Bài giảng Dự phòng các yếu tố nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Global Strategy for Diagnosis, Management
and Prevention of COPD

D phòng các y u t
nguy c m c B nh ph i
t c ngh n m n tính


N i dung
1.

T ng quan COPD

2.

Các y u t nguy c

3.

D phòng các y u t nguy c

4.

D phòng đ t c p COPD

5.

K t lu n


Chi n l

c tồn c u trong ch n đốn, qu n lý vƠăd phòng BPTNMT

nh ngh a COPD
 COPD: là b nh th
phòng và đi u tr đ
ngh n đ

ng g p, có th

d

c, đ c tr ng b i t c

ng th , ti n tri n n ng d n, liên

quan t i ph n

ng viêm b t th

ng c a

ph i b i các ph n t và khí đ c h i.
 Các đ t c p và b nh đ ng m c góp ph n vào

m c đ n ng

m i b nh nhân

Chi n l

c tồn c u trong ch n đốn, qu n lý vƠăd phòng BPTNMT

M c tiêu
1. T ng c

ng nh n th c v

BPTNMT c a các

chuyênăgiaăyăt ,ăcácăc ăquanăyăt ăvƠăc ngăđ ng
2. T ng c ng vi c ch n đốn, qu n lý và D
3. phịng BPTNMT
Gi m t l m c và t vong

4. Khuy n khích nghiên c u v BPTNMT


N i dung
1.

T ng quan COPD

2.

Các y u t nguy c

3.

D phòng các y u t nguy c

4.

D phòng đ t c p COPD

5.

K t lu n


Nguyên nhơn vƠ các y u t
nguy c
1. Khói thu c lá:
– Nguyên nhân chính gây b nh và gây t vong
–

nh h

ng l p lông chuy n c a TB bi u mô

–

c ch ch c n ng c a đ i th c bào PN

– Gi m ho t tính anti protease
– Kích thích BC gp men tiêu protein
– T ng sinh các tuy n ch nh y

– H u qu :ăt c ngh n đ

ng d n khí



Nguyên nhơn vƠ các y u t
nguy c
2. B i,ăHóaăch tăngh ănghi p:
– B iăvơăc :ăsilic,ăb iăthan,ăhóaăch t,ăkimălo i
– B iăh uăc :ăb iăth căv t,ăn măm c,ăđ căt ăVK

3. Ọănhi mătrongănhƠăvƠămơiătr

ng

– Khơngăkhíăơănhi măb iăkhóiăthan,ăb i,ăhóaă
ch t,ăch tăth iăxeăc ăgi i,ăVK,ăn măm că…


Nguyên nhơn vƠ các y u t
nguy c
4. Nhi mătrùngăđ
–TE<8ătu iă

ngăhôăh p:

ăt năth

ngăl păn/m

–NTăhôăh pătáiăphátănhi uăl n
–Nhi măvirutăđ

đ

ngăHHă

ngăth .

–TSălaoăph i,ăHPQ

T ngătínhăph nă ngă


Nguyên nhơn vƠ các y u t
nguy c
5. Y u t c đ a:
– Thi u h t men Alpha 1 antitypsin
– H i ch ng r i lo n v n đ ng nhung mao
– T ng tính ph n ng PQ

– Tu i
– Gi i
6. Ch đ

n u ng

ứThi u các vitamin A, D, E

Global Strategy for Diagnosis, Management and Prevention of COPD

Risk Factors for COPD
Gene

Nhi m trùng
Kinh t - xã h i

Tu i dân s


N i dung
1.

T ng quan COPD

2.

Các y u t nguy c

3.

D phòng các y u t nguy c

4.

D phòng đ t c p COPD

5.

K t lu n


Nguyên t c
 Phát hi n và gi m ti p xúc y u t nguy c là
nh ng nh ng b c quan tr ng trong d
phòng b nh.
 Nh n m nh d
phòng nguyên phát, t t
nh t đ t
đ c b i vi c gi m ho c lo i

tr
các ti p xúc v i y u t
b nh khơng m c
 D

nguy c

gây

phịng th phát thơng qua vi c sàng l c,
phát hi n b nh s m.


Cai thu c lá
 Nhân viên y t

c n phát hi n

BN hút thu c lá, và t

v n BN b

thu c.
 Khuy n khích xây d ng nh ng

chính sách ki m soát thu c lá
rõ ràng, b n v ng, và nh c l i
thông đi p không hút thu c.


Cai thu c lá
 Th y thu c và nhân viên y t t v n b thu c
làm gia t ng rõ r t t l b hút thu c so v i t
BN b thu c. Th m chí ch v i t v n ng n
3 phút c ng làm t ng t l b thu c thêm 5-10%
 i u tr thay th
thu c varenicline,
t ng rõ r t t l
qu h n h n so v

nicotine, c ng nh đi u tr
bupropion, và nortriptyline làm
b thu c kéo dài và hi u
i placebo


Các chi n l c ng n
giúp b nh nhơn b thu c

ASK

H iăvƠăphátăhi năt tăc ănh ngăng
thu că ăt tăc ăcácăl năkhám

ADVISE

T ăv năvƠăkhuyênăt tăc ănh ngăng
đangăhútăthu căb ăthu c

ASSESS

Xácăđ nhăýămu năb ăthu c

ASSIST

H ătr ăBNăb ăhútăthu c

ARRANGE S păx pănh ngăl năkhámăti pătheo

iăhútă
iă


GI M Y U T

NGUY C

Gi m ho c tránh ơ nhi m khơng khí trong nhà t khí,
khói b p, lị s

i

nh ng n i có thơng khí kém.

Khuy n cáo b nh nhân theo dõi nh ng thông
báo c ng đ ng v

ch t l

ng khơng khí, d a theo

m c đ n ng c a b nh đ có th tránh nh ng ho t
đ ng ngồi nhà khi c n thi t.


Tham gia t p th d căth

ng xuyên

 T t c các BN COPD đ u có l i t
vi c t p luy n và nên khuy n
khích ng i b nh duy trì ho t
đ ng th l c

Giúp t ng c ng c hô h p
và c i thi n ch c n ng hô h p.
Tr c khi th c hi n ch ng
trình t p, bác s nên h ng
d n các bài t p phù h p v i đi u

ki n s c kh e c a t ng BN


nău ngă
lànhăm nh

 nău ngălƠnhăm nhăđ ăch tăvàă
các vitamin A, D, E lƠăr tăquană
tr ngăchoăvi căduyătrìăm tăh ăth ngă
mi năd chăt t,ălƠmăgi mănguyăc ă
m căb nhăNKăđ ngăhơăh p
 Thi uăcơnăcóăth ăd năđ năy uă
cácăc ăhôăh pă(c ătr năPQ,ăc ă
l ngăng c,ăvƠăc ăhoƠnh)ă ăkhóă
th
 Th aăcơnăcóăth ăgơyăápăl căthêmă
v ătimăvƠăph iăvƠăd năđ năcácăv nă
đ ăhôăh p.


Tiêm phịng vaccine
 Nhi m trùng đ ng hơ h p
(cúm và viêm ph i …) là 1
trong các y u t nguy c gây
b nh
 Tiêm phịng vaccine có
làm gi m các đ t c p n ng.
 Khuy năcáo:
• BNăCOPDă>ă65ătu i
• BN COPD & FEV1 < 40%

th


Vaccine Pneumo 23 (Pháp)
Vaccine Pneumo 23 là v c

xin polysaccaride đa giá, m i
li u đ n 0,5ml
ch a
25
microgram polysaccaride v
tinh khi t c a m i
týp
huy t thanh ph c u khu n.

(Streptococcus

pneumoniae),
các týp huy t thanh 1, 2, 3, 4,
5, 6B, 7F, 8, 9N, 9V, 10A, 11A,
12F, 14, 15B, 17F, 18C, 19A,
19F, 20, 22F, 23F, 33F


Vaccine Pneumo 23 (Pháp)
CH ă NH

Ng

iătrênă65ătu i,

BNăCOPDă>ă65ătu i,ăBNăCOPDă&ăFEV1ă<ă40%
B nhănhơnăb ăcácăb nhăm nătính:ăb nhătimăm ch,ăb nhă
ph iăm nătính,ăsuyăth nămưn,ăti uăđ ng,ăb nhăganăm nă
tính,ănghi năr u,ănghi năthu călá...
B nhănhơnăc tălách,ăho căm tăch căn ngăc aălách.
B nhănhơnăsuyăgi măMDăb măsinhăho căm căph i.
B nhănhơnăghépăt ng.


Vaccine Pneumo 23 (Pháp)
CH NGăCH ă

NH

Hoưnătiêmăđ iăv iănh ngăh pătr

b nhălýăc pătính.

ngăđangăs tăho căb ăcácă

D ă ngăv iăm tătrongănh ngăthƠnhăph năc aăvaccine.
Trongă3ăthángăđ uăc aăthaiăk ăLI UăL

NGăVÀăCÁCHă

DÙNG
Tiêmăng

aăc ăb nă:ăm tăli uă0,5ăml.

Tiêmănh

căl iă:ăm tăli uă0,5ăml,ăsauă3-5ăn m.

Cáchătiêmă:ăT

tănh tănênătiêmăb păhayătiêmăd

iăda.


Vaccine phòng cúm
- Inflexal V (Th y S ); Fluarix

(B ); Influvac (HƠ Lan);
Vaxigrip (Pháp)

- V căxinăd ngădungăd ch,ăđóngă

s nătrongăb mătiêmăv iăli uă
l ngă0,5mlăho că0,25ml.ăV că
xinăđ căb oăqu nă ănhi tăđ ă
t ă2ăđ nă8ăđ ăC.ăKhôngăđ că
đ ăđôngăb ngăv căxin.ăNênăl că
k ăv căxinătr căkhiăs ăd ng.


Vaccine phịng cúm

V c xin cúm có 2 lo i, v c xin s ng gi m đ c l c và

v c xin cúm b t ho t. Lo i v c xin cúm đang đ
s d ng t i Vi t Nam là lo i v c xin b t ho t

c

Các v c xin cúm b t ho t ch a các KN c a 2 ch ng

cúm A (H1N1,H3N2) và 1ch ng cúm B theo khuy n
cáo hàng n m c a T ch c Y t Th gi i.

V c xin

cúm đ c tiêm b p ho c d i da.
Ng i
l n và
tr
em trên 3
tu i
tiêm 1
li u 0,5ml.ăTr ăt ă6ăđ nă36ăthángă
tu iătiêmăli uă0,25ml.