(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp nâng cao công tác chủ nhiệm lớp

“Một số biện pháp về nâng cao công tác chủ nhiệm lớp”
I. PHẦN MỞ ĐẦU:
1,1. Lý do chọn đề tài.
Với tình hình thực tế, Ngành giáo dục đang trên đà đổi mới phương pháp giảng
dạy nhằm phát huy tính tích cực trong học tập cũng như hoạt động của học sinh là
một trong các phương hướng cải cách giáo dục nhằm tạo ra những con người lao
động sáng tạo, làm chủ bản thân, làm chủ đất nước – có cả đức lẫn tài. Thật vậy, song
song với việc “dạy chữ” cho các em, chúng ta cần hết sức quan tâm đến việc: “Dạy
người”. Vì đây là sự nghiệp giáo dục của tồn Đảng, tồn dân mà trong đó ngành
giáo dục giữ vai trò then chốt. ‘Tiên học lễ – hậu học văn”. Nên vấn đề tu dưỡng đạo
đức cho học sinh trong nhà trường là trách nhiệm của tất cả thầy cô, đặc biệt là người
thầy làm công tác chủ nhiệm trong việc hình thành “Nhân cách” của các em.
Do vậy, chúng ta cần phải làm gì để quá trình giáo dục này tiến hành một cách chu
đáo, có kế hoạch, phương pháp thích hợp nhằm xây dựng lớp học thành một tập thể
đồn kết, tích cực, chủ động trong mọi hoạt động, mang tính chất giáo dục tồn diện,
phát huy khả năng tự quản, tự giác của học sinh dưới sự chỉ đạo thống nhất về công
tác chủ nhiệm của nhà trường.
Công tác Giáo viên chủ nhiệm là một cơng tác địi hỏi người Giáo viên phải quan tâm
nhiều hơn đến học sinh cùng với việc áp dụng các biện pháp thích hợp để giáo dục
học sinh, bên cạnh đó người giáo viên cịn phải tích luỹ thật nhiều kinh nghiệm cho
cơng tác chủ nhiệm của bản thân mình.
Học sinh chúng ta cũng vậy, không phải tự ý thức các em sinh ra là nghịch
ngợm và không biết nghe lời mà phần lớn là do sự giáo dục của chúng ta, sự giáo dục
đó phải bắt đầu từ nhỏ, khi các em bắt đầu làm quen với những va chạm đầu tiên của
cuộc sống, và ai là người sẽ giáo dục các em? Ngồi gia đình ra, một người khơng thể
thiếu đối với các em đó là thầy cơ giáo.Có thể nói giáo viên Tiểu học là người rèn đức
luyện tài, là người đặt nền móng cho thế hệ trẻ mai sau. Công tác chủ nhiệm lớp của
giáo viên Tiểu học đóng góp một phần khơng nhỏ vào việc giáo dục tư cách đạo đức
và lối sống cho học sinh. Một giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp thì chắc chắn
việc giảng dạy kiến thức cho học sinh lớp đó sẽ có nhiều thuận lợi hơn.
Bản thân tôi đã liên tục nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi nhận thấy

một điều rằng: Để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, người giáo viên phải trải qua
biết bao nhiêu khó khăn vất vả. Vì vậy, tơi khẳng định rằng cơng tác của giáo viên
chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là vô cùng quan trọng, là nhân tố số một quyết định chất
lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Sau nhiều năm làm cơng tác chủ nhiệm lớp,
tơi ln hồn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Đó là lí do tôi chọn để viết sáng
kiến kinh nghiệm năm học này: “Một số biện pháp nâng cao công tác chủ nhiệm
lớp”.
1.2. Điểm mới của sáng kiến:
Hiện nay chúng ta đang thực hiện Đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình
lớp học VNen. Với mơ hình này, u cầu học sinh phải có tính tự quản cao, vậy muốn
xây dựng một lớp học mà học sinh có tính tự quản cao thì địi hỏi người giáo viên chủ
nhiệm phải có những giải pháp tối ưu để đưa lớp học của mình đi vào nề nếp, khơng
những thế mà cịn chú trọng đến phẩm chất, năng lực cho học sinh, đó chính là điểm
mới trong sáng kiến của tơi.
1.3. Phạm vi áp dụng đề tài, sáng kiến, giải pháp.
Công tác chủ nhiệm là một đề tài khá lớn, bởi hầu hết giáo viên mà đặc biệt là
giáo viên Tiểu học, ai cũng phải làm công tác chủ nhiệm. Và mỗi giáo viên đều có
một kinh nghiệm riêng. Song trong đề tài nghiên cứu của tôi, tôi chỉ tập trung nghiên
cứu về một số kinh nghiệm để làm tốt công tác chủ nhiệm đối với các lớp tôi đã từng
làm công tác chủ nhiệm.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Thực trạng
Năm học 2018-2019, lớp tơi có tổng số 26 học sinh. Trong đó có 12 em nữ, đa
số các em sống thật thà và chăm chỉ, đồn kết và thương u nhau, song có một số
em khả năng tiếp thu chậm nên các em cịn rụt rè trong học tập và giao tiếp; có 14 em
nam, trong đó có 2 em nghịch ngợm, quấy rối các bạn trong lớp gây ồn ào, mất trật
tự trong giờ học và lực học cịn yếu; có 1 em ít nói, chưa chủ động trong học tập; 2
em tiếp thu chậm, 4 em có hồn cảnh đặc biệt (Bố mẹ đi làm ăn xa, phải sống nhờ

vào ông bà nội, ngoại); nhiều em có hồn cảnh khó khăn nên chưa được chăm lo chu
đáo, đồ dùng học tập nhiều lúc cịn thiếu…Mỗi một học sinh đều có một nhược điểm


riêng, khiến tơi phải tìm tịi mọi biện pháp thích hợp để giúp các em khắc phục những
nhược điểm đó và khích lệ động viên kịp thời.
Đã nhiều năm làm giáo viên chủ nhiệm lớp, phần nào đã có chút kinh nghiệm
nhưng tôi vẫn thấy công việc của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là rất nặng
nhọc, rất phức tạp. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì phải vừa là
một giáo viên giỏi về chun mơn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi để hiểu học sinh,
để xử lí các tình huống sao cho khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả giáo dục cao. Nếu
giáo viên không tâm huyết với nghề, khơng có tinh thần trách nhiệm cao thì khó mà
hồn thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập của học sinh, nhân cách, đạo đức, lối
sống…của học sinh rồi sẽ ra sao? Chính vì hiểu rõ điều đó nên trong những năm học
qua, song song với việc giảng dạy tốt các môn học theo qui định, tôi luôn cố gắng
phấn đấu làm tốt vai trò, nhiệm vụ của một giáo viên chủ nhiệm lớp.
2. Các giải pháp
Công việc của giáo viên chủ nhiệm lớp thì khơng ai kể hết được, cũng khơng
có việc nào chính, việc nào là phụ. Mà hầu như tất cả mọi công việc cần làm đều bổ
trợ cho nhau, mỗi cơng việc có một mục đích nhất định. Trong sáng kiến kinh nghiệm
này, tôi chỉ đi vào một số nội dung sau:
2.1. Xây dựng chương trình kế hoạch chủ nhiệm lớp.
Tôi nhận thức được rằng kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp là điều kiện tiên
quyết để tổ chức thành cơng q trình giáo dục học sinh. Hiệu quả giáo dục học sinh
của lớp phụ thuộc phần lớn vào tính khoa học của kế hoạch. Bởi vậy khi bắt tay vào
nhận lớp, đầu tiên tôi xây dựng cho mình một kế hoạch chủ nhiệm cụ thể, theo các
nội dung sau:
-Điều tra nắm thơng tin, đặc điểm tình hình của lớp bằng cách dựa vào kết quả
năm học trước; những mặt mạnh, hạn chế của lớp.
- Đề ra nội dung, chỉ tiêu cụ thể cho từng hoạt động như:

+Kiến thức, kĩ năng cuối năm: 100% học sinh được xét lên lớp
Hoàn thành xuất sắc: 10em
Hoàn thành tốt: 7em
Phẩm chất, năng lực: 100% học sinh đạt và đạt tốt.
Tham gia các hội thi cấp trường phấn đấu đạt giải từ 1-3.
Lớp đạt lớp Tiên tiến của trường.


Để đạt được các chỉ tiêu trên, tôi hoạch định ra các biện pháp cụ thể như kiểm
tra chặt chẽ việc học tập của học sinh; động viên; khích lệ học sinh vươn lên trong
học tập; tham gia tích cực các phong trào thi đua …
Sau đó tơi lập kế hoạc hàng tháng, hàng tuần cụ thể theo chủ điểm hoạt động
của trường, liên đội. Cuối mỗi tháng đều có nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm, bình
xét thi đua.
2.2. Thiết lập mối quan hệ vững chắc giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
Việc giáo dục đạo đức nhân cách cho thế hệ trẻ là một quá trình lâu dài liên
tục, diễn ra ở nhiều môi trường khác nhau, liên quan rất nhiều đến các mối quan hệ xã
hội phức tạp. Vì thế, việc giáo dục nói chung và giáo dục trẻ em nói riêng ln ln
địi hỏi có sự phối kết hợp của nhiều lực lượng đoàn thể xã hội và nhất là đòi hỏi sự
quan tâm thực sự sâu sắc của mọi người trong xã hội.
Ý nghĩa sâu sắc của việc phối hợp giáo dục đã được Bác Hồ chỉ ra từ lâu:
“Giáo dục trong nhà trường chỉ là một phần, cịn cần có sự giáo dục ngồi xã hội và
trong gia đình để giúp cho việc giáo dục trong nhà trường được tốt hơn. Giáo dục
trong nhà trường dù tốt đến mấy, nhưng thiếu giáo dục trong gia đình và ngồi xã
hội thì kết quả cũng khơng hồn tồn” (Trích bài nói tại Hội nghị cán bộ Đảng trong
ngành giáo dục tháng 6/1957).
Chúng ta đều biết rằng trong thực tế, trong môi trường xã hội mà trẻ sống, học
tập và phát triển. Bên cạnh các mặt tác động, các ảnh hưởng tích cực ln hàm chứa
các yếu tố ngẫu nhiên và với trình độ thiếu từng trải, ít vốn sống lại hiếu động, trẻ dễ
bắt chước theo, vi phạm các chuẩn mực, tác động tiêu cực đến sự phát triển nhân cách

của trẻ. Nhất là khi thiếu sự phối hợp đúng đắn, thiếu sự thống nhất tác động giáo dục,
thậm chí có sự đối nghịch giữa nhà trường và xã hội hoặc gia đình thì hậu quả xấu
trong giáo dục sẽ xuất hiện, nếu không kịp thời khắc phục hậu quả sẽ rất tai hại.
Trong lý luận cũng như trong thực tiễn giáo dục, sự thống nhất tác động giáo
dục từ nhà trường, gia đình và xã hội được xem là vấn đề có tính ngun tắc đảm bảo
cho mọi hoạt động giáo dục có điều kiện đạt hiệu quả tốt.
Là một giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp, ý thức được tầm quan trọng đó,
nên ngay từ đầu năm học, khi mới bước vào nhận lớp tơi đã hoạch định cho mình
những cơng việc như sau:
- Điều tra học sinh theo các giai đoạn:


Giai đoạn 1: Tiến hành điều tra cơ bản về tình hình học sinh nói chung trong
lớp và cá nhân từng học sinh bằng cách: chủ động tiếp cận và làm quen, trò chuyện
thân mật với từng em học sinh, nắm bắt về tâm tư tình cảm của các em, tìm hiểu sơ
qua về điều kiện hồn cảnh của từng em để chuẩn bị cho cuộc họp phụ huynh đầu
năm của lớp.
Giai đoạn 2: Theo dõi và thực hiện kiểm tra tính đúng đắn của sự phân loại đối
tượng giáo dục ở giai đoạn 1, nếu chưa chính xác thì điều chỉnh chính xác hơn và
phân loại tiếp.
Giai đoạn 3: Hoàn chỉnh việc phân loại học sinh và tổ chức họp phụ huynh học
sinh để thơng báo những khó khăn, thuận lợi của trường, của lớp, của từng em học
sinh cho phụ huynh nắm rõ. Thông báo nội quy, quy định của lớp, của trường, quy
định giờ đưa đón học sinh, quy định về các loại sách vở, phương pháp kết hợp giáo
dục giữa phụ huynh và giáo viên chủ nhiệm cho phụ huynh nắm rõ.
Đề cao tinh thần trách nhiệm của phụ huynh với con em mình, bầu Ban đại
diện cha mẹ học sinh và cử 1 phụ huynh làm trưởng ban đại diện, thường xuyên liên
lạc với giáo viên để trao đổi các thơng tin có liên quan về học sinh. Cử nhóm phụ
huynh phụ trách việc học tập của một số học sinh theo vùng.
2.3. Xây dựng nề nếp lớp học:

a) Điều tra và nắm bắt thông tin cụ thể của từng cá nhân học sinh
Các thông tin của từng cá nhân học sinh là điều cần thiết mà mỗi giáo viên chủ
nhiệm cần phải biết. Bởi muốn hồn thành tốt nhiệm vụ của mình, muốn đề ra các
biện pháp giáo dục phù hợp và đạt hiệu quả cao thì địi hỏi người giáo viên phải hiểu
được tất cả mọi thơng tin có liên quan đến học sinh. Chính vì vậy, ngay từ ngày đầu
tiên nhận lớp, tôi thực hiện ngay công tác điều tra thông qua phiếu.
Thơng qua phiếu điều tra, tơi có đầy đủ các thông tin cần thiết của từng học sinh
để ghi vào sổ Chủ nhiệm. Và đặc biệt là tôi đã hiểu được một phần nào đó về học
sinh của mình để phân chia học sinh theo từng nhóm đối tượng, nhóm có cùng sở
thích, nhóm có cùng tháng sinh hay mùa sinh....Điều đó rất có ích cho tơi trong cơng
tác giảng dạy và giáo dục học sinh.
b) Tổ chức bầu Ban Cán sự lớp:
Ở bất cứ một tổ chức hay một cơ quan nào, muốn tất cả mọi hoạt động đi vào
nề nếp và quy cũ, đều địi hỏi phải có người lãnh đạo. Ở lớp học cũng như vậy, tuy là
một tổ chức nhỏ nhưng cũng cần phải có người đứng đầu để điều khiển mọi hoạt


động của lớp. Vì vậy việc bầu chọn và xây dựng đội ngũ Ban cán sự lớp là một công
việc rất quan trọng mà người giáo viên chủ nhiệm nào cũng cần phải làm ngay sau
khi nhận lớp mới. Đối với học sinh các lớp nhỏ, Ban Cán sự lớp thường là do giáo
viên chọn lựa và chỉ định học sinh làm. Còn với học sinh lớp lớn, các em đã lớn nên
các em có thể lấy tinh thần dân chủ và ý thức trách nhiệm đối với tập thể ứng cử và
bầu cử để chọn lựa ban cán sự của lớp.
c) Phân công nhiệm vụ cụ thể cho Ban Cán sự lớp:
Sau khi đã bầu chọn được Ban cán sự của lớp, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho
từng em như sau:
* Nhiệm vụ của CTHĐTQ (lớp trưởng):
- Theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động của lớp.
- Điểm danh và ghi sĩ số của lớp vào góc trên (bên phải bảng) ngay sau khi xếp
hàng vào lớp.

- Điều khiển các bạn xếp hàng vào lớp, xếp hàng chào cờ đầu tuần, xếp hàng
tập thể dục.
- Giữ trật tự lớp khi giáo viên chấm bài, khi giáo viên có việc phải ra khỏi lớp
và khi lớp dự lễ chào cờ đầu tuần.
- Đề nghị giáo viên tuyên dương, phê bình cá nhân hoặc tập thể.
* Nhiệm vụ của PCTHĐTQ ( lớp phó học tập):
- Tổ chức lớp truy bài 15 phút đầu giờ; giúp đỡ các bạn học yếu học bài, làm bài.
- Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết học khi
giáo viên yêu cầu.
- Theo dõi việc học tập của lớp trong các tiết chuyên biệt.
- Đảm nhận mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học.
* Nhiệm vụ của PCTHĐTQ ( lớp phó lao động):
- Phân công, theo dõi và kiểm tra các tổ trực nhật và chịu trách nhiệm tắt đèn,
quạt khi ra về.
- Phân cơng các bạn tưới cây trong lớp, chăm sóc bồn hoa và cây trồng của lớp.
- Theo dõi, kiểm tra các bạn khi tham gia các buổi lao động do trường, lớp tổ chức.
- Phối hợp với lớp trưởng, lớp phó học tập giữ trật tự lớp.
* Nhiệm vụ của các ban được phân công cụ thể; VD: Ban (văn nghệ ...).
- Điều hành các buổi sinh hoạt tập thể


- Cùng với giáo viên tập các tiết mục văn nghệ để tham gia biểu diễn trong các
hoạt động do nhà trường tổ chức, Đoàn, Đội tổ chức.
Nhiệm vụ của mỗi em, tôi ghi rõ ràng trong một cuốn sổ, sau đó phát cho các
em. Tơi hướng dẫn từng em cách ghi chép trong sổ một cách khoa học, cụ thể, rõ
ràng. Mỗi em sẽ làm đúng các nhiệm vụ của mình. Ngồi ra, lớp trưởng và 3 lớp phó
phải đoàn kết và hợp tác chặt chẽ với nhau trong công việc chung.
Cuối mỗi tuần, vào tiết sinh hoạt lớp ngày thứ sáu, lớp trưởng, lớp phó báo cáo
các mặt hoạt động của lớp. Căn cứ vào báo cáo, tôi nắm được khả năng quản lí lớp
của từng em. Và cứ cuối mỗi tháng, tôi tổ chức họp Ban Cán sự lớp 1 lần để tổng kết

các mặt làm được của lớp, động viên khen ngợi những việc các em đã làm tốt, đồng
thời chỉ rõ những thiếu sót và hướng dẫn các em cách khắc phục.
* Thống nhất và đưa ra các quy định chung của lớp đó là:
QUY ĐỊNH CHUNG CỦA LỚP
1.Đi học đúng giờ. Nghỉ học phải có giấy xin phép của phụ huynh học sinh.
2.Phải trật tự nghe giảng, làm bài nghiêm túc, thuộc bài trước khi vào lớp.
3.Lễ phép, vâng lời thầy cô giáo, người lớn tuổi; tôn trọng bạn bè và yêu thương trẻ
nhỏ.
4.Ăn mặc gọn gàng sạch sẽ
5.Khơng nói tục, chưởi thề, đánh nhau gây mất đoàn kết
6.Đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên xe máy.
7.Tham gia đầy đủ các hoạt động do trường, lớp tơt chức.
8.Biết bảo vệ và giữ gìn của công.
9.Thực hiện tốt đầy đủ các quy định của nhà trường và xã hội.
10.Chấp hành tốt luật lệ giao thông.

2.4) Xây dựng nhóm tự quản, tổ tự quản.
Một trong những nguyên tắc giáo dục là giáo dục bằng tập thể và thơng qua tập
thể. Vì vậy xây dựng tập thể học sinh tự quản là một trong những nội dung quan
trọng của công tác chủ nhiệm lớp. Để làm tốt công tác này, tôi đã xây dựng một kế
hoạch cụ thể bao gồm các nội dung:
- Lựa chọn nhóm tự quản, tổ tự quản
- Lựa chọn đội ngũ cán bộ nhóm, tổ có đủ uy tính và năng lực tự quản tập thể lớp.


- Giao nhiệm vụ cụ thể và bồi dưỡng cho các em về các yêu cầu của một tập
thể tự quản. Cụ thể như sau:
a) Nhóm tự quản
Để thực hiện Đổi mới phương pháp dạy học theo mơ hình lớp học Vnen, tôi là
giáo viên chủ nhiệm lớp 3, vào đầu năm các em chưa quen( vì học ở khu vực lẻ) cho

nên việc điều hành nhóm có phần khó khăn. Nhưng nhờ sự kiên trì tập luyện của giáo
viên chủ nhiệm và sự nổ lực của các em nên việc xây dựng nhóm tự quản và tổ tự
quản đã dần dần tốt hơn. (Dự kiến 5 nhóm)
b) Tổ tự quản.
Với 5 nhóm tự quản, tơi chia đều làm 3 tổ tự quản, mỗi tổ gồm 2 nhóm,
cụ thể như sau:
* Tổ tự quản 1 gồm: Nhóm 1 và nhóm 2
* Tổ tự quản 2 gồm: Nhóm 3 và nhóm 4
* Tổ tự quản 3 gồm: Nhóm 5
Cũng giống với hình thức của nhóm tự quản, tổ tự quản cũng bầu ra 1 người
làm tổ trưởng, đảm nhận công việc quản lí tổ. Nhận báo cáo hàng ngày từ các nhóm
trưởng và tập hợp kết quả vào cuối tuần để báo cáo lên cho các lớp phó phụ trách các
hoạt động của lớp.
2.5) Xây dựng “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”
Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” do Bộ giáo
dục và Đào tạo phát động từ năm học 2008-2009 nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện, đặc biệt là giáo dục đạo đức, nhân cách và kĩ năng sống cho học sinh. Xây
dựng trường học thân thiện là tạo môi trường giáo dục an tồn, bình đẳng và thân
thiện để ngơi trường vừa là nơi trang bị cho học sinh kiến thức, vừa là nơi thu hút các
em vào những hoạt động vui chơi giải trí lành mạnh, tạo hứng thú, phát huy tính tích
cực, chủ động sáng tạo của học sinh trong học tập, tìm hiểu kiến thức và tham gia các
hoạt động xã hội... Qua hơn 10 năm thực hiện, phong trào đã phát triển mạnh mẽ và
mang lại hiệu quả thiết thực cho ngành giáo dục và cho xã hội. Muốn phong trào
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” ở mỗi trường đạt hiệu quả thì
mỗi giáo viên chủ nhiệm phải tích cực “Xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích
cực”. Có nhiều “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực” thì mới có “Trường học thân
thiện, học sinh tích cực”.


“Xây dựng lớp học thân thiện” là tạo ra môi trường học tập thân thiện, an toàn,

gần gũi với học sinh, làm cho học sinh cảm thấy “Mỗi ngày đến trường là một niềm
vui”. Xây dựng được “Lớp học thân thiện” thì sẽ có “Học sinh tích cực”. Xây dựng
được lớp học thân thiện, học sinh tích cực thì sẽ hạn chế được tỉ lệ học sinh lưu ban,
bỏ học, sẽ nâng cao được chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Công việc “Xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực” được tơi tiến hành
từng bước như sau:
a)Trang trí lớp học xanh- sạch- đẹp
Lớp học thân thiện phải có cây xanh, phải ln sạch sẽ, ngăn nắp và được trang
trí đẹp, đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Do vậy, tơi hướng dẫn và cùng
với học sinh thực hiện các công việc sau đây:
- Trồng cây xanh trong lớp: Chọn loại cây khơng có lá úa, rụng để lớp học luôn
được sạch sẽ như cây trầu bà, cây trường sinh...
- Trang trí lớp đẹp, hài hịa đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao.
Phần trang trí lớp, tơi giao trực tiếp cho từng tổ: mỗi tổ phải sưu tầm tranh ảnh liên
quan đến các môn học và chọn 5 bài đẹp nhất để trưng bày. Tranh, ảnh các em sưu
tầm được dán vào giấy khổ lớn theo mẫu của trường.
- Phân công cho các tổ trực nhật theo quy định.
b) Xây dựng mối quan hệ thầy- trò và bạn bè trong lớp
* Xây dựng mối quan hệ thầy- trò:
Để xây dựng được mối quan hệ thầy trị tốt khơng phải là dễ nhưng cũng
khơng khó nếu như chúng ta biết cần phải làm như thế nào và làm ra sao? Với tôi để
xây dựng tốt mối quan hệ này, tôi luôn đặt sự cơng bằng và bình đẳng lên hàng đầu.
Thầy nói – trị nghe, trị nói – thầy nghe và người thầy bao giờ cũng phải là tấm
gương sáng để các em nói theo, phải tạo ra được sự uy nghiêm để các em phải nể
phục. Vì vậy tơi đã thực hiện như sau:
- Tơi ln ln lắng nghe những gì các em nói và giải quyết triệt để những vấn
đề mà các em thắc mắc.
- Tôi thường cùng với Ban cán sự lớp hướng dẫn các em làm vệ sinh, chăm sóc
bồn hoa cây cảnh và sinh hoạt 15 phút đầu giờ.

- Khi giao việc, tơi chỉ nói một lần, nhưng chỉ nói khi lớp trật tự. Với cách làm
này, tự nhiên thầy sẽ trở nên nói ít, học trị sẽ làm nhiều. Làm việc như thế nào thì
đạo đức, ý thức sẽ kèm theo như thế ấy. Làm đến nơi đến chốn thì ý thức kỉ luật cũng
đến nơi đến chốn.
- Khi lên lớp, tôi luôn chú ý đến cả cách đi đứng, nói năng, cách ăn mặc, cách
cầm sách, chữ viết, thái độ,...để học trị noi theo. Khơng vì bất cứ lí do gì mà tơi cho
phép mình cẩu thả hoặc xuề xòa, qua loa trước mặt học sinh.
- Khi học sinh nào làm bài chưa đúng, tôi nhẹ nhàng khuyên bảo để các em
nhận thấy sai mà sữa chữa. Tôi giúp đỡ, hướng dẫn học sinh làm lại ngay tại lớp. Với
cách nói đúng, làm đúng trong học tập, các em trở thành những con người tự tin,
trung thực, khơng gian dối.
- Khi có học sinh mắc sai lầm, thiếu sót, tơi ln cố gắng kiềm chế và tơn
trọng học sinh, tìm hiểu cặn kẽ thấu đáo ngun nhân để có biện pháp giúp đỡ các em
sửa chữa.
- Tơi ln khích lệ và biểu dương các em kịp thời, ca ngợi những ưu điểm của
các em nhiều hơn là phê bình khuyết điểm. Tơi cố tìm ra ngững ưu điểm nhỏ nhất để
khen ngợi động viên các em. Nhưng trong khi khen, tôi cũng không quên chỉ ra
những thiếu sót để các em khắc phục và ngày càng hồn thiện hơn.
- Khi nói chuyện, khi giảng, cũng như khi nghiêm khắc phê bình lỗi lầm của
học sinh, tơi ln thể hiện cho các em thấy tình cảm u thương của một người thầy
đối với học trò. Theo qui luật phản hồi của tâm lí, tình cảm của thầy trước sau cũng
sẽ được đáp lại bằng tình cảm của học trò. Lòng nhân ái, bao dung, đức vị tha của
người thầy ln có sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm hóa học sinh. “Lớp học thân
thiện” chỉ có được khi người thầy có tấm lịng nhân hậu, bao dung, hết lịng vì học
sinh thân u của mình. Có một người thầy như vậy thì chắc chắn học sinh sẽ chăm
ngoan, tích cực và ham học, thích đi học.
* Xây dựng mối quan hệ bạn bè:
“Học thầy không tày học bạn”. Dù bất cứ ở độ tuổi nào, trong cuộc sống mỗi
con người chúng ta đều cần phải có bạn. Vì chính bạn là người dễ sẻ chia cùng chúng

ta những niềm vui nỗi buồn. Và đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh Tiểu học, ở lứa tuổi
này các em cần có nhiều bạn. Bởi khái niệm bạn của các em chỉ mới dừng lại ở mức
cùng chơi, cùng học, cùng vui đùa thỏa thích. Ai cũng có thể là bạn, các em chưa có
sự lựa chọn hay đặt ra một tiêu chuẩn nào cho người bạn của mình. Những yêu, ghét,


giận, hờn của các em chỉ xảy ra một cách tức thời, thoáng qua trong giây lát rồi tất cả
đều trở lại bình thường. Vì thế là một người giáo viên chúng ta nên nắm bắt tâm lí
của các em, thiết lập cho các em một mối quan hệ bạn bè tốt, giữ lại cho các em
những suy nghĩ ngây thơ trong sáng của lứa tuổi học trò. Nếu các em có nhiều bạn bè
thân thiết trong lớp thì các em sẽ hợp tác vui vẻ với nhau và sẽ giúp đỡ nhau cùng
tiến bộ. Em học giỏi sẽ giúp những em học yếu; ngược lại, em học yếu cũng dễ dàng
nhờ bạn giúp đỡ mình học tập mà khơng phải e ngại, xấu hổ. Nhưng trong thực tế,
một lớp học thường xuất hiện nhiều nhóm học trị, đặc biệt là những lớp cuối cấp.
Các em chia bè phải, phân biệt giàu nghèo, hay nói xấu hoặc châm chọc nhau. Tuy
các em chưa gây ra chuyện gì nghiêm trọng nhưng nó vẫn ảnh hưởng xấu đến tình
cảm bạn bè và chất lượng học tập của lớp. Là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn quan
tâm đến vấn đề này. Xây dựng được mối quan hệ bạn bè đoàn kết, gắn bó thì tơi sẽ
xây dựng được nề nếp lớp học, tiến tới xây dựng môi trường học tập thân thiện. Từ
mơi trường học tập thân thiện đó, chất lượng học tập của lớp chắc chắn sẽ được nâng
cao.
Để xây dựng mối quan hệ bạn bè thân thiết, đoàn kết, gắn bó, sẵn sàng giúp đỡ
nhau trong học tập, tơi ln tạo ra các hoạt động, các vấn đề đòi hỏi sự hợp tác của
nhiều học sinh. Cách làm cụ thể như sau:
- Tơi để một hịm thư chung ở trước lớp và khuyến khích các tự viết ra những
điều mình muốn nói, nhưng đặt ra yêu cầu với các em là không được viết lung tung,
không viết những điều không cần thiết và những điều khơng có. Căn cứ vào những
điều các em viết ra, nếu là những điều tốt thì tơi đọc cho cả lớp nghe rồi tun dương
ngay trước lớp. Cịn những điều các em phê bình thì tôi phải điều tra nắm rõ đúng
hay sai rồi mới tìm cáh xử lí.

- Khi có chuyện xích mích giữa em này với em kia, tôi kịp thời can thiệp
không để mâu thuẫn kéo dài gây ảnh hưởng xấu đến tình bạn cảu các em. Tơi gặp gỡ
trao đổi riêng với từng học sinh hoặc nhóm học sinh để biết rõ đầu đi câu chuyện.
Sau đó phân tích rõ ai đúng, ai sai. Ai sai thì phải nhận lỗi và xin lỗi bạn. Sau đó
giảng hịa và bắt tay nhau vui vẻ trở lại.
- Đầu năm học, tôi thỏa thuận với cả lớp rằng nếu trong lớp mình có bạn nào
đau ốm phải nằm viện thì cả lớp sẽ quyên góp tiền để mua quà đến thăm bạn, động
viên bạn an tâm chữa bệnh; những em ở gần nhà sẽ thay nhau chép bài cho bạn.
Khi bạn khỏi bệnh, những học sinh giỏi sẽ giúp đỡ bạn học tập để theo kịp chương
trình.


- Để tạo dựng cho các em một tình bạn bền đẹp với những kỉ niệm sâu sắc của
tuổi học trị, tơi tổ chức sinh nhật cho học sinh ngay tại lớp học trong giờ ra chơi.
Những em có ngày sinh trùng vào ngày thứ bảy, chủ nhật thì sẽ được tổ chức vào
sáng thứ bảy. Hình thức tổ chức do các em trong ban cán sự quyết định. Nhưng chủ
yếu chỉ là múa hát, là những lời chúc mừng và một món quà nhỏ tự tay các em sáng
tạo. Việc làm này đã tạo cho các em một thói quen tốt trong cuộc sống đó là: Biết
quan tâm đến người khác.
Qua những việc làm trên, tôi nhận thấy học sinh của lớp tơi ngày càng đồn
kết hơn. Các em biết quan tâm và giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống, ít xảy ra tình
trạng xích mích, kiện cáo nhau trong mỗi tiết học. Hòm thư chung của lớp cũng giảm
dần số lượng thư mà các em gửi. Lớp học ngày càng đi vào nề nếp khá tốt.
c) Tổ chức các hoạt động tập thể và các trò chơi vui tươi lành mạnh
Như chúng ta đã biết, đối với học sinh Tiểu học, các em đang ở độ tuổi “học
mà chơi, chơi mà học”, kiến thức và kĩ năng ở mỗi em sẽ được hình thành và rèn
luyện một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, khơng gây căng thẳng, gị bó đối với các em. Do
đó việc tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi góp phần giúp các em phát triển và hoàn
thiện nhân cách, bồi dưỡng năng khiếu và tài năng sáng tạo. Ngoài ra, việc tổ chức
các hoạt động tập thể cịn là sợi dây gắn bó, kết nối, đoàn kết các em lại với nhau.

Các hoạt động sinh hoạt tập thể và một số trò chơi đơn giản, gọn nhẹ, tơi có thể
tổ chức ngay trong mỗi buổi học chính khóa và cả các buổi sinh hoạt ngoài giờ lên lớp.
* Tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi trong buổi học chính khóa
Giữa các tiết học căng thẳng thường có 5 phút nghỉ giải lao, tơi dùng khoảng
thời gian đó để tổ chức cho các em múa hát tập thể, biểu diễn văn nghệ, hát dân ca,
diễn hài,...hoặc cũng có thể cho các em tự do trị chuyện những điều mình muốn
nhưng khơng làm gây mất trật tự làm ảnh hưởng đến các lớp học khác.
Căn cứ vào phiếu điều tra đầu năm, tôi nắm được khả năng của từng em nên tôi
phân công vai diễn, múa hát hoặc giao việc phù hợp với từng em, khuyến khích động
viên các em tự tin bộc lộ năng khiếu của mình. Nhờ vậy, các tiết học chính khóa trở
nên sơi nổi, các em rất hào hứng tham gia. Thông qua các hoạt động vui chơi, các em
được “làm”, “được trải nghiệm” như trong cuộc sống thực, điều đó sẽ giúp các em
lĩnh hội kiến thức và rèn luyện kĩ năng sống một cách nhẹ nhàng, nhưng lại hiệu quả.
* Tổ chức các hoạt động sinh hoạt tập thể và vui chơi thông qua các tiết học
ôn luyện vào buổi thứ 2.


Vào những tiết ôn luyện của buổi học thứ hai, tôi thường tổ chức cho học sinh
ôn luyện kiến thức bằng các trị chơi như: Rung chng vàng, Hái hoa dân chủ,
Đường lên đỉnh Olympia...Nội dung thi được tôi soạn sẵn bằng hệ thống câu hỏi và
trình chiếu qua Powerpoint nên được các em hưởng ứng rất nhiệt tình và thích thú.
* Tổ chức các hoạt động sinh hoạt tập thể và vui chơi thơng qua các tiết hoạt
động ngồi giờ lên lớp.
Nhân cách học sinh được hình thành và phát triển trong hoạt động và bằng hoạt
động. Vì vậy để hình thành và phát triển một cách tồn diện nhân cách học sinh tôi
thường tổ chức các hoạt động phong phú đa dạng như: hoạt động lao động, hoạt dộng
vui chơi giải trí, hoạt động thể dục thể thao, hoạt động văn hóa, văn nghệ và các hoạt
động xã hội. Thông qua các hoạt động này học sinh được củng cố, bổ sung, mở rộng
thêm tri thức đã học, phát triển óc thẩm mĩ, tăng cường thể chất, nhận thức về xã hội
và ý thức cơng dân. Từ đó hình thành cho học sinh thái độ tích cực, tinh thần đoàn

kết, ý thức giúp đỡ cộng đồng. Những hoạt động trên được thực hiện dưới nhiều hình
thức hoạt động như hoạt động theo chủ điểm, qua các giờ sinh hoạt...
Mỗi tiết Hoạt động ngồi giờ lên lớp đều có một nội dung cụ thể, mỗi nội dung
đều mang đến cho các em những kiến thức bổ ích. Ví dụ có tiết các em được làm
quen với các trị chơi dân gian, có tiết các em lại được tìm hiểu về Truyền thống anh
bộ đội Cụ Hồ, tìm hiểu về Truyền thống người Phụ nữ Việt Nam, chào mừng ngày
Nhà giáo... tùy theo chủ điểm của từng tháng để đưa ra cho các em một chủ điểm
giáo dục thích hợp, giúp các em vừa học, vừa chơi, vừa giải trí, vừa ghi nhớ kiến thức
mà không phải căng thẳng mệt mỏi.
Tất cả những biện pháp mà tôi đưa vào trong sáng kiến đã được tôi vận dụng
và đem lại hiệu quả khá tốt trong những năm qua. Cụ thể như sau:
Năm học 2016-2017:
- Duy trì sĩ số 24/24 đạt 100/%.
- Học sinh lên lớp thẳng đạt 100/%.
- 100% học sinh thực hiện tốt 5 nhiệm vụ của người học sinh
Năm học 2017-2018:
- Hội thi Viết chữ đẹp cấp trường đạt giải nhất trong khối.
- Lớp đạt danh hiệu: Lớp Tiên tiến
- Sĩ số: 24/24 đạt 100%
- PC,NL: 100% học sinh đạt và đạt tốt.


Năm học 2018-2019:
- Hội thi Viết chữ đẹp cấp trường đạt giải nhất trong khối.
- Lớp đạt danh hiệu: Lớp Tiên tiến
- Sĩ số: 26/26 đạt 100%
- NL,PC: 100% học sinh đạt và đạt tốt
- Chất lượng qua khảo sát cuối HKI; cuối HKII:
Cuối học kì I
TT

Mơn

Điểm 9 -10

Điểm 7 - 8

Điểm 5 - 6

Điểm dưới 5-

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

1

Tốn

12

46,2

9

34,6

5

19,2

0

0

2

TV

11

42.3

9

34,6

6

23,1

0

0

Cuối học kì II
TT

Mơn

Điểm 9 -10

Điểm 7 - 8

Điểm 5 - 6

Điểm dưới 5-

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

1

Toán

13

50,0

8

30,8

5

19,2

0

0

2

TV

12

46,2

9

34,6

5

19,2

0

0

III. PHẦN KẾT LUẬN
1. Ý nghĩa của đề tài:
Sáng kiến “Một số kinh nghiệm trong cơng tác chủ nhiệm lớp” có ý nghĩa rất
lớn đối với mỗi người làm công tác chủ nhiệm như tôi. Qua nghiên cứu sáng kiến
đã giúp cho tôi càng thấy rõ hơn về tầm quan trọng của người giáo viên chủ nhiệm
lớp. Đối với lứa tuổi học sinh Tiểu học thì cơng tác chủ nhiệm lớp phải được đặt
lên hàng đầu. Bởi lẽ các em còn rất nhỏ, nhút nhát và tất cả mọi thứ đối với các em
đều mới lạ, rất cần có sự quan tâm dạy bảo từng ngày, từng giờ và ở mọi lúc mọi
nơi của gia đình và nhà trường. Mỗi người làm cơng tác chủ nhiệm lớp mà đặc biệt
là chính bản thân tôi được biết thêm một số biện pháp hay và phù hợp để vận dụng
vào công tác chủ nhiệm của mình.
Sáng kiến của tơi có thể cịn nhiều thiếu sót, song cũng góp một phần nhỏ
giúp các thầy giáo, cô giáo, những người làm công tác chủ nhiệm lớp (dù ở vùng
miền nào) cũng có thể vận dụng vào cơng tác chủ nhiệm của mình.

2. Kiến nghị, đề xuất
Để hồn thành tốt cơng tác chủ nhiệm lớp, ngoài sự nổ lực của mỗi giáo
viên và học sinh cần có sự quan tâm của Đảng, chính quyền địa phương và đặc biệt
là sự chỉ đạo sát sao của Ban lãnh đạo nhà trường cũng như sự quan tâm của hội cha
mẹ học sinh. Qua nhiều năm giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi mạnh dạn
đưa ra một số đề xuất sau:
*Đối với nhà trường:
- Trang cấp đầy đủ các thiết bị dạy học, các tài liệu tham khảo, giúp giáo viên hoàn
thành tốt cơng tác chủ nhiệm lớp của mình.
*Đối với giáo viên:
- Phải nhận thức rõ công tác chủ nhiệm lớp có một vai trị hết sức quan trọng, là
nhiệm vụ cần thiết của người giáo viên Tiểu học, là cơ sở vững chắc để giáo viên
thực hiện nhiệm vụ giảng dạy ở lớp của mình và góp phần nâng cao chất lượng, giáo
dục nhân cách cho học sinh.
- Giáo viên phải có năng lực giảng dạy, năng lực quản lí và phải là tấm gương về đạo
đức để các em noi theo.
Trên đây là một số biện pháp về công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục tôi đã được thực hiện và sẽ tiếp tục thực hiện trong những năm học
tới.
Rất mong sự góp ý của Ban giám hiệu, xin chân thành cảm ơn!