Kỹ thuật ghép cây giống cà chua trên cây
cà tím
Kỹ thuật ghép cà chua trên gốc cà tím với mục
tiêu tạo ra cây giống cà chua có khả năng chống
một số loại sâu bệnh héo xanh vi khuẩn, thối gốc, tuyến trùng, bệnh vi rút…
cho năng suất cao, chất lượng quả tốt trong các điều kiện bất thuận (mưa,
ngập, nóng…). Để đạt được mục đích như trên cần phải thực hiện tốt các
bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị nguyên vật liệu
Lựa chọn giống gốc ghép: gốc ghép cho cà chua là các gốc cà tím EG203
có khả năng chống bệnh, đang được sử dụng phổ biến. Tiêu chuẩn cây làm
gốc ghép và ngọn ghép: cây dùng làm gốc ghép phải cao 18 – 20cm, có từ 5
– 6 lá, đường kính thân cây 0, 2 – 0,3 cm, cây đanh cứng, không sâu bệnh.
Cây làm ngọn ghép: cao 15 – 18 cm, có 4 – 5 lá, đường kính thân cây 0,2 –
0,3 cm, cây đanh cứng không sâu bệnh.
Lựa chọn giống cà chua làm ngọn ghép: các giống cà chua làm ngọn ghép
phải là những giống chịu nhiệt, có một số đặc điểm sau: (1) Cây sinh trưởng
khỏe, là màu xanh đậm, bản lá dày, bộ lá xum xuê, phân nhánh vừa phải,
sinh trưởng bán hữu hạn hoặc vô hạn. (2) Có khả năng đậu quả trong điều
kiện nhiệt độ cao > 32
0
C (không cần sử dụng thuốc đậu quả), tỷ lệ đậu > 60%
đối với 5 chùm hoa đầu tiên. (3) Quả cứng, vỏ quả dày, không bị nứt khi có
mưa to hoặc bị cháy nắng. (4) Quả chín đều, toàn bộ quả có màu đỏ tươi đặc
trưng. (5) Chống chịu một số bệnh như: bệnh thán thư, thối thân pythium,
sương mai hoặc các bệnh đốm lá nâu hoặc xám.
Chất lượng hạt giống: hạt giống làm gốc ghép và ngọn ghép đạt độ sạch
99%, độ ẩm nhỏ hơn 13%, tỷ lệ nảy mầm trên 85%, sức nảy mầm sau gieo 4
ngày phải đạt 85%. Lượng hạt giống cần trồng cho 1 ha là 80 – 100 g giống
gốc và 65 – 70 g giống ngọn.
Chuẩn bị giá thể: để sản xuất 100.000 cây giống cần: 1,2 tấn than bùn; 0,6
tấn phân hữu cơ; 7,5 kg vôi bột; 2,5 kg NPK 16-16-8; 5 kg super lân. Trộn
đều hỗn hợp trên, ủ 30 – 60 ngày, sau đó xay nhỏ rồi loại bỏ vật thể cứng.
Dùng vỉ xốp loại 50-84 lỗ/vỉ cho đầy giá thể và nén nhẹ bằng tay hoặc máy
dập để khi nhổ cây giống từ vỉ đi trồng không bị vỡ.
Chuẩn bị nhà phục hồi cây sau ghép Nhà để cây sau ghép được đặt gần
vườn ươm cây con để thuận lợi cho việc di chuyển cây trong quá trình ghép.
Có 2 dạng nhà để cây ghép cây đối với các hộ gia đình:
- Dạng nhà để cây ghép cố định có hình bán nguyệt, rộng 2,5m, dài 4m.
Diện tích khoảng 10m2. Sử dụng ống nhựa tiền phong hoặc thép đường kính
3cm, dài 6 – 8m để làm khung nhà, mỗi khung cắm cách nhau 0,8 – 1m, dùng
các thanh ngang hoặc kèo để cố định nhà tránh gió, bão.
Toàn bộ khung nhà được che kín bằng nilon trắng loại 0,2 – 0,3mm sao cho
phía trong nhà kín hoàn toàn. Phía trước nhà có lối đi rộng 0,6 x 0,8m, được
bịt kín bằng một loại cửa 2 cánh. Bên trên lớp nilon là 2-3 lớp lưới đen (giảm
ánh sáng). Phía dưới được san thành luống hoặc để phẳng trải nilon sau đó
bơm nước vào, giữ mực nước vừa phải, dùng các giá đỡ hoặc gạch kê các
khay đựng cây sao cho không bị ngập khay để cây cà chua sau ghép.
- Dạng nhà ghép tạm thời có thể tháo ra, lắp lại dễ dàng giúp nông dân tiết
kiệm diện tích và có thể cất giữ sau mỗi vụ ghép. Nguyên liệu là những thanh
tre dài khoảng 3m (tùy thuộc độ rộng của nhà để cây), được cắm thành hình
vòng cung cách nhau 50 – 60 cm trên một khu đất. Dùng dây cố định các
thanh tre lại với nhau, sau đó dùng nilon trắng phủ kín, phía trên che phủ
thêm 2 – 3 lớp lưới đen để giảm tối đa ánh sáng mặt trời. Xung quanh nhà
đắp đất kín để tránh thoát hơi nước và chuột. Phía dưới cùng (mặt đất) trải
nilon để giữ nước.
Dụng cụ ghép gồm: dao lam tiệt trùng, ống cao su ghép, chiều dài 14 –
15mm, đường kính 2 – 3 mm, độ dày thành ống 0,3 – 0,5mm, găng tay cao
su.
Bước 2: Tiến hành kỹ thuật gieo cây con
Tùy tình hình thời tiết, hạt cà tím được gieo trước hạt cà chua 5 – 30 ngày
sao cho khi ghép đường kính cây gốc ghép và ngọn ghép tương tự nhau.
Nếu nhiệt độ 28 – 32 độ C hạt cà tím sẽ nảy mầm sau gieo 4 – 5 ngày, nếu
nhiệt độ 21 - 24
0
C thời gian nảy mầm là 7 – 9 ngày. Hạt cà chua sẽ
nảy mầm sau gieo 2 – 3 ngày.
Hạt cà tím trước khi gieo phải ngâm nước ấm 45 - 50
0
C trong 3 – 4
giờ, gieo 2 - 3 hạt/hốc, sau đó phủ rơm hoặc trấu lên trên rồi tưới ẩm thường
xuyên trong 1 tuần. Sau khi gieo 10 ngày phải dặm lại những hốc không có
cây. Khi cây mọc 1 - 2 lá thật, tỉa bỏ những cây xấu, cây biến dạng, sâu bệnh,
chỉ để 1 cây/hốc. Hạt cà chua có thể gieo vào khay hoặc gieo ra đất gần nơi
gieo hạt cà tím để thuận tiện cho công việc ghép sau này.
Sau gieo 15 – 16 ngày đối với cây dùng làm ngọn ghép và 19 – 20 ngày đối
với cây dùng làm gốc ghép phải hạn chế tưới nước để cây đanh cứng. Sau
khi gieo hạt cây làm gốc ghép 25 – 26 ngày cần phân loại cây và đưa vào
ghép. Trong vườn ươm cần chú ý phòng trừ bệnh lở cổ rễ cho cây cà tím
bằng cloruoxit đồng 0,1 – 0,2%, sâu vẽ bùa và bộ phấn bằng regent 0,01%,
dầu khoáng SK99 1%.
Bước 3 Tiến hành ghép cây
Trước khi đưa vào phòng ghép cần phải tưới nước đủ ẩm, phun thuốc phòng
trừ sâu bệnh trước 5 – 7 ngày. Dùng dao mỏng cắt vát 300 thân cây tím và
thân cây cà chua phía trên 2 lá mầm và phía dưới 2 lá thật. Dùng ống cao su
có đường kính 2 – 3mm để giữ ngọn ghép và gốc ghép. Đưa ngọn ghép và
gốc ghép vào ống cao su sao cho 2 mặt vát của ngọn ghép và gốc ghép áp
vào nhau. Sau khi ghép dùng bình xịt nước phun ướt đều cây trước khi đưa
vào nhà phục hồi cây sau ghép.
Bước 4 Chăm sóc cây sau ghép
Ngày đầu sau ghép thường xuyên phun nước (dạng sương) để cây luôn tươi.
Từ ngày thứ 2 – 3 trở đi, tưới nước cho cây bằng bình bơm có vòi phun nước
mịn, che nắng 100%. Ba ngày sau ghép cho cây tiếp xúc ánh sáng nhẹ. Từ
ngày thứ 4 trở đi tăng dần ánh sáng bằng cách không che bóng lúc sáng sớm
và chiều mát. Ngày thứ 7 trở đi cho cây sống điều kiện đủ sáng. Khoảng 15 –
17 ngày sau khi ghép có thể đem trồng.
Trong nhà phục hồi cây ghép nên tiến hành phun thuốc phòng bệnh cho cây
bằng thuốc vibenC hoặc cloruaoxit đồng nồng độ phun 0,2 – 0,3%. Khi đưa
cây ra khỏi nhà ghép phun kết hợp thêm thuốc trừ sâu như regent hoặc
seleczon (0,1 – 0,3%). Tất cả các cây được để trên giàn ươm hoặc nền đất
cứng để tránh cây đâm rễ xuống đất. Tiêu chuẩn cây cà chua ghép trước khi
trồng: thời gian từ gieo hạt đến khi xuất vườn của cây cà chua ghép trên gốc
cà tím từ 45 – 50 ngày, cây xanh tươi, cao 10 – 12cm, vết ghép đã liền hoàn
toàn, cây con không bị sâu bệnh.