skkn một số BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI làm QUEN CHỮ cái (năm 2021)

UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN MỸ ĐỨC
TRƯỜNG MẦM NON BỘT XUYÊN
*

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI LÀM QUEN CHỮ CÁI

Lĩnh vực/môn
Cấp học
Tên tác giả
Đơn vị công tác
Chức vụ

: Giáo dục Mẫu giáo
: Mầm non
: Lê Thị Lan
: Trường Mầm non Bột Xuyên
: Giáo viên

NĂM HỌC: 2020 – 2021


PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Ngôn ngữ của trẻ mầm non phát triển tốt chính là phương tiện quan trọng
để phát triển trí tuệ giúp cho việc tiếp thu kiến thức học tập tốt ở tiểu học và các
cấp học sau này. Hình thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền
viết là rất quan trọng. Đó là nền tảng để hiểu về thế giới chữ cái và tiếp nhận
nhiều tri thức mới. Thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, qua

các buổi tham quan, dạo chơi...cần kích thích trẻ sử dụng tiếng việt một cách
thành thạo mở rộng vốn từ về thế giới xung quanh, tập cho trẻ biết cách diễn đạt
những gì muốn nói một cách rõ ràng, khơng nói ngọng, khơng nói lắp...
Việc hướng dẫn cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi “Làm quen chữ cái” là cơ hội
tốt để sớm hình thành ở trẻ những năng lực hoạt động ngơn ngữ thái độ, phát
triển trí tuệ và kỹ năng làm quen với chữ cái. Qua đó giáo dục tình cảm và phát
triển tư duy mở rộng vốn hiểu biết của trẻ góp phần vào việc phát triển nhân
cách toàn diện. Chuẩn bị cho trẻ một hành trang vững chắc để trẻ bước vào lớp 1
tiểu học.
Như chúng ta đã biết trẻ mẫu giáo khi bước vào trường phổ thông là một
bước ngoặt lớn và việc quan trọng nhất là ở đây ai sẽ là người giúp trẻ vượt qua
những cái khó khăn đó? Khơng ai khác chính là các cô giáo, phụ huynh và bản
thân trẻ. Ở mẫu giáo trẻ đang quen với vui chơi là hoạt động chủ đạo, nhưng khi
trẻ vào tiểu học thì học tập lại là vai trò chủ đạo nên việc cho trẻ làm quen với
chữ cái ở trẻ mẫu giáo không phải là đưa chương trình Tiếng Việt của lớp 1 vào
dạy mà ở đây trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi được sử dụng các yếu tố vui chơi và các
nhiệm vụ học tập sáng tạo thông qua các hoạt động học tập. Nhờ giáo viên biết
linh hoạt, sáng tạo trong tiết dạy lấy trẻ làm trung tâm cho mọi hoạt động, biết
khơi gợi lòng say mê, sự hứng thú của trẻ về hoạt động “Làm quen chữ cái”
Tuy nhiên để trẻ nhanh chóng tiếp cận và phát huy tốt các kỹ năng đó thì
một điều cần thiết là cần phải đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức. Trong
quá trình cho trẻ làm quen với 29 chữ cái và một trong những con đường hiệu
quả nhất là phải theo hướng giáo dục mầm non. Điều đó đồng nghĩa với việc
phải tổ chức nhiều hoạt động khác nhau. Đó là các hoạt động trẻ yêu thích, hứng
thú đáp ứng với sự phát triển của trẻ. Trẻ được trải nghiệm, tìm tịi, khám phá thể
hiện chính mình, cơ chỉ là người hướng lái gợi mở.
Là một giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi, tôi nhận thấy nâng cao
chất lượng cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi làm quen với chữ cái, hình thành và phát triển
kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền viết là rất quan trọng. Đó là nền tảng để trẻ hiểu về thế
giới chữ viết và tiếp nhận những tri thức mới một cách nhanh chóng và dễ dàng.

Nhận thức được tầm quan trọng đó, năm học 2020 - 2021 tôi đã cố gắng
trau dồi kiến thức của bản thân, tham gia các chuyên đề do phòng giáo dục và
nhà trường tổ chức, học hỏi kinh nghiệm ở các đồng nghiệp, nghiên cứu các
biện pháp hữu hiệu nhất, ứng dụng công nghệ thông tin một cách sáng tạo có
hiệu quả cao và đặc biệt ln áp dụng phương pháp “lấy trẻ làm trung tâm”
nhằm truyền thụ đến trẻ sao cho trẻ lĩnh hội một cách nhẹ nhàng thoải mái hơn
tránh được sự gị bó.
Vì những lý do trên mà tôi đã quyết định lựa chọn nghiên cứu đề tài:
"Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen chữ cái", với
mong muốn góp một phần nhỏ bé tri thức của mình trong việc nâng cao hiệu quả
cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với chữ cái.
2. Mục đích của đề tài:
Là một giáo viên mầm non trực tiếp đứng lớp chăm sóc và giảng dạy
trong năm học 2020 - 2021, tơi ln cố gắng tìm tịi, học hỏi áp dụng mọi hình
thức đổi mới nâng cao phương pháp trong quá trình giảng dạy. Mục đích cho trẻ
5 - 6 tuổi làm quen chữ cái không chỉ nhằm cho trẻ biết được các mặt chữ cái để
phát âm chuẩn khi nói mà còn tạo cho trẻ hứng thú học tiếng mẹ đẻ, làm tiền đề
cho trẻ ứng dụng thích ứng với tập đọc, viết ở bậc học tiếp theo.
Bản thân tôi mong muốn khắc phục những hạn chế trong hoạt động tổ
chức cho trẻ “Làm quen chữ cái” nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm
quen chữ cái được tốt hơn.
3. Khách thể nghiên cứu:
a. Đối tượng nghiên cứu:
Đề tài được áp dụng nghiên cứu trên 38 trẻ tại Lớp mẫu giáo 5-6 tuổi A1 –
trường Mầm Non Bột Xuyên - Huyện Mỹ Đức - Thành phố Hà Nội.
b. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu trong năm học 2020 - 2021 bắt đầu từ tháng
09/2020 đến tháng 04/2021.

c. Kế hoạch nghiên cứu.
- Từ 5/9/2020 đến 20/9/2020: Chọn đề tài và trang bị lý luận.
- Từ 20/9/2020 đến 10/02/2021: Tiến hành nghiên cứu và áp dụng các
biện pháp.
- Từ 10/02/2021 đến 20/04/2021: Phân tích kết quả và viết sáng kiến kinh
nghiệm
4. Phương pháp nghiên cứu:
a. Nghiên cứu cơ sở lý luận:
+ Các loại sách dạy trẻ làm quen với chữ cái.


+ Chương trình đổi mới dạy trẻ làm quen với chữ cái 5-6 tuổi trong trường
mầm non.
b. Phương pháp thực tiễn:
- Khảo sát:
+ Khảo sát cơ sở vật chất.
+ Khảo sát mức độ nhận thức và kỹ năng của trẻ.
- Quan sát khoa học:
+ Quan sát các hoạt động của giáo viên, hoạt động của trẻ ghi chép lại các
hoạt động.
+ Quan sát giờ học của trẻ, quan sát các hoạt động trẻ chơi trò chơi với
chữ cái, để xác định mức độ nhận thức và kỹ năng của trẻ.
- Thực nghiệm khoa học:
+ Áp dụng biện pháp nâng cao chất lượng sau đó đưa ra một số bài tập để
kiểm tra kết quả hình thành kỹ năng của trẻ.
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Khảo sát ban đầu:
Để đạt hiệu quả tối đa trên trẻ và thực hiện tốt các biện pháp trên tôi tiến
hành khảo sát ban đầu trên trẻ lớp tôi như sau:
- Tổng số trẻ trong lớp là: 38 trẻ.

- Ban đầu tôi đưa ra các bài tập như: cho trẻ phát âm các chữ cái, làm bài
tập cá nhân tô đồ chữ cái, nối chữ cái, chơi bé ghép từ giống cô, cho trẻ đọc các
bài đồng dao, ca dao…để đánh giá khả năng nhận biết của trẻ trong lớp.
- Tôi tiến hành khảo sát ban đầu trên 38 cháu tại lớp mẫu giáo 5-6 tuổi A1
và nắm bắt được khả năng của các cháu trong lớp như sau:
BẢNG KHẢO SÁT TỔNG HỢP BAN ĐẦU
(Minh chứng: Có bảng khảo sát chi tiết từng trẻ)
TT

1

2

Khả năng

Trẻ phát âm đúng, rõ dàng chữ cái

Tốt

Khá

12
15
30,8%
39,5%

TB

Yếu

8
21%

3
8,7%

Trẻ biết tô, đồ các nét chữ, sao chép
10
12
9
7
một số ký hiệu, chữ cái, tên
26,3% 31,6% 23,7% 18,4%
của mình


3

4

5

Nhận dạng các chữ cái trong bảng
chữ cái tiếng việt.
Thể hiện sự hứng thú đối với việc
đọc, thể hiện một số hành vi
ban đầu của việc “đọc”.
Trẻ thể hiện một số hiểu biết ban
đầu về việc viết.

8
21%

12
15
30,8% 39,5%

15
12
39,5% 30,8%

8
21%

3
8,7%
3
8,7%

10
9
6
13
26,3% 23,7% 15,8%
34,2%

* Nguyên nhân có kết quả trên là do:
- Trên hoạt động chung giáo viên đã sử dụng giáo án điện tử để dạy trẻ
làm quen chữ cái nhưng chưa thực sự chú trọng đến thiết kế các trò chơi để nâng
cao hiệu quả. Chưa đổi mới phương pháp dậy nên chưa thu hút được sự chú ý

của trẻ với tiết học.
- Sự quan tâm của cha mẹ học sinh về vấn đề học chữ của con không thực
sự mang lại hiệu quả.
- Cơ sở vật chất trang thiết bị đồ dùng phục vụ cho các hoạt động đã đầy
đủ xong chưa phong phú và đa dạng, thu hút sự chú ý của trẻ.
- Còn nhiều trẻ chưa đi học qua lớp mẫu giáo nên vẫn còn nhút nhát, vốn
hiểu biết về thế giới xung quanh còn hạn chế, khả năng tiếp thu kiến thức cịn
chậm.
Nhìn vào bảng khảo sát và những nguyên nhân trên tôi thấy những biện
pháp thông thường, bài soạn dập khn, cứng nhắc chưa có biện pháp mới tác
động thì chất lượng đạt được trên trẻ về các mức độ trung bình và yếu cịn ở
mức rất cao, số trẻ nhận biết và phát âm đúng cịn thấp. Vì vậy tơi đã suy nghĩ
làm thế nào để có biện pháp tối ưu nhất trong việc thực hiện nâng cao hiệu quả
cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi làm quen với chữ cái.
2. Cơ sở lý luận:
Làm quen chữ cái là hoạt động thuộc lĩnh vực phát triển ngơn ngữ của
trẻ mầm non nói chung và của trẻ 5 tuổi nói riêng. Đây là một hoạt động
quan trọng giúp trẻ phát triển ngôn ngữ “tiền đọc, viết”, hình thành và phát
triển những năng lực và thái độ cần thiết chuẩn bị cho việc học tiếng việt khi
trẻ bước vào lớp 1.
Hệ thống chữ cái chỉ chung hệ thống ký hiệu dùng để ghi nhận lại ngơn
ngữ. Nếu ngơn ngữ là hệ thống ký hiệu thì chữ cái là hệ thống ký hiệu của ký
hiệu. Chữ cái có mối liên hệ mật thiết với ngơn ngữ nhưng không thể đồng nhất
ngôn ngữ với chữ cái. Người ta có thể khơng biết chữ nhưng vẫn có ngơn ngữ
bình thường.


Sự ra đời của chữ viết đã khẳng định sự tồn tại của nền văn minh, của tiến
bộ vượt bậc trong xã hội con người... trong đó có sự kế thừa của nền văn minh
và truyện lại từ đời này sang đời sau nền văn minh nhận loại. Dạy trẻ 5 tuổi làm

quen với chữ cái là một nội dung chuyên biệt rất quan trọng đánh dấu mốc cho
giai đoạn mở đầu làm quen với hệ thống ký hiệu của con người vì vậy để tổ
chức hoạt động này giáo viên khơng chỉ nắm vững nội dung, phương pháp mà
cịn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như môi trường giáo dục, phương pháp tổ
chức hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ 5 tuổi, hình thức tổ chức hoạt động, các
phương tiện trực quan, thiết kế nội dung hoạt động...
3. Thực trạng vấn đề:
Ở trường mầm non, nội dung hoạt động “làm quen chữ cái” giúp trẻ nhận
biết được các chữ cái và phát âm chuẩn các chữ cái, làm quen với một số ký
hiệu thông thường trong cuộc sống, nhận biết hướng của việc đọc, viết, sao chép
một số ký hiệu, chữ cái, tên của mình, thể hiện sự thích thú với sách… theo yêu
cầu kiến thức, kỹ năng, thái độ của trẻ… trong khi tổ chức hoạt động này tơi đã
gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
3.1. Thuận lợi:
Năm học 2020-2021 được sự quan tâm của Phòng giáo dục và đào tạo
huyện Mỹ Đức, trường Mầm non Bột Xuyên đã cho toàn thể giáo viên được học
tập phần mềm giáo dục Gokids, giúp giảm tải áp lực về việc soạn giáo án cho
giáo viên nên giáo viên có thời gian chăm sóc giáo dục trẻ tốt hơn.
Qua những năm thực hiện chuyên đề ‘Làm quen chữ cái”, từ thực tế cùng
với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục và Đào tạo huyện Mỹ Đức
và Ban giám hiệu trường mầm non Bột Xuyên.
Trường đã khắc phục được những khó khăn bằng cách tạo điều kiện cho
giáo viên học tập các chuyên đề do Sở giáo dục, Phòng giáo dục và đào tạo tổ
chức khuyến khích động viên tạo điều kiện tốt nhất để học tập, học hỏi kinh
nghiệm lẫn nhau, nhà trường tổ chức thăm lớp, dự giờ của các giáo viên trong
trường để góp ý, rút kinh nghiệm.
Bên cạnh đó cịn tổ chức cho giáo viên được thăm lớp dự giờ các trường
trọng điểm trong huyện. Giáo viên ln tìm tịi, tham khảo thêm sách báo tạp
chí, mạng internet có nội dung liên quan đến việc cho trẻ làm quen chữ cái. Các
giáo viên trong trường đã động viên lẫn nhau sáng tác thơ ca, hò, vè, ca dao, đồng

dao, câu đố về chuyên đề làm quen chữ cái.
Lớp luôn luôn được sự quan tâm của Ban Giám hiệu nhà trường, các cấp uỷ
Đảng và chính quyền địa phương ln quan tâm chăm lo cho công tác giáo dục.


Ba giáo viên đứng lớp mẫu giáo lớn đều đạt trình độ trên chuẩn, ln u
nghề, mến trẻ, nhiệt tình, năng động.
Ban Giám hiệu đã có kế hoạch chỉ đạo chuyên đề làm quen với chữ cái, từ
đó giáo viên đứng lớp rất thuận tiện cho việc thực hiện kế hoạch.
Lớp được trang bị cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học phù hợp với điều kiện
dạy và học của cơ và trẻ. Cảnh quan nhà trường thống mát, có cây che bóng
mát, cây cảnh, có góc sáng tạo, góp phần rất lớn cho trẻ quan sát, từ đó cung cấp
cho trẻ những biểu tượng thể hiện sự hiểu biết của mình về thế giới xung quanh.
Nhà trường năm học nào cũng tổ chức thi “đồ dùng dậy học tự làm” nên
số lượng đồ dùng dạy học ở lớp rất phong phú.
3.2. Khó khăn:
Trong q trình thực hiện chun đề bản thân tơi cịn gặp nhiều khó khăn,
một số cháu chưa mạnh dạn, nhiều cháu cịn nói ngọng, nói lắp, nhận thức của
trẻ chênh lệch nhau nên việc truyền thụ kiến thức gặp rất nhiều khó khăn.
Đa số phụ huynh nghề nghiệp chính chủ yếu là làm nơng nghiệp nên
khơng ít cha mẹ học sinh chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của độ tuổi
mẫu giáo. Còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi này. Cho con nghỉ học cịn tuỳ tiện,
đi muộn, chưa chịu khó dạy thêm cho con ở nhà.
Một số gia đình lại nơn nóng trong việc học chữ của con em mình nên đã
dạy trước tập tô dẫn đến việc tiếp thu bài của tiết học khơng đồng đều, trẻ tỏ ra
kiêu căng vì mình đã biết rồi nên khơng cịn chú ý đến tiết học.
Kết quả hoạt động làm quen với chữ cái của trẻ chưa thực sự được tốt như
mong đợi như: tỷ lệ trẻ khơng thích thú với sách, khơng biết giữ gìn, bảo vệ
sách, chưa biết dở sách, hoặc để sách ngược...
Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức của

cô và khả năng tiếp thu của trẻ đó là sự bất cập giữa gia đình và nhà trường.
4. Các biện pháp đã tiến hành:
Dựa vào mục tiêu giáo dục mầm non nói chung và kết quả mong đợi của
lứa tuổi mẫu giáo 5-6 tuổi nói riêng về nhận thức, trí tuệ, thể lực, đặc biệt là
ngơn ngữ và các nhu cầu của trẻ để từ đó tơi tìm hiểu và đưa ra một số biện pháp
làm quen với chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi. Đây là một việc cần thiết vì nó mang lại
cho mỗi trẻ niềm vui, sự tự tin, mạnh dạn và có một kiến thức vững vàng tạo
tâm thế tốt nhất cho trẻ khi trẻ bước vào lớp 1, tạo cơ hội cho trẻ được tham gia
vào tất cả các hoạt động cùng gia đình, nhà trường và ngồi xã hội. Từ những
u cầu trên tơi đã đưa ra và thực hiện có hiệu quả một số biện pháp sau:


4.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch cá nhân ngay từ đầu năm học:
Ngay từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch cá nhân cho bản thân mình dựa
vào kế hoạch hoạt động của nhà trường và tôi cịn kết hợp với tổ chun mơn
xây dựng mục tiêu, ngân hàng hoạt động cho cả năm học trên phầm mềm giáo
dục Gokids, dựa theo mục tiêu ngân hàng đó tơi đề ra kế hoạch cá nhân cho bản
thân mình. Tôi nhận thấy việc lập kế hoạch cá nhân đầu năm học là một việc
làm rất quan trọng, đó là hướng đi, hướng phấn đấu hay còn là kim chỉ nam cho
mọi hoạt động trong cả năm học. Xây dựng kế hoạch cá nhân từ đầu năm học tốt
sẽ giúp giáo viên chủ động trong việc tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục.
Và tôi đã xây dựng kế hoạch cá nhân cho bản thân mình dựa theo những
tiêu chí sau:
Trang trí các góc chơi theo hướng mở, làm thêm nhiều đồ dùng, đồ chơi
tự tạo ở các góc, sưu tầm nhiều nguyên vật liệu khác nhau cho trẻ hứng thú vào
các hoạt động.
Sưu tầm nhiều tranh ảnh, video, clip qua mạng internet cho trẻ được mở
rộng vốn hiểu biết của mình.
Phải nghiên cứu sáng tạo ra nhiều bài giảng điện tử hay, các trò chơi hấp
dẫn với trẻ. Tìm đọc sách, báo, tài liệu dạy trẻ theo phương pháp mới. Tham gia

các lớp bồi dưỡng chuyên môn, chuyên đề do phòng giáo dục và đào tạo, nhà
trường tổ chức.
Không ngừng học tập nghiên cứu tài liệu để nâng cao trình độ năng lực
bản thân, tìm tịi những cái mới và phù hợp với trẻ của lớp đáp ứng nhu cầu học
tập của trẻ.
4.2. Biện pháp 2: Trang trí mơt trường nhóm lớp theo hướng mở “lấy
trẻ làm trung tâm”:
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt, hấp dẫn là gây được sự
chú ý của trẻ. Vì thế việc tạo mơi trường làm quen chữ cái trong lớp học rất cần
thiết. Ngay từ đầu năm học thực hiện theo sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà
trường tơi đã trang trí lớp theo hướng mở lấy trẻ làm trung tâm, tránh lịe loẹt,
rối mắt, các góc trang trí có sản phẩm của cơ và trẻ, đặc biệt tơi dung các nám
dính, hộp bóng kính để trang trí giúp cho trẻ lấy cất sau khi chơi dễ dàng và sau
mỗi chủ đề tôi lại cho trẻ cùng cơ trang trí lớp chuẩn bị đón chủ đề mời, mỗi góc
chơi đều có các sản phẩm của cơ và trẻ cùng làm nên trẻ rất thích. (Hình 1)
Ví dụ: Trang trí chủ đề “Tết và trường mầm non” tơi và trẻ lúc vui chơi
hay giờ rảnh rỗi tôi thường cắt, dán chữ cái, vẽ tranh, làm đu quay, cầu trượt,
ngôi nhà, các loại quả hay con vật để trang trí góc theo chủ đề.


Hơn nữa tất cả các góc chơi trong lớp tơi đều chú trọng trang trí và ghi tên
góc, tên nhóm chơi bằng phông chữ VnAvant (phông chữ in thường) giúp trẻ có
thể học chữ cái ở mọi lúc, mọi nơi trong lớp. (Hình 2)
4.3. Biện pháp 3: Làm đồ dùng đồ chơi tự tạo cho hoạt động "Làm
quen chữ cái”
Nhiều năm qua trường Mầm non Bột Xuyên đã tổ chức rất tốt hội thi “Đồ
dùng sáng tạo tự làm cấp trường” nên số lượng đồ dùng ở các lớp rất phong phú,
tuy nhiên đồ dùng phục vụ cho hoạt động làm quen chữ cái vẫn còn rất hạn chế,
đặc biệt là đồ dùng phục vụ cho hoạt động góc chữ cái tại lớp, chính vì vậy mà
ngay từ đầu năm học tơi đã tìm tịi trên các trang mạng internet, học hỏi các

đồng nghiệp trong trường và các trường bạn để làm các đồ dùng đồ chơi phục vụ
cho việc học tập của trẻ được tốt hơn, đặc biệt tôi chú trọng đến các đồ dùng
Montessory và đồ dùng phục vụ cho hoạt động chữ cái. (Hình 3)
Trẻ mầm non nhận thức bài học qua các đồ dùng trực quan là chủ yếu cho
nên tôi đã sưu tầm, thu gom những nguyên vật liệu phế thải để tận dụng làm các
đồ dùng phục vụ cho hoạt động vui chơi học tập của trẻ. Những chai nhựa, bìa
cattong, nắp chai, cốc giấy, vải vụn, lon bia, lõi giấy vệ sinh… tôi đều nhờ các
bậc phụ huynh thu gom và mang đến lớp cho cô làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ,
các đồ dùng đó khơng gây tốn kém về vật chất mà lại dễ tìm, dễ kiếm nên các
phụ huynh cũng rất nhiệt tình ủng hộ.
Những cốc giấy tơi sơn nhiều màu khác nhau sau đó dán chữ cái lên và
cho trẻ chơi được rất nhiều trò chơi trên hoạt động học và hoạt động góc.
Ví dụ: Trên hoạt động học phần trị chơi luyện tập tơi cho mỗi trẻ lên chọn
cho mình 1 chiếc cốc và ngồi hình trịn để chơi trò chơi chuyển cốc, trẻ hát và
chuyển cốc cho nhau, khi hết nhạc, cô hô “cốc màu vàng” trẻ nào có cốc màu
vàng thì giơ lên và gọi tên chữ cái có trên cốc của mình. Cứ như thế cô cho trẻ
chơi nhiều lần để lần lượt trẻ đều được gọi tên chữ cái vừa được học thuộc chữ
cái. Qua trị chơi trẻ rất hứng thú, vui thích và ghi nhớ kiến thức cơ dậy.(Hình 4)
Ví dụ: Giờ hoạt động góc, trẻ dùng những chiếc cốc để xếp lại với nhau
tạo thành từ mà cô đưa ra.
Hay những thanh gỗ, que kem tơi vẽ các hình khác nhau bên dưới có các
chữ cái, trẻ sẽ tìm và ghép các thanh gỗ, que kem lại với nhau tạo thành hình và
từ liên quan đến hình ảnh đó. (Hình 5)
Những chiếc nắp chai nhựa cũng được tôi thu gom và làm đồ dùng phục
vụ cho hoạt động góc chữ cái như tôi dán các chữ cái lên nắp cho trẻ chơi trị
chơi “bé ghép từ giống cơ”, hay tơi làm các cổ chai dán vào bìa cattong bên


trong có chứa chữ cái in hoa, trẻ sẽ dùng các nắp chai có chữ cái in thường xốy
vào các cổ chai sao cho phù hợp. (Hình 6)

4.4. Biện pháp 4: Gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động "Làm quen chữ
cái”
Như chúng ta đã biết, trẻ em là một thực thể tự nhiên, giáo dục bắt đầu từ
đứa trẻ, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước
tiên tơi phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý
chưa bền vững, trẻ thích những cái đẹp, mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây
hứng thú cho trẻ ở bộ môn này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng nhắc
và khơ khan có phần "kỷ luật". Nếu như cơ giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một
cách tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc một hoạt động dạy khơng có sáng
tạo, dập khn chưa có hình thức đổi mới cịn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ
uể oải trong hoạt động phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế. Và
tơi đã tìm ra một số giải pháp gây sự hứng thú cho trẻ đó là:
Trước hết là chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho cô và trẻ vì đồ dùng rất cần
thiết, trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng, tư duy gắn liền
với tình cảm. Trẻ ghi nhớ những gì gây ấn tượng mạnh, một câu chuyện hấp dẫn
hay một bức tranh đẹp mới lạ.... Chính vì thế, khi dạy một hoạt động "Làm quen
chữ cái" tôi cho rằng: Đồ dùng trực quan là yếu tố quan trọng không thể thiếu
nhưng cô giáo lại là người truyền thụ kiến thức đến với trẻ, vì thế giáo viên ln
ln phải đổi mới hình thức gây hứng thú cho trẻ vào tiết học khác nhau như:
đọc vè có kết hợp với nhạc, kể một đoạn truyện do cơ tự sáng tác có liên quan
đến bài học, hay chơi các trò chơi mới lạ gây sự chú ý của trẻ vào tiết học…
Ví dụ 1: Đối với tiết học “Làm quen chữ cái l,m,n” chủ đề thực vật Tôi
gây hứng thú cho trẻ bằng cách đọc bài “vè rau củ” tôi cho trẻ đọc kết hợp với
nhạc vè, trẻ sẽ thích thú hơn, và biết đọc ngắt nghỉ đúng nhịp theo nhạc. Sau khi
đọc xong tơi hỏi trẻ đọc bài vè gì? Trong bài vè có nhắc đến những loại rau củ
quả nào? Trẻ rất nhớ và trả lời câu hỏi của cô rất nhanh, rõ ràng, mạch lạc.
Ví dụ 2: Hay với tiết làm quen chữ cái e, ê tôi gây hứng thú cho trẻ bằng
cách chơi trò chơi “Thử tài bé yêu” chơi trên máy tính.
Cách chơi như sau: tơi cho trẻ xúm xít lại và trên màn hình rất nhiều chữ
cái sẽ xuất hiện rồi lại biến mất rất nhanh có kết hợp với nhạc hiệu, khi trẻ nghe

thấy nhạc sẽ phải nhảy theo cách mình thích và khi hết nhạc màn hình biến mất
trẻ sẽ nói cho cơ và các bạn xem mình vừa nhìn thấy những chữ cái gì mà các
con đã biết. Sau khi trẻ chơi xong tôi cho màn hình xuất hiện chữ cái mới và trẻ
sẽ đốn xem đó là chữ cái gì? Vì sao lại biết chữ cái đó.


Qua đó, trẻ rất vui vẻ hứng thú tham gia vào tiết học, trẻ ghi nhớ khắc sâu
kiến thức mà cô truyền thụ đặc biệt là được đọc và làm quen từng chữ cái, một
cách nhẹ nhàng sinh động, trẻ sẽ không bao giờ quên các chữ cái mà cô đã dậy.
(Hình 7)
4.5. Biện pháp 5: Phương pháp hướng dẫn phải luôn luôn dựa vào trẻ
lấy trẻ làm trung tâm:
Trong các giờ học nói chung và giờ học làm quen với chữ cái nói riêng
hãy để trẻ tự thể hiện, cơ ln là người động viên, khuyến khích trẻ.
Ví dụ 1: Trong giờ học “Làm quen chữ cái s, x” khi cơ mở hình ảnh “Tre
xanh” và cơ cho trẻ lên tìm các chữ cái đã học và hỏi trẻ chữ cái ở vị trí thứ 4 là
chữ cái gì? Vì sao con biết? Rồi sau đó cơ mới giới thiệu về chữ cái đó, hay khi
trẻ so sánh sự giống và khác nhau giữa 2 chữ cái đó cơ nên để trẻ đưa ra ý kiến
của mình trước rồi cô là người chốt lại các ý kiến của trẻ. (Hình 8)
Ví dụ 2: Giờ học “Tập tơ chữ cái h,k” cơ cho trẻ chơi trị chơi “Đi siêu
thị” cách chơi như sau: Cô chia lớp thành 3 đội chơi trên rổ có các loại rau củ
quả có dán các chữ cái khác nhau, nhiệm vụ của 3 đội là đi siêu thị mua các loại
rau củ có chứa chữ cái h,k, trò chơi diễn ra trong một bản nhạc, nhạc dừng đội
nào mua được nhiều rau củ quả có chứa chữ cái h,k nhiều nhất thì đội đó giành
chiến thắng, sau khi trẻ chơi cô kiểm tra kết quả và khen ngợi trẻ.
Sau đó cơ mời trẻ phát âm 2 chữ cái h, k và hỏi trẻ cách tô theo nét chấm
mờ chữ cái h sẽ tô như thế nào, sau đó cơ hướng dẫn trẻ cách tơ, tư thế ngồi và
cách cầm bút. Với chữ cái k cô tiến hành các bước tương tự.
Qua cách thực hiện dậy trẻ luôn lấy trẻ làm trung tâm tôi thấy trẻ được nói
lên suy nghĩ của mình, ngơn ngữ của trẻ được phát triển tốt hơn, trẻ hứng thú

hơn vào hoạt động.
4.6. Biện pháp 6: Luôn ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động
“Làm quen chữ cái”
Năm học 2020-2021 là năm học mà ngành giáo dục và đào tạo Hà Nội tổ
chức ngày hội công nghệ thông tin lần thứ V với chủ đề “chuyển đổi số ngành
giáo dục và đào tạo – xây dựng giáo dục thông minh” qua chủ đề đó bản thân tơi
nhận thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dậy và học tập là vô
cùng quan trọng. Tôi cũng đã tham gia thiết kế bài giảng E-learning và đạt được
giải nhì cấp huyện, giải ba cấp thành phố.
Năm học 2020-2021 cũng là năm học thứ hai chịu ảnh hưởng từ dịch bệnh
Covid-19 được sự chỉ đạo của Sở giáo dục và đào tạo Hà Nội, Phòng giáo dục
và đào tạo huyện Mỹ Đức, cũng như Ban giám hiệu nhà trường cho học sinh
nghỉ học trong thời gian bùng phát dịch với phương châm “nghỉ học nhưng


khơng ngừng học”, trong thời gian đó tơi đã thiết kế các bài giảng Elearning, các
video dậy trẻ gửi trên nhóm Facebook của lớp để các phụ huynh cho con học ở
nhà và việc dậy học online không làm gián đoạn quá trình học tập của các con
khi ở nhà nghỉ dịch. Qua đó càng thấy tầm quan trọng của việc ứng dụng công
nghệ thông tin vào giảng dậy và học tập là vô cùng cần thiết.
Việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng
cho trẻ làm quen chữ cái là rất phù hợp với yêu cầu đổi mới trong dạy và học ở
giai đoạn hiện nay. Căn cứ vào đặc điểm tư duy trực quan hình tượng của trẻ 5-6
tuổi, tơi đã thực hiện việc ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức hoạt động
làm quen chữ cái lớp tôi phụ trách như sau:
* Thiết kế bài giảng điện tử Powerpoint một cách sinh động có hiệu quả,
sử dụng những hình ảnh, âm thanh, video, hiệu ứng hoạt hình phù hợp làm
tăng sự chú ý và hứng thú của trẻ trong các hoạt động chung làm quen chữ cái
Hiệu ứng hoạt hình là những kỹ xảo đặc trưng của bài giảng điện tử, nó
tạo ra chuyển động về hình ảnh, thay đổi về màu sắc, kích cỡ của hình ảnh.... tạo

nên tính chuyển động trong trình chiếu bài giảng có tác động rất tốt đến tâm lý
của trẻ, giúp trẻ chú ý và hứng thú quan sát nội dung giáo viên truyền đạt.
Tuy nhiên việc sử dụng hiệu ứng hoạt hình khơng phù hợp và không khớp
với lời giảng của giáo viên trẻ chỉ chú ý đến nội dung giáo viên đưa ra như đang
xem một bộ phim mà không chú ý đến yêu cầu bài học. Vì vậy khi xây dựng
giáo án điện tử dạy trẻ làm quen chữ cái tôi đã giành thời gian lựa chọn hiệu ứng
phù hợp và đặt chế độ On click giúp tôi chủ động trong việc điều khiển các nội
dung trong slide khi dạy trẻ sao cho khớp với lời giảng của mình và thu hút
được trẻ quan sát và trả lời câu hỏi đặt ra. (Hình 9)
Với âm thanh và video khi thiết kế vào bài giảng Powerpoint thì trên thẻ
Playback nên chọn chế độ là Automatically, vì khi giáo viên muốn trình chiếu
cho trẻ xem một đoạn video hay nghe một đoạn nhạc nào đó mà lại phải nhấn
núi mũi tên để bật thì sẽ làm gián đoạn tiết học gây mất sự chú ý của trẻ vào tiết
học. (Hình 10)
* Thiết kế những trò chơi học tập hấp dẫn trẻ trên bài giảng
powerpoint để tổ chức trò chơi luyện tập:
Sau khi dạy trẻ nhận biết và phát âm chữ cái tôi cho trẻ chơi những trò
chơi học tập nhằm củng cố rèn luyện và nhận biết và phát âm đúng chữ cái và
khai thác sâu nội dung bài.
Hiện nay việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học không chỉ
yêu cầu giáo viên truyền đạt kiến thức cho trẻ thông qua bài giảng điện tử mà
còn yêu cầu trẻ phải là trung tâm trong quá trình học. Trong khi phát biểu xây


dựng bài cũng như qua các trò chơi học tập tơi đã cho trẻ trực tiếp hoạt động
với máy tính.
Thực tế là cứ mỗi khi chuyển sang phần trò chơi là trẻ rất hứng thú và
hoạt động sôi nổi hẳn lên, trẻ giành hết sự chú ý và tích cực của mình, chủ động
hồn tồn trong mỗi trị chơi chữ cái.
Tơi thiết kế và lựa chọn các nhóm trị chơi như:

- Ai thơng minh hơn
- Ơ chữ kỳ diệu
- Ong tìm chữ
- Tìm quả cho cây
- Đuổi hình bắt chữ
- Tìm từ cịn thiếu : trong từ, trong dãy sắp xếp. (ghi nhớ biểu tượng chữ,
nhận dạng chữ)
Ví dụ 1: Trị chơi Hộp q bí mật: Cách chơi như sau: tơi chia trẻ thành 3
đội chơi, trên màn hình có các hộp quà mang số 1,2,3,4. Trẻ ở 3 đội sẽ lần lượt
chọn các hộp q mà mình thích, sau khi hộp quà mở ra có phần ghi âm về cấu
tạo chữ hay hình ảnh có chứa chữ cái mà hôm nay trẻ được học… trẻ 3 đội sẽ
hội ý và lắc sắc xô giành quyền trả lời, đội nào trả lời nhanh và đúng thì sẽ giành
chiến thắng. (Hình 11)
Ví dụ 2: Trị chơi tìm chữ cái cịn thiếu trong từ
Cách chơi: cô đặt câu hỏi: Đây là quả bưởi phía bên dưới cơ cũng có từ
quả bưởi cơ cho trẻ phát âm. Cô đưa ra từ quả bưởi nhưng thiếu chữ b và cơ u
cầu trẻ tìm chữ cái cịn thiếu trong số các chữ cái phía trên. Khi kiểm tra kết quả
cô mời trẻ lên click chuột vào chữ cái trẻ tìm. (Hình 12)
* Thiết kế bài giảng E-learning để dạy trẻ trong và ngoài tiết học:
Ngoài thiết kế những trò chơi học tập trên bài giảng điện tử để dạy trẻ
trên hoạt động chung tơi cịn thiết kế các trò chơi hay trên bài giảng E-learning
đặc biệt là các trò chơi chữ cái trên trang Violet để tổ chức cho trẻ được thao tác
với máy tính trong những giờ học, giờ chơi ở các góc hoặc giờ hoạt động chiều
của lớp. Như vậy sẽ giúp trẻ củng cố và mở rộng thêm khả năng nhận dạng chữ
cái, khả năng tri giác từ trọn vẹn, ghi nhớ và nghe hiểu. Và đặc biệt trẻ rất hứng
thú và u thích học chữ cái. (Hình 13)
Việc ứng dụng cơng nghệ thông tin vào dạy trẻ làm quen chữ viết không chỉ
giúp tôi lên kế hoạch soạn giảng, khai thác triệt để nội dung dạy học đáp ứng được
nhu cầu hứng thú của trẻ trong hoạt động chung mà còn giúp các cháu rất thích thú
và tích cực tham gia hoạt động với máy tính. Qua đó trẻ ghi nhớ biểu tượng chữ cái

in thường, viết thường, in hoa rất tốt và vốn từ của trẻ phát triển phong phú hơn.
(Hình 14)
4.7. Biện pháp 7: Tổ chức trên hoạt động học:
Hình thức cho trẻ làm quen với chữ cái thông qua hoạt động học tập là
hình thức cơ bản và chủ yếu, vì nó thực hiện được mục đích u cầu của bài học,
kiến thức mà trẻ thu nhận được có hệ thống lơgíc.
Để giờ hoạt động học đi vào tâm hồn trẻ một cách sống động, khơng khơ
khan, cứng nhắc thì điều đầu tiên là cơ giáo thực sự phải có nghệ thuật dẫn dắt.
Hoạt động học làm quen với chữ cái đưa thế giới chữ cái đến với trẻ bằng nhiều
phương pháp, hình thức khác nhau. Các phương pháp, hình thức đó gắn liền với
nhau một cách chặt chẽ. Mỗi phương pháp, hình thức đều có ưu thế và hạn chế
nhất định. Vì vậy khi dạy trẻ làm quen với chữ cái cơ giáo cần lựa chọn các
phương pháp, hình thức phù hợp với yêu cầu của từng hoạt động, để thu hút sự
tập trung chú ý tạo hứng thú của trẻ trong hoạt động, giúp cho hoạt động học đạt
hiệu quả cao.
Muốn vậy cô giáo phải:
- Lấy trẻ làm trung tâm.
- Phát huy tính tích cực của trẻ.
- Dạy trẻ theo hướng lồng ghép tích hợp.
- Ln ứng dụng cơng nghệ thơng tin một cách phù hợp, có hiệu quả
Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ "Làm quen chữ cái" là
các kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, tuyệt đối tránh hình
thức, dập khn, máy móc, áp đặt, ln sáng tạo đổi mới hình thức. vì thế trước
khi tiến hành một hoạt động "Làm quen chữ cái" tôi phải chuẩn bị đồ dùng,
giáo án và nghiên cứu kỹ bài soạn. Nắm rõ yêu cầu của bài dạy chọn trò chơi
phù hợp với nguyên tắc động – tĩnh.
Ngoài ra, để tạo hứng thú thì cơ phải có nghệ thuật lên lớp ngôn ngữ diễn
đạt ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu để hấp dẫn trẻ vào hoạt động học. Trước khi vào

bài tôi thường kể chuyện hoặc sáng tác thơ, vè hay những trị chơi, bài hát ln
cuốn hút trẻ vào thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu tránh gị bó.
Ví dụ: Cho trẻ làm quen với chữ l,m,n chủ đề thực vật, tơi giới thiệu:
Hơm nay chúng mình tổ chức hội hoa xuân, các loài hoa về dự hội rất là đơng
đủ. Nào chúng mình cùng xem có những lồi hoa gì? Trẻ đi và hát bài "Màu
hoa" sau đó kể tên hoa ly, hoa đào, hoa phù dung, hoa cánh bướm.... lần lượt mở
hình ảnh trên tivi cho trẻ xem hình ảnh các lồi hoa đó và cơ đọc câu đố về hoa
ly, cho trẻ đoán tên hoa, sau đó cơ mở hình ảnh hoa ly cho trẻ đọc từ dưới hình


ảnh và tơi cho trẻ lên tìm những chữ cái mà các con đã được học, rồi cho trẻ tìm
chữ cái ở vị trí thứ 4 là chữ cái gì? Vì sao con biết? cho trẻ phát âm chữ l,
Cơ hướng dẫn trẻ phát âm chữ l, rồi cho cả lớp phát âm, tổ, nhóm, cá nhân
trẻ phát âm chữ l, sau đó cơ đưa chữ l to cho trẻ chuyền tay nhau và phát âm chữ
l, cô lại giới thiệu chữ l ở 3 dạng chữ in thường, in hoa, viết thường.
Cô tiến hành các bước tương tự với chữ cái m,n
Sau đó cho trẻ chơi trị chơi luyện tập như trị chơi “Tìm chữ cái theo hiệu
lệnh, tìm nhà, đi siêu thị, ơ của bí mật, súc xắc vui nhộn…”
Với cách dậy như thế sẽ thu hút được sự chú ý của trẻ vào tiết học mà trẻ
sẽ khắc sâu ghi nhớ kiến thức mà cô truyền đạt. (Hình 15)
4.8. Biện pháp 8: Lồng ghép tích hợp vào các hoạt động khác:
Cô giáo là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức lồng ghép tích hợp
các môn học một cách hợp lý để trẻ phát huy khả năng vốn có và hứng thú
khuyến khích trẻ tích cực chủ động say mê trong hoạt động.
Ngoài việc dẫn dắt bằng ngơn ngữ thì sự linh hoạt sáng tạo, ứng xử nhanh
của cô giáo trong một hoạt động học mang lại sự chú ý cho trẻ, cô giáo phải kết
hợp nhuần nhuyễn các hoạt động khác vào tiết học làm quen chữ cái.
* Tích hợp hoạt động làm quen với Toán:
Hoạt động làm quen với toán được lồng ghép vào hoạt động làm quen chữ
cái thường được đưa vào hoạt động học, trò chơi, sau khi trẻ chơi xong kiểm tra

kết quả bằng cách đếm như vậy trẻ sẽ rất hứng thú với việc lồng ghép toán vào
các hoạt động chữ cái.
Ví dụ 1: Khi cơ cho trẻ làm quen chữ cái i,t,c. Cơ đưa ra hình ảnh và từ có
chứa chữ cái t như “Thợ may” và cơ có thể hỏi trẻ trong từ có mấy chữ cái, mời
trẻ đếm, hỏi trẻ chữ cái đứng ở vị trí thứ 5 là chữ cái gì? Vì sao con biết.
(Hình 16)
Ví dụ 2: Trị chơi “Đi siêu thị” cơ cho trẻ ở 3 đội đi siêu thị mua các loại
rau củ quả có gắn các chữ cái đã học, trẻ lần lượt ở mỗi hàng lên tìm các loại rau
củ quả có gắn chữ cái theo u cầu của cơ, sau khi hết thời gian cô cho trẻ đếm
kiểm tra kết quả của 3 đội chơi.
Đối với trẻ mầm non thì học phải đi đơi với hành kết hợp với cuộc sống,
không những trên hoạt động học, hoạt động chơi mà cịn ở mọi lúc mọi nơi.
* Tích hợp làm quen văn học:
Khi vào một hoạt động làm quen chữ cái tơi thường tích hợp hoạt động
văn học vì nó phù hợp với bộ môn chữ cái. Đây là một hoạt động mà Bộ giáo
dục chọn làm chuyên đề mũi nhọn cùng lúc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp


một. Khi tích hợp một câu chuyện hay một bài thơ có các nhân vật, sự vật, con
vật có tên gọi trong đó có chứa chữ cái mà cơ định cho trẻ làm quen.
Một số bài đồng dao, bài vè mà trẻ đọc thường có những âm điệu, vần dễ
nhớ mà qua đó có chứa nhiều các chữ cái
Ví dụ 1: bài “Nu na nu nống”
Tơi có thể vận dụng ôn chữ cái n để rèn cách phát âm n rất nhiều thông
qua bài này, đồng thời sửa được ngọng cho những trẻ nói ngọng n- l.
Ví dụ 2: bài “Đi cầu đi quán”
Bài đồng dao này trẻ được luyện phát âm chữ đ, trẻ cũng luyện được cách
phát âm chuẩn giúp cho trẻ phát triển ngôn ngữ rõ ràng mạch lạc hơn.
Với thơ tôi cho trẻ được đọc bài thơ nhằm rèn luyện ngôn ngữ cho trẻ, trẻ
biết cách đọc thơ từ trái sang phải, từ trên xuống dưới, biết cách ngắt nghỉ, giúp

trẻ khơng nói ngọng, nói lắp
Ví dụ: Chủ đề “Trường mầm non” Qua bài thơ “Cô giáo của em” tôi in
cho mỗi trẻ 1 bài trên giấy A4 phông chữ in thường VnAvant phù hợp để trẻ có
thể tìm được các chữ cái mà cơ u cầu, tơi cũng có 1 bản giống của trẻ nhưng
to hơn, tơi cho trẻ nhìn lên bảng đọc theo cơ và nhìn cơ chỉ vào từng chữ đọc,
sau đó trẻ nhìn vào bài của mình đọc lần 2, chỉ tay vào từng chữ và đọc rồi trẻ
làm theo yêu cầu của cơ là tìm và gạch chân chữ cái o, ô ơ có trong bài thơ.
Với truyện, tôi mong muốn thay đổi hình thức khi cho trẻ làm quen chữ cái
để trẻ hứng thú và cuốn hút vào hoạt động làm quen chữ cái, xuyên suốt từ đầu đến cuối
là một câu chuyện nhằm gây hấp dẫn với trẻ.
Ví dụ: Cho trẻ làm quen chữ cái: i, t, c tôi kể cho trẻ nghe câu chuyện về một con
vịt, đưa tranh con vịt giới thiệu chữ cái i cô thực hiện như phương pháp của làm quen
chữ cái mới, tới chữ t cô lại kể tiếp chuyện vịt xuống ao kiếm ăn sau đó tối về đẻ trứng,
giới thiệu tranh “quả trứng” để trẻ làm quen chữ t. Rồi từ trứng vịt nở ra chú vịt con, cô
giới thiệu tranh “chú vịt con” cho trẻ làm quen với chữ cái c. Kể cả phần trị chơi củng
cố ơn luyện cũng có trị chơi tìm thức ăn cho vịt mà thức ăn của vịt là con giun, hạt
thóc cơ đưa những hình ảnh có gắn từ kèm theo chứa chữ: i, t, c.
Và các chữ cái khác cũng vậy tôi thường sử dụng thơ ca hò vè câu đố để
gây hứng thú.
Ví dụ: Câu đố chứa chữ “â” :
“Chữ gì một nét cịng trịn.
Bên phải nét thẳng, trên đầu có ơ.”
Hoặc chữ m:
“Chữ gì hai nét móc
Đứng liền kề cạnh nhau


Thêm một nét móc nữa
Là chữ gì nói mau?”.
Hay chữ i:

Tơi là một nét thẳng
Có dấu chấm ở trên
Bé hãy thử đốn xem
Chữ cái gì bé nhé
Thơ ca, hị, vè dễ nhớ, dễ đọc rất gây hứng thú cho trẻ như bài "Rềnh rềnh
ràng ràng", "Vè con cua" , “Vè rau củ”…
* Tích hợp hoạt động âm nhạc:
Với tiết học chữ cái cơ giáo có thể lựa chọn âm nhạc để gây hứng thú cho
trẻ vào tiết học bằng cách chọn những bài hát phù hợp với chủ đề vì âm nhạc có
tính chất vui nhộn, thu hút trẻ, với hoạt động làm quen chữ cái tôi thường chọn
những bài hát phù hợp với loại tiết và phù hợp với trẻ lớp tơi
Ví dụ: Nhóm chữ i,t,c tơi cho trẻ hát và vận động bài "liên khúc chữ cái"
Thông qua những bài hát đó tăng thêm sự chú ý ở trẻ, trẻ phấn khởi, vui
thích học chữ cái.
* Tích hợp hoạt động khám phá khoa học:
Hoạt động này thường gặp ở các hoạt động khác và nhất là hoạt động chữ
cái, muốn cho trẻ làm quen chữ cái một cách hiệu quả phải có tranh ảnh, mơ
hình vật thật có chứa các chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen mà những chữ đó
đều xuất phát từ mơi trường xung quanh.
Ví dụ: Khi dạy hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái h, k.
Tơi cho trẻ tìm hiểu chữ h qua từ "hoa hồng" trẻ được quan sát bông hoa,
trẻ nói rõ cấu tạo, đặc điểm hương thơm, màu sắc của loại hoa.... làm tăng thêm
các biểu tượng và sự hứng thú.
Hoặc trò chơi gắn chữ cái, trẻ cầm một chữ cái rồi gắn lên đồ vật bất kỳ
theo yêu cầu của cô, gắn các hoa, quả, lá, hay các con vật hoặc phương tiện giao
thông phù hợp, tăng thêm sự tích cực hoạt động trong trị chơi. ví dụ như trò
chơi nối chữ cái với tên con vật.
Với mỗi tiết học làm quen chữ cái gì tơi lại thiết kế các bài tập tư duy liên
quan đến chữ cái đó mà tơi đưa hình ảnh, kết hợp với từ có chứa chữ cái trẻ sẽ
tìm chữ cái trong từ và nối với chữ cái cô đưa ra hoặc trẻ. Từ những hình ảnh đó

trẻ sẽ ghi nhớ và hứng thú hơn với các chữ cái đã học. (Hình 17)
* Tích hợp hoạt động tạo hình:
Sau khi trẻ đã hoạt động nhiều thì hoạt động tạo hình rất phù hợp với
trạng thái tĩnh. Tơi cho trẻ vẽ trang trí chữ cái như vẽ chân, tay, mắt mũi tạo hình


ngộ nghĩnh cho các chữ cái đã học hoặc trẻ được in đồ chữ cái, cắt ra dán, xé
dán các chữ cái, xếp chữ bằng hột hạt, nặn chữ cái, viết chữ cái trên bảng cát, vẽ
chữ cái thành những con vật mà bé thích...(Hình 18)
4.9. Biện pháp 9: Dạy trẻ “làm quen chữ cái” mọi lúc mọi nơi:
Các hoạt động ngồi giờ học cũng góp phần rất lớn vào việc cho trẻ làm
quen với chữ cái. Việc làm quen với chữ cái ở đây nhằm thoả mãn nhu cầu giải trí
cho trẻ, bổ sung nhiều mặt về kiến thức của các hoạt động trên lớp, giúp trẻ hiểu
sâu và nhớ lâu các chữ cái đã làm quen, biết cách phát âm đúng, khơng nói ngọng,
khơng nói tiếng địa phương. Từ đó giúp trẻ nhớ lâu kiến thức chữ cái của mình. Và
là hành trang tốt nhất cho trẻ khi bước vào trường tiểu học.
Ví dụ: Ở khu vực cầu thang gần lớp tôi, nhà trường cũng triển khai trang trí
các bậc lên xuồng có gắn hình ảnh, chữ cái để các con có thể học chữ cái mọi lúc
mọi nơi. (Hình 19)
* Thơng qua giờ đón - trả trẻ:
Trong thời gian đón trẻ: Tơi hướng dẫn trẻ cất đồ dùng cá nhân đúng nơi
quy định trên tủ dép, tủ đựng đồ dùng cá nhân tôi đánh dấu bằng các ký hiệu chữ
cái mà tôi đã quy định cho mỗi trẻ, nên trẻ sẽ biết cất đúng nơi quy định và trẻ
cũng ghi nhớ được những chữ cái mang ký hiệu của mình của bạn.
* Thơng qua lúc dạo chơi, tham quan, hoạt động ngoài trời:
Khi cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên tơi có thể cung cấp kiến thức về chữ
cái qua việc tìm hiểu một số loại cây và rau có trong vườn trường, đọc tên các
loại cây, rau đó. Tìm các chữ cái đã học trong tên các cây, hoa rau đó...
Ví dụ: Cây xà cừ, cây rau ngót, rau muống, câu phượng, cây cau vua ...
Hay giờ hoạt động ngồi trời tơi cho trẻ ngồi hình tròn tập viết lại các chữ

cái đã học bằng phấn trên sân, được ra sân tập viết tôi thấy trẻ rất hứng thú hăng
say thực hiện, qua đó tơi thấy trẻ học thuộc chữ cái nhanh hơn, nhớ lâu. Hơn nữa
ra hoạt động ngời trời giúp trẻ có tinh thần thoải mái hơn sau giờ học trên lớp và
từ đó cô đưa ra yêu cầu viết các chữ cái đã học trẻ rất thích thú.
(Hình 20)
* Thơng qua các đồ dùng cá nhân, đồ dùng học tập của trẻ:
Trên các đồ dùng cá nhân như cốc uống nước, khăn mặt, tủ quần áo, tủ
dép, hộp chì mầu, sách vở, túi sản phẩm của trẻ tôi thường ký hiệu bằng các chữ
cái và ngay từ đầu năm học tôi đã giao cho mỗi trẻ sẽ mang 1 ký hiệu chữ cái
nhất định trẻ sẽ dễ nhớ và nhận ra các đồ dùng cá nhân của mình của bạn và trẻ
sẽ khơng dùng đồ cá nhân của bạn đặc biệt trẻ sẽ nhận biết chữ cái một cách dễ
dàng. Trẻ lớp tôi có nhiều bạn cịn nhớ cả ký hiệu chữ cái của bạn ngồi cạnh
mình. (Hình 21)


4.10. Biện pháp 10: Tuyên truyền kết hợp giữa gia đình và nhà trường:
Gia đình và nhà trường là hai môi trường giáo dục gần gũi nhất của trẻ
mầm non. Dựa vào đặc điểm tâm sinh lý của trẻ và kinh nghiệm của bản thân tôi
nhận thấy nếu chỉ dạy trẻ trên giờ học chung cịn chưa đủ vì trẻ mầm non mau
nhớ chóng quên, cần phải dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi và phải kết hợp giữa cô giáo
và phụ huynh. Nếu những gì trẻ học ở trường mà khi về nhà được ông bà bố mẹ
quan tâm tới, cho ơn lại thì trẻ sẽ nhớ lâu hơn.
Ví dụ: hơm nay có tiết học làm quen nhóm chữ b,d,đ trẻ rất hay nhầm lẫn
3 chữ cái này, giờ trả trẻ tôi sẽ trao đổi với các phụ huynh về bài học ngày hôm
nay và hướng dẫn các phụ huynh cách dậy trẻ 3 chữ cái này, giúp trẻ lĩnh hội
kiến thức của bài học một cách tốt nhất. (Hình 22)
Ngồi ra tơi cịn thiết kế các bài giảng E-learning làm quen với chữ cái và
đăng trên Website của nhà trường và tôi gửi cho phụ huynh địa chỉ Website của
trường tơi đề các phụ huynh có thể mở các bài giảng mà cô đăng trên Website
cho con học theo đúng phương pháp mà cơ dậy ở trường, vì nhiều phụ huynh sợ

dậy con không đúng cách của cô sẽ làm con nhận thức sai lệch kiến thức.
Thông qua giờ đón, trả trẻ tơi ln tun truyền các hình thức cho trẻ làm
quen với chữ cái, như trên bảng tuyên truyền với phụ huynh tôi treo ở cửa lớp,
trên đó có hoạt động học của cá tháng, các phụ huynh có thể xem ngày hơm nay
các con được học gì để về nhà dậy thêm bổ sung kiến thức cho con. (Hình 23)
Kêu gọi cha mẹ học sinh bớt chút thời gian để quan tâm đến con em mình
tìm hiểu tài liệu, mua truyện tranh, thông qua các phương tiện thơng tin, mạng
internet...
Tơi đã lập nhóm Zalo, facebook của lớp để trao đổi tình hình học tập của
trẻ hàng ngày, hay tôi thường xuyên chia sẻ các bài giảng E-learning của tôi thiết
kế và các bài giảng trên mạng internet hay đề các phụ huynh có thể cho con
mình học. Ln trao đổi với gia đình về tình hình học tập của trẻ để có biện
pháp tác động phù hợp, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.
Năm học 2020-2021 cũng là năm học thứ hai chịu ảnh hưởng từ dịch bệnh
Covid-19 được sự chỉ đạo của Sở giáo dục và đào tạo Hà Nội, Phòng giáo dục
và đào tạo huyện Mỹ Đức, cũng như Ban giám hiệu nhà trường cho học sinh
nghỉ học trong thời gian bùng phát dịch với phương châm “nghỉ học nhưng
không ngừng học”, trong thời gian đó tơi đã thiết kế các bài giảng Elearning, các
video dậy trẻ gửi trên nhóm Facebook của lớp để các phụ huynh cho con học ở
nhà mà vẫn là cô giáo trực tiếp giảng dậy, các con ngồi học rất ngoan và chú ý
nghe cô giảng bài, phụ huynh thì được hiểu biết hơn về cách dậy con qua video


bài giảng của cô, việc dậy học online không làm gián đoạn quá trình học tập của
các con khi ở nhà nghỉ dịch. (Hình 24)
Qua đó càng thấy rõ hơn việc phối kết hợp giữa nhà trường và gia đình
trong việc chăm sóc giáo dục trẻ là vơ cùng quan trọng, giúp trẻ lĩnh hội kiến
thức ở trường một cách hiệu quả nhất.
Nhờ có cha mẹ học sinh tin tưởng phối hợp với tôi trong việc dạy trẻ làm
quen chữ viết ở gia đình mà những kiến thức trẻ được học ở lớp được ôn tập

củng cố thường xuyên, chất lượng học tập của trẻ cũng được tăng lên hàng ngày.
BẢNG KHẢO SÁT TỔNG HỢP CUỐI NĂM
(Minh chứng: Có bảng khảo sát chi tiết từng trẻ)
TT

1

2

3

4

5

Khả năng

Tốt

Trẻ phát âm đúng, rõ dàng chữ cái

25
66%

Khá

TB

Yếu

13
34%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

Trẻ biết tô, đồ các nét chữ, sao chép
28
10
một số ký hiệu, chữ cái, tên của
73,7% 26,3%
mình
Nhận dạng các chữ cái trong bảng

8
30
chữ cái tiếng việt.
21%
79%
Thể hiện sự hứng thú đối với việc
đọc, thể hiện một số hành vi ban
đầu của việc “đọc”.
Trẻ thể hiện một số hiểu biết ban
đầu về việc viết.

27
71%

11
29%

6
32
15,8%
84,2%

Qua bảng khảo sát cuối năm tôi nhận thấy trẻ lớp tôi tiến bộ rõ rệt, trẻ
phát âm đúng, rõ dàng chữ cái, trẻ biết tô, đồ các nét chữ, sao chép một số ký
hiệu, chữ cái, tên của mình, nhận dạng các chữ cái trong bảng chữ cái tiếng việt,
thể hiện sự hứng thú đối với việc đọc, thể hiện một số hành vi ban đầu của việc
“đọc”, trẻ thể hiện một số hiểu biết ban đầu về việc viết rất tốt, tỷ lệ trẻ yếu kém
khơng cịn, tỷ lệ trẻ khá, giỏi tăng hơn rất nhiều so với đầu năm học. Qua kết
quả đạt được trên trẻ tôi nhận thấy các biện pháp tôi đưa ra phù hợp với trẻ và
trẻ rất hứng thú, yêu thích học chữ cái và trẻ tương tác với cơ rất nhiệt tình.

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết quả đạt được:
Sau khi thực hiện một số biện pháp tại nhóm lớp do tôi phụ trách chất
lượng hoạt động làm quen chữ cái của lớp tôi đã đạt được nhiều khả quan hơn
đầu năm học, tôi ghi nhận đươc kết quả như sau:
* Về bản thân:
- Có thêm một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen chữ cái.
- Chủ động, tự tin khi tổ chức các hoạt động của trẻ, mạnh dạn sáng tạo
hơn trong công tác giảng dạy.
- Thiết kế được nhiều bài giảng, trò chơi hay để thu hút trẻ học chữ cái.
* Đối với trẻ:
- Tạo cho trẻ có tâm thế cân bằng, hào hứng, tích cực trong những giờ học
chung, say sưa thích thú trong các giờ hoạt động khác.
- Nhân biết và phát âm đúng 29 chữ cái tiếng việt.
- Nhận ra những biểu tượng ký hiệu trong cuộc sống hàng ngày.
- Có tư thế ngồi, cầm bút đúng khi tơ, vẽ.
- Nắm được quy luật của việc đọc, viết: từ trái qua phải, từ trên xuống
dưới.
- Được tiếp cận công nghệ thơng tin qua bài giảng điện tử, trị chơi chữ
cái.
- Tự tin, thích được đi học, đây là tâm thế tốt cho trẻ bước vào lớp 1.
* Đối với cha mẹ học sinh:
Từ khi vận dụng tuyên truyền với phụ huynh một cách thuyết phục cho
hoạt động "Làm quen chữ cái". Từ đó cha mẹ học sinh rất quan tâm tới việc học
chữ của con, thường xuyên trao đổi với cơ về tình hình học tập của trẻ ở lớp để về
nhà rèn luyện thêm và biết cách dậy con ở nhà một cách nhẹ nhàng, khơng gị ép
trẻ.
Sau khi thực hiện các biện pháp trên tơi thấy đã có những kết quả nhất

định, tôi đã khảo sát và so sánh kết quả trên trẻ so với đầu năm học như sau:
BẢNG SO SÁNH ĐỐI CHỨNG
Tháng 04/2021
Tháng 09/ 2020
Tiêu chí đánh giá
T
K TB
Y
T
K TB
Y
12
8
3
13
Trẻ phát âm đúng, rõ15
25
dàng chữ cái
39,5%30,8% 21% 8,7% 66% 34% 0% 0%
Trẻ biết tô, đồ các nét10
12
9
7
28
10 0% 0%
chữ, sao chép một số ký
26,3%31,6%23,7%18,4%73,7%26,3%
hiệu, chữ cái, tên của

mình
Nhận dạng các chữ cái
12
15
3
8
8
30
trong bảng chữ cái
30,8%39,5% 8,7%
21% 0% 0%
21%
79%
tiếng việt.
Thể hiện sự hứng thú
đối với việc đọc, thể
15
12
8
3
27
11
hiện một số hành vi
0% 0%
39,5%30,8% 21% 8,7% 71% 29%
ban đầu của việc
“đọc”.
Trẻ thể hiện một số
10
9

6
6
13
32
hiểu biết ban đầu về
26,3%23,7%15,8%
15,8% 0% 0%
34,2%
84,2%
việc viết.
=> So với đầu năm tỷ lệ trẻ đạt loại khá, tốt tăng cao so với đầu năm, và
cuối năm tỷ lệ trẻ yếu kém giảm 100%, không những thế mà chất lượng trẻ cũng
được đánh giá. Càng về cuối năm ngôn ngữ của trẻ đã chủ động hơn, trẻ phát âm
rõ ràng, mạch lạc, nhận biết và phát âm đúng 29 chữ cái.
Điều đó chứng minh rằng thực nghiệm của tôi thành công, áp dụng các
biện pháp tôi đề ra rất phù hợp.
2. Bài học kinh nghiệm:
Sau khi thực hiện đề tài“Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ
5– 6 tuổi “Làm quen chữ cái”. Tôi đã rút ra những bài học kinh nghiệm sau:
+ Cơ giáo cần có nhiều biện pháp linh hoạt để thu hút trẻ vào hoạt động
làm quen chữ cái.
+ Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin một cách linh hoạt và sáng
tạo trong dạy học và tổ chức các trò chơi học tập về nội dung dạy trẻ làm quen chữ cái.
+ Tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái trên các hoạt động học cần chủ động
sáng tạo tránh sự dập khuôn máy mọc khiến cho trẻ mất đi sự hứng thú tích cực.
+ Tích hợp các lĩnh vực kiến thức khác khi dạy trẻ làm quen chữ cái dưới
dạng trò chơi học tập nhằm đi sâu khai thác nội dung bài dạy đồng thời kích
thích trẻ tích cực hoạt động, hứng thú giải quyết các nhiệm vụ học tập.
+ Ở mọi lúc mọi nơi luôn tạo điều kiện cho trẻ phát triển tư duy trực quan
quan sát để nhận biết và phát âm đúng chữ cái.

+ Tạo môi trường tốt nhất cho trẻ làm quen chữ cái, trang trí lớp, góc chữ
cái sáng tạo thu hút trẻ hứng thú khi làm quen chữ cái.
+ Cuối cùng cần phối hợp chặt chẽ với cha mẹ học sinh, gia đình và nhà
trường cùng giáo dục trẻ.


3. Khuyến nghị:
Sau khi thực hiện đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình. Tơi xin đưa ra
một số kiến nghị sau:
* Đối với phòng giáo dục:
Để đáp ứng nhu cầu học tập của trẻ, hòa nhập với xu thế chung của tồn
xã hội, tơi tha thiết mong muốn các cấp, các ngành quan tâm hơn nữa đến chất
lượng giáo dục mầm non, kịp thời trang bị cho các lớp mầm non có đủ đồ dùng
theo thơng tư ban hành và phương tiện để ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học nhằm giúp giáo viên tổ chức tốt được các hoạt động phong phú, khai
thác nội dung sâu từng bước nâng cao chất lượng giáo dục trẻ.
Cần mở ra các lớp học giúp giáo viên nâng cao trình độ, năng lực giảng
dậy đáp ứng kịp thời nhu cầu giảng dậy trong thời đại mới.
Tạo điều kiện nhiều hơn nữa cho giáo viên đi học tập các trường bạn, các
giờ dạy mẫu, các chuyên đề, đặc biệt là tham mưu với các cấp quan tâm hơn nữa
đến cơ sở vật chất của Trường mầm non Bột Xuyên để các cháu có điều kiện
học tập tốt hơn.
Tham mưu với lãnh đạo các cấp tăng lương hơn nữa cho giáo viên mầm
non để các cô yên tâm công tác và cống hiến hết mình cho giáo dục huyện nhà.
* Đối với nhà trường:
Thường xuyên quan tâm tới các cháu. Nhất là với những cháu có hồn
cảnh khó khăn.
Quan tâm đến đời sống vật chất, tinh thần của tất cả giáo viên.
Cần trang bị thêm các đồ dùng, đồ chơi phục vụ các tiết học chữ cái, đặc
biệt là đồ dùng Montessory.

Thường xuyên tổ chức các tiết dạy hay để giáo viên được học tập và tạo
điều kiện cho giáo viên được đi kiến tập, học tập ở các trường điểm trong ngoài
huyện.
Thường xuyên dự giờ thăm lớp, góp ý xây dựng cho giáo viên để giáo
viên nâng cao năng lực giảng dậy.
Hằng năm tổ chức tốt hội thi đồ dùng dạy học tự làm để có nhiều đồ dùng
phục vụ cho giảng dậy và vui chơi của trẻ.
* Đối với giáo viên:
Không áp đặt, gị ép trẻ. Ln thực hiện phương châm lấy trẻ làm trung
tâm, gợi mở động viên trẻ phát huy hết khả năng và sáng tạo của mình.
Cơ ln có sự tìm tịi cái mới, có lịng nhiệt tình với nghề, say mê công
việc, biến những điều đơn giản thành chìa khóa thành cơng trong tiết dạy của
mình.


Cần linh hoạt sáng tạo trong việc phối kết hợp giữa giáo viên cùng lớp với
giáo viên nhà trường, giữa giáo viên với phụ huynh để tổ chức thành công các
hoạt động tham quan dã ngoại và học tập cho trẻ.
Bám sát vào kế hoạch của nhà trường để xây dựng kế hoạch hoạt động
trong lớp mình một cách cụ thể.
* Đối với phụ huynh:
Các bậc phụ huynh cần nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của ngành
học mầm non.
Hiểu và nắm được tầm quan trọng của việc làm quen chữ cái giúp trẻ có
tâm thế tốt khi bước vào lớp 1.
Thường xuyên quan tâm con, dạy con ở nhà, giáo dục con có nếp sống
văn minh, lịch sự, lễ phép với người lớn.
Phải hướng dẫn trẻ nhẹ nhàng, khuyến khích, khen ngợi trẻ. Hãy cùng trẻ
làm việc học tập. Cha mẹ luôn là tấm gương tốt để trẻ noi theo.
Trên đây là “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi

làm quen chữ cái” của tơi, rất mong được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh
đạo, các bạn đồng nghiệp để tôi thực hiện đề tài ngày càng được tốt hơn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Bột Xuyên, ngày 20 tháng 4 năm 2021
Tác giả

Lê Thị Lan


TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT

Tên tài liệu

Nhà xuất bản

Năm xuất
bản

Giáo dục

2009

Giáo dục

2009

Giáo dục

2009

Hướng dẫn thực hiện chương trình
GDMN Mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi
Tuyển chọn trò chơi, thơ ca, bài
hát, truyện, cấu đố theo chủ đề
Tạp chí giáo dục mầm non
Hướng dẫn, tổ chức thực hiện các
hoạt động giáo dục trong trường
mầm non theo chủ đề 5-6 tuổi
Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên
cho giáo viên mầm non
Tài liệu đổi mới hình thức hoạt
động giáo dục lĩnh vực phát triển
ngơn ngữ.

MỤC LỤC