
phần giáo dục đạo đức cho học sinh ở phần 2, chương trình GDCD lớp 10 chúng
tơi đã tiến hành những nội dung tích hợp như sau:
Học kỳ II
20

19

Bài 10: Quan
niệm về đạo đức

- Điểm b mục 1:

1, Tích hợp Phịng

Phân biệt đạo đức

chống tham nhũng

với pháp luật và

vào điểm a, mục 1: “

phong tục, tập quán

Đạo đức là gì?”

* Kiến thức:
- Khái niệm tham

trong sự điều chỉnh
hành vi của con
người: Chỉ dạy học
nội dung : phân biệt
đạo đức với pháp

nhũng
* Kỹ năng:
-Phân biệt hành vi
tham nhũng với hành

vi không tham nhũng
* Thái độ:
- Bài tập 1 phần Câu - Tránh hành vi tham
luật

hỏi và bài tập:
Khơng u cầu HS
làm

nhũng
2, Tích hợp Giáo dục
bảo vệ môi trường

17

- Tư liệu 4 phần Tư

vào mục 1

liệu tham khảo:
Không u cầu HS
đọc
Tích hợp phịng
Bài 11: Một số
21

20

phạm trù cơ bản
của đạo đức học

22

21

- Điểm b mục 1: chống tham nhũng
Nghĩa vụ của người vào điểm a, mục 2:
thanh niên Việt Nam Lương tâm là gì?:
* Kiến thức:
hiện nay: Đọc thêm
- Người tham nhũng
- Điểm b mục 4:
khơng có trạng thái cắn
Hạnh phúc cá nhân
rứt của lương tâm,

và hạnh phúc xã
không ăn năn hối hận
hội: Đọc thêm
nhưng đều sống trong

Bài 11: Một số

trạng thái không thanh

phạm trù cơ bản

thản.
* Kỹ năng:
- Phân biệt trạng thái

của đạo đức học

lương tâm của người
tham nhũng và không
tham nhũng.
* Thái độ:
- Không chấp nhận
tham nhũng
23

22
Bài 12: Cơng dân
với tình u, hơn
nhân và gia đình

- Điểm a mục 2:
Hơn nhân là gì?
đoạn từ “Sau khi

18


đăng kí kết hơn…”
đến “Em có nhận
xét gì về suy nghĩ
Bài 12: Cơng dân
24

23

với tình u, hơn
nhân và gia đình
(tiếp)

của cơ gái này?” (từ
dịng 13 đến 22):
Khơng dạy
- Điểm c mục 3:
Mối quan hệ gia
đình và trách nhiệm
của các thành viên.
Khơng dạy

25
26

24
25

27

26

Ơn tập
Kiểm tra viết
Bài 13: Cơng dân
với cộng đồng

Tích hợp Tư tưởng
Hồ Chí Minh vào
điểm a mục 2:Nhân
nghĩa
+ Bác Hồ là một tấm
gương lớn về lòng
nhân nghĩa
-Biết yêu thương, quan

Bài 13: Cơng dân
28

27

với cộng đồng
(tiếp)

tâm, chăm sóc mọi
người.
-Bác vị tha, khơng cố
chấp với người lầm lỗi
biết hối cải.
-Bác kính trọng, biết
ơn những người có
cơng với nước và biết
ơn với những người đã
giúp đỡ mình.

19


29

28

Bài 14: Cơng dân

Tích hợp Tư tưởng

với sự nghiệp xây

Hồ Chí Minh vào

dựng và bảo vệ Tổ

mục 1:Lịng u nước
-Bác Hồ là người có

quốc

lịng u q hương,

Bài 14: Cơng dân
30

29

đất nước thiết tha.
-Bác đã cống hiến cả

với sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ
quốc (tiếp)

cuộc đời mình vì đất
nước.
- Điểm a mục 2: Tích hợp Giáo dục
Thơng tin 1, đoạn từ bảo vệ môi trường
“Thế nào là bùng vào mục 1, mục 2
nổ dân số?...” đến

Bài 15: Công dân
31

30

với một số vấn đề

cấp thiết của nhân
loại

“dân số thế giới ở
mức 3,5 tỉ người là
phù hợp”: Không
dạy
- Điểm a mục 3:
Đoạn nói về các
bệnh tim mạch,
huyết áp, ung thư:
Khơng dạy

32

31

Bài 16: Tự hồn
thiện bản thân

Tích hợp Tư Tưởng
Hồ Chí Minh vào

20


mục 2:Tự hoàn thiện
bản thân.
-Bác Hồ là một tấm
gương lớn về sự kiên

Bài 16: Tự hồn
33

32

trì phấn đấu tự hồn

thiện bản thân

thiện bản thân, từ việc

(tiếp)

rèn luyện thân thể, học
tập đến việc đặt mục
đích và phấn đấu cho
mục đích “ích quốc, lợi
dân’’

34
35
36

37

33
34
35

Ôn tập

Kiểm tra học kỳ II
Thực hành –

- Giáo dục kỹ năng

Ngoại khóa các

giao tiếp ứng xử cho

vấn đề đã học
Dự trữ

HS

II. Dạy học tích hợp kỹ năng giao tiếp, ứng xử cho học sinh trong các
bài giảng đạo đức GDCD lớp 10.
1. Chuẩn bị nội dung bài giảng:
- Để thực hiện q trình tích hợp các kỹ năng GT,ƯX vào trong nội dung
các bài học có hiệu quả nhất tôi đã lựa chọn để tạo ra sự phù phù hợp
giữa kiến thức bài học và nội dung tích hợp. Trong khuôn khổ của đề tài
nghiên cứu này tôi xin đưa ra hai giáo án minh họa thể hiện việc tích hợp
giáo dục kỹ năng GT,ƯX cho học sinh vào trong nội dung bài học cụ thể
đó là bài 10 - Quan niệm về đạo đức và bài 13 - công dân với cộng đồng.
2. Tổ chức dạy học
2.1. Bài 10. QUAN NIỆM VỀ ĐẠO ĐỨC
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC.
Học xong bài này, HS cần:
1. Về kiến thức

21

- Hiểu được thế nào là đạo đức.
- Phân biệt được điểm giống và khác nhau giữa đạo đức và pháp luật.
- Hiểu được vai trò của đạo đức trong sự phát triển của cá nhân, gia đình, xã hội.
2. Về kĩ năng
- Phân biệt được hành vi vi phạm đạo đức và hành vi vi phạm pháp luật.
- Xây dựng được kỹ năng sống trong văn hóa trong giao tiếp, ứng xử phù
hợp với các chuẩn mực đạo đức trong gia đình, nhà trường và xã hội.
3. Về thái độ
- Coi trọng vai trò của đạo đức trong đời sống xã hội.
- Phê phán những hành vi trái đạo đức.
II. CÁC NĂNG LỰC HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN Ở HỌC SINH
- NL tự học, NL giao tiếp và hợp tác, NL giải quyết vấn đề và sáng tạo, NL
trách nhiệm cơng dân, NL tự quản lí và phát triển bản thân, NL tư duy phê phán.
III. PHƯƠNG PHÁP / KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CĨ THỂ SỬ
DỤNG
- Thảo luận nhóm/lớp.
- Xử lí tình huống.
- Đọc hợp tác.
- Đàm thoại.
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
- Sách học sinh, sách giáo khoa mơn GDCD lớp 10.
- Trường hợp, tình huống liên quan đến nội dung bài học.
- Tranh ảnh liên quan đến nội dung bài học.
V. TỔ CHỨC DẠY HỌC

Hoạt động cơ bản của giáo viên và HS
1. Khởi động

Nội dung bài học

Tích hợp giáo dục kỹ năng sống giao tiếp,
ứng xử cho học sinh trong trường học.
* Mục tiêu:
- Kích thích HS tìm hiểu về đạo đức.

22


- Hình thành NL giải quyết vấn đề, NL sử
dụng ngôn ngữ, NL đánh giá cho HS.
* Cách tiến hành:
- GV định hướng HS: Cho các em sẽ được
xem một số hình ảnh của hành vi bạo lực học
đường trong trường học và hình ảnh HS tặng
hoa tri ân các thầy cô giáo trong ngày Nhà giáo
Việt Nam 20/11.
- GV: Nêu ra yều cầu sau khi HS theo dõi
những hình ảnh trên. HS thảo luận theo nhóm và
trả lời các câu hỏi:
Câu 1. Em có nhận xét gì về hành vi đánh
bạn học thể hiện trong những hình ảnh trên?
những hành vi trên vi phạm những điều gì?
Những vi phạm này có phải chịu trách nhiệm gì
khơng?
Câu 2. Hình ảnh HS tặng hoa để tri ân các
thầy cô giáo thể hiện điều gì?Nếu vi phạm đạo
đức sẽ dẫn đến hậu quả gì?
- HS: tiến hành thảo luận lớp trong 5 phút và

các nhóm lên bảng trình bày sản phẩm thảo luận
của nhóm mình theo các nội dung câu hỏi đã
được phân cơng.
- Lớp nhận xét, bổ sung (nếu có).
* GV chốt lại: Ở câu hỏi 1 đó là hình ảnh về
bạo lực trong học đường - là hành vi vi phạm
đạo đức (xét mức độ nhẹ). Nhưng khi gây ra
những hậu quả nghiêm trọng cho người bị xâm
hại thì hành vi bạo lực học đường còn là một
hành vi vi phạm pháp luật và đối tượng vi phạm
23


sẽ bị xử lí theo quy định của pháp luật.
Ở câu hỏi thứ hai ta thấy:

Hình ảnh các em học sinh đang tặng bó hoa
tươi thắm cho cơ giáo của mình trong ngày Nhà
giáo Việt Nam 20 – 11 đó là việc làm thể hiện
hành vi có đạo đức. Nếu vi phạm đạo đức sẽ bị
coi là người thiếu đạo đức vì vậy đạo đức có vai
trị rất quan trọng trong đời sống xã hội. GV dẫn
dắt: Vậy đạo đức là gì? Nó có ý nghĩa như thế
nào trong cuộc sống? Đó chính là nội dung bài
học hơm nay.
2. Hoạt động hình thành kiến thức

1. Quan niệm về đạo đức

Hoạt động 1. Thảo luận lớp tìm hiểu khái a. Thế nào là đạo đức

niệm đạo đức.
* Mục tiêu:
- HS nêu được đạo đức là gì.Thấy được các
quy tắc, chuẩn mực đạo đức có sự thay đổi cùng
với sự vận động và phát triển của lịch sử.
- Hình thành NL tư duy phê phán, NL giao
tiếp, NLtự lực ,tính trách nhiệm cho HS.
* Cách tiến hành:
- GV cho HS quan sát những bức tranh trên
và cho biết
- Nếu em là bạn cùng lớp chứng kiến cảnh
24


các bạn mình đánh nhau hoặc trên đường đi học

Đạo đức là hệ thống các

về em thấy bà cụ già muốn sang đường nhưng quy tắc chuẩn mực xã hội mà
nhiều xe qua lại cụ chưa sang được em sẽ làm gì? nhờ đó con người tự giác
Tại sao em lại làm như vậy?
- HS thảo luận lớp về tình huống.

điều chỉnh hành vi của mình
sao cho phù hợp với lợi ích

- GV HS ghi tóm tắt ý kiến của HS lên bảng chung của cộng đồng, xã hội.
phụ.
- GV nêu tiếp câu hỏi để thảo luận: Đạo đức
là gì?

- GV chính xác hóa ý kiến của HS.
* Kết luận :
GV định hướng HS - Tích hợp giáo dục
KNS về việc thực hiện các giá trị đạo đức trong
học đường.
- Nếu là bạn cùng lớp chứng kiến cảnh các
bạn đánh nhau thì các em phải can ngăn các bạn,
nếu khơng can được thì phải tìm sự giúp đỡ từ
người lớn để hạn chế hậu quả xấu có thể xảy ra
- Trong trường hợp gặp bà cụ muốn qua
đường thì chúng ta cần lựa chọn cách ứng xử phù
hợp với chuẩn mực đạo đức đó là giúp đỡ bà cụ
sang đường một cách an toàn nhất.
- Hành vi đánh bạn, xâm phạm đến sức khỏe,
thậm chí tính mạng của bạn là một hành vi vi
phạm đạo đức nghiêm trọng đồng thời là một
hành vi vi phạm pháp luật và sẽ phải chịu trách
nhiệm trước pháp luật về hành vi vi phạm của
mình.
- Đạo đức là hệ thống các quy tắc chuẩn mực
mà nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi
25