khai thác tiềm năng du lịch hồ sông đà để phát triển kinh tế xã hội tỉnh hòa bình

Bộ giáo dục v đ o tạo
Trờng Đại học Nông NghiƯp Hµ Néi

HỒNG VĂN T

KHAI THÁC TI M NĂNG DU L CH H

SÔNG ðÀ ð

PHÁT TRI N KINH T - XÃ H I T NH HỒ BÌNH

LU N VĂN TH C S KINH T
Chuyên ngành ñào t o: Kinh t nông nghi p
Mã s : 60.31.10
Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. Nguy n Tu n Sơn

HÀ N I - 2009


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan r ng, tồn b s li u và k t qu nghiên c u trong
lu n văn là hoàn toàn trung th c và chưa t ng ñư c s d ng ñ b o v m t
h c v nào.
Tôi xin cam ñoan m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này ñã
ñư c cám ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn này ñã ñư c ch rõ
ngu n g c.
Hà N i, ngày 12 tháng 12 năm 2009
Tác gi lu n văn

Hoàng Văn T

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p……………….

i


L I C M ƠN
Trư c tiên, tôi xin bày t lịng bi t ơn đ n Ban giám hi u trư ng ð i
h c Nông nghi p Hà N i, Vi n ñào t o Sau ñ i h c, Khoa Kinh t và PTNT,
B mơn Phân tích ñ nh lư ng ñã giúp ñ , t o m i đi u ki n cho tơi h c t p,
nghiên c u và hoàn thành lu n văn này.
ð c bi t, tôi xin bày t s bi t ơn sâu s c ñ n PGS.TS. Nguy n Tu n
Sơn, ngư i th y ñã tr c ti p t n tình hư ng d n và giúp đ tơi hồn thành
lu n văn này.
Xin chân thành c m ơn lãnh ñ o và cán b S Văn hoá - Th thao - Du
l ch, C c Th ng kê Hịa Bình, UBND các huy n Mai Châu, ðà B c, Cao
Phong, Tân L c và UBND thành ph Hịa Bình; các doanh nghi p, cá nhân
ho t ñ ng kinh doanh trong lĩnh v c du l ch trên đ a bàn tồn t nh nói chung,
du l ch vùng H Sơng ðà Hồ Bình nói riêng và đ c bi t là nhân dân vùng h
Sơng ðà ñã giúp ñ t o ñi u ki n cung c p nh ng thông tin c n thi t đ tơi
hồn thành lu n văn này.
Qua đây, tơi xin c m ơn b n bè, ñ ng nghi p và gia đình đã đ ng viên,
khích l , giúp đ tơi hồn thành lu n văn này.
Xin trân tr ng c m ơn !
Tác gi lu n văn

Hoàng Văn T

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p……………….

ii

M CL C
L I CAM ðOAN..................................................................................i
L I C M ƠN ......................................................................................ii
M C L C ..........................................................................................iii
DANH M C CÁC CH

VI T T T ................................................... v

DANH M C CÁC B NG ..................................................................vi
DANH M C CÁC SƠ ð , BI U ð , HÌNH NH..........................vii
PH N I : M ð U........................................................................................ 1
1.1 Tính c p thi t c a ñ tài............................................................................ 1
1.2. M c tiêu nghiên c u ................................................................................ 3
1.2.1. M c tiêu chung ..................................................................................... 3
1.2.2. M c tiêu c th ..................................................................................... 3
1.3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 4
PH N II: CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N ............................................. 6
2.1. Cơ s lý lu n ........................................................................................... 6
2.1.1. Quan ni m cơ b n v du l ch................................................................. 6
2.1.2. Ti m năng du l ch ............................................................................... 11
2.1.3. N i dung khai thác tài nguyên du l ch................................................. 15
2.2. Th c ti n và kinh nghi m khai thác tài nguyên du l ch nư c ngoài
và trong nư c ..................................................................................... 17
2.2.1. Th c ti n và kinh nghi m qu n lý khai thác tài nguyên du l ch
nư c ngoài.......................................................................................... 17
2.2.2. Th c ti n và kinh nghi m qu n lý khai thác tài nguyên du l ch
trong nư c .......................................................................................... 21
2.2.3. Các ch trương chính sách c a Nhà nư c và t nh v qu n lý khai

thác tài nguyên du l ch phát tri n kinh t xã h i............................... 24
Ph n III. ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U .......... 28
3.1. ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u................................................................. 28
3.1.1. ði u ki n t nhiên .............................................................................. 28
3.1.2. ði u ki n kinh t xã h i...................................................................... 34

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p……………….

iii


3.2. Phương pháp nghiên c u ....................................................................... 53
3.2.1. Phương pháp thu th p s li u.............................................................. 53
3.2.2. Phương pháp x lý s li u .................................................................. 53
3.2.3. Phương pháp phân tích s li u ............................................................ 53
3.2.4. M t s ch tiêu phân tích.................................................................... 54
Ph n IV. K T QU NGHIÊN C U ............................................................ 56
4.1 ðánh giá ti m năng tài nguyên du l ch vùng h sông ðà ........................ 56
4.1.1. Tài nguyên du l ch t nhiên ................................................................ 56
4.1.2. Tài nguyên du l ch nhân văn ............................................................... 63
4.2. ðánh giá th c tr ng phát tri n và công tác t ch c qu n lý, khai thác
tài nguyên du l ch h sơng ðà giai đo n 2004-2008 ........................... 68
4.2.1. ðánh giá th c tr ng phát tri n du l ch h sông ðà .............................. 68
4.2.2. Công tác xây d ng quy ho ch và t ch c qu n lý khai thác du l ch
c a t nh Hồ Bình............................................................................... 80
4.2.3. Cơng tác qu n lý, khai thác tài nguyên du l ch h sông ðà ................. 81
4.2.4. ðánh giá chung v công tác xây d ng quy ho ch t ch c qu n lý
khai thác và h th ng văn b n ñã ban hành nh m phát tri n du l ch
h sông ðà ......................................................................................... 82
4.3. Phân tích nguyên nhân và các y u t nh hư ng ñ n s phát tri n c a

du l ch vùng h sơng ðà t nh Hồ Bình.............................................. 95
4.3.1. Các y u t khách quan ........................................................................ 95
4.3.2 Các y u t ch quan............................................................................. 96
4.4. Gi i pháp cơ b n ñ qu n lý, khai thác tài ngun du l ch h sơng ðà
Hịa Bình ............................................................................................ 98
4.4.1. ð nh hư ng, m c tiêu phát tri n ......................................................... 99
4.4.2. Gi i pháp cơ b n ñ qu n lý, khai thác tài nguyên du l ch h sơng
ðà giai đo n 2008-2010 và 2015 ...................................................... 110
Ph n V : K T LU N VÀ KI N NGH ...................................................... 124
5.1. K t lu n ............................................................................................... 125
5.2. Ki n ngh ............................................................................................. 127
PH L C................................................................................................... 129

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p……………….

iv


DANH M C CÁC CH

VI T T T

ANTT

An ninh tr t t

BQ

Bình quân

BTTN

B o t n thiên nhiên

CLB

Câu l c b

CP

C ph n

CSHT

Cơ s h t ng

CSVCKT

Cơ s v t ch t k thu t

DL

Du l ch

DLST

Du l ch sinh thái

DN

Doanh nghi p

HTX

H p tác xã

KTTV

Khí tư ng thu văn

KT-XH

Kinh t - xã h i

SðHB

Sơng ðà Hịa Bình

TDTT

Th d c th thao

UBND

U ban nhân dân

VQG

Vư n qu c gia

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p……………….

v


DANH M C CÁC B NG
1.1 T ng h p th ng kê s đơn v hành chính trong và ngoài ph m vi
nghiên c u du l ch h sơng ðà Hịa Bình năm 2008. ............................ 4
3.1 ð cao trung bình c a các huy n, thành ph vùng h sơng ðà. ............. 29
3.2 Ch tiêu khí h u th i ti t t ng tháng trên ñ a bàn t nh ............................ 30
3.3 Giá tr s n xu t phân theo ngành kinh t c a t nh Hịa Bình giai đo n
2006 - 2008 (tính theo giá c ñ nh 1994). ........................................... 39
3.4 Dân s và lao ñ ng ................................................................................ 40
3.5 T l h c sinh ñi h c so v i dân s trong ñ tu i năm 2008................... 44
4.1 Di n tích các lo i ñ t vùng xung y u sông ðà t nh Hịa Bình ................ 57
4.2 S lư ng khách du l ch ñ n h SðHB giai ño n 2004 - 2008 ................ 70
4.3 Phân b lư ng khách du l ch ñ n h SðHB theo các tháng trong
năm 2008............................................................................................ 71
4.4 Lao ñ ng ph c v cho du l ch (2004 – 2008)......................................... 79
4.5 Phân tích ma tr n SWOT cho du l ch h sơng ðà Hồ Bình ............Error!
Bookmark not defined.
4.6 D báo lư ng khách du l ch h sơng ðà Hồ Bình t i năm 2020 ........ 107
4.7 D báo doanh thu t du l ch h sơng ðà Hồ Bình đ n năm 2020....... 108
4.8 D ki n nhu c u lao ñ ng ph c v du l ch trong vùng h sơng ðà
Hồ Bình đ n năm 2020 ................................................................... 109
4.9 D ki n nhu c u phòng ngh ph c v du l ch h Sơng ðà Hồ Bình
đ n năm 2020 ................................................................................... 110

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p……………….

vi


4.10 T ng h p các ñi m du l ch và các lo i hình du l ch ........................... 111
DANH M C CÁC SƠ ð , BI U ð , HÌNH NH
Bi u đ 1

72

Bi u đ 2

Tăng trư ng lư ng khách du l ch ñ n h Sơng ðà Hịa
Bình
Phân b lư ng khách theo tháng trong năm 2008

Hình 1

B n đ vùng h Sơng ðà, t nh Hịa Bình

28

Hình 2

Nh ng đư ng n i có m t ñư ng c p ph i và ñư ng đ t

49

Hình 3

H Sơng ðà Hịa Bình

50

Hình 4-5

C ng du l ch và thuy n v n t i trên h

58

Hình 6-7

Dịng sơng ðà êm đ m và đ p thu đi n Hịa Bình

61

Hình 8

V nh Ngịi Hoa khi chi u tà

62

Hình 9

ð ng Tiên Phi, Thành ph Hịa Bình

63

Hình 10-11

64

65

Hình 14-15

Th tr n Mai Châu và khách du l ch nư c ngoài thăm B n
Lác
Trung tâm ñi u hành và các t máy Nhà máy thu đi n Hịa
Bình
ð ng Thác B và tr ng đ ng Hịa Bình

Hình 16-17

B n làng và co n nư c c a ngư i Mư ng

67

Hình 18-19

Các cơ gái Thái bên nhà sàn và B n Lác, Mai Châu

67

Hình 20 - 21

Văn hố C ng chiêng và đi u múa m i tr u c a ngư i Mư ng

68

Hình 12-13

73

66

Hình 22 - 23 Múa đâm đu ng c a ngư i Mư ng và múa Xoè Thái

69

Sơ ñ 1

84

Sơ ñ 2

Các tác ñ ng ch y u nh hư ng ñ n k t qu ho t ñ ng
du l ch h SðHB
Cây v n ñ

Sơ ñ 3

Qui ho ch các tuy n du l ch liên t nh

112

Sơ ñ 4

Qui ho ch các tuy n du l ch n i t nh

112

Sơ ñ 5

Qui ho ch các tuy n du l ch n i vùng h sông ðà

113

93

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i - Lu n văn Th c s khoa h c Nông nghi p………………. vii


PH N I: M

ð U

1.1 Tính c p thi t c a ñ tài
Du l ch hi n nay ñã th c s là s gi hồ bình, h u ngh và h p tác
gi a các qu c gia, dân t c. T i nhi u nư c trên th gi i du l ch ñang ñư c
xem là m t trong nh ng ngành kinh t hàng ñ u, ngành kinh t mũi nh n. Du
l ch ñang kh ng đ nh vai trị quan tr ng c a mình b i t tr ng GDP ngành du
l ch trong t ng GDP c a n n kinh t qu c dân ñang tăng d n, ngu n thu ngo i
t cho ñ t nư c tăng, t o ra kh i lư ng vi c làm cho ñông ñ o các t ng l p
nhân dân ñ ng th i thúc ñ y các ngành kinh t khác phát tri n. ði u này th
hi n rõ trư c xu th tồn c u hố, khu v c hoá và h i nh p kinh t qu c t .
Trong s nghi p ñ i m i, kinh t - xã h i c a ñ t nư c ngày càng phát
tri n, ñ i s ng v t ch t và tinh th n c a nhân dân ñư c c i thi n, cùng v i các
ngành kinh t khác, du l ch Vi t Nam ñã ñ t ñư c nh ng k t qu r t quan
tr ng góp ph n tích c c vào s tăng trư ng và chuy n d ch cơ c u kinh t
theo hư ng công nghi p hố, hi n đ i hố. Nh ng năm g n ñây, lư ng khách
qu c t ñ n Vi t Nam ngày càng tăng c v s lư ng khách l n quy mô các

th trư ng (năm 2007 ñã vư t con s 4 tri u lư t khách qu c t ). Theo d báo
c a nhi u chuyên gia v du l ch, Vi t Nam trong trung và dài h n s tr thành
ñ a ch h p d n c a khách du l ch qu c t . Khách du l ch n i ñ a ngày càng
phát tri n khi ñ i s ng v t ch t và tinh th n ñư c c i thi n. S phát tri n
nhanh chóng v cơ s h t ng, n đ nh chính tr và m t n n du l ch phát tri n
b n v ng s ñ m b o ch c ch n cho s l a ch n m t ñ a ñi m d ng chân lý
tư ng cho du khách.
Hồ Bình là t nh mi n núi c a ngõ vùng Tây B c ti p giáp v i Th đơ
Hà N i, có nhi u tuy n ñư ng b , ñư ng th y n i li n v i các t nh Phú Th ,

Trư