Giao an Ngu Van 7 HKII 2012 2013

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (711.59 KB, 161 trang )

(1)Ngày soạn: 30-12-2012 Ngày giảng : 3-1-2013 Tiết 73 – văn bản. TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT A. Mục tiêu cần đạt: - Hiểu sơ lược thế nào là tục ngữ. - Hiểu nội dung, một số hình thức nghệ thuật (kết cấu, nhịp điệu, cách lập luận) và ý nghĩa của những câu tục ngữ trong bài học. - Thuộc những câu tục ngữ trong văn bản. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV 2: Häc sinh:§äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: kiÓm tra SGK vµ SBT Ng÷ v¨n 3. Bài mới. Tục ngữ là một thể loại văn học dân gian – là kho báu của kinh nghiệm và trí tuệ dân gian, là “túi khôn dân gian vô tận” – Có nhiều chủ đề: Thiên nhiên, lao động sản xuất, về con người, xã hội. Tiết này tìm hiểu chủ đề về thiên nhiên và lao động sản xuất. Hoạt động của thầy và trò ?. Nội dung cơ bản. Hoạt động 1: I. Đọc – Tìm hiểu chó thÝch. Dựa vào chú thích SGK tr3 cho biết: 1. §äc Em hiểu thế nào là tục ngữ? Ví dụ? - Tục = Thói quen có lâu đời được mọi người công nhận. - Ngữ = Lời nói - HS nêu định nghĩa như SGK - GV giảng thêm đặc điểm của tục ngữ: + Về hình thức: Tục ngữ là một câu nói (diễn đạt 1 ý trọn vẹn) rất ngắn gọn, có kết cấu bền vững, có hình ảnh và nhịp điệu → dễ lưu truyền. + Về nội dung: Diễn đạt những kinh nghiệm về cách nhìn nhận của nhân dân đối với thiên nhiên, lao động sản xuất, con người, xã hội. (có nghĩa đen, nghĩa bóng). + Về sử dụng: Vào mọi mặt đời sống để nhìn nhận, ứng xử, thực hành, nói sinh 2. T×m hiÕu chó thÝch: động. - GV hướng dẫn đọc -> đọc văn bản. Tìm hiểu từ khó tr4 - Hoạt động 2: Hướng dẫn trả lời, thảo. II. §äc vµ hiểu văn bản..

(2) ?. ?. ?. ?. ?. luận câu hỏi phần đọc – tìm hiểu bài tr4 ,5. Có thể chia 8 câu tục ngữ trong bài thành mấy nhóm? Mỗi nhóm gồm những câu nào? Gọi tên cùng nhóm? (đề tài) - Văn bản 8 câu có thể chia 2 nhóm (2 đề tài) + Nhóm 1: Câu 1, 2, 3, 4: Tục ngữ về thiên nhiên. + Nhóm 2: Câu 5,6,7,8: Tục ngữ về lao động sản xuất. Nhóm tục ngữ về thiên nhiên đúc rút kinh nghiệm từ những hoạt động nào? (Từ hiện tượng thời gian C1 Thời tiết (nắng mưa) – C2 Bão – C3 Lụt – C4 Tục ngữ về LĐSX đúc rút kinh nghiệm từ những hoạt động nào? - Hoạt động trồng trọt và chăn nuôi: Giá trị của đất – C5 Giá trị của chăn nuôi – C6 Các yếu tố quan trọng trong nghề trồng trọt – C7,8 GVKL: - Văn bản thể hiện 2 đề tài có liên quan trực tiếp đến nhau: Thiên nhiên (mưa, nắng, bão, lụt) ảnh hưởng trực tiếp đến LĐSX, nhất là trồng trọt chăn nuôi → được sắp xếp chung một văn bản là hợp lí.. * Các đề tài trong văn bản: - Về thiên nhiên: C1 – C4 - Về LĐSX: C5 – C8. 1. Tục ngữ đúc rút kinh nghiệm từ thiên nhiên. a) Câu 1: Chuyển: Đêm tháng nămchưa nằm đã sáng - HS đọc câu 1. Ngày tháng mười chưa cười đã tối - Nghĩa: Tháng 5 âm lịch đêm ngắn ngày Nghĩa của câu tục ngữ là gì? Dựa trên cơ dài, tháng mười âm lịch đêm dài ngày sở thực tiễn nào? ngắn. (Vì tháng5:Mùa hè đêm ngắnngày dài - Nghệ thuật: 10 Mùa đông đêm dài ngày ngắn) + Cách nói quá: gây ấn tượng độc đáo, nhấn mạnh đặc điểm thời gian của tháng Nhận xét gì về cách nói và tác dụng của năm và tháng 10 cách nói đó? Chưa nằm – đã sáng Chưa cười – đã tối → Câu tục ngữ giúp con người có ý thức chủ động để nhìn nhận, sử dụng thời gian - Tác dụng của câu tục ngữ: công việc, sức lao động vào những thời + Vận dụng kinh nghiệm vào tính toán, điểm khác nhau trong 1 năm. sắp xếp công việc (lịch làm việc theo.

(3) ?. Theo em, câu tục ngữ này có thể áp dụng mùa) kinh nghiệm trong những việc gì? + Vận dụng trong việc giữ sức khỏe cho mỗi người và chủ động trong giao thông, đi xa... b) Câu 2:. ?. ? ?. ?. ?. ?. HS đọc câu 2 Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa Giải thích nghĩa từng vế câu? + Mau sao thì nắng: nhiều, dày → sao đêm dày → trời nắng. + Vắng sao thì mưa Không có sao → ít sao hoặc không có → mưa. Nghĩa của cả câu tục ngữ là gì? có hoàn toàn đúng không? Kinh nghiệm này dựa trên cơ ở nào? - Trời nhiều sao → mây ít do đó nắng. Trời ít sao thì nhiều mây (hơi nước ngưng tụ) → thường có mưa. → Là phán đoán dựa trên kinh nghiệm nên không phải lúc nào cũng đúng. Câu tục ngữ có tác dụng ntn? - Nắm được thời tiết, chủ động công việc.. - Nội dung: đêm trời có nhiều sao hôm sau sẽ nắng, nếu trời ít sao hoặc không có sao trời sẽ mưa (hoặc râm mát). - Tác dụng: Giúp con người nhìn sao đoán thời tiết và sắp xếp công việc. c) Câu 3: Ráng mỡ gà có nhà thì giữ. - Nghĩa là: Khi chân trời xuất hiện sắc vàng màu mỡ gà tức là sắp có bão thì - HS đọc câu 3: phải chủ động coi giữ nhà cửa, hoa Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ. màu.... Giải thích nghĩa 2 vế câu và cho biết ý → Kinh nghiệm chống bão, báo bão. hiểu của câu tục ngữ? d) Câu 4: - Ráng: Sắc màu phía chân trời, do mặt Tháng 7 kiến bò ra nhiều và thường lên trời chiếu vào mây mà thành. cao là điềm báo sắp có lụt (Thường là - Ráng mỡ gà: sắc vàng màu mỡ gà xuất tháng 8 âm lịch) hiện ở phía chân trời. → Kinh nghiệm chống bão, báo bão. - Tháng 7 kiến đàn, đại hàn hồng thuỷ. HS đọc câu 4: Nêu ý hiểu của mình? - Tháng 7 (âm lịch) kiến ra nhiều (rời tổ) - Kiến là loại côn trùng rất nhạy cảm với 2. Tục ngữ về kinh nghiệm trong lao những thay đổi của khí hậu, thời tiết nhờ động sản xuất. cơ thể có những tế bào cảm biến chuyên a) Câu 5: Tấc đất tấc vàng biệt của nó. Liên hệ thực tế......... Lũ lụt thường xuyên xảy ra → chủ động phòng chống..

(4) Chuyển: ?. ?. ?. ?. Đọc câu 5 - giải thích ý hiểu của 2 vế? - Tấc đất = mảnh đất rất nhỏ (Tấc = đơn vị cũ đo chiều dài = 1/10 thước) - Vàng: Kim loại quý thường được cân đo bằng cân tiểu li. → Tấc vàng chỉ một lượng vàng rất lớn, vô cùng quý giá Nghĩa của câu là gì? Nghệ thuật sử dụng có tác dụng ntn? - So sánh, ẩn dụ, phóng đại Vì sao có thể nói như vậy? -Vì: Đất nuôi sống con người, đất là nơi người ở, đất để cấy cày làm ăn - đất là một loại vàng sinh sôi. Vàng ăn mãi cũng hết (miệng ăn núi lở) còn chất vàng của đất khai thác mãi cũng không cạn. Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu. - Liên hệ thực tế: Giá trị của đất hiện nay (nhất là đất gần chợ, đô thị, mặt đường) - Miền núi: Bỏ hoang đất nhiều – phê phán hiện tượng lãng phí đất. Đọc câu 6 – nêu ý hiểu? - Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền. (Thứ nhất nuôi cá, thứ nhì làm vườn, thứ ba làm ruộng). - Nội dung: Câu tục ngữ đã lấy cái rất nhỏ (tấc đất) so sánh với cái rất lớn (tấc vàng) để nói giá trị của đất. Một mảnh đất nhỏ bằng một lượng vàng lớn → Đất quý hơn vàng.. b) Câu 6: Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền. - Nội dung: Chỉ thứ tự lợi ích của các nghề: + Nhiều lợi ích kinh tế nhất (lãi nhất) là nghề nuôi cá, tiếp theo là làm vườn, sau đó là ruộng → Muốn làm giàu cần phát triển thuỷ sản. (nuôi cá, nuôi tôm..) thu lợi nhuận cao.. c) Câu 7: Nhất nước........tứ giống - Cơ sở khẳng định thứ tự trên từ giá trị - Khẳng định thứ tự quan trọng của các kinh tế thực của các nghề. yếu tố nước, phân, lao động, giống lúa) đối với nghề trồng lúa. - Tuỳ điều kiện ở từng nơi mà phát triển nghề phù hộp để tạo ra của cải vật chất với giá trị cao. d) Câu 8: Nhất thì, nhì thục ?. Câu tục ngữ thứ 7 khẳng định điều gì? Trong SX nông nghiệp cần đảm bảo đủ 4 yếu tố trên, sự cần thiết hàng đầu là nước,.

(5) ?. ?. ? ? ?. đủ các yếu tố trên → lúa tốt, mùa màng bội thu. Theo dõi câu 8- giải thích nghĩa của từ “thì”, “thục”? - “Thì”: Thời vụ, tuân thủ đúng thời vụ là điều kiện quan trọng đối với nghề trồng lúa nước, trồng không đúng thời vụ thì không có năng suất. VD: Mồng chín tháng chín không mưa Bỏ cả cày bừa mà nhổ lúa lên → Cày, bừa, gieo mạ, cấy, làm cỏ, bỏ phân, gặt....nhất nhất đều cần phải theo đúng lịch, đúng thời vụ quy định thì mới hi vọng được mùa. - “Thục”: Thành thạo thuần thục, chuyên cần kĩ lưỡng – Đó là điều cần thiết, sau thu hoạch cần biết cải tạo đất đai. Nội dung cả câu tục ngữ muốn nhắc nhở điều gì? - Nhà nông không được quên, không được sao nhãng việc đồng áng. - HĐ 3: Nhận xét gì về đặc điểm hình thức của những câu tục ngữ tiêu biểu trên? Nội dung thể hiện? - Số từ trong câu?(ít,ngắn gọn,C5-C8) - Vần? Vế câu? Cách lập luận? + Vần lưng: Năm - nằm, mười - cười, nắng - vắng.... + Các vế đối xứng cả hình thức lẫn nội dung. + Cách lập luận, diễn đạt chặt chẽ, lô gíc, lời ít, ý nhiều, ngắn gọn xúc tích đủ nội dung. - Hình ảnh trong tục ngữ cụ thể, sinh động, hàm súc, (Cả hình ảnh thậm xưng – nói quá) “Chưa nằm đã sáng”, “Chưa cười đã tối”, “Tấc đất tấc vàng”. - HS đọc ghi nhớ: Hướng dẫn HS làm BT. - Tầm quan trọng của thời vụ và kĩ thuật cải tạo đất canh tác. III. Tổng kết:. * Ghi nhớ: SGK tr5 IV. Luyện tập.

(6) 4. Củng cố: Hệ thống bài 5. Dặn dò: -Thuộc bài - Tìm đọc thêm các câu tục ngữ - Soạn bài mới ____________________________________________________________________. Ngày soạn: 01- 01 -2013 Ngày giảng : 4-1-2013 Tiết 74 CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN VĂN vµ TẬP LÀM VĂN A. Mục tiêu cần đạt: - Biết cách sưu tầm ca dao, tục ngữ theo chủ đề và bước đầu biết chọn lọc, sắp xếp, tìm hiểu ý nghĩa của chúng. - Tăng hiểu biết về tình cảm gắn bó với địa phương. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV 2: Häc sinh: tr¶ lêi c©u hái SGK, su tÇm ca dao, tôc ng÷ . C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức : 2. Kiểm tra bài cũ: Vở soạn của HS 3. Bài mới. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản GV nêu rõ yêu cầu: Sưu tầm ca dao, dân ca, tục ngữ lưu hành ở địa phương (khoảng 10 – 15 câu mỗi loại) Thời hạn nộp: 1. Xác định đối tượng sưu tầm - Ca dao, dân ca, tục ngữ. (Nói về địa phương mình càng tốt) VD: Bắc Kạn có suối đãi vàng Có hồ Ba Bể có nàng áo xanh ? Nhắc lại thế nào là ca dao, dân ca? Tục ngữ là gì? - HS dựa vào kiến thức đã học → trả lời - GV: Lưu ý HS phân biệt tục ngữ với ca dao. + Tục ngữ là câu nói, ca dao là thơ và thường là thơ của dân ca. + Tục ngữ thiên về duy lí, ca dao thiên về trữ tình..

(7) + Tục ngữ diễn đạt kinh nghiệm, ca dao biểu hiện thế giới nội tâm của con người. 2. Nguồn sưu tầm - Tìm, hỏi, đọc, chép lại từ sách báo địa phương........... 3. Cách thức ghi chép: - Lập sổ tay văn học – Sưu tầm ca dao, dân ca, tục ngữ để ghi chép. - Sắp xếp phân loại riêng, theo trật tự ABC của chữ cái đầu câu. 4. Củng cố: Hệ thống nội dung bài 5. Dặn dò: - Tìm các câu ca dao tục ngữ - Hoàn thiện các nội dung yêu cầu. - Chuẩn bị bài mới. ____________________________________________________________________ Ngày soạn:1/1/2013 Ngày giảng :5 /1/2013 Tiết 75 - Tập làm văn. TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN NGHỊ LUẬN A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Bước đầu làm quen với kiểu văn bản nghị luận + hiểu được nhu cầu nghị luận trong đời sống là rất phổ biến và cần thiết. - Nắm được những đặc điểm chung của văn nghị luận - Nhận biết văn bản nghị luận khi đọc sách báo. B. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: Vở soạn của HS 3. Bài mới. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản Hoạt động 1: Hỏi đáp về nhu câu I. Nhu cầu nghị luận và văn bản nghị luận nghị luận. 1. Nhu cầu nghị luận ? Trong đời sống, các em có thường gặp các vấn đề và câu hỏi như bài 1a tr7 a) Là nhu cầu cần thiết, hay gặp. không? - Có, rất hay gặp. ? Em hãy nêu những câu hỏi khác về những vấn đề tương tự? VD: - Vì sao thích đọc sách? - Vì sao thích chơi điện tử? - Nếp sống văn minh là gì?Vì sao cần.

(8) giữ gìn nếp sống văn minh? - Làm thế nào để các thành viên trong gia đình thêm gắn bó với, hoà thuận? - Muốn xây dựng tình bạn đẹp chúng ta phải làm gì? .........vv.... → Đó là những câu hỏi rất hay, là những vấn đề phát sinh trong cuộc sống hàng ngày khiến người ta phải bận tâm và tìm cách giải quyết. ? Khi gặp các vấn đề và loại câu hỏi như - Dùng lí lẽ, giảng giải để người khác hiểu trên em trả lời bằng cách nào? được những vấn đề và tin mà làm theo. ? Có thể trả lời theo kiểu kể chuyện, miêu tả, biểu cảm hay không? Vì sao? - Không thể trả lời theo kiểu kể chuyện hoặc miêu tả được – vì không thấu tình đạt lí, không có sức thuyết phục. VD: * Trẻ em hút thuốc lá xấu hay tốt, lợi hay hại? -Dĩ nhiên là không tốt và có hại nhưng nếu chỉ kể cho trẻ em biết về một người hút thuốc lá và bị ho lao......không có sức thuyết phục. - Hiện nay thanh thiếu niên vẫn hút thuốc → Muốn trẻ em không hút thuốc cần dùng lí lẽ phân tích, cung cấp, số liệu.... chỉ rõ cái hại không thấy ngay trước mắt.......... ung thư phổi, ho lao...... ? VD2: Trả lời cho câu hỏi: Thế nào là sống đẹp? - Cần giải thích lập luận sống là gì? Đẹp là ntn? Sống đẹp là sống ntn? → Phải dùng nghị luận, nói lí lẽ nhằm phát biểu các nhận định, tư tưởng, suy nghĩ, thái độ trước một vấn đề đặt ra.. b) Cần vận dụng vốn hiểu biết, kiến thức, vốn sống của mình + biết cách lập luận, lí lẽ + nêu những dẫn chứng xác thực → mọi người đồng tình và tin tưởng.. c) Các kiểu văn bản nghị luận: Xã luận, bình luận, thời sự, bình luận thể thao, các mục nghiên cứu, phê bình, hội thảo khoa học, ? Chỉ ra các vb nghị luận thường gặp trên trao đổi về học thuật trên các báo và tạp chí báo chí, đài phát thanh? chuyên ngành.. 2. Thế nào là văn bản nghị luận? Tạp chí văn học, ngôn ngữ, văn học và.

(9) tuổi trẻ, tri thức trẻ, văn nghệ, giáo dục, * Khái niệm: Văn nghị luận là văn dùng lí tài hoa trẻ.... lẽ và dẫn chứng để phân tích. ? Như vậy bước đầu em hiểu thế nào là văn bản nghị luận? - HS trao đổi theo bàn → trả lời + Nghị luận: = bàn bạc, bàn luận. + Văn nghị luận dùng lí lẽ và dẫn chứng để bàn bạc, bàn luận một vấn đề a) Đọc văn bản: thể hiện một nhận thức, một quan điểm, Chống nạn thất học – HCM một lập trường của mình trên cơ sở * Trả lời câu hỏi: chân lí. - Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm chung của văn bản nghị luận: - HS đọc văn bản: SGK tr7 +8 - Mục đích của văn bản viết là để chống ? VB này hướng tới ai? Ai thực hiện? “giặc dốt” - VB này hướng tới đồng bào cả nước. (Chống nạn thất học do chính sách ngu dân của bọn TDP để lại) ? Bác Hồ viết bài này nhằm mục đích gì? (VB bàn luận về vấn đề gì?) - Giặc dốt là một trong 3 thứ giặc rất nguy hại sau CMT8 – 1945 (Giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm) kêu gọi mọi người học chữ quốc ngữ để chống giặc - Luận điểm: dốt, để hiểu biết, để làm chủ đời mình, + “Một trong những công việc phải thực làm chủ đất nước. hiện cấp tốc trong lúc này là nâng cao dân trí...” ? Để thực hiện được mục đích ấy, bài + “Mọi người VN........viết chữ quốc ngữ” viết đã nêu ra những ý kiến nào? (Diễn (SGK tr8) đạt thành những luận điểm nào?). → Đây là những luận điểm của HCM -> Luận điểm khẳng định một ý kiến, một tư bởi chúng mang quan điểm của tác giả, tưởng rõ ràng. Bác đã đề ra nhiệm vụ cho mọi người. - Lí lẽ để thuyết phục: ? Câu có luận điểm có đặc điểm gì? + Tình trạng thất học, lạc hậu trước CMT8. + Chính sách ngu dân của TDP đã làm cho ? Để ý kiến có sức thuyết phục, bài viết hầu hết người VN mù chữ → lạc hậu, dốt đã nêu những lí lẽ nào? Hãy liệt kê nát → tiến bộ làm sao được?. những lí lẽ ấy? - Những điều kiện cần phải có để người dân tham gia xây dựng nước nhà: + Biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ..

(10) + Cách học: ? Biết chữ để làm gì? Vì sao phải học chữ quốc ngữ? - Phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ mới có kiến thức, từ đó tham gia xây dựng đất nước. ? Làm thế nào để nhanh chóng biết chữ quốc ngữ? - Người biết dạy cho người chưa biết. - Góp sức vào bình dân học vụ (Xoá nạn mù chữ) - Người chưa biết gắng sức mà học cho biết. - Cụ thể: Chồng dạy cho vợ, anh dạy cho em, con dạy cho cha mẹ, chủ nhà dạy cho kẻ ăn kẻ ở, người giàu mở lớp dạy cho bà con, Chủ ấp - đồn điền hầm mỏ thì mở lớp dạy cho tá điền, người làm của mình. Phụ nữ càng cần phải học, để được bình đẳng với nam giới, để thực hiện quyền bầu cử, ứng cử. ? Sau khi thuyết phục bằng lí lẽ trên, Bác đã kêu gọi mọi người ntn? “Mong chị em, thanh niên sốt sắng giúp sức” (giải thích: Sốt sắng.....) - Tóm lại:..............là văn nghị luận. - Qua phân tích bài viết của Bác, em thấy Bác giải quyết vấn đề bằng cách nào? ? Nhắc lại: Hiểu thế nào là nghị luận? * Yêu cầu của VB nghị luận: - Phải có luận đề (Vấn đề bàn luận) Luận Hoạt động 3: điểm - những câu khẳng định một ý kiến, ? Mục đích của văn nghị luận? một quan điểm, một tư tưởng. - Mục đích nhằm xác lập cho người - Luận cứ: Có lí lẽ dẫn chứng. (Lí lẽ và sự nghe, người đọc 1 tư tưởng quan điểm việc cụ thể làm sáng tỏ luận điểm) nào đó. - Có cách lập luận (Sắp xếp lí lẽ một cách có ? Văn bản nghị luận có những yêu cầu hệ thống để nhằm chứng minh cho một kết gì? luận). → Phải giải quyết được những vấn đề đưa ra.. * Ghi nhớ: SGK tr9.

(11) ? Những tư tưởng, quan điểm được nêu ra phải đạt mục đích gì? (Trong bài viết của Bác, tư tưởng, quan điểm nhằm giải quyết vấn đề gì?) - Nạn thất học GV KL: HS đọc ghi nhớ 4. Củng cố: Hệ thống kiến thức tiết 1 5. Dặn dò: Thuộc bài, chuẩn bị bài tiết sau. Ngày soạn:1/1/2013 Ngày giảng :5 /1/2013 Tiết 76 - Tập làm văn. TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN NGHỊ LUẬN (Tiếp theo) A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Bước đầu làm quen với kiểu văn bản nghị luận + hiểu được nhu cầu nghị luận trong đời sống là rất phổ biến và cần thiết. - Nắm được những đặc điểm chung của văn nghị luận - Nhận biết văn bản nghị luận khi đọc sách báo. - Thực hiện phần luyện tập sgk B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV, b¶ng phô. 2: Häc sinh:§äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: Vở soạn của HS 3. Bài mới.. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản - Hoạt động 4: Hướng dẫn HS làm bài tập luyện tập. II. Luyện tập. Bài tập 1. HS đọc bài văn tr9 +10 Bài văn: “Cần tạo ra thói quen tốt trong xã hội” ? Đây có phải là bài văn nghị luận a) Là văn nghị luận vì tác giả đã dùng lí lẽ không? Tại sao? để nêu lên ý kiến của mình về một vấn đề xã hội. ? Tác giả đề xuất ý kiến gì?. b) Ý kiến đề xuất của tác giả: - Chống lại những thói quen xấu và tạo ra những thói quen tốt trong đời sống xã hội. - Các câu thể hiện ý kiến trên: + Tiêu đề bài văn. + Câu cuối “Cho nên ở người, mỗi giai đoạn.

(12) hãy tự xem lại và để tạo ra những nếp sống đẹp, văn minh cho xã hội” - Lí lẽ: ? Để thuyết phục người đọc, tác giả nêu + Có thói quen tốt và thói quen xấu ra lí lẽ, dẫn chứng nào? +Có người biết phân biệt tốt xấu nhưng vì đã thành thói quen nên khó bỏ, khó sửa. + Tạo được thói quen tốt là rất khó nhưng nhiễm thói quen xấu thì dễ. - Dẫn chứng: + Thói quen tốt: Luôn dậy sớm, luôn đúng hẹn, giữ lời hứa.... Dẫn chứng? + Thói quen xấu: Hút thuốc lá, hay cáu giận, ? mất trật tự, mất vệ sinh, ném cả mảnh thuỷ tinh vỡ ra đường làm người khác bị thương (Không có ý thức giữ gìn vệ sinh công cộng). - Liên hệ thực tế thói quen xấu của HS hiện nay. Tích hợp nội dung bảo vệ c) Bài nghị luận nhằm giải quyết một vấn đề môi trường. có trong thực tế xã hội: Đó là vấn đề ăn ở mất vệ sinh không có ý thức thu gom rác Bài nghị luận này có nhằm giải quyết vào 1 chỗ làm ô uế môi trường sống gây ảnh ? vấn đề trong thực tế hay không? hưởng đến người khác. - Vấn đề tác giả nêu ra là rất đúng: Mỗi người đều phải suy nghĩ để bỏ thói quen xấu tạo nên các thói quen tốt đem lại lợi ích cho cuộc sống (môi trường) Em có tán thành ý kiến của bài viết ? không? Vì sao? Bài tập 2 - Bố cục: 3 phần Liên hệ cụ thể: gia đình, trường, lớp + Mở bài: Nêu vấn đề nghị luận + Thân bài: Trình bày những thói quen tốt, xấu (chủ yếu là thói quen xấu trong xã hội cần loại bỏ) HS đọc bài văn (đọc lại) + Kết bài: Kết luận vấn đề: Cho biết bố cục của bài văn? Nhiệm ? vụ, giới hạn của mỗi phần? Bài tập 4: Bài văn: Hai biển hồ tr10. HS đọc bài văn. - Có mấy phần? giới hạn?. - Nội dung: 2 phần. + Phần 1: Kể về 2 biển hồ ở Palextin (từ đầu -> con người) + Phần 2: Dùng lí lẽ để nêu lên 1 định lí của cuộc sống: Con người phải biết chan hoà, chia sẻ với mọi người xung quanh mới thực.

(13) ? - Mỗi phần có nhiệm vụ gì?. sự có hạnh phúc. (Một định lí -> hết) → Đây là bài văn nghị luận. Phần tự sự là dẫn chứng được đưa ra trước để từ đó rút ra một suy nghĩ, một định lí trong cuộc sống con người. Có phải bài nghị luận không? ? Phần 1 - Tự sự có vai trò gì trong bài? ? Tóm lại: Nội dung của cả 2 tiết.. 4. Củng cố: Hệ thống toàn bài: ? Thế nào là văn nghị luận? ? Yêu cầu của văn nghị luận là gì? 5. Dặn dò: - Thuộc bài nắm đặc điểm cơ bản - Hoàn thiện các bài tập, chuẩn bị tiết sau. ____________________________________________________________________ Ngày soạn:3/1/2013 Ngày giảng :8 /1/2013 Tiết 77 – Văn bản TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Hiểu nội dung, ý nghĩa và một số hình thức diễn đạt (So sánh, ẩn dụ, nghĩa đen và nghĩa bóng) của những câu tục ngữ trong bài. - Học thuộc lòng những câu tục ngự trong văn bản. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK B. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Đọc thuộc lòng những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. ? Theo em câu nào hay, sâu sắc nhất và có tác dụng nhất đối với em và địa phương. 3. Bài mới. Tục ngữ là những lời vàng ý ngọc, là sự kết tinh kinh nghiệm, trí tuệ của nhân dân qua bao đời. Ngoài những kinh nghiệm về thiên nhiên, lao động sản xuất, tục ngữ còn là kho báu những kinh nghiệm dân gian về con người và xã hội. Dưới hình thức những nhận xét, lời khuyên nhủ, tục ngữ truyền đạt rất nhiều bài học bổ ích, vô giá trong cách nhìn nhận giá trị con người, trong cách học, cách sống và ứng xử hàng ngày..

(14) Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản - Hoạt động 1: Hướng dẫn đọc vb và I. Đọc – Tìm hiểu chó thÝch. các chú thích tr12 ? Theo em những câu tục ngữ có thể chia làm mấynhóm? Là những nhóm nào? - Cấu trúc văn bản: Gồm 3 nhóm. - Tục ngữ về phẩm chất con người (Câu 1, 2, 3) - Tục ngữ về học tập, tu dưỡng (Câu 4, 5, 6) - Tục ngữ về quan hệ ứng xử (Câu 7, 8, 9) ? Tại sao 3 nhóm trên vẫ có thể kết hợp thành 1 văn bản? - Đều là kinh nghiệm và là những bài học của dân gian về con người và xã hội. - Về hình thức: đều có cấu tạo ngắn, có vần nhịp, so sánh và ẩn dụ. - Hoạt động 2: Hướng dẫn HS trả lời, II. §äc hiểu văn bản. thảo luận câu hỏi tìm hiểu nội dung văn bản 1. Những kinh nghiệm và bài học về phẩm chất con người. HS đọc câu 1 * Câu 1: Một mặt người bằng mười mặt của. ? Cho biết nghĩa của câu tục ngữ? - Nghĩa: Người quý hơn của, quý gấp bội của. ? Nói như vậy có nghĩa là không coi trọng của cải? - Không phải là nhân dân không coi trọng của cải, nhưng nhân dân đặt con người lên trên mọi thứ của cải. Người làm ra của. ? Em nhận xét gì về nghệ thuật và tác dụng của nó? (giá trị của câu tục ngữ)? - Giá trị câu tục ngữ: - Nhân cách hoá của = “mặt của” + Đề cao, coi trọng giá trị con người. - So sánh với những đơn vị chỉ số lượng “một” > < “mười” -> Khẳng định sự quý giá của người so với của. + Đặt con người lên trên mọi thứ của cải. Dị bản: “Một mặt người hơn mười mặt của”. -> Cần quý trọng yêu quý con người vì người làm ra của chứ của không làm ra người: “Người sống đống vàng” “ Lấy của che thân, không ai lấy thân che của”.

(15) ? Câu tục ngữ có thể sử dụng trong những văn cảnh nào ? - Phê phán những trường hợp coi của hơn người. - An ủi, động viên những người rủi ro mất tiền của (Của đi thay người) - Nói về tư tưởng đoạ lí, triết lí sống của nhân dân - Nói về quan niệm sinh đẻ trước đây: Muốn đẻ nhiều con. * Câu 2: Cái răng cái tóc là góc con người HS đọc câu 2: ? Em hiểu thế nào là “Góc con người”? - Là dáng vẻ, đường nét con người. Nói: Răng tóc là góc con người có - Nghĩa: nghĩa như thế nào? Tại sao nói như + Răng và tóc phần nào thể hiện được dáng vậy? vẻ, tình trạng sức khỏe con người. + Thể hiện tính tình, tư cách con người. -> Hình thức con người thể hiện nhân cách của người đó.. Suy rộng ra, những cái gì thuộc về hình thức con người đều thể hiện nhân cách của con người đó. + Răng trắng, đều; tóc đen rậm, mượt là người khỏe. + Tóc bạc phơ, răng chiếc rụng chiếc lung lay là đặc điểm của tuổi già -> Nhắc nhở khuyên nhủ biết giữ gìn răng, tóc cho sạch đẹp. . Thể hiện cách nhìn nhận, đánh giá, bình ? Câu tục ngữ này được sử dụng trong phẩm con người của nhân dân. những trường hợp nào? ? Tìm những câu tục ngữ tương tự? “Một yêu tóc bỏ đuôi gà Hai yêu răng trắng như ngà dễ thương” Con người đẹp từ thứ nhỏ nhất vì thế cần biết hoàn thiện mình. HS đọc câu 3 ? Hình thức câu có gì đáng lưu ý? (Vần, nhịp, đối) Tác dụng? - Đối lập ý trong mỗi vế: Đói - Sạch; Rách – Thơm..  Câu 3: Đói cho sạch rách cho thơm..

(16) - Đối xứng giữa 2 vế: Đói cho sạch – Rách cho thơm. -> Nhấn mạnh: Sạch và thơm dễ nghe, dễ nhớ. ? “Đói, rách” trong câu tục ngữ chỉ điều gì ở con người? - Đói, rách chỉ sự khó khăn, thiếu thốn về vật chất (thiếu ăn, thiếu mặc) - “Sạch, thơm” phẩm chất bên trong của con người cần phải giữ gìn, vượt lên hoàn cảnh. -> Câu tục ngữ có 2 lớp nghĩa. ? Em hiểu nghĩa đen của câu tục ngữ là gì?. - Nghĩa đen: Dù đói vẫn phải ăn uống sạch sẽ, dù rách vẫn phải giữ gìn sạch sẽ, thơm tho. - Nghĩa bóng: Dù nghèo khổ, thiếu thốn vẫn phải sống trong sạch, không vì nghèo khổ mà làm điều xấu xa, tội lỗi. ? Nghĩa bóng? Câu tục ngữ có kết cấu đẳng lập nhưng bổ sung nghĩa cho nhau: Dù nói về cái ăn hay cái mặc, đều nhắc nhở người ta giữ gìn cái sạch và thơm của nhân phẩm. Đấy là trong sạch, cao cả của đạo đức, nhân cách.Trong những tình huống dễ sa trượt, câu tục ngữ có ý nghĩa giáo dục con người phải có lòng tự trọng không để nhân phẩm bị hoen ố. ? Tìm những câu tục ngữ đồng nghĩa ? “Giấy rách phải giữ lấy lề, Chết trong còn hơn sống đục,(vinh nhục)..... Tóm lại: .......... Chuyển: HS đọc câu 4 ? Câu tục ngữ có gì đặc biệt? Nghĩa? - Có 4 vế câu, các vế có quan hệ đẳng lập bổ sung cho nhau - Lặp từ: “học” 4 lần vừa nhấn mạnh, vừa mở ra những điều con người cần phải học. ? Em hiểu nghĩa của 2 vế: “học ăn, học nói” ntn?, tại sao phải học ăn học nói? - ăn cũng phải học, nói lại càng phải. - Giáo dục lòng tự trọng của con người. 2. Những kinh nghiệm và bài học về học tập, tu dưỡng * Câu 4. Học ăn, học nói, học gói, học mở..

(17) học, vì cách ăn nói thể hiện rất rõ trình độ văn hoá nếp sống, tính cách, tâm hồn của con người. - Học ăn: Học cách cầm đũa, cầm thìa, gắp thức ăn, cách nhai, cách uống....., ăn uống cho có văn hoá vì thế học là điều hiển nhiên. - Học nói: Học cách nói năng, giao tiếp, nói cái gì, với ai, ở đâu, lúc nào... nói thẳng hay nói vòng, nói to hay nhỏ... để dễ nghe -> phải học và rèn luyện suốt đời. GV: Bên cạnh việc học cách ăn, nói là học cách “gói”, “mở” là học để biết cách làm, biết giữ mình và biết giao tiếp với người khác. ? Câu tục ngữ này có ý nghĩa gì?. - Nghĩa: Muốn sống có văn hoá, lịch thiệp cần phải học từ cái nhỏ đến cái lớn, học hàng ngày, học toàn diện thành thạo mọi việc, khéo léo trong giao tiếp.. Phải học để mọi hành vi ứng xử đều chứng tỏ mình là người lịch sự, tế nhị, thành thạo công việc, biết đối nhân xử thế, có văn hoá, có nhân cách. ? Tìm những câu tục ngữ tương tự? - ăn trông nồi ngồi trông hướng; ăn tuỳ nơi, chơi tuỳ chỗ - Lời nói gói vàng; Nói hay hơn hay * Câu 5: nói; lời nói chẳng mất tiền mua......... Không thầy đố mày làm nên - Chim khôn kêu tiếng rảnh rang Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe - HS đọc câu 5 + câu 6 HS thảo luận: ? Nghĩa 2 câu tục ngữ? ? Điều kiện răn có mâu thuẫn với nhau không hay bổ sung cho nhau vì sao? HS trao đổi kết qủa thảo luận, bổ sung. GV kết luận:. - Câu tục ngữ đề cao vai trò của người thầy trong giáo dục, đào tạo con người Sự thành đạt của người trò đều có công sức của thầy cô. -> Phải biết ơn, kính trọng thầy cô.. * Câu 6: Thầy cô dạy ta chữ - văn hoá, dạy Học thầy không tày học bạn. nghề, dạy cách sống, dạy đạo đức, dạy ta nên người. - Đề cao việc học bạn, việc tự học. - Muốn sang thì bắc cầu kiều - Không mâu thuẫn với câu 5 mà bổ sung Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy. cho nhau, cùng đề cao học tập: Vừa học thầy - Nhất tự vi sư bán tự vi sư. vừa học bạn..

(18) ? Giải thích câu tục ngữ: Học thầy không tày học bạn? -> Khuyến khích mở rộng đối tượng để học hỏi, cần biết tìm bạn, kết bạn để học tốt hơn. Câu tục ngữ không hạ thấp việc học với (Chủ động trong học tập) thầy cô, cũng không coi việc học bạn quan trọng hơn học thầy mà muốn nhấn mạnh: Ta gần gũi bạn bè nhiều hơn, có thể học hỏi nhau nhiều điều ở nhiều lúc hơn (Vì cùng lứa tuổi) - Dạy học: Trong dạy học vai trò dạy của Tóm lại: Hai câu tục ngữ 5 + 6 nói về 2 thầy và tự học của trò đều quan trọng. vấn đề khác nhau, một câu nhấn mạnh vai trò của thầy cô, một câu nói về tầm quan trọng của học bạn -> Tưởng mâu thuẫn đối lập nhưng thực ra bổ sung nghĩa cho nhau để hoàn chỉnh 1 quan niệm: 3. Kinh nghiệm và bài học về quan hệ ứng xử tình cảm. * Câu 7 Tục ngữ có nhiều trường hợp như vậy. Thương người như thể thương thân. VD: - Thương yêu người khác như chính bản Máu chảy ruột mềm; Bán anh em xa thân mình. mua láng giềng gần; Có mình thì giữ; Sẩy đàn tan nghé.......  Câu 8: Chuyển: Ăn quả nhớ kẻ trồng cây - HS đọc câu 7. ? Khuyên nhủ chúng ta điều gì? Sống bằng lòng nhân ái, vị tha không nên sống ích kỉ. “Mình vì mọi người” ? Đọc câu 8, nêu ý hiểu? - Nghĩa đen: Khi ăn quả thì phải nhớ đến công ơn người trồng cây và chăm sóc cây cho ta quả ngọt để ăn. - Nghĩa bóng?. - Nghĩa: Khi hưởng thụ một thành quả nào đó phải nhớ đến người đã có công gây dựng, phải biết ơn người đã giúp mình. - Tác dụng: Dạy con cháu đạo lí làm người..  Câu 9: Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao. ? Câu tục ngữ có tác dụng gì? - Khuyên nhủ: con cháu phải biết ơn ông bà , cha mẹ, biết ơn thầy cô giáo, biết ơn các anh hùng liệt sĩ đã chiến - Khẳng định sức mạnh của sự đoàn kết. đấu hi sinh bảo vệ đất nước...... Nếu chia rẽ, lẻ loi thì chẳng làm được gì, nhưng biết cách hợp sức đồng lòng sẽ làm ? HS đọc Câu 9, em hiểu câu tục ngữ này nên việc lớn. thế nào? -> Có tinh thần tập thể trong lối sống và làm - Một người lẻ loi không làm nên việc việc tránh lối sống cá nhân..

(19) lớn, việc khó, nhiều người hợp sức lại sẽ làm được những việc khó khăn, lớn III. Tổng kết lao. ? Phép tu từ nào được sử dụng ở đây? * Ghi nhớ: SGK tr13 Câu tục ngữ muốn khuyên nhủ ta điều gì? Tóm lại: IV. Luyện tập: ? Nhận xét gì về nội dung những câu tục Câu 4 tr13: Chứng minh và phân tích giá trị ngữ? các đặc điểm của tục ngữ......... ? Hình thức diễn đạt của chúng ra sao? HS đọc ghi nhớ sgk -> Đề cao cách sống, cách làm người, mong muốn con người hoàn thiện, tôn vinh giá trị làm người. Gợi ý: - Diễn đạt: bằng so sánh: C1, 6, 7. - Hình ảnh ẩn dụ: C8, 9 - Từ câu có nhiều nghĩa: C2, 3, 4, 8, 9. 4. Củng cố: Hệ thống nội dung toàn bài 5. Dặn dò: - Thuộc lòng các câu tục ngữ - Chuẩn bị bài mới _________________________________________________________________________. Ngày soạn:3/1/2013 Ngày giảng :8 /1/2013 Tiết 78 – Tiếng Việt RÚT GỌN CÂU A. Mục tiêu cần đạt: - Nắm được cách rút gọn câu. - Hiểu được tác dụng của câu rút gọn khi nói và viết - Biết chuyển đổi từ câu đầy đủ sang câu rút gọn và ngược lại. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV, b¶ng phô. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: Sự chuẩn bị của học sinhl 3. Bài mới. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản.

(20) Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm rút gọn câu. HS đọc thầm ví dụ suy nghĩ trả lời câu hỏi ? Tìm trong 2 câu đã cho có từ ngữ nào khác nhau? - Câu b thêm từ “Chúng ta” ? Từ “Chúng ta” đóng vai trò gì trong câu? - Làm chủ ngữ ? Vậy cấu tạo của 2 câu có gì khác nhau? ?. ?. ? ?. I.Bµi häc 1. Thế nào là rút gọn câu. a. Ví dụ 1: (tr14) a) Học ăn, học nói, học gói, học mở. b) Chúng ta học ăn, học nói, học gói, CN học mở. -> Câu a: Vắng CN Tìm những từ ngữ có thể làm chủ ngữ Câu b: Có CN trong câu a? - HS tìm, ghi ra nháp, trả lời. Gợi ý: - Chúng ta....; Em.....; Chúng em....; Người Việt Nam..... Vì sao chủ ngữ trong câu a được lược bỏ. -> Chủ ngữ trong câu a có thể lược bỏ được bởi tục ngữ là lời khuyên chung cho tất cả mọi người VN, là lời nhắc nhở mang tính đạo lí truyền thống của dân tộc VN. HS đọc ví dụ: tr15 * Ví dụ 2 (tr15) GV Sử dụng bảng phụ ghi sẵn vd: a, b a) Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người. Trong những cụm từ gạch chân, thành (Nguyễn Công Hoan) phần nào của câu được lược bỏ? b) Bao giờ cậu đi Hà Nội - Ngày mai.. * Các thành phần được lược bỏ: Câu a: Vị ngữ: Đuổi theo nó. Câu b: Cả chủ và vị: Mình đi Hà Nội. ? Tại sao có thể lược bỏ VN ở câu a, và - Lí do: Làm cho câu gọn hơn nhưng vẫn hiểu được kết cấu chủ vị ở câu b? ? Nếu không lược bỏ - nói đầy đủ - câu như thế nào? Em hãy khôi phục lại đầy đủ cả 2 ví dụ trên? - Câu a: ............sáu bảy người đuổi theo nó. Câu b: ...ngày mai, mình đi Hà Nội. GV kl: Những ví dụ vừa tìm hiểu ở trên * Ghi nhớ1: SGK tr15 là câu rút gọn - Rút gọn câu: Là cách lược bỏ một số thành ? Thế nào là rút gọn câu? phần câu nhưng vẫn đảm bảo lượng thông tin truyền đạt. (Khôi phục được phần bị lược bỏ).

(21) Người đọc người nghe vẫn hiểu đúng, đủ nội dung. ? Khi nào cần rút gọn câu? Rút gọn câu - Khi nói hoặc viết có thể rút gọn câu (lưu ý nhằm mục đích gì? tính phù hợp) - Mục đích: Làm cho câu ngắn gọn hơn, thông tin nhanh, tránh lặp từ ngữ. HS đọc nội dung ghi nhớ: SGK tr15. ?. ?. ?. ?. - Hoạt động 2: Tìm hiểu cách dùng câu rút gọn. GV nêu ví dụ: trả lời câu hỏi vào giấy nháp Tìm các thành phần được lược bỏ trong những câu in đậm? (gạch chân) - Gợi ý: - Tìm những từ ngữ có thể thêm vào các câu in đậm SGk - Những từ ngữ ấy đóng vai trò gì trong câu? Có nên rút gọn câu như vậy không? Vì sao? - Văn cảnh không cho phép khôi phục chủ ngữ một cách dễ dàng. Vì chủ ngữ chưa được hiện diện ở những câu trước nó. Khôi phục thành câu đầy đủ? HS đọc, nx, -> Sửa HS đọc ví dụ 2: Đoạn đối thoại giữa 2 mẹ con sgk tr16 Câu trả lời của người con khiến em suy nghĩ ntn? (NX về câu trả lời của con). ? Nếu là em, em sẽ trả lời ntn?. 2. Cách dùng câu rút gọn: * Ví dụ: 1. Sáng chủ nhật...........chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co. - Nhận xét 1: Các câu đều thiếu chủ ngữ. - Không nên rút gọn như vậy vì làm cho câu què cụt, cộc lốc, khó hiểu, khó khôi phục chủ ngữ.. 2. Mẹ ơi.........Bài kiểm tra toán. - Nhận xét: 2: + Câu trả lời của người con không được lễ phép. + Thêm từ “mẹ ạ!” hoặc “ạ” ở cuối câu trả lời, (dạ - ở đầu câu) * Ghi nhớ 2: SGK tr16 - Khi rút gọn cần chú ý: + Không gây hiểu sai hoặc thiếu nội dung. + Không nói cộc lốc, khiếm nhã (mất lịch sự). ? Như vậy, khi rút gọn câu cần chú ý điều gì? - Liên hệ thực tế việc nói năng của học sinh. GV hệ thống kiến thức 2 ghi nhớ, Hs đọc 2 ghi nhớ - Hoạt động 3: Hướng dẫn hs làm bt HS đọc bài tập (làm việc độc lập). II. Luyện tập Bài tập 1: Những câu rút gọn: - Câu b: Rút gọn chủ ngữ. Khôi phục: + Chúng ta ăn quả..... + Ăn quả, chúng ta.......

(22) - Nêu yêu cầu -> suy nghĩ làm bài - Rút gọn chủ ngữ vì đây là một câu tục ngữ - GV sửa sai (nếu có) nêu một quy tắc ứng xử chung cho mọi người, ? Câu nào được rút gọn? Rút gọn phần câu ngắn gọn. nào? Khôi phục ntn? - Câu c: Rút gọn chủ ngữ. Khôi phục: + Ai (người) nuôi lợn........ + Ai (người) nuôi tằm........ - Mục đích: Câu gọn, thông tin rõ được điều muốn nói: Nuôi lợn nhàn hạ hơn nuôi tằm. (nuôi tằm vất vả) - Câu d: Rút gọn chủ vị (nòng cốt câu) Khôi phục: Chúng ta nên nhớ rằng tấc đất là tấc vàng. Bài tập 2: Tìm câu rút gọn trong các đoạn thơ đã cho. Khôi phục. a) Bài “Qua đèo Ngang” (Bà Huyện Thanh Quan) - Câu rút gọn: + C1: Bước tới ......-> Rút gọn CN ? Tìm câu rút gọn trong các đoạn thơ đã → Tôi bước tới đèo Ngang ..... cho, khôi phục lại câu đầy đủ? + C2, 3, 4: Rút gọn vị ngữ (cỏ cây chen...) → Khôi phục: Thấy.... + C7: Rút gọn CN → Khôi phục: Tôi dừng chân..... b) Ca dao: - C1: Rút gọn CN (Đồn rằng........) Khôi phục: Người ta đồn rằng......... - C3: Rút gọn chủ ngữ (Ban khen rằng............) Khôi phục: Vua ban khen rằng........ - C5: Rút Gọn chủ ngữ (Đánh giặc thì chạy...) Khôi phục: Quan tướng đánh giặc .... - C8: Rút gọn chủ ngữ KP: Quan tướng trở về gọi mẹ mổ gà khao quân. Bài tập 3: “Mất rồi” tr17 - TL: Cậu bé và người khách trong câu chuyện hiểu lầm nhau.Bởi vì khi trả lời người khách, cậu bé đã dùng ba câu rút gọn khiến người khách hiểu sai ý nghĩa. + Mất rồi: (Ý cậu bé là: Tờ giấy bố đưa mất rồi. Khách hiểu là Bố cậu bé mất rồi) + Thưa..........tối hôm qua.( Ý cậu bé là tờ giấy ? HS đọc yêu cầu bài tập 3. bị mất tối hôm qua, khách hiểu: Bố cậu bé mất tối hôm qua) + Cháy ạ! (ý cậu bé là cháy mất tờ giấy,.

(23) khách hiểu bố cậu bé mất vì bị cháy). Bài tập 4 “Tham ăn” tr18 ? Tại sao khách lai hiểu sai như vậy? - Chi tiết gây cười, phê phán là những câu rút - Vì khách nói đến người bố, còn cậu gọn của anh chàng tham ăn: “Đây”. “Mỗi”, bé nghĩ đến tờ giấy và cậu trả lời người “Tiệt” khách bằng câu rút gọn theo ý mình. -> -> Rút gọn đến mức thô lỗ, không hiểu được. Hiểu sai. - Lưu ý: Tránh......... - Bài học rút ra: Phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn, vì nếu dùng không đúng có thể gây hiểu lầm. 4. Củng cố: Hệ thống bài: ? Thế nào là câu rút gọn? ? Dùng câu rút gọn phải chú ý điều gì? 5. Dặn dò: - Thuộc bài - Hoàn thiện bài tập. - Chuẩn bị bài sau ________________________________________________________________ Ngày soạn:3/1/2013 Ngày giảng :8 /1/2013 Tiết 79 – Tập làm văn ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN NGHỊ LUẬN A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Nắm được đặc điểm của văn bản nghị luận: Bao giờ cũng phải có một hệ thống luận điểm, luận cứ và lập luận gắn bó mật thiết với nhau. - Biết xác định luận điểm, luận cứ và lập luận trong văn bản, Biết xây dựng luận điểm, luận cứ và triển khai lập luận. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Em hiểu thế nào là văn bản nghị luận? Nêu ví dụ về vb nghị luận? 3. Bài mới. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản Hoạt động 1: Tìm hiểu luận điểm.

(24) GV thuyết trình cho học sinh hiểu: - Luận điểm là ý kiến về một vấn đề nào đó: Là cách nhìn, cách nghĩ, cách đánh giá riêng của mỗi người thể hiện quan điểm, tư tưởng nào đó.(khác với cơm ngon, nước mát). - Có luận điểm chính (lớn), tổng quát bao trùm toàn bài. - Có luận điểm phụ (nhỏ) là bộ phận của luận điểm chính. VD: Luận điểm chính: TV giàu đẹp. -> Luận điểm phụ: + TV giàu thanh điệu + TV uyển chuyển tinh tế + TV hóm hỉnh.... HS đọc lại VB “ Chống nạn thất học” tr7 ? Luận điểm chính của bài viết là gì? - Luận điểm chính được trình bày dưới dạng 1 nhan đề: “Chống nạn thất học”. I. Bµi häc 1. Luận điểm, luận cứ và lập luận. a. Luận điểm: * Khái niệm: - Là ý kiến thể hiện quan điểm tư tưởng, trong một bài văn nghị luận.. ? Luận điểm đó được cụ thể hoá thành những câu văn ntn? - Luận điểm được trình bày đầy đủ ở câu: “Mọi người VN..........chữ quốc ngữ” sgk tr8 - Cụ thể hoá thành việc làm là: “ Những người đã biết chữ....chưa biết chữ”. “Những người chưa biết chữ hãy gắng sức mà học cho biết đi” “Phụ nữ lại càng cần phải học”. → Như thế tức là “Chống nạn thất học” một công việc phải làm ngay ? Từ đó em thấy luận điểm đóng vai trò gì trong một bài văn nghị luận? * Vai trò: - Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng bài văn, là ý chính của bài văn nghị luận. (Thường mang tính khái quát cao) ? Muốn có sức thuyết phục, thì luận điểm - Muốn có tính thuyết phục, luận điểm phải phải đạt yêu cầu gì? rõ ràng, sâu sắc, có tính phổ biến (Vấn đề được nhiều người biết, nhiều người quan GV KL: Trong vb nghị luận thường gọi tâm) ý chính là luận điểm - khẳng định nhiệm vụ cụ thể trong bài văn..

(25) Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm b. Luận cứ: luận cứ. GV thuyết trình giúp hs hiểu: ? Người viết triển khai luận điểm bằng cách nào? - Người viết triển khai luận điểm bằng . Lí lẽ, dẫn chứng cụ thể làm cơ sở cho luận điểm. giúp cho luận điểm đạt tới sự sáng rõ, đúng đắn và có sức thuyết phục. - Luận cứ trả lời các câu hỏi vì sao phải nêu ra luận điểm? Nêu ra để làm gì? Luận điểm ấy có đáng tin cậy không? - HS quan sát vb mẫu tr7 ? Hãy chỉ ra luận cứ trong vb “Chống nạn thất học”? (Căn cứ vào đâu mà đề ra nhiệm vụ chống thất học?) - Luận cứ (Lí lẽ) trong bài là: + Do chính sách ngu dân của TDP làm cho hầu hết người VN mù chữ - tức là thất học, nước VN không tiến bộ được. + Nay nước độc lập rồi, muốn tiến bộ thì phải cấp tốc nâng cao dân trí để xây dựng đất nước. ? Muốn chống nạn thất học thì làm ntn? - Mọi người VN phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ (tức là chống nạn thất học) ? Học bằng cách nào? - Người đã biết dạy cho người chưa biết. Người chưa biết gắng sức mà học. VD: Vợ chưa biết thì chồng bảo....... ? Những luận cứ trên đóng vai trò gì * Vai trò của luận cứ: Làm cho tư tưởng bài trong vb? viết được rõ ràng, có sức thuyết phục. - Có thể so sánh: Luận điểm như xương sống, luận cứ như xương sườn, xương các chi, còn lập luận như da thịt, mạch máu của bài văn nghị luận - Để có tính thuyết phục luận cứ phải chân ? Muốn có sức thuyết phục luận cứ phải thật, đúng đắn, cụ thể, sinh động, phải có đạt yêu cầu gì? tính hệ thống và bám sát luận điểm. c. Lập luận: (Cách nêu luận cứ) Hoạt động 3: Tìm hiểu khái niệm lập - Lập luận là cách sắp xếp, trình bày luận cứ luận sao cho chúng làm cơ sở vững chắc cho luận.

(26) GV thuyết trình:. điểm.. - Lập luận bằng nhiều cách: Diễn dịch, quy nạp, tổng – phân - hợp, so sánh (Sẽ tìm hiểu kĩ ở bài sau) - Lập luận có vai trò cụ thể hoá luận điểm, luận cứ thành các câu văn, đoạn văn có tính liên kết về hình thức và nội dung để đảm bảo cho một mạch tư tưởng nhất quán, có sức thuyết phục. ? Hãy chỉ ra trình tự lập luận của văn bản mẫu? “Chống nạn thất học” tr7 - Nêu lí do vì sao phải chống nạn thất học, → chống nạn thất học để làm gì? (Tư tưởng chống nạn thất học) → Chống nạn thất học bằng cách nào? (-> giải đáp) - Lập luận như vậy rất chặt chẽ - giúp người đọc, người nghe hiểu vấn đề, tin tưởng và làm theo. ? Tóm lại: Em hãy nêu những đặc điểm * Ghi nhớ: SGK tr19 của văn bản nghị luận? - HS đọc ghi nhớ II. Luyện tập: Hoạt động 4: Củng cố kiến thức bằng việc: Chỉ ra luận điểm luận cứ, lập luận trong vb mẫu B18 tr9 - HS đọc lại vb, trao đổi ý kiến theo bàn, giải đáp những yêu cầu trên → đại diện trình bày – NX bổ sung. - GV hệ thống giúp hs.. (Nêu dẫn chứng minh hoạ kèm theo lời nhận xét, phê phán). * Bài văn: Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội tr9 a) Luận điểm: Dưới dạng nhan đề: Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội. b) Luận cứ: 1. Có thói quen tốt và thói quen xấu (dẫn chứng) 2. Có người biết phân biệt tốt và xấu, nhưng vì đã thành thói quen nên rất khó bỏ, khó sửa. 3. Tạo được thói quen tốt là rất khó, nhưng nhiễm thói quen xấu thì rất dễ. (dẫn chứng) c) Lập luận: - Luôn dậy sớm.........là thói quen tốt. - Hút thuốc lá......là thói quen xấu. - Một thói quen xấu ta thường gặp hàng ngày.............. - Có nên xem lại mình ngay từ mỗi người..

(27) - Từ thói quen tốt -> thói quen xấu -> thói quen xấu thường gặp -> mọi người xem lại mình. - Bài văn có tính thuyết phục cao vì tác giả nêu ra nhiều nhận xét xác đáng, dẫn chứng cụ thể, thực tế. 4. Củng cố: Hệ thống bài: ? Thế nào là luận điểm, luận cứ, lập luận? ? Muốn bài văn nghị luận có tính thuyết phục phải chú ý điều gì? 5. Dặn dò: - Thuộc bài - Hoàn thiện bài tập. - Chuẩn bị bài sau _______________________________________________________________ Ngày soạn: 10/1/2010 Ngày giảng :13/1/2010 Tiết 80 – Tập làm văn ĐỀ VĂN NGHỊ LUẬN VÀ VIỆC LẬP Ý CHO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Làm quen với các đề văn nghị luận, biết tìm hiểu đề, lập ý cho bài văn nghị luận. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Nêu đặc điểm của văn nghị luận? ? Thế nào là luận điểm, luận cứ, lập luận? 3. Bài mới. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản Hoạt động 1: Tìm hiểu nội dung tính I.Bµi häc chất của đề văn nghị luận. 1. Tìm hiểu đề văn nghị luận. HS đọc kĩ 11 đề văn sgk tr21 a. Nội dung và tính chất của đề văn nghị ? Theo em có thể coi đó là đề văn nghị luận. luận không? - Là đề văn nghị luận. ? Căn cứ vào đâu để nhận ra các đề đã cho là đề văn nghị luận? - 11 đề nêu ra những vấn đề khác nhau nhưng đều bắt nguồn từ cuộc sống xã hội con người. - Đều đưa ra với mục đích để mọi người bàn luận, làm sáng tỏ. - Những vấn đề đưa ra đều là luận điểm để người viết giải quyết ? Như vậy đề văn nghị luận có đặc điểm gì?.

(28) ? Hãy chỉ rõ luận điểm của các đề trên? - Luận điểm của đề 1: Lối sống giản dị của Bác Hồ - Luận điểm của đề 2: Sự giàu đẹp của tiếng việt - Luận điểm của đề 3: Tác dụng của thuốc đắng - Luận điểm của đề 4: Tác dụng của thất bại - Luận điểm của đề 5: Tầm quan trọng của tình bạn đối với đời sống con người - Luận điểm của đề 6: Biết quý, biết tiết kiệm thời gian - Luận điểm của đề 7: Cần phải khiêm tốn (chống tự phụ) - Luận điểm của đề 8: Quan hệ giữa 2 câu tục ngữ - mqh giữa việc học thầy và học bạn (tự học) - Luận điểm của đề 9: Vai trò, ảnh hưởng khách quan của môi trường, yếu tố bên ngoài - Luận điểm của đề 10: Hưởng thụ và làm việc, cái gì nên chọn trước, chọn sau? - Luận điểm của đề 11: Không nên thật thà. Đúng hay sai? Khôn hay dại? GV: Khi đề nêu lên một tư tưởng, một quan điểm người viết có 2 thái độ: Hoặc là đồng tình, ủng hộ hoặc là phản đối. Nếu là đồng tình thì hãy trình bày ý kiến đồng tình của mình - Nếu là phản đối thì hãy phê phán nó là sai trái GV - Mỗi đề vắn ít nhất thể hiện một luận điểm chính vd: Đề 1, 3, 4, 5, 6, 7, 11 Những đề này muốn có luận điểm nhỏ hơn để làm bài, người viết tự mình phải suy nghĩ và phân tích một cách hợp lý Vd: Đề 1: LĐ1: Vì sao Bác Hồ bất tử LĐ2: Bác Hồ bất tử trong lòng nhân dân như thế nào? Đề 3: Vì sao thuốc đắng giã tật? Thuốc đắng giã tật như thế nào?. - Đề văn nêu ra một vấn đề để bàn và đòi hỏi người viết phải bàn luận để làm rõ - Đề nào cũng có luận điểm để người viết giải quyết.

(29) Ý nghĩa của câu tục ngữ là gì? - Có những đề hàm chứa hai luận điểm Vd: đề 2, 8, 9, 10 + Đề 2: LĐ1: Tiếng việt giàu LĐ2: Tiếng việt đẹp + Đề 8: LĐ1: Học thầy không tày học bạn LĐ2: Không thầy đố mày làm nên ? Thái độ của người viết đối với từng đề như thế nào? - Đề 3 – 11: Phân tích khách quan - Mỗi đề nghị luận đòi hỏi người viết một thái độ tình cảm phù hợp; khẳng định hay phủ định, tán thành hay phản đối, chứng minh, giải thích hay tranh luận - HĐ2: Hướng dẫn tìm hiểu đoạn văn cụ thể GV: Nêu đề bài và nhiệm vụ cho Hs → đàm thoại ? Đề văn nêu lên vấn đề gì? (Hiểu tự phụ là như thế nào?) ? Đối tượng và phạm vi nghị luận ở đây là gì? - Bàn về những biểu hiện của tính tự phụ, nêu rõ các tác hại của nó và nhắc nhở mọi người từ bỏ nó ? Khuynh hướng tư tưởng của đề là khẳng định hay phủ định? ....Bày tỏ thái độ tán đồng với lời khuyên đó, khuyên nhủ mọi người chớ có tự đánh giá quá cao tài năng, thành tích của mình (tự cao tự đại cho mình là hơn người) mà coi thường mọi người, kể cả những người trên mình Đề này đòi hỏi người viết phải làm gì? ? Khẳng định lời khuyên là đúng, phải từ bỏ thói tự phụ để sống tốt hơn, được mọi người yêu mến Tóm lại: Muốn làm bài tốt hơn cần tìm hiểu điều gì trong đề? HS trả lời Chuyển - HĐ3: Hướng dẫ lập ý cho bài văn. - Với từng đề, thái độ, tình cảm của người viết cũng không giống nhau (khác nhau) + Đề 1 + 2: Ca ngợi, biết ơn, thành kính, tự hào. b. Tìm hiểu đề văn nghị luận * Tìm hiểu đề văn: Chớ nên tự phụ - Đề nêu lên một nét xấu trong tính cách của con người và khuyên nên từ bỏ nét xấu đó chớ tự phụ ( chớ nên coi mình là trên hết) - Đối tượng, phạm vi:. - Khuynh hướng tư tưởng của đề là phủ định tính tự phụ. Người viết phải giải thích rõ tính tự phụ là như thế nào? Biểu hiện và tác hại của tính tự phụ?. c. Lập ý cho bài văn nghị luận * Đề bài: Chớ nên tự phụ.

(30) ? ?. ? ?. ?. ?. ?. nghị luận GV nêu đề bài Lập ý cho bài văn nghị luận là làm gì? - Xác lập luận điểm, tìm luận cứ và xây dựng lập luận Gv: Đề bài chớ nên tự phụ nêu ra một ý kiến thể hiện một tự tưởng, một thái độ đối với thói tự phụ Em có tán thành với ý kiến đó không? - Tán thành vì thì coi đó là luận điểm của mình và lập luận cho luận điểm đó Hãy nêu ra các luận điểm gần gũi với luận điểm của đề bài để mở rộng suy nghĩ cụ thể hoá luận điểm chính bằng các luận điểm phụ - Hs trao đổi + Thế nào là tự phụ? + Vì sao chớ nên tự phụ? Tác hại của nó như thế nào? + Chớ nên tự phụ có nghĩa là như thế nào? (cần phải khiêm tốn) Tìm luận cứ bằng cách nào? Gv để lập luận cho tư tưởng “Chớ nên tự phụ” người ta nêu ra những câu hỏi → trả lời Hiểu tự phụ là gì? Vì sao khuyên chớ nên tự phụ?. ? Tự phụ có hại như thế nào? hại cho ai? hãy liệt kê Cái hại của thói quen tự phụ đối với mọi người ? Đối với bản thân như thế nào? - Nếu là người bình thường trong xã hội mà có tính tự phụ người đó sẽ bị mọi người xa lánh, ít bạn bè - Nếu ở cương vị lãnh đạo thì không thu phục được quần chúng Tìm dẫn chứng cụ thể - Hs tự tìm hiểu - Hs đọc sgk tr 22 ? Với đề bài này nên bắt đầu lời khuyên (lập luận) bằng cách nào?. 1. Xác lập luận điểm - Luận điểm chính:. - Luận điểm phụ + + + Cần phải khiêm tốn. 2. Tìm luận cứ (Nêu ra các câu hỏi phù hợp và trả lời các câu hỏi đó) - Giải thích: Tự phụ + biểu hiện của tự phụ (Là tự đánh giá quá cao tài năng, thành tích của mình do đó coi thường mọi người - kể cả trên mình) - Tác hại của tự phụ + Thói tự phụ gây ra nhiều tác hại + Đó là thói xấu không phù hợp.. - Cái hại của thói quen tự phụ: + Đánh giá không đúng bản thân, thiếu khiêm tốn + Đối với mọi người: Thói quen tự phụ làm cho người ta khó chịu vì họ thấy mình bị coi thường + Đối với bản thân: Người tự phụ không được coi trọng. 3. Xây dựng lập luận Lập luận từ việc giải thích tự phụ là gì rồi suy ra tác hại của nó →khuyên nhủ * Ghi nhớ tr23 III. Luyện tập. ?.

(31) ? ?. ? ?. ?. ?. Tóm lại: Gv khái quát I + II Đề bài: Sách là người bạn lớn của con Hs đọc ghi nhớ: SGk người (tìm hiểu đề và lập ý) - HĐ4: Hướng dẫn học sinh làm bài 1. Tìm hiểu đề tập (tr 23) - Yêu cầu viết về lợi ích của việc đọc sách GV: Nều đề bài (luận đề) - Đối tượng và phạm vi nghị luận là xác định Đề bài yêu cầu gì? giá trị của sách, một món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống con người - Khuynh hướng tư tưởng chính của đề khẳng Đối tượng, phạm vi nghị luận ở đây là định việc đọc sách hết sức cần thiết gì? - Vận dụng hiểu biết, lí lẽ để bàn luận về giá trị của sách, lấy dẫn chứng cụ thể minh hoạ cho lợi ích mà việc đọc sách đem lại Khuynh hướng của đề là gì? 2. Lập ý *) Luận điểm Sách là người bạn lớn của con người - cuốn Với đề này đòi hỏi người viết phải như sách tốt là người bạn tốt giúp ta học tập, rèn thế nào? luyện hàng ngày *) Luận cứ - Sách mở mang trí tuệ, hiểu bíêt cho ta (về thế giới xunh quanh, biến cố lịch sử xa xưa, Xác định luận điểm của đề bài này? thế giới tâm hồn con người..) - Sách giúp ta thưởng thức những vẻ đẹp của thế giới con người (vẻ đẹp cảnh trí thiên nhiên, vẻ đẹp hình thể và tâm hồn con người, Theo em các luận cứ ở đây là gì? vẻ đẹp ngôn ngữ...) HS tìm hiểu, trình bày, nx, bổ sung - Sách đem lại cho ta đời sống nội tâm phong GV kết luận: phú và giúp ta biết sống cao thượng, nhân ái, vị tha, biết sống có ích cho mọi người. Sách giúp ta hiểu rõ hơn về chính bản thân mình - Phải biết chọn sách mà đọc và biết trân trọng nâng niu những cuốn sách quý *) Lập luận - Nên lập luận từ lợi ích của việc đọc sách → kết luận mọi người đều phải cố gắng đọc sách và coi sách là người bạn lớn của con người. ? Với những luận cứ ở trên, ta có thể lập luận ntn?.

(32) 4. Củng cố: - Chốt nội dung 5. Dặn dò: - Nắm được các thao tác + quy trình - Chuẩn bị: Bố cục và phương pháp lập luận ________________________________________________________________ Ngày soạn: 12/1/2010 Ngày giảng : 15/1/2010 Tiết 81 –Văn bản TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TA (Hồ Chí Minh) A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: 1. Cảm nhận được: - Lòng yêu nước là một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Tình cảm đó được biểu hiện rực rỡ trong từng thời kì chống giặc ngoại xâm. - Thái độ trân trọng và khích lệ của tác giả đối với lòng yêu nước của nhân dân. 2. Thấy được tính chặt chẽ trong bố cục, mạch lạc trong lập luận khiến văn bản này là mẫu mực của văn nghị luận. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Đọc thuộc lòng 9 câu tục ngữ về con người và xã hội? Em thích câu nào nhất vì sao? (Giải thích nghĩa câu tục ngữ em thích?) 3. Bài mới. Mùa xuân năm 1951, tại một khu rừng Việt Bắc, Đại hội Đảng lao động Việt Nam (nay là DCSVN) lần thứ II được tổ chức, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt BCH TƯ Đảng đọc báo cáo chính trị quan trọng. Trong đó có đoạn bàn về “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” (1951) Đoạn trích chúng ta tìm hiểu là một văn bản mẫu mực về văn nghị luận lí giải vì sao đất nước ta không rộng, người không đông mà luôn chiến thắng tất cả giặc ngoại xâm nhất là thực dân Pháp và đế quốc Mĩ. Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu chung văn bản. - Đọc vb: GV nêu yêu cầu đọc và cùng hs đọc (giọng rõ, mạch lạc, dứt khoát) - Giải thích từ khó: sgk tr25 + 26 ? Văn bản này nghị luận cụ thể vấn đề gì? ? Bài văn được trình bày theo bố cục. Nội dung cơ bản I Đọc và tìm hiểu chó thÝch. 1. Đọc - giải thích từ khó. - Vấn đề nghị luận: Truyền thống yêu nước của nhân dân ta. 2. Bố cục: 3 phần:.

(33) ntn? - Đoạn 1: Từ đầu -> “Lũ cướp nước” tr24 - Đoạn 2: Tiếp: “LS ta” -> “nồng nàn yêu nước” tr25. - Nêu vấn đề: Nhận định chung về lòng yêu nước. - Giải quyết vấn đề: (TB): Chứng minh những biểu hiện của lòng yêu nước (Đ2) - Kết thúc vấn đề: (KB): Nhiệm vụ của - Đoạn 3: Còn lại: “Tinh thần yêu nước chúng ta. cũng như” -> hết. ? Em đã lập dàn ý theo trình tự lập luận của văn bản ntn? - HS trình bày GV nx bằng bảng phụ chuẩn bị sẵn. *Dàn ý: - MB: Tinh thần yêu nước là một truyền thống quý báu của nhân dân ta, đó là một sức mạnh to lớn trong các cuộc chiến đấu chống xâm lược. - TB: Chứng minh tinh thần yêu nước chống ngoại xâm của dân tộc và trong cuộc kháng chiến hiện tại. + LS đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại..... Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lê Lợi, Quang Trung... + Đồng bào ta nay cũng xứng đáng với tổ tiên: Yêu nước, ghét giặc,.... - KB: Nhiệm vụ của Đảng ta là phải làm cho tinh thần yêu nước được phát huy mạnh mẽ trong mọi công việc kháng chiến, GV: Như vậy, tác giả đã tạo dựng vb bằng cách nêu luận điểm -> Dùng lí lẽ và dẫn chứng để làm rõ, đồng thời khẳng định luận điểm đó (truyền thống yêu nước của nhân dân ta). 3. Phương thức nghị luận ? Phương thức biểu đạt chính của văn Thể loại: VB nghị luận – tác phẩm nghị luận bản là gì? - chứng minh một vấn đề xã hội. II. §äc hiểu văn bản. Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu nội dung văn bản, nghệ thuật lập 1. Nhận định chung về lòng luận của tác giả. yêu nước. GV: Văn bản đã nêu nhận định chung về lòng yêu nước. “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó ? Nhận định đó được thể hiện ở câu văn là một truyền thốngquý báu của ta” nào?.

(34) ? Em hiểu “Nồng nàn yêu nước” là ntn? - Yêu nước mãnh liệt, sôi nổi, chân thành. ? Hình ảnh lòng yêu nước của nhân dân - Hình ảnh lòng yêu nước được so sánh kết ta được diễn đạt ntn? thành làn sóng mạnh mẽ, to lớn...... ... “nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước.” Đ1tr24 kết hợp điệp đại từ (nó), ? Trong đoạn văn trên, từ nào được tác dùng động từ liên tiếp giả nhấn mạnh? Tác dụng của nó? - Lặp đại từ “nó” - Dùng động từ liên tiếp: “Kết thành, lướt qua, nhấn chìm” (linh hoạt, mềm dẻo) -> Gợi tả sức mạnh to lớn, vô tận của lòng -> Tác dụng: Gợi tả sức mạnh của lòng yêu nước chống giặc ngoại xâm. yêu nước, thuyết phục mọi người. ? Như vậy, lòng yêu nước của nhân dân ta được nhấn mạnh trên lĩnh vực nào? ( Lao động sản xuất, BVTQ, Chống giặc?) 2. Những biểu hiện của lòng GV: Để chứng minh cho nhận định về yêu nước. lòng yêu nước, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng cụ thể của lòng yêu nước ? Đó là lòng yêu nước trong những thời kì nào? tương ứng với đoạn văn nào? - Lòng yêu nước trong quá khứ lịch sử dân tộc. (LS ta -> anh hùng) - Lòng yêu nước ngày nay của đồng bào ta. (Đồng bào ta ngày........yêu nước tr25) - HS đọc thầm P1 đoạn 2 tr24 ? Lòng yêu nước trong quá khứ được xác nhận bằng các chứng cứ lịch sử nào? - Tinh thần yêu nước trong các cuộc đấu tranh cho độc lập dân tộc trong lịch sử. ? Tác giả lập luận ntn về những cuộc kháng chiến đó? - “Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang” đó tr24 ? Vì sao tác giả lại có quyền khẳng định như vậy?. a) Lòng yêu nước trong qúa khứ:. - Nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại: Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung... và khẳng định rằng: Chúng ta............ - Thời đại gắn liền với các chiến công hiển hách trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc..

(35) ? Nhận xét gì về cách đưa dẫn chứng trong đoạn văn này? - Dẫn chứng tiêu biểu được liệt kê theo trình tự thời gian lịch sử. + Bà Trưng: Năm 40 + Trần Hưng Đạo: + Lê Lợi: + Quang Trung: -> Dùng chúng để chứng minh một cách thuyết phục cho lòng yêu nước trong lịch sử dân tộc. b) Lòng yêu nước ngày nay của đồng bào ta – (Thời kì chống Pháp) – - HS theo dõi phần 2 đoạn 2(tr25) gồm 5 câu ? Để chứng minh cho lòng yêu nước của đồng bào ta ngày nay, tác giả đã đưa ra + Tất cả mọi người đều có lòng yêu nước. những dẫn chứng nào? Câu mở đoạn? + Từ tiền tuyến đến hậu phương đều có hành câu kết đoạn? động yêu nước - Từ các cụ già tóc bạc....yêu nước, + Mọi nghề nghiệp, tầng lớp đều có người ghét giặc. yêu nước. - Từ những chiến sĩ........như con đẻ của mình. - Từ những nam nữ công nhân.....cho chính phủ. - Dẫn chứng liệt kê cụ thể, toàn diện, theo * Câu mở đầu đoạn: Câu 1 kiểu lặp mô hình: “Từ -> đến” Làm nổi bật *Câu kết đoạn: Câu 5 chủ đề đoạn văn (lòng yêu nước của đồng ? Trong mỗi câu văn đó, các dẫn chứng bào ta trong thời kì kháng chiến chống Pháp) được sắp xếp theo cách nào? Nhận xét gì về kiểu câu trình bày dẫn chứng? - Tác giả ví von, so sánh tình yêu nước như Tác dụng của nó? các thứ của quý giá - để đề cao tinh thần của dân tộc. - HS đọc đoạn 3 ? Tác giả tiếp tục lập luận tinh thần yêu nước của nhân dân ta ntn? - So sánh tình yêu nước........ ? Tác dụng? - Lòng yêu nước được tồn tại dưới 2 dạng: + Được trưng bày trong tủ kính (nhìn thấy được) + Được cất giấu kín đáo (không thể nhìn thấy được) Dù dưới hình thức nào thì lòng yêu nước cũng vô cùng quý giá.. - Tình yêu nước luôn tiềm tàng, khi thì kín đáo, lúc bộc lội rõ ràng, đầy đủ.. - Nhiệm vụ của Đảng ta là phải làm cho tinh thần yêu nước của nhân dân được phát huy.

(36) mạnh mẽ trong mọi công việc kháng chiến. ? Câu cuối cùng của vb đề ra nhiệm vụ gì? Hiểu câu cuối ntn? III. Tổng kết: - Ra sức giải thích, tuyên truyền tổ chức lãnh đạo làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. tr25 -> Động viên tổ chức khích lệ tiềm năng yêu nước của tất cả mọi người. ? Nhận xét gì về cách nghị luận của tác * Ghi nhớ: SGK tr27 giả? (Bố cục, lập luận, lí lẽ....) - Bố cục chặt chẽ, lập luận mạch lạc, rõ ràng dễ hiểu. - Lí lẽ thống nhất phù hợp với dẫn chứng. Dẫn chứng phong phú, lí lẽ được diễn đạt dưới dạng hình ảnh so sánh -> sinh động, dễ hiểu, giọng văn tha thiết, giàu cảm xúc. - HS đọc Ghi nhớ: SGK tr27 IV. Luyện tập ? Qua vb trên em nhận thức được những vấn đề gì? - Dân ta có truyền thống yêu nước (ai cũng có) - Lòng yêu nước là giá trị tinh thần cao quý. - > Cần phải thể hiện lòng yêu nước bằng những việc làm cụ thể: Yêu làng xóm, quê hương, hàng cây mái trường....... 4. Củng cố: Hệ thống bài: ?Em cảm nhận được điều gì sau khi học xong vb? 5. Dặn dò: - Thuộc bài, nắm nội dung cơ bản, thuộc lòng đoạn văn 1 + p1 đoạn 2, viết đoạn văn ngắn từ 3-> 5 câu theo lối liệt kê sử dụng mô hình “Từ -> đến”, soạn bài sau: Sự giàu đẹp của TV _________________________________________________________________________ Ngày soạn: 14/1/2010 Ngày giảng : 15/1/2010 Tiết 82 – Tiếng Việt CÂU ĐẶC BIỆT A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Nắm được khái niệm câu đặc biệt, và hiểu được tác dụng của nó. - Biết sử dụng câu đặc biệt trong những tình huống nói hoặc viết cụ thể. B. ChuÈn bÞ:.

(37) 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV, b¶ng phô. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là rút gọn câu? Khi sử dụng câu rút gọn cần lưu ý điều gì? Làm bài tập 3, 4 (tr17 + 18) 3. Bài mới. Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Hình thành khái niệm câu đặc biệt GV nêu ví dụ: tr27 ? Câu: “Ôi, em Thuỷ”! được cấu tạo ntn? (Là câu bình thường có đủ CN – VN hay là câu rút gọn lược bỏ cả CN – VN?) - Không phải là câu bình thường vì không có C – V. - Không phải là câu rút gọn vì không thể khôi phục được thành phần bị lược bỏ. (Câu rút gọn vốn là một câu bình thường nhưng bị rút gọn -> Khôi phục được thành phần rút gọn căn cứ vào tình huống sử dụng). VD: - Em ăn cơm chưa? - Rồi (Em ăn cơm rồi ạ!) Còn câu: Ôi em Thuỷ! không thể khôi phục được CN – VN. → Đó là điểm khác của câu rút gọn và câu đặc biệt. ? Em hiểu thế nào là câu đặc biệt? ? Cho ví dụ? - Mưa, nắng, đêm, ngày, khóc, cười....... * Bài tập nhanh: Xác định câu đặc biệt trong đoạn văn sau: 1. Rầm! Mọi người ngoảnh lại nhìn. Hai chiếc xe máy đã tông vào nhau. Thật khủng khiếp. 2. a) Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của bác tài Phán từ từ trôi. (Nguyên Hồng). b) A hỏi: Chị gặp anh ấy bao giờ? B trả lời: Một đêm mùa xuân =(Câu rút gọn – Vì căn cứ ào tình huống giao. Nội dung cơ bản I. Bµi häc 1.Thế nào là câu đặc biệt. a. Ví dụ: Ôi, em Thuỷ!..... - Là câu không thể có CN và VN → Câu đặc biệt.. b. Ghi nhớ: SGK tr28 - Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình CN – VN..

(38) tiếp có thể khôi phục được thành phần bị rút gọn (Cả kết cấu C – V) -> Mình gặp anh ấy vào một đêm mùa xuân. - Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng của câu đặc biệt HS hoạt động nhóm bằng phiếu học tập. + Xác định các câu đặc biệt trong 4 ví dụ, đánh dấu (x) vào ô thích hợp để tìm tác dụng của chúng. (Nội dung phiếu như bài 2 sgk tr28). 2. Tác dụng của câu đặc biệt. a. Ví dụ: Các câu đặc biệt: a. Một đêm mùa xuân. b. Tiếng reo. Tiếng vỗ tay. c. Trời ơi! d. Sơn! Em Sơn! Sơn ơi! Chị An ơi!. ? Tác dụng của từng câu đặc biệt trên? a: Xác định thời gian, nơi chốn. b: Liệt kê thông báo sự tồn tại của sự vật hiện tượng. c: Bộc lộ cảm xúc. d: Gọi đáp ? Qua phân tích ví dụ, cho biết câu đặc biệt được dùng để làm gì? b. Ghi nhớ:. - GV: Câu đặc biệt thường gặp trong - Xác định thời gian, nơi chốn. văn miêu tả, kể chuyện. Câu đặc biệt được dùng để xác định thời gian, nơi chốn... như là bối cảnh cho những sự VD: Sài Gòn. Mùa xuân năm 1975. Các cánh việc được trình bày tiếp theo. quân đã sẵn sàng cho trận tấn công lịch sử. → Đưa người đọc đi thẳng vào bối cảnh của sự việc, câu chuyện. ? Tác dụng thứ 2? - Dùng để liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự - Kiểu câu này thường gặp trong văn vật, hiện tượng. miêu tả, kể chuyện. VD: - Gió. Mưa.Não nùng. VD: Chửi. Kêu. Đấm. Đá. Thụi. Bịch. (Nguyễn Công Hoan) Cẳng chân. Cẳng tay. (Nguyễn Công Hoan) ? Tác dụng thứ 3? - Dùng để bộc lộ cảm xúc. - Người nói bộc lộ trực tiếp cảm xúc của mình đối với hiện thực, đối với 1 ý VD: Các từ: Ối!, ái!, quá! lắm. nghĩ vừa nảy ra hay phản ứng đối với câu nói của người khác. (Thường chứa thán từ hoặc từ biểu cảm (quá, lắm...) ? Câu đặc biệt còn có tác dụng nào nữa? - Dùng để gọi đáp. Người nói hướng tới người nghe, kêu gọi sự chú ý của người nghe. Trong trường hợp này câu đặc biệt.

(39) thường có:. HS đọc ghi nhớ 2 tr29 GV khái quát nội dung 2 mục. Hoạt động 3 ?. ? ? ?. + Từ hô gọi: (Đại từ nhân xưng, tên người, tên chức vụ.) + Từ tình thái (ạ, ơi, nhỉ, này, à, hỡi, ới........) * Ghi nhớ 2: sgk tr29. II. Luyện tập Bài 1: Tìm câu đặc biệt và câu rút gọn trong các đoạn văn HS đọc yêu cầu bài tập 1 a) HS suy nghĩ, thảo luận nhóm và trình - Không có câu đặc biệt bày kết quả. - Các câu rút gọn: + Câu 2 + 3: Có khi được trưng bày...dễ thấy. Nhưng............. + Câu 5: Nghĩa là phải ra sức ... kháng chiến. b) - Câu đặc biệt: Ba giây...Bốn giây...Năm giây...lâu quá! (Xác định thời gian và bộc lộ cảm xúc) - Không có câu rút gọn. c) - Câu đặc biệt: Một hồi còi (Thông báo sự tồn tại) - Không có câu rút gọn d) - Câu đặc biệt: Lá ơi! (Gọi đáp) - Câu rút gọn: + Hãy kể chuyện .....nghe đi + Bình thường lắm, chẳng có gì... đâu. Bài 2 Xác định tác dụng của các câu đặc biệt (đã lồng vào bài 1) Bài 3 Viết đoạn văn ngắn tả cảnh quê hương (4 – 5 câu) có sử dụng một vài câu đặc biệt HS đọc yêu cầu bài tập 2 (nếu còn thời gian) * Bài tập thêm: Xác định câu đặc biệt và nêu tác dụng: HS đọc và làm bài tập 3 Phải quỳ GV nx, sửa sai Hai ông sợ vợ tâm sự với nhau. Một ông thở dài: *( Bài tập thêm) - Hôm qua, sau một trận cãi vã tơi bời khói lửa, tớ buộc bà ấy phải quỳ. - Bịa! → (Phủ định) - Thật mà! → (KĐ và bộc lộ cảm xúc) -Thế cơ à! Rồi sao nữa?(Hỏi bộc lộ cx - Bà ấy quỳ xuống đất và bảo: Thôi! Bò ra khỏi gầm giường đi! (Mệnh lệnh và bộc lộ cảm xúc).

(40) (Truyện dân gian). 4. Củng cố: GV hệ thống nội dung bài 5. Dặn dò: Học và phân biệt câu đặc biệt và câu rút gọn. - Chuẩn bị bài tiếp theo _______________________________________________________________ Ngày soạn: 12/1/2011 Ngày giảng : 19/1/2011 Tiết 83 – Tập làm văn. BỐ CỤC VÀ PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬN TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Biết cách lập luận bố cục và lập luận trong bài văn nghị luận. - Nắm được nghệ thuật giữa bố cục và phương pháp lập luận của bài văn nghị luận B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV, b¶ng phô. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Nêu đặc điểm của văn bản nghị luận? 3. Bài mới. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cơ bản. Hoạt động 1: Tìm hiểu mối quan hệ I. Bµi häc 1. Mối quan hệ giữa bố cục và lập luận giữa bố cục và lập luận * Bài văn: Tinh thần yêu nước của nhân HS đọc lại bài văn tr24 + 25 dân ta. Trả lời câu hỏi: * Bố cục và nội dung: ? Bài văn gồm mấy phần - Bài văn gồm 3 phần: a. Đặt vấn đề: (Đoạn 1: Dân ta -> cướp nước tr24) ? Phần đặt vấn đề có mấy câu? Vai trò Gồm 3 câu: - Câu 1: Nêu vấn đề trực tiếp: “Dân ta có 1 của từng câu. lòng nồng nàn yêu nước” (Đó là luận điểm xuất phát) - Câu 2: Khẳng định giá trị của vấn đề (Lòng yêu nước) - Câu 3: So sánh mở rộng và xác định phạm vi biểu hiện nổi bật của vấn đề trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm. ? Nội dung của mỗi phần là gì?.

(41) ? ?. ?. ?. b. Giải quyết vấn đề: Giải quyết vấn đề có nhiệm vụ gì? Chứng minh truyền thống yêu nước anh hùng trong lịch sử dân tộc ta. (Gồm 2 đoạn: 8 câu) * Đoạn 2: (Lịch sử ta → dân tộc anh hùng Được trình bày ntn? tr14) Truyền thống yêu nước trong quá khứ lịch sử (luận điểm phụ 1) - Câu 1: Giới thiệu khái quát và chuyển ý. - Câu 2: Liệt kê dẫn chứng xác định tình cảm, Nhiệm vụ của các câu? thái độ. - Câu 3: Xác định tình cảm, thái độ → ghi nhớ công lao. * Đoạn 3 (Đồng bào ta→ yêu nước tr25) Truyền thống yêu nước trong thực tế cuộc kháng chiến chống Pháp hiện tại (Luận điểm phụ 2) - Câu 1: Khái quát chuyển ý - Câu 2, 3, 4: Liệt kê dẫn chứng theo các mặt khác nhau. Kết nối dẫn chứng bằng cặp quan hệ từ: Từ → đến - Câu 5: Khái quát, nhận định đánh giá. c. Kết thúc vấn đề: (Tinh thần yêu nước → kháng chiến tr25) - Câu 1: So sánh, khái quát giá trị của tinh thần yêu nước. - Câu 2, 3: Hai biểu hiện khác nhau của lòng Phần kết thúc vấn đề có mấy câu? yêu nước Nhiệm vụ? - Câu 4: Xác định trách nhiệm, bổn phận của chúng ta (luận điểm kết luận). GV kết luận: Toàn bài gồm 15 câu, phân tích một cách tổng thể và chặt chẽ: 1 câu nêu vấn đề (Luận điểm), 13 câu là những cách làm rõ vấn đề + 1 câu xác định nhiệm vụ cho người trên 2. Các phương pháp lập luận trong văn cơ sở hiểu biết sâu sắc và tự nguyện bản. → Đó là bố cục và lập luận ? Nêu (tổng quát) chức năng bố cục 3 phần của bài nghị luận? Mở bài – Thân bài – Kết bài Hoạt động 2.

(42) SGK tr30 đã phác thảo sơ đồ lập luận theo bố cục bài văn. Gồm 2 chiều: Chiều ngang và chiều dọc. HS quan sát GV nêu câu hỏi -> HS trả lời. * HS chú ý cách lập luận theo quan hệ hàng ngang. ? Hàng ngang 1 lập luận theo quan hệ nào? - Có lòng nồng nàn yêu nước -> Lòng yêu nước trở thành truyền thống và nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước. ? Hàng ngang 2: Lập luận theo quan hệ nào? - Lịch sử có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại như Bà Trưng, Bà Triệu......-> Chúng ta phải ghi nhớ. ? Hàng ngang 3 lập luận theo mối quan hệ nào? Tức là đưa ra nhận định chung rồi dẫn chứng bằng các trường hợp cụ thể để cuối cùng kết luận là mọi người đều có lòng yêu nước ? Lập luận ở hàng ngang số 4 theo mối quan hệ nào? - Từ truyền thống mà suy ra bổn phận của chúng ta là phát huy lòng yêu nước -> Đó là kết luận, là mục đích, là nhiệm vụ trước mắt.. * Các phương pháp lập luận theo hàng ngang. - Hàng ngang 1: Quan hệ nhân - quả.. - Hàng ngang 2: Lập luận theo quan hệ nhân - quả.. - Hàng ngang 3: Lập luận theo quan hệ tổng phân - hợp.. - Hàng ngang 4: Lập luận theo kiểu suy luận tương đồng.. * Các phương pháp lập luận theo hàng dọc.. - Hàng dọc 1: Suy luận tương đồng theo thời gian - Hàng dọc 2: Suy luận tương đồng theo thời gian. - Hàng dọc 3: Quan hệ nhân quả, so sánh, suy * Chú ý cách lập luận theo quan hệ hàng lí. dọc. ? Quan hệ hàng dọc 1, 2, 3 lập luận ntn?. * Ghi nhớ: SGK tr31 GV kết luận: Có thể nói mối quan hệ giữa bố cục và lập luận đã tạo thành một mạng lưới liên kết trong văn bản II Luyện tập nghị luận là chất keo gắn bó các phần, Bài văn: Học cơ bản mới có thể trở thành các ý của bố cục như sơ đồ sgk tr30. tài lớn (Xuân Yên).

(43) * Luận điểm: - Luận điểm chính: Học cơ bản mới có thể trở HS đọc ghi nhớ thành tài lớn. - Luận điểm phụ (luận điểm nhỏ) + Ở đời có nhiều người đi học, nhưng ít ai Hoạt động 3 biết học cho thành tài. HS đọc văn bản tr31 + Nếu không cố công luyện tập thì sẽ không vẽ đúng được đâu. ? Luận điểm của bài văn thể hiện câu nào? + Chỉ có thầy giỏi mới đào tạo được trò giỏi. ? Luận điểm chính? * Luận cứ: - Đờ - vanh – xi muốn học cho nhanh, nhưng ? Luận điểm phụ? cách dạy của thầy Vê – rô – ki – ô rất đặc biệt:.........trong 1000 cái trứng, không bao giờ có 2 cái hình dạng giống nhau. - Câu chuyện vẽ trứng của Đờ - vanh – xi cho ta thấy chỉ ai chịu khó luyện tập động tác cơ bản thật tốt, thật tinh thì mới có tiền đồ.... ? Bài viết đã trình bày những luận cứ nào? * Bố cục: 3 phần a) Mở bài: Câu 1 + nhan đề. b) Thân bài: Danh hoạ .....phục hưng tr31 c) Kết bài: Còn lại * Cách lập luận: Đã lập luận so sánh đối lập. ? Câu chuyện vẽ trứng của Đờ - vanh – xi Để lập luận chứng minh cho luận điểm ở cho ta thấy điều gì? nhan đề và phần mở bài, tác giả đã lập luận so sánh đối lập bằng kể một câu chuyện (Việc học của Đờ vanh xi 1452 – 1519) Từ kết quả ? GV: Với những luận điểm và luận cứ câu chuyện mà rút ra kết luận trên, bài viết có bố cục mấy phần? Cách lập luận ntn? 4. Củng cố: ? Mối quan hệ giữa bố cục và lập luận trong văn nghị luận được thể hiện ntn? ? Các phương pháp lập luận trong văn nghị luận? 5. Dặn dò: - Thuộc ghi nhớ - Hoàn thiện các bài tập. - Chuẩn bị bài sau. ________________________________________________________________ Ngày soạn: 16/1/2011 Ngày giảng : 19/01/2011 Tiết 84 – Tập làm văn. LUYỆN TẬP VỀ PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬN TRONG VĂN NGHỊ LUẬN A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Qua luyện tập mà hiểu sâu thêm về khái niệm lập luận..

(44) - Rèn kĩ năng lập luận điểm, luận cứ và lập luận. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Các phương pháp lập luận trong văn nghị luận? 3. Bài mới..

(45) Hoạt động của thầy và trò. Nội dung cơ bản. Hoạt động 1: Xác định khái niệm lập I. Bµi häc 1. Lập luận trong đời sống. luận trong đời sống Nhắc lại thế nào là lập luận? - Lập luận: Là đưa ra luận cứ nhằm dẫn dắt người nghe, người đọc đến một kết luận hay chấp nhận một kết luận mà kết luận đó là tư tưởng (quan điểm, ý kiến, ý định) của người B1.Nhận diện lập luận trong đời sống viết. - HS đọc các ví dụ tr32 - trả lời câu hỏi. 2. Nhận diện lập luận trong đời sống. VD: ta Hãy xác định luận cứ và kết luận trong a)Hôm nay trời chúng mưa, không...... 3 lập luận a, b, c đã cho? b) Em rất thích vì qua sách... đọc sách, c) Trời nóng quá, đi ăn kem đi... Kết luận → Luận cứ ở bên trái dấu phẩy, kết Luận cứ (luận điểm) luận ở bên phải dấu phẩy. Mối quan hệ của luận cứ đối với kết - Mối quan hệ: Nhân - quả. luận ntn? Vị trí của luận cứ và kết luận có thể - Có thể thay đổi được vị trí giữa luận cứ và thay đổi cho nhau được không? ví dụ? kết luận. B2: Tìm luận cứ với kết luận đã cho. - HS đọc bài 2 tr33, bổ sung luận cứ cho kết luận đã có sẵn. (Có thể chuẩn bị sẵn hs lên điền bảng hoặc phiếu học tập. - Lưu ý: Mỗi kết luận có thể có nhiều luận cứ khác nhau - miễn là hợp lí.. 3. Cho kết luận tìm luận cứ. a).........Vì nơi đây từng gắn bó với em những kỉ niệm tuổi thơ. Hoặc: Vì ở đây có người bạn rất thân thiết của em. b) ..............Vì sẽ chẳng còn ai tin mình nữa. Hoặc: Vì ảnh hưởng nhân cách con người. c) Học nhiều căng thẳng quá......... (Đau đầu quá...........) d) Tuổi còn nhỏ, chưa tự lập được, (Ở nhà.......) e) Những ngày hè........... (Những ngày nghỉ............). 4..

(46) Củng cố: GV hệ thống bài. 5. Dặn dò: - Hoàn thiện các bài tập. - Chuẩn bị bài sau. Ngày soạn: 19/ 01/ 2011 Ngày giảng : 24/ 01/ 2011 Tiết 85 – Văn bản. SỰ GIÀU ĐẸP CỦA TIẾNG VIỆT (Trích) – Đặng Thai Mai A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Hiểu được những nét chung sự giàu đẹp của Tiếng Việt qua sự phân tích, chứng minh của tác giả. - Nắm được những điểm nổi bật trong nghệ thuật nghị luận của bài văn: Lập luận chặt chẽ, chứng cứ toàn diện, ngôn ngữ thuyết phục, giàu cảm xúc, văn phong có tính khoa học. - Nhớ được những câu nghị luận hay và các luận điểm chính trong các văn bản. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK c. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” (HCM) bàn luận về vấn đề gì? vấn đề đó được chứng minh ntn? 3. Bài mới: Tiếng Việt - tiếng mẹ đẻ của chúng ta là ngôn ngữ ntn, có phẩm chất gì? Chúng ta sẽ tìm thấy câu trả lời qua đoạn trích của Đặng Thai Mai. - Giới thiệu vài nét về Đặng Thai Mai (1902 – 1984) Quê ở Thanh Chương - Nghệ An.....SGK tr36 - Vài nét về bài viết: Tên bài do người soạn sách đặt, Là đoạn trích ở phần đầu của bài nghiên cứu dài “Tiếng Việt một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc” in lần đầu vào năm 1967 được bổ sung và đưa vào “Tuyển tập Đặng Thai Mai - Tập II. Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản GV hướng dẫn – cùng học sinh đọc văn bản + Kiểm tra việc đọc chú thích ? Yêu cầu HS giải thích Ngữ âm? Từ vựng? ? Tác giả dùng phương thức nào để tạo lập văn bản? Bài viết chứng minh luận điểm gì? ? Luận đề của bài viết là gì? - “Sự giàu đẹp của Tiếng Việt” ? Mục đích của bài viết? - Để mọi người tự hào và tin tưởng vào. Nội dung cơ bản I. Đọc – hiểu chó thÝch. 1. Đọc 2. Chú thích.. - Nghị luận chứng minh. - Luận điểm: Tiếng Việt có những đặc sác của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay..

(47) ? ?. ? ?. ?. tương lai của Tiếng Việt. Theo em văn bản có thể chia đoạn ntn? Ý từng đoạn? - Ý 1: Nêu nhận định tiếng Việt là một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay và giải thích nhận định ấy. - Ý 2: Chứng minh cái đẹp và sự giàu có, phong phú (cái hay) của tiếng Việt về các mặt: Ngữ âm, từ vựng, cú pháp. Sự giàu đẹp ấy cũng là một chứng cứ về sức sống của tiếng Việt. Chuyển ý Hoạt động 2: Hướng dẫn phân tích đoạn 1. - HS đọc đoạn 1 Nội dung được diễn đạt trong đoạn 1? Vai trò ? Đoạn 1 gồm mấy câu? Mỗi câu có tác dụng gì trong đoạn văn? - Gồm 5 câu: + Câu 1-2: Mang tính chất gợi dẫn vấn đề: Người Việt tự hào với tiếng nói của mình. (Khẳng đinh giá trị, địa vị của tiếng Việt) + Câu 3: Giới thiệu trực tiếp luận điểm - nhận định về phẩm chất của tiếng Việt: Hay và đẹp (Thủ tướng Phạm Văn Đồng thì lại khẳng định tiếng Việt rất giàu và đẹp). Trong đoạn 1 tác giả đã giải thích nhận định về phẩm chất của tiếng Việt hay và đẹp. Vẻ đẹp của Tiếng Việt được giải thích ntn?. . Bố cục: 2 đoạn - Đoạn 1: Đầu -> “qua các thời kì lịch sử” (Mở bài) tr35. - Đoạn 2: Phần còn lại (Thân bài) tr35, 36. II. §äc hiểu văn bản.. 1. Nhận định về phẩm chất của Tiếng Việt :Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay” ( Nêu vấn đề). * Đẹp về nhịp điệu và cú pháp. - Hài hoà về âm hưởng, thanh điệu. - Tế nhị, uyển chuyển trong đcâu - Đủ khả năng để diễn đạt tình cảm tư tưởng của người Việt và thoả mãn yêu cầu của đời sống văn hoá dân tộc qua các thời kì lịch sử.. * Cách lập luận mạch lạc, khúc chiết từ bố ? Em nhận xét gì về cách lập luận của tác cục đến từng câu văn, hình ảnh (Nêu vấn đề giả? + giải thích sơ lược để phần sau chứng minh) - HS thảo luận theo bàn - trả lời. - GV kl: Tác giả giải thích bằng quán ngữ - điệp ngữ: + Nói thế có nghĩa là nói rằng.............

(48) + Nói thế cũng có nghĩa là nói rằng..... -> Cách nói đó vừa nhấn mạnh vừa mở rộng được ý văn. - Cách giải thích không chỉ sâu sắc mà còn mang tầm khái quát rất cao, thể hiện cái nhìn và tầm văn hoá uyên bác của người viết. Tóm lại: Đoạn 1 của văn bản thực ra là phần mở đầu của cả bài nghiên cứu dài – Nó có nhiệm vụ giới thiệu những vấn đề chính sẽ được đề cập và lí giải ở các đoạn sau. Hoạt động 3: Hướng dẫn phân tích đoạn 2 2. Biểu hiện giàu đẹp của của tiếng Việt. HS theo dõi đoạn: “Tiếng Việt trong (Chứng minh vẻ đẹp và cái hay của tiếng cấu tạo.........trầm bổng tr35 Việt) ? Đoạn văn chứng minh phẩm chất nào của Tiếng Việt? GV: Để chứng minh cho vẻ đẹp của Tiếng Việt – tác giả dựa trên những nét đặc sắc về cấu tạo của nó. ? Tiếng Việt đẹp ntn? (dẫn chứng) ? Ấn tượng được xác nhận từ đâu? (2 dẫn chứng khách quan tiêu biểu?) Người nước ngoài đến VN nghe tiếng Việt và nhận xét: Tiếng Việt là một thứ tiếng giàu chất nhạc. VD: Chất nhạc trong tiếng Việt: Chú bé loắt choắt.............vàng. ? Nêu ví dụ chứng minh tính uyển chuyển của Tiếng Việt? (Tục ngữ, ca dao, thành ngữ)? - Người sống đống vàng. - Đứng bên ni đồng ngó bên kia đồng mênh mông bát ngát. Đứng bên tê đồng ngó bên ni đồng thấy bát ngát mênh mông.. a) Tiếng Việt đẹp: * Người ngoại quốc nhận xét: - Giàu chất nhạc: VD: - Lời nói chẳng...................nhau. - Bầu ơi............................một giàn. - Em ơi, Ba Lan mùa tuyết tan Đường bạch dương sương trắng nắng tràn. - Sóng sầm sịch lưng chừng ngoài biển Bắc Giọt mưa tình rỉ rắc ngoài hiên. * (Một giáo sĩ đánh giá): - “Tiếng Việt đẹp, rất rành mạch trong lối nói, rất uyển chuyển trong câu kéo, rất ngon lành trong những câu tục ngữ”.. * Tiếng Việt đẹp ở cấu tạo đặc biệt: Có hệ thống nguyên âm, phụ âm phong phú, giàu thanh điệu (6 thanh). Tiếng Hán 4 thanh (Ngữ âm, âm giai), Tiếng Anh, Pháp, Nga 2 thanh..

(49) ? Giải thích nghĩa: - Âm bình? = thanh huyền - Dương bình? = thanh ngang -> Thanh bằng. - Ngữ âm? = Hệ thống các âm của một ngôn ngữ. - Âm giai? = Bậc âm thanh (6 thanh). 11 nguyên âm: a. ă. â. o. ô. ơ. u ư. i (y). e. ê. 3 cặp nguyên âm đôi: ie, uô, ươ Phụ âm: b, c,(k,q), l, m, n, r ,s, x, t, v, p, h. th. → Phẩm chất đẹp của ngôn ngữ ở khả năng gợi cảm. - Cách lập luận có chứng cớ khoa học và đời sống làm cho lí lẽ trở nên sâu sắc.. Tóm lại: ? Nhận xét gì về cách nghị luận của tác giả về vẻ đẹp của tiếng Việt? Nhưng bài viết thiếu dẫn chứng cụ thể b) Tiếng Việt hay. trong văn học nên lập luận có phần khô cứng, trừu tượng và khó hiểu đối với người đọc thông thường. HS chú ý đoạn: “Giá trị của một......văn nghệ” tr35 ? Chứng minh điều gì? - Đoạn văn đã chứng minh cho cái hay của Tiếng Việt. ? Tác giả đã chứng minh cho cái hay của tiếng Việt ntn? - Thoả mãn nhu cầu trao đổi tình cảm, ý nghĩ giữa người với người. - Thoả mãn yêu cầu của đời sống văn hoá ngày một phức tạp....... GV: Như vậy phẩm chất đẹp của ngôn ngữ là khả năng gợi cảm xúc, chủ yếu được tạo nên bởi hệ thống ngữ âm, sự hài hoà về thanh điệu và nhịp điệu. Còn cái hay của Tiếng Việt chủ yếu -> ? Dựa trên những chứng cớ nào để tác giả xác nhận các khả năng hay đó của tiếng Việt? - Dồi dào về cấu tạo từ ngữ....về hình thức diễn đạt. - Từ vựng?............tăng lên mỗi ngày một nhiều. - Ngữ pháp..........uyển chuyển, chính. - Diễn tả tình cảm, tư tưởng, phản ánh đời sống phong phú tinh tế, chính xác.. + - Diễn tả những khái niệm mới, hình ảnh mới, cảm xúc mới. + + Từ mới: Ma-ket-tinh, In-tơ-net, đối tác, hội thảo, giao lưu...) - Hài hoà thanh điệu: (Chinh phụ ngâm, Truyện Kiều, thơ Tố Hữu, Xuân Diệu....).

(50) xác hơn. - Không ngừng đặt ra những từ mới, cách nói mới hoặc Việt hoá những từ và những cách nói của các dân tộc anh em. VD: Cái phong phú tinh tế trong cách diễn đạt: Các sắc “xanh” khác nhau trong câu thơ “Chinh phụ ngâm” - diễn tả nỗi buồn: “Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu...........) - Hoặc cái sắc thái khác nhau của đại từ “Ta” trong bài “Qua đèo Ngang” “Một mảnh tình riêng ta với ta” So với thơ Nguyễn Khuyến “Bác đến chơi đây ta với ta”. - Hoặc khái niệm: “Văn bản nhật dụng” chỉ các văn bản có nội dung cập nhật - Tiếng Việt đẹp về cả hình thức và hay về đời sống hiện đại. nội dung. ? Nhận xét về cách lập luận của tác giả? - Dùng lí lẽ và các chứng cớ khoa học, → Hai phẩm chất ấy gắn bó với nhau. thuyết phục bạn đọc ở tính chính xác khoa học mà tin vào cái hay của tiếng Việt. - Thiếu những dẫn chứng cụ thể, sinh động . Tóm lại: Giữa 2 phẩm chất của tiếng Việt có mối quan hệ ntn? Cái đẹp của tiếng Việt đi liền với cái hay và ngược lại cái hay cũng tạo ra vẻ đẹp của tiếng Việt. * Lưu ý: Chống khuynh hướng sính ngoại, sùng ngoại (không lạm dụng từ Hán Việt, nói tắt, chen từ nước ngoài). Hoạt động 4: ? Qua bài nghị luận giúp em hiểu biết thêm điều gì về tiếng Việt? - Tiếng Việt là một thứ tiếng vừa đẹp vừa hay do có những đặc sắc trong cấu tạo và khả năng thích ứng với hoàn cảnh lịch sử. Nghệ thuật nghị luận của tác giả có gì. III. Tổng kết – Ý nghĩa văn bản..

(51) nổi bật? - Nghị luận bằng cách kết hợp giải * Ghi nhớ: SGK tr37 thích, chứng minh và bình luận. - Lập luận chặt chẽ (đưa nhận định ở IV. Luyện tập: mở bài -> giải thích và mở rộng nhận định ấy -> dùng chứng cứ để chứng minh) - Các dẫn chứng khá toàn diện, bao quát, không sa vào dẫn chứng quá cụ thể tỉ mỉ. (Vì thế nhiều người khó hiểu) HS đọc ghi nhớ: SGK Hướng dẫn HS làm bài tập luyện tập 4. Củng cố: Hệ thống bài: ? Em học được điều gì sau khi tìm hiểu xong văn bản? 5. Dặn dò: - Thuộc bài - Chuẩn bị bài sau ___________________________________________________________ Ngày soạn: 20/01/2011 Ngày giảng : 25/01/2011 Tiết 86 – Tiếng Việt. THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Nắm được khái niệm trạng ngữ trong câu, phân biệt loại trạng ngữ. - Ôn lại các loại trạng ngữ đã học ở tiểu học. - Rèn kĩ năng thêm trạng ngữ cho câu vào các vị trí khác nhau. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK c. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là câu đặc biệt? Nêu ví dụ?, làm bài tập 3 tr29 3. Bài mới: Hoạt động 1: GV: Ở Tiểu học các em đã tìm hiểu về trạng ngữ. Em hãy nhắc lại thế nào là trạng ngữ? (2 – 3 hs) - Trạng ngữ là thành phần phụ của câu, chuyên bổ sung các thông tin về nơi chốn, thời gian, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức, điều kiện...cho sự việc được nói tới trong câu. Ví dụ: - Thêm trạng ngữ cho câu có thể xem là một cách mở rộng câu..

(52) Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm của I Bµi häc trạng ngữ 1. Đặc điểm của trạng ngữ HS đọc ví dụ tr 39 a. Ví dụ: SGK tr39 ? Xác định trạng ngữ trong mỗi câu trên? b. Nhận xét: * Xác định trạng ngữ trong ví dụ: - Dưới bóng tre xanh(1), đã từ lâu đời(2).......... đời đời, kiếp kiếp (3). - ............., từ nghìn đời nay(4)............. (Thép Mới) ? Các trạng ngữ vừa tìm được bổ sung cho câu những nội dung, thông tin, tình * Nội dung trạng ngữ bổ sung cho câu huống gì? (1) – Thông tin về địa điểm (nơi chốn) (2) - Bổ sung thông tin về thời gian. (3) – Nt (4) – Nt Ngoài ra trạng ngữ còn bổ sung nội dung cho câu về nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức, điều kiện..... - GV nêu ví dụ - HS chỉ rõ từng loại trạng ngữ trong ví dụ (bảng phụ) - Trời mưa, chúng em không đi đá bóng được. - Để bố mẹ vui, em cố gắng chăm chỉ học. - Bằng xe đạp, em đi đến trường. - Với tinh thần yêu nước, các chiến sĩ đã xả thân bảo vệ tổ quốc. ? Tóm lại: Trạng ngữ được thêm vào câu - Trạng ngữ bổ sung ý nghĩa cho nòng cốt để làm gì? câu, có thể để xác định thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc nêu trong câu. ? Em nhận xét gì về vị trí trạng ngữ trong * Vị trí của trạng ngữ trong câu: câu? ? - Có thể đổi vị trí của trạng ngữ trong - Có thể đứng ở đầu câu, cuối hoặc giữa câu. các câu trên không? VD? Đời đời, kiếp kiếp, tre ăn ở với người... - Giữa trạng ngữ với nòng cốt câu thường có ? Giữa trạng ngữ và nòng cốt câu thường 1 quãng nghỉ khi nói và 1 dấu phẩy khi viết. có dấu hiệu gì? → Như vậy chúng ta đã tìm hiểu xong * Ghi nhớ: SGK tr39 đặc điểm của trạng ngữ. ? Qua phân tích những vd trên, cho biết.

(53) trạng ngữ có đặc điểm gì? * Bài tập nhanh: ? - Trong VD sau, câu nào có trạng ngữ vì sao? a) Tôi đọc báo hôm nay. b) Hôm nay, tôi đọc báo - VD a: Không có trạng ngữ (Hôm nay = định ngữ của danh từ “báo”) - VD b: Có trạng ngữ (Người xưng tôi đọc báo trong ngày hôm nay) có thể đổi b = Hôm nay, tôi đọc báo → Lưu ý: Về nguyên tắc các trạng ngữ có thể có 3 vị trí khác nhau – Tuy nhiên khi xếp đặt trạng ngữ cần cất nhắc sao cho phù hợp với liên kết và mạch lạc của văn bản cũng như tình huống giao tiếp để tránh hiểu sai nghĩa. VD: a) Một vài lần, tôi đề nghị nó đọc to từ này. b) Tôi - một vài lần - đề nghị nó đọc to từ này. c)Tôi đề nghị nó đọc to từ này một vài lần II. Luyện tập Bài 1: Xác định vai trò, chức năng của Hoạt động 3: cụm từ: “Mùa xuân” Hướng dẫn học sinh giải bài tập a) Mùa xuân của tôi......là mùa xuân có...... CN VN b) Mùa xuân, cây gạo............. TN c) Tự nhiên như thế, ai / cũng chuộng mùa xuân BN d) Mùa xuân ....Mỗi khi........... CĐB Bài 2: Xác định và gọi tên các trạng ngữ: a)... như báo trước... → TN cách thức. - ...khi đi qua những cánh đồng xanh → Trạng ngữ thời gian. - ......Trong cái vỏ xanh kia → Trạng ngữ địa điểm. - .....Dưới ánh nắng → Trạng ngữ địa điểm – nơi chốn. b) Với khả năng thích ứng....... đây → Trạng ngữ cách thức..

(54) 4. Củng cố: Hệ thống bài: ? Trạng ngữ được thêm vào câu để làm gì? 5. Dặn dò: - Thuộc ghi nhớ - Hoàn thiện các bài tập - Chuẩn bị bài sau ____________________________________________________________ Ngày soạn: 23/01/2011 Ngày giảng : 26/01/2011 Tiết 87 – Tập làm văn. TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Nắm được mục đích, tính chất và các yếu tố của phép lập luận chứng minh. - Biết nhận diện, phân tích một đề, một văn bẩn nghị luận chứng minh. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV, b¶ng phô. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ?Thế nào là lập luận trong văn văn nghị luận? 3. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản I. Bµi häc Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh để hiểu nhu cầu chứng minh trong đời 1. Mục đích và phương pháp chứng minh. sống. - HS đọc 2 câu hỏi sgk tr41 – Suy nghĩ và trả lời. ? Trong đời sống, khi nào thì cần phải 1.1. Trong đời sống, khi cần chứng tỏ cho người khác tin rằng lời nói của em là sự thật chứng minh? (Không nói dối) - thì phải đưa ra những bằng - Khi bị nghi ngờ. ? Khi chứng minh cho ai đó tìn rằng lời chứng để thuyết phục – (dẫn sự việc, dẫn người đã chứng kiến) nói của em là thật, em phải làm ntn? Bằng chứng ấy có thể là người (nhân chứng) hoặc vật (vật chứng), hoặc sự việc, số liệu... VD: + Để chứng minh mình đã là 1 công dân thì phải đưa ra tấm chứng minh nhân dân. + Xác định ngày tháng năm sinh là đúng thì phải đưa ra giấy khai sinh. + Có việc gấp mượn xe máy -> bị giữ.

(55) -> phải chứng minh bằng cách ......... ? Trong văn bản nghị luận, khi chỉ được sử dụng lời văn thì làm thế nào để chứng tỏ một ý kiến nào đó là đúng sự thật và đáng tin cậy? Hoạt động 2: HS đọc bài văn nghị luận (tr41) và trả lời câu hỏi. ? Luận điểm cơ bản của bài văn này là gì? Tìm câu mang luận điểm đó? (Luận điểm chính?). 1.2. Trong văn bản nghị luận: Để chứng minh một vấn đề là đúng chỉ có cách dùng lập luận để làm rõ vấn đề (dùng lí lẽ trình bày). 1.3. Văn bản: Đừng sợ vấp ngã. a) Luận điểm cơ bản là nhan đề: “Đừng sợ vấp ngã” – Là tư tưởng của bài văn. Luận điểm đó được nhắc lại ở câu kết: “Vậy xin bạn chớ lo sợ thất bại” tr42 b) Phương pháp lập luận (Quá trình chứng minh và cách chứng minh).. HS thảo luận: ? Để khuyên người ta đừng sợ vấp ngã”, * Mở bài: bài văn đã lập luận ntn? (Đoạn mở Vấp ngã là thường và lấy ví dụ mà ai cũng có đầu? Thân bài?) – Chú ý đoạn đầu vb. kinh nghiệm để chứng minh (lí luận). Đã bao lần bạn vấp ngã..... Tập đi - bị ngã. Tập bơi - bị uống nước, suýt chết đuối. Chơi bóng bàn lần đầu – đánh không trúng...... tr41 ? Tác giả chứng minh cho luận điểm bằng cách nào?. * Thân bài: Chứng minh bằng cách nêu dẫn chứng về những người nổi tiếng cũng từng vấp ngã, nhưng vấp ngã không gây trở ngại cho họ, mà giúp họ trở thành nổi tiếng.. 1. Oan Đi – xnây từng bị tòa báo sa thải vì thiếu ý tưởng -> Là nhà làm phim hoạt hình Mĩ nổi tiếng – Sáng lập công viên giải trí khổng lồ ở Mĩ. 2. Lu-i Pa-xtơ chỉ là một hs trung bình khi học phổ thông -> nhà khoa học Pháp (Vi sinh vật học cổ đại). 3.L.Tôn-xtôi- bị đình chỉ đi học vì không có năng lực và thiếu ý chí học tập -> Nhà văn Nga vĩ đại (chiến tranh và hoà bình) 4. Hen-ri-Pho thất bại và cháy túi tới 5 lần trước khi thành công -> Sáng lập ra tập đoàn kinh tế lớn ở Mĩ. * Kết bài: 5. Ca sĩ Ô-pê-ra nổi tiếng là En-ri-cô Nêu ra cái đáng sợ hơn vấp ngã là sự thiếu Ca-ruxô bị thầy giáo cho là thiếu chất cố gắng. giọng –không thể hát được -> Rèn luyện thành tài. ? Kết thúc văn bản ntn?.

(56) ? Những ví dụ để chứng minh của tác giả có đáng tin không? Vì sao? - Là sự thật – đáng tin – Có tên tuổi địa vị ngành nghề được lưu danh sử sách. Tóm lại: - Để khuyên người ta đừng sợ vấp ngã, tác giả đã sử dụng phương pháp lập luận chứng minh bằng một loạt các sự thật có độ tin cậy và sức thuyết phục cao. - Nói cách khác, mục đích của phương pháp lập luận chứng minh là làm cho người đọc tin luận điểm mình vừa nêu ra. * Ghi nhớ: SGK tr42 ? Qua phân tích ví dụ, em hiểu phép lập luận chứng minh là gì? ? Các lí lẽ, bằng chứng đưa ra phải tuân thủ nguyên tắc nào? - HS trả lời -> Đọc ghi nhớ sgk 4. Củng cố: Hệ thống bài: Sơ kết tiết 1 5. Dặn dò: - Thuộc ghi nhớ - Chuẩn bị kĩ tiết 2 của bài, làm các bài tập luyện tập ở nhà. ________________________________________________ Ngày soạn: 22/01/2011 Ngày giảng : 26/01/2011 Tiết 88 – Tập làm văn. TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH (Tiếp theo ) A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Nắm được mục đích, tính chất và các yếu tố của phép lập luận chứng minh. - Biết nhận diện, phân tích một đề, một văn bẩn nghị luận chứng minh. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK B. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Cho biết phép lập luận chứng minh là gì? 3. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh luyện tập. II. Luyện tập. Bài 1: Bài văn: Không sợ sai lầm tr43.

(57) ? - HS đọc bài văn -> trả lời câu hỏi. ? Bài văn nêu lên luận điểm gì? Câu văn nào thể hiện rõ luận điểm đó?. - Luận điểm: (nhan đề): Không sợ sai lầm. + Thất bại là mẹ của thành công. + Những người sáng suốt dám làm, không sợ sai lầm mới là người làm chủ số phận của mình. - Luận cứ: Bằng lí lẽ để phân tích, lí giải vấn ? Để chứng minh cho luận điểm của đề. mình, người viết đã nêu ra những luận + Nếu muốn sống mà không phạm chút sai cứ nào? lầm nào thì chỉ là ảo tưởng hoặc hèn nhát trước cuộc đời. + Một người lúc nào cũng sợ thất bại làm gì cũng sợ sai -> trốn tránh thực tế - Không bao giờ có thể làm được việc gì, không tự lập được. VD: Sợ sặc nước -> không biết bơi. Sợ nói sai -> không học được ngoại ngữ. Không chịu mất gì -> không được gì. - Sai lầm tuy tổn thất nhưng cũng là bài học có ích. - Sống làm sao tránh được sai lầm nhưng mức độ sai lầm khác nhau – vì vậy cần kiên trì. Thất bại là mẹ của thành công. - Không ai thích sai lầm. + Có người bị sai lầm -> nản chí + Có người đã bị sai lầm mắc thêm sai lầm. + Ngược lại có người biết rút kinh nghiệm, tìm đường khác để tiến lên.. ? Em nhận xét gì về cách nêu lí lẽ luận Bài 2. So sánh cách lập luận trong 2 bài văn: cứ của tác giả? - Đừng sợ vấp ngã tr41 - Đúng với thực tế cuộc sống -> Có sức - Không sợ sai lầm tr43 thuyết phục. ? Cách lập luận chứng minh của bài có gì khác so với vb “Đừng sợ vấp ngã” tr41? - HS suy nghĩ trao đổi theo bàn -> trả lời - Bổ sung. - Gợi ý: Trình tự lập luận. (Mở bài, thân bài, kết bài.) Đừng sợ vấp ngã Không sợ sai lầm Đều dẫn dắt vào đề một cách tự.

(58) nhiên dễ hiểu để khẳng định luận điểm. Vấp ngã là thường – Khẳng định đã sống nêu vd khái quát để là phải có sai lầm khẳng định: Không nếu không phạm sai sợ vấp ngã. lầm chỉ là ảo tưởng hoặc hèn nhát. Thân bài: Lập luận, chứng minh cho luận điểm đã nêu ra - Lập luận bằng - Lập luận chứng cách: Nêu 5 dẫn minh bằng lí lẽ, phân chứng thực tế về tích giảng giải vấn những người nổi đề. tiếng đã từng vấp + Chỉ rõ: Sợ sai lầm ngã trên con đường là trốn tránh thực tế. đi đến thành công. + Chỉ rõ tính chất 2 1. mặt của sai lầm: 2. Gây tổn thất + Đem 3. lại bài học bổ ích -> 4. Kiên trì -> tiến lên. 5. (Cứ mạnh dạn tiến hành công việc của mình dù thất bại không nản chí, tuy nhiên cần biết rút kinh nghiệm sau những lần thất bại Kết bài: Khẳng định luận điểm, chỉ rõ hướng, đích phấn đấu trong cuộc sống. Bài 3. Đọc thêm: Có hiểu đời mới hiểu văn. tr44 HS tự thực hiện. 4. Củng cố: Hệ thống bài 5. Dặn dò: - Học bài - Hoàn thiện các bài tập. - Chuẩn bị bài sau. ________________________________________________ Ngày soạn: 28/01/2011 Ngày giảng : 07/02/2011 Tiết 89 – Tiếng Việt. THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU (Tiếp theo ) A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Nắm được công dụng của trạng ngữ (Bổ sung thông tin, tình huống, liên kết các câu, đoạn trong bài) - Nắm được tác dụng của việc tách trạng ngữ thành câu riêng (Nhấn mạnh ý, chuyển ý, bộc lộ cảm xúc)..

(59) B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là trạng ngữ, nêu ví dụ có trạng ngữ? ? Đặc điểm của trạng ngữ trong câu? 3. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu công dụng của trạng ngữ. GV nêu ví dụ sgk tr45 bằng bảng phụ HS đọc ví dụ - trả lời câu hỏi. ? Tìm trạng ngữ trong 2 đoạn văn trên và chỉ rõ ý nghĩa mà chúng biểu thị? - HS nêu – GV gạch chân các trạng ngữ. Nội dung cơ bản I. Bµi häc 1. Công dụng của trạng ngữ. 1.1. Ví dụ - Nhận xét: tr45. a) 1. Thường thường, vào khoảng đó -> Trạng ngữ chỉ thời gian. 2. Sáng dậy ->Trạng ngữ chỉ thời gian 3. Trên giàn hoa lí -> TN chỉ địa điểm 4. Chỉ độ tám chín giờ sáng -> TN chỉ thời gian Trên nền trời trong trong Các trạng ngữ trên được cấu tạo bằng -> TN chỉ địa điểm. ? loại từ nào? b) Về mùa đông -> TN chỉ thời gian - Cụm danh từ, động từ, cụm tính từ. Có nên lược bỏ các trạng ngữ trong 2 ? ví dụ trên không? Vì sao? (Nhận xét về công dụng của trạng ngữ?) HS thảo luận trả lời (Gợi ý: Thử bỏ trạng ngữ - xét ý nghĩa câu có rõ nghĩa không? có liên kết không? có chính xác không?) Đại diện hs trả lời, bổ sung. GV kết luận: Tuỳ từng trường hợp mà lược bỏ (trạng ngữ ở vd a4 và vd b không thể lược bỏ được) Dùng trạng ngữ có những công dụng ? ntn? 1.2. Công dụng của trạng ngữ: - Không nên lược bỏ trạng ngữ trong ví dụ trên vì: + TN bổ sung cho câu những thông tin cần thiết, câu miêu tả đầy đủ, thực tế khách quan hơn. + Một số trường hợp không có trạng ngữ ->.

(60) nội dung của câu sẽ thiếu chính xác (b) + Nối kết giữa các câu trong đoạn, bài - HS đọc ghi nhớ sgk tr46 * Ghi nhớ 1: SGK tr46 Trong một bài văn nghị luận, em phải sắp xếp luận cúa theo những trình tự nhất định (VD: Thời gian – không gian – nguyên nhân - kết quả...) Trạng ngữ có vai trò gì trong việc thể ? hiện trình tự lập luận ấy? - Trình tự trạng ngữ giúp cho việc sắp xếp các luận cứ trong văn bản nghị luận theo những trình tự nhất định về thời gian, không gian, hoặc các quan hệ nguyên nhân, kết quả, suy lí..... Hoạt động 2: Tìm hiểu hiện tượng tách trạng ngữ thành câu riêng. 2. Tách trạng ngữ thành câu riêng. HS đọc ví dụ sgk tr46 Xác định thành phần câu, chỉ rõ trạng 2.1. Ví dụ: ? ngữ trong ví dụ? - Người VN ngày nay/ có lí do đầy đủ và C V vững chắc để tự So sánh 2 trạng ngữ trên để thấy rõ sự hào với tiếng nói của mình (,) ? giống nhau và khác nhau giữa chúng? TN 1 - HS thảo luận theo bàn -> trả lời Và để tin tưởng hơn nữa (Gợi ý: Xét về ý nghĩa và cấu tạo?) TN 2 -> được tách thành câu riêng - Giống nhau: Về ý nghĩa, cả 2 trạng ngữ đều có quan hệ như nhau với chủ ngữ, vị ngữ (Có thể gộp thành 1 câu – 2 câu trạng ngữ) - Khác nhau:Trạng ngữ thứ 2 được tách thành câu riêng. Việc tách câu riêng như vậy có tác ? dụng gì? mục đích muốn nhấn mạnh điều gì? Lưu ý: Không phải ở bất kỳ vị trí nào trong câu, trạng ngữ cũng có thể được tách ra thành câu riêng. Thường chỉ ở vị trí cuối câu, trạng ngữ mới có thể tách ra thành câu riêng. VD: - Bóng họ ngả vào nhau ở cuối đường. - Bóng họ ngả vào nhau. Ở cuối đường. Không thể tách:. 2.2. Tác dụng của việc tách trạng ngữ thành câu riêng. .... nhấn mạnh ý, chuyển ý hoặc thể hiện những tình huống cảm xúc nhất định (Trạng ngữ ở cuối câu).

(61) VD: - Qua cái băng giấy, Kha bỗng nhìn thấy Lí bên đường. - Qua cái băng giấy. Kha bỗng nhìn thấy Lí bên đường. (Câu sai) HS đọc ghi nhớ: tr47 * Ghi nhớ 2: SGK tr47 Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh hệ thống hoá kiến thức toàn bài. (Công dụng của việc thêm trạng ngữ và tách trạng ngữ thành câu riêng) Hoạt động 4: Hướng dẫn học sinh làm bài tập - HS đọc bài tập - trả lời. - Nhận xét bổ sung -> Kết luận. II. Luyện tập Bài 1: Công dụng của trạng ngưc trong đoạn trích. a) Trạng ngữ: - Ở loại bài thứ nhất...... - Ở loại bài thứ hai........... * Công dụng: Chỉ trình tự lập luận (liên kết các luận cứ trong mạch lập luận của bài văn) b) Trạng ngữ: - Đã bao lần....... - Lần đầu tiên tập bơi.......... - Lần đầu tiên chơi bóng bàn....... - Lúc còn học phổ thông............. - Về môn hóa.................. * Công dụng: Bổ sung thông tin, tình huống liên kết trình tự các lập luận Bài 2 Tìm trạng ngữ tách thành câu riêng – tác dụng a) - Năm 72 -> tác dụng: Nhấn mạnh thời điểm hi sinh của nhân vật. b) ......Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ đờn li biệt, bồn chồn -> Tác dụng: - Nổi bật thông tin ở nòng cốt câu. (bốn người lính đều cúi đầu, tóc xoã gối) - Nhấn mạnh sự tương đồng của thông tin mà trạng ngữ biểu thị, so với thông tin ở nòng cốt câu.. 4. Củng cố: Hệ thống bài 5. Dặn dò: - Học bài - Hoàn thiện các bài tập..

(62) - Chuẩn bị bài sau ôn tập kiểm tra tiếng Việt 1tiết. _____________________________________________________________ Ngày soạn: 3/02/2011 Ngày giảng : 8/02/2011 Tiết 90 – Tiếng Việt. KIỂM TRA TIẾNG VIỆT 45 PHÚT A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Nắm đợc đặc điểm câu rút gọn và câu đặc biệt, nhận diện và dùng câu đó. - Nắm được công dụng của trạng ngữ (Bổ sung thông tin, tình huống, liên kết các câu, đoạn trong bài) - Nắm được tác dụng của việc tách trạng ngữ thành câu riêng (Nhấn mạnh ý, chuyển ý, bộc lộ cảm xúc). B. ChuÈn bÞ: 1. Giáo viên: Đề và đáp án.. 2: Häc sinh: «n bµi cò. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Bài mới: Đề bài I. Trắc nghiệm: (4 điểm) Chọn ý trả lời đúng nhất sau mỗi câu hỏi và ghi vào bài làm. 1. Câu “Cần phải ra sức phấn đấu để cuộc sống của chúng ta ngày càng tốt đẹp hơn” được rút gọn thành phần nào? A.Trạng ngữ. B. Chủ ngữ. C. Vị ngữ. D. Bổ ngữ. 2. Câu đặc biệt " Một hồi còi"được dùng để: A. Gọi đáp. B. Nêu thời gian. C. Bộc lộ cảm xúc. D. Thông báo về sự tồn tại của sự vật. 3. Trong những câu sau, câu nào không phải là câu rút gọn? A. Bán anh em xa, mua láng giềng gần. B. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. C. Người ta là hoa đất. D. Uống nước nhớ nguồn. 4. Câu đặc biệt là: A. Là câu cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ. B. Là câu chỉ có chủ ngữ. C. Là câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ. D. Là câu chỉ có vị ngữ. 5.Câu văn " Đêm đã về khuya"thuộc kiểu câu nào? A. Câu đơn. B. Câu rút gọn. C. Câu đặc biệt. D. Câu bị động. 6. Trong các câu sau, câu nào là câu đặc biệt? A. Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của bác Tài Phán từ từ trôi. B. - Chị gặp anh ấy bao giờ? - Một đêm mùa xuân..

(63) C. Vào một đêm mùa xuân, tôi đã gặp mẹ. D. Vào một đêm mùa xuân, Mai nhận được thư của bố. 7. Trong văn nghị luận trạng ngữ có vai trò nối kết các câu, các đoạn văn góp phần làm cho trình tự lập luận được lô-gic, mạch lạc. Đúng hay sai? A. Sai B. Đúng 8. Việc tách trạng ngữ thành câu riêng trong ví dụ dưới đây có tác dụng gì? "Chị ấy đã ngã xuống. Năm 1973." A. Chuyển ý. B. Bộc lộ cảm xúc. C. Tạo tình huống. D. Nhấn mạnh thời gian. II. Tự luận: (6 điểm) Gạch chân trạng ngữ trong câu sau. Trạng ngữ này có thể đứng ở vị trí nào trong câu? Hãy viết ra câu văn đó. Đêm, Nam ngủ với bố.. I. Trắc nghiệm: (8 câu, mỗi ý đúng 0,5 điểm, tổng 4 điểm) Câu. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Đáp án. B. D. C. B. A. A. A. D. II. Tự luận: (6,0 điểm) - Đêm, Nam ngủ với bố. (1,5 điểm) - TN này có thể đứng ở đầu câu, giữa CN và VN. (1,5 điểm) + Đêm, Nam ngủ với bố. (1,5 điểm) + Nam đêm ngủ với bố. (1,5 điểm). Ngày soạn: 4/02/2011 Ngày giảng : 9/02/2011 Tiết 91 – Tiếng Việt. CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN CHỨNG MINH A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Ôn lại những kiến thức cần thiết (Về tạo lập văn bản, về văn bản lập luận, chứng minh....) để việc học cách làm bài có cơ sở chắc chắn hơn. - Bước đầu nắm được cách thức cụ thể trong việc làm một bài vaă lập luận chứng minh, những điều cần lưu ý và những lỗi cần tránh trong lúc làm bài. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV..

(64) 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là chứng minh? Yêu cầu của lí lẽ dẫn chứng trong văn chức minh? 3. Bài mới: Để làm được bất cứ một bài văn nào chúng ta cũng cần tuân thủ lần lượt các bước: - Tìm hiểu đề. - Tìm ý và lập dàn ý. - Viết từng đoạn -> viết bài hoàn chỉnh. - Đọc soát và sửa chữa -> hoàn thành bài viết. Cách làm bài nghị luận, chức năng của từng phần ntn, ta tìm hiểu...... Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu các bước làm bài văn lập luận I. Các bước làm bài văn lập luận chứng minh chứng minh. * Đề bài: GV nêu đề bài, học sinh đọc kĩ đề. Nhân dân ta thường nói: Có chí thì nê” Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ đó. GV nêu câu hỏi – HS trả lời. ? Muốn làm được bài văn, trước hết ta cần phải làm gì? 1. Tìm hiểu đề và tìm ý. Bước 1: ? Luận điểm mà đề bài yêu cầu phải a) Luận điểm (Ý chính) là có ý chí quyết tâm học tập, rèn luyện -> thành công. chứng minh là gì? ? Luận điểm ấy được thể hiện trong - Luận điểm thể hiện trong câu tục ngữ. những câu nào? (Tục ngữ quan trọng trong đề bài) Như vậy, đề nêu ra một tư tưởng thể hiện bằng một câu tục ngữ và yêu cầu b) Câu tục ngữ khẳng định vai trò, ý nghĩa to chứng minh tư tưởng đó là đúng đắn. lớn của “chí” trong cuộc sống. - Chí là hoài bão, lí tưởng tốt đẹp, ý chí, nghị ? Câu tục ngữ khẳng định điều gì? - Chí: Sự bền bỉ theo đuổi một việc gì lực, sự kiên trì – Ai có các điều kiện đó sẽ đó tốt đẹp. Có ý chí nghị lực sẽ thành thành công trong suy nghĩ nghị lực. công. - Nên: Là kết quả, là thành công ? Muốn chứng minh cho luận điểm trên ta phải làm bằng những cách nào? - Không phải là phân tích câu tục ngữ. Phải nhận thức chính xác tư tưởng được chứa đựng trong câu tục ngữ ấy * Tìm ý: và chứng minh rằng tư tưởng đó là đúng đắn bằng cách: Nêu dẫn chứng - Về lí lẽ:.

(65) xác thực hoặc nêu lí lẽ. ? Tìm ý như thế nào? (Cách dẫn chứng lập luận bằng lí lẽ.) - Lí lẽ: ? Bất cứ việc gì, dù xem ra có vẻ đơn giản nhưng nếu có chí, không chuyên tâm, kiên trì thì liệu có làm được không? VD: Chơi thể thao. - Về thực tế: Học ngoại ngữ..... Hơn nữa ở đời thường gặp khó khăn nếu gặp khó khăn mà bỏ dở thì sẽ ra sao? Trong cuộc sống có nhiều tấm gương nêu cao ý chí - nhờ có ý chí, nghị lực mà thành công. VD: Nguyễn Ngọc Kí bị liệt 2 tau -> Tốt nghiệp Đại học. Cô Pa-đu-la (Người Anh) bị mù mà thành người mẫu thời trang. Ốt-xtơ-rốp-xki bị mù -> Nhà văn nổi tiếng Hoặc ví dụ về học sinh nghèo vượt khó. Những người lao động, vận động viên nhà doanh nghiệp nhà khoa học...không chịu lùi bước trước khó khăn, thất bại (Xem Đừng sợ vấp ngã) 2. Lập dàn bài: Bước 2: Chuyển: Sau khi tìm hiểu đề - Tìm ý -> Lập dàn bài. ? Một văn bản nghị luận gồm mấy phần chính? Đó là những phần nào? ? Chức năng - Nhiệm vụ của phần mở bài là gì?. a) Mở bài (Nêu vấn đề) - Nêu vai trò quan trọng của lí tưởng, ý chí và nghị lực trong cuộc sống mà câu tục ngữ đã đúc kết. Khẳng định đó là chân lí.. b) Thân bài (Giải quyết vấn đề - chứng minh) - Giải thích nghĩa câu tục ngữ (Từng ý -> cả câu) - Dẫn vào luận điểm: Hoài bão trong - Xét về lí: cuộc sống... + Chí là điều cần thiết -> vượt qua khó khăn ? Phần thân bài có những nhiệm vụ gì? + Không có chí không làm được gì Trình bày các ý ntn? - Xét về thực tế: + Những người có chí đều thành công VD: ................ + Chí giúp người ta vượt qua khó khăn tưởng chừng không thể vượt qua được. VD:............

(66) HS tham khảo SGK tr49 c) Kết bài: Khẳng định câu tục ngữ đề ra nhiệm vụ: Mọi người nên tu dưỡng, rèn ý chí, bắt đầu từ việc nhỏ để khi ra đời làm được việc lớn. 3. Viết bài ? Kết bài có nhiệm vụ gì?. a) Mở bài - Dẫn dắt nêu luận điểm - Có 2 cách mở bài: + Trực tiếp: Đi thẳng vào vấn đề. - Bước 3: Tìm hiểu cách viết: - HS tham khảo cách viết mở bài tr49 + Gián tiếp: ? Khi viết mở bài có cần lập luận không? . Suy từ cái chung đến cái riêng - Cần nhưng ngắn gọn ? Có mấy cách mở bài? Có phù hợp không? 1. Hoài bão, ý chí, nghị lực là điều không thể thiếu đối với những ai muốn . Suy từ tâm lí con người thành đạt. Câu tục ngữ “Có chí thì nên” đã nêu bật được điều đó. 2. Sống tức là khắc phục khó khăn. Không có ý chí niềm tin, nghị lực để khắc phục mọi trở ngại trên đường đời b) Thân bài: thì không thể thành đạt được. Do đó, nhân dân ta.............. - Phải có từ ngữ chuyển tiếp, liên kết đoạn (Thật vậy, đúng như vậy, bên cạnh 3. Ở đời mấy ai mà không mong muốn đó.............) thành đạt về sự nghiệp, nhưng không phải ai cũng có đủ niềm tin, nghị lực để - Viết đoạn phân tích lí lẽ. đạt được thành công. Bởi thế cho nên từ xưa nhân dân ta.......... - Viết đoạn nêu dẫn chứng trên hiểu biết về những người nổi tiếng ? Làm thế nào để đoạn đầu tiên của thân -> những người bình thường trong cuộc sống bài liên kết với phần mở bài? (quá khứ và hiện tại) - Bởi vậy, bên cạnh đó........ c) Kết bài Nên viết đoạn nào trước? (Phân tích lí - Dùng từ ngữ chuyển tiếp: Tóm lại.... lẽ hay dẫn chứng?) hoặc nhắc lại ý trong phần mở bài: Câu tục ? Viết đoạn phân tích lí lẽ ntn? và viết ngữ đã cho ta bài học........... đoạn nêu dẫn chứng ntn?.

(67) - Kết bài cần tương ứng với mở bài - thể hiện rõ luận điểm đã được chứng minh. ?. Để nối phần kết bài với thân bài (Liên kết) có thể dùng những cách nào?. - HS đọc những đoạn mẫu phần kết bài. ? Kết bài như vậy có phù hợp với mở bài không? ? Cho thấy luận điểm đã được chứng minh chưa? - Hô ứng: VD: - Nếu mở bài trực tiếp đi thẳng vào vấn đề thì kết bài cũng nêu ngay bài học: “Mỗi người chúng ta nên tu dưỡng ý chí, hoài bão, nghị lực để làm được những gì ta mong muốn” - Nếu mở bằng suy từ cái chung đến cái riêng: Khẳng định bằng: “Mỗi người chỉ sống có một lần, chỉ có một thời tuổi trẻ nếu không có ý chí hoài bão, nghị lực để làm một công việc xứng đáng, chẳng phải là đáng tiếc lắm sao?”. - Nếu mở bằng cách suy từ tâm lí ngại khó thì kết “Cho nên có hoài bão tốt đẹp là rất đáng quý, nhưng đáng quý hơn nữa là nghị lực và niềm tin, nó đảm bảo cho sự thành công của con người”. Bước 4: Đọc soát: Sai -> sửa Thiếu -> Bổ sung. Tóm lại: ? Muốn làm bài văn nghị luận chứng minh hoàn chỉnh cần phải thực hiện mấy bước? là những bước nào? ? Nêu chức năng của từng phần trong dàn bài chứng minh? ? Làm thế nào để giữa các đoạn, phần có sự liên kết?. 4. Đọc lại và sửa chữa. * Ghi nhớ: SGK tr50 II. Luyện tập Đề bài: Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ: “Có công mài sắt có ngày nên kim” 1. Tìm hiểu đề, tìm ý: - Yêu cầu chứng minh tư tưởng mà câu tục ngữ thể hiện là đúng đắn: Ở đời có bền chí, có cố gắng mới có ngày thành công -> Đó là một chân lí - Tìm ý: + 2 hình ảnh: Mài sắt - Nên kim để khẳng.

(68) GV hướng dẫn hs làm bài tập theo các bước. HS chú ý, thảo luận, trình bày, bổ sung. HS viết một số đoạn theo yêu cầu GV kết luận.. định tính kiên trì nhẫn nại, sự bền gan, quyết chí là các yếu tố quan trọng để giúp cho con người có thể thành công trong cuộc sống - 2 cách lập luận để chứng minh: + Nêu lí lẽ -> dẫn chứng xác thực để chứng minh. + Nêu dẫn chứng - phân tích bằng lí lẽ để khẳng đinh vấn đề. 2. Lập dàn ý: a) Mở bài: Giới thiệu câu tục ngữ và nói rõ tư tưởng mf nó muốn thể hiện VD: Trong cuộc sống làm gì vội vàng hấp tấp thường dễ hỏng việc. Trái lại nếu chúng ta cố gắng, bền chí và kiên nhẫn thì việc dù khó đến đâu cũng có thể hoàn thành. Vì thế dân ta đã có câu tục ngữ để răn dạy đời sau: “.....” b) Thân bài: Chứng minh bằng lí lẽ. - Nêu lí lẽ - Về thực tế: + Cuộc sống + Lao động, học tập, tu dưỡng .... -Dẫn chứng trong nước và trên thế giới c) Kết bài: Khẳng định sự đúng đắn của câu tục ngữ và nêu bài học trong đời sống.. 4. Củng cố: Hệ thống bài 5. Dặn dò: - Học bài - Hoàn thiện bài tập.(Viết bài) - Chuẩn bị bài sau Luyện tập lập luận chứng minh _________________________________________________________________________ Ngày soạn: 4/02/2011 Ngày giảng : 9 /02/2011 Tiết 92 – Tập làm văn. LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Giúp học sinh củng cố những hiểu biết về cách làm bài văn lập luận chứng minh. - Vận dụng làm một bài văn chứng minh cho một nhận định, một ý kiến về một vấn đề xã hội gần gũi quen thuộc. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ:.

(69) 3. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: GV giao đề bài HS đọc đề tr51. - GV hướng dẫn hs tìm hiểu đề Đề yêu cầu chứng minh vấn đề gì?. Yêu cầu lập luận chứng minh ntn?. Nội dung cơ bản * Đề bài: Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay luôn luôn sống theo đạo lí: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn”. 1. Tìm hiểu đề - Chứng minh: Lòng biết ơn những người đã tạo ra thành quả để mình được hưởng. Đó là một đạo lí sống đẹp của dân tộc VN. - Lập luận chứng minh bằng cách đưa ra và phân tích những chứng cứ thích hợp để cho người đọc (nghe) thấy rõ điều được nêu ở đề bài là đúng đắn, là có thật.. 2. Tìm ý: - Giải thích nghĩa 2 câu tục ngữ để mọi người hiểu. + Ăn qủa ..............có người trồng cây -> Ăn Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm ý Theo em, có phải diễn giải rõ hơn ý quả. nghĩa 2 câu tục ngữ đó không? Vì sao? + Uống nước ......có nguồn -> có nước Diễn giải ntn? - Biểu hiện của đạo lí: Ăn quả nhớ kẻ trồng cây, Uống nước nhớ nguồn. Những biểu hiện nào trong đời sống để - Các lễ hội truyền thống. - Con cháu biết ơn kính yêu ông bà, tổ tiên. chứng minh cho đạo lí trên? - Nhớ ơn những người thương binh liệt sĩ, các thầy cô giáo, các bà mẹ VN anh hùng, các Kể tên một số lễ hội mà em biết? thầy thuốc hết lòng vì dân. → Tự hào về các truyền thống đó - Góp sức Câu hỏi sgk tr51, 52 bảo vệ duy trì truyền thống. 3. Lập dàn bài: → Sắp xếp lại trật tự các ý. Hoạt động 3: Hướng dẫn hs lập dàn * Mở bài: (Nêu vấn đề) - Dẫn dắt được luận điểm cần chứng minh. bài VD: Người VN luôn đề cao đạo lí: Uống nước nhớ nguồn, Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Đó là một truyền thống tốt đẹp được truyền.

(70) HS lập dàn bài GV lưu ý hs: Nêu biểu hiện của đạo lí: “Uống nước .......”, “Ăn quả..........” theo trình tự thời gian: Xưa đến nay.. Hướng dẫn hs viết một số đoạn HS viết, GV nhận xét, sửa lỗi (Nếu có). từ xưa đến nay. Để thể hiện lòng biết ơn những người đã........ * Thân bài: (Chứng minh luận điểm) - Luận điểm 1: Từ xưa dân tộc VN đã luôn luôn nhớ tới cội nguồn, luôn biết ơn những người đã cho mình hưởng những thành quả, những niềm hạnh phúc vui sướng trong cuộc sống. Giải thích nghĩa 2 câu tục ngữ: + Uống nước nhớ nguồn. + Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. - Luận điểm 2: Đến nay, đạo lí ấy vẫn được những người Việt Nam của thời hiện đại tiếp tục phát huy - Cụ thể qua các biểu hiện đạo lí như: + Con cháu kính yêu và biết ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ. + Tổ chức các lễ hội văn hoá để tỏ lòng biết ơn. (Giỗ tổ Hùng Vương...) + Thờ cúng tổ tiên. + Tôn sùng, nhớ ơn những anh hùng, liệt sĩ, những người có công lao trong sự nghiệp xây dựng nước và giữ nước. + Tổ chức tốt ngày thương binh liệt sĩ 27/7 hàng năm. + Toàn dân biết ơn Đảng, Bác Hồ và cách mạng.(Kỉ niệm 3/2, 19/5, 19/8...) + Học trò biết ơn thầy cô giáo * Kết bài: Tóm lại những suy nghĩ của mình về đạo lí đó. 4. Viết đoạn văn. Gợi ý: Một trong những truyền thống đạo lí: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” và “Uống nước nhớ nguồn” là tình cảm của học trò đối với thầy cô giáo Muốn sang thì bắc cầu kiều Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy (Ca dao) hoặc “Không thầy đố mày làm nên”, “Nhất tự vi sư bán tự vi sư”, “Công cha - nghĩa mẹ ơn thầy”............. Từ xưa đến nay đã có biết bao lời hay ý đẹp nói lên tình cảm thầy trò, tôn vinh nghề dạy học, đặc biệt nói lên lòng biết ơn sâu nặng của lớp lớp học trò đối với những thầy cô kính yêu của mình. Lòng biết ơn không chỉ.

(71) thể hiện ở thái độ cung kính mến yêu mà còn tỏ rõ trong học tập. Học giỏi để trả nghĩa thầy cô. Biết ơn thầy cô không chỉ trong những ngày lễ tết 20/11, mà chủ yếu thể hiện trong những giờ lên lớp, trong suốt cả cuộc đời. Học trò thầy Chu Văn An dám lấy cái chết để cứu dân và trả ơn thầy (Truyện Đầm Mực). Đã có bao học sinh của thầy Nguyễn Tất Thành ở trường Dục Thanh (Phan Thiết) theo gương thầy đi làm cách mạng! Lòng kính yêu và biết ơn thầy cô là một tình cảm thiêng liêng và rất tự nhiên bởi lẽ không ai có thể thành người mà có thầy cô dạy dỗ, giúp đỡ. Xã hội càng phát triển, càng văn minh, tình cảm ấy càng được đề cao. 4. Củng cố: Hệ thống bài 5. Dặn dò: - Học bài - Hoàn thiện bài tập.(Viết bài) - Chuẩn bị bài sau Luyện tập lập luận chứng minh ____________________________________________. Ngày soạn: 10-2-2013 Ngày giảng :14-2-2013 Tiết 93 – Văn bản ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ (Phạm Văn Đồng) A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Cảm nhận được một trong những phẩm chất cao đẹp của Bác Hồ là đức tính giản dị (Trong lối sống, trong quan hệ, trong việc làm, lời nói và bài viết). - Nhận ra và hiểu được nghệ thuật nghị luận của tác giả trong bài (Cách nêu dẫn chứng cụ thể, toàn diện, rõ ràng kết hợp với giải thích bình luận ngắn gọn mà sâu sắc) - Nhớ và thuộc một số câu văn hay trong bài. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Tác giả Đặng Thai Mai đã chứng minh TV giàu và đẹp bằng những dẫn chứng nào? 3. Bài mới: Đồng chí Phạm Văn Đồng là một trong những học trò xuất sắc, người cộng sự gần gũi của chủ tịch Hồ Chí Minh. Đặc biệt trong hơn 30 năm giữ cương vị thủ tướng chính phủ, có điều kiện sống và làm việc bên cạnh Bác Hồ, ông đã viết nhiều cuốn sách,.

(72) báo về Bác mà tiêu biểu là: “Hồ chủ tịch hình ảnh của dân tộc” (1948); “Chủ tịch HCM tinh hoa và khí phách của dân tộc lương tâm của thời đại” (1970). Viết về Bác Hồ, thủ tướng Phạm Văn Đồng không chỉ nói về cuộc đời hoạt động cách mạng và tư tưởng mà còn tất chú ý đến con người, lối sống, phẩm chất đạo đức tốt đẹp của vị lãnh tụ vĩ đại mà vô cùng giản dị. Bác Hồ đó, chiếc áo nâu giản dị Màu quê hương bền bỉ, đậm đà......... (Tố Hữu) Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu chung ? Nêu vài nét hiểu biết về thủ tướng Phạm Văn Đồng? - Chú thích * SGK tr54 ? Văn bản “Đức tính giản dị của Bác Hồ” được trích trong tác phẩm nào?. Nội dung cơ bản I. Đọc và hiểu chó thÝch. 1.§äc 2. Chó thÝch a. Vài nét về tác giả tác phẩm - Tác giả: (1906 - 2000) - Tác phẩm: Trích trong “Chủ tịch HCM, tinh hoa và khí phách của dân tộc lương tâm của thời đại” - diễn văn trong lễ kỉ niệm 80 năm ngày sinh CT HCM năm 1970.. Hướng dẫn hs đọc rõ ràng, mạch lạc thể hiẹn được tình cảm của tác giả GV - HS đọc văn bản. - Kiểm tra việc đọc chú thích của học sinh ? Thế nào là “Thanh bạch”, “hiền triết”? -> Nhận xét việc chuẩn bị bài ở nhà của hs ? Bài văn nghị luận vấn đề gì? - Làm rõ để mọi người hiểu về đức tính giản dị của Bác Hồ trong mọi mặt cuộc sống, bằng những biểu hiện rất cụ thể.. b. Thể loại: Nghị luận (Bàn luận) về sự giản dị của Bác Hồ.. ? Bố cục của đoạn trích ntn? c. Bố cục: 2 phần GV: Đây là một đoạn trích nên không có bố cục 3 phần của một bài hoàn chỉnh. Chỉ có - Mở bài: Từ đầu -> “tuyệt đẹp” tr53. - Nhận xét chung về đức tính giản dị của Bác (MB) - Thân bài: Con người Bác -> hết tr54. - Chứng minh sự giản dị của Bác(TB) Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu nội II. §äc vµ hiểu văn bản dung văn bản (1) HS đọc lại phần 1 (MB) * Đoạn 1: Đặt vấn đề: ? Đoạn mở đầu đã cho biết luận điểm 1. Nhận định về phẩm chất cao quý của Bác.

(73) chính của đoạn văn 1 qua lời nhận xét của tác giả - đó là gì? (Hoặc: Vấn đề tác giả nêu ra ở đây là gì?) GV: Tác giả vừa nêu trực tiếp, vừa nhấn mạnh vấn đề: Bác Hồ vừa vĩ đại, vừa giản dị, khiêm tốn. ? Đức tính giản dị, khiêm tốn của Bác được nhấn mạnh và mở rộng ntn trước khi chứng minh?. Hồ: - Đó là sự giản dị, nhất quán giữa đời hoạt động và đời sống bình thường khiêm tốn của Bác.. - Phẩm chất giản dị được giữ nguyên vẹn suốt 60 năm hoạt động của Bác - hết lòng vì nước vì dân, vì sự nghiệp lớn của dân tộc không gợn chút cá nhân.. Cuộc đời Bác thật thanh bạch (trong sạch, giản dị) và tuyệt đẹp dành cho dân cho nước. Bác để tình thương cho chúng con Một đời thanh bạch chẳng vàng son Mong manh áo vải hồn muôn trượng Hơn tượng đồng phơi những lối mòn ( Bác ơi - Tố Hữu) Ôi lòng Bác vậy cứ thương ta Thương cuộc đời chung thương cỏ hoa Chỉ biết quên mình cho hết thảy Như dòng sông chảy nặng phù sa. GV: Tác giả đã làm rõ đức tính giản dị của Bác Hồ bằng phép lập luận chứng minh, bằng một hệ thống luận cứ đầy đủ, với lí lẽ chặt chẽ và những dẫn chứng xác thực, cụ thể, toàn diện làm sáng tỏ từng luận cứ. * Đoạn 2: Giải quyết vấn đề: 2. Những biểu hiện - chứng minh đời sống giản dị khiêm tốn của Bác Hồ.. Hoạt động 3: HS quan sát đầu đoạn 2 tr53 Từ “Con người của Bác........nhất định thắng lợi” ? Tác giả đã chứng minh sự giản dị của Bác Hồ trong phạm vi nào? - 3 luận cứ ? Tác giả đã lần lượt chứng minh từng khía cạnh ntn? - Bữa cơm: Vài ba món rất giản đơn, đạm ? - Bữa cơm?: Đạm bạc, tiết kiệm, giản bạc, tiết kiệm. dị từ món ăn đơn giản, dân dã, đậm vị quê hương (Cháo bẹ rau măng...., “Thường để lại đĩa thịt gà mà ăn trọn mấy quả cà Xứ Nghệ” (Việt Phương).

(74) Cách ăn chậm rãi và cẩn trọng. (Không rơi vãi, ăn xong cái bát bao giờ cũng sạch.... tươm tất) - Nhà ở: Nhà sàn gỗ thoáng mát. ? - Nhà ở?: “Vẻn vẹn vài ba phòng luôn lộng gió và ánh sáng, phảng phất hương thơm của hoa vườn - Trình bày bằng câu xen kẽ -> đoạn nghị luận hấp dẫn. Nhà thơ Tố Hữu đã viết: Nơi Bác ở sàn mây vách gió Sớm nghe chim rừng hót quanh nhà Đêm trăng một ngọn đèn khêu nhỏ Tiếng suối trong như tiếng hát xa. - Lối sống: Tự mình làm việc từ việc lớn đến ? Lối sống của Bác ntn? việc nhỏ. - Suốt đời, suốt ngày làm việc từ lớn đến nhỏ: Cứu nước, cứu dân, đến trồng cây, viết thư, thăm hỏi, nói chuyện..... - Tự làm việc, ít người phục vụ... “Tránh nói to và đi lại nhẹ nhanf” (Việt Phương) ? Kể những mẩu chuyện ngắn về đời sống giản dị của Bác Hồ mà em đã được đọc, được nghe? - HS tự bộc lộ GV: Bác thật giản dị trong cuộc sống sinh hoạt đời thường nếu được về thăm nơi Bác ở ta sẽ thấy với những chiếc áo nâu, túi vải, đôi dép cao su, chiếc tủ nhỏ treo mấy bộ quần áo đã sờn cũ, chiếc đồng hồ báo thứ, cây quạt lá cọ, chiếc máy thu thanh Trung Quốc... Mỗi đồ dùng dù rất nhỏ, rất cũ nhưng đều gắn bó với Bác qua nhiều năm tháng... Thật đáng trân trọng và tự hào. HS đọc đoạn: “Nhưng chớ hiểu ......ngày nay” tr53 ? Trong đoạn văn này, em tác giả sử dụng dẫn chứng hay lí lẽ? Đoạn văn này có tác dụng ntn? - Giải thích từ: Tu hành, hiền triết, ẩn dật?. - Đoạn văn đã đánh giá rất cao ý nghĩa. - Tác giả đã giải thích - bình luận về ý nghĩa, giá trị của đức tính giản dị ở Bác Hồ bằng lí lẽ phân biệt lối sống giản dị với lối sống khắc khổ của nhà tu hành..... -> Đây là một lối sống thực sự văn minh, văn hoá của Bác Hồ..

(75) và giá trị của lối sống của Bác Hồ làm cho người đọc, người nghe nhìn nhận được vấn đề trên một tầm bao quát, toàn diện hơn. - Sự giản dị của Bác không phải là lối sống khắc khổ và sự giản dị về vật chất bởi đời sống tinh thần phong phú -> Là đời sống văn minh (Một đời thanh bạch chẳng vàng son). ? Vì sao tác giả nói đó là đời sống văn minh? - Cuộc sống phong phú cao đẹp về tinh thần, tình cảm không màng đến hưởng thụ vật chất, không vì riêng minh... - HS đọc đoạn tiếp theo “Giản dị trong đời sống” -> hết tr53 ? Đoạn văn đã tiếp tục chứng minh sự giản dị của Bác ở phương diện nào? - Hoạt động 4: ? Tác giả đã nêu lí lẽ và dẫn chứng để làm sáng tỏ luận điểm này ntn bằng câu nói nào của Bác? ( Có câu văn, câu thơ, mẩu chuyện, lời nói nào của Bác hoặc của người khác viết về vấn đề này?) - “Những chân lí giản dị mà sâu sắc.... thì đó là sức mạnh vô địch, đó là chủ nghĩa anh hùng cách mạng” tr54 -> Là 1 lời kết luận điểm nhỏ. ? Tìm thêm một số dẫn chứng về lời nói, bài viết giản dị của Bác Hồ mà em biết? - Giọng của Người không phải sấm trên cao Ấm từng tiếng, thấm vào lòng mong ước Con nghe Bác tưởng nghe lời non nước Tiếng ngày xưa và cả tiếng mai sau.... (Tố Hữu) - Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là đất nước ta được hoàn toàn độc lập, tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. (HCM) - Mối tình hữu nghị Việt - Hoa Vừa là đồng chí vừa là anh em.. b) Bác giản dị trong tác phong, cách nói và bài viết. - Bác nói và viết giản dị nhưng trở thành chân lí lớn lao của dân tộc: “Không có gì...” “Nước VB là 1 ...........không bao giờ thay đổi” tr53.

(76) - Việt - Lào hai nước chúng ta Tình sâu như nước Hồng Hà, Cửu Long (HCM) - Tiến lên! chiến sĩ, đồng bào! III. Tổng kết: Bắc Nam xum họp, xuân nào vui hơn. (HCM) Hoạt động 5: Hướng dẫn tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật của bài. ? Những chứng cứ tác giả đưa ra để chứng minh có sức thuyết phục không? Vì sao? - Thuyết phục vì: + Luận cứ toàn diện (Giản dị trong ăn, ở, lối sống và việc làm, nói và viết). + Dẫn chứng phong phú, cụ thể, xác thực. + Tác giả là người kế cận Bác -> điều tác giả đưa ra được đảm bảo chính xác. ? Qua bài nghị luận chứng minh em hiểu được thêm điều gì về Bác Hồ kính yêu? ? - Học tập được gì ở cách làm văn nghị * Ghi nhớ: SGK tr55 luận chứng minh? IV. Luyện tập - HS tự bộc lộ. Đọc ghi nhớ Hoạt động 6: Hướng dẫn luyện tập + đọc thêm (Về nhà) Ôn tập văn từ HKI đến nay để kiểm tra 45p 4. Củng cố: Hệ thống bài, 5. Dặn dò: - Học bài - Hoàn thiện bài tập.(Viết bài) - Chuẩn bị bài sau _____________________________________________ Ngày soạn: 10-2-2011 Ngày giảng : 15-2-2011 Tiết 94 – Tiếng Việt CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Cảm nhận được một trong những phẩm chất cao đẹp của Bác Hồ là đức tính giản dị (Trong lối sống, trong quan hệ, trong việc làm, lời nói và bài viết). - Nhận ra và hiểu được nghệ thuật nghị luận của tác giả trong bài (Cách nêu dẫn chứng cụ thể, toàn diện, rõ ràng kết hợp với giải thích bình luận ngắn gọn mà sâu sắc) - Nhớ và thuộc một số câu văn hay trong bài. B. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức..

(77) 2. Kiểm tra bài cũ: ? Tác giả Đặng Thai Mai đã chứng minh TV giàu và đẹp bằng những dẫn chứng nào? 3. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu khái niệm câu chủ động và bị động. GV nêu ví dụ: - HS đọc - Suy nghĩ trả lời câu hỏi ? Xác định kết câu C-V trong ví dụ trên?. Nội dung cơ bản I.Bµi häc 1. Câu chủ động và câu bị động. a. Ví dụ: tr57 1) Mọi người / yêu mến em. 2) Em / được mọi người yêu mến.. ? Nhận xét gì về nội dung biểu thị của 2 ví dụ trên? * Nhận xét: - Nội dung biểu thị (miêu tả) đồng nhất với nhau. Cả 2 ví dụ đều nói về “yêu mến” cùng có chủ thể của hoạt động “yêu mến” là “mọi người” và cùng có người chịu tác động của hoạt động “yêu mến” là “em” ? Xét về ý nghĩa của các chủ ngữ trong câu trên khác nhau ntn? a) Mọi người (CN) chỉ chủ thể của hoạt 1) Mọi người - chủ thể của hoạt động. động b) Em (CN) chỉ đối tượng của hoạt 2) Em - đối tượng của hoạt động. động. (người được hoạt động của người khác hướng đến) ? Căn cứ vào ý nghĩa của các CN trên, -> Câu a là câu chủ động (có CN thực hiện theo em, ví dụ nào là câu chủ động, ví hoạt động hướng vào người khác) dụ nào là câu bị động? Tại sao? -> Câu b là câu bị động (CN được hoạt động -> Câu a là câu chủ động, câu b là câu của người khác hướng vào) bị động tương ứng (vì luôn đi liền với nhau - có thể đổi được). b. Ghi nhớ1: SGK tr ? Qua phân tích ví dụ em hiểu thế nào là - Câu chủ động: Có chủ ngữ chỉ người (vật) câu chủ động? thực hiện hoạt động hướng vào người (vật) khác. ? Ví dụ về câu chủ động? 2(a) a. Người ta đánh nó đau lắm. b. Em yêu quý nó. c. Nhiều người tin yêu Bác Hồ. ? Có thể chuyển những câu chủ động trên thành câu bị động không? Thực hiện chuyển đổi? - Có thể chuyển câu chủ động thành câu bị động..

(78) a. Nó bị người ta đánh đau lắm. b. Nó được em yêu quý. c. Bác Hồ được nhiều người tin yêu. Thế nào là câu bị động?. Câu bị động có từ bị, được thường chuyển được thành câu chủ động. VD: Nó được thầy giáo khen. Thuyền bị đẩy ra xa......... -> Tóm lại: Đã hiểu thế nào là câu chủ động và câu bị động, mỗi câu chủ động đều có 1 câu bị động tương ứng. có nghĩa là có thể đổi câu chủ động thành câu bị động và ngược lại. - Nhưng không phải mọi câu đều biến đổi thành câu bị động được. ? VD: a) Có phải là câu chủ động không? Vì sao? - Nó rời sân ga -> không nói: Sân ga được nó rời. - Nhà gần hồ -> không nói: Hồ được gần nhà. - Nó định về quê / - Nó chủ tâm đánh thằng bé (Hành động có chủ ý, chủ tâm, không phải câu chủ động) → Không phải câu chủ động. VD b) - Cơm bị thiu - Mình được một xâu cá. - Nó bị ngã → Không phải là câu bị động đích thực như các vd 1a, 2a. - HS đọc ghi nhớ1: sgk tr57. - Câu bị động: Có CN chỉ người (vật) được hoạt động của người (vật) khác hướng vào. Có 2 loại câu bị động: + Có bị, được + Không có bị được. - Lưu ý: Biến đổi câu chủ động thành câu bị động cần lưu ý từng trường hợp cụ thể:. + Tránh nhầm lẫn giữa câu chủ động với câu có hành động chủ ý, chủ tâm.. + Câu chủ động có vị ngữ là động từ, tính từ ngoại động (chỉ hoạt động bên ngoài tác động vào, có phụ ngữ chỉ đối tượng). 2. Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. a. Ví dụ: SGK tr57 - Điền câu bị động vào chỗ trống. - Hoạt động 2: Tìm hiểu mục đích của Câu bị động: Em được mọi người yêu mến việc chuyển đổi câu chủ động thành vì: câu bị động. + Tạo sự liên kết câu: GV nêu Ví dụ2: tr57 Em tôi là chi đội trưởng.....-> em được.. Em sẽ điền câu chủ động hay bị động + đã cho vào chỗ còn trống? (Câu a hay câu b) Vì sao? Hoặc giải thích: - Câu trước đã nói về Thuỷ (= CN: Em.

(79) tôi) nên để tạo sự lôgic sẽ tiếp tục nói về Thuỷ (= CN: Em được) Nếu nói câu a: Mọi người yêu mến -> đối tượng chủ yếu không còn là Thuỷ nữa. -> Thiếu lôgic.. b. Ghi nhớ 2: tr58 - Chuyển đổi nhằm liên kết các câu trong đoạn -> Tạo mạch văn thống nhất. - Nhấn mạnh đối tượng mình muốn nói tới.. ? Sự chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động tương ứng có tác dụng ntn?. GV: Câu văn cũng như cuộc đời, cuộc đời luôn thay đổi thì câu văn cũng phải luôn đổi thay để thoả mãn những nhu cầu giao tiếp của con người - Trong đó việc chuyển đổi câu chủ động thành bị động tương ứng là một trong những cách góp phần làm cho việc giao tiếp trở nên sinh động và có hiệu quả hơn. - HS đọc ghi nhớ2 sgk tr58. - Hoạt động 3: Sơ kết nội dung bài học + Ghi nhớ 1 + Ghi nhớ 2 Hoạt động 4: Hướng dẫn học sinh làm bài tập. - Hs đọc, suy nghĩ, giải các bài tập -> trình bày - bổ sung GV sửa sai (nếu có). II. Luyện tập * Tìm câu bị động trong các đoạn văn? - Các câu bị động là: + Có khi (Các thứ của quý) được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê.... + Tác giả “mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ. * Vì sao tác giả chọn cách viết như vậy? - Tránh lặp kiểu câu. - Tạo sự liên kết tốt giữa các câu trong đoạn.. 4. Củng cố: Hệ thống bài. 5. Dặn dò: - Học bài - Hoàn thiện bài tập. - Chuẩn bị bài sau (tiếp) ___________________________________________________ Ngày soạn: 25/20/2010.

(80) Ngày giảng 7A: 26/02/2010 Tiết 99 – Tiếng Việt CHUYỂN CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG (Tiếp) A. Mục tiêu cần đạt: - Nắm bắt các cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động và ngược lại. - Thực hành thao tác chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. - Có kĩ năng nhận diện và phân biệt câu bình thường có chứa từ “bị”, “được” và các cặp câu chủ động, bị động tương ứng. B. Tiến trình các hoạt động dạy học 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là câu chủ động, câu bị động? Cho ví dụ? ? Chữa bài tập tr58 3. Bài mới:. ? ?. ? ?. Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Tìm hiểu cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. - Học sinh đọc kĩ ví dụ sgk tr64 So sánh sự giống và khác nhau giữa 2 câu a và b? - Gợi ý: Về nội dung, 2 câu có miêu tả cùng 1 sự việc không? - Miêu tả cùng một sự việc: Cánh màn điều được hạ xuống Căn cứ vào kiến thức đã học về câu chủ động và bị động hãy cho biết 2 ví dụ trên thuộc kiểu câu gì? Về hình thức 2 câu có gì khác nhau?. * HS hoạt động nhóm: (2 -3p) ? Hãy chuyển câu bị động trên thành câu chủ động? - HS trình bày – nhận xét – sửa sai. - GV có thể đưa ra đáp án: (c) -> Thể hiện cùng một nội dung với 2 câu trên nhưng khác về kiểu câu. ? Em đã chuyển câu bị động trên thành câu chủ động bằng cách nào? - Thêm chủ ngữ chỉ chủ thể của hoạt động lên đầu câu.. Nội dung cơ bản I. Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. 1. Ví dụ: tr64 a) Cánh màn điều ....đã được hạ xuống… b) Cánh màn điều …..đã hạ xuống…….. - Nội dung miêu tả:. -> Đều là câu bị động. - Khác nhau: + Câu a: Có từ “được” + Câu b: Không có từ “được”. c) Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông Vải xuống từ hôm “hóa vàng”..

(81) Học sinh quan sát 3 ví dụ: a, b, c (Cùng miêu tả một nội dung) GV nhấn mạnh: Câu c là câu chủ động – được chuyển đổi thành 2 câu bị động tương ứng là a và b. ? Từ ví dụ trên, cho biết có thể chuyển câu chủ động thành câu bị động bằng cách nào?. 2. Cách chuyển câu chủ động thành câu bị động - Cách 1:. VD a, b chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, thêm hoặc không thêm từ “được” (bị) - Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của - Cách 2: hoạt động lên đầu câu, lược bỏ hoặc biến từ chỉ chủ thể của hoạt động thành một b/p không bắt buộc trong câu. - VD c: Chuyển thành câu bị động : Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông Vải đã được (người ta) hạ xuống từ hôm “hóa vàng”. * GV nêu VD – HS đọc kĩ trả lời a) Bạn em được giải nhất trong kì thi HS giỏi. b) Tay em bị đau. ? Những ví dụ nói trên có phải câu bị động không? Vì sao? - Không phải câu bị động vì không có câu chủ động tương ứng, chủ ngữ khống có hoạt động của người, vật hướng vào. * Bài tập nhanh: - Chuyển câu chủ động sau thành 2 câu bị động tương ứng? a) Bà đã dọn cơm -> Cơm đã được dọn. -> Cơm đã dọn. - Hoạt động 2: Hệ thống hóa kiến thức 2 – 3 hs đọc ghi nhớ. 3. Phân biệt câu bị động với câu bình thường chứa “bị, được”.. - Không phải câu nào có chứa từ “bị”, “được” cũng là câu bị động. * Ghi nhớ: SGK tr64. - Hoạt động 3: Hướng dẫn làm BT tr65. II. Luyện tập.. - HS đọc yêu cầu bài tập, hoạt động nhóm, thảo luận, trình bày, nhận xét, bổ sung.. Bài 1: Chuyển câu chủ động thành 2 câu bị động tương ứng. a) Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa.

(82) - GV kết luận.. ấy từ thế kỉ XIII. -> Ngôi chùa ấy được (một nhà sư vô danh) xây từ thế kỉ XIII. -> Ngôi chùa ấy xây từ thế kỉ XIII. b) Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim. -> Tất cả cánh cửa chùa được (người ta) làm bằng gỗ lim. -> Tất cả cánh cửa chùa làm bằng gỗ lim. Bài tập 2: Chuyển đổi câu chủ động thành 2 câu bị động: - 1 câu có từ “được”- 1 câu có từ “bị” a) Thầy giáo phê bình em. -> Em được thầy giáo phê bình (mang tính tích cực: Tiếp thu sự phê bình của thầy 1 cách chủ động, tự giác, có chuẩn bị). -> Em bị thầy giáo phê bình (Sắc thái ý nghĩa tiêu cực) c) Trào lưu đô thị hóa đã thu hút sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn. -> Sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn đã bị trào lưu đô thị hóa đã thu hút. (cần, tốt) -> Sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn đã được trào lưu đô thị hóa đã thu hút. (chưa hay, chưa phù hợp).. 4. Củng cố: ? Cho biết có thể chuyển câu chủ động thành câu bị động bằng cách nào? 5. Dặn dò: - Thuộc bài - Hoàn thiện bài tập - Chuẩn bị bài sau. Ngày soạn: 20/02/2013 Ngày giảng : 22/02/2013 Tiết 97– Tập làm văn. LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN CHỨNG MINH A. Mục tiêu cần đạt: - Củng cố thêm một bước nhận thức của học sinh về lâp luận chứng minh, các làm bài tập làm văn chứng minh. - Biết vận dụng những hiểu biết đó vào việc viết một đoạn văn chứng minh cụ thể. B. Tiến trình các hoạt động dạy học 1. Ổn định tổ chức:.

(83) 2. Kiểm tra bài cũ: Sự chuẩn bị bài của học sinh. 3. Bài mới:. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản Hoạt động 1: 1. Những yêu cầu đối với một đoạn văn ? Nhắc lại những yêu cầu đối với một đoạn chứng minh. văn chứng minh? - Khi viết một đoạn văn cần cố hình dung đoạn đó nằm ở vị trí nào của bài văn (để viết được thành phần chuyển đoạn) - Cần có câu chủ đề nêu rõ luận điểm của đoạn văn – các ý, các câu khác trong đoạn phải tập trung làm sáng tỏ luận điểm - Các lí lẽ hoặc dẫn chứng phải được sắp xếp hợp lí -> luận điểm chứng minh rõ rang, mạch lạc. Hoạt động 2: Hoạt động theo tổ: 2. Viết và trình bày - HS đọc đoạn văn đã chuẩn bị cho cả nhóm nghe và góp ý (cả tổ) (Căn cứ vào lí thuyết để đánh giá) -> Cử người trình bày trước lớp. Hoạt động 3. 1 -2 HS trình bày đoạn văn trước lớp -> Nhận xét rút kinh nghiệm về phương pháp viết đoạn văn chứng minh - GV hướng dẫn các thức, tiếp tục luyện viết ở nhà. 4. Củng cố: Hệ thống kiến thức bài học 5. Dặn dò: - Về luyện viết nhiều hơn - Xem kĩ lại phần lí thuyết đã học - Chuẩn bị kĩ cho bài ôn tập Ngày soạn: 26 /02/2013 Ngày giảng :27/2/2013 Tiết 98 – Văn bản. Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG (Hoài Thanh) A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Hiểu được quan niệm của Hoài Thanh về nguồn gốc cốt yếu, nhiệm vụ và công dụng của văn chương trong lịch sử loài người. - Hiểu được phần nào phong cách nghị luận văn chương của Hoài Thanh. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV. 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học..

(84) 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ: ? Tác giả đã chứng minh đức tính giản dị của Bác Hồ bằng những luận điểm, chứng cứ nào? 3. Bài mới: Văn chương nghệ thuật là một trong những hoạt động tinh thần hết sức lí thú và bổ ích trong cuộc sống của con người. Đến với văn chương cần phải hiểu: Văn chương có nguồn gốc từ đâu? văn chương là gì? và văn chương có công dụng gì trong cuộc sống? Bài viết: “Ý nghĩa văn chương” của Hoài Thanh sẽ cung cấp cho chúng ta cách hiểu, quan niệm đúng đắn cơ bản những vấn đề đó.. ? ?. ?. ?. ? ?. ?. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu chung. I. Đọc và hiểu chó thÝch . 1.§äc Nêu vài nét hiểu biết của em về nhà 2.Chó thÝch phê bình văn học Hoài Thanh? a. Vài nét về tác giả - tác phẩm. - Chú thích * sgk tr61 - Tác giả: (1909 - 1982) tên khai sinh là Đoạn trích có vị trí ntn? Nguyễn Đức Nguyên. Quê Nghi Lộc - Nghệ An. GV hướng dẫn đọc (rành mạch, cảm - Tác phẩm: Trích: Văn chương và hành xúc, sâu lắng) động. (XB 1936) - Cùng HS đọc bài. Giải thích nghĩa của từ “văn chương” - Nghĩa rộng: Triết học, chính trị học, . sử học, văn học... - Nghĩa hẹp: Tác phẩm văn học nghệ thuật - tính nghệ thuật, vẻ đẹp của câu văn, lời văn. So với các văn bản đã tìm hiểu ở các bài 18, 19, 20 (Văn nghị luận chính trị -xã hội) thì văn bản này có điểm gì b. Thể loại: khác? (Bàn về vấn đề gì?) Vì sao gọi đây là nghị luận văn chương? - Thể loại nghị luận văn chương. (nội dung nghị luận thuộc vấn đề của văn Theo em, văn bản có bố cục ntn? Có đủ chương) kết cấu 3 phần không? Vì sao? - Không có đủ kết cấu 3 phần (thiếu kết c. Bố cục: 2 phần. bài) vì đây là đoạn trích, không phải - P1: Từ đầu -> “muôn loài” tr60 bài viết hoàn chỉnh. (Nêu vấn đề: Nguồn gốc cốt yếu của văn chương) P2: Tiếp -> hết: (Phân tích: ý nghĩa và công dụng của văn chương đối với cuộc sống). Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết (Trả lời câu hỏi sgk tr62) II.§äc vµ hiểu văn bản. 1. HS đọc lại đoạn 1, cho biết tác giả.

(85) nêu vấn đề gì? 1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương. - Giải thích từ: “Cốt yếu” : Cái chính cái quan trọng nhất nhưng chưa phải là tất cả. ? Tác giả nêu vấn đề bằng cách nào? Nhận xét....? - Kể câu chuyện nhà thi sĩ Ấn Độ khóc nức nở khi thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. -> Cách vào đề bất ngờ mà rất tự nhiên - từ một câu chuyện nhỏ để dẫn tới luận đề theo lối quy nạp -> Cách vào đề khá độc đáo. ? 2. Từ câu chuyện trên tác giả quan niệm thế nào về nguồn gốc của văn - Theo Hoài Thanh: “Nguồn gốc của văn chương? chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài”. Như vậy, cái chính, cái quan trọng nhất của văn chương là lòng thương mọi người và vạn vật - lòng nhân ái. ? 3. Theo quan niệm của Hoài Thanh về nguồn gốc của văn chương là như vậy có chính xác không? ? Tìm một vài dẫn chứng văn học để chứng minh cho ý kiến của Hoài Thanh? - HS thảo luận nhóm, bàn -> trả lời. Chưa đủ vì: VD: Văn chương bắt nguồn từ cuộc sống lao động của con người. Từ nghi lễ tôn giáo.(Văn tế) Từ trò chơi giải trí, mua vui.... (HCM: Ngâm thơ ta vốn không ham Nhưng ngồi trong ngục biết làm chi đây Ngày dài ngâm ngợi cho khuây Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do. -> Ra đời cuốn: Nhật kí trong tù) Cho đến nay, nguồn gốc của văn chương vẫn là một vấn đề chưa thống nhất - Bởi vậy, cứ xem ý kiến của Hoài Thanh (Phát biểu năm 1936) là một trong những quan niệm về nguồn gốc văn chương. * Chứng minh cho quan niệm về nguồn gốc văn chương của Hoài Thanh.. - Đó là quan niệm đúng đắn và sâu sắc nhưng chưa đủ (vẫn còn có những cách quan niệm khác nhau nhưng không loại trừ nhau).. -> Được coi là nguồn gốc cơ bản của văn chương..

(86) (Lòng nhân ái). - VD: Nguyễn Du viết Truyện Kiều (Đoạn trường tân thanh: Tiếng kêu đứt ruột mới) dựa trên cảm hứng : Những điều trông thấy mà đau đớn lòng. ....... Đau đớn thay phận đàn bà, Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung! - Đặng Trần Côn viết: Chinh phụ ngâm khúc” vì cảm thông: Thiên địa phong trần Hồng nhan đa truân. - Bà Huyện Thanh Quan viết: Qua Đèo Ngang bởi: Nhớ nước đau lòng con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng cái gia gia, Dừng chân đứng lại trời non nước Một mảnh tình riêng ta với ta. - Nguyễn Khuyến: Làm câu đối Nôm khóc vợ, Tế Xướng là thơ “Thương vợ”, Nguyễn Đình Chiểu viết “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” Bác Hồ làm thơ cảm thông cho người vợ bàn tù đến thăm chồng, cho cháu bé trong nhà lao Tân Dương. Hoặc Phùng Gia Lộc viết bút kí “Cái đêm hôm ấy đêm gì” thật bức xúc vì hoàn cảnh của những người nông dân quê ông......... → Quan niệm của Hoài Thanh về nguồn gốc của văn chương là rất đúng đắn và sâu sắc, nó đã được chứng minh trong thực tế văn chương Đông Tây kim cổ. Chuyển: * HS quan sát đoạn văn 2(luận điểm 1) GV: Hoài Thanh viết: “Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế văn chương còn sáng tạo ra sự sống….” (Luận điểm 1). ? Hãy giải thích nghĩa: - Hình dung? (Hình ảnh, bóng hình). - Muôn hình vạn trạng? (Rất phong phú, nhiều hình thức, hình ảnh, trạng thái, tâm trạng khác nhau).. 2. Bàn về ý nghĩa và công dụng của văn chương. (Trên cơ sở nguồn gốc cơ bản của văn chương). a) Luận điểm 1: Ý nghĩa của văn chương. “Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế văn chương còn sáng tạo ra sự sống….”. + Văn chương có nhiệm vụ phản ánh cuộc sống muôn hình vạn trạng..

(87) ? Em hiểu ý của luận điểm trên ntn? Có mấy ý? - 2 ý: VD: Văn bản: “Vượt thác” - Võ Quảng (NV 6) ghi lại hình ảnh con người chèo chống đưa con thuyền vượt qua thác ghềnh hiểm trở trên sông Thu Bồn. + Văn chương sáng tạo ra sự sống: Dựng lên “Lượm” - Tố Hữu giúp ta hình dung những hình ẩnh, đưa ra những ý tưởng mà được hình ảnh chú bé giao liên hồn cuộc sống hiện tại chưa có. nhiên vui vẻ, yêu đời, nhanh nhẹn trên con đường hoạt động cách mạng. Hoặc chưa đủ mức cần có để mọi người phấn đấu xây dựng, biến chúng thành hiện thực tốt đẹp trong tương lai. VD: Những câu chuyện cổ tích bao giờ cái thiện cũng thắng cái ác, cái xấu bao giờ cũng bị trừng trị (Tấm Cám, Sọ Dừa) - Hay nhà văn Tô Hoài đã dùng trí sáng tạo của mình dựng lên cuộc sống của các con vật bé nhỏ quanh ta và xã hội của nó nhiều nét giống với thế giới loài người……. → Đó là cách tạo ra cuộc sống trong sáng tạo văn chương. - HS quan sát: “vậy thì….vị tha” tr60 ? Theo Hoài Thanh, công dụng của văn chương là gì? - Bồi dưỡng tình cảm cho người đọc Như vậy, văn chương hướng chủ yếu vào tình cảm của người đọc. ? Tác giả đã chứng minh công dụng của văn chương bằng những luận cứ nào?. → Văn chương đã khơi dậy trạng thái cảm xúc của con người, rèn luyện tình cảm ở mỗi người. Không chỉ vậy, văn chương còn giúp ca tụng núi non, lấy tiếng chim kêu, suối chảy để ngâm vịnh mới hay. ? Em nhận xét gì về cách nghị luận, cách nêu dẫn chứng của Hoài Thanh?. b) Luận điểm 2: Công dụng của văn chương: - Giúp cho người đọc có tình cảm và gợi lòng vị tha (lòng thương người, đức hi sinh cao cả vì người khác) + Văn chương tác động đến người đọc một cách tự nhiên: Khi đọc truyện, ngâm thơ cũng có thể vui buồn, mừng - giận. + Gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có. + Biết cái hay, cái đẹp của cảnh vật, của thiên nhiên.. * Nghệ thuật nghị luận: Cách lập luận có lí lẽ, có cảm xúc và hình ảnh, dẫn chứng sát thực tế, dễ hiểu….

(88) - Cách lập luận có lí lẽ, có cảm xúc và hình ảnh, dẫn chứng sát thực tế, dễ hiểu… - HS chú ý đoạn cuối văn bản tr61 ? GV: Trong đoạn cuối văn bản, tác giả đã suy tưởng giả định điệu gì? - Giả sử xoá bỏ các thi nhân, văn nhân xoá các dấu vết của văn chương thì sẽ xoá bỏ hết dấu vết của chính nó, sẽ nghèo nàn về tâm linh đến bực nào (mức nào) ? Giả định như vậy để nói lên điều gì của văn chương? - Đề cao ý nghĩa và công dụng của văn chương làm giàu sang cho lịch sử loài người.. - Văn chương bồi dưỡng nhân cách con người, là món ăn tinh thần không thể thiếu, nếu thiếu nó cuộc sống sẽ đơn điệu, chán ngắt. Vì thế công dụng của văn chương thật quan trọng và lâu bền trong đời sống của con người -> Văn chương làm cho tình cảm của con người trở nên phong phú, sâu sắc và tốt đẹp hơn. III. Tổng kết. - Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết và luyện tập. * Ghi nhớ: SGK tr63 ? Hãy tóm tắt hệ thống luận điểm và luận chứng của Hoài Thanh trong văn bản 2 - 3 học sinh ? Bài nghị luận đã khẳng định điều gì? ? Học được điều gì ở nghệ thuật nghị luận của tác giả? - Vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc, hình ảnh - HS đọc bài tham khảo: Văn là gì? tr63 4. Củng cố: Hệ thống bài. 5. Dặn dò: - Học bài - Hoàn thiện bài tập. - Chuẩn bị bài sau (tiếp) __________________________________________________ Ngày soạn: 26-2-2013 Ngày giảng: 28-2-2013 Tiết 99 + 100 VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 5( T¹i líp ) A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS:.

(89) - Cảm nhận được một trong những phẩm chất cao đẹp của Bác Hồ là đức tính giản dị (Trong lối sống, trong quan hệ, trong việc làm, lời nói và bài viết). - Nhận ra và hiểu được nghệ thuật nghị luận của tác giả trong bài (Cách nêu dẫn chứng cụ thể, toàn diện, rõ ràng kết hợp với giải thích bình luận ngắn gọn mà sâu sắc) - Nhớ và thuộc một số câu văn hay trong bài. B. ChuÈn bÞ: 1. Giáo viên: Đề bài và đáp án. 2: Häc sinh: ¤n bµi C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Bài mới: HS lựa chọn 1 trong 2 đề: Đề bài 1: Nhân dân ta thường khuyên nhau: “Có công mài sắt có ngày nên kim” Hãy chứng minh luận điểm trên là đúng và rút ra bài học cho bản thân. Đề bài 2: Có ý kiến cho rằng: “Sách là người bạn lớn của con người” . Em hãy chứng minh nhận định trên. * Gợi ý: Đề 1: - Kiểu bài: Lập luận chứng minh. - Luận điểm chứng minh: Có ý chí nghị lực, kiên trì bền bỉ sẽ dẫn đến thành công. - Phạm vi chứng minh: Trong đời sống chiến đấu - lao động và học tập. Đề 2: - Kiểu bài: Lập luận chứng minh. - Luận điểm chứng minh: Sách là người bạn lớn của con người + Giải thích vì sao sách là người bạn lớn của con người. + Chứng minh sách là người bạn lớn của con người. - Phạm vi chứng mình: Trong thực tế đời sống (xưa và nay), trong lao động, trong học tập, trong nghiên cứu khoa học.......... 4. Thu bài và nhận xét thái độ làm bài. 5. Dặn dò: - Về xem lại những nội dung đã viết - Tự hoàn thành bài viết. - Chuẩn bị bài sau. ____________________________________________________________________ Ngày soạn: 26/02/2013 Ngày giảng : 28/02/2013 Tiết 101 – Tập làm văn. ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN A. Mục tiêu cần đạt: - Nắm được luận điểm cơ bản và các phương pháp lập luận của các bài văn nghị luận đã học. - Chỉ ra được những nét riêng đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của mỗi bài đã học. - Nắm được đặc trưng chung của văn nghị luận qua sự phân biệt với các thể văn khác..

(90) B. Tiến trình các hoạt động dạy học 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: Sự chuẩn bị bài của học sinh. 3. Bài mới: Ôn các bài 20, 21, 23, 24 Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: ? - HS trình bày bài đã chuẩn bị theo mẫu, bổ sung, nhận xét. - GV sửa sai (nếu có) - Chuẩn bị bảng phụ - HS đọc một lượt. TT. Tên bài. Tác giả. 1. Tinh thần yêu Hồ nước của Chí nhân dân ta Minh. 2. Sự giàu đẹp của Tiếng Việt. 3. Đức tính giản Phạm dị của Bác Văn Hồ Đồng. 4. Ý nghĩa văn chương. Đặng Thai Mai. Hoài Thanh. Đề tài nghị luận (Luận đề) Tinh thần yêu nước của dân tộc Việt Nam.. Nội dung cơ bản 1. Hệ thống các văn bản nghị luận đã học ở lớp 7. Những luận điểm chính. - Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. - Dẫn chứng: + LS chống ngoại xâm. + K/C chống Pháp (1946 – 1954) Sự giàu đẹp - TV có những đặc sắc của Tiếng Việt của một thứ tiếng đẹp. - TV có những đặc sắc của một thứ tiếng hay (giàu) Đức tính giản - Bác giản dị trong mọi dị của CT phương diện sống: Bữa HCM ăn, đồ dùng, cái nhà, lối sống, trong quan hệ với mọi người, trong lời ăn tiếng nói, bài viết. - Thể hiện đời sống tinh thần phong phú của Bác Nguồn gốc, ý - Nguồn gốc của văn nghĩa và công chương bắt nguồn từ tình dụng của văn thương của con người chương đối với đối với người và muôn cuộc sống của vật. con người. - Văn chương hình dung, sáng tạo ra sự sống. - Văn chương rèn luyện và bồi dưỡng tình cảm cho người đọc.. Phương pháp lập luận (Kiểu bài). Chứng minh. Chứng minh (kết hợp giải thích bình luận). Chứng minh (kết hợp giải thích bình luận).. Giải thích kết hợp bình luận..

(91) 2. Những đặc sắc nghệ thuật nghị luận của 4 văn bản trên. Tên bài Đặc sắc nghệ thuật. - Tinh thần yêu nước - Bố cục chặt chẽ, mạch lạc. của nhân dân ta - Dẫn chứng toàn diện, chọn lọc tiêu biểu và sắp xếp theo trình tự thời gian lịch sử, rất khoa học, hợp lí, hình ảnh so sánh đặc sắc, độc đáo. Sự giàu đẹp của - Kết hợp chứng minh với giải thích ngắn gọn, bố cục mạch lạc. Tiếng Việt - Luận cứ, luận chứng xác đáng, toàn diện, phong phú và chặt chẽ về ngữ âm và từ vựng . Đức tính giản dị của - Kết hợp chứng minh với giải thích, bình luận ngắn gọn. Bác Hồ - Dẫn chứng cụ thể, toàn diện, đầy sức thuyết phục. - Lời văn giản dị, nhiệt tình cảm xúc. Ý nghĩa văn chương - Trình bày những vấn đề phức tạp một cách ngắn gọn, giản dị, dễ hiểu lời văn giàu cảm xúc hình ảnh. 3. Hệ thống, so sánh đối chiếu các yếu tố giữa văn tự sự, trữ tình và văn nghị luận - Sử dụng phiếu học tập -> HS rút ra kết luận = bảng hệ thống Sự phân chia chỉ là tương đối - Trong thực tế các thể loại, các yếu tố thường có sự thâm nhập, đan xen trong 1 văn bản - Không có 1 văn bản nào thuần một thể loại. Thể loại Truyện kí (Tự sự). Yếu tố chủ yếu - Cốt truyện - Nhân vật - Nhân vật kể chuyện. Trữ tình. - Tâm trạng, cảm xúc - Hình ảnh, vần nhịp, nhân vật trữ tình. Nghị luận. - Luận đề - Luận điểm - Luận cứ - Luận chứng. Phương thức biểu đạt Ví dụ - Tên bài - Miêu tả và kể (Tái - Dế Mèn phiêu lưu kí hiện hiện tượng, sự vật, (Tô Hoài) con người) - Buổi học cuối cùng (An phông xơ Đô đê) - Cây tre Việt Nam. - Biểu cảm, tình cảm, - Ca dao, dân ca trữ cảm xúc. tình. - Nam quốc sơn hà, Nguyên tiêu (HCM) - Tĩnh dạ tứ (Lí Bạch), Bài ca nhà tranh bị gió thu phá (Đỗ Phủ) - Mưa (Trần Đăng Khoa), Lượm (Tố Hữu), Đêm nay Bác không ngủ (Minh Huệ) - Lập luận bằng lí lẽ, - Tinh thần yêu nước dẫn chứng -> trình bày của nhân dân ta (HCM) tư tưởng thuyết phục - Sự giàu đẹp của TV người đọc (Đặng Thai Mai) - Đức tính giản dị của Bác Hồ (Phạm Văn.

(92) Đồng) - Ý nghĩa văn chương (Hoài Thanh) * Những câu tục ngữ trong bài 18 - 19 nếu xét một cách chặt chẽ thì không thể coi là loại văn bản nghị luận đặc biệt được. - Nhưng nếu xét một cách đặc biệt, dựa vào đặc điểm chủ yếu của văn bản nghị luận thì có thể coi mỗi câu tục ngữ là một văn bản nghị luận khái quát, đặc biệt ngắn gọn. - Vì: Mỗi câu tục ngữ là 1 luận đề súc tích, khái quát một chân lí được đúc kết bởi kinh nghiệm bao đời của nhân dân - Luận đề mang tính lí trí, trí tuệ. (mặc dù hình ảnh chưa được chứng minh, chưa tường minh trước mắt người đọc) 4. Củng cố: Hệ thống kiến thức bài học, khái quát dạng văn nghị luận chứng minh. 5. Dặn dò: - Học bài, xem lại toàn bộ nội dung kiến thức. - Chuẩn bị: Sống chết mặc bay Ngày soạn: 04/03/2013 Ngày giảng : 06/03/2013 Tiết 102 – Văn bản. KIỂM TRA VĂN A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS: - Có kĩ năng tổng hợp kiến thức đã học vận dụng vào bài viết, Có sự sáng tạo trong cảm nhận các văn bản. - Củng cố nhận thức về kiến thức phần văn bản, biết phân tích, chứng minh ở dạng cơ bản nhất. - Thuộc được một số đoạn văn hay hoặc các câu tục ngữ đã học và biết phân tích. B. ChuÈn bÞ: 1. Giáo viên: Đề và đáp án. 2: Häc sinh: ¤n bµi C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức. 2. Bài mới: Đề bài (Do Phòng GD&ĐT Lạng Giang ra) 1. Phát đề kiểm tra (phô tô sẵn) 2. Đán án và biểu điểm: Câu 1: HS làm theo ý hiểu (mỗi ý đúng 1 được) Câu 2: (3 đ) - VB được trích trong "CTHCM tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại" - Diễn văn trong lễ kỉ niệm 80 năm ngày sinh CT HCM (1970) - Bác giản dị trong lối sống, sinh hoạt thể hiện cụ thể ở bữa ăn, căn nhà và lối sống + Bữa cơm: đạm bạc, vài 3 món đơn giản + Nhà ở: Nhà sàn gỗ thoáng mát.

(93) + Lối sống: Tự mình làm việc từ lớn đến nhỏ - Bác giản dị trong tác phong cách nói và bài viết + Bác nói và viết giản dị nhưng trở thành chân lí lớn laoi của dân tộc. - Đời sống tinh thần phong phú cao đẹp Câu 3: Theo Hoài Thanh: - Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật muôn loài. - Nghệ thuật nghị luận: Cách lập luân có lí lẽ, có cảm xúc và hình ảnh, dẫn chứng xác thực, dễ hiểu, sâu sắc. Ngày soạn: 04/03/2013 Ngày giảng : 07/03/2013 Tiết 103 – Tiếng Việt DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU A. Mục tiêu cần đạt: - Hiểu được thế nào là dùng cụm chủ vị để mở rộng câu. (dùng cụm chủ vị làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ) - Nắm được các trường hợp dùng cụm chủ vị để mở rộng câu. B. Tiến trình các hoạt động dạy học 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Trình bày các cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động? Nêu ví dụ? 3. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Tìm hiêu cách dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu. - HS đọc kĩ ví dụ ? Tìm kết cấu chủ - vị làm nòng cốt và những cụm danh từ trong ví dụ sau? ? Phân tích cấu tạo của những cụm danh từ ấy? ? - Danh từ làm trung tâm? ? - Phụ ngữ trước? Phụ ngữ sau? ? - Phụ ngữ sau có cấu tạo ntn? (c - v). Nội dung cơ bản I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu? 1. Ví dụ: tr68 - Văn chương gây cho ta CDT1 những tình cảm ta không có, C. CDT2 luyện những tình cảm ta sẵn có,. -> Hai cụm danh từ đều có phụ ngữ sau là 1 kết cấu c – v làm định ngữ - 2 cụm c – v đó nằm trong thành phần vị ngữ của câu. GV KL: HS đọc ghi nhớ SGK tr68. V ĐN 1. C. 2. Ghi nhớ: SGK tr68. V 2 ĐN.

(94) Bài tập nhanh: ? Xác định cụm C – V làm định ngữ trong các câu sau: C1: Căn phòng. tôi ở / rất đơn sơ. C V. C2: Nam /đọc quyển sách tôi cho mượn C V Hoạt động 2: Tìm hiểu các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu. II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu. 1. Ví dụ: tr68. ?. ? ? ? ? ?. ?. - HS đọc kĩ ví dụ bài 2 tr68 Tìm cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần của các cụm từ …. Trong các ví dụ sau: (Gợi ý: Xác định nòng cốt câu -> tìm C – V làm thành phần câu) Hoặc đặt câu hỏi: Điều gì khiến người nói (tôi) rất vui và vững tâm? Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta thế nào? Chúng ta có thể nói gì? Nói cho đúng thì phẩm giá của TV chỉ mới thực sự được xác định và đảm bảo từ ngày nào? Trong mỗi câu trên, các cụm C – V vừa tìm được đóng vai trò gì? (Nằm trong thành phần nào của câu. Bổ sung ý nghĩa cho danh từ hay động từ?) Qua phân tích trên, em nhận xét gì về các thành phần câu? GV KL: Các thành phần câu đều có thể cấu tạo bằng C – V HS đọc ghi nhớ 2:. * Các cụm chủ vị làm thành phần câu: a) Chị Ba đến (1)....tôi rất vui và v tâm (2) b) ….tinh thần rất hăng hái. c)…trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen d)…. Từ ngày cách mạng tháng Tám thành công.’ * Vai trò của các cụm chủ - vị trên: a) Làm chủ ngữ (1) và vị ngữ (2) b. Làm vị ngữ c. Làm phụ ngữ trong cụm động từ. d. Làm phụ ngữ trong cụm danh từ.. 2. Ghi nhớ 2: SGK tr69. Bài tập nhanh của phần II: Xác định và gọi tên các cụm C – V làm thành phần câu: Câu 1: Mẹ về / khiến cả nhà đều vui vì ai cũng mong C V C 1 V C 2 V.

(95) BN CN. BN VN. Câu 2: Tôi/ nhìn qua khe cửa /thấy em tôi đang vẽ những bức tranh mà cha tôi đã hướng dẫn C V C V C V BN ĐN CN VN Hoạt động 3: Hệ thống hóa kiến thức 1, 2 HS đọc 2 ghi nhớ Hoạt động 4: Hướng dẫn làm bài tập SGK III. Luyện tập * Cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ…. a) .…chỉ riêng những người chuyên môn mới định được , (Cụm C – V làm phụ ngữ C V trong cụm danh từ) b) ……/ khuôn mặt đầy đặn. (Cụm C – V làm vị ngữ) C V V c) Khi các cô gái Vòng đỗ gánh……..(Phụ ngữ cụm danh từ) C V Chúng ta /thấy hiện ra từng lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi nào C V (Phụ ngữ trong cụm động từ) d) Bỗng một bàn tay đập vào vai / khiến hắn giật mình. C V C V CN VN (Phụ ngữ) 4. Củng cố: Dùng cụm chủ vị để mở rọng câu trong những trường hợp nào? 5. Dặn dò: - Thuộc bài - Hoàn thiện các bài tập - Chuẩn bị bài mới. Ngày soạn: 04/03/2013 Ngày giảng : 08/03/2013 Tiết 104 TR Ả B ÀI: KIỂM TRA TIẾNG VIỆT (91) BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 5 (99+100) KIỂM TRA VĂN HỌC (102) A. Mục tiêu cần đạt:.

(96) - Qua việc nhận xét, trả và chữa 3 bài kiểm tra viết trong 3 tiết thuộc 3 phân môn TV, TLV, VH giúp học sinh củng cố nhận thức và kĩ năng tổng hợp ngữ văn đã học. - HS đánh giá được chất lượng bài làm của mình, biết sửa lỗi. B. ChuÈn bÞ: 1. Giáo viên: Đề và đáp án. 2: Häc sinh: ¤n bµi C. Tiến trình các hoạt động dạy học 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: * Trả bài. I. Nhận xét bài làm của học sinh. - Lần lượt nhận xét ưu, khuyết điểm về các mặt: Nội dung, hình thức bài làm của HS so với đáp án. a) Bài Tiếng Việt: - Ưu điểm: Biết xác định đúng yêu cầu của đề - Nhược điểm: Một số bài còn sai giống nhau, làm bài ẩu, chữ xấu, bẩn. b) Bài Tập làm văn số 5: - Ưu điểm: Đa số xác định đúng yêu cầu của bài, biết xác định trọng tâm, bài viết thực chất, nhiều em viết hay. - Nhược điểm: + Sai chính tả nhiều: Trường, Thành, Sơn + Trình bày chưa khoa học: Chánh, Hải… + Diễn đạt lủng củng: Thành, Khánh, Hưng c) Bài kiểm tra văn học: - Ưu: Học bài kĩ, viết bài tốt, có sự sáng tạo - Nhược: Còn một số ít em hiểu chưa rõ yêu cầu của bài, trình bày chưa khoa học - Ý kiến bổ sung, đóng góp của học sinh (nếu có) II. Đọc bài mẫu, hoàn chỉnh bài của học sinh → đánh giá - Mỗi phân môn chọn 1 – 2 bài khá nhất - Giao cho chính học sinh bài đó đọc bài của mình trước lớp. - Nhận xét chung của lớp -> GV kết luận. III. Hướng dẫn chữa lỗi sai: - Lỗi dùng từ, đặt câu, diễn đạt - Lỗi chính tả, dấu câu…….. - Cách trình bày, xây dựng bố cục, phần, đoạn. - Cách chọn dẫn chứng, nêu dẫn chứng, gắn kết dẫn chứng với luận điểm chứng minh. IV. Công bố điểm các bài kiểm tra: Môn / Điểm Tiếng Việt Tập làm văn Văn học. 1-2. 4. Củng cố - Hệ thống nội dung tiết học. 3-4. 5-6. 7-8. 9 -10.

(97) 5. Dặn dò: - Về xem lại toàn bộ nội dung các bài kiểm tra đã chữa. - Chuẩn bị trước bài sau. ________________________________________________________________________ Ngày soạn: 04/03/2013 Ngày giảng : 08/03/2013 Tiết 105 – Tiếng Việt TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH A. Mục tiêu cần đạt: - Bước đầu nắm được mục đích, tính chất và yếu tố của kiểu bài nghị luận giải thích. - Nhận diện và phân tích các đề bài nghị luận giải thích, so sánh với các đề nghị luận chứng minh. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: gi¸o ¸n, SGV 2: Học sinh: đọc và trả lời câu hỏi SGK C. Tiến trình các hoạt động dạy học 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới:. ? ? ? ?. Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Tìm hiêu nhu cầu giải thích trong đời sống. VD: Từ một câu nói của bà: - “Cơ màu” này ông trời lại sắp đổ nước đây! Cậu bé 4 tuổi tròn xoe mắt hỏi bà: - Bà ơi, sắp đổ nước là gì hở bà? - Là mưa cháu ạ. - Thế trời lấy nước từ đâu? Bể của trời xây ở đâu? - Lấy từ mây đen. Mây đen là bể của trời. - Vì sao nước dang ở mây lại rơi xuống đất? - Vì gặp lạnh, nước đọng lại và rơi. - Vì sao trên cao lại lạnh?.............v…v…. Nội dung cơ bản. -> Những câu hỏi liên miên vô tận đều cần được giải thích cho tường minh. -> Giải thích là nhu cầu rất phổ biến trong cuộc sống xã hội, trong nhà trường. Văn giải thích là một kiểu bài nghị luân quan trọng. Chuyển: Vậy mục đích và phương pháp I. Mục đích và phương pháp giải thích giải thích như thế nào…? ? Theo em, trong cuộc sống khi nào người 1. Mục đích của giải thích ta cần được giải thích? giải thích để làm - Làm rõ những vấn đề còn gây thắc mắc.

(98) gì? giải thích bằng cách nào?. -> giúp nâng cao nhận thức, trí tuệ, hiểu một cách thấu đáo những vấn đề ấy -> bồi dưỡng tư tưởng tình cảm cho con người, định hướng hành động hợp quy luật.. ? Hãy nêu một số câu hỏi về nhu cầu giải thích hàng ngày? VD: ? Vì sao câu không học bài? ? Vì sao em học sút hẳn đi? Hoặc: ? Ngoài hệ mặt trời còn có hệ nào trong vũ trụ? ?Trong lòng trái đất có những khoáng chất gì? ?Vì sao loài rùa có thể sống lâu hơn con người? ? Vì sao lại có nguyệt thực? ? Vì sao nước biển lại mặn?............. ? Muốn trả lời - giải thích các vấn đề trên phải làm như thế nào? - Phải học, đọc, tìm hiểu (nghiên cứu, tra cứu) tức là phải hiểu biết, có tri thức mới làm được.. ?. ? ? ? ? ?. - Hoạt động 2: Tìm hiểu phép lập luận giải thích. Trong văn nghị luận người ta thường yêu cầu giải thích các vấn đề tư tưởng, đạo lí lớn nhỏ, các chuẩn mực hành vi của con người. VD: Thế nào là hạnh phúc? Trung thực là gì? Thế nào là có chí thì nên? Thế nào là khiêm tốn?..... -> cùng đọc bài văn và trả lời câu hỏi. - Hs đọc kĩ bài văn. 1. Bài văn giải thích vấn đề gì? - Lòng khiêm tốn Khiêm tốn là gì? - Nhã nhặn, biết sống khiêm nhường, luôn hướng về sự tiến bộ, không ngừng học. Khiêm tốn có lợi gì? cho ai? Các biểu hiện của khiêm tốn có hạ thấp con người không? 2. Bài văn đã giải thích bằng cách nào?. 2. Phương pháp giải thích.. * Bài văn: Lòng khiêm tốn (tr70) a) Vấn đề giải thích.. b) Cách giải thích: Lí lẽ: - So sánh các sự việc, hiện tượng trong đời.

(99) ? Giải thích lòng khiêm tốn bằng cách nào? - Nêu định nghĩa về lòng khiêm tốn (khiêm tốn là tính nhã nhặn……..thường hay tự cho mình là kém……..khiêm tốn là biết mình, hiểu người) 3. Tác giả đã liệt kê những biểu hiện đối lập với khiêm tốn ntn? Theo em đó có phải là giải thích không? - Biểu hiện đối lập với khiêm tốn: Kiêu căng, tự phụ, tự mãn, kiêu ngạo, khinh người……..-> cũng được coi là một trong những cách giải thích. ? 3. Việc chỉ ra cái lợi của khiêm tốn và cái hại của không khiêm tốn có phải là cách đánh giải thích không? Vì sao? - Là giải thích vì sao con người phải khiêm tốn. - Hoạt động 3: -> Đó là bài nghị luận giải thích. ? Hiểu thế nào là giải thích? - Dùng lí lẽ có tính thuyết phục để làm cho người đọc, người nghe hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực. ? Giải thích bằng cách nào? - HS đọc ghi nhớ 2, 3 tr74. ? Từ bài văn giải thích trên - Nhận xét gì về bố cục cách diễn đạt? - Đủ 3 phần: MB: Nêu vấn đề giải thích (lòng khiêm tốn….. sự vật) TB: Điều quan trọng -> mãi mãi tr70 giải thích khái niệm. KB: Tóm lại -> hết tr71 Lưu ý: Để làm được bài văn giải thích rõ ràng, có tính thuyết phục cần: Học, đọc, vận dụng…. - Hoạt động 4: Khắc sâu kiến thức. Chuyển ý: Những giờ trước đã tìm hiểu nghị luận chứng minh ? Hãy so sánh và cho biết: mục đích,. sống hàng ngày. - Giải thích bằng cách nêu định nghĩa: Khiêm tốn…. - Giải thích bằng liệt kê các biểu hiện của khiêm tốn (đối lập khiêm tốn). Lí giải tại sao phải khiêm tốn bằng chỉ ra cái lợi - hại của khiêm tốn và không khiêm tốn -> Tóm lại vấn đề đã giải thích. * Ghi nhớ: SGK - Khái niệm giải thích:. - Phương pháp giải thích: + Nêu định nghĩa. + Dựa vào quy luật, mục đích, ý nghĩa của vấn đề. + Lấy dẫn chứng, kể ra các biểu hiện so sánh, đối chiếu…..chỉ ra các mặt lợi hại…..nguyên nhân, hậu quả….

(100) phương pháp của lập luận chứng minh và giải thích giống hay khác nhau? Hãy chỉ rõ những điểm đó? - HS thảo luận nhóm, bàn. - Đại diện trả lời. GVKL: Mục đích, phương pháp lập luận chứng minh khác lập luận giải thích về cơ bản Lập luận chứng minh Chứng tỏ 1 điều nào đó là có thật, đáng tin. Lập luận giải thích Mục đích Làm cho hiểu rõ một sự vật, hiện tượng, tư tưởng nào đó về 1 nội dung, nguyên nhân, ý nghĩa…… Phương - Nêu các sự thật hiển nhiên không ai chối - Nêu định nghĩa, nêu ví dụ, pháp cãi. nêu biểu hiện so sánh đối - Phân tích các lí lẽ làm cho ai cũng phải chiếu, giải thích nguyên thừa nhận. nhân phân tích lợi hại…… - Kết hợp lấy dẫn chứng và phân tích dẫn - Có dẫn chứng nhưng chỉ chứng (quan trọng) phụ trợ. Tóm lại: Trong chứng minh có giải thích, trong giải thích có chứng minh nhưng khác nhau về mức độ. II. Luyện tập: 1. Tìm vấn đề giải thích và cách giải thích trong các bài văn: - Lòng nhân đạo. - Óc phán đoán và óc thẩm mĩ. - Tự do và nô lệ. → HS tự thực hiện SGK tr72, 73 2. BTVN Muốn tìm các cách giải thích thường dùng đối với các câu tục ngữ phải căn cứ vào những vấn đề nào? ( Gợi ý: Dựa vào đặc điểm của tục ngữ). 4. Củng cố: Hệ thống bài: Nhận xét gì về bố cục cách diễn đạt? 5. Dặn dò: - Thuộc bài - Làm bài tập - Chuẩn bị bài sau. _________________________________________________________________________ Ngày soạn: 11/03/2013 Ngày giảng : 12/03/2013 Tiết 106 – Văn bản. SỐNG CHẾT MẶC BAY A. Mục tiêu cần đạt: - Hiểu được giá trị hiện thực, nhân đạo và những thành công nghệ thuật của tác phẩm (một trong những truyện ngắn được coi là mở đầu cho thể loại truyện ngắn hiện đại ở Việt Nam đầu thế kỉ XX).

(101) - Rèn kĩ năng đọc, kể, tóm tắt, phân tích nhân vật qua các cảnh đối lập, tương phản và tăng cấp. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: gi¸o ¸n,SGK 2: Học sinh: đọc và trả lời câu hỏi SGK C. Tiến trình các hoạt động dạy học 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Theo Hoài Thanh: Văn chương có nguồn gốc từ đâu? Có ý nghĩa và công dụng ntn? GV nêu: Có người cho rằng, những ai đọc truyện mà khóc vì nhân vật chết oan, xúc động nghẹn ngào vì nhân vật đáng thương quá……..thì đó chỉ là những tình cảm thương vay, vớ vẩn, không thật, y như Thuý Vân chê Thuý Kiều trong buổi chiều đi chơi hội Đạp Thanh (thanh minh) Vân rằng: Chị cũng nực cười Khéo dư nước mắt khóc người đời xưa!. ? Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao? (Có thể dựa vào bài Ý nghĩa văn chương để giải thích) 3. Bài mới: Tục ngữ Việt Nam có câu "Sống chết mặc bay", (tiền thầy bỏ túi) thể hiện thói vô trách nhiệm một cách trắng trợn của một viên "phụ mẫu chi dân" trong một lần "hộ đê vô tiền khoáng hậu". đây là truyện ngắn hiện đại đầu tiên được học trong chương trình Ngữ văn THCS. Câu chuyện như một màn kịch bi - hài rất hấp dẫn. Muốn hiểu tốt truyện này phải hiểu được 2 phép nghệ thuật tương phản và tăng cấp mà tác giả đã sử dụng. Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Tìm hiêu chung GV nêu vài nét về tác giả Phạm Duy Tốn: (1883 - 1924) Quê ở Thường Tín - Hà Tây. Là người có ít nhiều thành tựu trong thể loại truyện ngắn hiện đại đầu tiên của Việt Nam. * "Sống chết mặc bay" được coi là một trong những tác phẩm thành công nhất của ông. GV hướng dẫn đọc: -> HS đọc Đ1: đầu -> hưởng mất -> NX cách đọc. Hướng dẫn hs kể tóm tắt truyện: - Phân biệt giọng kể - Quan phụ mẫu luôn hách dịch,nạt nộ, bẳn gắt, sung sướng vì " ù". - Thầy đề, dân phu giọng sợ sệt, khúm núm, khẩn thiết, lo sợ…. - Kể theo trình tự, bỏ hết lời đối thoại (theo ngôi thứ 3) - 2 -> 3 HS kể truyện.. Nội dung cơ bản I. §äc vµ hiÓu chó thÝch. 1. Đọc.

(102) - Tìm hiểu một số chú thích khó Chuyển: Hướng dẫn tìm hiểu bố cục truyện. ? Qua việc đọc và chuẩn bị cho biết: Truyện kể về sự việc gì? Nhân vật chính là ai? - Kể về sự việc vỡ đê - Nhân vật chính là quan phụ mẫu. ? Theo em, truyện có thể chia mấy phần? giới hạn từng phần? nội dung? - Đ1: đầu -> hưởng mất tr75: Cảnh đê sắp vỡ . Nguy cơ vỡ đê và sự chống đỡ của người dân. (Cảnh trên đê) - Đ2: Tiếp: ấy lũ con dân -> Điếu, mày! tr75 -78: Cảnh quan phủ cùng nha lại đánh tổ tôm trong khi đi hộ đê (Cảnh trong đình trước khi đê vỡ) - Đ3: Còn lại tr78: Cảnh đê vỡ, nhân dân lâm vào tình trạng thảm sầu. 2. Chó thÝch - Bố cục: 3 phần. ? Trong bố cục, phần nào là phần chính? Vì sao? - Đoạn 2: Cảnh trên đê - trong đình trước khi đê vỡ. (quan phủ, nha lại đánh tổ tôm…). Vì Đoạn dài nhất, tập trung làm nổi bật chính là quan phủ. (quan Phụ mẫu) - HS quan sát tranh ảnh minh hoạ tr75 -76 ? Theo em, hai bức tranh được vẽ với dụng ý gì? (minh hoạ nội dung chính của truyện. Bức tranh1 tr75 Cảnh nhân dân hốt hoảng cứu đê…. Bức tranh 2 tr76: Qua có trách nhiệm hộ dân cứu đê đang thản nhiên đánh bài, mặc kệ dân. => Hai bức tranh tạo 2 cảnh trái ngược, làm nổi bật tư tưởng phê phán bọn quan lại ăn chơi vô trách nhiệm trong khi dân đang ra sức cứu đê.) ? Từ nội dung câu chuyện và 2 bức tranh minh hoạ, theo em nghệ thuật nổi bật để - Nghệ thuật tạo dựng truyện: tạo dựng truyện là gì? - Sử dụng phép tương phản (đối lập) ? Hiểu thế nào là phép tương phản (đối lập) - Sgk tr81: Tạo ra những hành động, những cảnh tượng, những tính cách trái.

(103) ngược nhau để làm nổi bật một ý tưởng bộ phận hoặc tư tưởng chính của tác phẩm. ? Vậy hai mặt tương phản cơ bản trong truyện ngắn này là gì?. -Hoạt động 2 chuyển: Tìm hiểu văn bản - HS đọc lại đoạn 1 (Thầm và quan sát) ? Đoạn văn miêu tả cảnh gì? ? Cảnh đê sắp vỡ đựơc gợi tả bằng các chi tiết thời gian, không gian, địa điểm nào?. - Hai mặt tương phản cơ bản trong truyện: Cảnh 1: Cảnh tượng nhân dân đang vật lộn căng thẳng, vất vả đến cực độ trước nguy cơ đê vỡ. (tương ứng với đoạn 1) Cảnh 2: Quan phủ cùng nha lại, chánh tổng lao vào cuộc tổ tôm ngay trong khi họ "đi hộ đê" (tương ứng với đoạn 2) II. §äc vµ hiÓu v¨n b¶n 1. Cảnh trên đê sắp vỡ. - Thời gian: Gần 1 giờ đêm. - Không gian: Trời mưa tầm tã, nước sông Nhị Hà dâng to. - Địa điểm: Khúc sông làng X, thuộc phủ X, hai ba đoạn đã thẩm lậu.. ? Hiểu "Thẩm lậu" là gì? - giải thích từ tr79 ? Suy nghĩ gì về thời gian xảy ra sự việc? - Nửa đêm:- Mọi người nghỉ ngơi, ngủ…. - Đêm tối. -> Xảy ra việc: nguy cơ lớn, rất khẩn cấp ? Tại sao viết tắt (X) khi gọi tên? Đây là sự việc có thật nhưng tên sông được ghi cụ thể còn tên làng, phủ lại ghi bằng kí hiệu vì sự việc này không chỉ xảy ra ở một nơi mà có thể là phổ biến ở nhiều nơi trên nước ta (lũ lụt vỡ đê, nhà trôi, chết người… đã từng xảy ra ở nhiều nơi liên hệ địa phương) - Quan sát đoạn: "dân phu… hết đoạn 1 tr75 ? Không khí, cảnh tượng hộ đê diễn ra ntn? được miêu tả bằng những chi tiết nào? (Hình ảnh và âm thanh) - Hình ảnh con người: Hàng trăm nghìn - Hình ảnh: Kẻ thuổng, người cuốc, đội đất, vác tre, đắp, cừ (dùng ván, phên đóng người nhốn nháo cơ cực…. cọc ngăn nước tràn), lội bì bõm, ướt lướt thướt. - Âm thanh: Trống, tù và, tiếng người… - Âm thanh: Trống đánh liên thanh, ốc.

(104) thổi vô hồi (liên tiếp thúc giục), tiếng người xao xác gọi nhau. - Trời: Mưa tầm tã như trút, nước cuồn cuộn ? Qua những hình ảnh chi tiết trên, em hình dung cảnh tượng hộ đê ntn?. xao xác hối hả…. → Không khí, cảnh tượng hộ đê nhốn nháo, căng thẳng, nhếch nhác, vật lộn vất vả đến cực độ, thê thảm với nước để cứu đê.. ? Nhận xét gì về ngôn ngữ miêu tả? - Láy tượng hình: Bì bõm, lướt thướt, xao xác, tầm tã, cuồn cuộn. - Ngôn ngữ biểu cảm: Than ôi! … lo thay…nguy thay…. GVKL: Thiên tai đang từng lúc giáng xuống đe doạ cuộc sống của người dân → Tranh 1 -> Tác giả đã vào truyện bằng cách tạo tình huống có vấn đề (Thắt nút): Đê sắp vỡ) để từ đó, các sự kiện kế tiếp sẽ xảy ra (Chuẩn bị cho sự xuất hiện cảnh tượng trái ngược sẽ diễn ra) Hoạt động 3: Tiểu kết. Chuyển: Trước cảnh tượng con dân chân lấm tay bùn, trăm lo nghìn sợ, đem thân sức yếu đuối chọi với mưa lũ để bảo vệ, giữ lấy gia tài là con đê thì quan Phủ - cha mẹ dân đang ở đâu? Thái độ trách nhiệm của ông thế nào - giờ sau tìm hiểu tiếp Ngày soạn: 11/03/2013 Ngày giảng : 13/03/2013 Tiết 107 – Văn bản. SỐNG CHẾT MẶC BAY (Tiếp theo) A. Mục tiêu cần đạt: - Hiểu được giá trị hiện thực, nhân đạo và những thành công nghệ thuật của tác phẩm (một trong những truyện ngắn được coi là mở đầu cho thể loại truyện ngắn hiện đại ở Việt Nam đầu thế kỉ XX). - Hiểu và nắm chắc nội dung cảnh quan phủ, nha lại "đi hộ đê". - Rèn kĩ năng đọc, kể, tóm tắt, phân tích nhân vật qua các cảnh đối lập, tương phản và tăng cấp. B. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGV 2: Häc sinh: §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK C. Tiến trình các hoạt động dạy học 1. Ổn định tổ chức:.

(105) 2. Kiểm tra bài cũ: ? Cảnh tượng trên đê sắp vỡ được miêu tả ntn? 3. Bài mới: Giờ trước đã tìm hiểu Cảnh trên đê sắp vỡ, Trước cảnh tượng con dân chân lấm tay bùn, trăm lo nghìn sợ, đem thân sức yếu đuối chọi với mưa lũ để bảo vệ, giữ lấy gia tài là con đê thì quan Phủ - cha mẹ dân đang ở đâu? Thái độ trách nhiệm của ông thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu tiếp tiết 106 Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản Hoạt động 1: Tìm hiểu nội dung đoạn 2 - HS đọc đoạn 2: "Ấy lũ" tr75 → "điếu mày" tr78. ? Đoạn văn miêu tả những chuyện gì? Xảy ra ở đâu? - Chuyện quan phủ được hầu hạ. - '' '' chơi tổ tôm. '' '' nghe tin đê vỡ toàn bộ trong đình cao, vững trãi. 2. Cảnh quan phủ, nha lại "đi hộ đê". ? Quan phủ có thực hiện nhiệm vụ của mình trước triều đình không? Em đánh giá khái quát ntn? HS đọc đoạn: "Thưa rằng" tr75 -> "phúc trinh" tr78 ? Không khí quang cảnh trong đình được miêu tả ntn? - Khác hẳn cảnh nhốn nháo hốt hoảng ở ngoài đình. ? Quan phủ được hầu hạ ntn? - Chễm chệ ngồi, chân phải duỗi ra để người nhà quỳ dưới đất mà gãi. ? Quan đi hộ đê mang theo những đồ vật gì? - Bát yến hấp đường phèn - Tráp đồi mồi (rùa biển) - Trong ngăn bạc đầy những trầu vàng…. - Hai bên nào ống thuốc bạc, đồng hồ vàng… Giải thích:. - Quan phủ không làm chức trách nhiệm vụ mà tổ chức ăn chơi, đánh tổ tôm trong đình vững trãi, đê vỡ cũng không sao.. }. * Không khí, quang cảnh trong đình: - Trong đình trang nghiêm, tĩnh mịch, nhàn nhã, đường bệ nguy nga. - Quan được hầu hạ chu đáo (Kẻ gãi chân, người quạt mát). - Đi hộ đê nhưng mang theo những đồ vật đặc sản, quý hiếm. Yến; đồi mồi: Đặc sản quý hiếm. Nhận xét gì về cuộc sống qua đồ dùng của ? quan phủ? ->thể hiện lối sống xa hoa, hưởng lạc ("đi hộ đê" chỉ mang theo đồ dùng sinh Hình ảnh quan phụ mẫu nhàn nhạ hưởng hoạt quý hiếm, xa xỉ). ? lạc, trong đình trái với hình ảnh nào ngoài đê? - Trái với cảnh ngoài đê: Mưa gió ầm ầm,.

(106) dân phu rối rít….trăm họ đang vất vả lâm láp, gội gió tắm mưa, như đàn sâu lũ kiến ở trên đê tr76. Tác giả đặt 2 cảnh trái ngược (tương ? phản) có tác dụng ntn? - Tính cách hưởng lạc trái ngược với thảm cảnh của dân -> góp phần phê phán của truyện - Hoạt động 2: *HS đcọ đoạn: "ấy đó" tr77 -> "kêu vang tứ phía" tr78 Đoạn văn kể chuyện gì? ? Hình ảnh quan phủ đánh tổ tôm được ? miêu tả ntn? - Cử chỉ? Khi đó, ván bài quan đã chờ rồi, Ngài xơi bát yến vừa xong, ngồi khểnh vuốt râu, rung đùi, mắt đang mải trông đĩa nọc..tr77 Lời nói? - Trịnh thượng, hách dịch + Kẻ hầu hạ thưa gửi lễ phép: "Bẩm… bốc" + Quan truyền: "Ừ" Nhưng khi có người khẽ nói: "Bẩm, dễ có khi đê vỡ" Quan cau mặt, gắt rằng: " Mặc kệ" GV: Đoạn văn miêu tả và kể xen với các lời bình và biểu cảm: tr77 - Ôi! trăm hai mươi lá bài….. - Này, này, đê vỡ mặc ai……….thú vị. - Than ôi! cứ như……huyết mạch. -> Đã làm nổi rõ tính cách bất nhân của quan phủ đồng thời bộc lộ thái độ mỉa mai phê phán của tác giả. - Hoạt động 3: * HS đọc đoạn: "Bấy giờ ai nấy…..tr78 -> Điếu, mày! tr78 ? Đoạn văn kể chuyện gì? ? Khi nghe tin đê vỡ, thái độ của quan ntn? ? Những chi tiết đó chứng tỏ phong cách gì của quan? ? Cảnh đê vỡ được miêu tả ntn?. * Quang cảnh đánh bài tổ tôm của quan phủ:. Mọi người trong đình: + Quan chăm chú, đam mê đánh bài, điềm nhiên hưởng lạc ăn chơi. + Thờ ơ, vô trách nhiệm trước nguy cơ vỡ đê, trước tiếng kêu vang trời dậy đất ngoài đê.. * Thái độ quan phủ khi nghe tin đê vỡ. - Quan đỏ mặt tía tai quát: "Ông cách cổ chúng mày, ông bỏ tù chúng mày….đuổi cổ nó ra". -> Sự tàn nhẫn, vô lương tâm, có quyền lực nhưng thờ ơ, vô trách nhiệm với tính mạng của con người, gây tội ác..

(107) GV: Thay cho việc cứu đê, cứu dân, quan vẫn chúi vào đánh bài, giục nhau bốc quân bài trong đĩa - sung sướng vỗ đùi, cười nói rôm rả khi thắng bài. Trong khi đó đê vỡ, nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, trôi nhà cửa, lúa ngạp, kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không chỗ chôn, bờ vỡ thảm sầu. Quan vẫn ung dung trên đình vui thú với ván bài thắng lớn của mình. Quan ù -> Vui sướng cực độ. - Đó là niềm vui phi nhân tính của tên quan phủ. - Trong tác phẩm, tác giả đã kết hợp khéo léo phép tương phản và phép tăng căp (lần lượt đưa thêm chi tiết, chi tiết sau cao hơn chi tiết trước) để bộc lộ rõ nét tính cách của nhân vật. - Hoạt động 4: Phép tăng cấp được thể hiện ntn trong 2 ? cảnh tương phản: Mưa gió nước dâng * Nghệ thuật tăng cấp trong 2 cảnh tương dân phu hộ đê và cảnh trong đình? phản: Em hãy liệt kê so sánh -> trả lời: - Cảnh ngoài đình - tăng cấp: Mưa gió, ? HS hoạt động nhóm theo bàn - > trả lời. nước dâng cao,dân phu hộ đê, nguy cơ GV hệ thống bằng bảng đối chiều so sánh vỡ đê sau: (Bảng phụ) - Cảnh trong đình tăng cấp miêu tả độ đam mê tổ tôm gắn với bản chất quan Cảnh người dân hộ đê ngoài đình Phép tăng cấp thể hiện trong cách miêu tả: - Mưa mỗi lúc một nhiều, dồn dập (tầm tã -> vẫn mưa tầm rã trút xuống). - Mực nước sông mỗi lúc một dâng cao (Nước sông Nhị Hà lên to quá…. dưới sông thời nước cứ cuồn cuộn bốc lên) - Âm thanh mỗi lúc một ầm ĩ (Tiếng trống, tiếng tù và, tiếng người gọi nhau, tiếng trâu bò vang…. - Sức người mỗi lúc một đuối - Nguy cơ đê vỡ mỗi lúc một đến gần và vỡ. Cảnh quan phủ, nha lại đánh tổ tôm trong đình (Miêu tả độ đam mê tổ tôm gắn với bản chất vô trách nhiệm, vô lương tâm của quan phủ mỗi lúc một tăng) - Quan hộ đê: đánh tổ tôm từ nhịp nhàng vui vẻ đến say sưa cao trào. - Không ngó ngàng đến việc hộ đê ở trong đình ăn yến, chơi bài, quát tháo vì bị làm phiền. - Mưa càng to cũng không để ý, tiếng kêu thét vang tứ phía cũng không vào tai. - Khi có người báo tin đê vỡ vẫn không ngừng chơi bài, không lo lắng mà ra sức quát nạt doạ dẫm, đuổi người báo tin ra ngoài, tiếp tục chơi bài đến lúc được ù to, vui sướng đến cực độ trong khi đê vỡ, dân trôi..

(108) ? Phép tương phản, tăng cấp có tác dụng ntn? -> Nghệ thuật tương phản và tăng cấp đã vạch trần bản chất "lòng lang dạ thú" của tên quan phủ trước sinh mạng của người dân - càng đọc càng hấp dẫn, mâu thuẫn đẩy tới cao trào, tâm lí, tính cách nhân vật được bộc lộ rõ nét. * Liên hệ: Thực tế và vấn đề bảo vệ môi trường. Hoạt động 5: ? Qua phân tích, em nhận thấy tác phẩm có giá trị hiện thực ntn?. ? Khái quát giá trị nhân đạo của tác phẩm?. ? Nhận xét gì về nghệ thuật xây dựng truyện? (Cách hấp dẫn người đọc?). - HS đọc Ghi nhớ SGK Mở rộng: Thực tế không có vị quan nào to gan, lớn mật không sợ mất chức quyền đến thế nhưng sự cường điệu đó đã lột trần bản chất của nhân vật quan phụ mẫu trong truyện……. - Hoạt động 6: Hướng dẫn luyện tập ở nhà (BT1, 2) - Đọc lại SGK ngữ văn 6 tập I để giải thích văn tự sự, miêu tả, biểu cảm, lời kể - Tự tìm hiểu: ngôn ngữ nhân vật, ngôn ngữ độc thoại nội tâm….. III. Tổng kết: 1. Giá trị hiện thực: - Phản ánh sự đối lập hoàn toàn giữa cuộc sống và sinh mạng cơ cực, thê thảm của nhân dân với cuộc sống của bọn quan lại ăn chơi hưởng lạc, vô trách nhiệm. 2. Giá trị nhân đạo: - Lên án kẻ cầm quyền thờ ơ tàn nhẫn, vô lương tâm, vô trách nhiệm với tính mạng dân thường. - Cảm thương sâu sắc - Nghệ thuật: - Xây dựng nhân vật bằng nhiều hình thức ngôn ngữ, nhất là đối thoại ngắn gọn, sinh động. - Kết hợp tương phản và tăng cấp để khắc hoạ nhân vật làm nổi bật tư tưởng của tác phẩm. * Ghi nhớ: SGK tr83.

(109) 4. Củng cố: Hệ thống toàn bài 5. Dặn dò: - Thuộc bài, nắm nội dung, nghệ thuật của bài - Soạn trước nội dung bài sau. Ngày soạn: 05/03/2011 Ngày giảng : 09/03/2011 TiÕt 107 – c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch A. Mục đích cần đạt: 1/ KiÕn thøc: - ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ kiÓu bµi NL gi¶i thÝch, nh÷ng c¸ch thøc cô thÓ trong viÖc lµm 1 bµi v¨n gi¶i thÝch, nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý vµ nh÷ng lçi cÇn tr¸nh khi lµm bµi. 2/ Kü n¨ng: - TiÕp tôc rÌn mét sè kü n¨ng: t×m hiÓu ®Çu bµi, t×m ý, lËp dµn ý, ph¸t triÓn dµn ý thµnh ®o¹n vµ bµi v¨n. 3/ TÝch hîp: - T×m hiÓu chung vÒ kiÓu bµi gi¶i thÝch. - V¨n b¶n “Sèng chÕt mÆc bay” B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. ThÕ nµo lµ phÐp lËp luËn gi¶i thÝch? Cã thÓ gi¶i thÝch b»ng nh÷ng c¸ch nµo? 3. Bµi míi : 39’ * GTB.. Hoạt động của GV và học sinh Học sinh đọc đề bài trên bảng phụ. H: Nªu c¸c bíc lµm 1 bµi v¨n? (T×m hiÓu đề tìm ý; lập dàn ý; viết các đoạn, viết bài; đọc và sửa). H: §Ò bµi trªn thuéc kiÓu bµi nµo? (LËp luËn gi¶i thÝch). H: Yêu cầu của đề bài là gì? (Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷) H: Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ ntn? (nghÜa ®en, nghÜa bãng; ý nghÜa cña c©u tôc ng÷) H: Em hiÓu c©u tôc ng÷ ntn? (Con ngời ta đi đây đi đó mở rộng tầm hiểu biết, khôn ngoan từng trải, thành đạt). H: NÕu chØ gi¶i thÝch theo nghÜa ®en nh vậy có đợc không?. Néi dung I.Bµi häc : 1.- C¸c bíc lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch: Cho đề bài: Nhân dân ta có câu tục ngữ “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”. Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó. 1.1 Tìm hiểu đề, tìm ý: a. Tìm hiểu đề: - §Ò bµi thuéc kiÓu lËp luËn gi¶i thÝch. - Yªu cÇu: Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷. + Lµm s¸ng tá nghÜa ®en cña c©u tôc ng÷. + Lµm s¸ng tá nghÜa bãng cña c©u tôc ng÷. + Lµm s¸ng tá ý nghÜa s©u xa cña c©u tôc ng÷ b. T×m ý: - Nghĩa đen: Đi đây đó thì mở rộng tầm hiểu biÕt, kh«n ngoan tõng tr¶i. - Nghĩa bóng: khát vọng bao đời của ngời nhân dân sau luỹ tre xanh muốn đi đây đó để.

(110) H: C©u tôc ng÷ cßn cã ý nghÜa s©u xa nµo kh¸c ? H: Cã nh÷ng c©u ca dao, tôc ng÷ nµo cã néi dung t¬ng tù ? H: Em rót ra cho m×nh bµi häc g× tõ c©u tôc ng÷ ? H: Nªu bè cô cña 1 bµi v¨n? H: Më bµi trong bµi v¨n gi¶i thÝch nªu vÊn đề gì? (Điều cần giải thích và phơng hớng gi¶i thÝch). H: Phần thân bài nêu vấn đề gì? (Tr×nh bµy néi dung gi¶i thÝch vµ c¸ch lËp luËn gi¶i thÝch cho phï hîp). H: Đi 1 ngày đàng nghĩa là gì? H: Mét sµng kh«n lµ g×? C¸ch nãi Êy cã g× đặc biệt? H; Câu tục ngữ đúc rút kinh nghiệm gì trong đời sống? H: Em cßn hiÓu ý nghÜa s©u xa cña c©u tôc ng÷ ntn?. H: PhÇn kÕt bµi trong bµi v¨n lËp luËn gi¶i thích nêu điều gì? (ý nghĩa của điều đợc gi¶i thÝch víi mäi ngêi ) H: Em viÕt phÇn më bµi ntn? H: Cã thÓ cã nh÷ng c¸ch më bµi ntn cho 1 bµi v¨n nghÞ luËn gi¶i thÝch?. më réng tÇm hiÓu biÕt. => C©u tôc ng÷ lµ lêi khuyªn, lêi khÝch lÖ mọi ngời nên đi đây đó, chống thói ở lì 1 nơi thñ cùu, tù tho¶ m·n. - Liªn hÖ c¸c c©u ca dao, tôc ng÷: “Lµm trai … còng tõng” “§i cho … kh«n” 1.2. LËp dµn ý: a. Më bµi: Giíi thiÖu c©u tôc ng÷ víi ý nghÜa s©u xa cña nã vµ thÓ hiÖn kh¸t väng ®i nhiÒu nơi để hiểu biết. b. Th©n bµi: TriÓn khai phÇn gi¶i thÝch: - Gi¶i thÝch nghÜa ®en cña c©u tôc ngò (c¸ch ®o kg b»ng ngµy, ®o trÝ kh«n (sù hiÓu biÕt) b»ng sµng). - Gi¶i thÝch nghÜa bãng cña c©u tôc ng÷ (kinh nghiÖm häc hái më réng nhËn thøc hiÓu biÕt ngoµi x· héi). - NghÜa s©u xa: kh¸t khao cña ngêi nh©n d©n xa muốn đợc đi khỏi nhà, khỏi làng để mở rộng tầm nhìn. Từ đó, ta hiểu câu tục ngữ không chỉ đúc rút kinh nghiệm mà còn biểu hiÖn mét kh¸t väng, hiÓu biÕt. c. KÕt bµi: - Câu tục ngữ ngày xa vẫn có ý nghĩa đối với h«m nay. 1.3. ViÕt c¸c ®o¹n – viÕt bµi: a. Më bµi: Giíi thiÖu c©u tôc ng÷, néi dung s©u s¾c mµ m×nh muèn gi¶i thÝch.. b. Th©n bµi: HS viết thân bài theo dàn bài đã lập sẵn. - ViÕt ®o¹n ®Çu tiªn cña th©n bµi liªn kÕt víi H: PhÇn th©n bµi, em sÏ viÕt mÊy ®o¹n v¨n phÇn më bµi. ? “Thật vậy, đúng vậy, quả đúng nh vậy” H: §ã lµ nh÷ng ®o¹n v¨n cã néi dung ntn? - ViÕt ®o¹n gi¶i thÝch nghÜa ®en ntn? V× sao viÕt nh vËy? HS đọc đoạn văn của mình, HS nhận xét - Viết đoạn giải thích nghĩa bóng ntn? b¹n, GV nhËn xÐt bæ sung. - ViÕt ®o¹n gi¶i thÝch néi dung s©u xa cña c©u tôc ng÷ ntn? (HS tham kh¶o 3 ®o¹n v¨n trong SGK) HS đọc kết bài trong SGK. c. KÕt bµi H: Kết bài đẫ cho thấy vấn đề đã đợc giải.

(111) thÝch cha? H: Ngoµi c¸ch kÕt bµi nµy cßn cã c¸ch kÕt bµi nµo kh¸c kh«ng? H: Em h·y viÕt mét kÕt bµi? GV: §ã chÝnh lµ c¸c bíc lµm bµi v¨n gi¶i thÝch. H: H·y nh¾c l¹i c¸c bíc lµm bµi v¨n gi¶i thÝch . HS đọc ghi nhớ. Híng dÉn häc sinh viÕt më bµi, kÕt bµi khác cho đề bài, viết thành bài văn hoàn chØnh. 1.4. §äc vµ söa bµi: - Đọc và xem lại các phần đã phù hợp với đề bµi, dµn bµi cha? - Söa ch÷a bµi viÕt cho hoµn chØnh. * Ghi nhí (SGK – T86) II. LuyÖn tËp:. Ngày soạn: 5/3/2011 Ngày giảng:9 /3/2011 Tiết 108 - Tập làm văn LUYỆN TẬP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH - VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 6 Ở NHÀA. Mục tiêu cần đạt  Củng cố những kiến thức về bài văn lập luận giải thích  Vận dụng được những hiểu bíêt đó vào việc làm một bài văn giải thích cho một nhận định, một ý kiến về một vấn đề quen thuộc với đời sống của cácem B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò C. Tiến trình các hoạt động 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra: Em hãy trình bày cách làm bài văn lập luận giải thích? Bố cục của bài văn lập luận giải thích? 3. Bài mới: Giờ trước chúng ta đã tìm hiểu cách làm bài văn lập luận giải thích. Để nắm vững hơn nữa kiến thức của kiểu bài này và vận dụng nó vào việc làm bài văn lập luận giải thích, chúng ta sẽ tìm hiểu nội dung bài học hôm nay. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cơ bản Hoạt động 1: Yêu cầu HS đọc kĩ đề bài (HS đọc, gv ghi bảng) Cho đề văn: Một nhà văn có nói: “Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người”. Hãy giải thích câu nói đó ? Muốn làm bài văn lập luận giải thích cần tiến hành các bước nào?.

(112) - Có 4 bước: - Tìm hiểu đề và tìm ý - Lập dàn bài - Viết bài - Đọc lại và sửa chữa GV: Với đề này chúng ta cần tìm hiểu đề và tìm ý ntn? (Ghi bảng) ? Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì? Từ then chốt? - Giải thích vai trò của sách. ? Làm thế nào để nhận ra yêu cầu đó? - Căn cứ vào mệnh lệnh của đề, từ ngữ trong đề. ? Để đạt được yêu cầu giải thích đã nêu trên, bài làm cần có những ý gì?. 1. Tìm hiểu đề và tìm ý - Đề yêu cầu giải thích vai trò của sách đối với trí tuệ con người.. Tìm ý: - Ngọn đèn sáng bất diệt là gì? - Vì sao sách là ngọn đèn sáng bất diệt? - Ví dụ sách tốt, sách hay…. - Có phải loại sách nào cũng là sách tốt, sách hay không?… - Thái độ của ta đối với sách như thế nào?. ? Như vậy, chúng ta vừa tìm hiểu đề và tìm ý đối với đề bài trên, Bước thứ 2 ta sẽ làm 2. Lập dàn bài gì? Trong phần lập dàn bài, yêu cầu các em hoạt động nhóm. Cô chia lớp làm 4 nhóm, các em sẽ thảo luận và ghi ra giấy các nội dung của phần Lập dàn bài (Theo các câu hỏi trong SGK). Sau đó cử đại diện lên bảng trình bày. Thời gian thảo luận 4 phút. - HS thảo luận, giáo viên quan sát - HS lên bảng dán bài - Mời nhóm 1 trình bày các nhóm khác nhận xét ?. Phần mở bài làm nhiệm vụ gì? - Ở phần mở bài có nhiều cách vào bài, có thể vào bài trực tiếp hoặc gián tiếp. Người viết cần nêu được các ý: + Dẫn vào vấn đề + Giới thiệu vấn đề (ý kiến, nhận định…) + Hướng giải thích.. ? Phần thân bài có nhiệm vụ ntn? Nội dung. * Mở bài: Giới thiệu vai trò của sách và trích dẫn câu nói. * Thân bài.

(113) cụ thể của phần thân bài?. ? Nghĩa của cả câu? ? Tại sao nói sách là ngọn đèn sáng của trí tuệ con người? (Vì sao nói đến sách người ta liền nghĩ đến trí tuệ con người?). - Giải thích nghĩa câu nói + Sách chứa đựng trí tuệ con người + Trí tuệ: Tinh tuý, tinh hoa của hiểu biết. + Sách là ngọn đèn sáng: Ngọn đèn rọi chiếu, soi đường đưa con người ra khỏi chốn tối tăm của sự không hiểu biết. + Sách là ngọn đèn sáng bất diệt không bao giờ tắt, không bao giờ mất. -> Sách là nguồn sáng bất diệt, được thắp lên từ trí tuệ con người. - Giải thích cơ sở chân lý của câu nói: + Sách chứa đựng kiến thức, hiểu biết sâu sắc của con người trong sản xuất, chiến đấu, trong nghiên cứu khoa học kỹ thuật… trong các mối quan hệ xã hội (cha mẹ - con cái, ông bà – cháu; đồng nghiệp - đồng nghiệp) -> Do đó sách là ngọn đèn sáng của trí tuệ con người. VD: - Thép đã tôi thế đấy - Ruồi trâu - Những thành tựu nghiên cứu khoa học ? Câu nói trên có phải là lời ca ngợi sách, tôn vinh sách hay không? Thử tìm thêm nhữn câu nói hay khác về sách để hiểu sâu vấn đề này? - Sách là người bạn lớn của con người. - Sách mở ra chân trời tri thức. + Những hiểu biết được sách ghi lại không chỉ có ích cho một thời mà còn có ích cho mọi thời đại. Nhờ có sách, ánh sáng của trí tuệ sẽ được truyền lại cho các đời sau -> Vì thế sách là ngọn đèn sáng bất biệt của trí tuệ con người được nhiều người thừa nhận..

(114) ?. Có thể nói mọi loại sách đều là ngọn đèn sáng bất diệt không? Vì sao? - Không phải. Chỉ có những cuốn sách có giá trị mới được coi là ngọn đèn sáng bất diệt ? Vậy tình cảm, thái độ của chúng ta đối với sách và với câu nói trên như thế nào?. - Giải thích sự vận dụng chân lí được nêu trong câu nói - Cần phải chăm chỉ đọc sách để hiểu biết hơn và sống tốt hơn. - Cần chọn sách tốt, sách hay để đọc - Cần tiếp nhận ánh sáng trí tuệ chứa đựng trong sách, hiểu và làm theo sách chứa đựng trong sách, cố hiểu nội dung sách và làm theo sách. Kết bài: Khẳng định giá trị của câu nói. Hoạt động 3: 3. Viết đoạn văn - HS tự thực hiện - Viết thành đoạn văn ngắn theo yêu cầu. - GV chia khu vực viết đoạn văn, Hs hoạt động độc lập: 4 bàn đầu viết phần mở bài 4 bàn tiếp viết phần kết bài 2 bàn cuối viết phần thân bài đoạn giải thích vì sao sách là ngọn đèn sáng bất diệt. HS trình bày trước lớp, lớp chú ý lắng nghe, nhận xét, bổ sung. GV: Nhận xét, gợi ý sửa chữa và tổng kết rút kinh nghiệm.. GV: Hướng dẫn hs về nhà viết bài.. Bài viết TLV số 6 (HS thực hiện ở nhà) Lựa chọn một trong 2 đề sau: Đề 1: Giải thích hai câu thơ của Bác Hồ: Mùa xuân là tết trồng cây Làm cho đất nước càng ngày càng xuân. (Hồ Chí Minh) * Gợi ý: - Phân biệt 2 từ xuân trong 2 câu thơ.

(115) - Giải thích nguồn gốc và ý nghĩa của tết trồng cây. - Những việc cần làm ngay để bảo vệ môi trường là gì? - Lấy dẫn chứng thực tế, văn thơ chọn lọc. Đề 2: Em hãy giải thích nội dung lời khuyên của Lê - nin: "Học, học nữa, học mãi". * Gợi ý: Yêu cầu: Không sao chép tài liệu - Cần giải thích được vấn đề mình lựa chọn, có liên hệ, vận dụng. - Bài viết phải đúng chính tả, có mạch lạc, liên kết, có bố cục rõ ràng 4. Củng cố: Hệ thống toàn bài 5. Dặn dò: - Thuộc bài - Xem lại toàn bộ nội dung kiến thức - Hoàn thiện bài viết đầy đủ các phần _________________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 10-3-2011 Ngµy gi¶ng:14-3-2011 TiÕt 109 – nh÷ng trß lè hay va – ren vµ phan béi ch©u (t1) (NguyÔn ¸i Quèc) A. Mục đích cần đạt: - Giúp học sinh thấy đợc nội dung của tác phẩm nhằm vạch trần bộ mặt xảo trá và bỉ ôi của Va Ren, học sinh hiểu đợc về tác giả Nguyễn ái Quốc, vai trò của tác phẩm trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Việt Nam, nghệ thuật trào phúng của Nguyễn ái Quèc. - Kĩ năng đọc, rèn phân biẹt giọng đối thoại của các nhân vật, tìm hiểu cấu trúc văn b¶n. - Tích hợp phần TV: Dùng cụm C-V để mở rộng câu. TLV ở bài “Luyện nói về văn nghÞ luËn gi¶i thÝch” . B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. ¶nh ch©n dung NAQ, PBC. - HS: So¹n bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. H: Giải thích ý nghĩa sâu sắc và lí thú nhan đề truyện “Sống chết mặc bay”..

(116) => Thái độ vô trách nhiệm của bọn quan lại đối với nhân dân. 3. Bµi míi : 39’ * GTB. N¨m 1925, nhµ CM næi tiÕng PBC (1867-1940) bÞ bän thùc d©n Ph¸p b¾t cãc ë Thëng H¶i – Trung Quèc råi ®a vÒ Hµ Néi, kÕt ¸n tï chung th©n. §ã còng lµ TG viªn Toµn §B míi Va ren s¾p sang thuéc ®ia nhËn chøc. H¾n høa h·o r»ng sÏ chó ý tíi ¸n PBC. Trªn b¸o “ngêi cïng khæ” sè 36-37 ph¸t hµnh th¸ng 9, 10 n¨m 1925 t¹i Pari (Ph¸p), xuÊt hiÖn truyÖn ng¾n ch©m biÕm nµy cña NAQ. TiÓu phÈm gãp thªm 1 tiÕng nãi ®Çy sm vµo phong trào đòi thả cụ PBC đang phát triển rầm rộ khắp đất nớc Việt Nam. Ph¬ng ph¸p H: Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t/gi¶ NAQ . (HS tr×nh bµy phÇn chó thÝch) H: Văn bản: “Những trò … PBC” ra đời trong hoµn c¶nh nµo. GVHD đọc: lời kể vừa bình thản vừa dí dám, hµi híc, chó ý tõng lêi b×nh phÈm, cảm thán …GV và HS đọc hết truyện . HS tóm tắt truyện theo chặng đờng đi của toµn quyÒn §D. - GV yªu cÇu HS gi¶i thÝch mét sè chó thÝch trong SGK. H: VB là một truyện ngắn đợc tạo bằng h cÊu (tëng tîng vÒ c¸i cã thËt). Theo em, chuyÖn g× lµ cã thËt, chuyÖn g× lµ tëng tîng? H: HiÓu “trß lè” lµ g×? (trß hÒ nh¶m nhÝ, tåi tÖ, kÖch cìm. H: VËy, nh÷ng trß lè trong truyÖn nµy lÉn trß ntn? (trß nhè nh¨ng, bÞp bîm …) H: Ai là t/g của những trò lố đó? (Varen) ngêi høa sang VN ch¨m sãc PBC H: Truyện đợc kể theo trình tự nào? (TG) H: TruyÖn cã thÓ chia thµnh mÊy ®o¹n, néi dung cña tõng ®o¹n lµ g×? H:§o¹n nµo lµm thµnh n/dung cña truyÖn?. Néi dung I. §äc vµ hiÓu chó thÝch 1.§äc 2. Chó thÝch a. T¸c gi¶: SGK b. T¸c phÈm: ViÕt ngµy sau khi nhµ c¸ch m¹ng PBC bÞ b¾t cãc (19/6/1925) ë Trung Quốc giải về giam ở Hoả lò - địa ngục trần gian – Hµ Néi … c. §äc – tãm t¾t: d. Chó thÝch: - Phan Béi Ch©u - Toµn quyÒn - M¸c x©y … e. CÊu tróc v¨n b¶n: - ChuyÖn cã thËt: NV Varen, toµn quyÒn P t¹i §D; PBC nhµ yªu níc ®ang bÞ Ph¸p b¾t giam tại Hà Nội, phong trào đòi thả PBC. - ChuyÖn tëng tîng: cuéc tiÕp kiÕn cña Varen víi PBC ra sao lµ do t/gi¶ tëng tîng. §1: Tõ ®Çu … giam trong tï: tin Varen sang ViÖt Nam . Đ2: Tiếp đến thì tới làm toàn quyền: Trò lố của Va ren đối với PBC. Đ3: Còn lại: Thái độ của PBC.. => §2. H: PhÇn ®Çu truyÖn nh¾c tªn 2 nh©n vËt II. §äc, hiÓu v¨n b¶n: Varen và PBC. Hai nhân vật đã đợc giới 1. Tin Varen sang Việt Nam: thiÖu ntn? Varen lµ toµn quyÒn Ph¸p t¹i §«ng d¬ng tõ H: Nhận xét gì về địa vị xã hội của 2 nhân năm 1925..

(117) vËt nµy? - PBC lµ l·nh tô phong trµo yªu níc ViÖt Nam H: Varen høa sang VN ch¨m sãc PBC v× lÝ ®Çu thÕ kû XX. do g×? => 2 ngời có địa vị xã hội đối lập nhau. - Vì công luận Pháp đòi hỏi Varen vừa mới H: Tác giả đã bình luận việc này ntn? nhËn chøc, muèn lÊy long d luËn. - “¤ng høa thÕ: gi¶ thö cø cho r»ng 1 vÞ toµn quyÒn §«ng d¬ng mµ l¹i biÕt gi÷ lêi høa ®i H: Qua lời binhd luận ấy tác giả muốn bày chăng nữa, thì chúng ta vẫn đợc phép tự hỏi tỏ thái độ gì? liÖu quan toµn quyÒn Varen sÏ “ch¨m sãc” vô Êy vµo lóc nµo vµ ra lµm sao”. => Thái độ ngờ vực, không tin thiện chí của H: NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt cña ®o¹n v¨n Varen . më ®Çu? - Giọng châm biếm, mỉa mai, bày tỏ thái độ khinh thêng, ngê vùc 1 kÎ “long lang d¹ sãi”. H: §o¹n më ®Çu truyÖn cã vai trß ntn so => §o¹n më ®Çu nh 1 lêi th«ng b¸o vÒ viÖc víi toµn bé c©u chuyÖn? Varen sang VN cïng víi lêi høa cña y, gieo thái độ ngờ vực về lời hứa đó của nhân dân VN, của ngời đọc. GV: Chóng ta thö tin vµo lêi høa cña toµn quyÒn Varen vÌ theo dâi cuéc hµnh tr×nh “ch¨m sãc” PBC cña h¾n, chóng ta thö xem h¾n sÏ ch¨m sãc “vô PBC ntn. Vµ víi sù “ch¨m sóc” ấy thì thái độ của PBC nh thế nào? Để theo dõi cuộc hội kiến đầy thú vị này, giờ sau chóng ta t×m hiÓu tiÕp. Ngµy so¹n: 10-3-2011 Ngµy gi¶ng : 15-3-2011 TiÕt 110 – nh÷ng trß lè hay va – ren vµ phan béi ch©u (t2) (NguyÔn ¸i Quèc) A. Mục đích cần đạt: - HS thấy đợc sự đả kích của tên Toàn quyền Varen qua hành động lố bịch của y đối víi PBC, ca ngîi nh©n c¸ch cao quý cña nhµ yªu níc PBC, nghÖ thuËt viÕt truyÖn ng¾n hiÖn đại của NAQ. - TÝch hîp:TiÕp tôc c«ng viÖc cña tiÕt 109 - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. ¶nh ch©n dung PBC. - HS: So¹n bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. H: Tãm t¾t truyÖn, vai trß cña ®o¹n më ®Çu truyÖn lµ g×? 3. Bµi míi : 39’ * GTB..

(118) Ph¬ng ph¸p GV: Trong rÊt nhiÒu trß lè cña Varen t¹i Việt Nam có “trò lố” của y đối với PBC. §©y lµ trß lè bÞch nhÊt. H: Trong đoạn truyện kể việc Varen đến xµ lim t¹i Hµ Néi gÆp PBC xuÊt hiÖn 2 h×nh thøc ng«n ng÷. §ã lµ nh÷ng h×nh thøc ng«n ng÷ nµo? H: NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt cña lêi v¨n b×nh luËn cña t¸c gi¶?. H: Trong lêi b×nh luËn Êy t¸c gi¶ béc lé thái độ gì? H: Lời bình luận ấy nhằm mục đích gì? H: Theo dõi lời độc thoại của Varen cho biết Varen đã tuyên bố và khuyên PBC ®iÒu g×? H: B»ng chÝnh nh÷ng lêi lÏ cña m×nh Varen đã tự bộc lộ nhân cách nào của y? H: Cũng bằng những lời lẽ đó Varen đã béc lé thùc chÊt lêi høa ch¨m sãc PBC nh thÕ nµo? H: Bằng ngôn ngữ độc diễn trớc PBC Varen đã diễn “trò lố” cuối cùng của mình nh thÕ nµo? GV: VËy, tríc nh÷ng trß lè cña Varen, PBC, nhà chí sĩ yêu nớc Việt Nam đã có thái độ gì?. H: Theo dâi phÇn cuèi truyÖn, cho biÕt: Trong khi Varen nãi, PBC cã nh÷ng biÓu hiÖn nµo? H: Các biểu hiện đó cho thấy PBC đã có thái độ ntn trớc lời lẽ của Varen? H: Thái độ ấy toát lên đặc điểm nào trong nh©n c¸ch PBC. Néi dung III. §äc, hiÓu v¨n b¶n: 1. Tin Varen sang VN. 2. Trò lố của Varen đối với PBC. - Nh÷ng b×nh luËn cña ngêi kÓ chuyÖn (t/g): Tõ “«i thËt lµ … x¶y ra chuyÖn g× ®©y” - Ngôn ngữ độc thoại của nhân vật Varen: Tôi ®em … t«i lµm toµn quyÒn. - Trong lêi b×nh luËn, t¸c gi¶ dïng biÖn ph¸p tơng phản, đối lập tính cách cao thợng của PBC bËc anh hïng, vÞ thiªn sø víi tÝnh c¸ch đê tiện của Varen, kẻ phản bội nhục nhã. => Tác giả thể hiện thái độ khinh rẻ kẻ phản béi Varen, ngîi ca ngêi yªu níc PBC, nh»m v¹ch ra sù lè bÞch trong nh©n c¸ch Varen, khẳng định chính nghĩa của PBC. - Varen tuyên bố thả PBC (tôi đem tự do đến cho «ng ®©y) víi c¸c ®iÒu kiÖn (trung thµnh, céng t¸c, hîp lùc … vµ chí t×m c¸ch xói giôc … b¶o hä hîp t¸c víi ngêi Ph¸p … - Varen khuyªn PBC tõ bá lÝ tëng chung b¾t tay víi Varen chØ nªn v× quyÒn lîi c¸ nh©n gièng nh h¾n. => Varen – kẻ thực dụng đê tiện, sẵn sàng lµm mäi thø chØ v× quyÒn lîi c¸ nh©n. - Không phải giúp đỡ PBC mà là ép buộc cụ tõ bá lÝ tëng v× d©n téc m×nh, kh«ng ph¶i v× tù do cña PBC mµ v× quyÒn lîi cña níc Ph¸p, trùc tiÕp lµ danh lîi cña Varen. => Varen kẻ phản bội lí tởng đê tiện nhất lại ®i khuyªn b¶o kÎ trung thµnh víi lÝ tëng cao c¶ nhÊt, lêi høa ch¨m sãc PBC kh«ng chØ lµ lời hứa suông mà còn là trò bịp bợm, đáng cời. 3. Thái độ của PBC: - Nh×n Varen vµ im lÆng döng dng. - §«i ngän r©u mÐp ngêi tï nhÕch lªn 1 chót råi l¹i h¹ ngay xuèng. - Mỉm cời 1 cách kín đáo, nhổ vào mặt Varen. => Thái độ ngạc nhiên khinh bỉ thể hiện n/c cøng cái kh«ng chÞu khuÊt phôc, kiªu h·nh..

(119) GV: Trong khi thuyÕt gi¸o vÒ nh©n c¸ch sèng cña m×nh, Varen còng kiªu h·nh. Trong khi kh«ng nghe Varen thuyÕt gi¸o, PBC còng kiªu h·nh. H: Theo em, sù kh¸c nhau cña 2 niÒm kiªu h·nh Êy lµ g×? (HS th¶o luËn nhãm). - ở Varen: kiêu hãnh vì danh vọng của kẻ đê tiện, đáng để cời. - ở PBC: kiêu hãnh vì kiên định lí tởng yêu nớc, đáng khâm phục. IV. Tæng kÕt: - Ghi nhí (SGK). H: Em c¶m nhËn tõ truyÖn “Nh÷ng trß lè …” nh÷ng ý nghÜa néi dung næi bËt nµo, những giá trị hình thức đặc sắc nào? V. LuyÖn tËp - Truyện đợc viết nhằm cổ động cho phong H: Ngoài ý nghĩa văn hoá, truyện này còn trào của nhân dân đòi thả nhà yêu nớc PBC có ý nghĩa tự sự, chính trị. Dựa vào chú đồng thời nhằm vạch trần bộ mặt giả nhân, thích SGK, cho biết mục đích chính trị của giả nghĩa của bọn quan thầy thực dân Pháp. truyÖn? 4. Cñng cè: * ý nghÜa chÝnh cña lêi “t¸i bót” trong t¸c phÈm nµy lµ g×? A. Lµm cho t¸c phÈm mang tÝnh chÊt gÇn gòi nh 1 bøc th. B. Nâng cấp tính cách thái độ của PBC trớc kẻ thù: không chỉ dủng dng, khinh bỉ mà cßn chèng tr¶ quyÕt liÖt. C. ThÓ hiÖn sù giÔu cît cña PBC víi Varen. D. ThÓ hiÖn sù giÔu cît cña anh lÝnh …… An Nam víi Varen. 5. HDVN: - §äc l¹i t¸c phÈm. - Häc ghi nhí. - Nªu c¶m xóc, suy nghÜ cña em vÒ 2 nh©n vËt PBC vµ Varen. - So¹n bµi “Ca HuÕ trªn SH” ________________________________________________________________________ Ngµy so¹n:17-3-2011 Ngµy gi¶ng :21-3-2011 Tiết 111 – dùng cụm chủ – vị để mở rộng câu: (tiÕp theo) A. Mục đích cần đạt: - Củng cố kiến thức về dùng cụm C-V để mở rộng câu. - RÌn HS kÜ n¨ng nhËn diÖn, ph©n tÝch c¸c côm C-V trong c©u vµ dïng c©u cã côm C-V. - TÝch hîp víi phÇn v¨n qua v¨n b¶n “nh÷ng trß lè … phÇn TLV ë bµi “LuyÖn nãi vÒ v¨n gi¶i thÝch”. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. H: Em hiểu thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu? Cho VD? H: Những thành phần nào của câu có thể dùng cụm C-V để mở rộng câu?Cho VD 3. Bµi míi : 39’.

(120) * GTB.. Hoạt động của GV và HS H: Muốn thực hiện đợc yêu cầu bài tập ta ph¶i lµm ntn? (T×m c¸c côm C-V lµm thµnh phÇn c©u hoặc thành phần cụm từ -> sau đó xem vị trÝ cña chóng ë thµnh phÇn nµo) - Chia nhãm, c¸c nhãm thùc hiÖn . - Nhãm tr×nh bµy. HS nhËn xÐt – GV nhËn xÐt, bæ sung. - GV treo bảng phụ những VD đã đợc chữa đầy đủ.. HS nªu yªu cÇu BT2. H: §Ó thùc hiÖn yªu cÇu BT2, ta ph¶i thùc hiÖn ntn? (Tõ 2 c©u -> gép thµnh 1, vËy ph¶i biÕn đổi để 1 câu trở thành cụm C-V làm thành phÇn) - Chia nhãm. HS nªu yªu cÇu BT2. H: Nªu c¸ch thùc hiÖn BT? (C¸ch thùc hiÖn gÇn gièng víi BT2) - Chia nhãm. - Nhãm tr×nh bµy. HS nhËn xÐt – GV nhËn xÐt bæ sung. - Dùng bảng phụ đã chữa đầy đủ. Néi dung Bµi tËp 1: T×m côm C-V lµm thµnh phÇn c©u, hoÆc thµnh phÇn côm tõ … a. KhÝ hËu níc ta / Êm ¸p => CN. Ta / quanh năm … mùa => p. ngữ cho động từ “cho phÐp”. b. Các thi sĩ ca tụng … mới đẹp. => P.ng÷ cho danh tõ “tõ khi” tiÕng chim kªu, tiÕng suèi ch¶y … hay => P.ng÷ cho danh tõ “tõ khi” c. Những tục lệ tốt đẹp ấy / mất dần. => Cụm C-V làm phụ ngữ cho động từ thấy nh÷ng thøc quý … ngêi ngoµi. => Cụm C-V làm P.N cho động từ “thấy” Bµi tËp 2: Gép 2 c©u thµnh 1 c©u cã côm C-V më réng thµnh phÇn: a. Chóng em häc giái lµm cho cha mÑ thÇy c« rÊt vui lßng. b. N. văn HT khẳng định rằng cái đẹp là cái cã Ých. c. TV … ®iÖu khiÕn lêi nãi … nh¹c. d. CMT8 thành công đã khiến cho … mới. Bµi tËp 3: Gép nh÷ng cÆp c©u, vÕ c©u thµnh 1 c©u cã côm C-V lµm thµnh phÇn: a. Anh em hoµ thuËn khiÕn 2 th©n vui vÇy. b. §©y lµ c¶nh 1 rõng th«ng ngµy ngµy biÕt bao nhiªu ngêi qua l¹i … c. Hàng loạt … ra đời đã sởi ấm … đất nớc. 4. Cñng cè: GV cñng cè l¹i néi dung bµi häc. Trong nh÷ng cÆp c©u díi ®©y, cÆp c©u nµo kh«ng thÓ gép l¹i thµnh 1 c©u cã côm C-V làm thành phần câu mà không thay đổi ý nghĩa? A/ Anh em vui vÎ, hoµ thuËn. ¤ng bµ cha mÑ rÊt vui lßng. B/ Chúng ta phải CNH-HĐH đất nớc ta theo kịp với các nớc trong khu vực và thế giíi . C/ Nhận xét đến. Mọi vật đều nh có sức sống mới. D/ MÑ ®i lµm. Em ®i häc. 5. HSVN: - Lµm l¹i c¸c bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi “LiÖt kª” Ngµy so¹n: 18-3-2011 Ngµy gi¶ng : 22-3-2011 Tiết 112 – luyện nói: bài văn giải thích một vấn đề.

(121) A. Mục đích cần đạt: - HS n¾m v÷ng vµ vËn dông thµnh th¹o h¬n c¸c kÜ n¨ng lµm kiÓu bµi v¨n nghÞ luËn giải thích, đồng thời nhận thức so sánh hơn những kiến thức xã hội và văn hoá có liên quan đến đề bài luyện tập. - HS đợc trình bày ý kiến của mình trớc tập thể một cách mạnh dạn, tự tin. - TÝch hîp: phÇn v¨n: c¸c v¨n b¶n: “Nh÷ng trß lè … “Sèng chÕt mÆc bay”, phÇn tiÕng viÖt: LiÖt kª. - Kĩ năng nói trong nhóm, trớc lớp 1 vấn đề, nghe và nhận xét. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸, ph©n c«ng HS chuÈn bÞ bµi tríc. - HS: Xem tríc bµi, chuÈn bÞ bµi theo sù ph©n c«ng. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 3. Bµi míi : 39’ * GTB.. Hoạt động của GV và HS. Néi dung I- ¤n tËp lÝ thuyÕt: H: ThÕ nµo lµ bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch? 1. Kh¸i niÖm: (phÇn ghi nhí – 71) 2. C¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch. H: Nªu c¸c bíc lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch? II- §Ò bµi: GV ghi đề bài lên bảng. H·y gi¶i thÝch cau tôc ng÷: HS đọc kĩ đề bài “Tấc đất tấc vàng” III- Tìm hiểu đề: H: §Ò bµi thuéc thÓ lo¹i nµo? 1. Phân loại: giải thích vấn đề chính trị- XH. H: Néi dung (v®) cÇn gi¶i thÝch lµ g×? 2. ND: Gi¶i thÝch ý nghÜa cña c©u tôc ng÷. H: Ph¹m vi dÉn chøng? 3. PV dẫn chứng: trong đời sống xã hội. IV- LËp dµn ý: GV híng dÉn HS hthµnh dµn ý. 1. Më bµi: H: ND phần mở bài cần nêu những ý - Vai trò của đất đối với con ngời -> dẫn câu nghÜa g×? tục ngữ: “Tấc đất, tấc vàng” H: PhÇn th©n bµi cÇn tr×nh bµy nh÷ng ý 2. Th©n bµi: nµo? a. §o¹n v¨n gi¶i thÝch nghÜa ®en, nghÜa bãng H: CÇn ph¶i gi¶i thÝch nh÷ng tõ ng÷ nµo? cña c©u tôc ng÷. - “TÊc “ … - Tấc đất – tấc vàng. H: LuËn ®iÓm 2 cña phÇn th©n bµi lµ g×? b. TS t/g dân gian lại viết “Tấc đất, tấc vàng” - Vì đất rất quý, dùng để làm nhà, làm ruộng … đất là tài sản vô giá của quốc gia. - Hiểu theo nghĩa rộng, đất là giang sơn TQ. => §Êt quý h¬n vµng. Trong phần thân bài còn phải triển khai c. Vai trò của câu tục ngữ trong đời sống hiện.

(122) luËn ®iÓm nµo n÷a?. nµy: - Lời khuyên trớc việc sử dụng đất trái phép. - Các chính sách khai hoang mở đất của chính phñ. … H: PhÇn kÕt bµi chóng ta ph¶i tr×nh bµy 3. KÕt bµi: những vấn đề gì? - K® ý nghÜa cña c©u tôc ng÷. - Liªn hÖ b¶n th©n. - Chia 4 nhãm, cö nhãm trëng ®iÒu khiÓn V- LuyÖn nãi: nhãm: HS trong c¸c nhãm lÇn lît nãi c¸c 1. LuyÖn nãi trong nhãm: ý cña mÝnh. - Nhóm trởng đk chốt lại vấn đề và cử ngời nói khá trình bày trớc lớp. 2. LuyÖn nãi trong líp. - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy. - HS nghe vµ nhËn xÐt. - GV nhËn xÐt, bæ sung. 4. Cñng cè: GV cñng cè l¹i yªu cÇu bµi v¨n gi¶i thÝch. 5. HDVN: - Viết bài văn cho đề bài trên. - Lập dàn ý cho đề bài. “Vì sao tác giả PDT lại đặt nhan đề truyện ngắn của mình là “Sống chất mặc bay” ________________________________________________________________________ Ngµy so¹n:18-3-2011 Ngµy gi¶ng : 23-3-2011 TiÕt 113 – ca huÕ trªn s«ng h¬ng - Hà ánh Minh A. Mục đích cần đạt: - HS thấy đợc ca Huế, với sự phong phú về nội dung, giàu có về làn điệu, tinh tế trong biểu diễn và thởng thức, là 1 nét đẹp của văn hoá cố đô, cần đợc giữ gìn, phát triển . - ThÓ bót ký kÕt hîp nghÞ luËn, miªu t¶, biÓu c¶m. - TÝch hîp: phÇn TV: DÊu chÊm löng, dÊu chÊm phÈy. + Các kiến thức lịch sử, địa lí. - Rèn kỹ năng đọc, tìm hiểu và phân tích văn bản nhật dụng. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. 1 sè bøc tranh vÒ s«ng H¬ng, Cè §« HuÕ. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò, su tÇm tranh ¶nh, nh÷ng lµn ®iÖu dân ca địa phơng. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. Kiểm tra: 5’. Tóm tắt những trò lố trong “Những trò lố … PBC”, tại sao tác giả lại đặt tên cho t¸c phÈm cña m×nh nh vËy? 3. Bµi míi : 39’ * GTB: Từ kiểu VBND đã học ở lớp 6 và HKI lớp 7 với các đề tài khác nhau. Nếu “Động Phong Nha”, “CÇu Long Biªn – 1 chøng nh©n lÞch sö” … chñ yÕu muèn gi¶i thÝch nh÷ng danh lam thắng cảnh hoặc di tích lịch sử thì “Ca Huế … H ơng” giúp ngời đọc hình dung 1 cách cụ thể 1 nét sinh hoạt văn hoá đặc trng, nổi bật của xứ Huế..

(123) Hoạt động của GV và HS. Néi dung I- §äc, hiÓu chó thÝch. Yªu cÇu giäng chËm r·i, m¹ch l¹c, lu lo¸t, 1. §äc. chó ý nh÷ng c©u ®b vµ c©u rót gän. 2. Chó thÝch: GV KT 1 vµi chó thÝch trong SGK. 3. ThÓ lo¹i: H: V¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i nµo? - VB nhËt dông: thÓ bót kÝ: ghi chÐp l¹i 1 nÐt sinh ho¹t v¨n ho¸ cña HuÕ. H: Cã thÓ chia VB nµy thµnh mÊy nd lín? 4. CÊu tróc v¨n b¶n: - P1: Tõ ®Çu … lÝ hoµi nam: giíi thiÖu HuÕ H: những pthức biểu đạt đợc sử dụng trong cái nôi của dân ca. VB nµy lµ g×? (P1: NL CM) P2: Còn lại: Những đặc sắc của ca Huế. (P2: miªu t¶ + biÓu c¶m) II- §äc, hiÓu v¨n b¶n: H: Huế nổi tiếng với rất nhiều nét đẹp, nh- 1. Huế – cái nôi của dân ca. ng ở đây t/g chú ý đến nét đẹp nào? - D©n ca HuÕ: mang ®Ëm b¶n s¾c, t©m hån vµ H: TS trong những vẻ đẹp của Huế t/g tài hoa ở mỗi vùng đất, Huế là một trong quan tâm iều đến dân ca Huế? nh÷ng c¸i n«i cña d©n ca næi tiÕng ë níc ta. H: Theo t/g, dân ca Huế mang những đặc - Ca Huế có những điệu hò trong lao động ®iÓm h×nh thøc vµ néi dung nµo? s¶n xuÊt, nhiÒu ®iÖu lÝ … => thÓ hiÖn lßng 2 2 H: NhËn xÐt vÒ ® N sd trong ®o¹n nµy? kh¸t khao nçi mong chê hoµi väng tha thiÕt H: Qua đó, t/g c/m đợc những giá trị nổi của tâm hồn Huế. bËt nµo cña d©n ca HuÕ? => T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p liÖt kª kÕt hîp H: Ngoµi c¸i n«i d©n ca HuÕ, em cßn biÕt lêi gi¶i thÝch b×nh luËn cho thÊy sù phong phó nh÷ng vïng d©n ca næi tiÕng nµo? vÒ lµn ®iÖu, s©u s¾c thÊm thÝa vÒ néi dung, - D©n ca quan hä B¾c Ninh tình cảm, mang những nét đặc trng của miền - Dân ca đồng bằng Bắc Bộ. đất và tâm hồn Huế . - D©n ca c¸c d©n téc MN phÝa B¾c vµ TN. H: T/g nhận xét gì về sự hình thành của 2. Những đặc sắc của dân ca Huế. d©n ca HuÕ? - Sù h×nh thµnh: “tõ dßng ca nh¹c … thanh H: Qua đó, thấy t/c nổi bật nào của ca Huế nhạc và khí nhạc => kết hợp 2 tính chất: dg và cung đình, trong đó đs nhất là nhạc cung đình tao nhã. H: Vởy còn cách thức biểu diễn của ca - Cách thức biểu đạt: Huế có gì đặc sắc? (Dàn nhạc, nhạc công) + Dàn nhạc: đàn tranh, đàn nguyệt, tì bà, nhị . H: T/g sử dụng biện pháp NT gì ở đây và + Nhạc công: dùng các ngón đàn … rãi các t/d của nó ntn, nhấn mạnh nét đẹp nào của ca công còn rất trẻ …, tiếng đàn lúc khoan … ca HuÕ ? hån ngêi . => T/g liÖt kª c¸c dÉn chøng lµm râ sù phong phú của cách diễn ca Huế -> nét đẹp thanh H: Cách thuởng thức cũng là 1 nét đặc sắc lịch, tinh tế, tính dân tộc. trong ca Huế. Vởy có gì đặc biệt trong -Cách thởng thức: c¸ch thëng thøc? (KG, TG, con ngêi) + KG, TG trên thuyền giữa sông Hơng đêm.

(124) H: Ca Huế đợc thuởng thức nh vậy nó nổi bật với vẻ đẹp nào? H: Cuãi VB t/g viÕt: “KG nh … s©u th¼m” t/g muốn bạn đọc cùng cảm nhận sự huyền diÖu nµo cña ca HuÕ trªn s«ng H¬ng?. tr¨ng giã m¸t. => C¸ch thëng thøc võa d©n d· võa sang träng, gi÷a th.nh vµ lßng ngêi trong s¹ch, ca Huế đạt tới vẻ đẹp hoàn thiện. (Ca HuÕ khiÕn ngêi nghe quªn c¶ KG, TG, chØ cßn thÊy t×nh ngêi, lµm giµu t©m hån con ngời, quyến rũ bởi vẻ đẹp bí ẩn của nó) H: Sau khi häc VB nµy, em cµng hiÓu III – Tæng kÕt: thêm những vẻ đẹp nào của Huế? * Ghi nhí (SGK – 104) H: T¸c gi¶ sö dông rÊt thµnh c«ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? H: Nªu nh÷ng c¶m nhËn cña em vÒ nh÷ng IV- LuyÖn tËp: lµn ®iÖu d©n ca HuÕ ? - HS tù bé lé. 4. Cñng cè – HDVN: - Häc ghi nhí. - Su tầm những làn điệu dân ca địa phơng. - ChuÈn bÞ bµi “Quan ©m thÞ KÝnh”. _________________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 20-3-2011 Ngµy gi¶ng : 23-3-2011 TiÕt 114 – liÖt kª A. Mục đích cần đạt: - HS hiÓu râ thÕ nµo lµ phÐp liÖt kª vµ t¸c dông cña phÐp liÖt kª. - Phân biệt đợc các kiểu liệt kê: theo từng cặp / không theo từng cặp, liệt kê tăng tiÕn / kh«ng t¨ng tiÕn. - Tích hợp các văn bản đã học, phần TLV về : Luyện nói về văn nghị luận giải thích. - BiÕt vËn dông phÐp liÖt kª trong nãi, viÕt . B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. BT3 (SGK – T97) 3. Bµi míi : 39’ * GTB. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. I- Bµi häc: HS đọc VD trên bảng phụ. 1. ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª? H: NhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o, ý nghÜa cña c¸c a. VD : SGK bé phËn trong c©u (g¹ch ch©n)? b. NhËn xÐt: - VÒ cÊu t¹o: cã m« h×nh có ph¸p t¬ng tù H: Với cách diễn đạt nh vậy, câu văn có nhau. t¸c dông g×? - VÒ ý nghÜa: cïng miªu t¶ nh÷ng sù vËt xa.

(125) xỉ, đắt tiền xung quanh quan lớn. GV: khi dïng nh÷ng c©u cã m« h×nh có - T¸c dông: lµm næi bËt sù xa hoa cña viªn pháp tơng tự nhau, cùng miêu tả 1 sự vật quan, đối lập với cảnh cực khổ của dân. nhằm nhấn mạnh sự vật đợc miêu tả => c. Kết luận: phÐp liÖt kª. Ghi nhí (SGK – 105) H: VËy, em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp liÖt kª vµ t¸c dông cña nã? 2. C¸c kiÓu liÖt kª: HS đọc VD trên bảng phụ. a. VÝ dô: SGK H: NhËn xÐt vÒ cÊu t¹o cña phÐp liÖt kª b. NhËn xÐt: trong 2 c©u a, b ë môc 1? VDa1: LiÖt kª kh«ng theo tõng cÆp. H: Thử đảo trật tự của các bộ phận trong VDb1: Liệt kê theo từng cặp. phÐp liÖt kª ë môc 2? VDa2: thay đổi trình tự đợc-> ý nghĩa th.đổi (VDa2: đảo trật tự đợc,VDb2:không đảo) VDb2: Không thay đổi trình tự vì các bộ phận cã sù t¨ng tiÕn vÒ ý nghÜa. H: Quan ph©n tÝch VD, rót ra nhËn xÐt g× c. KL: Ghi nhí 2 (SGK – T105) vÒ c¸c lo¹i liÖt kª? - Cã 2 kiÓu liÖt kª . II- LuyÖn tËp: HS đọc – nêu ý nghĩa bài tập 1. BT1: ChØ ra phÐp liÖt kª trong v¨n b¶n “Tinh GV yêu cầu học sinh đọc lại đoạn văn thần yêu nớc của nhân dân ta”. mang luận điểm đó -> HS tìm. “Lịch sử đã có … Quang Trung” GV yªu cÇu HS lµm -> GV nhËn xÐt. BT2: T×m phÐp liÖt kª trong c¸c VD: HS nªu yªu cÇu BT 2. a/ Dới lòng đờng … trên vỉa hè, trong cửa Chia nhãm. tiÖm … nh÷ng cu li xe … nh÷ng qu¶ da hÊu -> Nhãm th¶o luËn – HS nhËn xÐt … nh÷ng x©u l¹p xêng … c¸i rèn 1 chó GV nhËn xÐt bæ sung. kh¸ch … 1 viªn quan … b. §iÖn giËt, dïi ®©m, dao c¾t löa nung . HS nªu yªu cÇu bµi tËp 3. BT3: §Æt c©u cã sö dông phÐp liÖt kª theo - Yêu cầu đặt câu có phép liệt kê đúng ngữ yêu cầu của bài tập . pháp, đúng cấu tạo của phép liệt kê . 4. Cñng cè: LiÖt kª lµ g×? (tr¾c nghiÖm) BT tr¾c nghiÖm PhÐp liÖt kª cã t¸c dông g×? (tr¾c nghiÖm) 5. HDVN: - Häc ghi nhí . - Lµm l¹i c¸c bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi: DÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy. _________________________________________________________________________ Ngµy so¹n:24-3-2011 Ngµy gi¶ng : 28-3-2011 TiÕt 115 – t×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n hµnh chÝnh A. Mục đích cần đạt: - HS nắm đợc những hiểu biết chung về VBHC: mục đích, nội dung, yêu cầu và các lo¹i VBHC thêng gÆp trong c¬ së thùc tiÔn. - Tích hợp với phần VBHC đã học ở lớp 6, tiểu học, các VBNT đã học. - Viết đợc những VBHC theo mẫu.

(126) B. ChuÈn bÞ:. - GV: So¹n gi¸o ¸n, 1 sè mÉu van b¶n hµnh chÝnh. - HS: Xem tríc bµi, su tÇm c¸c mÉu v¨n b¶n hµnh chÝnh. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. H·y kÓ tªn nhòng lo¹i VBHC mµ em biÕt? (§¬n xin chuyÓn trêng, giÊy xin nghØ phÐp, nghØ häc …) 3. Bµi míi : 39’ * GTB.. Hoạt động của GV và HS HS đọc kĩ 3 VD trong SGK H: Gäi tªn 3 VBHC trong VD? (§Ò nghÞ, b¸o c¸o, th«ng b¸o) H: Khi nµo ngêi ta viÕt th«ng b¸o? CÊp nµo cã quyÒn viÕt th«ng b¸o? H: LÊy VD vÒ c¸c b¶n th«ng b¸o? (VD: th«ng b¸o vÒ KHH§ hÌ cña §oµn §éi…) H: Khi nào dùng văn bản đề nghị? H: LÊy VD? (§Ò nghÞ GVCN ®¨ng ký l¹i các hoạt động của lớp …) H: VB báo cáo đợc viết trong trờng hợp nµo? GV: Lu ý các van bản này phải dùng đúng tõng hoµn c¶nh. H: Mục đích của từng kiểu VB trên là gì? GV: Những VB có những đặc điểm và mục đích nh trên -> gọi là VBHC. H: VËy, em hiÓu thÕ nµo lµ VBHC? - GV cho HS xem các mẫu VBHC đã su tÇm . - GV:Vậy VBHC có những đặc điểm ntn? H: C¶ 3 VB trªn cã ®iÓm g× gièng vµ kh¸c nhau? H: Nh÷ng VB nµy cã g× kh¾c so víi nh÷ng truyện, thơ (VBNT) đã học ? H: Nhìn vào 3 VB hãy nêu những đặc ®iÓm chung nhÊt cña 3 VB nµy? §ã chÝnh là các đặc điểm của VBHC. - GV tổng kết nội dung bài học -> HS đọc ghi nhí .. Néi dung I- Bµi häc: 1. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh? a. VD : SGK b. NhËn xÐt: - Khi cần truyền đạt thông tin từ cấp trên xuèng cÊp díi hoÆc th«n tin cho c«ng chóng réng r·i biÕt -> dóng th«ng b¸o. - Khi đề bạt 1 nguyện vọng lên cấp trên hoặc cÊp cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt th× dïng v¨n bản đề nghị . - Khi cÇn chuyÓn th«ng tin tõ cÊp díi lªn cÊp trªn ta dïng v¨n b¶n b¸o c¸o. + VB th«ng b¸o: nh»m ph©n biÖt 1 néi dung. + VB đề nghị: nhằm đề xuất 1 nguyện vọng. + VB b¸o c¸o: Tæng kÕt, nªu lªn nh÷ng viÖc đã làm đợc để cấp trên biết. c. KÕt luËn: VBHC lµ lo¹i v¨n b¶n thêng dùng để truyền đạt những nội dung và yêu cầu nào đó từ cấp trên xuống hoặc bày tỏ nh÷ng ý kiÕn, nguyÖn väng cña c¸ nh©n hay tËp thÓ tíi c¸c c¬ quan vµ ngêi cã quyÒn h¹n để giải quyết. 2. §Æc ®iÓm cña VBHC: a. VD: SGK. b. NhËn xÐt: - Giống nhau: theo mẫu qui định. - Khác nhau: mục đích, nội dung, yêu cầu. c. KÕt luËn: Ghi nhí (2) – SGK – T110. II- LuyÖn tËp:.

(127) HS nªu yªu cÇu bµi tËp . - GVHDHS: đọc kĩ từng tình huống, hiểu đợc nội dung của mỗi tình huống ấy là gì? -> viÕt VB phï hîp. - Chia nhãm. - HS nhËn xÐt – GV nhËn xÐt bæ sung.. Trong mçi t×nh huèng – viÕt VBHC nµo? -TH1: Th«ng b¸o. - TH2: B¸o c¸o. -TH3: §¬n tõ - TH4: V¨n b¶n b¸o c¸o - TH5: §Ò nghÞ - TH6: VB tù sù, miªu t¶. 4. Cñng cè – HDVN: - Häc ghi nhí. - BTVN: Em h·y thay mÆt tËp thÓ líp viÕt b¸o c¸o vÒ t×nh h×nh môc tËp trong th¸ng cña líp cho GVCN biÕt. - Chuẩn bị bài: “VB đề nghị” Ngµy so¹n: 25-3-2011 Ngµy gi¶ng : 29-3-2011 TiÕt 116 – tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 6 A. Mục đích cần đạt: - HS nhận thức rõ và sâu sắc hơn kiểu bài lập luận giải thích 1 vấn đề về các mặt: tìm hiểu đề bài, tìm ý, lập dàn ý, phát triển ý, dựng đoạn, liên kết đoạn, cách tạo lập VB, sử dụng từ ngữ, đặt câu … - Tích hợp phần văn ở các VB giải thích, phần TV ở các kiểu câu đã học. - Rèn học sinh kĩ năng: phân tích bài làm về các mặt nội dung, hình thức diễn đạt - Ch÷a bµi theo c¸c chØ dÉn, nhËn xÐt cña gi¸o viªn. B. ChuÈn bÞ: - GV chÊm, ch÷a bµi, tr¶ bµi cho HS tríc 2 ngµy, tæng hîp theo sæ chÊm bµi. - HS xem kĩ bài làm, phát hiện các lỗi đã đợc giáo viên đánh dấu, phát hiện các lỗi đó. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. KiÓm tra x¸c xuÊt sù chuÈn bÞ cña häc sinh 3. Bµi míi : 39’ Ph¬ng ph¸p. Néi dung. I- §Ò bµi: - Yêu cầu học sinh nhắc lại nội dung đề Một nhà văn có nói: “Sách là ngọn đèn sáng bµi cña bµi TLV sè 6. bÊt diÖt cña trÝ tuÖ con ngêi”. H·y gi¶i thÝch nội dung câu nói đó. II- Tìm hiểu đề : H:Đề bài thuộc kiểu bài giải thích 1 vấn - Giải thích 1 vấn đề xã hội. đề văn học hay 1 vấn đề xã hội? - ND: Vai trò của sách đối với trí tuệ của ngH: Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì? (tìm ời: (sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ nh÷ng tõ ng÷ then chèt). con ngêi) H: Vấn đề cần giải thích là đúng hay sai? - Tính đúng đắn của vấn đề: hoàn toàn đúng..

(128) GV híng dÉn häc sinh lËp dµn ý chi tiÕt. H: Nªu bè côc cña bµi v¨n gi¶i thÝch? (3 phÇn). H: PhÇn th©n bµi cÇn ph¶i tr×nh bµy nh÷ng néi dung nµo? GV gîi ý: Mçi 1 luËn ®iÓm chÝnh lµ c©u tr¶ lêi cho c¸c c©u hái v× sao? VD: V× sao nãi s¸ch lµ trÝ tuÖ cña con ngêi? - Vì sao nhận định trên là lời ngợi ca, sự t«n vinh gi¸ trÞ cña s¸ch? - Vì sao lời nhận định ấy đợc quan tâm, đợc cho là đúng đắn … ? H: PhÇn kÕt bµi ph¶i tr×nh bµy nh÷ng néi dung nµo? - GV nhËn xÐt kh¸i qu¸t nh÷ng u ®iÓm, những tồn tại trong bài viết của HS, đến nh÷ng nhËn xÐt cô thÓ, chi tiÕt trong tõng bài làm của từng HS (đặc biệt những bài c¸ biÖt) (theo sù tæng hîp nhËn xÐt trong sæ chÊm bµi).. III- §¸p ¸n (dµn ý): 1. Më bµi: - Giới thiệu đợc vai trò của sách đối với đời sống của con ngời -> dẫn ra vấn đề cần giải thÝch lµ g×? 2.Th©n bµi: - Gi¶i thÝch nghÜa ®en, nghÜa bãng, ý nghÜa s©u s¾c cña c©u nhËn xÐt trªn. (trả lời câu hỏi:vì sao sách là ngọn đèn bất diÖt). - Sách là trí tuệ của con ngời: lấy VD để chøng minh. - Nhận định trên là lời ngợi ca, sự tôn vinh gi¸ trÞ cña s¸ch, liªn hÖ nh÷ng c©u nãi kh¸c cũng nói đến vai trò của sách. - Suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ c©u nãi Êy. 3. KÕt bµi: - Nêu ý nghĩa, vai trò của sách đối với con ngời, tính chất, thái độ của em với lời nhận xÐt Êy. IV- NhËn xÐt: * Ưu điểm: Chung (khái quát) đến từng bài cô thÓ. * Hạn chế: chung -> từng bài cụ thể đặc biệt nh÷ng bµi c¸ biÖt. V- Ch÷a lçi: - HS tù ch÷a lçi bµi cña m×nh. - HS khác nhận xét cách chữa lỗi đó, nếu cha chÝnh x¸c cã thÓ bæ sung. - Ch÷a lçi tõng phÇn: + Më bµi. + Th©n bµi. + KÕt bµi.. - GV yªu cÇu häc sinh nhËn bµi tõ tríc, gäi bÊt kú häc sinh nµo lªn ch÷a c¸c lçi trong bµi m×nh (theo yªu cÇu cña gi¸o viªn). - HS nhËn xtÐ c¸ch ch÷a cña b¹n nh vËy đúng hay sai, tối u cha. - Bæ sung. - Các bàn trao đổi bài, sửa bài cho nhau, nhËn xÐt c¸ch ch÷a lçi cña b¹n. HS đã nhận bài trớc. Nêu thắc mắc về bài VI – Trả bài: của mình với GV->GV giải đáp các thắc - HS nêu thắc mắc (nếu có) m¾c. - GV gäi ®iÓm. 4. Cñng cè: - GV cñng cè l¹i c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch. 5. HDVN: - TiÕp tôc lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch. - Tập làm các bài (dàn bài) cho các đề giải thích trong SGK..

(129) ________________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 25-3-2011 Ngµy gi¶ng : 30-3-2011 TiÕt 117 – quan ©m thÞ kÝnh (t1) A. Mục đích cần đạt: - HS hiểu đợc khái niệm “chèo”, những đặc điểm của chèo, đặc biệt là những đặc sắc cña chÌo cæ mµ “Quan ©m ThÞ KÝnh” lµ 1 t¸c phÈm tiªu biÓu. - TÝch hîp c¸c thÓ lo¹i v¨n ho¸ kh¸c. - Rèn học sinh kĩ năng đọc phân vài theo kịch bản chèo. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. bøc tranh trong SGK, b¨ng h×nh (tiÕng) trÝch ®o¹n vë chÌo “Q¢TK”. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. 3. Bµi míi : 39’ * GTB: Nghệ thuận sân khấu dân gian cổ truyền Việt Nam rất phong phú và độc đáo: “Chèo, tuồng, rối, rối nớc …” trong đó vở chèo “QÂTK” lấy sự tích từ truyện cổ về tích “Quan thế Âm Bồ Tát” là 1 trong những vở tiêu biểu nhất, đợc phổ biến rộng rãi khắp cả nớc. Nhữngz trong điều kiện hiện nay, chúng ta mới chỉ có thể tìm hiểu kịch bản (tích) chèo mµ chòng chØ lµ 1 ®o¹n trÝch. GV giói thiệu băng hình (tiếng) học sinh về nhà tìm để nghe, xem. Hoạt động của GV và HS H: Dùa vµo chó thÝch (*) trong SGK, thÕ nµo lµ chÌo? H: ChÌo cã nguån gèc tõ khi nµo, ë ®©u? H: Chèo có những đặc điểm nào về nội dung vµ h×nh thøc? (HS đọc 1 số loại nhân vật truyền thống trong chó thÝch SGK). - GV: Gi¸ trÞ t tëng: c¶m th«ng víi sè phận, bi kịch của ngời lao động, đề cao phẩm chất tài năng của họ, đặc biệt là ngời phụ nữ, châm biếm đả kích những kẻ xấu x·, nh÷ng bÊt c«ng trong x· héi phong kiÕn ViÖt Nam. H: H·y tãm t¾t l¹i vë chÌo? H: VÒ néi dung, vë chÌo “QATK” mang đặc điểm nào của các tích chèo cổ? H: Nh©n vËt cña vë chÌo nµy mang nh÷ng tÝnh chÊt chung nµo cña c¸c nh©n vËt chÌo cæ? H: Khi xem vë chÌo nµy trªn s©n khÊu, em. Néi dung I- Tìm hiểu đặc điểm sân khấu chèo – giá trị cña vë chÌo “QATK” . 1. §Æc ®iÓm s©n khÊu chÌo: a. KH: (SGK) b. Nguån gèc: xuÊt hiÖn tõ thêi x· héi phong kiÕn, n¶y sinh vµ phæ biÕn réng r·i ë B¾c bé råi lan truyÒn ra c¶ níc. c. §Æc ®iÓm: - TÝch tuyÖn (kÞch b¶n) lÊy tõ truyÖn N«m hay chuyÖn cæ tÝch, xoay quanh trôc: bÜ cùc – th¸i lai. - Cã 1 sè lo¹i nh©n vËt truyÒn thèng. - Gi¸ trÞ t tëng cao. 2. Gi¸ trÞ cña vë chÌo “QATK”. a. TÝch truyÖn: xoay quanh trôc bÜ cùc – th¸i lai. Nhân vật Thị Kính đi từ nỗi oan trái đến đợc giải oan thành phật. b. Nh©n vËt: ThÞ KÝnh: vai n÷ chÝnh. - Sùng bà: vai “mụ ác” bản chất tàn nhẫn, độc ¸c (n÷ lÖch)..

(130) thấy Thị Kính và Sùng bà đi đứng, ăn mặc => QATK, là vở chèo tiêu biểu, mẫu mực cho theo quy íc nµo cña chÌo cæ? (chó thÝch). nghÖ thuËt chÌo cæ ë níc ta, lµ vë chÌo mang H: Từ những đặc điểm trên, em hiểu gì về tích phật (dân gian gọi là tích quan âm) gi¸ trÞ cña vë “QATK” ? H: Bøc têng (HS xem tranh) cho em hiÓu g× vÒ chÌo “QATK”. II- §äc hiÓu chó thÝch ®o¹n trÝch: GV hớng dẫn t/c học sinh đọc phân vai. 1. §äc: GV kiÓm tra 1 sè chó thÝch khã trong 2. Chó thÝch: SGK. - Tên đoạn trích: Ngời con dâu không định H: Theo dâi ®o¹n trÝch, t¹i sao cã tªn “Nçi h¹i chång nhng bÞ mÑ chång buéc cho téi h¹i oan h¹i chång”. chồng, đành chịu oan. H: Từ đó, xác định nhân vật của đoạn trích - Nhân vật: Sùng bà (mẹ chồng) – Thị Kính nµy? (nµng d©u). H: 2 nhân vật này xác định nhau theo - Ngời mẹ chồng – nàng dâu: kẻ thống trị nghÜa nµo? ngêi bÞ trÞ. H: Nçi oan h¹i chång diÔn ra trong nh÷ng 3. CÊu tróc v¨n b¶n: thêi ®iÓm nµo? - §1: Tõ ®Çu … thiÕp xÐn tµy 1 mùc: Tr íc khi H: Thêi ®iÓm nµo lµ träng t©m cña c©u bÞ oan. chuyÖn nµy? - Đ2: Tiếp đến … về cùng cha con ơi: trong (§o¹n 2 trong khi bÞ oan) khi bÞ oan. H: V¨n b¶n “QATK” cã vai trß g× trong vë - §3: Cßn l¹i: sau khi bÞ oan. diÔn? -> V¨n b¶n “QATK” lµ phÇn kÞch b¶n v¨n H: §o¹n trÝch cã mÊy nh©n vËt? Lµ nh÷ng ho¸ cña vë diÔn “QATK” nh©n vËt nµo? (5 nh©n vËt). - Nh©n vËt: Sïng bµ - Sïng «ng, ThiÖn sÜ, ThÞ H: Nh÷ng nh©n vËt nµo gãp phÇn t¹o nªn KÝnh, M·ng «ng. xung đột kịch? (cả 5) - 2 nhân vật chủ chốt tạo nên xung đột kịch GV: Nội oan của Thị Kính cụ thể đợc diễn tiêu biểu đó là Dùng bà - Thị Kính . ra ntn, t×m hiÓu giê sau. 4. Cñng cè: Tãm t¾t l¹i vë chÌo. 5. HDVN: Học thuộc phần tóm tắt, khái niệm, đặc điểm của sân khấu chèo . ________________________________________________________________________ Ngµy so¹n:25-3-2011 Ngµy gi¶ng : 30-3-2011 TiÕt upload.123doc.net – quan ©m thÞ kÝnh (t2) A. Mục đích cần đạt: - Thông qua đoạn trích, học sinh thấy đợc số phận bi thảm không lối thoát của ngời phụ nữ đức hạnh trong gia đình và xã hội phong kiến áp bức. - Tính cách nhân vật bộ lộ rất rõ qua các xung đột kịch (ở đây là xung đột giữa mẹ chång – nang d©u – kÎ thèng trÞ – kÎ bÞ trÞ trong x· héi phong kiÕn). B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y:.

(131) 1. Tæ chøc : 1’ 2. Kiểm tra: 5’.: Thế nào là thể loại chèo? đặc điểm của thể loại sân khấu dân gian này? 3. Bµi míi : 39’ * GTB: Hoạt động của GV và HS H: §äc ®o¹n trÝch vµ cho biÕt “Nçi oan h¹i chång” diÔn ra trong mÊy thêi ®iÓm” (3 thêi ®iÓm) H: T×m nh÷ng ®o¹n v¨n t¬ng øng trong v¨n b¶n? H:Trong 3 thời điểm đó, thời điểm nào là träng t©m cña chuyÖn? (§2). H: Theo dâi ®o¹n ®Çu, cho biÕt tríc khi mắc oan, tình cảm của Thị Kính đối với chång (TS) ntn? H: Tìm chi tiết c/m t/c đó? H: QS viÖc c¾t r©u chång, cho biÕt v× sao ThÞ KÝnh lµm viÖc nµy? H: Cử chỉ đó cho thấy Thị Kính là ngời ntn? H: Nh vËy, qua ®o¹n nµy, em thÊy ThÞ Kính là ngời phụ nữ có những đức tính ntn? GV dÉn d¾t … H: Ai lµ ngêi gieo ho¹ cho ThÞ KÝnh? (Sïng bµ - mÑ chång cña ThÞ KÝnh). H: SV c¾t r©u cho chång cña ThÞ KÝnh (muốn làm đẹp cho chồng, cho mình) bị Sïng bµ khÐp vµo téi nµo? H: Chi tiết nào chứng tỏ điều đó? H: Trong b¶n luËn téi ThÞ KÝnh, Sïng bµ đã căn cứ vào những điểm nào? H: T×m nh÷ng chi tiÕt chøng minh? H: NhËn xÐt c¸ch luËn téi ThÞ KÝnh cña Sïng bµ? H: Cïng víi lêi nãi, Sïng bµ cßn cã nh÷ng cử chỉ nào đối với Thị Kính? (dúi đầu Thị KÝnh, dói tay -> ThÞ KÝnh ng· khuþu xu«ng …) H: TÊt c¶ nh÷ng lêi nãi, cö chØ Êy cho thÊy. Néi dung III- §äc, hiÓu v¨n b¶n: - Nçi oan h¹i chång: §1: Tõ ®Çu … thiÕp vÐn tay 1 mùc: tríc khi bÞ oan. Đ2: Tiếp đến về cùng cha, con ơi!: TRong khi bÞ oan. §3: PhÇn cßn l¹i: sau khi bÞ oan. 1. Tríc khi m¾c oan: - ThÞ KÝnh ngåi qu¹t cho chång => ThÞ KÝnh yêu thơng chồng bằng 1 tình cảm đằm thắm. - ThÞ KÝnh c¾t r©u cho chång v× muèn lµm đẹp cho chồng, cho mình. => Nµng rÊt tØ mØ, ch©n thËt trong t×nh yªu đối với chồng. * ThÞ KÝnh lµ ngêi dµnh cho chång t×nh yªu th¬ng trong s¸ng, ch©n thËt, mong muèn h¹nh phúc lứa đôi tốt đẹp.. 2. Trong khi bÞ oan: * nh©n vËt sïng bµ - ThÞ KÝnh bÞ sïng bµ khÐp vµo téi giÕt chång. (cái con mặt sứa gan lim này, mày định giết con bµ µ?) - Thị Kính bị cho là loại đàn bà h đốn, tâm địa xẫua” “Tuồng bay … lơ”, “mày … nguyệt … §· trªn d©u … hß …” - ThÞ KÝnh lµ con nhµ thÊp hÌn kh«ng xøng víi nhµ chång: “Trøng rång … lu ®iu” “Mµy lµ con nhµ cua èc” - ThÞ KÝnh bÞ ®uæi ®i “Con g¸i … cha” “Gäi m½ng téc phã vÒ cho r¶nh” => Sùng bà tự nghĩ ra tội để gán cho Thị Kính víi lêi lÏ l¨ng nhôc, hèng h¸ch, mô ta lµ ngêi đọc địa, tàn nhẫn, bất nhân..

(132) Sïng bµ lµ ngêi ntn? H: Với đặc điểm tính cách nh vậy, Sùng bà thuộc kiểu nhân vật đặc biệt nào trong chÌo cæ? (nh©n vËt mô ¸c). H: Nh©n vËt nµy g©y x¶m xóc g× cho ngêi xem? (Ghª sî vÒ sù tµn nhÉn, lo cho ngêi hiÒn) H: Khi bÞ khÐp vµo téi giÕt chång ThÞ Kính đã có những lời nói, cử chỉ ntn? H: NhËn xÐt g× vÒ nh÷ng lêi nãi, cö chØ Êy? H: Những lời nói, cử chỉ củaThị Kính đã đợc nhà chồng đáp lại ntn? (Chồng: im lÆng, mÑ chång: cù tuyÖt, bè chång: a dua víi mÑ chång). H: H×nh dung cña em vÒ th©n phËn ThÞ KÝnh trong c¶nh ngé nµy? H: Qua đó, đức tính nào của Thị Kính đợc béc lé? H: ThÞ KÝnh thuéc lo¹i nh©n vËt nµo trong chÌo cæ? (n÷ chÝnh) H: Cảm xúc của em khi đợc xem nhân vật nµy? (Xãt th¬ng, c¶m phôc ThÞ KÝnh). H: Theo em, xung đột kịch trong đoạn này thÓ hiÖn cao nhÊt ë sù viÖc nµo, v× sao? H: Theo em, đây là xung đột của giai cấp nµo víi giai cÊp nµo ? H: Sau khi bÞ oan, sau bao lÇn kªu oan không đợc, Thị Kính buộc phải theo cha vÒ khi ra vÒ, ThÞ KÝnh cã cö chØ vµ lêi nãi nµo? H: Nh÷ng cö chØ, lêi nãi Êy ph¶n ¸nh nçi ®au nµo cña ThÞ KÝnh? H: ý định không về với cha, phải sống ở đời mới mong tỏ rõ ngời đoan chính, đã chøng tá thªm ®iÒu g× ë ngêi phô n÷ nµy? H: C¸ch gi¶i oan mµ ThÞ KÝnh nghÜ tíi lµ g×? H: Con đờng ThịKính chọn để giải oan có ý nghÜa g×? H: Theo em, có cách nào tốt hơn để giải. * Nh©n vËt ThÞ KÝnh: + Lêi nãi: L¹y cha, l¹y mÑ, con xin tr×nh cha mÑ; giêi ¬i! MÑ ¬i, oan cho con l¾m mÑ ¬i ! Oan thiÕp l¾m chµng ¬i. +Cö chØ: - VËt v· khãc, ngöa mÆt rò rîi, ch¹y theo van xin. => Lêi nãi cña ThÞ KÝnh rÊt hiÒn, rÊt Ýt, cö chØ yÕu ®uèi, nhÉn nhôc.. =>Thị Kính vô cùng đau khổ, bất lựuc đơn độc giữa mọi sự vô tình. Thị Kính nhẫn nhục chịu đựng, trong oan ức vẫn chân thực, hiền kành, giữu phép tắc gia đình .. - Xung đột kịch: Sùng bà cho gọi mãng ông đến trả Thị Kính -> sự viwcj này bộc lộ cực ®iÓm tÝnh c¸ch bÊt nh©n bÊt nghÜa cña Sïng bµ, béc lé nçi bÊt h¹nh lín nhÊt cña ThÞ KÝnh. 3. Sau khi bÞ oan: - ThÞ KÝnh quay vµo nhµ … trong tay. Thg ¬i! BÊy l©u … run rñi. - ThÞ KÝnh thÓ hiÖn nçi ®au nuèi tiÕc, xãt xa cho hạnh phúc lứa đôi bị tan vỡ . - Thị Kính không đành cam chịu oan sai muốn tự mình tìm cách giải oan, Thị Kính đã rÊt quyÕt liÖt trong tÝnh c¸ch, kh«ng cßn nhu nhîc . - Thị Kính đi tu để cầu phật tổ chứng minh cho sù trong s¹ch cña m×nh . - Ph¶n ¸nh sè phËn bÕ t¾c cña ngêi phô n÷ trong x· héi cò lªn ¸n thùc tr¹ng x· héi v« nhân đạo đối với những ngời lơng thiện ..

(133) tho¸t nh÷ng ngêi nh ThÞ KÝnh khái khæ ®au? IV. Tæng kÕt: H: Em nhận xét gì về những đặc sắc của * Ghi nhớ: vë chÌo “Q¢TK” trÝch ®o¹n “Nçi oan h¹i SGK – 121. chång” H: Nhận xét gì về đặc sắc của vở chèo? V. LuyÖn tËp: H: KÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch? BTVN: kÓ tªn vë chÌo cæ nµo kh¸c ph¶n ¸nh H: Gi¶i thÝch thµnh ng÷ “Oan thÞ KÝnh” vµ th©n phËn bÊt h¹nh cña ngêi phô n÷ trong x· “Oan thÞ MÇu”? héi cò . 4. Cñng cè – HDVN:. - Häc thuéc ghi nhí. - Tãm t¾t vë chÌo, ®o¹n trÝch. - Chuẩn bị bài “Hoạt động ôn tập VH”. _________________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 28-3-2011 Ngµy gi¶ng : 4-4-2011 TiÕt 119 – dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy A. Mục đích cần đạt: - HS nắm vững công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy khi đợc dùng trong c©u. - Tích hợp: phần văn qua các văn bản đã học, TLV ở các loại văn bản. - KÌm häc sinh kÜ n¨ng dïng dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy cã hiÖu qu¶ trong khi viết, kĩ năng nhận diện và công dụng của các loại dấu câu đó. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. Kể tên những dấu câu đã học ở lớp 6, công dụng của những loại dấu câu này? 3. Bµi míi : 39’ * GTB. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. H; Các VD trên trích trong các VB nào đã häc ? H: T¹i sao ë VDa, t¸c gi¶ l¹i dïng dÊu (…) (chÊm löng)? H: VDb, dấu chấm lửng có đợc dùng nh ở VDa kh«ng? H: VDc, dùng dấu chấm lửng để làm gì? H: VËy, qua ph©n tÝch VD, cho biÕt dïng. I. Bµi häc: 1. DÊu chÊm löng: a/ VÝ dô : SGK b/ NhËn xÐt: - VDa: biÓu thÞ c¸c phÇn liÖt kª t¬ng tù kh«ng viÕt. - VDb: biÓu thÞ t©m tr¹ng ho¶ng sî, lo l¾ng cña ngêi nãi. VDc: biÓu thÞ sù bÊt ngê cña ngêi th«ng b¸o c/ KÕt luËn: Ghi nhí 1 (SGK – 122).

(134) dÊu chÊm löng cã t¸c dông ntn? 2. DÊu chÊm phÈy: a/ VÝ dô: SGK H: H: Trong c¸c VD trªn, t¸c gi¶ sö dông b/ NhËn xÐt: dÊu c©u nµo? VDa: đánh dấu ranh giới giữa 2 vế của 1 câu H: ở VDa, tác giả dùng dấu chấm phẩy để ghép. lµm g×? H: Có thể thay thế bằng dấu phẩy đợc VDb: ngăn cách các phần liệt kê có nhiều không? Vì sao? (đợc, nđ không đổi). tÇng ý nghÜa phøc t¹p. H: T¸c gi¶ dïng dÊu chÊm phÈy trong VDb để làm gì? H: ở VDb, có thể thay = dấu phẩy đợc c/ Kết luận: kh«ng ? (kh«ng) Ghi nhí 2 (SGK – 123) H: VËy, dÊu chÊm phÈy dïng trong c©u cã t¸c dông g×? II. LuyÖn tËp: - Nªu yªu cÇu BT1 1. Bµi tËp 1: ChØ ra t¸c dông cña dÊu chÊm H: Để làm đợc bài tập trên chúng ta phải lửng trong các VD sau: lµm g×? a/ DÊu chÊm löng thÓ hiÖn chç lêi nãi bá dë, (Xác định nội dung của văn bản nói gì, ngập ngừng vì hoảng sợ, lo lắng. dïng dÊu chÊm löng cã t¸c dông ntn?) b/ DÊu chÊm löng thÓ hiÖn chç lêi nãi bá dë, - Chia nhãm – HS th¶o luËn nhãm – ngËp ngõng v× e ng¹i kh«ng nãi. GVNX, bæ sung. c/ Dấu chấm lửng dùng để liệt kê các sự vật hiÖn tîng t¬ng tù. - Nªu yªu cÇu BT2: 2. Bµi tËp 2: C«ng dông cña dÊu chÊm phÈy: HD c¸ch làm: a/ Dấu chấm phẩy đánh dấu ranh giới giữa - Ph©n tÝch cÊu t¹o cña c©u rót ra c«ng c¸c vÕ cña 1 c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p. dông cña dÊu chÊm phÈy. b/ Nh a. c/ Nh a. - Nªu yªu cÇu BT3: 3. Bµi tËp 3: ViÕt ®o¹n v¨n cã dïng dÊu chÊm + ND: ®o¹n v¨n vÒ ca HuÕ trªn s«ng H¬ng phÈy, dÊu chÊm löng. (miªu t¶, biÓu c¶m) +H×nh thøc: cã dïng dÊu (; , …) 4. Cñng cè:. - Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc ghi nhí 1, 2. - Lµm l¹i c¸c bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi “DÊu g¹ch ngang”. _________________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 30-3-2011 Ngµy gi¶ng : 5- 4-2011 Tiết 120 – văn bản đề nghị A. Mục đích cần đạt:.

(135) - Học sinh nắm đợc các tình huống cần viết văn bản đề nghị khi cần đề đạt nguyện väng víi cÊp trªn hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn. - HS biết cách viết 1 văn bản đề nghị đúng mẫu, phân biệt các tình huống dùng văn bản đề nghị, văn bản báo cáo . - Tích hợp khái niệm, các loại văn bản hành chính, đơn từ, các loại dấu câu. - Rèn học sinh kỹ năng viết văn bản đề nghị đúng yêu cầu . B. ChuÈn bÞ: - GV: Soạn giáo án, một số văn bản đề nghị, bảng phụ. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh? VD? H: Nªu nh÷ng néi dung kh«ng thÓ thiÓutong VBHC? 3. Bµi míi : 39’ * GTB.. Hoat6j động của GV và HS HS đọc VB1, VB2, trong SGK (bảng phụ). H: Ai là ngời viết các đề nghị trên? (cá nh©n hoÆc tËp thÓ). H: Ai là ngời nhận 2 đề nghị trên? (c¸ nh©n hay tËp thÓ) H: Cá nhân hoặc tập thể viết các đề nghị trên nhằm mục đích gì? H: Cả 2 văn bản đề nghị trên đều có nội dung đợc trình bày ntn? H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh thøc cña 2 văn bản đề nghị trên? H: Hãy nêu những đặc điểm chung nhất của van bản đề nghị?. Néi dung I- Bµi häc: 1. Đặc điểm của văn bản đề nghị: a/ VÝ dô: VB1 – SGK – 124 VB2 – SGK – 124 – 125. b/ NhËn xÐt: * Mục đích: - Viết đề nghị nhằm đề đạt 1 nguyện vọng một đề xuất nào đó. * Néi dung: - Ng¾n gän, râ rµng, m¹ch l¹c, dÔ hiÓu. * H×nh thøc: - Nội dung văn bản đề nghị đợc chia thành môc cô thÓ, c¸c môc tr×nh bµy râ rµng c©n đối, trình bày đúng quy định. c/ KL: VB đề nghị di cá nhân, tập thể viết để trình bày 1 nguyện vọng, đề xuất nào đó. Nội dung văn bản đề nghị cần ngắn gọn, rõ ràng, mạch lạc, hình thức rõ ràng, cân đối. 2. Cách làm văn bản đề nghị: a/ Tìm hiểu cách làm văn bản đề nghị: - Trình bày các mục theo trình tự nhất định, kh«ng thÓ thiÕu c¸c môc. b/ Dàn mục văn bản đề nghị (SGK-126) (3 phÇn). PI:. H: Nội dung của 2 văn bản trên đợc trình bµy theo tr×nh tù nµo? H: Hai văn bản đề nghị khác nhau, giống nhau ë ®iÓm nµo? (kh¸c nhau ë néi dung, nh÷ng môc kh¸c gièng). H: Trong quá trình viết văn bản đề nghị có thể bỏ đi tên ngời (t/c) viết đề nghị đợc kh«ng? V× sao? H: Có thể bỏ đi tên ngời (t/c) nhận đề nghị PII: Nội dung chính của đề nghị..

(136) đợc không? Vì sao? H: Có thể bỏ đi nội dung đợc không? GV treo bảng phụ dàn mục văn bản đề nghÞ . H: NhËn xÐt g× vÒ c¸ch tr×nh bµy v¨n b¶n đề nghị? H:NhËn xÐt g× vÒ kho¶ng c¸ch gi÷a QH, tiªu ng÷ víi tªn v¨n b¶n, néi dung v¨n b¶n? H: T¹i sao viÕt c¸ch ra nh vËy? GV tæng kÕt l¹i néi dung. HS đọc ghi nhớ .. PIII: lêi c¶m ¬n, kÝ tªn. C/ Những lu ý khi làm văn bản đề nghị: (SGK-126). - Tªn VB cÇn viÕt ch÷ in hoa. - Trình bày VB: rõ ràng, sáng sủa, cân đối. - Tên ngời viết, ngời nhận và nội dung của đề nghÞ lµ nh÷ng ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu. 3. Ghi nhí (SGK-126). II- LuyÖn tËp: - HS đọc – nêu yêu cầu bài tập 1. 1. BT1: So sánh lí do viết đơn và đề nghị. Giáo viên hớng dẫn học sinh nhớ lại - Giống: cả hai đều là những nhu cầu, nguyện những đặc điểm của đơn từ (học ở lớp 6) vọng chính đáng. - Từ những đặc điểm ấy chỉ ra điểm giống - Khác: + Đơn: thờng là nguyện vọng của 1 và khác nhau của những văn bản đó. c¸ nh©n. + §Ò nghÞ: thêng lµ nguyÖn väng cña tËp thÓ. - Gi¸o viªn chia nhãm. 2. ChØ ra c¸c lçi thêng m¾c khi lµm v¨n b¶n - Nhãm th¶o luËn – rót ra nhËn xÐt. đề nghị . 4. Cñng cè – HDVN: - Häc ghi nhí. -Thay mặt lớp, viết đề nghị GVCN cho lớp đi thực tế tại núi Neo vào ngày chủ nhật tuÇn nµy. - ChuÈn bÞ “V¨n b¶n b¸o c¸o” ____________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 30-3-2011 Ngµy gi¶ng :6- 4-2011 TiÕt 121 – «n tËp v¨n häc A. Mục đích cần đạt: - Học sinh nắm đợc nhan đề, tác giả của các tác phẩm đã học từ đầu năm đến nay, nắm đợc nội dung cơ bản của từng cụm bài, đặc trng thể loại của các văn bản, sự giàu đẹp của tiếng việt thể hiện trong các văn bản đã học. - TÝch hîp vµ tæng hîp víi phÇn tiÕng viÖt vµ tËp lµm v¨n ë viÖc hÖ thèng ho¸ c¸c cụm bài và các loại văn bản đã học. - RÌn kü n¨ng: - So s¸nh vµ hÖ thèng ho¸. - §äc thuéc lßng th¬ - LËp b¶ng hÖ thèng ph©n lo¹i. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. híng dÉn häc sinh «n tËp. - HS: Xem tríc bµi, chuÈn bÞ c¸c néi dung «n tËp. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. KiÓm tra x¸c suÊt sù chuÈn bÞ cña häc sinh..

(137) 3. Bµi míi : 39’ Hoạt động của GV và HS H: §· chuÈn bÞ bµi ë nhµ, cho biÕt bµi «n tËp nµy gióp chóng ta «n tËp nh÷ng néi dung kiÕn thøc nµo? - GV híng dÉn häc sinh c¸ch thøc tr×nh bµy néi dung «n tËp tõng phÇn. H: Nhớ lại đầy đủ và chính xác các văn bản đã học từ đầu năm đến nay? H: Chúng ta đã học những thể loại văn học nào? những phép nghệ thuật đặc sức nào ? (12).. Néi dung I- Néi dung «n tËp: - Nhan đề của tác phẩm - Kh¸i niÖm c¸c thÓ lo¹i v¨n b¶n. - Gi¸ trÞ néi dung, gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña c¸c côm v¨n b¶n. -TÝch hîp kiÕn thøc phÇn v¨n. tiÕng viÖt, TLV 1. Hệ thống các văn bản đã học: - KÎ b¶ng:STT, tªn VB, tªn t¸c gi¶. 2. C¸c thÓ lo¹i v¨n häc. (kÎ b¶ng). 4. Cñng cè: - Gi¸o viªn cñng cè l¹i toµn bé néi dung phÇn «n tËp. - Yªu cÇu häc sinh kh¸ giái lµm bµi tËp 7, 8, 9, 10. - Häc sinh trung b×nh – yÕu thùc hiÖn bµi tËp 10, gi¸o viªn cã kiÓm tra . Ngµy so¹n: 30-3-2011 Ngµy gi¶ng :6- 4-2011 TiÕt 122 – «n tËp v¨n häc A. Mục đích cần đạt: - Học sinh nắm đợc nhan đề, tác giả của các tác phẩm đã học từ đầu năm đến nay, nắm đợc nội dung cơ bản của từng cụm bài, đặc trng thể loại của các văn bản, sự giàu đẹp của tiếng việt thể hiện trong các văn bản đã học. - TÝch hîp vµ tæng hîp víi phÇn tiÕng viÖt vµ tËp lµm v¨n ë viÖc hÖ thèng ho¸ c¸c cụm bài và các loại văn bản đã học. - RÌn kü n¨ng: - So s¸nh vµ hÖ thèng ho¸. - §äc thuéc lßng th¬ - LËp b¶ng hÖ thèng ph©n lo¹i. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. híng dÉn häc sinh «n tËp. - HS: Xem tríc bµi, chuÈn bÞ c¸c néi dung «n tËp. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. KiÓm tra x¸c suÊt sù chuÈn bÞ cña häc sinh. 3. Bµi míi : 39’ Hoạt động của GV và HS. Néi dung I- Néi dung «n tËp: H: Chọn đọc thuộc lòng những câu ca dao 3. Những t/c thái độ thể hiện trong ca dao – mµ em yªu thÝch ? d©n ca:.

(138) H: V× sao em thÝch nh÷ng c©u ca dao Êy? H: Những tình cảm, thái độ thể hiện trong ca dao – dân ca đã học là gì? H: §· häc nh÷ng c©u tôc ng÷ nµo? (TN vÒ thiên nhiên lao động, tục ngữ về con ngời x· héi). H: Nh÷ng kinh nghiÖm nµo cña d©n gian đã đợc thể hiện trong những câu tục ngữ nµy? H: KÓ tªn nh÷ng bµi th¬, ®o¹n th¬ tr÷ t×nh của Việt Nam và Trùng Quốc (thơ đờng) đã học? H: Nh÷ng t¸c phÈm nµy mang nh÷ng gia trÞ lín nµo vÒ t tëng, t×nh c¶m? H: §äc 1 bµi th¬, ®o¹n th¬ thÓ hiÖn lßng yªu níc, tù hµo d©n téc? H: §äc 1 bµi th¬, ®o¹n th¬ thÓ hiÖn ý chÝ bất khuất quyết tâm đánh bại mọi kẻ thù. H: Đọc 1 – 2 bài thơ ca ngợi cảnh đẹp thiªn nhiªn, t/b, t×nh vî chång.. - T×nh c¶m nhí th¬ng, kÝnh yªu, than th©n, tr¸ch phËn, buån b·, hèi tiÕc, tù hµo, biÕt ¬n … (thÓ lo¹i tr÷ t×nh); ch©m biÕm, hµi híc, dÝ dỏm, đả kích… 4. Tôc ng÷: - ThÓ hiÖn kinh nghiÖm vÒ thiªn nhiªn, thêi tiÕt nh dù ®o¸n ma, b·o …, kinh nghiÖm vÒ lao động sản xuất nông nghiệp: làm ruộng, nu«i t»m … kinh nghiÖm vÒ con ngêi x· héi: mèi quan hÖ øng xö gi÷a ngêi víi ngêi, lßng biÕt ¬n, t«n träng ®k … 5. Gi¸ trÞ t tëng nh÷ng bµi th¬ tr÷ t×nh ViÖt Nam, thơ đờng: - Lßng yªu níc, tù hµo d©n téc. - ý chí bất khuất, quyết tâm đánh bại mọi kẻ thï. - T×nh yªu víi d©n. - Ca ngợi cảnh đẹp thiên nhiên, ca ngợi t/b ch©n thµnh, t×nh vî chång. + Học sinh học thuộc lòng các bài thơ đã học đó. H: Kể tên những văn bản văn xuôi đã học 6. Giá trị nội dung, nghệ thuật của các văn (trõ nh÷ng VBNL)?. b¶n v¨n xu«i: H: Những văn bản đó đề cập đến những (kẻ bảng hệ thống) néi dung g×? STT- nhan đề VB – Giá trị nội dung – Giá H: Những giá trị nghệ thuật sâu sắc đợc trị nghệ thuật . thÓ hiÖn trong c¸c v¨n b¶n Êy lµ g×? - Häc sinh th¶o luËn – lËp b¶ng. Gi¸o viªn söa ch÷a . 4. Cñng cè: - Gi¸o viªn cñng cè l¹i toµn bé néi dung phÇn «n tËp. - Yªu cÇu häc sinh kh¸ giái lµm bµi tËp 7, 8, 9, 10. - Häc sinh trung b×nh – yÕu thùc hiÖn bµi tËp 10, gi¸o viªn cã kiÓm tra . _______________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 5-4-2011 Ngµy gi¶ng :11-4-2011 TiÕt 123 – dÊu g¹ch ngang A. Mục đích cần đạt: - Học sinh nắm đợc tác dụng của dấu gạch ngang, dấu gạch nối, phân biệt đợc dấu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi. - Tích hợp qua văn bản đã học, phânt TLV ở các kiểu văn bản. - Häc sinh cã ý thøc, kÜ n¨ng sö dông c¸c dÊu g¹ch nèi vµ g¹ch ngang trong bµi viÕt TLV cña m×nh . 1/ KiÕn thøc:.

(139) 2/ Kü n¨ng: 3/ TÝch hîp: 4. Träng t©m: B. ChuÈn bÞ:. - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. H: Nªu c«ng dông cña dÊu chÊm löng, VD? Nªu c«ng dông cña dÊu chÊm phÈy, VD? 3. Bµi míi : 39’ * GTB.. Hoạt động của GV và HS. Néi dung. I- Bµi häc: HS đọc VD trên bảng phụ. 1- T¸c dông cña dÊu g¹ch ngang: H: VDa, trÝch trong v¨n b¶n nµo cña t¸c a/ VD: SGK: 129 – 130 gi¶ nµo? (Mx cña t«i –VB) b/ NhËn xÐt: H: DÊu g¹ch ngang n»m ë vÞ trÝ nµo cña - VDa: §¸nh dÊu bé phËn gi¶i thÝch. c©u v¨n? - VDb: §¸nh dÊu lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n H: DÊu g¹ch ngang dïng trong VDa cã t¸c vËt. dông g×? - VDc: Dùng để thực hiện phép liệt kê. H: VDb, trích trong văn bản nào đã học? - VDd: Nèi c¸c bé phËn trong 1 liªn danh. H: DÊu g¹ch ngang cã nhiÖm vô g×? H: Dùng dấu gạch ngang ở VDc để làm * “Từ nơi đây, tiếng thơ của XD. g×? - Thi sÜ t/y – sÏ hoµ nhËp víi tiÕng th¬ giµu H: VDd, dÊu g¹ch ngang cã t¸c dông g×? chÊt tr÷ t×nh cña d©n ca xø NghÖ, ©m v¨ng H: Tại sao cùng là 1 dấu câu nhng ở mỗi mãi trong tâm hồn bao đôi lứa giao duyên. VD l¹i cã t¸c dông kh¸c nhau? )V× chóng => T¸ch phÇn chó thÝch. ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau trong c©u) BT nhanh: xác định tác dụng của DGN c/ Kết luận: trong VD: Ghi nhí 1 – SGK – 130. H: VËy, khi dïng dÊu g¹ch ngang cã nh÷ng t¸c dông nµo? HS đọc mục ghi nhớ 2- Ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu gach nèi HS đọc VDd trong SGK. a/ VÝ dô: H: T×m tõ mîn trong VD trªn? “Mét nh©n chøng … còng cã thÓ” (Va – ren) (NguyÔn ¸i Quèc) H: Gi÷a c¸c tiÕng trong tõ va ren cã dÊu b/ NhËn xÐt: g×? (g¹ch nèi) - DÊu g¹ch ngang lµ 1 dÊu c©u, dÊu g¹ch H: NhËn xÐt g× vÒ dÊu g¹ch ngang vµ dÊu ngang dµi h¬n dÊu g¹ch nèi. g¹ch nèi? - DÊu g¹ch nèi dïng nèi c¸c tiÕng trong tõ m-.

(140) H: Dấu gạch nối đợc dùng để làm gì? BT nhanh: §Æt dÊu g¹ch ngang vµ g¹ch nèi vµo c¸c vÞ trÝ thÝch hîp. 1. Sµi gßn hßn ngäc ViÔn §«ng ®ang tõng ngày thay da đỏi thịt. 2. Nghe radi« vÉn lµ 1 thãi quen thó vÞ cña ngêi lín tuæi. H: VËy gi÷a dÊu g¹ch ngang vµ dÊu g¹ch nèi cã sù ph©n biÖt ntn? HS đọc mục ghi nhớ. - GV tæng hîp néi dung bµi häc. HS đọc – nêu yêu cầu bài tập 1. H: Víi bµi tËp nµy, chóng ta ph¶i thùc hiÖn ntn? (t×m dÊu g¹ch ngang n»m ë vÞ trÝ nµo cña câu, chỉ ra đợc tác dụng của chúng). - Chia nhãm thùc hiÖn yªu cÇu bµi tËp.. HS đọc – nêu yêu cầu bài tập 2. H: §Ó lµm bµi tËp nµy, ta ph¶i thc hiÖn ntn? (tìm đợc các dấu gạch nối, dựa vào công dụng của dấu gạch nối ở phần bài học để t×m c«ng dông ë bµi nµy). în gåm nhiÒu tiÕng . - Sµi gßn – hßn ngäc ViÔn §«ng - ®ang tõng ngày, từng giờ thay da đổi thịt. - Nghe ra - ®i - « vÉn lµ mét thãi quen … c/ KÕt luËn: Ghi nhí 2 – SGK – 130. II- LuyÖn tËp: 1. BT1: Nªu t¸c dông cña dÊu g¹ch ngang: a. §¸nh dÊu bé phËn gi¶i thÝch. b. §¸nh dÊu bé phËn gi¶i thich. c. §¸nh dÊu bé phËn gi¶i thÝch vµ lêi nãi trùc tiÕp . d. Nèi liªn danh . e. Nèi c¸c tõ n»m trong 1 liªn danh. 2. BT2: Nªu c«ng dông cña dÊu g¹ch nèi: - C¸c tõ cã dïng dÊu g¹ch nèi: An – d¸t; Lo – ren, BÐc – Lin … - DÊu g¹ch nãi cã t¸c dông nèi c¸c tiÕng trong tõ phiªn ©m tiÕng níc ngoµi.. 3. BT3: §Æt c©u cã dïng dÊu g¹ch ngang: HS nªu yªu cÇu bµi tËp 3 a. ThÞ KÝnh – nh©n vËt n÷ chÝnh – trong GVHD c¸ch dÆt c©u, häc sinh thùc hiÖn Quan ©m thÞ KÝnh lµ mét ngêi phô n÷ hiÒn yªu cÇu bµi tËp. lµnh nhng bÊt h¹nh. b. … 4. Cñng cè – HDVN: - Häc thuéc 2 ghi nhí. - §Æt 3 c©u cã dïng dÊu g¹ch ngang, 2 c©u dïng dÊu g¹ch nèi. - ChuÈn bÞ bµi : «n tËp tiÕng viÖt . _________________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 7-4-2011 Ngµy gi¶ng :12-4-2011 TiÕt 124 – «n tËp tiÕng viÖt A. Mục đích cần đạt: - Hệ thống hoá những kiến thức về câu đơn: câu đơn đặc biệt, câu đơn bình thờng và các dấu câu đã học..

(141) - Tích hợp phần văn ở các văn bản đã học trong HKII, với phần TLV ở các kiểu bài lËp luËn chøng minh vµ gi¶i thÝch . - Rèn HS kỹ năng mở rộng, rút gọn câu, cách sử dụng đúng các dấu câu đã học. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. KiÓm tra x¸c suÊt sù chuÈn bÞ cña häc sinh. 3. Bµi míi : 39’ * GTB.. Hoạt động của GV và HS H: Xét về mục đích, có thể chia thµnh nh÷ng kiÓu c©u nµo? (C©u nghi vÊn, c©u trÇn thuËt, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m) H:§Æt 1 c©u nghi vÊn? C©u nghi vấn dùng để làm gì? H: Cuèi c©u nghi vÊn dïng dÊu c©u nµo? H: ThÕ nµo lµ c©u trÇn thuËt? VD? H: Nguêi ta dïng dÊu c©u nµo trong c©u trÇn thuËt? GV đặt câu hỏi tơng tự với các lo¹i c©u cßn l¹i. - Dïng b¶ng phô, mçi lo¹i c©u ---> bãc. H: XÐt vÒ cÊu t¹o, cã thÓ chia thµnh nh÷ng kiÓu c©u nµo? (c©u đơn đặc biệt, câu đơn bình thờng). H: Câu đơn bình thờng có cấu t¹o ntn? Cho VD? H: DÊu c©u nµo thêng sö dông trong câu đơn bình thờng? H: Đặt 1 câu đơn đặc biệt? Chỉ ra cấu tạo của câu đơn đặc biệt? H: Nh÷ng dÊu c©u thêng sö dông trong câu đơn đặc biệt? H: Từ lớp 6 đến nay, chúng ta đã. Néi dung I- Néi dung «n tËp: 1. Các kiểu câu đơn. C¸c Ph©n lo¹i kiÓu c©u Chia -C©u nghi theo vÊn. môc - C©u trÇn đích thuật. nãi - C©u cÇu khiÕn. - C©u c¶m. K/n - §2. - Nªu ®iÒu b. kho¨n. - KÓ, t¶, nhËn xÐt … - y/cÇu, sai khiÕn. - Béc lé c¶m xóc Chia - Câu đơn Đủ CN và theo b×nh thêng VN cấu tạo - Câu đơn Không §B X§ đợc CN-VN. DÊu c©u ?. VD. - B¹n ®i ®©u vËy? Hoa . hång në. ! - B¹n lµm BT ®i! ! - ¤i ! c¶nh đẹp quá . ; ! ; - B¹n Êy ? häc rÊt giái . ! - ¤i ! em … Thuû ! Mïa xu©n.

(142) häc nh÷ng dÊu c©u nµo? H: Dấu chấm đặt ở những loại 2. Các dấu câu: c©u nµo? t¸c dông? GV đặt câu hỏi tơng tự với DÊu c©u nh÷ng dÊu c©u kh¸c.. (kÎ b¶ng hÖ thèng) VD. C«ng dông. (HS vÒ lµm vµo vë) HS đọc – nêu yêu cầu BT. H: §Ó thùc hiÖn BT nµy ta ph¶i lµm ntn? (Xác định đợc các kiểu câu, các dấu câu, đặt chúng vào VB, xác định đợc t/d của chúng) - Nhãm thùc hiÖn – th¶o luËn – tr×nh bµy – HS nhËn xÐt. - GVNX bæ sung. HS đọc, nêu yêu cầu BT2. - GVHDHS viÕt: + Néi dung: tù chän. + Hình thức: đọ dài 5 – 7 câu, cã sö dông c¸c kiÓu c©u,c¸c dÊu c©u. II- LuyÖn tËp: 1. BT1: Cho đoạn văn sau, chỉ ra các loại câu đợc sử dụng, các dấu câu đợc sử dụng. Nêu tác dụng: “Xu©n ! Xu©n vÒ thËt råi. Xu©n trë vÒ mang theo bao ®iÒu thó vÞ: chim mu«ng hãt vang, hoa në tr¸ng 1 gãc trêi, c©y cèi ®©m tråi n¶y léc … Mïa xu©n – Xu©n trong kÝ øc t«i – lµ mïa xu©n cña ma phùn, rét ngọt;mùa xuân của tình yêu đất nớc…” 2. BT2: ViÕt ®o¹n v¨n (5-7 c©u) néi dung tù chän. Trong đó có sử dụng các kiểu câu đơn đã học, các dấu câu đã học?. 4. Cñng cè – HDVN: - TiÕp tôc «n tËp c¸c néi dung cßn l¹i. - ChuÈn bÞ bµi “«n tËp tiÕng viÖt” (tiÕp) _________________________________________________________________________ Ngµy so¹n : 8-4-2011 Ngµy gi¶ng : 13-4-2011 TiÕt 125 – v¨n b¶n b¸o c¸o A. Mục đích cần đạt: - Học sinh nắm đợc đặc điểm của văn bản báo cáo: về mục đích, yêu cầu, nội dung vµ c¸ch viÕt v¨n b¶n nµy. - Tích hợp phần văn ở bài “Chơng trình ngữ văn địa phơng” phần tiếng việt ở bài “ôn tËp tiÕng viÖt” phÇn TLV ë c¸c thÓ lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh. - Rèn kỹ năng chuẩn bị, viết một báo cáo đúng quy định. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. c¸c v¨n b¶n b¸o c¸o. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. Kiểm tra: 5’. H: Phần đầu của VBĐN sau đã đúng cha? Nếu cha thì sai ở chỗ nào? sửa lại ra sao?.

(143) Céng hßa x· héi chñ nghÜa viÖt nam §éc lËp – Tù do – H¹nh phóc giấy đề nghị Hµ Néi, ngµy 09 th¸ng 01 n¨m 2003 3. Bµi míi : 39. ’. * GTB.. Hoạt động của GV và HS HS đọc VB1, VB2 trong SGK. GVnhận xét học sinh đọc. H: Ai lµ ngêi viÕt 2 b¸o c¸o trªn? (c¸ nh©n hoÆc tËp thÓ) H: Ai lµ ngêi nhËn 2 b¸o c¸o trªn? (c¸ nh©n hay tËp thÓ) H: C¸ nh©n hay tËp thÓ viÕt b¸o c¸o nhằm mục đích gì? H: VÒ néi dung, nhËn xÐt 2 v¨n b¶n b¸o c¸o trªn? H: NhËn xÐt vÒ h×nh thøc cña 2 b¸o c¸o trªn? H: Vậy đặc điểm chung của văn bản báo c¸o lµ g×? H: Trong nh÷ng t×nh huèng sau, t×nh huèng nµo cÇn viÕt b¸o c¸o? A/ Em kh«ng häc bµi, bÞ thÇy gi¸o m¾ng. B/ C« gi¸o chñ nhiÖm cÇn biÕt t×nh h×nh häc tËp cña líp tuÇn qua H: 2 b¸o c¸o trªn gièng vµ kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? (c¸c môc gièng nhau, kh¸c nhau ở nội dung đơn gửi ai? Ai gửi đơn, gửi để làm gì? H: Trong qu¸ tr×nh viÕt b¸o c¸o, cã thÓ bỏ đi tên ngời (t/c) viết báo cáo đợc kh«ng? V× sao? H: Cã thÓ bá ®i tªn ngêi (t/c) nhËn b¸o cáo đợc không? Vì sao H: Cã thÓ bá ®i phÇn néi dung b¸o c¸o đợc không? H: Tên báo cáo, giấy đề nghị, thông báo. Néi dung I- Bµi häc: 1. §Æc ®iÓm cña VB b¸o c¸o: a/ VÝ dô: VB1 (SGK – 133) VB2 (SGK –134) B/ NhËn xÐt: - Mục đích: Viết báo cáo để trình bày về tình hình, sự vật và các kết quả làm đợc của một cá nh©n hay tËp thÓ. ND: Nªu râ: Ai viÕt, ai nhËn, nhËn vÒ viÖc g×, kÕt qu¶ ra sao? - H×nh thøc: §óng mÉu, s¸ng sña, râ rµng. C/ Kết luận: Báo cáo do cá nhân, tập thể viết để tr×nh bµy néi dung, kÕt qu¶ c«ng viÖc, néi dung b¸o c¸o cÇn cô thÓ, cã sè liÖu râ rµng, h×nh thøc cân đối, rõ ràng.. TH2 viÕt b¸o c¸o. 2. C¸ch lµm v¨n b¶n b¸o c¸o: a/ T×m hiÓu c¸ch lµm b¸o c¸o (SGK) b/ Dµn môc v¨n b¶n b¸o c¸o: - PhÇn I: + Quèc hiÖu, tiªu ng÷ + §Þa ®iÓm, ngµy th¸ng lµm b¸o c¸o + Tªn b¸o c¸o. - PhÇn II: + N¬i nhËn b¸o c¸o +Ngêi göi b¸o c¸o..

(144) giống nhau ở đặc điểm nào? (hình thức) H: Nhận xét gì về phần phụ đề của báo c¸o? H: NhËn xÐt g× vÒ kho¶ng c¸ch gi÷a quèc hiÖu tiªu ng÷ víi tªn v¨n b¶n, néi dung v¨n b¶n? H: 1 v¨n b¶n b¸o c¸o nªn tr×nh bµy ntn? Học sinh đọc ghi nhớ.. + Néi dung b¸o c¸o - PhÇn III: + KÝ tªn. c/ Nh÷ng lu ý khi lµm b¸o c¸o: (SGK-135,136). Tªn v¨n b¶n cÇn viÕt ch÷ in hoa. ….. 3. Ghi nhí: (SGK-136) II- Bµi tËp: Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh ghi nhí l¹i 1. Bµi tËp 1: KÓ tªn nh÷ng t×nh huèng mµ em đặc điểm của báo cáo để có thể kể đúng phải viết báo cáo? nh÷ng t×nh huèng. - B¸o c¸o vÒ kÕt qu¶ diÖt chuét cña líp 7B Häc sinh kÓ – GV nhËn xÐt - Báo cáo về kết quả quyên góp ủng hộ đồng bµo b·o lôt 4. Cñng cè – HDVN: - Häc thuéc ghi nhí. - ViÕt mét b¸o c¸o vÒ thµnh tÝch thi ®ua cña líp trong th¸ng 4 - ChuÈn bÞ bµi luyÖn tËp . _________________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 10-4-2011 Ngµy gi¶ng : 13-4-2011 Tiết 126 – luyện tập làm văn bản đề nghị và báo cáo A. Mục đích cần đạt: - Thông qua thực hành học sinh biết ứng dụng văn bản đề nghị trong từng tình huống cụ thể, nắm đợc cách thức làm loại văn bản này. - TÝch hîp: PhÇn TLV: ë v¨n b¶n hµnh chÝnh. - Rèn học sinh kỹ năng làm văn bản đề nghị và phát hiện, sửa lỗi khi làm văn bản b¸o c¸o . B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. néi dung luyÖn tËp. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. Kiểm tra: 5’. Nêu một tình huống cần làm văn bản đề nghị? 3. Bµi míi : 39’ * GTB.. Hoạt động của GV và HS. Néi dung I- ¤n tËp lý thuyÕt: H: Khi nào cần làm văn bản đề nghị? 1. Mục đích: H: Văn bản đề nghị có những đặc điểm gì về 2. Nội dung: n«i dung? 3. H×nh thøc: H: Nhận xét gì về hình thức của văn bản đề 4. Những lu ý khi làm văn bản đề nghị. nghÞ? II- LuyÖn tËp:.

(145) HS nªu yªu cÇu bµi tËp 1. HS nªu c¸c t×nh huèng – HSNX. - GVNX bæ sung, söa ch÷a .. 1. BT1: Nªu nh÷ng t×nh huèng cÇn sö dông văn bản đề nghị? VD: §Ò nghÞ s¬n l¹i b¶ng. - §Ò nghÞ cho líp ®i tham quan … Mỗi nhóm lựa chọn 1 tình huống, viết thành 2. BT2: Viết văn bản đề nghị: 1 văn bản đề nghị (khoảng 15 phút) - HS viÕt – HS tr×nh bµy. - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm söa - HS söa lçi (k/hîp lµm BT3). chữa, xây dựng thành 1 văn bản đề nghị hoµn chØnh. 3. BT3. Söa sai trong viÖc sö dông c¸c v¨n b¶n sau: HS đọc – nêu yêu cầu bài tập 3. a/ Do bị ốm, bạn học sinh không đến lớp GVHDHS nắm chắc đặc điểm của văn bản học đợc. Viết đề nghị xin cô giáo cho nghỉ đề nghị . học – sai – viết đơn. - HS đọc kĩ tình huống, phân tích tình huống b/ Cả lớp đều khâm phục tinh thần giúp đỡ để lựa chọn loại văn bản cho phù hợp. các gia đình thơng binh liệt sĩ của bạn A. - HS nhËn xÐt nhãm b¹n. Bạn ấy thật xứng đáng là “Cháu ngoan Bác - GV nhËn xÐt söa ch÷a . Hồ”, lớp trởng thay mặt lớp viết đơn xin BGH nhµ trêng biÓu d¬ng, khen thuëng – sai – viết đề nghị. c/ Do hoàn cảnh gia đình gặp nhiều khó khăn, một bạn học sinh đã viết báo cáo xem nhµ trêng miÔn gi¶m häc phÝ. Sai – viết đơn 4. Củng cố: Giáo viên nhấn mạnh đặc điểm và cách làm văn bản đề nghị. 5. HDVN: - Lựa chọn một tình huống, viết văn bản đề nghị . - ChuÈn bÞ “LuyÖn tËp lµm v¨n b¶n b¸o c¸o”. _________________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 15-4-2011 Ngµy gi¶ng : 18-4-2011 Tiết 127 – luyện tập làm văn bản đề nghị và báo cáo A. Mục đích cần đạt: - Th«ng qua thùc hµnh, häc sinh biÕt øng dông VBBC trong tõng t×nh huèng cô thÓ, nắm đợc cách thức làm văn bản này. - TÝch hîp: TiÕp tôc c«ng viÖc giê tríc. - RÌn kü n¨ng lµm v¨n b¶n b¸o c¸o vÌ kü n¨ng ph¸t hiÖn, söa lçi lo¹i v¨n b¶n nµy, rèn kỹ năng phân biệt 2 loại văn bản báo cáo vè văn bản đề nghị. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. néi dung luyÖn tËp. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n b¸o c¸o? Cho vÝ dô?.

(146) 3. Bµi míi : 39’ * GTB.. Hoạt động của GV và HS H:Cho biÕt sù gièng nhau vµ kh¸c nhua gi÷a VB§N víi VBBC? + Về mục đích? +VÒ néi dung? + VÒ h×nh thøc? H: C¶ 2 lo¹i VB§N vµ VBBC khi tr×nh bµy cÇn lu ý g×? H: Nh÷ng môc nµo kh«ng thÓ thiÕu trong VBBC?. HS đọc – nêu yêu cầu bài tập 1 GVHDHS đọc kỹ các tình huống, nªn lùa chän lo¹i v¨n b¶n nµo cho phï hîp víi c¸c t×nh huèng Êy. -Từ đó, nhận thấy lỗi sai trong viÖc sö dông c¸c VB cña SGK. Néi dung I- Néi dung luyÖn tËp: 1. §Æc ®iÓm v¨n b¶n b¸o c¸o: - Lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh, cã tÝnh quy íc cao. - Trình bày những kết quả đã làm đợc. 2. Nh÷ng lu ý khi lµm v¨n b¶n b¸o c¸o. (HS nh¾c l¹i) 3. Nh÷ng môc kh«ng thÓ thiÕu trong v¨n b¶n b¸o c¸o: - B¸o c¸o cña ai? - B¸o c¸o víi ai? - B¸o c¸o vÒ viÖc g×? - KÕt qu¶ ntn? II- LuyÖn tËp: 1. BT1: ChØ ra lçi sai trong viÖc sö dông c¸c v¨n b¶n sau: a/ Sai – phải viết đề nghị hoặc viết đơn. b/ Sai – ph¶i viÕt b¸o c¸o. c/ Sai – phải viết đề nghị.. 2. BT1: Nªu mét sè t×nh huèng cÇn viÕt b¸o c¸o. HS nªu yªu cÇu BT2 - B¸o c¸o vÒ kÕt qu¶ thi ®ua chµo mõng ngµy thµnh lËp - HS suy nghÜ t×m nh÷ng t×nh §oµn 26-3 huèng cÇn lµm VBBC - Báo cáo về kết quả quyên góp ủng hộ đồng bào bão HS tr×nh bµy – HS nhËn xÐt. lôt … - GV NX bæ sung, söa ch÷a thµnh những tình huống đúng HS nªu yªu cÇu BT3: 3. BT3: ViÕt 1 v¨n b¶n b¸o c¸o: - HS lùa chän 1 t×nh huèng, viÕt - HS viÕt –tr×nh bµy tríc líp. thµnh 1 BC (kho¶ng 15’) tr×nh bµy tríc líp – líp NX – GVNX. 4. Cñng cè: Gi¸o viªn cñng cè néi dung bµi luyÖn tËp. 5. HDVN: - Yªu cÇu mçi häc sinh viÕt 1 VBBC. - ChuÈn bÞ bµi «n tËp phÇn TLV. Ngµy gi¶ng : ………... TiÕt 127 – «n tËp tËp lµm v¨n (t1). A. Mục đích cần đạt: - Hệ thống hóa và củng cố lại những khái niệm cơ bản về văn biểu cảm - đánh giá về v¨n b¶n nghÞ luËn..

(147) - TÝch hîp: PhÇn v¨n vµ tiÕng viÖt ë bµi «n tËp vµ kiÓm tra cuèi n¨m. - Rèn học sinh kĩ năng nhận diện văn bản, tìm hiểu đề, lập dàn ý, so sánh, hệ thống hãa c¸c kiÓu l¹i v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng hÖ thèng. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. 3. Bµi míi : 39’ * GTB. Ph¬ng ph¸p Néi dung I- ¤n tËp v¨n biÓu c¶m. H: VBBC đợc học ở HK nào? (HKI) 1. Hệ thống các văn bản báo cáo đã học H: VBBC đã học gồm những thể loại nào? (Văn xuôi) (VB th¬ tr÷ t×nh, v¨n xu«i) - Cæng trêng më ra – Lý Lan H: GVHD học sinh kể tên các văn bản báo - Mẹ tôi – Etmônđô đơ Amixi cáo (văn xuôi) đã học. HS tự làm (về nhà) - Mét thø quµ cña lóa non: Cèm – Th¹ch Lam - Mïa xu©n cña t«i – Vò B»ng - Sµi Gßn t«i yªu – Minh HS chọn 1 trong 5 văn bản đã học. 2. §Æc ®iÓm cña VBBC: H: V× sao em thÝch VB Êy (HS nªu lÝ do) * Về mục đích: Biểu hiện tính chất, t tởng, H: Dựa vào VBBC đó cho biết mục đích của thái độ và đánh giá của ngời viết đối với ngVBBC là gì? êi vµ viÖc hoÆc t¸c phÈm v¨n häc. H: Để thể hiện mục đích ấy, VBBC trình bày * Về cách thức: ngời viết biến các đồ vật, díi c¸ch thøc ntn? c¶nh vËt … thµnh h×nh ¶nh béc lé tÝnh chÊt H: Cách thức trình bày của VBBC khác gì của mình hoặc khai thác những đặc điểm, víi VB miªu t¶, tù sù? tÝnh chÊt cña sù vËt … nh»m béc lé tÝnh (VB miªu t¶, tù sù dùng l¹i c©u chuyÖn t¸i chÊt cña m×nh . hiÖn sù viÖc) * VÒ bè côc: Tr×nh bµy theo m¹ch t×nh c¶m H: VBBC đợc trình bày theo bố cục ntn? suy nghĩ. 3. YÕu tè miªu t¶ cã vai trß g× trong VBBC. H: Trong VBBC có cần tới yếu tố miêu tả - Miêu tả để khêu gợi cảm xúc, tính chất kh«ng? (cã) kh«ng nh»m t¸i hiÖn sù vËt, sù viÖc. H: Vậy, yếu tố miêu tả có vai trò ntn trong + VD: Đoạn văn tả đêm mùa xuân trong bài VBBC? “Mïa xu©n cña t«i” H: Tìm những VD đoạn văn miêu tả để + Miêu tả cốm, miêu tả chøng minh cho vai trß cña miªu t¶ trong 4. Vai trß cña miªu t¶ trong VBBC. VBBC? - Tự sự để khơi gợi xảm xúc, tình cảm là cái H: Trong VBBC, có cần yếu tố tự sự không? cớ đề ngời viết bộ lộ cảm xúc. (cã). VD: Nhân vật đợc kể trong truyện nh: ngời H: YÕu tè tù sù cã vai trß g× trong VBBC? mÑ “Cæng trêng më ra” nh©n vËt t«i “Ca.

(148) H: LÊy vÝ dô vÒ yÕu tè tù sù trong v¨n b¶n b¸o c¸o ? H: Khi muốn bày tỏ tình thơng yêu, lòng ngỡng mộ đối với con ngời, sự vật, hiện tợng, em phải nêu lên đợc điều gì của con ngời, sự vật, hiện tợng đó? (Häc sinh th¶o luËn) -> Giáo viên rút ra đặc điểm, kết luận. - HS nªu mét sè dÉn chøng vµ ph©n tÝch.. GV yªu cÇu häc sinh xem l¹i, nhí 2 l¹i 2 văn bản ấy, tìm các biện pháp tu từ đợc tác gi¶ sö dông: - GV yªu cÇu häc sinh kÎ b¶ng - Ph¬ng tiÖn tu tõ – VD cô thÓ. + Hai c©u 7, 8, gi¸o viªn híng dÉn vµ giao cho häc sinh vÒ nhµ.. H: Nêu yêu cầu của đề bài? (Đề văn báo cáo, đối tợng báo cáo: trăng trong th¬ B¸c) H: Tr¨ng trong th¬ B¸c lµ tr¨ng ntn? H: Trăng trong thơ Bác để lại trong lòng ngời những cảm xúc gì?. HuÕ trªn s«ng H¬ng” … - Vẻ đẹp của bên ngoàI, đặc đIúm p/c bên trong ¶nh hëng, t¸c dông, Ên tîng s©u ®Ëm và tốt đẹp đối với con ngời và cảnh vật, sự thÝch thó, ngìi méi, say mª tõ ®©u vµ v× sao? VD:Con ngời: vẻ đẹp ngoại hình, vẻ đẹp lời nãi, cö chØ … Cảnh vật: vẻ đẹp riêng, ấn tợng đối với cảnh quan vµ con ngßi . 5. C¸c ph¬ng tiÖn tu tõ trong v¨n b¸o c¸o. (Qua 2 v¨n b¶n: SG t«i yªu, Mx cña t«i) - So s¸nh - §èi lËp – t¬ng ph¶n - C©u c¶m, h« ng÷, trùc tiÕp biÓu hiÖn c¶m xóc. - C©u hái tu tõ. - §iÖp (tõ ng÷, cÊu tróc c©u) - C©u v¨n nhÞp nhµng, kÐo dµi, d¹t dµo ý vÞ. II – LuyÖn tËp: - C¶m xóc cña em vÒ tr¨ng trong th¬ B¸c. + Vẻ đẹp của trăng trong thơ Bác + Vẻ đẹp ấy đã làm rung động tâm hồn ngời thởng thức. + ánh trăng đẹp ấy dợi cảm xúc của ngời viết đối với Bác.. 4. Cñng cè: - Gi¸o viªn cñng cè néi dung bµi «n tËp 5. HDVN: - Lµm bµi tËp 1, 7, 8 - ChuÈn bÞ néi dung «n tËp giê sau: ¤n tËp v¨n nghÞ luËn. Ngµy gi¶ng : ………... TiÕt 128 – «n tËp tËp lµm v¨n (t2). A. Mục đích cần đạt: - TiÕp tôc hÖ thèng ho¸ c¸c néi dung cÇn «n tËp vÒ v¨n b¶n nghÞ luËn - TiÕp tôc c«ng viÖc tÝch hîp cña giê häc tríc. - Rèn học sinh kĩ năng nhận diện văn bản, tìm hiểu đề, lập dàn ý so sánh, hệ thống ho¸ c¸c kiÓu v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò..

(149) C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. Lµm bµi tËp 1, 7, 8 cña giê tríc 3. Bµi míi : 39’ * GTB. Ph¬ng ph¸p Néi dung II- ¤n tËp v¨n b¶n nghÞ luËn: GVHDHS c¸ch thøc hÖ thèng c¸c VBNL, - Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta - HCM HS lµm ë nhµ. - Sự giàu đẹp của TV - Đ.T. Mai H: VBNL thêng xuÊt hiÖn khi nµo? - §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå – P.V. §ång (TRong đời sống, trên báo chí, SGK…) - ý nghÜa v¨n ch¬ng – Hoµi Thanh H: VBNL xuÊt hiÖn trong nh÷ng trêng hîp 2. Ph©n lo¹i: nµo díi nh÷ng d¹ng nµo? VD? - Nghị luận nói: ý kiến trao đổi, tranh luận (VBNL xuÊt hiÖn trong nh÷ng trêng hîp - NL viÕt: C¸c bµi x· luËn, luËn v¨n, t.bè … kh¸c nhau, díi nh÷ng d¹ng kh¸c nhau, rÊt 3. YÕu tè c¬ b¶n cña VBNL: phong phó) - Luận đề – luận điểm – luận cứ (l 2 dẫn H: Những yếu tố nào đợc coi là cơ bản chứng), lập luận. trong VBNL? - LËp luËn lµ yÕu tè chñ yÕu: v× nã lµ chÊt H: Em hiÓu tõng yÕu tè trªn ntn? keo dÝnh yÕu tè trªn. H: Vai trò của từng yếu tố đó trong bài văn nghÞ luËn? H:Trong đó, yếu tố nào là chủ yếu? Vì sao? H: L§ lµ g×? Nh÷ng vÝ dô sau, ®©u lµ L§? - L§: SGK v× sao? - C©u a, d lµ luËn ®iÓm => L§ thêng tån t¹i díi h×nh thøc c©u trÇn - C©u b: c©u c¶m th¸n thuật đơn có từ “là” - C©u c: ChØ lµ 1 côm danh tõ H: Em có đồng ý với ý kiến nêu trên 4. Vai trò của dẫn chứng trong văn chứng kh«ng? V× sao? minh: (Dẫn chứng cần đợc phân tích). - Chứng minh trong văn nghị luận đòi hỏi H: Trong v¨n chøng minh, ngoµi l® vµ dÉn ph¶i ph©n tÝch diÔn gi¶ng sao cho dÉn chøng chøng cÇn ph¶i cã yÕu tè nµo? nãi lªn ®iÒu m×nh chøng minh. (LÝ lÏ, lËp luËn: kh«ng chØ lµ chÊt keo dÝnh - DÉn chøng ph¶i chän län … tiªu biÓu, mµ cßn lµm s¸ng tá, næi bËt dÉn chøng) chính xác, phù hợp với l. đề, luận điểm. H: Yªu cÇu cña lÝ lÏ vµ lËp luËn lµ g×? - L2 vµ lËp luËn ph¶i phï hîp víi dÉn chøng, HS đọc kỹ 2 đề bài. góp phần làm rõ báo cáo của dẫn chứng hH: Hai đề văn trên giống nhau ở điểm nào? ớng tới luện đề, luận điểm. (chung 1 luận đề: cùng 1 câu tục ngữ; cùng * Chỉ ra điểm giống và khác nhau của 2 đề ph¶i sö dông lÝ lÏ, dÉn chøng vµ lËp luËn) v¨n: Gi¶i thÝch c©u “¨n … c©y” Chøng minh c©u “¨n qu¶ … c©y” - HS kÎ b¶ng ph©n biÖt sù kh¸c nhau. Gi¶i thÝch Chøng minh H: Giữa 2 vấn đề văn này khác nhau ntn? - ThÓ lo¹i (kiÓu VB) - ThÓ lo¹i (kiÓu VB) (HS th¶o luËn) - Vấn đề là cha rõ - Vấn đề là đã rõ.

(150) - Gi¸o viªn cñng cè néi dung «n cña giê häc.. - LÝ lÏ lµ chñ yÕu -D/chøng lµ chñ yÕu - Làm rõ báo cáo - Chứng tỏ sự đúng của vấn đề là ntn?. đắn của vấn đề ntn? Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh thùc hiÖn yªu II- LuyÖn tËp: cÇu phÇn luyÖn tËp: - Thực hành tìm hiểu đề cho đề bài sau: - ThÓ lo¹i; néi dung cÇn chøng minh, ph¹m “ CMR: Ca dao ViÖt Nam thÓ hiÖn t×nh yªu vi dÉn chøng … quê hơng đất nớc nồng nàn, tha thiết” 4. Cñng cè: Nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt trong v¨n b¶n nghÞ luËn lµ g×? 5. HDVN: - ¤n tËp phÇn v¨n b¶n nghÞ luËn. - Tập tìm hiểu đề cho các văn bản nghị luận trong SGK. Ngµy gi¶ng : ………... TiÕt 129 – «n tËp tiÕng viÖt (t1). A. Mục đích cần đạt: - Giúp học sinh củng cố kiến thức về các phép biến đổi câu đã học. - Tích hợp ở các văn bản đã học, ở bài viết của học sinh, phần TLV ở các bài lập luận chøng minh vµ gi¶i thÝch . - Rèn kỹ năng mở rộng, rút gọn và chuyển đổi câu. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh . 3. Bµi míi : 39’ * GTB. Ph¬ng ph¸p Néi dung I- ¤n tËp: GV yêu cầu học sinh kẻ sơ đồ trong SGK 1. Các phép biến đổi câu: vào vở - ôn tập theo sơ đồ. HS vẽ sơ đồ trong SGK H: ThÕ nµo lµ c©u rót gän? A/ Rút gọn câu: là câu đợc lợc bớt một số H: Cho 1 sèVD vÒ c©u rót gän? thµnh phÇn. H: Nh÷ng thµnh phÇn nµo cña c©u cã thÓ VD: Th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n rót gän? (CN-VN) - Khi rót gän c©u tr¸nh hiÓu lÇm, tr¸nh H: Khi rót gän c©u cÇn lu ý ®iÒu g×? khiÕm nh·. H: Cã thÓ më réng c©u b»ng mÊy d¹ng? B/ Më réng c©u: H: Tr¹ng ng÷ lµ g×? Cho VD? * Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u: H: Cã mÊy lo¹i tr¹ng ng÷? Cho vÝ dô? - Tr¹ng ng÷ lµ thµnh phÇn phô bæ sung ý H: Tr¹ng ng÷ thêng cã cÊu t¹o ntn? Cho vÝ nghÜa cho nßng cèt c©u: dô? VD: TRªn bê ao, mÊy chó gµ kªu chiªm GV chèt: trong mét sè trêng hîp ngêi ta cã chiÕp . thÓ t¸ch tr¹ng ng÷ thµnh 1 c©u riªng nh»m - Tr¹ng ng÷ cã thÓ lµ 1 tõ, nhng thêng lµ 1 mục đích nào đó? côm tõ (DT, §T, tÝnh tõ), tríc c¸c tõ, côm tõ.

(151) H: Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng c©u? Cho VD? H: Những thành phần nào của câu có thể đợc mở rộng bằng cụm c-v? cho VD? HS lÊy VD, ph©n tÝch cÊu t¹o ng÷ ph¸p cña c¸c VD. GV: Nhê viÖc më réng c©u b»ng c¸ch dïng côm c-v lµm thµnh phÇn c©u ta cã thÓ gép 2 câu độc lập thành 1 câu có cụm c-v làm thµnh phÇn.. thêng cã quan hÖ tõ.. * Dùng cụm c-v để mở rộng câu: VD: Bè / vÒ // lµm c¶ nhµ / vui. C V - Các thành phần có thể đợc mở rộng bằng côm c-v : + CN: MÑ / vÒ // vui c¶ nhµ C V + VN: Chiếc xe này // lốp / đã hỏng. C V + BN: Tôi // cứ nghĩ nó / sẽ đến C V + §N: Ngêi t«i gÆp lµ mét nhµ th¬ H: Thế nào là câu chủ động? Cho VD? c/ Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị H: thế nào là câu bị động? Cho VD? động: H: Mục đích chuyển đổi 2 loại câu trên để - Câu chủ động lµm g×? - Câu bị động H: Có mấy kiểu câu bị động? Cho VD? => Chuyển câu chủ động thành câu bị động để tránh lặp kiểu câu, tạo liên kết. II- LuyÖn tËp: GVHDHS lµm bµi tËp. * Bµi tËp: ViÕt 1 ®o¹n v¨n ng¾n (néi dung tù - HS viÕt ®o¹n v¨n chọn) trong đó có sử dụng câu rút gọn, các - GV gọi đọc loại câu mở rộng, câu chủ động và câu bị - Häc sinh nhËn xÐt động - Gi¸o viªn nhËn xÐt, söa ch÷a 4. Củng cố: Có những phép biến đổi câu nào? 5. HDVN: ¤n tËp Ngµy gi¶ng : ………... TiÕt 130 – «n tËp tiÕng viÖt (t2). A. Mục đích cần đạt: - Häc sinh cñng cè n¾m ch¾c c¸c phÐp tu tõ có ph¸p vµ t¸c dông cña chóng trong nãi, viÕt. - Tích hợp phần TLV ở bài viết của học sinh, phần văn: ở các văn bản đã học. - RÌn häc sinh kü n¨ng sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ có ph¸p mét c¸ch thµnh c«ng. B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng phô. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’.

(152) 2. KiÓm tra: 5’.ò©y dùng mét t×nh huèng cã sö dông c©u rót gän vµ c©u dïng côm C-V më réng thµnh phÇn. 3. Bµi míi : 39’ * GTB. Ph¬ng ph¸p Néi dung I- ¤n tËp: H: Em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp tu tõ có ph¸p? 1. (tu từ về câu) yêu cầu học sinh vẽ sơ đồ 2. Các phép tu từ cú pháp trong SGK vµo vë. a/ PhÐp tu tõ ®iÖp ng÷. H: ThÕ nµo lµ biÖn ph¸p tu tõ ®iÖp ng÷? - Kh¸i niÖm: SGK Cho VD? -VD: “Cïng tr«ng l¹i mµ … H: Cã mÊy kiÓu ®iÖp ng÷? Cho VD? ………… h¬n ai” - C¸c kiÓu ®iÖp ng÷. b/ PhÐp liÖt kª: H: LiÖt kª lµ g×? cho VD? - Kh¸i niÖm: SGK HS tìm các VD trong các tác phẩm đã học. - VD: Những quả da hấu bổ phanh ra đỏ làm H: PhÐp liÖt kª cã mÊy kiÓu? Cho VD? (liÖt nh÷ng x©u l¹p xên lñng l¼ng díi m¸i hiªn kª tõng cÆp vµ kh«ng theo tõng cÆp; liªn c¸c hiÖu c¬m; c¸i rèn mét chó kh¸ch trng ra kÕt t¨ng tiÕn vµ kh«ng t¨ng tiÕn) gi÷a trêi … (NAQ) GV: Liªn kÕt lµ 1 phÐp tu tõ có ph¸p. V× - C¸c kiÓu liÖt kª: vËy, khi sö dông ph¶i chó ý tíi gi¸ trÞ biÓu + XÐt vÒ cÊu t¹o c¶m cña nã. + XÐt vÒ ý nghÜa 3. Híng dÉn lµm bµi kiÓm tra cuèi n¨m: GVHDHS néi dung «n tËp cho thi häc kú II §Ò bµi: - Tr¾c nghiÖm vµ cuèi n¨m häc. - Tù luËn. + Néi dung «n tËp phÇn v¨n - Néi dung «n tËp: + Néi dung «n tËp phÇn TV SGK 145 – 146 + Néi dung «n tËp phÇn TLV II- LuyÖn tËp: - GV treo b¶ng phô cã bµi tËp tr¾c nghiÖm. 1. PhÐp liªn kÕt cã t¸c dông g×? - HS chọn đáp án đúng, khoanh tròn đáp án a. Diễn tả sự phức tạp, rắc rối của các sự vật, đó. hiÖn tîng. - GV söa ch÷a b. DiÔn t¶ sù gièng nhau cña c¸c sù vËt hiÖn tîng. c. DiÔn t¶ sù t¬ng ph¶n cña c¸c sù vËt hiÖn tîng. d. Diễn tả đầy đủ hơn, so sánh hơn những khÝa c¹nh kh¸c nhau cña sù vËt hiÖn tîng. HS viết đoạn văn theo yêu cầu, đặc biệt về 2. Viết 1 đoạn văn ngắn (nội dung tự chọn) néi dung vµ h×nh thøc. trong đó có sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ - GV gọi học sinh đọc, sửa chữa. vµ liÖt kª. 4. §o¹n v¨n sau sö dông phÐp tu tõ g×?.

(153) “ Bªn c¹nh ngµi …….. thÝch m¾t” (Ph¹m Duy Tèn) 5. HDVN: - ¤n tËp - Lµm bµi tËp - ChuÈn bÞ lµm bµi tæng hîp cuèi n¨m _____________________________________________________________________ Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng : ……….. TuÇn 35 TiÕt 132 – 133 – kiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m A. Mục đích cần đạt: B. ChuÈn bÞ: - GV: So¹n gi¸o ¸n. b¶ng hÖ thèng. - HS: Xem tríc bµi, häc bµi cò. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. Tæ chøc : 1’ 2. KiÓm tra: 5’. 3. Bµi míi : 39’ ______________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 16/ 4/2011 Ngày dạy : /4/2011 Tiết 134:. Chương trình địa phương. (Phần Văn và Tập Làm văn) A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT. 1.KiÕn thøc: - Tiếp tục chương trình Ngữ văn địa phương ở lớp 6, giúp học sinh hiểu biết sâu rộng hơn địa phương mình về các mặt đời sống vật chất và văn hoá tinh thần, truyền thống và hiện nay, trên cơ sở đó bồi dưỡng tình yêu quê hương, giữ gìn và phát huy bản sắc và tinh hoa của địa phương mình trong sự giao lưu với cả nước. 2.Kĩ năng:đọc cảm thụ thơ,ca dao đia phơng . 3. giáo dục:yêu quê hơng đất nớc tự hào về các bản sắc dân tộc. *Tích hợp:chơng trinh địa phơng các tác giả tác phẩm. *Träng t©m: II.Các kĩ năng sống cơ bản đợc giáo dục trong bài. KÜ n¨ng lắng nghe tích cực khi giáo viên phân tích tiếng việt giàu và đẹp như thế nào Kĩ năng xác định giá trị HS hiểu rõ được gia trị của tiếng việt có ý thức trau dồi tiếng việt để tv ngày một trong sáng. III.C¸c ph¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc tÝch cùc sö dông trong bµi. Ph¬ng ph¸p giải quyết vấn đề KÜ thuật động não khi tìm hiểu về vấn đề mà tác giả Đặng Thai Mai đã quan tâm Kĩ thuật chia nhóm khi phân tích văn bản.. B. CHUẨN BỊ:- Giáo viên: Soạn bài. - Học sinh: Sưu tầm các câu ca dao, tục ngữ địa phương. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ..

(154) Giáo viên kiểm tra phần chuẩn bị ở nhà của từng học sinh. 3. Bài mới. - Giáo viên cho học sinh cả lớp nghe một số bài dân ca Việt Nam (đĩa nhạc - Ngữ văn) + Lý Hoài Nam (ca Huế) + Cây trúc xinh (dân ca quan họ). + Trống quân, Cò lả (dân ca Bắc bộ). + Hò ba lý (Dân ca Nam Trung bộ). + Bắc kim thang (dân ca Nam bộ). - Chèo “Quan âm Thị Kính”.. 1. Nghe 1 số loại hình dân ca Việt Nam.. - Mỗi học sinh sưu tầm từ 5  10 câu, càng gần gũi nơi 2. Sưu tầm và giới thiêu ca dao, mình ở, càng cụ thể càng tốt. (HS chuẩn bị trước ở tục ngữ địa phương. nhà). - Học sinh làm việc theo nhóm. - Giáo viên giao cho mỗi tổ trưởng thu thập kết quả sưu tầm của từng tổ viên trong tổ. - Giáo viên phân công cho 1 số học sinh khá trong mỗi tổ phụ trách việc biên tập (loại bỏ bớt câu không phù hợp với yêu cầu), phân loại và sắp xếp theo vần chữ cái, viết bài giới thiệu, trình bày trước cả lớp. - Học sinh cả lớp nghe. - Học sinh hát 1 bài dân ca (nếu có thể). 4.Củng cố: - Giáo viên xét ý thức chuẩn bị bài và thực hiện của học sinh. 5.Hướng dẫn về nhà:- Tiếp tục sưu tầm ca dao, tục ngữ ở địa phương. - Chuẩn bị ý kiến nhận xét về kết quả sưu tầm. ______________________________________________________________________ Ngµy so¹n: 4/2011 Ngày dạy : /05/2011. Tiết 135: Chương trình địa phương (Phần Văn và Tập Làm văn).(tiÕp) A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT. - Giúp HS hiểu biết sâu rộng hơn địa phương mình về các mặt đời sống vật chất và văn hoá tinh thần, truyền thống và hiện nay. - Bồi dưỡng tình yêu quê hương, giữ gìn và phát huy bản sắc và tinh hoa của địa phương mình trong sự giao lưu với cả nước. B. CHUẨN BỊ.: - Giáo viên: Soạn bài. - Học sinh: + Sưu tầm ca dao, tục ngữ địa phương. + Ý kiến nhận xét về ca dao, tục ngữ địa phương. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: không. 3. Bài mới. - Giáo viên tổ chức cho học sinh nhận xét kết quả và phương pháp sưu tầm ca dao, tục ngữ. - Giáo viên chia lớp làm 3 nhóm. + Mỗi nhóm chọn những câu ca dao, tục ngữ hay (đã sưu tầm), giảng, giải thích địa danh, tên người, tên cây,. Tổng kết hoạt động sưu tầm ca dao, tục ngữ. 1. Học sinh nhận xét phần ca dao, tục ngữ đã sưu tầm..

(155) quả, phong tục có trong các câu ca dao tục ngữ đã sưu tầm được. + Các nhóm thảo luận về những đặc sắc của ca dao, tục ngữ địa phương mình, nhóm trưởng trình bày ý kiến thảo luận của tổ.. 2. Tổng kết, rút kinh nghiệm.. - Giáo viên tổng kết rút kinh nghiệm về hoạt động sưu tầm ca dao, tục ngữ của học sinh. - Biểu dương tổ và cá nhân sưu tầm được nhiều câu hay và giải thích đúng nội dung các câu ấy. - Nếu có điều kiện, thời gian giáo viên tổ chức cho học sinh thi sáng tác ca dao về địa phương. - Mỗi 1 nhà văn, thơ hoặc nhà giáo có hiểu biết sâu rộng về địa phương (huyện, tỉnh) nói chuyện và giao lưu với học sinh. 4: Củng cố: - Giáo viên nhận xét ý thức tham gia các hoạt động của học sinh. - Mỗi 1 học sinh hát 1 bài dân ca kết thúc tiết học. 5.Hướng dẫn về nhà: - Tiếp tục sưu tầm ca dao, tục ngữ về địa phương. - Chuẩn bị cho giờ hoạt động ngữ văn . Ngµy so¹n: 4/2011 Ngày dạy: /05/2011. Tiết 136.. Hoạt động ngữ văn (Đọc diễn cảm văn nghị luận) A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT. - Giúp học sinh tập đọc rõ ràng, đúng dấu câu, dấu giọng và phần nào thể hiện tình cảm ở những chỗ cần nhấn giọng. - Khắc phục kiểu đọc nhỏ, lúng túng, phát âm chưa chuẩn chính tả.... II.Các kĩ năng sống cơ bản đợc giáo dục trong bài. KÜ n¨ng lắng nghe tích cực khi giáo viên phân tích tiếng việt giàu và đẹp như thế nào Kĩ năng xác định giá trị HS hiểu rõ được gia trị của tiếng việt có ý thức trau dồi tiếng việt để tv ngày một trong sáng. III.C¸c ph¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc tÝch cùc sö dông trong bµi. Ph¬ng ph¸p giải quyết vấn đề KÜ thuật động não khi tìm hiểu về vấn đề mà tác giả Đặng Thai Mai đã quan tâm Kĩ thuật chia nhóm khi phân tích văn bản.. B. CHUẨN BỊ. - Giáo viên: Soạn bài. - Học sinh: Tìm hiểu cách đọc cả 4 văn bản 1 cách cụ thể, kĩ lưỡng và tập đọc nhiều lần, từng học sinh khắc phục nhược điểm riêng trong cách đọc của bản thân. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: Không.

(156) 3. Bài mới. - Đọc đúng: phát âm đúng, ngắt câu đúng. - Đọc diễn cảm: Thể hiện rõ từng luận điểm trong mỗi văn bản, giọng điệu riêng từng văn bản. - Giọng chung toàn bài: hào hùng, phấn chấn, dứt khoát, rõ ràng. 1. Đoạn mở bài (đặt vấn đề). - 2 câu đầu: nhấn mạnh các từ ngữ “nồng nàn” đó là giọng khẳng định chắc nịch. - Câu 3: ngắt đúng về câu trạng ngữ (1,2) cụm CV chính, đọc nhanh dần, đúng mức ĐT và TT làm VN, định ngữ: sôi nổi, kết, mạnh mẽ, to lớn, lướt, nhấn chìm... - Câu 4, 5, 6: nghỉ giữa câu 3, 4. + Câu 4: Đọc chậm lại, rành mạnh, nhấn mạnh từ có, chứng tỏ. + Câu 5: giọng liệt kê. + Câu 6: Đọc nhỏ hơn, lưu ý các điệp ngữ, đảo. - Giáo viên gọi 2, 3 HS đọc đoạn này. - HS và GV nhận xét cách đọc. 2.Đoạn thân bài: * Giọng đọc liền mạch, nhanh.. 1. Giáo viên yêu cầu về cách đọc. 2. Hướng dẫn, tổ chức đọc. a. Tinh thần yêu nước của nhân dân ta. * Đoạn mở bài. * Đoạn thân bài + Câu “Đồng bào ta ngày nay....” đọc chậm, nhấn mạnh ngữ “cũng rất xứng đáng” tỏ rõ ý liên kết với đoạn trên. + Câu “Những cử chỉ cao quý đó....” đọc nhấn mạnh các từ: giống nhau, khác nhau, tỏ rõ ý sơ kết, khái quát. + Chú ý các cặp quan hệ từ: từ đến, cho đến. - Gọi từ 4  6 HS đọc đoạn này. nhận xét. 3.Đoạn kết bài: * Giọng chậm và hơi nhỏ hơn. + 3 câu trên : nhấn mạnh các từ ngữ: cũng như, nhưng + 2 câu cuối: giọng giảng giải, chậm, khúc chiết, nhấn mạnh các ngữ “nghĩa là phải” và các ĐT làm VN: giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo... - Gọi 3 – 4 học sinh đọc đoạn này. Giáo viên nhận xét cách đọc. - Giọng chung toàn bài: chậm rãi, điềm đạm, tình cảm, tự hào. - Đọc 2 câu đầu: chậm và rõ hơn, nhấn mạnh các từ ngữ: tự hào, tin tưởng. - Đoạn “TV có những đặc sắc..... thời kì LS” chú ý điệp từ “T.Việt”, ngữ mang tính chất giảng giải “nói thế cũng có ý nghĩa là nói rằng”. - Đoạn “TV .... văn nghệ” đọc rõ ràng, khúc chiết, lưu ý các các từ in nghiêng: chất nhạc, tiếng hay... - Câu cuôi: giọng khẳng định vững chắc. + Giáo viên gọi 3 – 4 học sinh đọc từng đoạn  hết bài. + Giáo viên nhận xét chung .. 4.Củng cố: -Giáo viên nhận xét chung tiết học. 5.Hướng dẫn về nhà:. * Đoạn kết. b. Sự giàu đẹp của Tiếng Việt..

(157) - Tự tập đọc ở nhà theo hướng dẫn trên. - Chuẩn bị phần đọc cho 2 văn bản nghị luận còn lại. ……………………………………………………………….. Ngµy so¹n: Ngày dạy :. 5/2011 /05/2009.. TiÕt 137 Hoạt động ngữ văn (Đọc diễn cảm văn nghị luận).. A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS. - Tập đọc rõ ràng, đúng dấu câu, dấu giọng và phần nào thể hiện tình cảm ở những chỗ cần nhấn giọng. - Khắc phục kiểu đọc nhỏ, lặp từ, lúng túng, phát âm chưa chuẩn chính tả.... B. CHUẨN BỊ: - Giáo viên: Soạn bài. - Học sinh: Tự tìm hiểu cách đọc và tập đọc nhiều lần ở nhà, dùng bút chì gạch dưới dấu ngắt, những về cần đọc nhấn mạnh, biểu cảm. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ Giáo viên kiểm tra việc chuẩn bị của học sinh. 3. Bài mới. - Giáo viên hướng dẫn cách đọc. - Giọng chung: nhiệt tình, ngợi ca, giản dị mà trang trọng. + Câu 1: Nhấn mạnh ngữ: “Sự nhất quán, lay trời chuyển đất”. + Câu 2: Cảm xúc ngợi ca: “rất lạ lùng, kì diệu”, nhịp điệu liệt kê “trong sáng, thanh bạch, tuyệt đẹp”. + Đoạn 3, 4: “Con người Bác .... ngày nay” giọng tình cảm, ấm áp gần với giọng kể chuyện. Nhấn giọng ở các từ ngữ “càng, thực sự văn minh...”. - Giọng đọc chung: chậm, trữ tình, giản gị, tình cảm sâu lắng và thấm thía. - 2 câu đầu: giọng kể chuyện làm li, buồn thương. - Đoạn 3: giọng tỉnh táo, khái quát. - Đoạn “Câu chuyện có lẽ chỉ là ..... gợi lòng vị tha” giọng tâm tình thủ thỉ như lời trò chuyện. - Đoạn: Vậy thị  hết: giọng tâm tình, thủ thỉ. - Câu cuối: giọng ngạc nhiện: + Giáo viên đọc trước 1 lần: Học sinh khá đọc tiếp 1 lần sau đó gọi lần lượt 4  7 học sinh. đọc từng đoạn cho đến hết.. c. Đức tính giản dị của Bác Hồ.. d. ý nghĩa văn chương.. 4: Củng cố: - Giáo viên tổng kết chung 2 tiết hoạt động luyện đọc văn bản nghị luận..

(158) + Số học sinh được đọc trong 2 tiết, chất lượng đọc, kĩ năng đọc, những hiện tường cần lưu ý khắc phục. + Những điểm cần rút ra khi đọc văn bản nghị luận: Giọng rõ ràng, mạch lạc, rõ luận điểm và lập luận. Tuy nhiên vẫn rất cần giọng đọc có cảm xúc và truyền cảm. 5: Hướng dẫn về nhà: - Học thuộc lòng mỗi văn bản 1 đoạn mà em thích nhất. - Tìm đọc diễn cảm văn bản “Tuyên ngôn độc lập”. - Chuẩn bị bài “Chương trình địa phương” phần Tiếng Việt. …………………………………………………………………. Ngµy so¹n: Ngày dạy : /05/2009. TuÇn 37 Tiết 138: Chương trình địa phương. (Phần Tiếng Việt). A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh khắc phục được 1 số lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương. II.Các kĩ năng sống cơ bản đợc giáo dục trong bài. KÜ n¨ng lắng nghe tích cực khi giáo viên phân tích tiếng việt giàu và đẹp như thế nào Kĩ năng xác định giá trị HS hiểu rõ được gia trị của tiếng việt có ý thức trau dồi tiếng việt để tv ngày một trong sáng. III.C¸c ph¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc tÝch cùc sö dông trong bµi. Ph¬ng ph¸p giải quyết vấn đề KÜ thuật động não khi tìm hiểu về vấn đề mà tác giả Đặng Thai Mai đã quan tâm Kĩ thuật chia nhóm khi phân tích văn bản.. B. CHUẨN BỊ: - Giáo viên: Bài tập về các lỗi chính tả ở địa phương. - Học sinh: đọc bài SGK. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: không. 3. Bài mới. - Giáo viên hướng dẫn học sinh tiếp tục làm các dạng bài tập khắc phục những lỗi chính tả do cách phát âm ở địa phương. - Viết đúng tiếng có các phụ âm đầu dễ mắc lỗi. - Giáo viên hướng dẫn học sinh một số cách phân biệt phụ âm đầu.. I.Nội dung luyện tập 1. Phân biệt tr/ch. - tr không thể đứng trước những chữ có vần bắt đầu bằng oa, oă, oe, uê. Do đó gặp những vần này ta cứ viết với ch: choáng mắt, áo choàng, chích choè, loắt choắt... - Những từ Hán Việt có dấu nặng và dấu huyền đều chỉ đi với tr: Trịnh trọng, triệu phú, trụ sở, trạng nguyên, trượng phu, trị giá, trật tự, tương trợ, truyền thống, triều đại, trào lưu.... - tr và ch không láy âm cùng nhau..

(159) + Những từ điệp âm với “tr” rất hạn chế. + Một số từ điệp âm đầu với “ch” rất nhiều chập choạng, chấp chới, chăm chỉ, chắt chiu... - Những đồ dùng trong nhà nông dân toàn là ch (tr các “trap”): chạn, chum, chén, chai, chiếu, chăn, chày, chảo, chão, chậu, chổi.... - Các công cụ ngữ pháp chỉ vị trí viết với tr (trên, trong, trước), chỉ phủ định viết với ch (chẳng, chăng, chưa, chớ) ..... 2. Phân biệt s/x - Giáo viên hướng dẫn cách phân - Về mặt kết hợp trong âm tiết: s không đi với các vần biệt. bắt đầu bằng oa, oă, uê, oe. Do đó ta có: xuề xoà, xoay xở, xun xoe... - Về mặt láy âm: X và S đều láy điệp âm đầu n s lại không láy với X hoặc là điệp S hoặc là điệp X. + Sung sướng, sắc sảo, san sát, sang sảng, sáng sủa, sừng sững.... + Xôn xao, xào xạc, xấp xỉ... - S không láy âm với những chữ âm với chữ âm đầu khác, X láy âm với 1 số âm đầu khác. VD: lao xao, loà xoà, lộn xộn, xích mích... II. Luyện tập: - Học sinh nghe và viết lại những 1. Viết những câu có chứa các phụ âm đầu dễ mắc lỗi. câu sau: - Trời nắng chang chang, chú Trung vẫn trực chiến trên - Giáo viên kiểm tra sác xuất 1 một mỏm đá. số học sinh xem viết đúng chính - Chiều chiều, trên trảng cát, lũ trẻ con làng Trình vẫn tả chưa. chơi trò đánh trận giả không biết chán. - Chú Trà chăm chút những chậu hoa trà với một thái độ trân trọng hiếm thấy. - Ánh sao cũng đủ soi sáng xuống dòng sông xôn xao xanh biếc. - Nghe xong câu chuyên của Xuân, Anh thấy lòng xót xa liền sốt sắng giúp Xuân sửa soạn ra xe về quê. - Xúng xính trong bộ quần áo mới sắm hồi sáng sớm, bé Xoan sốt ruột, cứ xa xôi giục mẹ đi xem xiếc. - Sa vào đỏ đen cờ bạc, sớm muộn cũng khuynh gia bại sản, xơ xác thân tàn ma dại, xin sớm suy xé lợi hại xem sao? 2. Bài tập chính tả. - ...... ân lí, ..... ân châu, .... ân trọng, .... ân thành; trống ..... ải, vợ .... ồng, .....ót vót, .... eo leo. - liêm ......, dũng ....., ..... khí, ...... vả. - Điền tr hoặc ch vào chỗ trống. - Xoay .... ở, xì .... ào, sụt ..... ùi, sắc .... ảo. - Điền sĩ hoặc sỉ vào chỗ thích hợp - Điền S hoặc x vào chỗ trống. 4.Củng cố: - Giáo viên nhấn mạnh nội dung: những lỗi chính tả học sinh hay mắc, cách sửa. 5.Hướng dẫn về nhà: Xem lại bài và chuẩn bị tiếp nội dung phần còn lại, các lỗi chính tả, r/d/gi và l/n. ______________________________________________________________________ Ngµy so¹n: Ngày dạy: /05/2009..

(160) TiÕt 139 Chương trình địa phương (Phần tiếng Việt). A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh khắc phục được một số lỗi chính tả do ảnh hưởng của cách phát âm địa phương. B. CHUẨN BỊ: - Giáo viên: Soạn bài. - Học sinh: đọc bài ở nhà. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: Không 3. Bài mới.. -Giáo viên hướng dẫn học sinh cách phân biệt các phụ âm đầu r/d/gi mà HS hay mắc lỗi.. - Giáo viên đọc cho HS viết chính tả. - Kiểm tra 1 số HS.. I.Nội dung luyện tập 1. Phân biệt r/d/gi - Về mặt kết hợp trong chữ R không đứng trước các vần bắt đầu bằng oa, oe, uy  gặp những vần này cứ viết là D. (ngoại lệ: dây cu – roa). - Về mặt từ Hán Việt: không có từ HV nào đi với R... - Về mặt láy âm, R không láy với gi và D  có 3 kiểu từ láy âm, điệp âm tiện cho việc phân biệt. + Những từ láy điệp âm đầu với R chỉ sắc thái của ánh sáng: roi rói, rừng rực, rực rỡ... + Những từ láy điệp âm đầu với R chỉ sự rung động: rung rẩy, rung rinh, rón rén... + Những từ láy điệp âm đầu với R mô phỏng tiếng động: ra rả, rả rích, rầm rập, rì rào, rền rĩ, răng rắc, rúc rích ..... 2. Phân biệt l/n - L đứng trước âm đệm, n không đứng trước âm đệm. N không bao giờ đứng trước 1 vần bắt đầu bằng oa, oă, uâ, oe, uê, uy....  cái loa, cói loà, loá mắt, lí luận, luẩn quẩn, luyện tập, loắt choắt, lũ trẻ, luật lệ, lưu loát.... - L và N đối lập nhau. L láy âm rộng rãi nhất trong TV. N không láy âm với âm đầu nào khác mà chỉ điệp âm đầu. Không có hiện tượng l láy âm với N. - Những chữ có 1 từ gần nghĩa với nó bắt đầu bằng D thì chữ đó viết với N chữ không viết với L: + Các từ chỉ trở đều viết với N: này, nọ, nào... + Những chữ chỉ sự ẩn nấp viết với N: nép, nấp, nương, náu, né... II. Luyện tập. 1. Viết những câu có chứa các phụ âm đầu dễ mắc lỗi. - Thầy giáo giảng bài rõ ràng, dễ hiểu, thế mà vẫn có tiếng cười rúc ra rúc rích ở cuối lớp, thật vô duyêtn. - Dù hoàn cảnh gia đình rất khó khăn, nhưng Giang vẫn học giỏi. Đó là phần thưởng dành cho những ai không dễ dàng dao động. - Những chú chim ra giàng ríu rít giành nhau chỗ đậu trên cành bạch dương, dưới ánh nắng vàng rực rỡ. - Liên thấy Liễu tô son loè loẹt liền nói trẻ con không nên làm thế. Liễu lườm Liên nói là cụ non lên lớp. Liên gặp Lan, Nam, Linh nói là Liễu nóng nảy quá. Lan, Nam, Linh cùng cười nói là Liên phải thông cảm vì Liễu lớn lên trong gia đình mà ngừơi.

(161) ? Điền tiếng thích hợp vào chỗ trống? ? Điền L hoạc N vào chỗ trống? ? Điền r/d/gi vào chỗ trống. ? Đặt câu với L – N trong lên – nên.. lớn đều là nam nữ diễn viên nên có thể là Liễu chỉ bắt chước thì sao? Lan, Nam, Linh còn nói, nếu Liễu nóng nảy thì Liên phải chủ động làm lành như thế mới là bạn bè cùng lớp. Liên nghe lời khuyên, liền đến nói lời xin lỗi Liễu. 2. Bài tập chính tả. a. Điền vào chỗ trống: ...... dụm, để ..., tranh..., ....... độc lập. - ..... cắt choắt, ...... uật lệ, .... iên luỵ, ....ông nổi. - .... ô nức, ........ ỗi niềm, ..... ò cò, ...... ênh đênh..... - ....... ăm rắp, ....... ăng rắc, ...... ạng rỡ, theo ..... õi, bóng ...... âm, xanh ..... ờn, ...... a đình. b.Đặt câu: Ví dụ: - Tôi đã trèo lên đến đỉnh núi. - Nó quan tâm học tập để nên người.. 4.Củng cố: -Giáo viên hệ thống lại kiến thức 2 tiết học. 5.Hướng dẫn về nhà. - Xem lại bài, tự luyện tập phân biệt các lỗi chính tả thường mắc theo hướng dẫn. - Luyện tập sổ tay chính tả. - Ôn tập toàn bộ chương trình Ngữ văn 7. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng. TiÕt 140. Tr¶ bµi kiÓm tra häc k× II. ________________________________________________________________________.

(162)

Giao an Ngu Van 7 HKII 2012 2013

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về