Tóm tắt luận văn thạc sĩ quản lý công giải quyết khiếu nại hành chính trong quản lý và sử dụng đất đô thị từ thực tiễn quận hai bà trưng, thành phố hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

…..…/……..

..…/…..

HỌC VIỆN HÀNH CHNH QUC GIA

NGUYN TH THU HIN

GIảI QUYếT KHIếU NạI HàNH CHíNH
TRONG QUảN Lý Và Sử DụNG ĐấT ĐÔ THị- Từ THựC TIễN
QUậN HAI Bà TRƯNG, THàNH PHố Hà NộI

LUN VN THẠC SĨ QUẢN LÝ CƠNG
Chun ngành: Quản lý cơng
Mã số: 60 34 04 03

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:PGS.TS. NGUYỄN BÁ CHIẾN

HÀ NỘI - NĂM 2017


Cơng trình được hồn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Bá Chiến

Phản biện 1:

Phản biện 2:

Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành
chính Quốc gia.
Địa điểm: Phòng

, Nhà A - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ,

viện Hành chính Quốc gia.
Số: 77 - Đường Nguyễn Chí Thanh - Quận Đống Đa - TP. Hà Nội.
Thời gian: vào hồi

giờ

phút

ngày

tháng

năm 2017.

Học


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài luận văn
Quận Hai Bà Trưng là một quận nội thành lớn của thành phố
Hà Nội, gồm 20 phường với dân số trên 35 vạn người. Kết quả kiểm
kê đất đai năm 2015 và Thống kê đất đai năm 2016, tổng diện tích tự

nhiên toàn quận Hai Bà Trưng thuộc trách nhiệm quản lý nhà nước
của UBND quận Hai Bà Trưng là 1.008,86ha. Phân tích cơ cấu quỹ
đất tự nhiên của quận Hai Bà Trưng có thể thấy trên địa bàn quận
phát sinh nhiều nhóm loại đất với những quy định về chế độ quản lý,
sử dụng khác nhau. Trong đó có một số loại đất đặc biệt phức tạp
trong hoạt động quản lý và sử dụng, tiềm ẩn nguy cơ cao làm phát
sinh khiếu nại, ảnh hưởng trực tiếp tới giải quyết khiếu nại về đất đai
trên địa bàn. Đây cũng là đặc điểm chung của những khu vực đô thị,
nơi mà giá trị đất rất cao, nhưng chưa ổn định về quy hoạch và sử
dụng đất, tiềm ẩn những xung đột quyền lợi về đất đai.
Thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nước về khiếu nại và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực
đất đai, với việc xác định khiếu nại là một trong những quyền cơ bản
của công dân, được Hiến pháp và pháp luật quy định và bảo đảm,
trong những năm qua, giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn
quận Hai Bà Trưng – thành phố Hà Nội có những chuyển biến tích
cực, góp phần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp
của cá nhân, tổ chức, nâng cao chất lượng, hiệu quả quản lý nhà
nước về đất đai, đồng thời góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật
tự an toàn xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế, xã
hội của Quận.
Tuy nhiên, một phần do sự khiếm khuyết trong công tác quản
lý nhà nước về đất đai, quy hoạch, xây dựng, phần vì giá trị tăng cao
một cách nhanh chóng của đất ở khu vực đơ thị ở Hai Bà Trưng, nên
tình trạng tranh chấp (pháp lý) đất nói chung, khiếu nại hành chính
về đất đơ thị nói riêng có xu hướng tăng với nhiều vụ việc phức tạp.

1

Đa số các khiếu nại về nguồn gốc đất, lập hồ sơ địa chính nhằm yêu
cầu mức bồi thường, hỗ trợ thỏa đáng; hoặc các khiếu nại về mức bồi
thường, hộ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, nhưng chưa
được giải quyết thỏa đáng; hoặc người dân khiếu nại khi không đồng
ý với phương án bồi thường của Chủ đầu tư khi thu hồi đất làm dự án
thương mại. Bên cạnh đó, trình độ, ý thức, thái độ tham gia giải
quyết khiếu nại của một số công chức có trách nhiệm cịn hạn chế,
cũng là ngun nhân khiến khiếu nại về đất đai đô thị phát sinh ở
quận Hai Bà Trưng.
Để tìm hiểu một cách có hệ thống về giải quyết khiếu nại hành
chính trong quản lý và sử dụng đất ở đơ thị nói chung, Luận văn tiến
hành phân tích trường hợp quận Hai Bà Trưng, từ đó đề xuất giải pháp
nâng cao hiệu quả cơng tác giải quyết khiếu nại hành chính trong lĩnh
vực này. Trên đây là những lý do tôi chọn đề tài “Giải quyết khiếu nại
hành chính trong quản lý và sử dụng đất đô thị - Từ thực tiễn quận
Hai Bà Trưng, thành phố Hà nội” làm Luận văn Thạc sĩ chun
ngành Quản lý cơng tại Học viện Hành chính Quốc gia.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Đến nay, đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về giải quyết
khiếu nại nói chung, giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai nói
riêng ở những mức độ và góc độ khơng giống nhau. Có thể kể tới
những cơng trình như:
- Thanh tra Chính phủ, Tiếp cơng dân, xử lý đơn thư và giải
quyết khiếu nại, tố cáo trong tình hình mới, Nhà xuất bản Hà Nội
năm 2006;
- ThS. Nguyễn Thế Thịnh (chủ biên), Công tác dân vận trong
giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, Nhà xuất bản Tư pháp, Hà
Nội năm 2007;
- TS. Trần Văn Sơn, Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa
trong hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo, Nhà xuất bản Tư pháp, Hà

Nội năm 2007;
- Viện Khoa học Thanh tra (Thanh tra Chính phủ), Khiếu nại, tố
cáo hành chính và giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính ở Việt Nam
2


hiện nay, Nhà xuất bản Chính trị - Hành chính, Hà Nội năm 2012;
- Vũ Duy Duẩn (2014), Giải quyết khiếu nại, tố cáo – phương
thức đảm bảo pháp chế và kỷ luật trong quản lý hành chính nhà
nước ở Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sỹ Quản lý công.
- Nguyễn Thị Thu Hằng (2011), Giải quyết khiếu nại về đất
đai tại các khu công nghiệp của các cơ quan hành chính nhà nước ở
tỉnh Bắc Giang hiện nay, Luận văn Thạc sỹ Luật học.
- Hoàng Thị Trà My (2012), Quy trình giải quyết khiếu nại về
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại Thanh
tra thành phố Vũng Tàu, Luận văn Thạc sỹ Quản lý công.
- Phan Văn Vượng (2012), Giải quyết khiếu nại, tố cáo về
đất đai tại huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sỹ
Quản lý công.
- Nguyễn Phúc Thiện (2014), Thực hiện pháp luật về thu hồi
đất đối với các dự án phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam hiện nay,
Luận văn Thạc sỹ Quản lý công.
Khảo sát cho thấy, những vấn đề lý luận về khiếu nại, giải
quyết khiếu nại, khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai đã được
làm rõ. Tuy nhiên, với tính chất là hoạt động quản lý hành chính nhà
nước thì hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai mang đặc điểm
riêng của mỗi cơ quan, khu vực. Cho tới nay, chưa có cơng trình
nghiên cứu nào dưới góc độ một luận văn thạc sĩ Quản lý công về
giải quyết khiếu nại trong quản lý và sử dụng đất ở đô thị ở quận Hai
Bà Trưng, để tìm ra những vấn đề có tính phổ qt, bản chất. Do vậy,

việc lựa chọn đề tài luận văn đáp ứng được yêu cầu về lý luận và
thực tiễn; tên đề tài không trùng lặp với các đề tài, cơng trình đã
được cơng bố.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở trình bày cơ sở lý luận và pháp lý về giải quyết
khiếu nại hành chính trong quản lý và sử dụng đất đai, Luận văn
phân tích thực trạng giải quyết khiếu nại trong quản lý và sử dụng
đất của các cơ quan hành chính trên địa bàn quận Hai Bà Trưng,
đưa ra quan điểm, giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu

3


nại trong quản lý và sử dụng đất của các cơ quan hành chính trên
địa bàn quận, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cơng
dân, lợi ích của nhà nước, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà
nước về đất đai ở Quận.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn có các nhiệm vụ nghiên cứu sau đây:
- Làm rõ quan niệm về khiếu nại, khiếu nại hành chính, khiếu
nại về quản lý và sử dụng đất đai; các nguyên tắc, ý nghĩa, tiêu chí
đánh giá hiệu quả, các yếu tố tác động đến giải quyết khiếu nại trong
lĩnh vực đất đai.
- Nắm vững nội dung quy định hiện hành của pháp luật Việt
Nam về giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai: quyền, nghĩa vụ
của người khiếu nại, người bị khiếu nại; các trường hợp không thụ lý
giải quyết khiếu nại; thời gian, thời hiệu giải quyết khiếu nại trong
lĩnh vực đất đai; thẩm quyền, thủ tục giải quyết khiếu nại về đất đai.
- Phân tích, đánh giá khái quát các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt

động giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn quận Hai Bà Trưng;
thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai của các cơ quan hành chính
nhà nước trên địa bàn quận (làm rõ ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân
của những hạn chế).
- Trình bày quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả
giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai ở đơ thị nói chung, của
các cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn quận Hai Bà Trưng
nói riêng trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động giải quyết khiếu nại hành
chính trong quản lý và sử dụng đất đô thị từ thực tiễn trường hợp quận
Hai Bà Trưng.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu về không gian: Hoạt động khiếu nại và giải
quyết khiếu nại của chủ thể có thẩm quyền, trách nhiệm trên địa bàn Quận
Hai Bà Trưng.
- Phạm vi nghiên cứu về thời gian: từ năm 2012 - 2016.

4


5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn vận dụng các phương pháp luận của chủ nghĩa Mác Lê nin: phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Đồng
thời có sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phân tích tổng hợp, logic, so sánh, khảo sát, thống kê, tổng kết thực tiễn trong
quá trình giải quyết các vấn đề đặt ra của đề tài và kế thừa những kết
quả nghiên cứu có liên quan đến đề tài của các tác giả trước đó.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
Luận văn là nguồn tư liệu tổng hợp về thực trạng giải quyết
khiếu nại trong quản lý và sử dụng đất đai trên địa bàn quận Hai Bà

Trưng, thành phố Hà Nội. Cung cấp thêm các luận cứ khoa học trong
công tác giải quyết khiếu nại về đất đai ở đơ thị nói chung, tại Quận
Hai Bà Trưng nói riêng.
Luận văn có giá trị tham khảo đối với người nghiên cứu, hoặc
làm tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm đến vấn đề này.
Từ các đề xuất tại Luận văn có thể là những gợi ý để tiếp
tục hồn thiện hệ thống thể chế về khiếu nại, giải quyết khiếu nại,
hoàn thiện hoạt động giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai ở
đơ thị; góp phần nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các
cơ quan, tổ chức, cá nhân trong thực hiện quyền khiếu nại và giải
quyết khiếu nại.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo,
Luận văn gồm 3 chương.

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI
HÀNH CHÍNH TRONG QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐÔ THỊ
1.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KHIẾU NẠI HÀNH
CHÍNH TRONG QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐƠ THỊ
1.1.1. Khái niệm khiếu nại hành chính trong quản lý và sử
dụng đất đô thị
5


Từ quan niệm chung về khiếu nại hành chính và quản lý nhà
nước về đất đai, có thể hiểu, Khiếu nại hành chính trong quản lý và
sử dụng đất đơ thị là việc công dân, cơ quan, tổ chức theo trình tự,
thủ tục khiếu nại và giải quyết khiếu nại do Luật đất đai và Luật
khiếu nại quy định đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền

xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính trong lĩnh vực
quản lý đất đai ở đô thị khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành
vi đó là trái pháp lật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
1.1.2. Đặc điểm khiếu nại hành chính trong quản lý và sử
dụng đất đô thị
Thứ nhất, chủ thể của khiếu nại hành chính trong quản lý và
sử dụng đất đô thị (sau đây gọi tắt là khiếu nại về đất đai ở đơ thị)
chỉ có thể là chủ thể của quyền quản lý và quyền sử dụng đất ở đô
thị mà không phải là chủ thể của quyền sở hữu đất đai thuộc nhóm
đất nào khác.
Thứ hai, nội dung của khiếu nại về đất đai ở đô thị rất đa dạng
và phức tạp.
Thứ ba, đối tượng của khiếu nại về đất đai ở đô thị là quyền
quản lý và quyền sử dụng đất.
1.1.3. Nội dung khiếu nại hành chính trong quản lý và sử
dụng đất đơ thị
Nội dung khiếu nại về đất đai ở đô thị của các tổ chức, cá nhân
rất đa dạng, phức tạp, nhưng chủ yếu tập trung vào các vấn đề sau:

- Khiếu nại về thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, bố
trí tái định cư. Để thực hiện chính sách phát triển kinh tế, xã hội của
đất nước, Nhà nước đã tiến hành thu hồi đất, giải phóng mặt bằng
phục vụ cho các dự án. Tuy nhiên, vấn đề bồi thường và hỗ trợ, tiến
hành tái định cư cho những đối tượng bị thu hồi đất ở đơ thị gặp
khơng ít khó khăn, vướng mắc.
- Khiếu

nại về việc cấp, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất ở đô thị.

- Khiếu nại quyết định xử vi phạm hành chính về vi phạm chế
độ quản lý, sử dụng đất đai ở đô thị.

6


1.2. GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH TRONG
QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐÔ THỊ
1.2.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại hành chính trong
quản lý và sử dụng đất đơ thị
Từ quan niệm về giải quyết khiếu nại hành chính trên, chúng
ta có thể đưa ra khái niệm về giải quyết khiếu nại hành chính trong
quản lý và sử dụng đất đai đô thị như sau: “Giải quyết khiếu nại
hành chính trong quản lý và sử dụng đất đai đơ thị là việc cơ quan
hành chính nhà nước, người đứng đầu của cơ quan hành chính nhà
nước ở đơ thị xem xét, đánh giá tính hợp pháp và tính hợp lý của
quyết định hành chính, hành vi hành chính trong quản lý đất đai đô
thị bị khiếu nại thuộc thẩm quyền của mình nhằm bảo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp của người khiếu nại.”
1.2.2. Đặc điểm của giải quyết khiếu nại hành chính trong
quản lý và sử dụng đất đơ thị
Giải quyết khiếu nại hành chính trong quản lý và sử dụng đất
đơ thị có những đặc điểm chung của giải quyết khiếu nại trong lĩnh
vực đất đai.
Những điểm đặc thù của khiếu nại hành chính trong quản lý và
sử dụng đất đô thị: Thứ nhất, việc giải quyết khiếu nại về đất đai ở
đơ thị có tính chất phức tạp, phương thức giải quyết được thực hiện
dưới nhiều phương diện khác nhau, thông qua mối quan hệ giữa các
cơ quan khác nhau. Thứ hai, theo quy định của luật đất đai, giải
quyết khiếu nại đất đai ở đô thị liên quan đến thẩm quyền của nhiều

cấp khác nhau, nhiều cơ quan và nhiều cán bộ, công chức được trao
quyền. Thứ ba, không phải tất cả các quyết định hành chính, hành vi
hành chính trong quản lý và sử dụng đất đai đều là đối tượng của giải
quyết khiếu nại về đất đai ở đô thị. Chỉ các quyết định hành chính,
hành vi hành chính đặc thù liên quan tới hoạt động giao đất, cho thuê
đất, thu hồi đất, trưng dụng đất, cho phép chuyển đổi mục đích sử
dụng đất; bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng, tái định cư. cấp
hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; quyết định gia hạn
thời hạn sử dụng đất mới là đối tượng của giải quyết khiếu nại về đất
đai ở đô thị.

7


1.2.3. Nguyên tắc giải quyết khiếu nại hành chính trong
quản lý và sử dụng đất đô thị
Thứ nhất, nguyên tắc pháp chế.
Thứ hai, nguyên tắc đối thoại và đảm bảo lợi ích.
Thứ ba, nguyên tắc khách quan.
Thứ tư, nguyên tắc công khai, minh bạch.
Thứ năm, nguyên tắc dân chủ.
Thứ sáu, nguyên tắc kịp thời.
1.2.4. Thẩm quyền, thủ tục giải quyết khiếu nại hành chính
trong quản lý và sử dụng đất đơ thị
Q trình giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai có thể
chia thành ba giai đoạn như sau:
Thứ nhất, giai đoạn tiếp nhận và thụ lý vụ việc khiếu nại.
Thứ hai, giai đoạn xác minh, kết luận nội dung khiếu nại.
Thứ ba, giai đoạn ra quyết định giải quyết khiếu nại.
1.2.5. Ý nghĩa của giải quyết khiếu nại hành chính trong

quản lý và sử dụng đất đơ thị
Trước hết, đối với người sử dụng đất (nhân dân), hoạt động
giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là biện pháp bảo đảm dân
chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền của công dân trong việc tham
gia vào hoạt động quản lý nhà nước về đất đai, đồng thời là biện
pháp bảo đảm cho quyền khiếu nại của người sử dụng đất.
Bên cạnh đó, giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai góp
phần tăng cường pháp chế trong quản lý nhà nước về đất đai, kịp thời
phát hiện, xử lý hành vi vi phạm.
1.3. YẾU TỐ TÁC ĐỘNG TỚI GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI
HÀNH CHÍNH TRONG QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐÔ THỊ
1.3.1. Hệ thống pháp luật
Hệ thống pháp luật về quản lý đất đai, về khiếu nại và giải
quyết khiếu nại đồng bộ, thống nhất, đầy đủ sẽ là điều kiện tiên
quyết, thuận lợi, quyết định hiệu lực, hiệu quả của hoạt động giải
quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai.

8