skkn một số biện pháp giúp trẻ 4 5 tuổi hình thành kỹ năng học hỏi thông qua các hoạt động ở trường mầm non

1

MỤC LỤC


2

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Hiện nay, trong thời kỳ mở cửa giao lưu văn hóa giữa các dân tộc, các quốc
gia trên thế giớivới nền khoa học hiện đại, đang phát triển mạnh. Việc giáo dục kỹ
năng góp phần xây dựng nhân cách con người, hình thành nhân cách ở mọi cá nhân.
Để giúp con người phát triển bình thường và phát triển toàn diện về nhân cách,
chúng ta cần đưa nội dung giáo dục kỹ năng tự chăm sóc bản thân vào trong hoạt
động giáo dục của xã hội. Giáo dục các kỹ năng sống trong đó có kỹ năng tự chăm
sóc bản thân cho trẻ em có thể từ trong gia đình, trong nhà trường, và trong xã hội.
Tuy nhiên vấn đề giáo dục các kỹ năng ở nước ta còn đang được tranh luận phải
giáo dục như thế nào? độ tuổi nào? cấp học nào nên học? và chương trình như thế
nào cho thích hợp? Do đó cần phải đẩy mạnh vai trị của gia đình và nhà trường
trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ cho trẻ.
Giáo dục là công việc chuẩn bị cho trẻ bước vào cuộc sống tương lai. Tuy
nhiên chúng ta không thể đoán trước được tương lai sẽ diễn ra thế nào. Vậy làm thế
nào để chuẩn bị cho trẻ trước một thế giới luôn biến động không ngừng? Cách duy
nhất là phải dạy trẻ linh hoạt, cách thích nghi và thay đổi không ngừng của công
nghệ, xã hội và cuôc sống, thay vì dạy cho trẻ những kiến thức cụ thể, cứng nhắc.
Chúng ta nên dạy cho trẻ cách tự tin vào bản thân, tự tìm tịi, học hỏi các kiến thức
mới và những điều mới từ cuộc sống xung quanh.
Trẻ mầm non có thể học mọi lúc mọi nơi, bắt đầu từ việc quan sát, đặt câu hỏi
để từ đó khám phá mọi thứ trong thế giới của trẻ. Khi đến trường với nhiều cơ hội cho
trẻ được tự do tìm tịi, kích thích sự ham học hỏi của trẻ nhiều hơn. Giáo dục kỹ năng
tự học hỏi cũng chính là một phần quan trọng trong giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
mầm non. Vì thế việc giáo dục “các kỹ năng học hỏi”phù hợp cho trẻ em ở lứa tuổi

mầm non nhằm giúp cho trẻ có một tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, tươi vui… đó là
trách nhiệm của người giáo viên mầm non, người mẹ thứ hai của trẻ. Vì thế giáo viên
cần phải nhận thức rõ tầm quan trọng trong việc giáo dục có kỹ năng kỹ năng học hỏi
cho trẻ. Khi có một định hướng đúng đắn chúng ta mới có thể giải đáp, hướng dẫn các
em những yêu cầu, đòi hỏi và tâm lý hiếu kỳ ở tuổi ấu thơ.
Giáo dục kỹ năng kỹ năng học hỏi là một phần trong các biện pháp giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ. Với nhiệm vụ là: “Phát triển toàn diện các tố chất thể lực, trên


3

cơ sở đó phát triển các năng lực về thể chất, bảo đảm hồn thiện thể hình, củng cố
sức khoẻ, hình thành theo hệ thống và tiến hành hồn thiện đến mức cần thiết các kỹ
năng và kỹ xảo quan trọng cho cuộc sống”.
Ở độ tuổi mầm non, nhận thức của trẻ như trang giấy trắng nên giáo viên rất
dễ dạy bảo và hình thành thói quen tốt cho trẻ. Quan trọng là giáo viên mầm non
cần có cách dạy đúng và phù hợp.
Nhiệm vụ giáo dục kỹ năng sống nói chung là bảo vệ và tăng cường sức
khỏe cho con người, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo và bảo vệ bản thân.
Ở tuổi mẫu giáo 4-5 tuổi sự phát triển ý chí đã bắt đầu, trẻ rất thích khẳng
định mình, nhiều phẩm chất ý chí được xuất hiện, bộc lộ qua hành vi ứng xử với
người lớn và bạn bè xung quanh. Vì vậy một trong những việc làm giúp trẻ phát
triển nhân cách sau này là việc giáo dục kỹ năng kỹ năng học hỏi cho trẻ, chỉ cho trẻ
những phẩm chất tiêu biểu của trẻ nam và trẻ nữ để trẻ biết phát huy những phẩm
chất đáng quý ngay từ lúc bé. Đồng thời trong phạm vi là lớp học, việc làm này
giúp trẻ biết đoàn kết, giúp đỡ, yêu thương nhau. Xuất phát từ suy nghĩ đó và thực
tế ở lớp học bản thân tơi đã nghiên cứu, tìm tịi và bước đầu kết hợp giáo dục kỹ
năng tự chăm sóc bản thân cho trẻ thơng qua các hoạt động giáo dục trong trường
mầm non
Qua thực tế kinh nghiệm và áp dụng dạy trẻ, tôi xin chia sẻ “Một số biện

pháp giúp trẻ 4-5 tuổi hình thành kỹ năng học hỏi thông qua các hoạt động ở
trường mầm non”.
II. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH:
Đầu năm Lớp tơi được chọn là lớp thực hiện chuyên đề điểm về Giáo dục kĩ
năng sống cho trẻ. Vì vậy tơi ln mong muốn mang lại cho các cháu một môi trường
giáo dục tốt nhất thường xuyên xảy ra trong cuộc sống hàng ngày của trẻ…nhằm giúp
cho các cháu mạnh dạn tự tin trong giao tiếp, biết quan tâm chia sẻ, có một sức khỏe
tốt để thể hiện hết khả năng nhanh nhẹn, hoạt bát và sáng tạo của mình… Để thực hiện
được mục tiêu đó đầu năm tơi đã tiến hành khảo sát thực trạng của lớp Chồi 1 do tôi
phụ trách, tơi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn sau:


4

1. Thuận lợi:
Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường đã đầu tư bố trí trang bị tương
đối đầy đủ các thiết bị đồ dùng, đồ chơi phù hợp nhằm phát triển tốt các mặt cho trẻ.
Lớp học được trang bị máy vi tính có kết nối mạng trực tuyến giúp cho giáo
viên tìm kiếm tài liệu, tư liệu dễ dàng.
Bản thân đã qua trường lớp sư phạm nên có những hiểu biết, tâm sinh lý ở
trẻ.Là Giáo viên dạy lớp Chồi với thời gian là 15 năm.
Bản thân được nhà trường tạo điều kiện tham gia lớp bồi dưỡng chun mơn hè
hàng năm và có các thơng tin, tài liệu dạy trẻ mầm non về hoạt động giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ.
Được sự giúp đỡ của đồng nghiệp trong việc chăm sóc giáo dục trẻ.
100% trẻ có cùng độ tuổi. Lớp có 43 trẻ. Trong đó Nam: 22; Nữ: 21
2. Khó Khăn:
Do phụ huynh địa phương đa phần là công nhân và buôn bán… phải ở trọ nên khơng có
điều kiện cho trẻ vui chơi; việc ý thức về dạy kỹ năng làm việc cùng nhau cho trẻ cịn hạn chế,
khó phối hợp với phụ huynh.

Một số trẻ do ảnh hưởng quá nhiều từ phía gia đình, là con cưng, con một nên trẻ phần
nào bị ảnh hưởng chỉ biết mình phải quyết tâm thực hiện một nhiệm vụ nào đó cho bằng được để
hưởng được phần thưởng cho riêng mình mà thơi. Để thay đổi tư tưởng cho một đứa trẻ không
phải một sớm một chiều, do đó cần có biện pháp giáo dục uốn nắn từng chút một, dần dần trẻ sẽ
nhận ra được ích lợi to lớn khi cùng bạn hoàn thành nhiệm vụ và hơn hết đó là niềm vui sau
những thành quả mà mình được thực hiện cùng bạn.
Một số phụ huynh chưa hiểu được tầm quan trọng của việc hình thành kỹ năng
học hỏi cho trẻ mà chỉ nghĩ là trẻ con ở độ tuổi này chưa cần học hỏi gì, chỉ cần ăn no
ngủ khỏe là tốt, nên chưa tích cực với việc hỗ trợ giáo viên trong việc ôn luyện cho
cháu khi ở nhà mà thường làm thay, làm thế con mình.
Từ những nhiệm vụ đơn giản mà trẻ tham gia cùng bạn, dần dần lớn lên trẻ sẽ nhận ra sự
hợp tác trong công việc, vui chơi, học tập, là một phương pháp tốt nhật để đi đến thành cơng.
Do trẻ cịn nhỏ, tư tưởng gia đình cịn mang nặng tính cá nhân nên việc thuyết phục gia
đình cùng phối hợp với giáo viên gặp nhiều khó khăn và mất nhiều thời gian.


5

III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
Trước khi thực hiện đề tài tơi tiến hành khảo sát tìm hiểu, trao đổi với trẻ ở độ tuổi
4-5 tuổi về thái độ của trẻ đối với vấn đề giáo dục kỹ năng học hỏi. Kết quả khảo sát trẻ
độ tuổi 4-5 tuổi ( 43 trẻ ) như sau:
Thái độ, kỹ năng học hỏi

Tiêu chí đánh giá

- Có một số hành vi tốt
Nhận biết một số biểu hiện khi ốm và
trong vệ sinh, phòng
cách phòng tránh đơn giản.

bệnh khi được nhắc nhở. - Lợi ích của việc giữ gìn vệ sinh thân
thể, vệ sinh mơi trường đối với sức
khoẻ con người.
- Tập luyện một số thói quen tốt về
giữ gìn sức khỏe.
- Biết lắng nghe kể
- Nghe hiểu nội dung truyện kể,
chuyện và đặt câu hỏi
truyện đọc đặt câu hỏi theo nội dung
theo nội dung truyện
truyện phù hợp với độ tuổi.
Hiểu nghĩa từ khái quát gần gũi: quần
áo, đồ chơi, hoa, quả…
- Lắng nghe và trả lời
- Nghe các bài hát, bài thơ, ca dao,
được câu hỏi của người đồng dao, tục ngữ, câu đố, hò, vè phù
đối thoại.
hợp với độ tuổi.
Biết chú ý lắng nghe khi Chú ý lắng nghe khi cô và người lớn
cần thiết
hỏi, khơng nói leo, nói trống khơng
- Thể hiện sự tự tin, tự lực:
- Mạnh dạn tham gia vào các hoạt
động, mạnh dạn khi trả lời câu hỏi
- Biết tránh nơi nguy
- Nhận biết và phòng tránh những
hiểm (hồ, ao, bể chứa
hành động nguy hiểm, những nơi
nước, giếng, hố vơi …) khơng an tồn.
khi được nhắc nhở.

Số
TT
1.
2
3

Nội dung khảo sát
Năng lực quan sát
Phát huy khả năng sáng tạo và tưởng tượng
ở trẻ
Khả năng chú ý.

Kết quả
Số trẻ Tỷ lệ %
22/43
51.16 %

18/43

41.86 %

21/43

48.83 %

20/43

46.51 %

25/43

58.13 %

Số cháu

Đầu năm khảo sát trẻ chưa

thực

thực hiện được
Số trẻ
Tỉ lệ %
27
62.79 %

hiện
43
43
43

23

53.48 %

22

51.16 %

6

4

Phát triển ngôn ngữ và khả năng giao tiếp

43

của trẻ

20

46.51 %

5

Mức độ tự ý thức và thói quen tốt

43

21

48.83 %

6

Khả năng phối hợp hoạt động nhóm.

43

19

44.18 %

Giáo dục kỹ năng học hỏi là chương trình giáo dục đề cập tới các vấn đề về kỹ năng
sống nhằm giúp trẻ có những hiểu biết về các kỹ năng học hỏi cần thiết, trên cơ sở đó hình
thành cho trẻ có thái độ và hành vi ứng xử đúng đắn.
Học hỏi là một q trình tích lũy kinh nghiệm, kiến thức. Học hỏi phải dẫn đến sự
thay đổi tương đối bền vững về nhận thức và hành vi của cá nhân.
Trong phạm vi nội dung sáng kiến này tơi xin được trình bày kỹ năng học hỏi được
hiểu theo cách là tìm tòi hỏi han để học tập, học tập qua cách đặt câu hỏi và tìm trả lời
cho câu hỏi bằng nhiều hình thức khác nhau.
Các nội dung giáo dục kỹ năng học hỏi cho trẻ :

• Giải pháp 1: Luyện kỹ năng học hỏi từ việc quan sát.
Sử dụng kỹ năng quan sát để điều chỉnh hành vi và lời nói phù hợp trong từng tình huống cụ
thể. Giáo viên cần giúp trẻ hiểu được quan sát là giúp trẻ nhình sự vật, hiện tượng chi tiết sau đó phân
tích, mục đích rõ ràng. Từ việc quan sát, ghi nhớ và xâu chuỗi lại nội dung, trẻ sẽ nhận ra bản chất
vấn đề tốt hơn từ đó tiếp thu nội dung cần học hỏi nhanh chóng, tối ưu hơn. Qua đó trẻ hỏi hỏi một
cách nhanh và dễ dàng.
Hoạt động ngoài trời là một trong những hoạt động giúp trẻ rèn luyện kỹ năng học hỏi từ việc
quan sát có hiệu quả. Hãy dạy trẻ cách đặt câu hỏi cho mọi vấn đề( tại sao? Cái gì?), cách
giải quyết vấn đề( làm sao? Làm như thế nào?).
Ví dụ: Hoạt động ngồi trời đề tài Quan Sát Con Cua ( hình 1, trang 16 )
Qua hoạt động này tơi muốn hình thành cho trẻ các kỹ năng:
Dạy trẻ biết phát biểu ý kiến của mình khi quan sát: mỗi trẻ sẽ phải tự nói lên ý kiến thảo
luận của mình về con cua sau khi đã quan sát trong nhóm. Trẻ đặt câu hỏi, cơ sẽ là người hướng dẫn
trẻ tìm đến các câu trả lời bằng cách hỏi những bạn khác trong lớp học, hay là bằng trực quan có sẵn

7

lúc này là con cua để giúp trẻ tìm ra được nhiều giải đáp hợp lý từ những câu hỏi của mình khi quan
sát con cua.
Với mỗi chủ đề khác nhau, tôi linh hoạt trong việc lựa chọn các hoạt động thí nghiệm phù
hợp chủ đề phù hợp lứa tuổi nhằm phát huy tốt kỹ năng học hỏi từ việc quan sát.
Ví dụ: Hoạt động ngồi trời đề tài Thí nghiệm với giấy .
Hoạt động ngồi trời đề tài thí nghiệm các lớp chất lỏng
Hoạt động ngoài trời đề tài trải nghiệm trồng hoa…
Tôi nhận thấy khi tham gia các hoạt động thí nghiệm trẻ nào cũng vơ cùng thích thú, say mê
và đưa ra rất nhiều câu hỏi để từ đó rút ra được nhiều kiến thức.
Giờ vệ sinh cũng là một giờ học sinh động mà giáo viên có thể dẽ dàng giáo dục
kỹ năng học hỏi cho trẻ qua rất nhiều hoạt động. Ví dụ như: giờ chải đầu, sau khi ngủ dậy
trẻ gái sẽ tự chải đầu, và cột tóc cho gọn, có nhiều trẻ trai thấy vậy cũng lại gần và lấy
thun cột tóc giống các bạn gái , khi gặp trường hợp này thì giáo viên phải xử lý giải thích
kịp thời. ( hình 2, trang 18)
-

Vì sao con lại cột tóc? ( Vì con thấy các bạn gái cột tóc)

-

Con là con trai hay con gái ?

-

Con thấy tóc con như thế nào so với bạn gái ? ( Tóc con ngắn)

-

Con cột tóc có dễ dàng giống các bạn gái khơng ?

-

À, con là con trai. Con khơng cột tóc được chỉ các bạn gái tóc dài mới cột tóc được thơi.
Vì mình là con trai nên mình mặc đồ nam tính, mạnh mẽ. Mình khơng cột tóc nha.
Giờ trẻ thay quần áo ở lớp tôi đặc biệt chú ý, quan sát và giúp đỡ trẻ trong giờ này.
Ngay từ đầu năm tôi đã phân chia khu vực thay quần áo của nam và nữ riêng biệt và có
khoảng cách so với nhau, vì thế trẻ trong lớp rất dễ dàng đâu là khu vực thay quần áo của
mình. Khu thay quần áo của trẻ trai và trẻ gái được dán kí hiệu và định hướng rõ ràng và
giữ nguyên vị trí đó từ đầu năm học đến cuối năm học. Tơi ln nhắc nhở trẻ cách thay
quần áo: thay áo thì mặc áo mới vào, thay quần thì mặc quần vào, thay lần lượt chứ không
cởi cả áo lẫn quần thay một lần .
Tơi cũng có những buổi nói chuyện riêng với các nhóm trẻ trai và trẻ gái về chủ
đề: Khám phá về cơ thể Bé.


8

Khi nói về chuyện này, điều quan trọng nhất là bạn khơng nên tạo ra cảm xúc kỳ
thị, khó chịu, xấu hổ về các bộ phận này. Chỉ cần nhấn mạnh rằng đó là vùng đặc biệt và
rất riêng của trẻ, khơng phải bất cứ ai khác.

• Giải pháp 2: Luyện kỹ năng học hỏi từ việc suy luận logic
Hoạt động Làm Quen Với Toán, hoạt động Thể Dục Giờ Học, các trị chơi có luật( xếp theo
quy luật, số nào tiếp theo, tìm thức ăn phù hợp với các lồi động vât, mơi trường sống các lồi động
vật,…) là một hoạt động giúp trẻ luyện kỹ năng học hỏi từ việc suy luận logic.
Ví dụ: Qua đề tài dạy trẻ “Phân biệt Hình vng, hình trịn, hình tam giác, hình
chữ nhật” chủ đề Bản Thân. ( hình 3, trang 18)
Ngồi kiến thức về hình học tơi cịn muốn trẻ sử dụng kiến thức của mình để sáng

tạo lắp ghép các hình học thành hình bạn trai và bạn gái, đây là kiến thức mới đối với trẻ
thì giáo viên sẽ thông qua việc đặt câu hỏi, giải giải quyết vấn đề( làm sao? Làm như thế
nào?). Từ tình huống này thì kỹ năng trẻ dần được hình thành.
Kỹ năng ứng xử khi bị lạc: trẻ có thể tìm được cách giải quyết vấn đề thông qua
việc suy luận logic từ một số câu hỏi khi được đặt ra.
Giáo viên hãy cho bé biết khi bị lạc thì bé cần gọi sự trợ giúp của ai? Nếu người lạ
muốn đưa con về thì con nên làm gì? Tên tuổi, số điện thoại của ba mẹ, địa chỉ nhà là
những thông tin bé cần ghi nhớ để sử dụng cho những tình huống này và hướng dẫn ba
mẹ nên thường xuyên hỏi lại để chắc chắn bé không bị quên.
Giáo viên cần trao đổi với phụ huynh để cùng nhau thực hiện rèn luyện kỹ năng
ứng xử khi bị lạc ghi nhớ thông tin, ba mẹ cũng nên thi thoảng để bé tự dẫn đường về nhà
khi đi ra ngoài. Cẩn thận hơn, ba mẹ nên ghi các thông tin cần thiết như địa chỉ và số điện
thoại liên hệ để vào trong cặp hoặc túi của bé.
Khi ở lớp cô sẽ tận dụng hoàn cảnh mọi lúc mọi nơi khi nào cô tấy hợp lý hay khi
bất ngờ gặp phải tình huống để đưa vào nội dung giáo dục ứng xử khi đi lạc: ví dụ ở một
số nơi khi các con không nhớ số điện thoại của người thân và địa chỉ của gia đình nhé!
- Nếu các con bị lạc ở chợ gần nhà hoặc siêu thị thì các con sẽ xử lý như thế nào?


9

(Nếu ở chợ thì các con nên tìm đến các bác bán hàng ngồi chợ và nói tên của bố
mẹ chúng mình để các bác giúp đỡ, cịn ở siêu thị thì các con sẽ tìm gặp đến bác bảo vệ
hoặc các cô bán hàng để mọi người đưa thông tin con bị lạc trên loa)
- Nếu các con bị lạc ở bệnh viện thì các con sẽ xử lý như thế nào?
(Tìm đến bác bảo vệ hoặc các bác sĩ, y tá có đồng phục blouse trắng để nhờ giúp
đỡ)
- Nếu con bị lạc ở cơng viên thì các con sẽ xử lý như thế nào?
(Tìm đến chốt bảo vệ của công viên để nhờ sự giúp đỡ)
Giáo dục trẻ: Các con ạ! Dù bị lạc ở đâu công viên hay bệnh viện, hay một trung tâm

thương mại lớn thì việc đầu tiên các con phải làm đó là phải giữ bình tĩnh, để nhờ người
giúp đỡ. Chúng mình khơng được đi theo người lạ, khi có người lạ tiếp cận hoặc lơi kéo
thì chúng mình phải hét thật to để cầu cứu từ mọi người xung quanh. Và chúng mình hãy
cùng nhau học thuộc số điện thoại của bố mẹ, địa chỉ của gia đình mình và nhớ những địa
điểm nổi bật ở gần ngôi nhà của chúng mình các con nhớ chưa nào?
- Kỹ năng ứng xử khi bị lạc sẽ được áp dụng một cách hiệu quả nhất khi có sự kết
hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường, thường xun ơn luyện, giúp trẻ ghi nhớ là chìa
khóa thành cơng để giúp trẻ có những hành vi hợp lý khi bị lạc

• Giải pháp 3: Luyện kỹ năng học hỏi từ việc đưa ra đánh giá khách quan và
chủ quan
Hoạt động làm quen văn học, hoạt động vui chơi, là một trong những hoạt động giúp trẻ
luyện kỹ năng học hỏi từ việc đưa ra đánh giá khách quan và chủ quan một cách hiệu quả thiết thực
và dễ hiểu nhất.
Ví dụ: Trong hoạt động vui chơi góc xây dựng, trong nhóm bạn (9 trẻ) đang tranh luận với
nhau về việc là phải thiết kế thêm một hồ nước trong vườn cây hay là khơng cần thiết kế hồ nước để
có nhiều diện tích trồng cây. Bạn nào cũng cho là lý do của mình đúng và hay nhất. Từ đây người


10

giáo viên sẽ cho các bạn khác trong lớp đưa ra những nhận xét, đánh giá một cách khách quan nhất,
khơng thiên vị cho ai, thì ý kiến nhận xét của các bạn trong lớp đưa ra mang tính khách quan.
Trong Hoạt Động Vui Chơi tôi cũng đưa nội dung giáo dục kỹ năng học hỏi vào
các buổi chơi dựa theo chủ đề giáo dục mà có các các trị chơi sao cho phù hợp với các
góc chơi, phù hợp với chương trình quy định. ( hình 4, trang 19)
Bản thân các trị chơi đóng vai theo chủ đề là cả một hệ thống các tình huống có
vấn đề xảy ra giống như thực tế cuộc sống hàng ngày của trẻ phát sinh ngay lúc trẻ chơi.
Ví dụ trong trị chơi đóng vai gia đình đi chợ nấu ăn:
- Bạn đóng vai là người mẹ, và các thành viên khác trong gia đình khi sơ chế thức

ăn: cá, rau, thịt…: thì chắc chắn sẽ sử dụng những đồ dùng thường ngày như: dao, bếp
gaz, nồi, chảo…( là đồ chơi mô phỏng) và những đồ dùng này bản thân nó đã là những đồ
dùng có tính chất nguy hiểm mà trẻ có thể thường xun nhìn thấy trong cuộc sống tại gia
đình, vấn đề được phát sinh là làm sao có thể sử dụng mà không gây nguy hiểm cho bản
thân trẻ. Lúc này là cơ hội để cho các trẻ khác có kinh nghiệm hơn trong cùng nhóm chơi
thể hiện sự hiểu biết và kỹ năng của mình:
- Ở nhà của mình mẹ mình cầm dao như thế này này, cầm bằng tay phải ở ngay
phần cán dao này!
- Khi mở bếp gaz bạn phải vặn từ từ, theo chiều từ trên xuống dưới này, và các xa
khuôn mặt bạn ra nhé, khơng thì sẽ phỏng đó!
- Cách nào để giữ cái chảo này trên bếp mà không bị phỏng tay đây? Bạn nào giúp
cô với!( phải giữ cái chảo bằng miếng vải nhắc nồi để khơng bị phỏng tay)…
Đó là những phần đối thoại, trò chuyện chắn chắn sẽ xảy ra trong quá trình chơi và
từ đây những kiến thức, kỹ năng bắt đầu được hình thành và lan tỏa từ những trẻ đã biết
sang những trẻ khác cùng chơi trong nhóm nhằm cùng nhau nắm bắt những kiến thức
thường thức trong cuộc sống.
Tơi có thể cho trẻ chơi các trò chơi nhằm giúp trẻ nhận biết sự khác nhau giữa thói
quen cư xử trong góc chơi gia đình với phép lịch sự khi ra nơi công cộng. Trẻ sẽ hiểu rằng
có những hành động cử chỉ tế nhị không nên làm ở những nơi công cộng. Không phải trẻ


11

nào cũng hiểu được vì sao “Con trai nên nhường nhịn con gái” hoặc “Con gái nên dịu
dàng, nhẹ nhàng trong cách hành xử”. Những ý niệm này nên dần được hình thành trong
quá trình phát triển nhân cách của trẻ.

• Giải pháp 4: Luyện kỹ năng học hỏi từ việc tập trung
Hoạt động thể dục, hoạt động âm nhạc, hoạt động làm quen văn học là những hoạt động giúp
trẻ luyện kỹ năng học hỏi từ việc tập trung

Ví dụ: tập trung lắng nghe, ghi nhớ khi cô đọc thơ, tập trung quan sát khi cô và các bạn làm
động tác mẫu cho động tác thể dục mới. ( hình 5, trang 20)
Ví dụ thơng qua bài thơ: Làm Anh.
Cơ giáo có thể định hướng được các hành động đúng cho bé phù hợp với giới tính
thơng qua các câu hỏi kích thích sự tìm tịi ở trẻ: Là bé trai thi phải hành động như thế
nào? Là bé gái thì con thường thích chơi những đồ chơi gì?
Cũng bằng cách trị chuyện và đàm thoại đồng thời cơ có thể cho trẻ xem hình
ảnh minh họa thơng qua sách truyện, tranh ảnh hay xem trên máy tính :
-

Con thấy người anh trong bài thơ như thế nào ? (Anh biết nhường em)

-

Con có biết người Anh là bạn trai hay bạn gái khơng?

-

Cịn người em trong bài thơ là bạn gì ?( Bạn gái)

-

Làm thế nào con biết được đó là bạn trai hay bạn gái vậy?

-

Vậy con là con trai hay con gái? ( Trẻ tự trả lời )

-

Con thích chơi đồ chơi gì? (Trẻ trả lời – Cơ nói cho trẻ biết: Đồ chơi nào thì
phù hợp với bạn trai? Đồ chơi nào thì phù hợp với bạn gái?

-

Con thích làm anh làm chị hay con thích làm em? Vì sao? ( trẻ tự trả lời )

Rèn luyện kỹ năng bảo vệ bản thân cho trẻ mầm non cũng là một phần rất quan
trọng và không thể thiếu trong nội dung giáo dục rèn luyện kỹ năng học hỏi cho trẻ mầm
non .


12

Thơng qua hoạt động làm quen văn học thì tơi cũng đã dùng các hình thức như
sau để chuyển tải nội dung này đến các cháu một cách trực quan, sinh động dễ hiểu và
gần gũi nhất.
Việc nắm rõ và giải đáp được các thắc mắc của trẻ đúng và kịp lúc góp phần
giáo dục con biết trân trọng giá trị của bản thân, từ đó sẽ biết quý trọng người khác. Trẻ
hiểu bản thân, trân trọng con người mình, giới tính của mình thì mới biết bảo vệ mình
khỏi những cám dỗ, xâm hại bên ngoài cũng như biết tơn trọng thân thể người khác. Đó
chính là q trình giúp con trẻ hoàn thiện nhân cách.
Hoạt động Giáo Dục Âm Nhạc cũng là một hoạt động tôi thường chú ý đưa nội
dung giáo dục Kỹ năng học hỏi từ việc tập trung cho trẻ vào các hình thức giảng dạy cho
cháu. Bởi vì,thực tế cho thấy, trẻ em ở tuổi mầm non rất nhạy cảm với âm nhạc. Trẻ thích
nghe nhạc và hứng thú tham gia vào các hoạt động âm nhạc.( hình 6, trang 21)
Với mục đích giải thích câu hỏi: “Mẹ ơi! Em từ đâu ra ”
Tơi đã lựa chọn các bài hát nghe hát :
-

Dù gió có thổi
Mẹ của con
Con yêu ba mẹ nhất

Trong hoạt động này thì giáo viên có thể lồng ghép các hình thức trị chơi, giải
quyết tình huống, hoạt động nhóm, ... để đưa nội dung giáo dục kỹ năng học hỏi vào hoạt
động và cách gần gũi nhất là thông qua các cuộc trị chuyện cởi mở giữa cơ và trẻ. Qua
các câu hỏi kích thích sự ham hiểu biết, tính tìm tịi nhằm giúp trẻ tích lũy kiến thức và
kinh nghiệm sống.
-

Mỗi bạn đều được ba mẹ sinh ra bằng tất cả tình u thương và sự chăm sóc
ân cần để các con có được cơ thể khỏe mạnh với đầy đủ các bộ phận trên cơ
thể .

-

Vậy trên cơ thể từ khi mẹ sinh ra con gồm có các bộ phận nào? hãy kể cho cô
và các bạn cùng nghe? Chức năng của các bộ phận đó dùng để làm gì?


13
-

Trên cơ sở này giáo viên lồng ghép cho trẻ về kỹ năng sống như: Phải biết
bảo vệ các bộ phận trên cơ thể. Vì tất cả các bộ phận rất quan trọng và cần
thiết cho mỗi người chúng ta.
+ Nếu như con người mà khơng có một trong các bộ phận như: Mắt, mũi,
miệng…. thì mình sẽ như thế nào?
+ Các con thử nghĩ xem: Nếu như các con chơi ngoài trời nắng gay gắt và

khi trời quá lạnh mà con khơng mặc áo ấm vào thì chuyện gì sẽ đến với các
con đây? Hoặc là:
+ Nếu như các con thường xuyên chơi đất cát, tay chân lắm bụi mà các con
không rửa sạch sẽ rồi bốc thức ăn mà ăn vào thì sao nào?

Do đó các con phải biết giữ gìn vệ sinh các bộ phận trên cơ thể, không chơi các vật
sắc nhọn rất nguy hiểm, con phải u q các bộ phận… vì nếu như bị vật nhọn đâm phải,
hay bị ai đó đánh, đá vào cơ thể mình thì các con cảm thấy thế nào? Cô giáo dục cho trẻ
không nên cho người lạ, không quen biết chạm vào cơ thể mình nếu như khơng có người
lớn đi bên cạnh….( hình 7, trang 23)
Từ đây giáo viên có thể dẫn dắt giúp bé cảm thấy hài lịng về cơ thể của mình. Trẻ
cần được dạy để nhận biết tên gọi của những bộ phận khác nhau trên cơ thể. Từ đó trẻ sẽ
có khả năng mơ tả lại cơ thể mình cũng như các chức năng của các bộ phận một cách tự
nhiên và lành mạnh.

• Giải pháp 5: Luyện kỹ năng học hỏi từ việc sẵn sàng lắng nghe tiếp thu cái
mới
Hoạt động tạo hình, phát triển ngơn ngữ, tìm hiểu mơi trường xung quanh là những hoạt
động giúp trẻ luyện kỹ năng học hỏi từ việc sẵn sàng lắng nghe tiếp thu cái mới. ( hình 8, trang
23)
Lắng nghe khơng chỉ giúp kiềm chế được cảm xúc của bản thân mà còn giúp bạn học hỏi
thêm nhiều kiến thức mới. Lắng nghe quan trọng hơn nói, nghe một cách thấu đáo vấn đề trước khi
đưa ra câu hỏi là một kỹ năng cần thiết.


14

Nội dung phòng chống dịch bệnh cũng là một nội dung vô cùng quan trọng mà
tôi mong muốn dạy trẻ trong lớp mình. Trẻ có thể lắng nghe tiếp thu những thông tin mới
từ nhiều nguồn khác nhau: cô giáo, cha mẹ, thông tin từ báo đài, ti vi, mạng internet….

Từ việc lắng nghe những thơng tin hữu ích và thường xuyên trẻ có thể rút ra nhiều việc
làm đúng đắn và thiết thực nhằm giúp bản thân phòng chống dịch bệnh hiệu quả
 Đeo khẩu trang khi ra ngoài
Việc đeo khẩu trang ở trẻ nhỏ rất khó, đa số trẻ sẽ cảm thấy vướng víu. Do đó, giáo viên
và cha mẹ cần nhẹ nhàng nói chuyện, hướng dẫn con cách làm. Đối với bé lớn hơn, cô
giáo và cha mẹ hãy nói ngắn gọn về tác dụng của việc đeo khẩu trang. Kết hợp giáo viên
trò chuyện trên lớp cùng con qua các giờ hoạt động lao động vệ sinh, hoặc trò chuyện với
trẻ vào các giờ hoạt động ngoài trời, hoạt động vui chơi, mọi lúc mọi nơi khi nào hợp lý.
 Rửa tay thường xuyên với xà phịng, giữ vệ sinh sạch sẽ
Giúp trẻ xây dựng thói quen rửa tay ở nhà, khi đến lớp và sau khi chơi đồ chơi. Nếu như
trước kia ở lớp trẻ thường rửa tay vào các thời điểm: trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh,
trước khi về nhà thì trong đợt này, nên hướng dẫn trẻ rửa tay thường xuyên hơn nữa.
Chẳng hạn, sau khi chơi đồ chơi, sau mỗi tiết học,…
-

Súc miệng bằng nước muối nước súc miệng

-

Không khạc nhổ nơi công cộng

-

Che mũi miệng khi ho, hắt hơi ( giảm phát tán dịch tiết đường hô hấp)

-

Vứt bỏ khăn giấy che mũi miệng vào thùng rác, rửa tay sạch.

-

Tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng để tránh lây nhiễm bệnh.

-

Hạn chế tiếp xúc với vật nuôi, động vật hoang dã.

-

Tập thể dục, ăn chín, uống chín, đủ chất dinh dưỡng.


15

- Giữ ấm cơ thể.
Những kỹ năng học hỏi được liệt kê trên đây, bé đều có thể tự mình thực hiện với
sự hướng dẫn của cô giáo hay ba mẹ. Khi được rèn luyện thường xuyên, bé sẽ có tính tự
lập và tinh thần trách nhiệm cao hơn.
IV. KẾT QUẢ:
Qua việc thực hiện các biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi tích cực tham gia Giáo dục kỹ
năng học hỏi cho trẻ thông qua các hoạt động. Kết quả đã đạt được ở trên tôi thấy rằng để
giáo dục giới tính cho trẻ đạt kết quả tốt giáo viên cần:
+ Từ nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm của bản thân,
+ Sự đồng thuận hợp tác của tập thể nhà trường,
+ Sự ủng hộ tích cực của các bậc cha mẹ đã giúp giáo viên đạt được một số
kết quả trong việc dạy trẻ mẫu giáo hình thành kỹ năng học hỏi thể hiện ở các kết quả như
sau:
Qua một năm học thực hiện theo các hình thức đó tơi thấy đã đạt được hiệu quả rõ
rệt. Đặc biệt, với những hình thức vận động cơ đưa ra, trẻ nhận thức rất nhanh và biết ứng
dụng trong cuộc sống thông qua việc trẻ được trải nghiệm trong hoạt động ở lớp học. Từ

đó, tạo cho trẻ sự mạnh dạn, tự tin. Thơng qua việc trẻ được thảo luận, suy nghĩ tìm ra
cách giải quyết đã giúp trẻ phát triển ở nhiều mặt: Trẻ phát triển được các kỹ năng, tạo cơ
hội cho trẻ khám phá và hoạt động thử nghiệm đa dạng. Cần cung cấp cho trẻ các trải
nghiệm nhằm hỗ trợ và mở rộng kiến thức kỹ năng, hiểu biết và tự tin giúp trẻ vượt qua
bất kỳ khó khăn nào trong cuộc sống. Qua trao đổi với phụ huynh, nhiều phụ huynh cũng
nhận thấy rằng trẻ có rất nhiều điều con mình có thể làm được nhưng trước đó phụ huynh
nghĩ con mình cịn bé và chưa phải lúc để giáo dục trẻ.
Với hình thức này có thể áp dụng trên các lứa tuổi từ Mẫu giáo bé đến lớp mẫu
giáo lớn. Đặc biệt với những tình huống đưa ra khơng chỉ giúp trẻ có kỹ năng, trải nghiệm
ứng biến khi gặp tình huống tương tự mà cịn giúp trẻ có kỹ năng biết cách suy luận, suy
đốn tìm ra cách giải quyết ở các tình huống khác và hình thành cho trẻ kỹ năng sau này.


16

• Kết quả đạt được cuối năm 2020-2021
ST

Nội dung khảo sát

T
1.
2
3
4
5
6

Số

Đầu năm khảo sát

cháu

trẻ chưa thực hiện

thực

được
Số trẻ
Tỉ lệ %
27
62.79 %

Năng lực quan sát
Phát huy khả năng sáng

hiện
43
43

tạo và tưởng tượng ở trẻ
Khả năng chú ý.
Phát triển ngôn ngữ và khả

43
43

năng giao tiếp của trẻ
Mức độ tự ý thức và thói

43

quen tốt
Khả năng phối hợp hoạt

43

động nhóm.

Cuối năm khảo sát
trẻ thực hiện được
Số trẻ
40

Tỉ lệ %
90.02%

23

53.48 %

39

90.69%

22

51.16 %

42

97.67%

20

46.51 %

38

88.37%

21

48.83 %

41

95.34%

19

44.18 %

37

86.04%

V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Giáo dục kỹ năng sống, trong đó bao gồm cả Giáo dục kỹ năng học hỏi cho trẻ

mầm non sẽ mang lại cho các cháu rất nhiều lợi ích về mặt giáo dục và cả văn hóa xã hội,
giúp các cháu sớm có một cơ thể cường tráng, lành mạnh về trí tuệ cũng như thể lực, sớm
có ý thức và khả năng thích nghi với cuộc sống, làm chủ bản thân, sống tích cực và hướng
đến những điều lành mạnh cho chính mình cũng như cho cộng đồng.
Với những kết quả đạt được, bản thân tôi chỉ múôn nêu lên những kinh nghiệm
chung nhất do nghiên cứu tài liệu, do tích luỹ được trong súơt q trình thời gian cơng tác
với mong muốn gửi đến cha mẹ trẻ những thơng điệp mang tính thuyết phục với một số
điều cần làm và cần tránh nhằm giúp cha mẹ trẻ dạy trẻ những kiến thức về giới cơ bản
như sau:
+ Lắng nghe ý kiến của trẻ không gị bó áp đặt trẻ. Cơ ln là người chỉ dẫn,
truyền đạt cho trẻ những kinh nghiệm sống đã được đúc kết từ lâu.
+ Cần tích cực đổi mới phương pháp dạy nhằm khuyến khích sự tích cực ở
trẻ. Khai thác tiểm năng sáng tạo ở mỗi trẻ. Giáo dục trẻ như thế nào để trẻ cảm


17

thấy thoải mái trong mọi tình huống của cuộc sống. Luôn tạo cho trẻ cơ hội để trẻ
được thể hiện mình, được bộc lộ bản thân mình trước mọi người.
+ Cần thường xuyên tổ chức các hoạt động giáo dục phát huy tính tích cực
ở trẻ, giúp trẻ hứng thú chủ động khám phá, tìm tịi, biết vận dụng vốn kiến thức,
kỹ năng vào việc giải quyết các tình huống khác nhau.
+ Để giáo dục trẻ kỹ năng, cô giáo cần đưa ra các tình huống cụ thể để trẻ
trải nghiệm chứ không nên lý thuyết dập khuôn hoặc chỉ “cấm đốn” như: “Con
khơng được làm như thế này”sẽ khiến trẻ mất đi khả năng tự phán đoán và tự đưa
ra quyết định giải quyết.
VI. KẾT LUẬN:
Cách giáo dục chính vẫn là việc bạn tự làm gương cho trẻ. Hãy chỉ trẻ biết làm thế
nào để hoàn thành những cam kết bằng cách chính bạn hồn thành những điều đó.
Nếu được kết hợp chặt chẽ từ các yếu tố trên để rèn Giáo dục kỹ năng sống, trong đó bao

gồm cả Giáo dục kỹ năng học hỏi cho các cháu thì tơi tin tưởng rằng: Q trình rèn kỹ
năng và những hành vi đúng đắn cho trẻ mẫu giáo không có gì khó khăn mà cịn đem lại
hiệu quả và hình thành được cho trẻ thói quen về thái độ hành vi, sự tự tin vào bản thân,
có tinh thần trách nhiệm với hành động của mình. Từ đó hình thành cho các cháu kỹ năng
sống để trở thành người công dân tốt cho xã hội.
Tôi xin chân thành cám ơn./.