www.vncold.vn Hi p ln Vit Nam
- 1 -
HIN TRNG T CHC QUN LÝ VÀ GII PHÁP
NÂNG CAO HIU QU
CÁC H THNG THU LI
TS. oàn Th Li,
Trung tâm NC
Kinh t thu li
(Vin Khoa hc Thu li)
1. T VN
Theo báo cáo ca Cc
Thu li - B Nông
nghip và Phát trin nông
thôn, hin c nc có gn
100 h thng thu li
ln và va vi giá tr c tính khong 125.000 t đng, bao gm 1959 h cha có
dung tích tr ln hn 0,2 triu m
3
(tng dung tích tr 24,8 t m
3
, tng nng lc thit
k ti đt khong 505.000 ha); trên 1.000 km kênh trc ln; hn 5.000 cng ti
tiêu ln và 23.000 km đê, b bao các loi. Tng nng lc thit k ti ca các h
thng bo đm cho khong 3,4 triu ha đt canh tác, trong đó din tích đt trng lúa
đc ti hàng nm đt 6,85 triu ha (v ông Xuân là 2,90 triu ha, v Hè Thu là
2,09 triu ha và v Mùa là 1,86 triu) và din tích rau màu và cây công nghi
p ngn
ngày đc ti hin đã đt khong 1 triu ha. Ngoài ra còn ngn mn cho 0,87
triu ha, ci to chua phèn 1,6
triu ha, cp nc cho sinh hot
và sn xut công nghip khong
trên 5 t m
3
/nm.
Tuy vy, hiu qu hot đng ca
các h thng công trình thu li
cha tng xng vi tim nng
và nng lc thit k mà nguyên
nhân chính đc cho là c ch
chính sách qun lý còn nhiu bt
cp. Trong phn vit sau đây
chúng tôi đ cp đn mt s khía
cnh liên quan đn lnh vc t
chc qun lý công trình thu li.
Mùa thu trên h nc
Mun có nng sut & hiu qu cao,
nng chècng cn đc ti
www.vncold.vn Hi p ln Vit Nam
- 2 -
2. THC TRNG H THNG T CHC QUN LÝ CÔNG TRÌNH THU
LI
2.1. H thng b máy qun lý
Nhà nc
Theo Pháp lnh Khai thác và
Bo v công trình thy li s
32/2001/PL-UBTVQH10 ngày
04/4/2001 và các quy đnh hin
hành khác, b máy qun lý Nhà
nc đi v thu li t Trung
ng đn đa phng đc t
chc theo b máy hành chính
nhà nc 4 cp. Trung ng,
B Nông nghi
p & PTNT đc
Chính ph giao chc nng,
nhim v qun lý Nhà nc v
qun lý khai thác công trình
thu li trên phm vi c nc.
B Nông nghip &PTNT giao
Cc Thu li giúp B thc hin
chc nng nhim v này. cp
tnh, UBND tnh giao S Nông
nghip & PTNT thc hin chc
nng, nhim v qun lý Nhà
nc v qun lý khai thác công
trình thu l
i trên đa bàn tnh.
S Nông nghip & PTNT li
giao Chi Cc Thu li hoc
mt đn v trc thuc khác giúp
S trc tip thc hin chc
nng nhim v này. cp
huyn, UBND huyn giao cho
mt Phòng chuyên môn làm
chc nng nhim v qun lý
nhà nc v thu li trên đa
bàn huyn và cp xã, UBND
xã giao cho cán b giao thông
thu l
i qun lý.
T chc b máy qun lý nhà nc v công trình thu li đc mô t s đ sau:
H cha nh min núi
Rt thô s nhng hiu qu
u t xây dng thu li
đã & đang đc trin khai mnh m,
nhng qun lý khai thác đã thc s hu qu?
www.vncold.vn Hi p ln Vit Nam
- 3 -
S T CHC B MY QUN Lí NH NC
V QUN Lí KHAI THC CễNG TRèNH THU LI
B mỏy qun lý Nh nc v qun lý khai thỏc cụng trỡnh thu li t Trung
ng n a phng ó khụng ngng tng cng, cng c v phỏt trin qua cỏc thi
k, thc hin tt nhim v qun lý Nh nc trong ch o xõy dng v thc hin
chin lc, quy hoch, k hoch, chớnh sỏch v qun lý khai thỏc v bo v cụng trỡnh
thy li.v.v. Cỏc h thng cụng trỡnh vn hnh an ton, phũng chng v h
n ch cỏc
ri ro do thiờn tai l lt v hn hỏn, phc v tt sn xut nụng nghip, dõn sinh kinh
t xó hi trc mi din bin phc tp ca khớ hu thi tit.
Tuy vy, b mỏy qun lý Nh nc v qun lý khai thỏc cụng trỡnh thu li
hin ang bc l nhng bt cp, cn phi c nghiờn cu i mi v hon thin
cho phự hp. C
th l:
Bộ Nông nghiệp
&PTNT
Gồm 6 hình
thức tổ chức
Gồm 13 hình
thức tổ chức
Cục thuỷ lợi
Uỷ Ban nhân
dân tỉnh
Uỷ Ban nhân
dân huyện
Uỷ Ban nhân
dân x
Sở Nông nghiệp
&PTNT
Phòng
Cán bộ phụ
trách thuỷ lợi
www.vncold.vn Hi p ln Vit Nam
- 4 -
- B máy qun lý Nhà nc v qun lý khai thác công trình thu li thiu thng nht:
H thng b máy qun lý Nhà nc v qun lý khai thác công trình thu li
cp tnh thiu thng nht, chc nng nhim v không nht quán nên vic ch đo điu
hành t Trung ng xung đa phng không thông sut và thng gp nhiu khó
khn. Theo kt qu đ
iu tra kho sát ca Trung tâm Nghiên cu kinh t - Vin
KHTL, c qun lý Nhà nc v qun lý khai thác công trình thu li cp tnh hin
có 6 hình thc ch yu nh sau: Chi Cc Thu li, Chi Cc Qun lý nc & Phòng
chng lt bo; Chi Cc Thu li & Thu Sn; Phòng Thu li và Phòng Thu nông
(xem bng 1).
Bng 1. Hình thc t chc b máy qun lý nhà nc v qu
n lý khai thác
công trình thu li cp tnh
Chi Cc Phòng
TT Vùng
Tng
Thu
li
QLnc
&CTTL
Thu li
& PCLB
Thu
li
T.sn
Phòng
Thu
li
Phòng
Thu
nông
1 Min núi phía Bc
15
8 1 2 0 4 0
2 B sông Hng
11
5 3 0 0 2 1
3 Bc trung B
6
3 0 0 0 3 0
4 DH min Trung
6
1 0 2 0 3 0
5 Tây Nguyên
5
4 0 0 1
6 ông Nam B
8
6 0 1 0 1 0
7 ng bng SCL
13
10 2 0 0 1 0
Tng cng 64 37 6 5 1 14 1
(S liu điu kho sát ca đ tài NCKH cp B do Trung tâm NC kinh t-Vin KHTL thc hin
nm 2006).
cp huyn, c quan chc nng thc hin nhim v qun lý nhà nc v qun lý
khai thác công trình thu li còn bt cp hn. Theo Ngh đnh 172/2004/N-CP ngày
29/9/2004 ca Chính ph, mi huyn thông thng đc thành lp 12 phòng
chuyên môn, và trong c 12 phòng chuyên môn không có phòng nào đc giao thc
hin chc nng qun lý nhà nc v qun lý khai thác công trình thu li. Trong thc
t phn ln các huyn đ
u có phòng chuyên môn thc hin chc nng qun lý nhà
nc v qun lý khai thác công trình thu li. Theo s liu điu tra ca Trung tâm
NC kinh t ti 53 tnh thành ph trc thuc Trung ng (528 huyn, qun, th xã,
thành ph trc thuc tnh), c quan chc nng giúp y ban nhân dân thc hin chc
nng qun lý nhà nc v qun lý khai thác công trình thu li cp huyn hin có
13 lo
i hình t chc khác nhau (xem bng 2).
www.vncold.vn Hi p ln Vit Nam
- 5 -
Bng 2. Phòng thc hin QLNN v thu li cp huyn
TT Loi hình t chc
S lng
(Phòng)
T l
(%)
1 Phòng Nông nghip 52 9,83
2 Phòng Nông nghip và Phát trin nông thôn 141 26,65
3 Phòng Nông, công nghip 2 0,378
4 Phòng Nông, Lâm, Ng nghip 12 2,268
5 Phòng Nông lâm nghip 8 1,512
6 Phòng Nông Nghip - Thu Sn 8 1,512
7 Phòng nông, Lâm, Thu sn 4 0,756
8 Phòng Kinh t 282 53,31
9 Phòng K hoch - Kinh t 7 1,323
10 Phòng Qun Lý đô Th 1 0,189
11 Phòng Kinh t và H tng nông thôn 1 0,189
12 Trm Thu li/ Trm thu nông 11 2,079
Cng 528 100
(S liu điu kho sát ca đ tài NCKH cp B do Trung tâm NC kinh t-Vin KHTL thc hin
nm 2006).
Nh vy ch có 282/528 huyn (53,3 %) thc hin đúng hng dn ca
Ngh đnh 172 là có thành lp Phòng Kinh t và giao nhim v qun lý Nhà nc v
qun lý khai thác công trình thu li trên đa bàn huyn. Còn li 246 huyn (46,7 % )
không thc hin theo hng dn ca Ngh đnh 172. Vn đ cn bàn đây, phi
chng là “Trên bo di không nghe“ hay là “di không nghe vì trên bo cha phù
hp”. tr
li cho câu hi trên, Nhóm nghiên cu đã trc tip trao đi vi mt s
cán b có trách nhim đa phng và h cho rng vic quy đnh cng nhc 12
phòng chuyên môn cp huyn nh Ngh đnh 172 mà không cn c vào điu kin c
th ca tng huyn đ quy đnh là cha phù hp. L ra ch nên quy đnh s lng các
phòng chuyên môn và s bin ch cán b
công chc cp huyn, còn vic thành lp
phòng ban chuyên môn nào?; b trí c cu, trình đ cán b chuyên môn nh th nào?
Cho phù hp phi tuy thuc vào điu kin kinh t xã hi và vai trò ca lnh vc
chuyên môn đó trong tng huyn đ sp xp. Ví d mt huyn thun nông thì
không th không có Phòng Nông nghip & PTNT, và s lng cán b có chuyên
môn v nông nghip và thu li phi đc coi trng. Ngc l
i mt huyn thun
thng mi và dch v thì cn phi chú trng vào lnh vc thng mi và dch v
v.v. Nu huyn nào cng phi thành lp Phòng kinh t là không th hin đc vai