(Sáng kiến kinh nghiệm) một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn âm nhạc lớp 4

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC
MƠN ÂM NHẠC LỚP 4
PHẦN I. MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Giáo dục thẩm mỹ cho con người không thể thiếu được trong mục đích
giáo dục hiện nay của chúng ta. Việc giáo dục một con người toàn diện khơng
chỉ giáo dục cho họ có đạo đức tốt, có trình độ hiểu biết, nắm chắc các kiến thức
khoa học và xã hội, có sức khoẻ, biết lao động, sẵn sàng lao động mà còn phải
giáo dục cho họ biết nhìn nhận, phân biệt, biết thưởng thức cái đẹp và biết làm
đẹp cho cuộc sống. Một trong những con đường giáo dục thẩm mỹ nhanh và
hiệu quả nhất là giáo dục thơng qua các mơn học nghệ thuật. Trong đó có mơn
Âm nhạc.
Âm nhạc là phương tiện hiệu quả nhất trong giáo dục thẩm mỹ, đặc biệt là
ở bậc tiểu học, thơng qua mơn học này đã hình thành cho các em những kiến
thức ban đầu về ca hát, về kiến thức Âm nhạc, đặc biệt là trang bị cho các em có
một thế giới tinh thần thoải mái hơn, giúp các em phát triển tồn diện hơn, từ đó
giúp các em học tốt các môn học khác.
Học Âm nhạc các em u thích bộ mơn nghệ thuật này cảm thụ và cảm
nhận được cái hay cái đẹp của âm thanh qua các bài hát các bài tập đọc nhạc mà
các em được học trực tiếp làm cho các em thêm yêu quý và trân trọng các sản
phẩm văn hóa tinh thần của cha ông để lại như các bài dân ca, bài đồng dao….
Ở lớp 1, 2, phương pháp dạy học Âm nhạc tương đối giống nhau và chỉ 2
phân môn là học hát và phát triển khả năng nghe nhạc. Sang đến lớp 4 các em
bắt đầu chuyển sang một giai đoạn mới, ngoài học hát các em cịn có thêm phân
mơn là tập đọc nhạc, học hát và học những ký hiệu ghi chép nhạc và đọc được
bài tập đọc nhạc.
Âm nhạc cho học sinh tiểu học nói chung và lớp 4 nói riêng mặc dù
khơng nhằm đào tạo các em thành những con người hoạt động nghệ thuật
chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục văn hóa Âm nhạc, làm cho các em u
thích nghệ thuật Âm nhạc, bước đầu giúp các em làm quen một số kỹ năng đơn
giản về ca hát và thói quen tập hát đúng nhằm phát triển trí tuệ, bồi dưỡng tình

cảm trong sáng lành mạnh, hướng tới cái tốt đẹp, góp phần làm thư giãn và cân
bằng các nội dung học tập khác ở tiểu học.
Vậy làm thế nào để các em hát đúng giai điệu, đúng độ cao, trường độ, tiết
tấu và đúng tính chất các bài hát? Muốn làm được điều đó, người giáo viên phải
biết xác định giọng (tone) cho phù hợp lứa tuổi học sinh, giúp các em có một
chút kiến thức về nhạc lý các em hiểu và phân biệt được những âm thanh cao,
thấp, dài, ngắn hình nốt như nốt móc đơn nốt đen, nốt trắng…tốc độ thể hiện
khác nhau để phát triển năng lực nghe nhạc và cảm thụ Âm nhạc. Ngoài ra
người giáo viên phải biết tạo cho các em một tâm thế thoải mái, tự tin một hứng
thú tràn đầy khi học Âm nhạc.
Là một giáo viên qua thời gian trực tiếp giảng dạy bộ mơn Âm nhạc, với
lịng u nghề mến trẻ và sự nỗ lực học hỏi của mình, tôi mạnh dạn đưa ra một
số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc lớp 4.
1


II. PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
1/ Phạm vi nghiên cứu: Từ năm học 2019- 2020
2/ Đối tượng nghiên cứu: Học sinh khối 4
III. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI:
Đề tài này nhằm ghi lại những kinh nghiệm, những biện pháp nâng cao
chất lượng dạy học môn Âm nhạc lớp 4 mà bản thân tơi đã áp dụng có hiệu quả
trong những năm học qua như cách triển khai dạy phân môn Tập đọc nhạc, cách
gõ đệm sáng tạo.
Hệ thống giải pháp mà tơi đưa ra hồn tồn mới, áp dụng lần đầu trên
phạm vi huyện. Vấn đề trong đề tài nêu ra là những vấn đề chưa có đề tài, sáng
kiến nào trước đó nghiên cứu; những đề xuất hay phương pháp nêu ra đều mang
tính thực tiễn trong quá trình dạy và học.
Vấn đề nghiên cứu của tơi hồn tồn phù hợp với đặc điểm tình hình
giảng dạy Âm nhạc trên địa bàn Lệ Thuỷ nói riêng và tồn tỉnh nói chung.

Kết quả nghiên cứu đạt được đúng với mọi điều kiện, mọi trường hợp.
Đây là kết quả phù hợp với quy luật với xu thế chung, không phải là ngẫu nhiên.
Và nó có khả năng ứng dụng được, các nhà giáo cũng như học sinh khác dễ hiểu
và có thể sử dụng được vào cơng việc của mình có kết quả, nếu áp dụng thì hiệu
quả cơng việc sẽ cao nhất, trong khi sử dụng thời gian và sức lực ít nhất, tiết
kiệm nhất.

2


PHẦN II. NỘI DUNG
I. THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN ÂM NHẠC LỚP 4 Ở CÁC
TRƯỜNG TIỂU HỌC HIỆN NAY
1.Thuận lợi:
a) Về phía giáo viên:
- Đa số giáo viên được đào tạo cơ bản về chuyên môn, thường xuyên bồi
dưỡng về chuyên nghành âm nhạc và có kinh ngh iệm giảng dạy.
- Thường xuyên tham gia các lớp tập huấn thực hiện đổi mới phương pháp
dạy học do nhà trường và Phịng giáo dục đào tạo tổ chức.
- Giáo viên ln tham khảo chương trình Âm nhạc trước khi lên lớp, điều
chỉnh chương trình cho phù hợp từng đối tượng học sinh các lớp áp dụng
phương pháp dạy học tích cực gây được hứng thú cho học sinh.
b) Về phía học sinh
- Học sinh có kiến thức cơ bản tốt, nhiều em có năng khiếu âm nhạc nổi
trội.
- Kĩ năng giao tiếp và hợp tác trong học tập thành thạo.
- Các em có mặt bằng chung về trình độ rất tốt, tiếp thu bài nhanh, sáng
tạo trong thể hiện các ca khúc dành cho thiếu nhi và đặc biệt là các em rất thích
được biểu diễn.
c) Về chương trình, nội dung dạy học mơn Âm nhạc lớp 4

Cấu trúc chương trình và nội dung dạy học Âm nhạc lớp 4 được Bộ giáo
dục và Sở giáo dục bạn hành có tính khoa học, chặt chẽ và phù hợp với lứa tuổi
học sinh.
Chương trình Âm nhạc lớp 4 Gồm có 13 bài hát, Trong đó:
- Học hát các bài hát thiếu nhi Việt Nam 7 bài
- Học hát các bài hát dân ca 5 bài
- Học hát các bài hát nước ngoài 1 bài
Và 8 bài Tập đọc nhạc, 3 bài nghe nhạc và kể chuyện Âm nhạc.
d) Về cơ sở vật chất và phương tiện dạy học:
- Đa số các trường tiểu học hiện nay đều đạt chuẩn quốc gia nên điều kiện
dạy và học nói chung và bộ mơn Âm nhạc nói riêng được đảm bảo khá đầy đủ.
Nhiều trường đã có phịng Nghệ thuật và được trang trí sắp xếp một cách khoa
học, thân thiện theo mơ hình trường học mới hiện nay.
- Phương tiện và đồ dùng dạy học như đàn Organ, Piano, thanh phách,
tranh ảnh phục vụ dạy học đã được trang cấp khá đầy đủ.
2. Khó khăn
a) Về phía giáo viên
Một số giáo viên mới ra trường nên kinh nghiệm giảng dạy còn hạn chế.
Giáo viên cịn xem bộ mơn Âm nhạc như là “mơn phụ” nên thiếu sự đầu tư và
quan tâm đúng mức.
b) Về phía học sinh
- Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của học sinh lớp 4 rất năng động, khi đọc
nhạc chưa biết kiềm chế được âm thanh gây ồn ào cho cả lớp.
- Mức độ cảm nhận âm nhạc của trẻ không đồng đều.
3


- Các em lần đầu tiên làm quen với cao độ tiết tấu, vì ở lớp 3 các em chỉ
mới làm quen với tên nốt hình nốt mà chưa giải quyết đến phần đọc cao độ.
Chính vì thế việc đọc nhạc của các em chưa tốt.

- Bằng việc quan sát thực tế các giờ học tôi nhận thấy việc tiếp thu các
kiến thức Âm nhạc và sự yêu thích học tập bộ môn chỉ rơi vào một số em gọi là
có năng khiếu. Cịn lại các em khác chỉ học theo bản năng phải học nên ít có sự
sáng tạo trong vận dụng kiến thức. Bên cạnh đó các em còn lúng túng trong việc
hát kết hợp gõ đệm, chưa phân biệt được từng cách gõ đệm theo tiết tấu, theo
nhịp, theo phách khác nhau như thế nào trong một bài hát. Vì thế, các em hát
cịn tuỳ tiện lúc nhanh, lúc chậm dẫn đến việc hát sai giai điệu của bài hát.
Sau đây là số liệu thống kê đầu năm của học sinh khối 4 năm học 20192020.
BẢNG KHÁO SÁT CHẤT LƯỢNG HỌC ĐẦU HỌC KÌ 1
NĂM HỌC 2019-2020
Lớp/khối
Số HS
Hát đúng giai Hát kết hợp Kĩ năng
điệu, lời ca
gõ đệm
đọc nhạc
SL
%
SL
%
SL
%
4A
29
18
62.1
17
58.6
15
51.2

4B
34
16
47.1
15
44.1
14
41.2
Khối 4
63
34
53.9
32
50.8
29
46.0
c) Về CSVC, phường tiện dạy học
Một số trường học trên địa bàn cịn xem nhẹ bộ mơn Âm nhạc nên điều
kiện cơ sở vật chất phục vụ dạy và học còn hạn chế.
Đồ dùng dạy và học không được bảo quản đúng cách dẫn đến hư hỏng.
II. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC
MÔN ÂM NHẠC LỚP 4
1/ Giải pháp1: Dạy học đảm bảo chất KT-KN: Xác định mục tiêu, lựa chọn
nội dung, thực hiện tốt chương trình dạy học Âm nhạc.
Để có một tiết dạy và học Âm nhạc hiệu quả, gây được hứng thú cho học
sinh trước tiên người giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học
đầu tiên. Ở các lớp dưới các em được làm quen với kỹ năng ca hát, phát âm
quan sát nghe, cảm thụ bài hát và tập hát truyền cảm, tập gõ đệm các kiểu cho
đúng và nhịp nhàng. Sang lớp 4 các kỹ thuật đó vẫn được duy trì nhưng được
nâng cao hơn. Ở lớp 4, các em được làm quen với một chương trình Âm nhạc

riêng biệt. Vậy, để đáp ứng được với yêu cầu chung của bộ môn thì học sinh
phải nắm bắt chắc về các kĩ thuật thanh nhạc. Đồng thời, giáo viên phải nắm
vững phương pháp và các bước trong giảng dạy để truyền thụ lại cho các em
kiến thức của bài học cũng như phát triển các kỹ năng sẵn có của các em học
sinh một cách tốt nhất.
*.Xác định và xây dựng phương pháp dạy hát theo chuẩn KT-KN:
Trong q trình dạy học có thể áp dụng tiến trình và phương pháp dạy hát
sau:
- Giới thiệu bài hát.
4


- Nghe hát mẫu.
- Đọc lời ca, chia đoạn, chia câu.
- Khởi động giọng.
- Tập hát từng câu.
- Hát cả bài.
- Kết hợp gõ đệm, vận động, phụ họa.
- Củng cố, kiểm tra.
Tuy nhiên, trong quá trình lên lớp các bước trong trình tự dạy một bài hát
nên vận dụng linh hoạt, không nên áp dụng cứng nhắc theo một khn mẫu cố
định và phân chia thời gian hợp lí. Giáo viên cần chuẩn bị các bước cho từng bài
hát cụ thể theo nội dung như sau:
a) Giới thiệu bài hát: Ngoài giới thiệu tên bài, tên tác giả, xuất xứ, nội dung,
chủ đề…Nếu là dân ca, nên có giới thiệu về vùng, miền.
b) Nghe hát mẫu: Giáo viên (GV) có thể tự trình bày bài hát với sự chuẩn bị
chu đáo hoặc cho Học sinh (HS) nghe qua băng đĩa. Khi trình bày bài hát, Giáo
viên cần trình bày chuẩn xác, có thể kết hợp động tác minh họa kèm theo sẽ làm
cho HS thấy thích thú hơn. Nếu cho HS nghe qua băng, đĩa phải chuẩn bị cẩn
thận đĩa nhạc, máy nghe tránh để HS chờ đợi gây ức chế tâm lí.

Việc hát mẫu cho HS có những ưu điểm mà người giáo viên cần khai thác
như: Giúp HS cảm nhận đầy đủ, trọn vẹn bởi cách hát của giáo viên gần gũi các
em hơn so với đĩa nhạc. HS cảm thấy hào hứng khi nghe thầy cô hát. Thể hiện
được năng lực âm nhạc và cảm xúc của giáo viên.
c) Đọc lời ca, chia đoạn, chia câu: GV hướng dẫn HS đọc lời sau đó chia đoạn,
chia câu để thuận lợi cho việc luyện tập từng câu.
d) Khởi động giọng: Giúp HS khởi động giọng trước khi tập hát. GV cho HS
luyện theo đàn và dùng nguyên âm ghép phụ âm. Ví dụ: mẫu “mi……ma”
. Cao độ đi lên dần rồi đi xuống dần.
e) Dạy hát từng câu: GV đàn cho HS nghe nhẫm và tập hát hịa giọng theo
đàn. Những câu hát khó, luyến láy nhiều GV cần hát mẫu vì HS nghe đàn khơng
thể thể hiện rõ bằng nghe giọng hát. Đôi khi, GV nên chỉ định HS giỏi hát mẫu
thay cho GV nhằm phát huy tính tích cực của HS đồng thời làm cho môi trường
học tập trở nên gần gũi và thân thiện hơn. Trong khi dạy từng câu, GV cần cho
HS nhận xét và kết hợp sửa sai cho các em.
g) Hát cả bài: GV cho HS hát cả bài theo giai điệu của đàn, chú ý những chổ
ngân, nghỉ và sửa sai cho các em, lưu ý HS cách phát âm, hát rõ lời và cảm xúc
của bài hát, tránh gào thét đây là lỗi hay mắc phải ở HS tiểu học, sau đó kết hợp
nhạc đệm, nhạc đệm GV chuẩn bị và lưu sẳn trong đàn. GV hướng dẫn HS trình
bày bài hát với nhiều hình thức như đơn ca, song ca, tốp ca…
h) Kết hợp gõ đệm, vận động và phụ họa: GV hướng dẫn cho HS thực hiện
gõ đệm, cách gõ đệm tùy thuộc vào từng bài cụ thể. Lưu ý các bài hát có nhịp
lấy đà.
Phần kết hợp vận động và phụ họa khơng địi hỏi nhất thiết HS phải thực
hiện thật thành thạo vì vận động và phụ họa có thể tiến hành ở tiết tiếp theo ở
phần ôn tập bài hát. Tiết học hát chủ yếu HS biết kết hợp gõ đệm, GV hướng
5


dẫn một vài động tác cho các em làm quen với nhịp của bài ở tiết tiếp theo khi

đã thuộc lời ca các em kết hợp thực hiện vận động và phụ họa dễ dàng hơn.
k) Củng cố, kiểm tra: Cho các em trình bày theo cá nhân, nhóm hoặc theo tổ,
GV có thể tranh thủ kiểm tra mức độ tiếp thu của các em. Tùy vào từng bài hát
mà GV có thể áp kết hợp trị chơi để giờ học thêm phong phú sinh động hơn.
*.Xác định mục tiêu dạy hát:
Học hát chiếm thời lượng nhiều nhất. Mỗi bài hát được dạy trong một tiết,
sau đó được ơn tập trong tiết tiếp theo. Cho nên, GV phải xác định rõ mục tiêu
của việc học hát trong kế hoạch bài học vừa đảm bảo theo chuẩn KT-KN vừa
đảm bảo phát huy theo năng lực HS. Cần xác định các mục tiêu cần đạt trong
dạy hát như sau:
a) Mục tiêu về kiến thức: Dạy hát nhằm phát triển năng lực nhận thức của HS,
học mỗi bài hát giúp các em biết thêm về một vấn đề, về tác giả hoặc đặc điểm
riêng của bài hát. Sự phong phú về mặt nội dung trong các bài hát giúp các em
có thêm hiểu biết về cuộc sống. Các hình tượng âm nhạc cũng giúp nâng cao
khả năng nhận thức và hiểu biết của HS. Bên cạnh đó, dạy hát cịn phát triển
năng lực ngôn ngữ, lời ca của bài hát làm vốn từ của HS trở nên phong phú và
sinh động hơn. Tùy vào từng bài hát cụ thể, dựa vào yêu cầu của chuẩn KTKN,
GV chọn lọc và truyền đạt theo từng điều kiện và đối tượng cụ thể.
b) Mục tiêu về kĩ năng: Đây là mục tiêu trọng tâm của việc học hát. Dạy hát
nhằm phát triển năng lực âm nhạc của HS, giúp các em hát đúng giai điệu và lới
ca, biết cách hát tự nhiên, biết lấy hơi, hát rõ lời và thể hiện được sắc thái, tình
cảm của bài hát. Dạy hát cịn giúp HS trình bày bài hát theo hình thức đơn ca,
song ca, tốp ca, đồng ca, biết hát kết hợp các hoạt động như: gõ đệm, vận động
theo nhạc, nhảy múa, biểu diễn hoặc trò chơi… Khơng nên địi hỏi q cao đối
với HS, cần bám sát chuẩn KT-KN và chú ý phát triển các HS có năng khiếu, tạo
điều kiện cho các em được bộc lộ năng khiếu của mình.
c) Mục tiêu về tình cảm và thái độ: Dạy hát nhằm giáo dục HS những tình cảm
tốt đẹp, giúp các em thêm yêu âm nhạc (yêu quê hương đất nước, con người…),
có khả năng tham gia ca hát trong và ngoài nhà trường.
Những mục tiêu trên chỉ đạt được khi HS trải qua quá trình học tập lâu dài

và đúng hướng, nếu chỉ học 1-2 bài hát thì khơng thể đạt được những điều đó.
Vì vậy khi dạy một bài hát cụ thể, GV phải lựa chọn cách diễn đạt mục tiêu ngắn
gọn và rõ ràng trong kế hoạch bài dạy để từ đó áp dụng có hiệu quả khi lên lớp.
Đối với cả cấp học, điều này được thực hiện rất thuận lợi vì nội dung được
truyền tải đến HS được liên tục và có hệ thống. Càng thuận lợi hơn đối với
những GV đảm nhiệm tất cả các khối lớp trong bậc học vì GV có sự tiếp cận và
nắm bắt được đa số các đối tượng HS trong quá trình dạy học từ lớp 1 đến lớp 5,
từ đó GV có thể dễ dàng đặt ra nội dụng và yêu cầu phù hợp cho HS ở khối lớp
4.
2/ Giải pháp 2: Giúp học sinh hát đúng giai điệu, lời ca.
Giáo viên nên giới thiệu nội dung bài nhạc nói về gì sắc thái thể hiện ra sao
vui hay êm dịu…Nhất là khi hát phải thể hiện được giai điệu, tiết tấu của bài hát
phải đưa tâm hồn của mình hịa quyện vào lời hát, phải có cảm xúc khi hát thể
6


hiện được tâm hồn của mình vào nội dung tác phẩm như (tình bạn bè, cha mẹ,
thầy cơ q hương, mái trường…).
Hướng dẫn các em phát âm rõ lời, chính xác gọn tiếng chỗ nào luyến lên hay
luyến xuống phải thể hiện được. Trong lúc tập hát cũng như tập đọc nhạc không
nên cho các em hát to quá gây ra khan tiếng mệt giọng ảnh hưởng đến giọng hát
và không thể hiện nội dung bài tập.
Giáo viên khi bắt giọng cho học sinh đọc nhạc hoặc hát giáo viên nên bắt
giọng cho chuẩn xác hoặc có thể bắt giọng bằng sử dụng nhạc cụ để bắt giọng
vào cho đúng và chuẩn xác như đàn organ hoặc kèn Melodion…tiếng hát sẽ
không bị quá cao hoặc quá thấp.…
Về tư thế đứng hát chúng ta phải cho các em đứng đầu thẳng, hai tay buông
thả tự nhiên hoặc đứng lắc người và nhún nhẹ nhàng thân người thật thoải mái.
Tư thế ngồi hát cũng như khi đứng hát giáo viên chú ý đến các em là lưng khơng
tựa vào phía sau, khơng ngồi ngả nghiêng dựa dẫm vào nhau hoặc là tỳ ngực vào

bàn, ngồi thẳng thoải mái, hai tay để ở đùi hoặc trên bàn một cách tự nhiên để
dùng tay vỗ tay hoặc gõ đệm các loại nhạc cụ cho tiếng hát.
Trong hai tư thế đứng hát và ngồi hát nên cho các em tư thế đứng hát là tốt
nhất. Nhưng lưu ý một điều là không nên cho các em đứng lâu quá nếu không sẽ
làm cho các em mệt mỏi gây ảnh hưởng đến chất lượng của tiết học, nên linh
động luân phiên giữa tư thế đứng hát và ngồi và phân bố thời gian cho hợp lý.
Giới thiệu bài hát một cách sinh động, gây sự chú ý, tò mò cho học sinh.
Các em nghe hát mẫu và đọc lời ca, giải nghĩa những từ khó để giúp các em hiểu
được ý nghĩa của lời ca.
Ví dụ: . Bài Cò lả,

Từ “Phủ” là chỉ đơn vị hành chính ngày xưa, tương đương như quận
huyện ngày nay. Việc hiểu ý nghĩa những từ đó giúp học sinh thấy gần gũi với
bài hát hơn.
Để các em đọc đúng tiết tấu, giáo viên chỉ bảng phụ và hướng dẫn các em
đọc câu theo mẫu. Sau khi giúp học sinh đọc đúng lời ca giáo viên phải hướng
dẫn các em khởi động giọng.
Khi tập hát cần sự đồng đều hoà giọng chính xác và diễn cảm với những
trạng thái khác nhau. Để các em cảm nhận giai điệu của từng câu hát, giáo viên
đàn, hát mẫu. Việc tập hát từng câu và kết nối theo lối móc xích sẽ giúp các em
mau nhớ lời ca và hát chuẩn xác giai điệu hơn. Việc củng cố luyện tập từng đoạn
của bài hát giúp các em cảm nhận giai điệu và lời ca, tự tin. Đặc biệt là giúp các
em loại bỏ sự chán nản khi chưa thực hiện được bài tập.
*Có nhiều lỗi mà giáo viên cần tránh khi dạy hát, tiêu biểu là những lỗi
như:
- Dạy sai kiến thức, giáo viên dạy học sinh không đúng nhạc và lời của bài hát.
7


- Giáo viên không thuộc bài hát.

- Dạy hát theo lối truyền khẩu, giáo viên hoàn toàn chỉ sử dụng giọng hát, không
sử dụng nhạc cụ.
- Xác định giọng không phù hợp, làm học sinh phải hát ở giọng quá cao hoặc
quá thấp, giáo viên liên tục thay đổi giọng.
- Phân chia độ dài các câu hát không phù hợp với khả năng của học sinh.
- Xác định không đúng trọng tâm, trình bày lan man về tác giả và tác phẩm, làm
bước giới thiệu bài hát vừa rườm rà, vừa mất thời gian. Chỉ nên thực hiện 4
bước (giới thiệu bài hát, tìm hiểu về bài hát, nghe hát mẫu, khởi động giọng)
trong khoảng 10-12 phút, nếu kéo dài hơn có thể làm học sinh mất hứng thú học
hát.
- Không sửa sai, không yêu cầu học sinh thể hiện sắc thái, tình cảm của bài hát.
- Chưa hồn thành mục tiêu tiết học mà đã chuyển sang các hoạt động khác. Ví
dụ mục tiêu quan trọng của tiết dạy hát là hướng dẫn học sinh hát đúng giai điệu,
lời ca. Tuy nhiên, khi mà hầu hết học sinh còn chưa hát đúng giai điệu, nếu giáo
viên đã vội hướng dẫn các em tập gõ đệm, vận động, thi đua, trò chơi hoặc biểu
diễn.
- Bắt nhịp cho học sinh hát ở một giọng (khi bắt nhịp không dùng đàn), sau đó
đệm đàn ở một giọng khác.
- Giáo viên khơng làm chủ được thời gian, dạy thừa hoặc thiếu nhiều thời gian.
3/ Giải pháp 3: Giúp học sinh hát kết hợp gõ đệm tốt.
Việc sử dụng các nhạc cụ để gõ đệm theo khi hát làm cho bài hát sinh động,
gây hứng thú, giúp các em giữ được nhịp độ của bài mà khơng bị cuốn nhanh.
Thơng thường, có 3 cách gõ đệm để luyện tập củng cố bài hát đó là: Hát gõ
đệm theo nhịp, phách, tiết tấu lời ca. Tuy nhiên tuỳ theo từng bài hát cụ thể mà
vận dụng cho phù hợp. Ví dụ: Câu đầu trong bài " Em u hồ bình" Nhạc và
lời Nguyễn Đức Tồn, sử dụng cách gõ đệm theo phách và gõ đệm theo tiết tấu
đã được viết sẵn vào bảng phụ trên khuông nhạc chia làm 3 cách gõ đệm khác
nhau.
*Gõ theo nhịp:
x

x

x

x

*Gõ đệm theo phách:
8


x

* Gõ đệm theo tiết tấu lời ca:
x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

Mỗi nốt trên khuông nhạc giáo viên đã đánh dấu x tương ứng với tiếng
được gõ trong ơ nhịp. Khơng giải thích vì sao chỉ nhận xét về cách gõ. Sau đó
hướng dẫn học sinh cách tự xác định nhịp, phách ở những câu còn lại trong bài
hát.
Để phân biệt hai cách gõ trên giáo viên chia lớp thành hai nhóm, mỗi
nhóm thực hiện gõ một cách, khi đã được gõ và được nghe các em sẽ nhận biết
được điểm khác của hai cách gõ trên.
Để củng cố kĩ năng gõ đệm giáo viên tổ chức trị chơi thi đua trong các
nhóm. Bằng cách chia lớp thành 3 nhóm, mỗi nhóm chịu trách nhiệm một cách
gõ. Hát theo kiểu nối tiếp đến câu hát nào ở nhóm đó sẽ có cách gõ riêng về
nhịp, tiết tấu hay phách. Nhằm tạo một khơng khí sôi động khi các em hát và tạo
điều kiện cho học sinh nắm vững giai điệu của bài hơn.
Những bài hát có sử dụng đảo phách thuộc loại bài khó. Để dạy cho học sinh
nắm chắc được tiết tấu, nhịp, phách trong bài hát, giáo viên phải tạo cho học
sinh tư thế chủ động, hướng dẫn học sinh biết cách xác định nhịp, phách trong
bài.

4/ Giải pháp 4: Giúp các em học tốt phân môn Tập đọc nhạc
Ở lớp 3 các em đã được học cơ bản về nhạc lý như khng nhạc, khóa son,
dịng kẻ, khe nhạc, các hình nốt nhạc….Để có thể học tập đọc nhạc tốt phải nắm
rõ các kiến thức cơ bản về nhạc lý khi nhìn vào bài tập đọc nhạc các em mới đọc
nhạc tốt được.
a/ Giáo viên hướng dẫn lý thuyết cho học sinh.
Giáo viên cần ôn tập lại kiến thức cũ cho học sinh.Cho học sinh nhận biết
lại các hình nốt nhạc như nốt đen, nốt trắng, nốt móc đơn..dấu lặng đen, lặng
đơn. Có thể ơn tập với nhiều hình thức thơng qua trò chơi nhận biết các nốt nhạc
và tên nốt nhạc như (Đô, rê, mi, pha, son, la, si) hoặc cho học sinh đọc tên nốt
nhạc bằng trị chơi khng nhạc bàn tay đã học ở lớp 3.
Cho học sinh lên bảng đính tên nốt nhạc theo yêu cầu của giáo viên ví dụ:
giáo viên nói son đen, la trắng, mi móc đơn …học sinh đính nốt nhạc bằng bảng
nam châm đính nốt nhạc vào khng nhạc đúng vị trí từ đó sẽ khắc sâu kiến
thức trí nhớ về vị trí nốt nhạc cho các em. Hoặc cho các em nhớ lại vị trí các nốt
nhạc bằng khng nhạc bàn tay đã học ở lớp 3.
9


Giáo viên giới thiệu về cách đánh nhịp, vạch nhịp, vạch kết thúc bài về dấu
luyến, dấu quay lại…
b/ Thực hiện đúng cao độ và trường độ .
Học sinh tiểu học chưa có kiến thức về nhạc lý nhiều nên việc dạy bài tập
đọc nhạc tránh nhồi nhét cho học sinh những kiến thức trừu tượng mà phải chú ý
đến thực hành.
Thông thường người ta tách ra 2 yếu tố độ cao, độ dài âm thanh để luyện
riêng khi thuần thục mới ghép lại độ cao và độ dài cho học sinh.
*Luyện tập về cao độ
Học sinh tiểu học chưa quen với độ cao các nốt nhạc nên luyện tập về cao độ
là rất khó đối với các em. Giáo viên dùng đàn organ đánh giai điệu một lần cho

học sinh nghe sau đó đàn từng câu học sinh nghe nhìn từng nốt nhạc để đọc.Với
các em phải tiến hành từ những âm dễ đọc nhất phù hợp tầm cử giọng các em rồi
mới mở rộng thành 5 âm, 6 âm. Trước hết tập những vần ít âm với âm son làm
trung tâm như (mi son la son đô) đến quãng 5 (Rê mi pha son la hay Đô rê mi
pha son). Sau khi hình thành thang 5 âm ta dạy tiếp quãng 6 ghép lại (Đô rê mi
pha son la) và tùy vào từng bài tập đọc nhạc mà ta luyện cao độ cho phù hợp.
Giáo viên ghi chữ theo tên nốt ví dụ : Đơ là Đ, son là S, mi là M…cho học
sinh dễ nhìn và nhớ đọc khi chưa quen.
Giáo viên ghi thang âm của bài tập đọc nhạc vào bảng phụ sau đó đàn một
lần cho học sinh nghe cho học sinh đọc từng nốt của thang âm theo đàn khi học
sinh đọc tốt rồi giáo viên có thể cho học sinh đọc cao độ của bài tập đọc nhạc,
cho học sinh đọc theo cao độ từ thấp lên cao, từ cao xuống thấp, hoặc cho đọc
theo cặp 2 nốt trong phạm vi quãng tám. Quan trọng nhất là tập cao độ trên nền
giai điệu của bài tập đọc nhạc sẽ học để các em dễ dàng bắt vào cao độ của bài
tập đọc nhạc.
*Luyện tập về trường độ
Học sinh tiểu học nếu kết hợp đọc cao độ và tiết tấu ngay cùng một lúc sẽ
làm cho học sinh lúng túng nhất là đối với những học sinh khơngcó năng khiếu.
Để học sinh tiếp thu một cách dễ dàng, giáo viên dạy luyện tập trường độ riêng
bằng cách gõ tiết tấu lấy đơn vị phách làm cơ sở có thể vỗ tay theo phách hoặc
theo tiết tấu.
Giáo viên ghi tiết tấu của bài tập đọc nhạc vào bảng phụ cho học sinh luyện
tập tiết tấu của bài. Có thể cho học sinh vỗ tay hoặc dùng thanh phách nhạc cụ
để gõ. Để học sinh thích thú tạo khơng khí sinh động giáo viên có thể cho các
em gõ tiết tấu và đọc bằng các tiếng tượng thanh ví dụ như: rinh, tùng, cắc, ếch,
ộp…. Hoặc đọc các âm với những tên gần gũi với ký hiệu Âm nhạc như nốt đen
đọc là “đen”, nốt móc đơn đọc là “đơn”, dấu lặng đọc là “lặng”, nốt trắng đọc là
“trắng”.
Luyện tập tiết tấu giúp các em biết độ dài các nốt nhạc, luyện tập tiết tấu dựa
vào từng bài tập đọc nhạc.

Luyện tập đọc tiết tấu bằng âm tượng thanh kết hợp vỗ tay hoặc gõ đệm
bằng nhạc cụ làm cho lớp học sinh động học sinh khắc sâu kiến thức .
10


Khi học sinh luyện tập tiết tấu tốt thì học sinh sẽ áp dụng vào bài tập đọc
nhạc tốt hơn.
Trong quá trình giảng dạy thực hành luyện tập tiết tấu giáo viên phải vận
dụng các phương pháp linh hoạt hoặc dưới dạng trị chơi tổ chức nhóm, tổ, bàn
…học sinh luyện tập phù hợp với từng bài.
Ví dụ:

Đơn đơn đen

đơn đơn đen

đơn đơn đơn đơn trắng
R
n

i
h
rinh tùng rinh rinh tùng rinh rinh rinhrinh tùng
Phải nói là có rất nhiều cách cho học sinh tiếp cận với các hình nốt và tập thể
hiện đúng mối quan hệ trường độ của các âm thanh trong một tiết tấu cụ thể.
Điều đó người giáo viên có sự suy nghĩ và sáng tạo thêm các biện pháp mới
nhằm giúp học sinh tiếp thu nhanh luyện tập tiết tấu tốt nhất.
Muốn thực hiện tốt bài tập đọc nhạc ta cần phải thực hiện đúng quy trình bài
tập đọc nhạc.
c/ Thực hiện đúng quy trình khi dạy bài tập đọc nhạc

Việc giúp học sinh tập đọc một bài tập đọc nhạc muốn thu được kết quả tốt
cũng phải được thực hiện đúng các bước theo trình tự nhất định .
Ở lớp 4 có tổng cộng 8 bài tập đọc nhạc từ bài tập đọc nhạc số 1 đến bài tập
đọc nhạc số 8 các bài tập đọc nhạc đều có lời ca dài khơng q 16 ô nhịp tất cả
đều viết ở nhịp 2/4.Vì mới tiếp cận nên giáo viên hướng dẫn học sinh thực hành
các bài tập đọc nhạc riêng cho từng bài về cao độ, tiết tấu và phải thực hành
đúng quy trình bài tập nhạc.
- Trước khi vào bài tập đọc nhạc giáo viên giới thiệu bài tập đọc nhạc.
- Học sinh xác định âm cao, thấp, trung bình và tập nói tên nốt nhạc ví dụ như
son đen, la trắng.. (chưa đọc cao độ các nốt).
-Tập tiết tấu
Tùy theo từng bài tập đọc nhạc mà tập các hình tiết tấu khác nhau
Ví dụ: Bài TĐN số 1: “Son la son” thì hình tiết tấu phải tập là:

2
4
Đen

đen

trắng

đen

đen

trắng

11

Bài TĐN số 7 “Đồng lúa bên sơng” hình tiết tấu là :

Đen

đơn

đơn

trắng

đen

đơn

đơn

trắng

Giáo viên gõ tiết tấu trong bài tập đọc nhạc học sinh nghe và thực hiện lại,
miệng đọc tay gõ theo tiết tấu…
Nói tên nốt theo tiết tấu học sinh nói tên các nốt nhạc có trong bài tập đọc
nhạc theo tiết tấu kết hợp gõ đệm theo tiết tấu.
- Đọc cao độ
Giáo viên đàn cao độ các nốt có trong bài tập đọc nhạc, hoc sinh nghe và
đọc theo( đọc từ thấp lên cao, từ cao xuống thấp hoặc đọc theo cặp 2 nốt, hoạt
động này có thể thay thế cho luyện thanh.
Giáo viên đàn giai điệu từng chuỗi âm thanh ngắn khoảng 2 đến 3 lần học
sinh lắng nghe và đọc nhẩm. Học sinh đọc cao độ theo thang âm lên và thang âm
xuống.

Học sinh đọc nhạc từng câu ngắn giáo viên đàn từng chuỗi âm thanh ngắn
khoảng 2 đến 3 lần học sinh lắng nghe và nhẩm theo. Khi giáo viên bắt nhịp thì
học sinh hòa giọng vào với đàn. Với cách làm như vậy giáo viên không phải đọc
mẩu mà tự học sinh lắng nghe âm thanh và tự đọc bài theo những gì các em cảm
nhận được. Các em sẽ rất thích thú vì tự mình khám phá giai điệu của bài tập
đọc nhạc và tự ghép được lời ca và sẽ thích thú hơn nữa khi các em được nghe
trọn vẹn bài hát có đoạn trích là bài tập đọc nhạc mà các em vừa học, giáo viên
nghe và nhận xét sửa sai nếu học sinh đọc chưa đúng yêu cầu.
Giáo viên đàn giai điệu cả bài tập đọc nhạc để học sinh tự đọc nhạc hòa với
tiếng đàn, vừa đọc kết hợp gõ đệm theo tiết tấu.
Học sinh đọc nhạc cả bài lần nữa giáo viên không sử dụng nhạc cụ mà lắng
nghe học sinh đọc để phát hiện chỗ sai hướng dẫn các em sữa sai.
Học sinh ghép lời ca, giáo viên đàn giai điệu cả bài tập đọc nhạc để học sinh
tự đọc nhạc và hát lời có thể chia một dãy đọc nhạc một dãy hát lời hoặc cho các
tổ luân phiên nhau.
Đọc nhạc và gõ đệm, học sinh đọc nhạc và hát lời bài tập đọc nhạc kết hợp
gõ đệm theo phách nhịp nhàng bằng các loại nhạc cụ sẳn có quen thuộc( Đến
đây khơng gõ theo tiết tấu nữa mà chuyển sang gõ phách, vì phách là đơn vị cơ
bản của trường độ).
Củng cố kiểm tra giáo viên cho tổ nhóm hay chỉ định các cá nhân trình bày
bài tập đọc nhạc, giáo viên nhận xét khen học sinh thực hiện tốt và nhẹ nhàng
động viên sửa sai học sinh thực hiện chưa đúng yêu cầu.
Để thực hiên được điều này giáo viên cần :
- Chuẩn xác về cao độ, không được chênh phô, tiết tấu phải chính xác.
- Kết hợp âm thanh trên đàn để kiểm tra chính xác cao độ của học sinh khi
đọc bài tập đọc nhạc.
12


- Kết hợp trò chơi như đọc tiết tấu theo âm thanh của các nhạc cụ thi đua đọc

nhạc theo tổ để tạo khơng khí sơi nổi trong lớp học.
Củng cố kiểm tra giáo viên chỉ định tổ nhóm cá nhân tập đọc nhạc giáo viên
hướng dẫn học sinh đọc đúng và sửa sai học sinh đọc chưa đạt.
Cần lưu ý khi dạy bài tập đọc nhạc học sinh tự lắng nghe tiếng đàn mẫu của
giáo viên để cảm âm từ đó vận dụng để tập đọc nhạc ,giáo viên đừng bao giờ
dạy một cách truyền khẩu hát nốt nhạc ngoại trừ những học sinh chậm và khơng
có năng khiếu và tuyệt đối khơng được để học sinh đó đứng ngoài tiết học.
d /Hướng dẫn học sinh đọc nhạc và ghép lời ca đều giọng, diễn cảm rõ lời.
Các em đọc nhạc và ghép lời ca không đều do các em không tập trung lắng
nghe khi giáo viên bắt giọng và các em bị cuốn nhịp không đọc đúng nhịp
không giữ được nhịp độ ban đầu và có xu hướng nhanh dần lên.
Muốn học sinh đọc đúng nhạc hát lời ca đều giọng diễn cảm giáo viên phải
chú ý bắt giọng tạo được sự chú ý của học sinh.
Dạy học sinh chính xác về cao độ và trường độ ,cho học sinh đọc nhạc và hát
lời ca kết hợp gõ đệm theo phách ,tiết tấu lời ca đều chính xác sẽ giúp học sinh
hát lời chính xác và đúng nhịp.Kết hợp với âm thanh trên đàn để kiểm tra chính
xác cao độ của học sinh khi đọc bài.
Học sinh nghe và nhận xét bạn giáo viên nhận xét chung sửa sai uốn nắn kịp
thời động viên học sinh hát sai để giúp các em hát đúng.
Ở một số câu đọc nhạc ở cuối câu có chỗ ngân dài 2 hoặc 3 phách thì giáo
viên nên đếm phách để học sinh ngân cho đủ và kết hợp vỗ tay theo phách học
sinh sẽ hát và ngân cho đủ, kết hợp vỗ tay theo phách học sinh sẽ hát đúng
trường độ .
Sau khi tập đọc nhạc xong muốn ghép lời ca diễn cảm và đúng trước hết các
em phải thực hiện đúng cao độ, trường độ như đã nêu trên.
Giáo viên nên giới thiệu nội dung bài tập đọc nhạc nói về gì sắc thái thể hiện
ra sao vui hay êm dịu…Nhất là khi hát phải thể hiện được giai điệu tiết tấu của
bài hát phải đưa tâm hồn của mình hịa quyện vào lời hát, phải có cảm xúc khi
hát thể hiện được tâm hồn của mình vào nội dung tác phẩm như (tình bạn bè,
cha mẹ, thầy cơ q hương, mái trường…).

Hướng dẫn các em phát âm rõ lời ,chính xác gọn tiếng chỗ nào luyến lên hay
luyến xuống phải thể hiện được.
Trong lúc tập hát cũng như tập đọc nhạc không nên cho các em hát to quá
gây ra khan tiếng mệt giọng ảnh hưởng đến giọng hát và khơng thể hiện nội
dung bài tập.
đ /Ơn tập bài tập đọc nhạc
Chương trình Âm nhạc ở tiểu học khơng tách biệt tập đọc nhạc thành 1 tiết
học riêng mà thường kết hợp trong 2 nội dung trong một tiết học như ôn tập bài
hát kết hợp học bài tập đọc nhạc, hoặc ôn tập bài hát với ôn tập bài tập đọc nhạc,
hoặc học bài hát với phát triển khả năng nghe nhạc, kể chuyện Âm nhạc.
Ở tiết ôn tập bài tập đọc nhạc cho học sinh nhớ lại tên nốt nhạc đọc đúng
yêu cầu bài tập đọc nhạc đúng trường độ cao độ bài tập đọc nhạc và ghép lời ca
diễn cảm có thể kết hợp múa vận động phụ họa.
13


Giáo viên gõ tiết tấu học sinh nghe thực hiện lại.
Cho học sinh nghe lại giai điệu bài tập đọc nhạc. Giáo viên đàn giai điệu
học sinh đọc nhạc và hát lời kết hợp gõ đệm theo phách theo tiết tấu, theo nhịp.
Giáo viên chỉ định học sinh trình bày cá nhân, theo nhóm, tổ….yêu cầu học sinh
tập đọc nhạc đúng và thể hiện được tính chất mềm mại của giai điệu đã học.
Cho học sinh tập đọc nhạc các nhóm đối đáp hoặc nối tiếp nhau, hoặc tập
đọc nhạc kết hợp với trò chơi.
Để nâng cao hơn về cảm thụ âm nhạc giáo viên đàn chuỗi âm thanh ngắn (4
đến 5 nốt) học sinh chú ý lắng nghe nhận biết đó là giai điệu câu nhạc nào và
đọc cả câu. Học sinh đọc nhạc hát lời và nói lên cảm nhận của mình về giai điệu
lời ca của cả bài tập đọc nhạc.Và có thể nâng cao hơn giáo viên yêu cầu học
sinh tập đặt lời ca mới cho bài tập đọc nhạc.
Ví dụ :giáo viên đàn nốt (son –mi – mi – son – la) giai điệu trong bài tập đọc
nhạc số 5: Hoa bé ngoan – nhạc và lời Hồng Văn Yến. Học sinh sẽ nhận ra

chính là các ca từ Hoa nào mẹ yêu nhất ..và qua đó các em tập đặt lời ca mới cho
5 nốt nhạc trên ví dụ như: em và bạn vui hát….
Cho học sinh tập đặt lời ca mới theo nhóm và lên trình bày trước lớp. Giáo
viên nhận xét khen.
5/ Giải pháp 5 : Sử dụng đồ dùng dạy học có hiệu quả
Một số trường trên địa bàn huyện tuy đã có được sự trang cấp về thiết bị dạy
học nhưng việc đáp ứng cho viêc dạy và học là chưa đầy đủ.Bên cạnh đó việc
sử dụng đồ dùng dạy học của giáo viên vẫn cịn rất lúng túng. Vì vậy làm thế
nào để sử dụng đồ dùng dạy học có hiệu quả thì trước hết giáo viên cần phải:
a) Lựa chọn và chuẩn bị
- Phù hợp với nội dung dạy học: bản thân phương tiện phải chứa đựng
những thông tin cần thiết, góp phần hỗ trợ cho nội dung dạy học.
- Phù hợp với phương pháp dạy học: phương tiện là một yếu tố hỗ trợ,
giúp phương pháp dạy học trở nên tích cực và hiệu quả hơn.
- Phù hợp với năng lực của giáo viên: không nên sử dụng những phương
tiện mà giáo viên chưa có khả năng khai thác và phát huy. Điều đó làm giáo viên
cảm thấy lúng túng, mất thời gian dạy học.
Phương tiện dạy học không làm giáo viên và học sinh quá vất vả trong việc
chuẩn bị và sử dụng. Sau mỗi tiết học, khi giáo viên chuyển từ lớp này sang lớp
khác, nếu phải mang cả đàn phím điện tử, nhạc cụ gõ, máy nghe, băng đĩa, tranh
ảnh, bảng phụ, cặp sách… sẽ rất vất vả. Vì vậy giáo viên phải tính toán sử dụng
những phương tiện nào phù hợp, cần thiết nhưng đem lại hiệu quả cao.
- Phù hợp với năng lực của học sinh: phương tiện cần phải gần gũi và có
ích cho học sinh, nếu sử dụng phương tiện quá mới lạ, làm các em phân tán sự
tập trung, kết quả học tập cũng bị hạn chế.
- Phù hợp với điều kiện và mơi trường dạy học: ví dụ giáo viên khơng thể
sử dụng máy chiếu, máy tính nếu phịng học chưa có điện… Hạn chế dùng
phương tiện chiếm nhiều khơng gian của lớp học, học sinh khơng có chỗ múa
hát, biểu diễn…
14

Để tạo điều kiện cho học sinh được học bằng đa giác quan, khi chuẩn bị,
giáo viên cần xem đã có phương tiện gì để giúp các em được học tập bằng thính
giác (nhạc cụ, máy nghe, băng đĩa), thị giác (tranh ảnh, video) và xúc giác (nhạc
cụ, nốt nhạc để gắn lên khng) hay chưa. Nếu chưa có thì nên chuẩn bị những
phương tiện cho phù hợp.
b) Sử dụng phương tiện
- Sử dụng phương tiện đúng lúc: giáo viên sử dụng vào thời điểm phù hợp
nhất, khi học sinh đang muốn được nghe nhìn, nhớ lại hoặc hình dung, khi các
em đang muốn thay đổi trạng thái học tập…
- Sử dụng phương tiện đúng chỗ: giáo viên để phương tiện ở vị trí thích
hợp, giúp mọi học sinh đều nhìn thấy, nghe thấy. Phải đảm bảo sự an tồn của
giáo viên, học sinh cũng như giữ gìn phương tiện trong q trình dạy học… Ví
dụ: giáo viên khơng nên treo tranh ảnh ở vị trí mà học sinh khó quan sát, khơng
nên dùng máy chiếu và màn hình mà chiếm hết không gian của lớp học, không
nên để học sinh tiếp xúc với nguồn điện…
- Mức độ sử dụng phù hợp: mỗi phương tiện có mức độ sử dụng khác nhau
và giáo viên phải sử dụng với mức độ phù hợp, tránh hình thức hoặc tránh lạm
dụng. Khi sử dụng phương tiện dạy học không làm hạn chế hiệu quả của các
phương pháp dạy học như phát vấn, thuyết trình…
Đây là mơ tả về cách sử dụng phương tiện trong một tiết dạy hát.
Ví dụ dạy bài Bạn ơi lắng nghe, dân ca Ba na.
Hoạt động

Sử dụng phương tiện

Giới thiệu bài hát

Giáo viên dùng bản đồ giới thiệu vị trí địa lí của tỉnh

Kon Tum, dùng tranh ảnh giới thiệu về đời sống đồng
bào Ba na ở Kon Tum, dùng tranh minh họa về
bài Bạn ơi lắng nghe.

Đọc lời ca

Giáo viên chép lời lên bảng hoặc dùng bảng phụ chép
sẵn lời ca để hướng dẫn học sinh đọc lời.

Nghe hát mẫu

Giáo viên dùng máy nghe, băng đĩa nhạc cho học sinh
nghe bài hát, có thể dùng đàn phím điện tử để đệm và
tự trình bày bài hát.

Khởi động giọng

Giáo viên dùng đàn phím điện tử giúp học sinh khởi
động giọng.

Tập hát từng câu

Giáo viên dùng đàn phím điện tử giúp học sinh tập hát
từng câu.

Hát cả bài

Giáo viên dùng đàn phím điện tử đệm cho học sinh hát
cả bài. Học sinh dùng nhạc cụ gõ để gõ đệm khi hát.

Củng cố, kiểm tra

Giáo viên cho học sinh xem đĩa hình, để các em được
thấy các bạn thiếu nhi biểu diễn bài hát.
15


Ngày nay, đàn phím điện tử là phương tiện dạy học Âm nhạc rất phổ biến,
khi sử dụng, giáo viên cần thực hiện được các yêu cầu như:
- Thể hiện được giai điệu của bài hát, bài Tập đọc nhạc có phần đệm (tiết
điệu và hồ âm).
- Giáo viên đệm đàn để tự trình bày bài hát cũng như đệm cho học sinh tập
hát.
- Đàn giai điệu từng câu hát, từng câu nhạc khi dạy học sinh tập hát, tập
đọc nhạc từng câu. Khi bắt nhịp cho học sinh hát, giáo viên nên dựa vào
đàn để lấy cao độ cho phù hợp, tránh trường hợp, bắt nhịp cho học sinh hát
ở một giọng, sau đó đệm đàn ở một giọng khác.
- Trình bày được một số tác phẩm nhạc khơng lời, dùng cho học sinh nghe
nhạc hoặc dạy phân môn Âm nhạc thường thức.
- Biết chọn âm sắc phù hợp với đặc điểm của bài hát hoặc bản nhạc.
Khi đàn cho học sinh tập hát hoặc tập đọc nhạc từng câu, giáo viên nên
chọn âm sắc piano, không sử dụng phần đệm. Khi đệm đàn cho học sinh hát, có
thể chọn âm sắc kèn, sáo hoặc ghi-ta… kết hợp với phần đệm. Nếu đệm cho bài
dân ca, nên chọn các âm sắc mang màu sắc dân tộc như tiếng sáo, đàn tranh…
Bên cạnh đó tơi tự làm bộ nốt nhạc nam châm và các nhạc cụ gõ đệm, hoa,
chiếc thẻ âm nhạc với những vật liệu đơn giản để bổ sung vào bộ đồ dùng
dạy học như: Vỏ chai nước suối, vỏ hộp thuốc hoặc vỏ lon bia, bi xe đạp cũ
hoặc sỏi, đá nhỏ.
VD: Khi dạy tập nhận biết nốt nhạc trên khng . Dùng kí hiệu âm nhạc bằng
nam châm gắn lên bảng để thực hiện các bài giới thiệu khng nhạc, khóa

son, hình nốt..
Những nhạc cụ tự tạo có âm thanh rất vui và dễ chịu, dù các em sử dụng
với số lượng đông cũng không gây tiếng ồn làm ảnh hưởng tới các lớp học bên
cạnh.
III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC, BÀI HỌC KINH NGHIỆM
1. Kết quả đạt được
Các đồng nghiệp và cán bộ quản lý tán thành với những giải pháp mà tôi đã
thực hiện. Bản thân tơi khơng cịn lúng túng khi lên lớp và hiệu quả các tiết dạy
được nâng cao rõ rệt.
Về phía học sinh sau khi tôi áp dụng các biện pháp trên thấy rằng các em
u thích hơn bộ mơn âm nhạc. Các em đã biết hát kết hợp gõ đệm, phân biệt
được các cách gõ đệm trong bài hát. Các em thể hiện tốt giai điệu và tình cảm
bài hát một cách thuyết phục. Các em khơng cịn rụt rè và ngại ngùng như trước
nữa mà thay vào đó sự trao đổi , hợp tác trong học tập được các em ngày càng
phát huy. Các em đã có sự đam mê học môm Âm nhạc, cảm nhận được sự tinh
tế trong môn học và biết rung động trước cái đệp của cuộc sống của thiên nhiên,
con người thông qua lời ca..
Dưới đây là bảng số liệu thống kê thời điểm sau khi áp dụng các giải pháp
trên:

16


KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG ĐẾN THỜI ĐIỂM CUỐI HK1
NĂM HỌC 2019-2020
Lớp/khối
Số HS
Hát đúng giai Hát kết hợp Kĩ năng
điệu, lời ca
gõ đệm

đọc nhạc
SL
%
SL
%
SL
%
4A
29
29
100
29
100
26
89,6
4B
34
34
100
34
100
26
76,5
Khối 4
63
63
100
63
100
52

82.3
Xếp loại HK 1theo Thông tư 22/2016/TT-BGDĐT
Số học sinh xếp Hoàn thành tốt: 30 HS Tỉ lệ 47,6%; Hoàn thành: 36 HS Tỉ
lệ 57,1% ; Chưa hoàn thành môn học: 0 HS Tỉ lệ 0%
So sánh đối chiếu với chất lượng đầu năm học thì HS hát đúng giai điệu, gõ
đệm và đọc nhạc đã tiến bộ rõ rệt theo như Bảng khảo sát.
2. Bài học kinh nghiệm
Khả năng nhận thức của con người nói chung, của học sinh Tiểu học nói
riêng là rất lớn và sẵn có. Điều cơ bản là người giáo viên giảng dạy phải nắm
được đối tượng, tìm hiểu cụ thể những sở thích của các em để tìm ra phương
pháp, biện pháp giảng dạy thích hợp nhất giúp các em tiếp thu kiến thức một
cách dễ dàng và tạo sự say mê trong việc vận dụng các kiến thức đã học vào
thực tế cuộc sống.
Để dạy tốt bộ môn Âm nhạc các khối lớp nói chung và lớp 4 nói riêng thì
bản thân người giáo viên phải thường xuyên học hỏi tu dưỡng về chuyên môn
Âm nhạc luôn đổi mới phương pháp dạy học, học hỏi ở đồng nghiệp và rút kinh
nghiệm thực tế trên bục giảng qua từng tiết dạy. Giáo viên phải tìm hiểu kỹ bài
học phân phối chương trình có thể sưu tầm thêm tài liệu tham khảo tạp chí giáo
dục tiểu học nâng cao sự hiểu biết cho bản thân.
Lắng nghe những ý kiến chỉ đạo của các chuyên viên để rút ra phương pháp
giảng dạy tốt nhất.
Chuẩn bị các đồ dung và phương tiện dạy học như nhạc cụ, băng cassett, đĩa
CD, máy hát tranh ảnh minh họa, bố trí thời gian hợp lý cho từng phân mơn.
Điều chỉnh chương trình cho phù hợp cho từng đối tượng học sinh.
Khi giảng dạy giáo viên cần vận dụng các phương pháp một cách linh hoạt
sáng tạo để giúp học sinh tiếp thu kiến thức đầy đủ trong từng tiết học. Nhưng
tùy vào trình độ học sinh mà có phương pháp truyền thụ kiến thức phù hợp.

17

PHẦN III. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI VÀ KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT
1. Ý nghĩa của đề tài:
Âm nhạc là một mơn học mang tính nghệ thuật cao nên việc dạy học mơn
Âm nhạc ở trường tiểu nói chung và các học sinh lớp 4 nói riêng. Với khả năng
nhận thức của các em qua môn Âm nhạc tôi đã đưa vào thực tế các biện pháp
trên để học sinh thực hiện tốt giờ học Âm nhạc và thu được kết quả đáng khích
lệ. Để nâng cao chất lượng dạy học Âm nhạc, trước hết giáo viên phải xác định
KT-KN cho từng bài học để xác định mục tiêu, lựa chọn nội dung đúng. Khâu
chuẩn bị bài hát mẫu phải hết sức chu đáo, (giáo viên, học sinh, hoặc) nghe qua
băng đĩa). Khi trình bày bài hát, Giáo viên cần trình bày chuẩn xác, có thể kết
hợp động tác minh họa kèm theo sẽ làm cho HS thấy thích thú hơn. Nếu cho HS
nghe qua băng, đĩa phải chuẩn bị cẩn thận đĩa nhạc, máy nghe tránh để HS chờ
đợi gây ức chế tâm lí.

Khi tập hát cần sự đồng đều hồ giọng chính xác và diễn

cảm với những trạng thái khác nhau. Để các em cảm nhận giai điệu của từng câu
hát, giáo viên đàn, hát mẫu. Việc tập hát từng câu và kết nối theo lối móc xích sẽ
giúp các em mau nhớ lời ca và hát chuẩn xác giai điệu hơn. Việc sử dụng các
nhạc cụ để gõ đệm theo khi hát làm cho bài hát sinh động, gây hứng thú, giúp
các em giữ được nhịp độ của bài mà khơng bị cuốn nhanh.
Những bài hát có sử dụng đảo phách thuộc loại bài khó. Để dạy cho học sinh
nắm chắc được tiết tấu, nhịp, phách trong bài hát, giáo viên phải tạo cho học
sinh tư thế chủ động, hướng dẫn học sinh biết cách xác định nhịp, phách trong
bài. Trong quá trình giảng dạy thực hành luyện tập tiết tấu giáo viên phải vận
dụng các phương pháp linh hoạt hoặc dưới dạng trị chơi tổ chức nhóm, tổ, bàn
…học sinh luyện tập phù hợp với từng bài. Ngày nay, đàn phím điện tử là
phương tiện dạy học Âm nhạc rất phổ biến, giáo viên cần sử dụng thành thạo
mới phong cách tốt nhất cho người dạy.

Học sinh càng yêu mến môn học, các em mạnh dạn tự tin đứng trước lớp để biểu
diễn, bước đầu thể hiện được tình cảm của mình khi hát và các em rất hào hứng
tham gia học tập tuy nhiên trong quá trình giảng dạy người giáo viên cũng phải
biết linh hoạt, tùy theo từng đối tượng học sinh mà ta có thể tạo ra những cách
18


thức, biện pháp giảng dạy thích hợp để đạt được hiệu quả cuối cùng là học sinh
hiểu bài, nắm được kiến thức, tiếp thu và thực hiện tốt bài học nói riêng và đạt
được mục tiêu của chương trình Âm nhạc nói chung.
Qua một năm triển khai thực hiện, tơi thấy các giải pháp nêu trên thực sự
đem lại hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng dạy-học môn âm nhạc. Các
phương pháp trên có cơ sở khoa học và phù hợp với loogic tư duy của mọi lứa
tuổi, vì vậy, đề tài này có thể áp dụng rộng rãi cho giáo viên dạy học môn Âm
nhạc lớp 4 và 5 ở tiểu học.
2. Kiến nghị, đề xuất:
Để sáng kiến kinh nghiệm trên phát huy được hiệu quả cao hơn trong hoạt
động dạy học Âm nhạc cho học sinh Tiểu học, tôi đề nghị lãnh đạo trường và
ngành giáo dục tiếp tục trang bị những phương tiện dạy học cần thiết như: tranh
ảnh, băng đĩa hình về múa hát dân ca các dân tộc. Việc dạy học Âm nhạc có thể
đạt hiệu quả cao hơn nếu được thực hiện trên giáo án điện tử, điều này giúp học
sinh được học bằng đa giác quan: nghe, nhìn, cảm nhận, vận động…

19